Revolta e Spacit – Dielli

48 VITE NGA REVOLTA E SPAÇIT

May 20, 2021 by dgreca

48 VITE NGA REVOLTA E SPAÇIT

Demir Pojani, i përndjekur, i persekutuar, i torturuar dhe i burgosur prej regjimit komunist shqiptar për 21 vite me radhë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli – Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, shpërthimin e revoltës së Spaçit në 48 vjetorin e saj. Qëndrestari antikomunist Demir Pojani zbulon me detaje përplasjen me policinë kriminale e gjakatare të burgut të Spaçit dhe hetuesit kriminelë të komunizmit si: Floran Kolaneci, Idriz Seiti, Elhan Gjika, Llami Gegeni, Llambi Bako, Mehdi Bushati e të tjerë monstra të frikshme që ushtruan dhunë, terror e turtura çnjerëzore mbi të burgosurit e pafajshëm.

SPAÇI OSE FERRI KOMUNIST

Rregullorja e burgut ishte shumë e tmerrshme, sfilitëse dhe denigruese për të burgosurit. Jetesa në burg ishte në kushte skandaloze, trajtimi ishte ç’njerëzor. Të dënuarit vuanin mungesën e bukës dhe mungesën e ujit që kishte 30 përqind acid sulfurik për shkak se Spaçi ishte zonë minerare. Policët në burg ishin provokatorë të ndyrë dhe të tmerrshëm, njerëz shumë të trashë. Rinia dhe të burgosurit në Spaç u lodhën nga persekucioni dhe burgosja si me aksion prej pushtetit brutal komunist. Spaçi ishte kthyer në një ferr të vërtetë për të gjithë ne. Kushtet e fjetjes skandaloze, ushqimi skandaloz, puna e rëndë, provokime, spiunlliqe, gjithçka ishte e tmerrshme për të burgosurit. Rinia e burgosur padrejtësisht në burgje nuk e duronte dot kasaphanën dhe dhunën mbi të burgosurit, aq më tepër ndaj të vjetërve që ose vdisnin në burg ose liroheshin në gjendje të mjeruar fizike dhe shpirtërore.

SI FILLOI REVOLTA E SPAÇIT

Përplasja që filloi revoltën e Spaçit nisi në këtë mënyrë: Ishte ditë Pashkësh dhe katolikët e burgosur dhe myslimanët vendosën të mos dalin në punë. Pati përleshje me policinë gjakatare të burgut. Dervish Bejko u përplas fizikisht me policinë kriminale dhe shtazarake të burgut të Spaçit. U kthye mbrapsht bashkë me vëllezërit Gjokë e Pal Zefi dhe filloi revolta. Njerëzit në burg ishin të revoltuar në masë, u kishte ardhur shpirti në majë të hundës prej trajtimit të keq, padrejtësive për burgosje të padrejta, shtypjes e dhunës. Në mëngjesin e ditës së nesërme të revoltës në burg vjen operativi Fejzi Liçka, një shpirt katil, një prototip komunist shumë i poshtër dhe fillon të arrestojë e dhunojë personat që nuk kishin dalë në punë. Përpara mencës filloi sherri mes të burgosurve dhe policisë. Policia tentoi të fuste në izolim Gjokë Zefin. Ne të gjithë dolëm në mbrojtje të shokut tonë që po e merrnin ta zhduknin dhe u përplasëm të gjithë bashkë me operativin dhe policinë e burgut. Policët e burgut ishin idjotë dhe kriminelë të mirëfilltë.

AHMET HOXHA, TRURI I REVOLTËS SË SPAÇIT

Ideatori dhe organizatori kryesor i revoltës së Spaçit, truri ka qenë Ahmet Hoxha që ishte zemra e shpirti shpërthyes i frymës kundër së keqes. Ahmet Hoxha, një djalë trim dhe kurajoz, deklaroi para të gjithëve: Ose ta ndezim ose do vdesim. Nëse populli do jetë i revoltuar si ne, ata do të na përkrahin nga jashtë, ne do të fitojmë dhe do ta shembim diktaturën, sikur një pushkë tu marrim këtyre do ngrihet dhe populli dhe këta do i mundim përgjithmonë. Në këtë moment të revoltës ne zgjodhëm dhe thirrëm përfaqësitë e krahinave prej të burgosurve në burg, vumë rregull ku të kursenim ujin dhe të mbronim dyqanet që revolta jonë të mos dilte ordinere por kombëtare. Vendosëm të shpërndajmë trakte që shkruheshin nga Ahmet Hoxha, truri i revoltës. Me marmalaten që na jepte burgu ku nuk e hanin as qentë, ngjitëm në muret e burgut traktet e revoltës. Në trakte ne kërkonim që: qeveria të pranonte Konferencën e Helsinkit. Poshtë komunizmi. Duam të na hapen dosjet. Jemi të pafajshëm. Na tregoni çfarë kemi bërë. Duam të shkojmë drejtë Evropës etj etj. Administrata e policia e burgut u çmënd nga revolta jonë dhe masiviteti i saj. Komunistët kriminelë të alarmuar, brënda katër orësh u rrethua burgu i Spaçit nga korpusi i Burrelit, rreth 5 mijë forca ushtarake. Nga Tirana erdhi reparti i ndërhyrjes së shpejtë, 800 vetë të armatosur. Bllokuan rrugët nga frika se ne mund të rrëmbenim mjete lëvizëse të policisë apo ushtrisë dhe dhanë urdhër që për çdo lëvizje brenda zonës së ndaluar të hapej zjarr.

DERVISH BEJKO DHE SKËNDER DAJA HERONJTË E REVOLTËS SË SPAÇIT

Tre ditët e kësaj revolte ishin ditë të tmerrshme dhe nga më të nxehtat në jetën time. Rezistuam fort dhe me dinjitet. Na mbaroi uji. Kishim dhe spiunë brenda revoltës dhe kur e pamë që nga jashtë nuk na ndihmoi aksush me mbështetje dhe përforcime, e pamë më të arsyeshme që të dorëzohemi. Dorëzimi qe një akt i tmerrshëm. Me vullnet të lirë u caktuan dy shokë që nuk do të dorëzoheshin: Dervish Bejko, Skënder Daja. Dervish Bejko luftoi me një levë derisa iu thye shpatulla dhe e pushkatuan me shpatull të thyer. Daja u hodh nga kati pestë dhe gjysmë të gjallë e masakruan dhe e pushkatuan. Në hetuesi ishte një torturë e tmerrshme për secilin prej nesh. Ne e ruajtëm dhe nuk e nxorrëm Ahmet Hoxhën, por ata e kuptuan që ai ishte protagonisti kryesor. Ai u arratis, theu burgun, pas 3 ditësh e kapën dhe pasi e torturuan, e pushkatuan dhe atë.

