Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Mirënjohje e përhershme për një doktoraturë

by

Nga Saimir Lolja/

 Më 3 Janar 2012, në Departamentin e Historisë së Vjetër dhe Mesjetës të Universitetit të Sorbonës (Universiteti Paris IV), në Paris të Francës, Mathieu Aref (Arif Mati) mbrojti tezën ë doktoraturës me temë: “Studime e kërkime shkencore mbi Pellazgët në prejardhjen e qytetërimit grek”Mathieu Aref e filloi kërkimin shkencor për doktoraturën në moshën 70 vjeçare (Shtator 2008) dhe e mbrojti në moshën 74 vjeçare (Janar 2012).

Mathieu Aref është shqiptar Egjypti, domethënë i lindur në Kajro nga prindër shqiptarë nga Mati dhe pjestarë të kolonisë së atëhershme shqiptare të Egjyptit. Në vitin 1952, ushtarakë të udhëhequr nga Muhamed Naguib dhe Gemal Abdel Naser rrëzojnë nga fuqia mbretin Faruk të Egjyptit, i cili ishte i fundit (i dhjeti) i dinastisë shqiptare që sundoi Egjyptin e Sudanin që nga viti 1805. Mbas rrëzimit të mbretit Faruk, kolonia shqiptare mbi-një-milionshe e Egjyptit filloi të thërmohet dhe shqiptarët e saj filluan të largohen prej Egjyptit. Familja e Mathieu Arefit arriti në Francë më 1961 dhe që nga ajo kohë Mathieu Aref ka jetuar atje.

Doktoratura e sapombrojtur pason dy libra të botuar më parë në frëngjisht nga Mathieu Aref (Arif Mati) dhe të përkthyer në shqip: Mathieu Aref, Albanie ou l’incroyable odyssée d’un peuple préhellénique, Paris, 2003

Mathieu Aref, Shqipëria: Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen, Plejad, Tiranë, 2007

Mathieu Aref, Greece (Mycenies=Pelasges) ou la solution d’une enigme, Paris, 2004

Mathieu Aref, Mikenët=Pellazgët, Greqia, zgjidhja e një enigme, Plejad, Tiranë, 2008

Mathieu Aref është një shembull i atyre shqiptarëve që, ndonëse të lindur e rritur larg tokës shqiptare, shqiptarinë e kanë patur mision gjatë tërë jetës së tyre.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shqipëria e vogël, pengu i një loje të madhe diplomatike

by

Nga Herman Bernstein/ The New York Times/

28 Janar 1934: Me çeshtjet e saja në krizë, ajo vështron me shumë vëmendje lëvizjet e ndryshme të bëra prej blloqeve të udhëhequr prej Francës dhe Italisë.

Shqipëria gjykohet si një nga zonat më të rrezikshme në Europë. Një luftë e re mund të fillojë atje në qoftë se interesat politike dhe ushtarake të vendeve të tjera në Shqipëri vazhdojnë të përplasen njëri me tjetrin. Për shkak të pozitës gjeografike, ky vend i vogël mban çelësat e Adriatikut dhe ka qenë për shekuj shkaku i zënkës midis vendeve të ndryshme.

Nga pikëpamja strategjike, bregu i saj do të kishtë një vlerë të paçmueshme për Italinë në rast lufte. Italia është duke derdhur për disa vjet shuma të mëdha parash në Shqipëri me synim të ndihmojë organizimin e ushtrisë, të ndërtojë rrugë, ura dhe fortifikime. Në Ballkan besohet se përpjekja e Italisë për të forcuar ushtarakisht Shqipërinë është pjesë e programit imperialist të Musolinit për t’u futur thellë në Ballkan, për të ripushtuar rrugën e famshme romake Egnatia e cila shkon nga Shqipëria e Jugosllavia drejt Selanikut e Stambollit. Çdo lëvizje e Italisë në Shqipëri vëzhgohet me dyshim e ankth prej Francës, prej Ententes së Vogël [Çekosllovakia, Rumania, Jugosllavia] dhe veçanërisht prej Jugosllavisë. Gjatë viteve të fundit, ndihma financiare dhe drejtimi ushtarak dhënë Shqipërisë prej Italisë ka nxehur nervat në Ballkan dhe ka nxitur Jugosllavinë të bëjë përgatitje të ethshme ushtarake për të përballuar futjen Italiane që mendohet në Ballkan.

Një Peng i Fuqive. Shqipëria e vogël është bërë kështu një peng në lojën e dy blloqeve kundërshtarë në diplomacinë Europiane, njëri kryesohet nga Italia e tjetri nga Franca. Ajo ka përfituar deri diku nga këto interesa kundërshtare dhe ia ka dalë të fuqizojë bashkimin e saj kombëtar, së pari me ndihmën e Jugosllavisë dhe pastaj me ndihmën e Italisë. Çfardo mund të kenë qenë shtysat e fshehta të këtyre vendeve, Shqipëria ka ruajtur me zotësi dhe guxim pavarësinë e saj, megjithëse ajo ishte e detyruar të bënte sakrifica, lëshime dhe pranime të shumta në kthim të ndihmës materiale që ajo përftoi që nga mbarimi i luftës. Edhe sikur rrugët dhe urat e ndërtuara me ndihmën financiare italiane ishin synuar për skemat ushtarake italiane, ato tani shërbejnë për qëllime të dobishme ekonomike për Shqipërinë duke krijuar ndërlidhje midis pjesëve të ndryshme të këtij vendi malor të vogël.

E pushtuar gjatë Luftës I Botërore. Gjatë Luftës I Botërore, Shqipëria ishte skenë e shumë pushtimeve. Ushtritë greke, serbe, franceze, austriake dhe italiane luftuan njëra tjetrën në Shqipëri dhe kjo tokë e vogël u nda në disa copëza nën ndikim të huaj, kurse njerëzit iu nënshtruan mjerimit dhe kufizimeve të parrëfyeshme. Ahmet Zogu, mbreti i tanishëm, u mbajt në Vjenë gjatë periudhës së luftës. Pavarësia e Shqipërisë, e arritur më 1912, u ndërpre. Në Konferencën e Paqes në Paris, kërkesat e saja fillimisht u mohuan plotësisht. Delegatët shqiptarë të kryesuar nga Mehmet Konica, vëllai i ambasadorit të tanishëm shqiptar në SHBA [Faik Konicës], varën shpresën e tyre tek Presidenti Wilson dhe iu lutën delegacionit amerikan që SHBA, si një fuqi e pa interesuar, të merrte komandën për Shqipërinë. Jugosllavia, Greqia dhe Italia ishin në ethe për të siguruar “sferat e tyre të ndikimit”. Më 1919, një marrëveshje u arrit nga Clemenceau, Lloyd Geroge dhe Nitti [përkatësisht, kryeministri francez, britanik dhe italian], në mungesë të përfaqësuesit amerikan, e cila i jepte Italisë komandën mbi Shqipërinë dhe Jugosllavisë toka të Shqipërisë veriore. Shqiptarët e kundërshtuan këtë marrëveshje, e cila iu hiqte atyre pavarësinë dhe iu cungonte vendin.

