• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

With More Freedom, Young Women in Albania Shun Tradition of ‘Sworn Virgins’

August 10, 2021 by s p

Duni having drinks with relatives. A woman who becomes a “sworn virgin” enjoys male privileges, like the right to make family decisions, smoke, drink and go out alone.
“I always felt like a man, even as a boy,” said Diana Rakipi, a burrnesha in the coastal city of Durres.

NEW YORK TIMES

Text by Andrew Higgins

Photographs by Laura Boushnak

A centuries-old tradition in which women declared themselves men so they could enjoy male privilege is dying out as young women have more options available to them to live their own lives.

LEPUSHE, Albania — As a teenager locked in a patriarchal and tradition-bound mountain village in the far north of Albania, Gjystina Grishaj made a drastic decision: She would live the rest of her life as a man.

She did not want to be married off at a young age, nor did she like cooking, ironing clothes or “doing any of the things that women do,” so she joined a gender-bending Albanian fraternity of what are known as “burrneshat,” or “female-men.” She adopted a male nickname — Duni.

“I took a personal decision and told them: I am a man and don’t want to get married,” Duni recalled telling her family.

Few women today want to become what anthropologists call Albania’s “sworn virgins,” a tradition that goes back centuries. They take an oath of lifelong celibacy and enjoy male privileges, like the right to make family decisions, smoke, drink and go out alone. Duni said her choice was widely accepted, though her mother kept trying to get her to change her mind until the day she died in 2019. Like other burrneshat, Duni — who remains Gjystina Grishaj in official documents — is still universally referred to in a traditional way, with female pronouns and forms of address, and does not consider herself transgender.

The fraternity that Duni joined nearly 40 years ago is dying out as change comes to Albania and its paternalistic rural areas, allowing younger women more options. Her village, which is Christian, like much of the northern part of the country, has in recent years started to shed its claustrophobic isolation, thanks to the construction of a winding road through the mountains that attracts visitors, but that also provides a way out for strong-willed local women who want to live their own lives.

Many, like Duni, took the oath so that they could escape forced marriages; some so that they could take on traditional male roles — like running a farm — in families where all of the men had died in blood feuds that plagued the region; and others because they just felt more like men.

“Society is changing, and burrneshat are dying out,” said Gjok Luli, an expert on the traditions of northern Albania. There are no precise figures for how many remain, but of the dozen or so who do, most are elderly. Duni, at 56, is perhaps the youngest, he said.

“It was an escape from the role given to women,” Mr. Luli said, “but there is no desperate need to escape anymore.”

Among those now able to choose different paths in life is Duni’s niece, Valerjana Grishaj, 20, who decided as a teenager to leave the mountains and move to Tirana, Albania’s relatively modern-minded capital. The village, Ms. Grishaj explained over coffee in a Tirana cafe, “is not a place for me.”

“All my friends there have been married since they were 16,” she said.

But Ms. Grishaj said she understood why her aunt made the decision she did. “There were no strong, independent women up there,” she said. “To be one, you had to become a man.”

She praised her parents for letting her make her own choices. “I was very lucky, but parents like mine are rare,” Ms. Grishaj said, noting that most still pressure their daughters to marry as teenagers.

Albania, which was isolated under a communist dictatorship until 1991, has seen its economy and social mores develop rapidly in recent years, and the country has become increasingly connected to the rest of Europe. But Tirana, to which Ms. Grishaj moved at 17 to study theater directing, can still be a difficult place for a young woman trying to make her own way.

“The patriarchy still exists, even here in Tirana,” Duni’s niece said. Young women who live alone, she lamented, stir nasty gossip and “are often seen as whores.”

The difference now though, she said, is that “women today have much more freedom than before, and you don’t need to become a man to live your own life.”

By declaring herself a man, Duni was not striking at conventional gender norms, but submitting to them. She also shares the strongly transphobic and homophobic views that are prevalent in Albania.

Men, everyone in her remote alpine hamlet of Lepushe believed, would always have more power and respect, so the best way for a woman to share their privilege was to join them, rather than trying to beat them.

“As a man, you get a special status in society and in the family,” Duni said, looking back on nearly four decades of dressing, behaving and being treated like a man. “I have never worn a skirt and never had any regrets about my decision,” she said.

Underpinning this tradition was the firm grip in northern Albania of “the Kanun,” a set of rules and social norms that classify women as chattel whose purpose was to serve men.