KUSH ISHIN HETUESIT KRIMINELË TË SPAÇIT

Simboli i qëndresës antikomuniste në burgjet shqiptare Sami Dangëllia na deklaroi se kishte kaluar të gjitha hetuesitë e komunizmit dhe hetuesi e hetues më të tmerrshëm kishin qenë në Spaç. Hetuesit ishin bisha të etur për mish e gjak shqiptari. Hetuesit ishin kanibalë, mizorë, ç’njerëzorë. Hetuesi Elhan Gjika na fikte cigaret në gjoks, na shkulte thonjtë, ne ishim të mpirë nga ideja sesi kishte mundësi të ishte njeriu kaq kriminel dhe i pashpirt. Ata që na torturuan dhe masakruan ishin hetuesit: Floran Kolaneci, Idriz Seiti, Elhan Gjika, Llami Gegeni, Llambi Bako, Mehdi Bushati, Kasimati e të tjerë kriminelë gjakatarë. Këta kriminelë ishin njerëz të frikshëm. Aq të ndyrë, aq maskarenj sa nga këta monstra të vinte turp që të thoje se je shqiptar.

MARTIRËT E REVOLTËS SË SPAÇIT

Revolta e Spaçit pati dhe heronjtë e saj të cilët u dënuan që nga pushkatimi te 25 vite burgim. Pushteti kriminal diktatorial i motivoi kështu dënimet e tyre: për “djegien e tabelave të emulacionit socialist, ngritje të flamurit me zhgabë pa yll, shkruarjen e parullave armiqësore dhe afishimin e tyre, si edhe parrulla të hedhura me gojë më mënyrë demonstrative me përmbajtje thellësisht armiqësore”. Heronjtë e revoltës së Spaçit janë: Dervish Bejko, Ahmet Hoxha, Skënder Daja, Pal Zefi, Gjokë Zefi, Muharrem Isufi, Shuaip Brahimi, Qemal Demiri, Syrja Lame, Jorgo Papa, Dashnor Kazazi, Hasan Iba, Pandi Sterjo, Muharrem Dyli, Rexhep Lazeri, Fadil Dushku, Sulë Veshi, Agron Xhelili, Bedri Çoku, Demush Muçaj, Elez Hoxha, Tefik Dedi dhe Pavllo Pope, Gëzim Medolli, Haxhi Bena, Irakli Sirso, Muho Curri, Nikolla Qafke, Refik Beqo, Skënder Thaçi, Sherif Allamani, Tom Uli, Xhevat Lokja, Fatmir Llagani, Mirash Gjoka, Mersin Vlashi, Abedin Vrioni, Bebi Konomi, Dervish Sula, Gëzim Çela, Hysen Vuçe, Kostandin Papa, Ndrec Çuku, Njazi Bylikbashi, Selman Çuni, Shefqet Xhena, Uliai Pashallari, Zef Ashta, Jonuz Morja, Naim Fashaj, Mureat Marte, Bashkim Fishta, Çaush Çoku, Demir Pojani, Gramoz Spahia, Naim Uka, Hasan Iba, Merkur babageta, Pal Marku, Stefan Kola, Spiro Nasho, Tomorr Allajbej, Xhaferr Dema, Nuri Stepa, Vladimir Prifti, Tefik Kunsnaku e shumë të tjerë.

KUSH ËSHTË DEMIR POJANI

Demir Pojani ishte ndër të burgosurit më aktiv të revoltës së Spaçit. Ai lindi më 12 gusht 1948, në Korçë. Me vendim nr. 2, datë 7 janar 1972, Gjykata e Elbasanit e deklaroi fajtor për «agjitacion e propagandë», dhe e dënoi me 4 vjet burg dhe për «kundërshtim të përfaqësuesit të pushtetit», me 4 vjet burg. Më 21 korrik 1973, Gjykata e Mirditës e deklaroi fajtor se «ka kryer fajin e sabotimit, duke qenë pjesëmarrës në organizatën kundër pushtetit» dhe për «agjitacion e propagandë», dhe e dënoi me 25 vjet burg, si dhe humbjen e të drejtave elektorale për 5 vjet kohë. Më 1979, Gjykata e Matit e dënoi me 25 vjet burg.

VATRA PËRKUJTOI REVOLTËN E SPAÇIT DHE TË QAFË-BARIT

May 22, 2020 by dgreca

– Revoltat i sollën në Kujtesë ata që kaluan në ferrin e diktaturës: Pëllumb Lamaj, Lek Mirakaj, Dine Dine, dhe bijtë e të dënuarëve politikë: Ervin Dine, Mark Mrnaçaj, Agustin Mirakaj, dhe ish i dënuari në burgjet e Serbisë Shaqir Salihu….Përshëndeti kryetari i Vatrës z. Elmi Berisha.Moderator-Ervin Dine.

– Kërkesë: Maji të shpallet muaji i Martirëve antikomunistë…

-Vatra do të përgatisë një Rezolutë të dokumentuar për krimet e komunizmit për në Kongresin Amerikan dhe do të përkrah lëvizjen: – Një Nuremberg i ri për Krimet e Komunizmit.

Nga Dalip Greca/

Në pamundësi për të shkuar në Washington pranë Monumentit kushtuar viktimave të komunizmit, për të bërë homazhe si çdo vit, Federata Pan Shqiptare e Amerikës’VATRA”, në kushtet e Pandemisë së Koronavirusit, organizoi një përkujtesë të veçantë virtuale, kushtuar Revoltave antikomuniste të Spaçit dhe të Qafë Barit.

Veprimtarinë e ka moderuar nënkryetari i Vatrës, i lindur në kampet e internimit,me baba të burgosur, që kur ai ishte foshnjë 1 vjeç, Ervin Dine.