Kundërshtimi i wilsonit. Presidenti Wilson e kundërshtoi me forcë këtë marrëveshje duke thënë se ajo ishte arritur në mungesë të përfaqsuesit amerikan dhe se ajo synonte “t’i ndante Shqiptarët, kundër dëshirës së tyre të zjarrtë, midis tre fuqive të huaja të ndryshme”. Pavarësia e Shqipërisë u shpëtua kur qevera amerikane bëri të ditur se “çeshtjet shqiptare nuk duhet të përfshihen në bisedimet midis Italisë e Jugosllavisë, dhe Presidenti duhet të ripohojë se ai nuk mund të pranojë plane që i japin Jugosllavisë toka të Shqipërisë veriore si dëmshpërblim për çka ajo kërkon diku tjetër”. Dhe se “Italia dhe Jugosllavia lihen bashkë t’i sheshojnë çeshtjet e tyre, nëse ato munden, nëpërmjet bisedimeve të veçanta dhe me kushtin që ata nuk duhet të arrijnë në marrëveshje duke përfituar prej Shqipërisë”. Shqipëria u pranua anëtare e Lidhjes së Kombeve me të drejta të plota në Dhjetor 1920, pas një kërkese këmbëngulëse në emër të pavarësisë shqiptare të bërë nga Lordi Robert Cecil [në Konferencën e Paqes më 1919, ai ishte përfaqësuesi britanik në bisedimet për krijimin e Lidhjes së Kombeve] përballë kundërshtimeve nga disa shtete ballkanike.

Nje vit më vonë, ambasadorët e Britanisë së Madhe, Francës, Italisë dhe Japonisë “duke pranuar se cënimi i këtyre kufinjve dhe i pavarësisë së Shqipërisë mund të përbëjë një rrezik për sigurinë strategjike të Italisë”, arritën një marrëveshje sipas të cilës “në çdo kohë, nëse  Shqipëria e ka të pamundur të ruajë tërësinë territoriale të saj, ajo është e lirë t’i kërkojë Këshillit të Lidhjes së Kombeve ndihmë të jashtme”; dhe se “qeveritë e Perandorisë Britanike, Francës, Italisë dhe Japonisë marrin vendime në raste të tilla që t’i udhëzojnë përfaqësuesit e tyre në Këshillin e Lidhjes së Kombeve të këshillojnë që rivendosja e kufinjve territorialë të Shqipërisë t’i besohet Italisë”. Megjithëse tashmë një anëtare e Lidhjes së Kombeve, Shqipëria nuk u këshillua për këtë marrëveshje. Ajo e kundërshtoi atë duke bërë të ditur se nuk do ta njihte vlefshmërinë e saj. Deri në ditët e stome, Italia e quan Marrëveshjen e Ambasadorëve si një instrument lidhës ndërshtetëror, i cili i njeh asaj interesa të veçanta në Shqipëri, megjithëse kjo marrëveshje shihet me dyshime dhe frikë nga fqinjët e Shqipërisë në Ballkan. Pra, marrëveshja ka shërbyer që në fillim si një shkak fërkimesh dhe e ka bërë Shqipërinë një zonë të ndjeshme siç është sot.

Më 1920, italianët mbanin të pushtuar Valonën në Shqipërinë e Jugut. Udhëheqësit shqiptarë, të vendosur që ta çlirojnë vendin e tyre nga pushtimi i huaj, e detyruan ushtrinë italiane të tërhiqej. Pastaj, ata filluan të organizojnë shtetin dhe të vendosin rendin në vend. Ahmet Zogu ishte një nga udhëheqësit e rinj të dalluar dhe qeveria, në të cilën ai ishte Ministër i Brendshëm dhe më pas Kryeministër, u dallua prej emrit të tij. Më 1924, regjimi i Zogut u përmbys prej një kryengritje të udhëhequr nga peshkopi shqiptar Fan Noli. Ahmet Zogu me disa kolegë të tij u largua me nxitim në Beograd për strehë dhe ndihmë. Qeveria kryengritëse e Fan Nolit zgjati nga Qershori deri në Dhjetor 1924, kur Zogu, të cilin ajo e kishte dënuar me vdekje, u rikthye fitimtar në Tiranë në krye të një ushtrie të vogël që ai e kishte organizuar në Jugosllavi. Brenda një muaji nga kthimi i tij, Zogu u zgjodh President i Republikës Shqiptare për shtatë vjet. Qeveria e tij filloi të riorganizojë dhe të përmirësojë vendin, megjithëse shpërthimet e pakënaqësive vazhduan të ndodhnin herë pas here. Jugosllavët, duke e bërë mik Ahmet Zogun dhe duke e ndihmuar atë të rifitonte pushtetin, pritën që ai të merrte një drejtim të fortë që anonte nga Jugosllavia ose kundra Italisë. Duke e kuptuar rrezikun e madh për vendin e tij nëse ndiqte këtë politikë, Presidenti Zog u përpoq ta ngiste timonin në mes, të mbante anën e Shqipërisë.

Marrëveshja e Tiranës. Papritur, më 1926, një kryengritje serioze ndodhi në Shqipërinë veriore. Ahmet Zogu ishte i bindur se ajo ishte ndezur prej Jugosllavëve. Edhe Italia edhe Jugosllavia i patën parashtruar atij një marrëveshje miqësie dhe sigurimi. Ajo kryengritje e nxiti atë të merrte një vendim të shpejtë në anën italiane, dhe më 27 Nëndor 1926, ai nënshkroi një marrëveshje pesë-vjeçare miqësie e sigurimi midis Shqipërisë dhe Italisë. Ky dokument, i njohur si Marrëveshja e Tiranës, bënte të ditur se Italia dhe Shqipëria, “me qëllim që të forcojnë marrëdhëniet e tyre të dyanshme të miqësisë dhe sigurisë, pranojnë se çdo shqetësim i drejtuar kundër gjendjes së tanishme politike, ligjore dhe territoriale të Shqipërisë është në kundërshtim me interesat e tyre të ndërsjellta”.             Nënshkrimi i Marrëveshjes së Tiranës i hodhi fqinjët e Shqipërisë në gjendje dëshpërimi dhe kushtrimi. Një vit më vonë, menjëherë pas nënshkrimit të Traktatit Franko-Jugosllav, një traktat bashkëpunimi u arrit ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë për një periudhë 20 vjeçare. Një hua prej 50 milion frangash ari iu dha Shqipërisë prej Italisë nëpërmjet një grupi financiar të njohur me emrin SVEA. Banka Kombëtare e Shqipërisë u themela nën mbikqyrjen e këtij grupi. Një program i madh punimesh botore u fillua dhe u financua nga kjo hua. Organizues ekonomikë, inxhinierë, specialistë punimesh dhe stërvitës ushtarakë italianë erdhën në Shqipëri. Rrugë, ura dhe ndërtesa popullore u ndërtuan. Çdo lëvizje në Ballkan analizohet me mikroskop. Jugosllavët vëzhgonin përpjekjet e italianëve në Shqipëri me dyshim. Ato i gjykonin traktatet Italo-Shqiptare, huanë dhe futjen e organizuesve dhe stërvitësve italianë si pjesë të një skeme politike dhe ushtarake për të siguruar një bazë të fortë në Adriatik me synim futjen thellë në Ballkan. Beogradi e vlersoi një program të tillë si një sfidë të drejtpërdrejtë kundrejt Jugosllavisë. Situata ishte e rrezikshme.

Më 1 Shtator 1928, Presidenti Zog u quajt Mbreti i Shqiptarëve nga një Kuvend Kushtetues dhe republika u kthye në mbretëri. Gjenerali italian Alberto Pariani ndihmoi të organizonte dhe të stërviste ushtrinë shqiptare. Xhandarmëria u organizua dhe u drejtua nga gjenerali britanik Sir Jocelyn Percy. Gjykatat e drejtësisë u riorganizuan. Shkolla të reja u hapën. Një ritëm më i shpejtë hyri në këtë vend të vogël ku në të kaluarën “gjërat mund të kryheshin vetëm nëse kishe duhan të mjaftë dhe durim”. Kur periudha pesë vjeçare e Paktit të Miqësisë dhe Sigurimit mbaroi, Mbreti Zog nuk pranoi ta ripërtërinte atë, me gjithë shtytjen e njohur të ushtruar prej Musolinit. Mbreti Zog theksoi se traktati nuk ishtë më i nevojshëm dhe ai nuk kërkonte fuqi të huaja për ta mbrojtur atë. Ai gjithashtu vuri në dukje se trakti i tij i bashkëpunimit më Italinë, i cili do të mbeste në fuqi për vite të tjera, mbulonte gjithë pikat e bashkëpunimit miqësor midis dy vendeve.

Situatë financiare kritike. Në të njëjtën kohë, kushtet ekonomike dhe financiare të Shqipërisë kishin arritur një pikë kritike. Italia afroi të jepte ndihmë përsëri për Shqipërinë duke dhënë dhjetë hua vjetore prej 10 milion frangash ari sejcila. Fqinjëve të Shqipërisë iu shtua kushtrimi duke besuar se ndihma italiane s’do ishte gjë tjetër veçse për qëllime ushtarake. Huatë vjetore pritej të shpenzoheshin nën mbikqyrjen e një komisioni të përzjerë italo-shqiptar. Shqipëria pranoi dhe dy huatë e para u dhanë, megjithëse jo të plota. Huaja e tretë, e këtij viti, është mbajtur duke arsyetuar se Shqipëria nuk po plotëson kushtet  marrëveshjes për të qenë një “bashkëpunim miqësor”.

Kur Italia një vit më parë i hodhi mbretit Zog idenë që një bashkim doganor ndërmjet Italisë e Shqipërisë do të ishte i pranueshëm për Italinë dhe do t’i jepte përparësi Shqipërisë, mbreti Zog e hodhi poshtë atë ide duke kuptuar se një marrëveshje e tillë jo vetëm do të ngacmonte fqinjët e tij ballkanikë por ajo mund të krijontë një trazim në tërë Europën. Më pas Italia u shqetësua nga një ndryshim në Kushtetutën e Shqipërisë, i cili shkaktoi  mbylljen e disa shkollave të huaja dhe fetare. Qeveria shqiptare spjegoi se kjo masë ishte tani e nevojshme me qëllim që të forconte bashkimin kombëtar nëpërmjet një sistemi shkollor të përbashkët dhe të ndalonte propagandën e huaj kundra kombit. Italianët nuk pranuan drejtime të tilla administrative në shkollat e tyre dhe si rrjedhim i mbyllën dhe kthyen mësuesit e tyre në Itali. Urtësia e ligjit të ri shqiptar në lidhje me sistemin shkollor ishte i diskutueshën nga pikëpamja e mungesës së tanishme të mësuesve shqiptarë.

S’ka më ndihmë prej Italisë. Qeveria italiane, duke njohur mirë kushtet e dëshpëruara financiare të Shqipërisë, kaloi në politikën e pritmënisë vëzhguese dhe njëkohësisht ndaloi ndihmat e mëtejshme financiare. Importet e Italisë nga Shqipëria  filluan të zvoglohen. Italianët mohuan që ata donin lejime të reja në Shqipëri, që ata donin kontroll të ushtrisë, xhandarmërisë dhe degëve të tjera të qeverisë. Ata thanë se e gjitha që ato donin ishte miqësia, bashkëpunimi miqësor dhe ndikimi kulturor. Mbreti Zog nuk pranoi t’i rihapi shkollat e huaja, por bëri një veprim të vullnetit të mirë duke urdhëruar që gjuha italiane të bëhej e detyrueshme në shkollat e mesme. Kjo nuk i kënaqi plotësisht italianët dhe ato vazhduan ta vonojnë huanë e premtuar vjetore. Atëhere mbreti Zog urdhëroi një tkurrje të madhe të buxhetit të vitit 1934. Ai pakësoi përgjysëm shpenzimet ushtarake. Ai gjithashtu i bëri rrogat shtetërore dhe shpenzimet e shtëpisë mbretërore sa një e katërta e vlerave të mëparshme. Të gjitha këto ndihmuan në rritjen e popullaritetit të mbretit Zog mdis shqiptarëve, por Roma akoma mbetej e paqetë.

Problemi i tanishëm. Shqipëria, duke ditur mirë se shpresa e vetme e saj për ripërtëritje qëndron në zhvillimin paqësor, është duke u munduar ta shmangë vetveten nga ngatarresat politike të cilat rrezikojnë marrëdhëniet miqësore me fqinjët ballkanikë. Italia, Jugosllavia dhe Greqia kanë bërë vazhdimisht të ditur se ato janë kundër cënimit të pavarësisë së Shqipërisë. Ndërkohë, beteja e zgjuar diplomatike ndërmjet kryeministrit Musolini dhe mbretit Zog është duke vazhduar. Deri më tani, mbreti Zog duket se ka qenë fitues për arësyen se fuqia e Shqipërisë qëndron në dobësinë e saj. Kohët e fundit, ajo ka arritur një traktat tregtar të pëlqyeshëm me Greqinë dhe është duke biseduar një traktat të ri tregtar me Jugosllavinë. Këto janë shenja të pagabueshme të një bashkëpunimi më të ngushtë midis Shqipërisë dhe fqinjëve të saj ballkanikë. Nëse Shqipëria arrin të krijojë marrëdhënie miqësore me fqinjët e saj ballkanikë pa armiqësuar Musolinin, vendi i vogël në Adriatik, i quajtur “toka e harruar e Europës”, do të mundë të zhvillojë në paqe dhe mbarë burimet e saja bujqësore dhe ekonomike.

Herman Bernstein

Ish-ambasdor i ShBA në Shqipëri

Gazeta The New York Times

28 Janar 1934

Shënim shoqërues. Herman Bernstein (1876-1935) qe ambasador i SHBA në Shqipëri në periudhën Shkurt 1930 – Shtator 1933. Ai ishte njëkohësisht një gazetar, shkrimtar, përkthyes, botues e diplomat i famshëm me origjinë hebraike. Albert Einstein ishte mik dhe bashkëpunëtor i tij. Herman Bernstein ishte një veprimtar i spikatur për të drejtat e hebrenjve dhe  redaktor i dy gazetave hebraike.