Nënkryetari Dine pasi u ka uruar mirëseardhjen të gjithë pjesmarrësve në këtë veprimtari virtuale, tregoi se idenë për këtë lloj organizimi e kishte imponuar situate e kufizimit të lëvizjes, e diktuar nga Pandemia. Ideja, tha ai, na lindi tek bisedonim me Merita McCormack.

Është detyrë e Vatrës, tha Dine, që dy revoltat që tronditën sistemin komunist, ajo e Spaçit dhe Qafë Barit, t’i përkujtojë dhe të evokojë qëndresën antikomunistëve të dënuarëve politik shqiptar. Kujtesa është e domosdoshme jo vetëm për brezin tonë por edhe për brezat e ardhshëm. Siç po e shohim, politika nuk është e interesuar për ta ruajtë kujtesën dhe për të dënuar krimet e diktaturës. Është fat për ne, që sonte kemi ata që e përjetuan ferrin e Spaçit dhe të Qafë Barit. Pëllumb Lamaj, Lek Mirakaj dhe babai im, Dine Dine, do të dëshmojnë dhe do të sjellin në kujtesë ato ngjarje, përfundoi fjalën hyrëse Ervin Dine, i cili fillimisht ka ftuar kryetarin e Vatrës z. Elmi Berisha, që të përshëndes pjesmarrësit.

Kryetari Berisha i ka uruar të gjithë pjesmarërsit dhe ka përshëndetur seicilin. Ai tha se: Dua t’ju falenderoj nga zemra Ju Ervin dhe të gjithë organizatorët e pjesëmarrësit; ju të rinjët e Vatrës jeni gjenerata e re, gjenerata e shpresës, pa harruar themeluesit dhe paradhësit tanë vatranë. Ju jeni shpresa e nesërme dhe energjia e Vatrës. Vatra nderohet me këtë përkujtesë virtuale kushtuar dy ngjarjeve madhore, dy revoltave që tronditën diktaturën shqiptare, Revolta e Spaçit dhe ajo e Qafë Barit.Nuk e kam të lehtë me gjetë fjalët për të treguar vuajtjet e atyre që përjetuan ferrin e diktaturës, një pjesë prej të cilëve i kemi sot në këtë bashkëkonferencë virtuale.

Duke iu drejtuar atyre që kaluan në burgjet e diktaturës dhe kampet e internimit kryetari Berisha tha: Ju jeni kujtesa e kombit, me vuajtjet dhe qëndresën tuaj,ju keni rritur krenarinë Kombëtare. Ju na keni ruajtë identitetin tonë, krenarinë Kombëtare, historinë tonë që kanë dashtë t’na e fshehin. Ju brezi i vuajtur në diktaturën komunsite mbeteni inspirim i demokracisë shqiptare. Faleminderit për këtë veprimtari nderuse e përkujtuese. Unë dua që të shpreh mirënjohjen për të gjithë heronjt e qëndrestarët e burgjeve dhe kampeve të internimit të diktaturës. Mirënjohje për organizatorët! I përjetshëm Kujtimi i martirëve antikomunistë!

Dr. Pashko Camaj, nënkryetar i Vatrës ka përshëndetur veprimtarinë. Ai tha se: Dua t’ju falenderoj për këtë përkujtesë virtuale. Falenderoj Ervinin për këtë organizim emocional. Sot po e mësoj që babai i Ervinit, z. Dine ka vuajtur në ferrin e burgjeve të komunizmit. Dua ta dëgjoj sonte atë dhe bashkëvuajtësit e tij për të të ndricuar të vërtetën e qëndresës së antikomunistëve shqiptarë. Nuk duhen harruar vuajtjet. Kjo formë përkujtimi është një mrekulli. Kryetari i ri, z Berisha, në Kuvendin e 19 Janarit në Detroit shpalosi platformën e shekullit XXI, mendoj se edhe organizimi i kësaj veprimtarie, bën pjesë në këtë platformë.Të mos e lëmë pluhurin e harresës të mbulojë kujtesën kombëtare. Respekt e nderim për të gjithë ata që vuajtën në burgjet e komunizmit!

***

Z. Pëllumb Lamaj,një nga dënuarit politk, që e përjetoi prej moshës 19 vjeçare ferrin e burgjeve të tmerrshëm, falenderoi Vatrën për organizimin e kësaj përkujtese.Ai tha: Ju falendenderoj Ju vatranët që po organizoni këtë kujtesë për Revoltën e Spaçit dhe Qafë Barit. Ju mertitoni vlerësim jo vetëm nga komuniteti shqiptaro-amerikan, por nga i gjithë opinion shqiptar. Ka shumë rëndësi që kjo kujtesë vjen nga VATRA, një organizatë Kombëtare që i është gjendur Kombit edhe kur ai ka qenë në buzë të greminës…Unë kam bashkëpunuar dhe vazhdoj të bashkëpunoj me Vatrën, edhe pse nuk jam anëtar i saj.

Lamaj e përshkroi revoltën e Spaçit, që nisi me 21 Maj 1973, jo si një revoltë të thjeshtë, por si kryengritjen e parë antikomuniste në perandorinë komuniste të të gjithë vendeve të Lindjes, ndërsa të burgosurit që ngritën krye nga puna e rëndë, kushtet ekstreme, nga torturat fizike dhe psikologjike, Lamaj i përshkroi si heronj, që me kurajo iu kundërvunë policisë së regjimit, hoqën flamurin me yllin bolshevik, dhe ngritën flamurin pa yll, për tri ditë u bënë zotër të burgut. Burgu u rrethua me forca të shumta policore, të burgosurit u lanë pa ushqim e ujë, mbi ta u hodhën si bisha forcat speciale të sigurisë. Revolta e 21 Majit 1973 u shtyp me egërsi nga autoritetet, duke përdorur trupa dhe mjete ushtarake. Nxitësit, organizatorët dhe pjesëmarrësit më aktivë u ndëshkuan me rritje të dënimit, ndërsa katër prej tyre u dënuan me pushkatim. Katër martirët e revoltës së Spaçit ishin: Hajri Pashaj, Dervish Bejko, Pal Zefi dhe Skënder Daja, ndërkohë, rreth 110 të burgosur u ridënuan me 25 vjet.
Lamaj foli edhe për ekzekutimin e Xhelal Koprencka dhe dënimin me vdekje të dy gazetarëve Vangjel Lezho dhe Fadil Kokomani.

Xhelal Koprenca, tha ai, ishte nacionalist, mbante emrin e gjyshit, që kishte firmosë aktin e Pavarësisë së Shqipërisë, dhe nën/ministër i parë i Lufëts në Qeverinë e Ismail Qemalit. Komunistët nuk e donin historinë reale, por krijonin historinë e fallsifikuar.

Kanë kaluar 3 dekada dhe politika shqiptare hesht. Martirët e revoltës nuk kanë një varr ku ne bashkëvuajtësit dhe familjarët e tyre të vendosin një tufë lule.

Politika shqiptare i ka mbuluar me harresë revoltat antikomuniste. Bijtë e atyre që persekutuan janë sot në Parlament, qeveri, në biznes, kudo…Ne duhet të luftojmë, tha Pëllumb Lamaj, ne nuk duhet të lejojmë që padronët e Shqiëprisë të vjedhin historinë dhe vuajtjet tona.

Lamaj i propozoi Vatrës që të hartojë një rezolutë të dokumentuar për krimet e komunizmit dhe t’i bashkohet Lëvizjes antikomuniste në Evropë për organizimin e Nurmebergu për krimet e komunizmit. Vatra, tha ai, do të ishte mirë që të këkrojë zyrtarisht që Muaji maj të emërtohet si Muaji i Kujtesës së martirëve antikomunistë….Lamaj e ka mbyllë fjalën e tij : I paharruar kujtimi i martirëve antikomunistë!

Lek Mirakaj, që e ka nisë kalvarin e vuajtjeve në kampet e diktaurës dhe që provoi ferrin e burgjeve, falenderoj kryetarin Berisha për respektin dhe mesazhin që përcolli në hyrje ët kësaj Konference përkujtimore virtuale. Ai tha se ndjehej mirë që së bashku me bashkvuajtësit me Pëllumb Lamaj, që ishte më i riu në burg, krahasuar me atë vetë dhe Dine Dinen, dëshmojnë sonte në këtë veprimtari-homazh për martirët antikomunistë dhe si Kujtesë për Revoltën e Spaçit dhe Qafë Barit…Politika dhe qeveritë në këto 30 vjet nuk i kanë vlerësuar këto revolta. – Pëllumb Lamaj, tha Mirakaj, është ndër ata luftëtarë antikomunist, që nuk ka heshtur në këto tri dekada të pas shembjes së diktaturës. Ka kritikuar ashpër, publikisht, ka kontribuar me organizimin e veprimtarive të kujtesës, ka bërë me shpenzimet e veta edhe dokumentar, por që propaganda shurdhuse e shtetarëve i ka mbuluar me harresë.

Duke vlerësuar veprimtarinë kushtuar Revoltës së Spaçit dhe Qafë Barit, Mirakaj tha se këto dy revolta janë ngjarje të rëndësishme historike. Në 100 vjet histori të shqiptarëve, dy revoltat nuk mund të mbeten jashtë historisë kombëtare.

Të mos harrojmë kohën kur ato ndodhën, e para dy dekada para shembjes së diktaturës. Parullat që u hodhën, dëshmuan orientimin perëndimor të organizatorëve : Poshtë diktatura!… e Duam Shqipërinë si gjithë Europa…parulla që u dëgjuan në sheshet e demonstrimit të studentëve në kohëshembjen e diktaturës…

Ne sonte këtu dëshmojmë për revoltat, por edhe për vuajtjet e brezit tonë, fëmijëve tanë. Unë së bashku me Dinen kemi bërë nga 45 vjet internim e burg, Pëllumbi 12 vjet burg e vuajtje, e pushkatime në familje. Në kujtesën tonë janë vuajtje të tmerrshme,ne kaluam në ferrin e Tepelenës, ku vdiqën 300 fëmijë…Ne kaluam në porto Palermo, diktatori na mbylli në kështjellën e Ali Pashës…Po si mund të harrohen këto?…Pasardhësit dhe bijtë e atyre që na mohuan lirinë, kanë 30 vjet që kujtojnë e nderojnë Kongresin e Përmetit të 24 Majit, ku u sanksionuan krimi e dhuna, festojnë me banderola, brohorasin Parti-Enver, po si ka mundësi që nuk reflektojnë? Mendoni, a mund ndodhë në Gjermani sot, të kujtohen e festohen ngjrjet e nazizmit dhe të shfaqet Hitleri?!

Po, si nuk na i shfaqën asnjëherë në ekrane pamjet e revoltës së Spaçit dhe të Qafë-Barit?…Jam I bindur se janë të filmuara. Nuk lini ngjarje ata pa filmuar se u duhej edhe për dëshmi…

Pa u njohur këto dy protesta nuk ka dekomunistizim real të Shqipërisë, ka thënë Mirakaj.Duke u drejtuar nga më të rinjët pjesmarrës në këtë përkujtesë, Lek Mirakaj tha: Mark Mrnaçaj, është djal i një miku tim bashkëvuajtës, i Nikollë Mërnaçaj. Jemi arrestuar për një ditë.Kemi qenë lidhë me një prangë, duar më duar, na kanë çuar me një makinë në burg…Burrë zotni, trim… Dy herë e burgosën. A mund t’i harrojmë. Harresa do të ishte krim për brezat e rinj.Vatra mund të hartojë një antologji me kujtimet, propozoi ai.

***

I burgosuri politik, shkrimtari Dine Dine, ka qenë fëmijë, kur nisi kalvarin në kampet e internimit. Edhe ai mbanë mbi shpinë 45 vite burg e internim. Kur e ftuan të fliste tha: E kam shumë të vështirë të flas në publik, veçanërisht të flas për vet. Është zakoni im që të mos flas gjatë për veten. Kështu më ndodhi edhe kur promovova librin tim në Tiranë. Më kërkuan të flas, edhe pse ishin të lodhur nga diskutantët e shumtë që kishin folë gjatë për librin tim. Thjesht i falenderova. Ata më duartrokitën shumë.Në fakt kisha folë përmes librit.