(Përgatiti: Saimir Lolja)

Trimëreshat suliote

by

Ne Foto: Gratë Suliote. Pikturë e vitit 1827 nga Ary Scheffer (1795-1858), që përshkruan vetvrasjen heroike të grave Suliote, e njohur si Vallja e Zalongos, gjatë luftrave Suliote. Muzeu i Luvrit në Paris, Francë./

Nga SAIMIR LOLJA/

Guximi i jashtëzakonshëm i grave shqiptare ka qenë shfaqur vazhdimisht në historinë e vendit, por një nga shembujt më të shquar ishte ai u bë i njohur për një degë të popullit Shqiptar të përfaqsuar prej Suliotëve, kur ato u rrethuan prej Ali Pashës më 1792. Suliotët formonin një bashkim gjysëm të pavarur që përmblidhte 66 fshatra, të cilët i përkisnin rrethinave të Margaritit, Paramithisë dhe Janinës. Deri në kohën e Ali Pashës, ata ishin krenarë për rregullsinë e pagesave të detyrimeve që i bënin Portës. Por kurthet e mashtruesit plak Ali, i cili dëshironte t’i kishte të gjithë kalorësit e Sulit dhe të ardhurat e tyre në duart e tij të pangopura, shpejt shkaktuan kryengritjen e popullit. Dhe kështu suliotët nisën luftën e tyre të gjatë dhe të lavdishme kundër fuqive shumë herë më të mëdha të Pashait të famshëm.

Me anë të lojrave të dyfishta, i të cilave ai ishte një mjeshtër i përsosur, Pashai lidhi fillimisht në fuqinë e tij Xhavellën, një nga kryetarët e Suliotëve, dhe pastaj rrethoi Sulin. Kështu, ai u përpoq që me ryshfete ta bindte Xhavellën të tradhëtonte Sulin. Këtu mashtrimi u çiftëzua: Sulioti i zgjuar u duk se pranonte t’i bindej Pashait dhe bile la djalin e tij, Foto, në duart e Ali Pashës si peng. Ai u nis për në Sul në dukje se po e tradhëtonte atë, por pa arritur akoma atje ai i dërgoi një letër kundërshtimi Pashait.

Atëhere, Aliu sulmoi Sulin dhe ishte pikërisht këtu që heroizmi i grave Shqiptare u bë kaq i dukshëm. Mosko, gruaja e Xhavellës dhe e ëma e Fotos, tregoi mrekullitë e vlerave të saja gjatë rrethimit. Ajo shqeu me sëpatë të vogël disa kuti fishekës, ia ngarkoi ato edhe grave të tjera, dhe u sulën drejt llogoreve për t’i shpërndarë ato tek Suliotët. Aliu kërcënoi se do ta piqte të gjallë djalin e saj Foto, por ajo iu përgjigj se ajo ishte e re dhe mund të lindte fëmijë të tjerë, dhe se ajo më mirë të hante mish të pjekur të djalit të saj se sa të tradhëtonte vendin e saj. (Blackwood’s Magazine)

 

The New York Times

8 Shkurt 1880

 

dhe lindja e shtetit shqiptar

 

Revista Blackwood’s Magazine ishte një revistë britanike me qendër në Skoci, e cila periudhën e saj të botimit e pati në vitet 1817-1980 dhe fillimisht quhej Revista e Përmuajshme e Edinburgut (Edinburgh Monthly Magazine). Në kohën e botimit të këtij shkrimi në gazetën The New York Times, qarku i Sulit, në përbërje të Çamërisë, ishte pjesë e Vilajetit osman të Janinës. Ashtu si pohon edhe revista amerikane TIME e datës 26 Gusht 1940, Çamëria i merret Shqipërisë me pushtimin e Janinës prej ushtrise greke më 6 Mars 1913. Një përshkrim faktik i viteve të para të shtetit të sapolindur shqiptar jepet më poshtë mbështetur në librin “Edith Pierpont Stickney, Southern Albania 1912-1923, Stanford University Press, 1926″.

Kryengritjet shqiptare kundër Perandorisë Osmane dhe më pas shpallja e Pavarësisë Shqiptare i prishën planet e shteteve grabitqare dhe balancat e fuqive të mëdha në Europën Juglindore. Si rrjedhim u ndezën dy luftra ballkanike dhe më pas Lufta e Parë Botërore.

Lufta e Parë Ballkanike (8 Tetor 1912 – 30 Maj 1913) filloi me sulmet e Serbisë, Greqisë e Bullgarisë kundër Perandorisë Osmane dhe mbaroi me firmosjen e Traktatit të Konferencës së Paqes të Londrës. Kjo konferencë filloi punimet me 16 Dhjetor 1912 duke patur si shkak shpalljen e Pavarësisë Shqiptare më 28 Nëntor 1912 dhe në fund njohu pushtimet e bëra nga Serbia, Greqia e Bullgaria dhe Pavarësinë e Shqipërisë.

Lufta e Dytë Ballkanike (16 Qershor 1913 – 10 Gusht 1913) filloi kur Bullgaria, e pangopur me pushtimet e saja, sulmoi Serbinë e Greqinë dhe mbaroi me firmosjen e Traktatit të Bukureshtit. Bullgaria e sulmuar edhe nga Rumania e Perandoria Osmane dorëzohet dhe humb atë që pat fituar gjatë Luftës së Parë Ballkanike.

Kufinjtë e sotëm të Shqipërisë zyrtare u përcaktuan nën kujdesin e Britanisë, Francës, Austrisë, Rusisë, Gjermanisë dhe Italisë me Protokollin e Firences më 17 Dhjetor 1913. Para e pas kësaj date, Greqia edhe u përpoq të gjente përkrahje nga shtetet Europiane për rishikim kufiri edhe organizoi fshehurazi shqiptarë të greqizuar të ngrinin krye kundër shtetit Shqiptar, që qeverisej prej Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit, me qendër në Durrës dhe kryetar princin Gjerman William of Wied. Përkrahja Greqisë për këtë gjë nuk i erdhi dhe një arësye për këtë mund të gjehet tek fjalimi në Dhomën e Ulët të Parlamentit Britanik më 8 Maj 1913 nga Walter Guiness, i cili tha: “Greqia po kërkon territor në Shqipërinë e Jugut ku raca Shqiptare është shumicë absolute”.

Në Shkurt 1914, këto gjashtë fuqi të mëdha Europiane i bënë të ditur Greqisë se shumica e ishujve të Detit Egje do t’i jepeshin asaj më kusht që ajo të tërhiqte ushtrinë pushtuese nga Shqipëria e Jugut brenda muajit Mars 1914 dhe ta respektonte shtetin Shqiptar. Por nën nxitjen e drejtpërdrejtë të Greqisë (në dukje zyrtarisht asnjanëse), grekërit në Jug të Shqipërisë me në krye priftërinjë e tyre deklaruan më 28 Shkurt 1914 se formonin një të vetëquajtur “Republikë Autonome të Epirit të Veriut, e cila përmblidhte Himarën, Gjinokastrën, Sarandën dhe Delvinën”. Kryetar i saj u emërua Gjergj Kristaq Zografo nga Lunxhëria, i cili më 2 Mars 1914 në Gjinokastër u shpreh se “është e pamundur të vihemi nën zgjedhën e një populli barbar…”.

Në fund të Marsit 1914, qeveria shqiptare kërkoi nga Fuqitë e Mëdha ta detyronin Greqinë të t’i jepte fund masakrave në Shqipërinë e Jugut. Theksi u vu në faktin se ndërsa në dukje ushtria greke po largohej prej Shqipërisë së Jugut, në fakt ajo edhe po lente mbrapa banditë të organizuar e të armatosur prej saj edhe po iua ndërronte veshjet ushtarëve të saj për t’i rreshtuar me “ushtrinë e Epirit të Veriut”. Me qëllim që t’i jepte sa më parë fund shkretimit dhe të sillte paqen në Jug të Shqipërisë dhe në kushtet e një shteti shqiptar akoma me kërthizë të lidhur, Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit luajti lojën e bisedimeve, të mbajtura në Korfuz, me “grekërit e Epirit të Veriut”. Frika, se nëse përfundimet e këtyre bisedimeve të zhvilluara në Korfuz nuk do ishin të kënaqshme do të shkaktonin pushtimin e Shqipërisë së Jugut prej trupave Italiane dhe Austro-Hungareze, bëri që një marrëveshje [që mund të njihet edhe me emrin si Protokolli i Korfuzit] të firmosej më 17 Maj 1914. Me këtë iu jepej garanci “grekërve të Epirit të Veriut se kryetarët e bashkive të qyteteve kryesore të ishin të krishterë ortodoksë, që grekërit të mos thërriteshin në ushtri dhe të kishte liri fetare e arsimore për ta”, por gjithmonë duke ruajtur kontrollin e sipërm të qeverisë shqiptare.

Lufta e Parë Botërore (28 Qershor 1914 – 11 Nëndor 1918) filloi me vrasjen në Sarajevo të nën-mbretit Franc Ferdinand të Austrisë nga një serb dhe mbaroi me nënshkrimin e armpushimit prej ushtrisë gjermane. Në kohën e shpërthimit të Luftës së Parë Botërore, Shqipëria zyrtare praktikisht nuk kishte qeveri qëndrore dhe Princi William of Wied u detyrua të largohej nga Shqipëria në Shtator 1914. Ushtria greke e pushtoi përsëri Shqipërinë e Jugut më 27 Tetor 1914 dhe “qeveria e përkohshme e të ashtëquajturës republikë autonome e Epirit të Veriut” bëri të ditur se nuk do egzistonte më sepse kështu qëllimet e vërteta të saja ishin arritur. Shqipëria e Jugut mbeti e pushtuar prej ushtrisë greke deri në vitin 1915 kur ajo u shty prej ushtrisë italiane.

Perandoria Austro-Hungareze zyrtarisht mori brenda saj më 1909 Bosnje-Hercegovinën, të cilën e pat pushtuar që më 1878 dhe ndërkohë u bë edhe garantore e Pavarësisë së Shqipërisë më 1912. E dehur nga pushtimet e dy luftrave ballkanike dhe me ëndrën për një Serbi të Madhe ku të përfshihej edhe Bosnja-Hercegovina, nën nxitjen e mbështetjen e Rusisë, duke parë të bllokuar daljen në Adriatik prej një Shqipërie të pavarur, Serbia sulmoi Shqipërinë dhe kreu vrasjen e nën-mbretit Franc Ferdinand. Austro-Hungaria kërkoi që Serbia të largohej nga Shqipëria dhë njëkohësisht të mbahej përgjegjëse për atentatin e kryer. Kjo përplasje, në dukje diplomatike, midis Austro-Hungarisë të mbështetur nga Gjermania dhe Serbisë të mbështetur nga Rusia ndezi fitilin e Luftës së Parë Botërore dhe Shqipëria zyrtare nga shesh u bë përshesh prej ushtrive të huaja.

Konferenca e Paqes në Paris (18 Janar 1919 – 21 Janar 1920) u mbyll në fund me themelimin e Lidhjes së Kombeve. Në këtë konfernecë u bënë përsëri përpjekje për ta qethur Shqipërinë e mbetur, por ndërhyrja e presidentit amerikan Woodrow Wilson (1856-1924), i sqaruar nga shqiptarë dhe miqtë e tyre, e shpëtoi Shqipërinë e sotme dhe i ashtëquajturi “Protokolli i Korfuzit” i zhvlersuar më parë prej vetë “grekërve të Epirit të Veriut” u mohua përfundimisht (rebus sic stantibus).

The holocaust and the Albanian Salvation

by

Albania rescued at least 3280 Jews/

By Saimir Lolja/

In January 2005, the United Nations Organization designated January 27th as the International Holocaust Remembrance Day. This day was established in memory of the victims of the Holocaust before and during WWII when millions of European citizens, including six million Jews were annihilated. The Albanian Parliament endorsed this day and called it “The Day of Remembrance”. Albania, sanctuary for many Jews between 1933-1944, gives venue to relevant activities each year. The outstanding book “Kristallnacht” by Sir Martin Gilbert vividly shows the systematic and increasingly atrocious persecution of the Jews during the period of 1933-1945.

The Jewish community existed in Germany for 2000 years and it was completely assimilated into the German culture and way of life. Apart from the wounded, 12’000 Jews fell in the battles of WWI as German soldiers and many others were militarily decorated. In January 1933, a Nazi regime came to power in Germany and systematic discriminations began without delay against Jews there. Overnight, half a million German Jews, who constituted 0.76% of the population, were identified by Nazi propaganda as the cause of Germany’s defeat in WWI and the economic calamites that followed.

During 1933, the German government issued 42 laws against Jews, which restricted their citizenship rights of employment and education. The decrees ordered the exclusion of all Jews from government-related jobs, including schools and universities. Throughout 1934, the German government introduced 19 additional laws specifically targeting Jews. In 1935, there were 29 other laws purposely introduced against Jews; including, the prevention of marriages between a Jew and a non-Jew and the devaluation of German citizenship for Jews and those with Jewish origin. Through the years 1936-1937 another 46 laws were issued against Jews. On the 12th of March, 1938, Austria joined Germany and thus 185’000 Austrian Jews became subjected to the Nazi regime. On the 17th of August, 1938, a law was passed ordering that all male Jews have the name “Israel” and all female Jews have the name “Sarah” added to their documents and/or passports.  On the 15th of October, 1938, German authorities considered the passports held by German Jews and Austrian Jews invalid.