Sonte, po kujtojmë Revoltën e Spaçit dhe Qafë Barit. S’mund të hesht sepse heshtja përsërit të shkuarën që harrohet. E kanë thënë këtë njerëz të mëdhenj, por dhe shkrimtarë të njohur si, Leon Tolstoi, Fyodor Dostojevski, Alexander Solzhenitsyn etj. Ma ka thënë këtë edhe profesorja amerikane Lori Amy. Prandaj Vatra bën mirë që i kujton e bën homazhe për martirët antikomunist. Të dyja revoltat, veçanërisht ajo e Spaçit, është një moment kulmor në rezistencën e antikomunizmit shqiptar. Spaci e tronditi sistemin, madje edhe botën komuniste. Mund të shkruash libra të tërë për këtë e të tjera ngjarje. Ju kërkoni kujtesë nga politika dhe shteti? Kot e keni! Edhe aq sa bëjnë , ata thjeshtë bëjnë për ”Show”.. Unë them se nuk u intereson kujtesa. U duhet vetëm si fasadë, jo kujtesë. Kam qenë i pranishëm në veprimtari të shumta. Më kujtohet promovimi i Memorialit të kampit të Tepelenës, ku unë kam qenë fëmijë i internuar. Gjithë ajo zhurmë, reklamë…kur shkuam atje pamë një memorial të zakonshëm, vendosur në një bazament mjeran…

Dua të falenderoj Pëllumb Lamajn që ka qenë një nga zërat e pakët që kërkon kujtesë. Ne duhet të kujtojmë edhe duke shkruar çfarë kemi përjetuar. E mbajta 25 vjet nëpër duar librin tim. I bënë një promovim madhështor. Por a e dini sa kopje printuan? Jo më shumë se 50-100. Kur u thashë se kam kërkesa për librin se është mbaruan. Çuan sa për sy faqe 2-3 kopje dhe aq.Nuk ju interson kujtesa jonë!

Ne këtë konferencë virtuale duhet të kujtojmë edhe bashkëvuajtësit…Ndjehem mirë që shoh Mark Mrnaçaj këtu sepse ia kam njohur babën Nikollë në Zejmen të Lezhës. Kemi kaluar pak kohë bashkë atje. Zotni burrë! Ne duhet të ngremë zërin dhe të mos lejojmë që të na kalojnë në harresë vuajtjet.Ta shfrytëzojmë Vatrën, institucionin më të rëndësishëm kombëtar. Noli dhe Konica edhe grindeshinmes vetes, por kur ishte fjala për Kombin, ata bëheshin bashkë. Mos e bëni Vatrën instrument të ndonjë partie politike, po mbajeni të pavarur dhe ngrijeni zërin dhe denonconi padrejtësitë!

***

Në konferencë ishte i praniëshm edhe ish gazetari i Zërit të Amerikës, z. Shaqir Salihu,i cili kaloi nëpër burgjet e Serbisë. Pas përshëndetjes ai tha: Unë falenderoj zonjën Merita B MCormack, që më ftoi në këtë konferencë. Vuajtjet në diktaturën komuniste në kufijtë e shtetit amë kanë qenë tepër të rënda…Respekt për vuajtjet tuaja! Mësova shumë nga ky bashkëbisedim.

Mark Mernaçaj, që lindi dhe u rrit në kampet e internimit, që përjetoi kalvarin e babait të tij në dy burgosje të gjata të babit të tij, Nikollë, që nuk arriti të përjetoi shembjen e diktaturës, vdiq menjëherë pas daljes nga burgu i dytë, tha se ndjehej i nderuar që ndodhej mes bashkëvuajtësve të babait të tij. Ai falenderoi organizatorët dhe kryetarin e Vatrës për praninë dhe përshëndetjen e tij të ngrohtë.

Unë mendoj se kujtesa do ta mundë harresën që përpiqet të imponojë shteti dhe politika shqiptare ndaj krimeve të diktaturës komuniste. Kam mendimin se dy revoltat, janë të vetmet në Europën Lindore, dhe të pangjajshme me asnjë tjetër. Gati në të gjithë Europën Lindore është gjetur rruga drejt demokracisë, ndërsa Shqipëria akoma është në mjegull. Fajin ua vënë sistemeve, por harrojnë njerëzit, harrojnë diktatorët, individin fajtor, kjo shpërndanë përgjegjësinë. Komunistët e nisën që gjatë luftës krimin dhe vrasjen e kundërshtarëve nacionalistë. Besoj se ju kujtohet që në gjyqin e parë të intelektualëve që u gjykuan nga gjykatës dhe prokurorë që kishin zbritë nga mali dhe i kryeqzuan intelektualët nacionaistë në sallën-Gjyq të Teatrit Kombëtar. Përse i pushkatuan ata? Ishin dhe vatranë ndër të pushkatuarit. I pushkatuan sepse donin të zhduknin kujtesën. Kështu edhe me revoltat antikomuniste.Nuk duan t’ua dëgjojnë emrin!

Agustin Mirakaj, anëtar Kryesisë së Vatrës, vjen nga një familje që e ka luftuar komunizmin me armë në mal, dhe ka përjetuar burgime, pushkatime e internime. Duke u bërë pjesë e video-konferencës ai kërkoi jo vetëm kujtesë, vlerësim e nderim për martirët antikomunist, por edhe dënim të krimeve të komunizmit. Ai propozoi hartimin e një peticioni, ku të denoncohen krimet e komunizmit dhe të provohet se komunistët shqiptarë kanë qenë terroristë. Ata na vranë, na zhdukën familjet tona. Na kanë marrë fëmijërinë. Nuk na lanë të shkollohemi. Na kanë terrorizuar. Ta çojmë peticionin në Kongresin amerikan dhe të bëhen botërisht të njohura krimet e komunizmit.

Dje diktatura bënte bunker sot bijtë bëjnë Kulla.Popullin e bëjnë që të vuaj…

***

Në mbyllje Pëllumb Lamaj tha: Tash Vatra ka kapacitete, ka djem e vajza të reja, të shkolluar në universitete të Amerikës e Europës; ata janë të aftë që të hartojnë një Rezolutë për ta dërguar në Kongresin e Amerikan. Duhet të lëvizimi siç po bën Europa. Duhet një Nuremberg i ri për të dënuar krimet e komunizmit. Do të ishte mirë që kryetari i Vatrës të na udhëheqë për të konkretizuar këtë nismë. Mos prisni që krimineli të dënojë vetëveten.

Editori I Diellit tha se kjo ishte një veprimtari emocionuese dhe me shumë vlerë. Ai tregoi se ishte njohur me revoltat në fillimet e demokracisë, ku kishte intervistuar pjesmarrës të revoltave, si vëllezërit Çoku. Ai tregoi se cilët ishin motivet që e bashkonin me kauzën e të burgosurve politik. Më pas ai informoi për pasqyrimin që u ka bërë revoltave gazeta Dielli si zë i Vatrës. Ka qenë kënaqësi bashkëpunimi i Vatrës me Pëllumb Lamaj, ku janë organizuar veprimtari pë revoltata, është shfaqur dokumentari i z. Lamaj etj.

***

Ndërsa kryetari i Vatrës z. Elmi Berisha, që e mbylli veprimtarinë tha: Personalisht ndjehem mirë që isha pjesë e kësaj veprimtarie me shumë emocione e vlera njohëse. Nuk e kam ndjerë fare kohën që kaluam bashkë. Jam gati të qëndroj deri në mëngjes. Ne të Kosovës nuk kemi qenë të informuar rreth burgjeve dhe kampeve të diktaturës. Shqiptarët e Kosovës kanë vuajt e përjetuar dhunën e pushtusit, ndërsa shqiptarët e Shqipërisë, kanë përjetuar vuajtjete e vetëvetes, të diktaturës komuniste. Spaçi, Qafë Bari, Goli Otoku, ftakeqësisht kanë marrë jetë shqiptarësh, si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë. Ju falenderoj për Kujtesën.

Vatra do të veprojë në Washington për ta çuar atje zërin tuaj, dëshmitarë të ferrit të diktaturës komuniste dhe zërin e të gjithë të burgosurve politik shqiptar.

Vitet ’90 për shqiptarët, veçanërisht këtu në SHBA, kanë meritën e finalizimit të përpjekjeve të shqiptarëve për liri e demokraci, për çlirimin e Kosovës, e rrëzimine diktaturës nv Shqipëri.E përjetoj dhimbjen tuaj që është dhe dhimbja ime. ..

Veprimtaria ishte e organizuar mjaft mirë dhe meriton fjalët më të mira nënkryetari Ervin Dine.

45-vjetori i Revoltës së Spaçit: Një ditë kujtese, por edhe reflektimi!

May 22, 2018 by dgreca

Presidenti Meta në 45-vjetorin e Revoltës së Spaçit: Një ditë kujtese, por edhe reflektimi!/

Presidenti i Republikës, Sh. T. Z. Ilir Meta mori pjesë në veprimtarinë përkujtimore të 45-vjetorit të Revoltës në burgun e Spaçit, ku ishin gjithashtu të pranishëm deputetë të Kuvendit të Shqipërisë dhe autoritetet vendore, Ambasadorja e Bashkimit Evropian, Romana Vlahutin, Ambasadori italian Alberto Cutillo, Ambasadorja e Francës, Christina Vasak, përfaqësues të bashkësive fetare, të organizatës “Komisioni Drejtësi dhe Paqe”, ish-të burgosur e të përndjekur politikë, familjarë të tyre si dhe anëtarë të shoqërisë civile.

Spaçi, sikurse gjithë burgjet dhe kampet e diktaturës ka gjurmët e një persekucioni të pamëshirshëm, por edhe të një qëndrese që na bën krenar si popull.

Akti vetëmohues i martirëve të demokracisë Hajro Pashai, Dervish Bejko, Pal Zefi, Skënder Daja dhe gjithë kryengritësve të Revoltës së Spaçit ishte shkreptima që ndriçoi në errësirën e kohës egërsinë dhe të vërtetën e hidhur të shtetit totalitar.Heronjtë e Spaçit sakrifikuan jetën dhe vitet e tyre më të bukura në mbrojtje të dinjitetit njerëzor, të lirisë dhe të së vërtetës!

Në kujtesën e kombit ata do të jenë shembuj të vetëdijes qytetare dhe kombëtare për të ardhmen.

Sot është një ditë kujtese, por edhe reflektimi!

Prandaj përballja me të shkuarën dhe çlirimi i shoqërisë nga makthi i krimeve të diktaturës ngelet prioritet serioz për të gjithë politikën dhe shoqërinë tonë.Përvoja botërore na mëson se tragjeditë e së kaluarës, nëse harrohen, janë të destinuara të rikthehen në një formë apo mënyrë tjetër.Kështu zbehja e kujtesës historike krijon premisa jo vetëm për tendenca të totalitarizmit, por edhe të ksenofobisë, racizmit, ekstremizmit, krimit dhe përjashtimit.Në këtë aspekt trajtimi me objektivitet dhe paanshmëri i të vërtetave historike merr një rëndësi të veçantë.Ne jemi një komb evropian dhe historia jonë nuk mund të trajtohet jashtë perspektivës evropiane të Shqipërisë.Mos harrojmë se vetë integrimi evropian është krijuar dhe ka në themel një aleancë kundër tmerreve të diktaturave të kaluara fashiste e komuniste.

Ky projekt vazhdon.

Në këtë këndvështrim vendi ynë duhet të vazhdojë trajtimin e të kaluarës me transparencë dhe drejtësi, për rehabilitimin, integrimin dhe dëmshpërblimin e plotë të shtresës së të përndjekurve politikë.Disidenca shqiptare meriton jo vetëm të kujtohet në ngjarje të veçanta si kjo e sotmja, por edhe të shkruhet e të plotësohet e gjithë historia e saj.Ngritja e një përmendoreje në kujtim të disidencës, viktimave të pafajshëm të diktaturës, vuajtjeve dhe përpjekjeve të tyre është një detyrim i të gjithë shoqërisë ashtu sikurse është edhe obligim gjetja dhe nderimi i të gjithë eshtrave të të vrarëve e të zhdukurve gjatë kësaj periudhe.Uniteti shoqëror, paqja dhe mirëkuptimi social janë atribute të shoqërive të hapura, që nuk harrojnë tragjeditë e së shkuarës, që respektojnë njëri-tjetrin dhe kontribuojnë së bashku kundër çdo forme despotike të qeverisjes.E vlerësoj lart misionin tuaj për ndriçimin e së vërtetës së përndjekjes dhe të terrorit të diktaturës komuniste për lartësimin e figurave të rezistencës demokratike dhe do të mbështes çdo nismë për ndërtimin e përmendoreve përkujtimore dhe në veçanti, të Muzeut të Burgut të Spaçit.