The 10th of November 1938 carved its place in history as “Kristallnacht” – “The Night of Broken Glass”. This day was the climax of five years and nine months of orderly persecution against German and Austrian Jews. On this day and night, according to a pre-laid plan, the storm troopers and Nazi youth attacked, destroyed, burned, and desecrated everything Jewish in every village, town, and city. More than 1000 synagogues were burnt, thousands of Jewish shops and houses were destroyed. Passing Jews were mercilessly assaulted in the streets, 91 Jews were killed, and 30’000 Jewish males between 16 and 60 years old were arrested and sent to concentration camps. The harsh situation continued as all Jewish newspapers, magazines, and businesses were shut down. Jews were prohibited from places of recreation, universities, etc. Since there was no state of war with other countries, these events were documented by hundreds of foreign journalists and subsequently published in the western newspapers. The “Night of Broken Glass” was a turning point for mankind as it changed its perception of Nazism. That night was like an echo from the year of 1543.  During that year, spiritual professor Martin Luther (born on 10 November 1483) wrote a letter entitled “On Jews and Their Lies”. In the letter he wrote that, “The Jewish synagogues should be burnt, their homes should be destroyed, their money confiscated, and their liberty curtailed for the sake of God.” (Lexoje te plote ne Diellin e printuar. korrik 2013)

The Division Skanderbeg and Yugoslavia Nr. 3

by

By Saimir Lolja/

Laid out below is an inclusive analysis on the specifics of the “21. Waffen-Gebirgs Division der SS Skanderbeg”. The elucidation on this subject also utilizes Albanian archival data presented by Shaban Sinani in his publication in the Albanian language, “Jews in Albania: The Presence and Salvation, Naimi, Tirana, 2009”. This study has become necessary due to an oscillation in the “number of Jews deported or victimized in Kosova by Division Skanderbeg”, as reported in the publications of different authors. The oscillation itself is a corroboration of the lack of a comprehensive research in the Albanian archives and the full story of Division Skanderbeg, not to mention the perspectives of some authors who spend sleepless nights propagandizing against Albanians and anything Albanian. The cases wherein the “deeds” of Division Skanderbeg have been assigned outside the time limits of its existence and the cases of assigning photographs to Division Skanderbeg must be addressed.

From the time of the invasion of Yugoslavia by the German, Italian and Hungarian armies in April 1941 to November 1944, many of the Albanian-inhabited areas that had been previously taken away from Albania and given to the Kingdom of Yugoslavia, such as the central and southern Kosova, western Macedonia, southern and southeastern Montenegro, joined Albania. Only the Southern Albanian province of Çamëria (occupied by Greece in March 1913) did not become yet part of Albania throughout WWII and remained under the authority of Greek government in Athens.

In direct involvement and relying on intelligence work of previous Yugoslav consulates in Albania, Yugoslav communist emissaries set up a front organization known as the Communist Party of Albania (CPA) on 8 November 1941. The seeds that Yugoslav communist envoys planted in Albania and the intelligence networks they established in the open until 1948 were so malicious that even now their fruits and buds leak poison and blood. On its side, the British WWII organization for “irregular warfare” known as the Special Operations Executive (SOE) operated in wartime Albania in accordance with British intelligence operations in pre-war Albania. The first group of British SOE officers entered Albania in late April 1943 and directly joined the partisan (communist) forces. In wartime Albania, the communist forces began gaining strength due to support and guidance by Yugoslav and British SOE emissaries. That assistance included continuous military supplies, weapons, clothes, training, communications, intelligence, air support, and money provided to them by British SOE.

On 2 August 1943, the Communist Party of Albania and the National Front (Balli Kombëtar) met at the village of Mukja in respect to the continuation of war against the occupying forces and the future of ethnic Albania. As advised, the CPA objected to the inclusion of Kosova into Albania at the end of WWII. However, for the sake of unity, a compromise was reached by allowing the population of Kosova after the war to decide by referendum which to join. As a result of guidance from both Yugoslav and British SOE agents, the CPA denounced the agreement some days later and sealed the act in the 2nd Conference of the National Liberation Front on 4-9 September 1943 in Labinot. Then, immediately, the communist forces began attacking the National Front forces. After that, all the nationalist forces and the German Army had a common enemy: the communist forces.

In such an atmosphere of national disunity and treachery, the Congress of the Second Albanian League of Prizren (2nd ALP) took place in Prizren from 16-19 September 1943. The Italian Army had just capitulated on 8 September 1943 and the 2nd ALP was against Nazi-Fascist occupiers. The 2nd ALP was on the same course as the First Albanian League of Prizren (10 June 1878 – 1881), which was formed by Albanians representing all Albanian lands. The 1st ALP fought for the protection of Albanian lands and population against the decisions of the Congress of Berlin (13 June – 13 July 1878) and the attacks by neighbors directly helped by the Russian Empire. Due to restrictions in time, the organizers of the 2nd ALP were mostly from Kosova, Sanxhak and Western Macedonia. The Albanian situation in 1944 was similar to that of 1878 and the 2nd ALP had as the first article in its program the permanent unification of all Albanian regions and their protection by the use of arms. The head of the organizing council of the 2nd ALP, Musa Shehzade, condemned the atrocities committed in Albania by the Italian occupiers and acknowledged the Albanian political and armed resistance against that occupation. Then, he defined the German Army as an occupying force in transit and requested that it would serve to the benefit of the Albanian national cause. Other speakers followed suit.

After the capitulation of the Italian Army on 8 September 1943, a provisory Albanian administration was established in Tirana. Its delegation, composed of Bedri Pejani, Rexhep Mitrovica, Xhafer Deva, Rrok Maloku, Xhelal Mitrovica, Mazhar Sopoti, etc., took part in the Congress of the 2nd ALP and delivered speeches. Rexhep Mitrovica underlined that the German occupation would end soon and called Albanians to be prepared politically for the peace conference that would follow the end of WWII. Tahir Zajmi brought fresh insight as to how grave was the danger coming from Yugoslav factions, no matter what the political force they belonged to. He recalled the massacre carried out on 5 January 1943 by Serb-Montenegrin Chetniks when they scorched the localities of Bihor and Rozhajë in Montenegro and horribly slaughtered 4700 Albanians of all ages; (a more appalling massacre was repeated in Bihor in May 1944). In the end, the Congress elected the Central Committee of the 2nd ALP with Chairman Rexhep Mitrovica, Deputies Musa Shehzade and Kolë Margjini, and active members Sheh Hasani, Asllan Boletini, Tahir Zajmi and Qazim Bllaca. The first mandate of the Committee would be to establish an organized military force that was critical for the protection of Albanian lands and population.

On 16 October 1943, a National Assembly began in Tirana. It reestablished the Independence of Albania, declared Albania to be neutral and on 8 November 1943 it elected Rexhep Mitrovica as the Prime-Minister of Albania. As a result of that, Bedri Pejani was elected the Chairman of the 2nd ALP. Bedri Pejani, primarily a nationalist, also corresponded with Comintern. The Italian Army had Bedri Pejani jailed in south of Albania and he was released on 13 September 1943. Xhaferr Deva was the Internal Minister in the government of Albania between October 1943 and June 1944. The book “Rescue in Albania: One Hundred Percent of Jews in Albania Rescued from Holocaust, Brunswick Press, 1997” by Harvey Sarner confirms that Xhaferr Deva refused to give the list of thousands of Jews to Nazis when they so requested and even reminded them that such a request was interference with the internal affairs of Albania.

A meeting of Joseph Stalin, Franklin D. Roosevelt and Winston Churchill took place between 28 November and 1 December 1943 in Tehran, Iran. British and Soviet Armies had already occupied Iran between 25 August and 17 September 1941. Here, combined with the enthusiasm of Stalin, Churchill made possible the first decision of the Tehran Conference to supply equipment and commando operations to aid the communist forces of Yugoslavia. On 24 May 1944, in direct consultation with Yugoslav emissaries and British OSE officers, the CPA held a Congress in Përmet with the same organizing model and purpose as the Communist Party of Yugoslavia (CPY) did in Yugoslavia. It laid the foundations for the future communist Albania in complete imitation of what CPY in consultation with British OSE had done in Jajca, Bosnia, on 29 November 1943 [simultaneously with the Tehran Conference] for the future communist Yugoslavia or Yugoslavia Nr. 3. Among other decisions, the Congress of Përmet announced that the future communist Albania would recognize the borders preceding the occupation by the Italian Army on 7 April 1939. For any nationalist, that was the seal of national treachery by communists, because all the Albanian lands chopped off in 1913 would be left outside the Albanian border again.

A murky future was illuminating in the horizon with Yugoslav emissaries funneling the Albanian communists, under the patronage of British OSE officers, against the Albanian national cause. The British Foreign Service brokered Yugoslavia Nr. 1 before WW1 and Yugoslavia Nr. 2 in 1929 [that ceased to exist in 1941], and then brokered Yugoslavia Nr. 3 all through WWII. The first group of SOE agents was dispatched to ex-Yugoslavia on 20 September 1941. The British Foreign Secretary [and also Leader of the House of Commons] Robert Anthony Eden had declared in the House of Commons in December 1942 that after the Allies victory of the war, the independence of Albania would be recognized not beyond the borders of 1913 and even shearing its southern borders. To reach the objective, Albanians had to be kept inside the borders prior to the invasion by the Italian Army in April 1939 and all Albanian efforts for unifying Albanian provinces in one entity had to be shattered. The responsibility for implementing that policy was assigned to British investment entities in Southeast Europe. The communist forces executed the task in Yugoslavia Nr. 3 and Albania, whereas the National Republican Greek League (EDES) carried out the work in Çamëria, the Southern Albanian province occupied by Greece.

Between 31 December 1943 and 2 January 1944, the Kosova branch of CPY organized in Bujan of Gjakova a conference on the future of Kosova. British SOE officers attended and saluted the conference that gathered representatives from all peoples and regions of Kosova. The Resolution of the Bujan Conference, signed by all delegates (43 Albanians and 6 Serbs and Montenegrins), recognized that Kosova had the right of self-determination by disjoining Yugoslavia and joining Albania. Without delay, both CPY and CPA central committees nullified that resolution. Another seen closed gate for the Albanian cause was the rejection of cooperation by CPA and even betrayal to the Albanian forces and population in Çamëria.

Further, from collected intelligence and including Comintern channels through Bedri Pejani, the Albanian nationalists were also aware of the motives of the Soviet Union for helping the southern Slavs and moving 12 million Soviet soldiers (26 infantry Armies) into the heart of Europe. The events before and after the end of the bloody war confirmed their worries. Immediately after WWII ended for Kosova and with the help of Albanian communist divisions, the Yugoslav communist divisions massacred 50’000 Albanians in Kosova, first those who were directly involved with the 2nd ALP. Their massacres did not differ from those reported by journalist Leo Freundlich in 1913 in his series “Albaniens Golgotha”, at the time when Yugoslavia Nr. 1 was being brewed.

Hence, the 2nd ALP fervently needed support in the form of a strong military force for the sole intention of the defense of Kosova. However, the options and time for that purpose were too thin. The only solution was to establish a military force with the help of the German Army. The 2nd ALP assigned its Chairman Bedri Pejani to negotiate with German representatives for this. After intense negotiations, it was concluded that Germans would form a division of the SS named “Skanderbeg” that would be armed, fed, dressed, trained and commanded by the Waffen-SS. Its order of formation was issued in Berlin on 17 April 1944. Bedri Pejani tried to convince Germans that 150’000 volunteers 18-24 years old would be ready to enlist into the Division Skanderbeg. The German authorities did not believe him because such a number was demographically impossible. In a communiqué of 5 May 1944, Herman Neubacher, the Reich III representative in the region, called Bedri Pejani “not a normal person” and noted “the only intention of Albanians was to defeat Serbs and Montenegrins”.

The Division Skanderbeg was one of the 44 divisions fielded during WWII as part of the Waffen-SS, out of which 28 were composed of non-German recruits. At the time when Division Skanderbeg began forming, there were already in operation three other Waffen-SS Divisions in ex-Yugoslavia filled with local recruits: “7. SS-Freiwilligen-Gebirgs Division Prinz Eugen” with a majority of German recruits from Vojvodina along with Serbs, Croatians, Hungarians and Romanians, totaling 21120 men; “13. Waffen-Gebirgs-Division der SS Handschar (Kroatische Nr. 1)” with 90% of recruits from Bosnia and 10% from Croatia, totaling 21065 men; and “23. Waffen-Gebirgs-Division der SS Kama (Kroatische Nr. 2)” with recruits from Bosnia, totaling 2199 men. In Greece, the German Army engaged 22000 recruits from the defeated Greek Army and equipped, dressed,  trained and organized them in units known as the Security Battalions. Those were extensively engaged both in the holocaust and fighting against communist forces known as the Greek People’s Liberation Army (ELAS).

SS-Brigadeführer Josef Fitzhum commanded the Division Skanderbeg from mid to end of April 1944 and SS-Brigadeführer August Schmidthuber and his Deputy SS-Obersturmbannführer Alfred Graf commanded it from early May to early November 1944, at which time the Division Skanderbeg was disbanded. Though Division Skanderbeg was under the complete authority and direct command of Waffen-SS officers, the heads of the 2nd ALP were hopeful of a military unit with Albanian soldiers on the ground to protect Kosova and ready for any eventualities that might arise after the war. However, things did not go as they wished.

In total, from April to November 1944, there were 11389 potential recruits, but more than half were not accepted due to their health conditions. As part of the agreement, 4000 Albanian prisoners (Bedri Pejani requested 8000) were released from the Dachau concentration camp for the purpose of mobilization into Division Skanderbeg. They arrived in Prishtina on 10 May 1944. A few thousand German sailors from the “Kriegsmarine – Navy” who had lost their ships also became part of the Division Skanderbeg and constituted its trusted operational core. Less than 2000 Albanian recruits from “13. Waffen-Gebirgs Division der SS Handschar” in Bosnia were also pulled into Division Skanderbeg; these later deserted as did all other recruits. After the disbandment of Division Skanderbeg, its remaining German soldiers and officers joined the “7. SS-Freiwilligen-Gebirgs Division Prinz Eugen”.