Në përfundim dua të theksoj se revoltat demokratike në të gjithë botën në përgjithësi kanë përdorur simbolika të veçanta nga kultura dhe identiteti shpirtëror e artistik i popullit të vet!Para 45 vjetëve heronjtë e Spaçit zgjodhën simbol të aspiratës së tyre flamurin kuq e zi të Skënderbeut!Këtu në Spaç ra për herë të parë ylli komunist, i cili do të binte një herë e përgjithmonë nga flamuri ynë kombëtar në dhjetor të vitit 1990.Sot ky flamur padyshim që është një plotësim i ëndrrës së heronjve Spaçit për një Shqipëri të lirë, demokratike dhe evropiane!

Lavdi martirëve të Revoltës së Spaçit!

Nder përjetë gjithë luftëtarëve, disidentëve dhe ish-të përndjekurve politikë të Shqipërisë!

Rroftë Shqipëria Evropiane!”

PËRKUJTESA E REVOLTËS SË SPAÇIT DHE QAFË BARIT NË VATËR

May 21, 2017 by dgreca

PËRKUJTESA E REVOLTËS SË SPAÇIT DHE QAFË BARIT NË VATËR: 20 MAJI, TË SHPALLET DITA E MARTIRËVE ANTIKOMUNISTË/

-PARADOKSI SHQIPTAR: MARTIRËT E REVOLTAVE, TË DEKORUAR NGA SHTETI DEMOKRATIK, ENDE TË PA Ç’DAMKOSUR SI TERRORISTË, FAMILJET TË PA SHPËRBLYERA/

– MOSKTHIMI NË MUZE I SPAÇIT, BURRELIT, QAFË BARIT, AMINISTON KRIMET E KOMUNIZMIT DHE HUMB KUJTESËN KOMBËTARE./

NGA DALIP GRECA/Të Shtunën në mesditë, 20 Maj 2017, në selinë e Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA” në Nju Jork u përkujtuan 44 vjetori i Revoltës antikomuniste të Spaçit dhe 33 vjetori i revoltës së Qafë Barit.
Me një minut heshtje është nderuar kujtimi i martirëve të masakruar nga diktatura komuniste, ndërkohë që në sfond ishte vendosur pllakati”KUJTESË-21 Maj 1973, Revolta antikomuniste e Spaçit-20 Maj 1984, Revolta e Qafë Barit”. Pranë saj një tufë lule të freskëta në kujtim të martirëve: Skënder Daja, Pal Zefi, Dervish Bejko dhe Hajro Pashai; Tom Ndoi, Sokol Sokolin dhe Sandër Sokoli. Zv/Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës”Vatra” z. Agim Rexhaj, në emër të Kryesisë dhe Kryetarit Buçaj i falenderoi organizatorët për këtë veprimtari përkujtimore në mjediset e Vatrës dhe bëri apel për mos harresë. Ai vlerësoi aktin e organizatorëve dhe martirëve të revoltave, shprehu admirim për përballjen me diktaturën. Duke iu drejtuar ish të përndjekurëve politikë, ai tha se Shteti shqiptar ka bërë fare pak për vlerësimin e ish të përndjekurëve politikë, siç nuk ka bërë asgjë për Memorien Kombëtare për të kthyer në muze vendvuajtjet, qelitë, hetuesitë, burgjet, kampet etj.

Ai tha se personalisht ju kërkoj ndjesë ju ish të përndjekurëve politik, për mosnjohje të realitetit shqiptar në kohën e diktaturës. Ne shqiptarët e Kosovës ishim të painformuar se çfarë ndodhte në Shqipërinë Amë, ne nuk mund të shihnim përtej fasadës, për ne ajo ishte kështjellë e pamposhtur në brigjet e Adriatikut, ishte e para për çdo gjë në Botë…Është e pafalshme që diktatori Hoxha ende ka fansa në Kosovën e Shqipërinë tonë!
Më pas mikrofoni ka qenë për ish të përndjekurit, për ata që vuajtën në Spaç, Qafë Bar, Burrel, Tepelenë, Zejmen, Ballësh, Sarandë, në kampet e internimit anë e kënd Shqipërisë.
Organizatori i këtij përkujtimi Pëllumb Lamaj, që prej vitesh e përkujton këtë veprimtari në SHBA, përmes takimeve përkujtimore, intervistave në Zërin e Amerikës, televizionet lokale e median e shkruar, duke mbajtë amanetin që i patën dhënë ish bashkëvujtësit e tij, autor i dokumentarit për Spaçin, i riu që hyri 19 vjeç në Spaç, në burgun famkeq, ku izoloheshine torturoheshin të kundërshtarët, që konsideroheshin të rrezikshëm për regjimin,- Tregon duart, ku ende ka të thelluarën e prangave të ngulura në mish dhe i afrohet posterit-flyer-Kujtesë:I shihni këto vidat shëtrnguse të prangave? Komunistët shqiptar i modifikuan prangat e hitlerianëve gjermanë, duke u vendosur Burma shtërnguse, që të depërtonin në mish. Vështrimi i tij rrëshqet sërish tek duart, ku ka vrragën e thelluar në mishin e duarëve:ne jemi gladiatorët e arenës s ërrezikshme që shpëtuam gjallë.