The first military order “to care for the security of Kosova” was given to Division Skanderbeg on 29 April 1944. Units of Division Skanderbeg participated in fighting only in the military operation “Draufgenger” in Montenegro in July-August 1944. There is no document ordering Division Skanderbeg to conduct arrests (including those of May-June 1944), deportations or killings. Division Skanderbeg was yet in recruitment and formation process in May 1944 and 4000 emaciated Albanians had just arrived on 10 May 1944 in Prishtina from Dachau concentration camp with the intention of enlisting to Division Skanderbeg. Those 4000 Albanians required thousands of Albanian guards to be managed militarily and friendly for joining Division Skanderbeg.

Throughout its existence, desertions of Albanian recruits were commonplace and constituted the main cause for the demobilization of Division Skanderbeg. Its units were not stable enough to complete training and become operational. In a report dated 30 June 1944, Herman Neubacher wrote: “SS forces (not the Albanian authorities) are trying to recruit Albanians into Division Skanderbeg”. In early September 1944, Division Skanderbeg had 6491 volunteers – truly volunteers because most of them never ventured from their homes. By the end of September 1944, desertions brought the number to 3994 recruits, some of whom were even unarmed. In a report dated 2 October 1944, Herman Neubacher called the formation of this Division a terrible mistake, because, as he wrote, “…they [Albanians] do not know any discipline. They only register for taking the arms that adore a lot and then go away with them to their homes…”.

Referring to www.axishistory.com, the date of formation of the “XXI. Gebirgs-Armeekorps” as part of  “2. Panzerarmee” was 25 August 1943 and its first Order of Battle came on 5 September 1943. Only the following three Orders of Battle reveal Division Skanderbeg and its actual situation:

 

Order of Battle (15 May 1944)

XXI. Gebirgs-Armeekorps

2. Regiment “Brandenburg”

181. Infanterie-Division

297. Infanterie-Division

 

Order of Battle (15 June 1944)

XXI. Gebirgs-Armeekorps

2. Regiment “Brandenburg”

SS-Polizei-Regiment 5 (in Serbia)

Feldkommandantur 1040 (in Montenegro)

181. Infanterie-Division

297. Infanterie-Division

21. Waffen-Gebirgs-Division der SS “Skanderbeg” (Albanische Nr. 1) (forming)

 

Order of Battle (15 July 1944)

XXI. Gebirgs-Armeekorps

2. Regiment “Brandenburg”

181. Infanterie-Division

297. Infanterie-Division

21. Waffen-Gebirgs-Division der SS “Skanderbeg” (Albanische Nr. 1) (forming)

 

Order of Battle (31 Aug 1944)

XXI. Gebirgs-Armeekorps

181. Infanterie-Division

297. Infanterie-Division

21. Waffen-Gebirgs-Division der SS “Skanderbeg” (Albanische Nr. 1) (forming)

 

In the Order of Battle on 15 May 1944 and prior, Division Skanderbeg did not exist. In the Order of Battle on 28 September 1944 and afterward, the Division Skanderbeg had already ceased to exist. As seen, Division Skanderbeg was continually in a state of “being formed” and as such it was militarily unreliable. In early November 1944, Division Skanderbeg was fully disbanded.

There is an original German Army document, dated 13 July 1944, which states in one small paragraph only: “The SS-Div., between 28 May and 5 July 1944, arrested 510 Jews, communists, helpers of partisans and suspicious persons in political respect. They were taken in custody in Division’s prisoner camp and 249 of them transported to Germany for labor”. This document does not specifically refer to Division Skanderbeg. Also, by definition, an “SS Division” was made up of Germans or other Germanic peoples, while a “Division of the SS” was made up of non-German recruits.

According to the records in “The House of the Wannsee Conference” (www.ghwk.de/poln/katpol8.htm), it is written: “The German XXI Corps arrested 510 persons in May 1944”. Here, it says the “XXI Corps” and not the “21. Waffen-Gebirgs-Division der SS Skanderbeg”. Referring to the aforementioned Orders of Battle, the “XXI Corps” had no Division Skanderbeg in its Order of Battle of May 1944 and other units of “XXI Corps” handled the arrests. In the Order of Battle on 15 June 1944, two more experienced units were part of “XXI Corps” whilst Division Skanderbeg was still under formation.

The arrested persons waiting for transportation by train can be checked by name, birthday, place of arrest, job, date of arrest and cause of arrest on the original documents known as the “Transportenliste” of August 1944. The “Transportenliste” have been published for the first time in the book “Jews in Albania: The Presence and Salvation, Naimi, Tirana, 2009” by Shaban Sinani. The “Transportenliste” can be consulted either in this book or at the Central Archive of Albania under the reference “Fund 153, Year 1944, Dossier 172, Pages 10-38”. All through its existence, the Division Skanderbeg received no orders to arrest or kill anyone, including Jews, because though it was under total Waffen-SS command, it was not reliable or ready for operations. It was assigned primarily to guarding duties to mineral mines and once its trusted operational core took part in combat  against ex-Yugoslav communist forces in Montenegro. Therefore, the only orders it received were the following orders for guarding 801 persons transported by train from Prishtina to Sajmishte near Beograd. The date of order of implementation was 18 August 1944. The information about the “Transportenliste” follows:

 

List Date   of writing

the   list

 

 Transportation   Date Total   persons Jews
List   I 09.08.1944 18.08.1944 238 1
Annex   I to List I 13.08.1944 No   date 13 0
List   II 09.08.1944 18.08.1944 249 40
List   III 05.08.1944 18.08.1944 151 0
List   IV 09.08.1944 18.08.1944 150 1
Total     801 42

 

Of the 42 Jews noted on the lists, two Albanian women were noted as “Ihr Man ist Jude – Her husband is Jewish”, two are noted as “Sohn – Son” and three as “Tochter – Daughter”. Thus, there were only 35 Jews in the “Transportenliste” of August 1944. The rest were communists, partisans and helpers of partisans, bandits and political opponents, Albanians and ex-Yugoslavians. Of the 42 Jews, only six were resident Jews living in Kosova before April 1941. The lists also indicate that the arrests of the 801 persons had been made in Serbia, Montenegro, Kosova, Macedonia and inner Albania, and covering a time span from May 1942 to August 1944. In addition, the arrests had been general in terms of persons, location and time. The majority of the arrests were carried out during June-July 1944, which was the period that the German Army was conducting big military operations throughout wartime Albania and surrounding countries.

The Division Skanderbeg neither took part in the holocaust nor was it intended to do so. The German Army accepted its formation as a fighting force against partisan (communist) forces and the leaders of 2nd ALP intended it to become a military force in training, capable of being used after the war for the protection of Albanian lands and population. Yet, both plans failed to materialize during the existence of Division Skanderbeg. Moreover, the Albanian administration had no command or authority over the fragile Division Skanderbeg. After the German Army occupied all of Kosova in September 1943, it was absolutely unsafe for Jews to live there. The years of war had shown them a safer place and Jews had already been relocated there: to inner Albania.

Caption: Stalin-Roosevelt, Churchill, Soviet Embassy, Tehran, 1, December, 1943