Revolta e Spaçit , që zgjati 3 ditë; mbetet e para në Evropën Lindore dhe meriton të ruhet në memorien e kombeve që vuajtën nga komunizmi. Në atë revoltë, nga njëra anë, u shpalos guximi i të burgosurëve antikomunistë që sfiduan diktaturën, nga ana tjetër, u manifistua sadizmi më i egër i organeve të dhunshme të diktaturës që nuk i kursyen mjetet e dhunës për ta përgjakur revoltën. Të burgosurit valvitën në tarracën e burgut Flamurin kuq e zi, pa yllin komunist, duke kënduar këngë atdhetare dhe duke hedhur parrulla kundër diktaturës. Mijëra forca të diktaturës, përfshi dhe forcat special-sampistët, e shtypën me gjak revoltën; 4 nga të burgosurit u dënuan me pushkatim, 8 të tjerë u ridënuan me 25 vjet burg 70 të tjerë u arrestuan dhe u rigjykuan.
Pëllumbi, që u burgos kur ishte 19 vjeç thotë: “…unë kurrë nuk harroj fjalët e të burgosurve më të vjetër që thoshnin “Nëse del prej këtu, të lutem thuaj botës së qytetëruar se ne ishim martirë, se ne kërkuam lirinë nga ata që na morën lirinë, se ne kundërshtuam shtetin kriminal të sunduar me grusht të hekurt nga tirani i pamëshirë, Enver Hoxha”.

Ky amanet, tha Lamaj, më jep kurajo që ta vazhdoj luftën time, edhe pse e ndjej repersionin e shtetit shqiptar, cili për ironi, në vend që të më vlerësonte për përpjekjet që kam bërë për të mbajtur gjallë kujtesën, më ndëshkon duke mos më dhënë as dëmshpërblimin, ndërkohë që disa marrin këstin e shtatë, unë kam mbetë tek I dyti, por natyrisht kjo nuk do t’më tërheqë nga beteja.
Pas Pëllumb Lamaj, mikrofonit i afrohet Lek Mirakaj. Ai sjell në kujtesë revoltën e Qafë Barit, ku kryenin dënimin rreth 500 të burgosur politikë të dënuar me shumë vite burg, shumica mbi 25 vite.
Lek Mirakaj tregon rrethanat e shpërthimit të revoltës: Ajo që drejtusit dhe gardianët e burgut e quanin disiplinë ishte terror e dhunë. Të burgosurit, pa arsye, për shkaqe të sajuar(psh përse nuk e ke vendosë drejt vijën e çarçafit), izoloheshin tek”Kaldaja” dhe atje torturoheshin me metoda mesjetare:Të zhvishnin lakuriq, të shtrinin në çimento dhe të godisnin pa e llogaritur se në çpjesë të trupit binte goditja….Mania e tyre ishte goditja e shputave të këmbëve me kamxhik, ku dhimbjet ishin të padurushme….

Dënimi në birucë ishte i zakonshëm.Dhuna, torturat dhe shfrytëzimi i të burgosurëve ishin bërë të padurushme kur më 20 Maj 1984 shpërtheu revolta. Sandër Sokoli e Tom Ndoi ishin trima që s’u trembej syri, por reagimi I makinerisë shtetërore ishte tepër I dhunshëm. I gjithë kampi u rrethua me forca ushtarake.Të plagosurit hiqeshin zvarrë…Sander Sokolin, e tërhoqën zvarrë në mes të kampit, e shtrinë mbi një dërrasë dhe e këputen në mes sampistët. Tom Ndoin dhe Sokol Sokolin i pushkatuan.Të gjithë të dënuarit i lanë të lidhur, pa rroba dhe me orë të tëra jashtë dhe i ridënuan.

Më pas Leka tregon për dy intelektualë të Kosovës, që vuanin dënimin në Qafë Bari, të cilët kishin ikë nga shiu Titist dhe kishin rënë breshërin enverian.

Mirakaj, gjatë ndërhyrjes së tij komentoi qëndrimin paradoksal të shtetit shqiptar, që nga njëra anë i ka dekoruar martirët e revoltave, nga ana tjetër nuk ua njeh vitet e burgut dhe nuk shpërblen familjet për shkakun absurd se shteti komunist i pat cilësuar”terroristë”!

(Te plote lexojeni ne Dielline printuar)

REVOLTA E SPAÇIT & E QAFË BARIT PËRKUJTOHEN NË VATËR

May 16, 2017 by dgreca

KUJTES Ë – REVOLTA E SPAÇIT DHE E QAFË BARIT DO TË PËRKUJTOHEN NË VATËR/

Me nismën e një grupi ish të burgosurish dhe të përndjekurish politik, nën drejtimin e Pëllumb Lamaj në bashkëpunim me Federatën Panshqiptare të Amerikës “VATRA” do të organizohet me 20 Maj 2017, përkujtimi i Revoltave të Spaçit dhe të Qafë-Barit.

Do të shfaqet dokumentari historik, që përjetëson revoltën e Spaçit i realizuar nga Pëllumb Lamaj”“Spaçi, Simboli i Rezitences Anti- Komuniste, në Shqipëri”. Dokumentari zgjat 30 minuta.

Tubimi perkujtimor organizohet në Selinë e Vatrës dhe do të nisë në orën 2.00 pm.Adresa: 2437 Southern BLVD, BRONX, NY 10158.

***

KUJTESË: REVOLTA E SPAÇIT nisi më 21 maj 1973 dhe zgjati 3 ditë, të burgosurit shpalosën në tarracën e burgut një flamur të Skënderbeut pa yllin komunist, duke kënduar dhe hedhur parrulla kundër diktaturës, derisa u shtyp me gjak. 4 nga të burgosurit u dënuan me pushkatim, 8 të tjerë u ridënuan me 25 vjet burg, 70 të tjerë u arrestuan dhe u rigjykuan.Katër të pushkatuarit ishin Skënder Daja, Pal Zefi, Dervish Bejko dhe Hajro Pashai.

REVOLTA E QAFË-BARIT– Nisi me 20 maj1984. Në këtë burg ishin 500 të burgosur politikë që ishin dënuar mbi 25 vite burg, të cilët shfrytëzoheshin egërsisht dhe punonin nëpër galeritë e minierës me tre turne.Pas shumë vitesh torturash çnjerëzore të dënuarit shpërthyen në revolta më 20 maj 1984. I gjithë kampi u rrethua me forca ushtarake.Të plagosurit hiqeshin zvarre…Sander Sokolin, e tërhoqën zvarrë në mes të kampit, e shtrinë mbi një dru dhe e këputen në mes. Tom Ndoin dhe Sokol Sokolin i pushkatuan.Të gjithë të dënuarit i lanë të lidhur, pa rroba dhe me orë të tëra jashtë dhe i ridënuan.