The low status afforded women did give them one advantage, though: It exempted them from the battles that for centuries decimated northern Albanian families as men from feuding clans died in a never-ending cycle of vengeance killings. Parents whose sons had all been killed often urged a daughter to take on a male identity so there would be a man to represent the family at village meetings and to manage its property.

A woman who became a sworn virgin was viewed as not entirely male, did not count in blood feuds and therefore escaped being targeted for murder by a rival clan.

Mr. Luli, the expert on local traditions, said one of his cousins, who went by the nickname Cuba instead of her original name, Tereza, was an only child and became a sworn virgin so she could avoid being married off and leaving her parents to fend for themselves. She died of old age in 1982.

He compared Cuba with a “woman who decides to become a nun.”

“It is the same kind of devotion,” Mr. Luli said, “only to the family instead of God.”

For Albanians pushing for gender equality, such devotion stirs mixed feelings. “Saying I will not take orders from a man is feminist,” said Rea Nepravishta, a women’s rights activist in Tirana. “Saying I own myself and will not be owned by a man is feminist.”

But, she added, “being forced to be a man instead of a woman is totally anti-feminist — it is horrible.”

Inequalities enshrined by the Kanun, Ms. Nepravishta said, gave women a choice “between either living like a semi-animal or having some freedom by becoming a man.” While still strong, patriarchy, she added, has lost some power and no longer confronts women with such stark choices.

Some burrneshat said they declared themselves men simply because they never felt like women. Diana Rakipi, 66, a burrnesha in the coastal city of Durres, said, “I always felt like a man, even as a boy.”

Aggressively masculine in manner, Ms. Rakipi delights in being bossy. On a stroll near her tiny one-room apartment, she kept stopping passers-by who she thought were acting improperly — like a boy she saw hitting his brother — and berated them.

Ms. Rakipi, who was raised in the north before moving south to Durres, said she took an oath of celibacy as a teenager in front of dozens of relatives and vowed to serve the family as a man. Born after her parents’ only son died from illness, Ms. Rakipi said she had grown up being told she had been sent by God to replace her dead brother.

“I was always considered the male of the family. They were all so upset by the death of my brother,” she said, sitting in a cafe where all of the other customers were men. She wore a black military beret, a red tie, men’s trousers and a safari vest, its pockets stuffed with talismans of her eclectic beliefs, including a Christian cross and a medallion with the face of Albania’s onetime dictator, Enver Hoxha.

Ms. Rakipi snorted with contempt when asked about people who undergo transition surgery. “It is not normal,” she said. “If God made you a woman, you are a woman.”

Duni, from Lepushe village, also has strong views on the subject, saying that altering the body goes “against God’s will,” and that people “should be put in jail” for doing so.

“I have not lived as a burrnesha because I want to be a man in any physical way. I have done this because I want to take on the role played by men and to get the respect of a man,” she said. “I am a man in my spirit, but having male genitals is not what makes you a man.”

Locals in Lepushe, including Manushaqe Shkoza, a server at a cafe in the village, said Duni’s decision to become a man initially came as a surprise, but it was accepted long ago. “Everyone sees it as normal,” Ms. Shkoza said.

Duni said she was sad that the tradition of sworn virgins would soon die out, but noted that her niece in Tirana had shown that there were now less drastic ways for a woman to live a full and respected life.

“Society is changing, but I think I made the right decision for my time,” Duni said. “I can’t resign from the role I have chosen. I took an oath to my family. This is a path you cannot go back on.”

Fatjona Mejdini contributed reporting.

Filed Under: Reportazh Tagged With: ‘Sworn Virgins’", albania, The New York Times

THE NEW YORK TIMES: E PREMTJA E SHENJTE NE SHQIPERI

May 22, 2017 by dgreca

Nga Aurenc Bebja*, Francë/1 The New York timesNë « Bulletin périodique de la presse américaine » gjejmë një shkrim të gazetës prestigjioze, The New York Times, botuar me 8 prill 1939, me titull « E premtja e shenjtë në Shqipëri ».Media e famshme ironizon asokohe në mënyrë mjeshtërore sulmin e padrejtë të Italisë fashiste ndaj Shqipërisë. Për më shumë, do të gjeni në vijim shkrimin e plotë, të sjellë në shqip nga Aurenc Bebja, Blogu « Dars (Klos), Mat – Albania » :« Një tjetër vend i vogël në Evropën Qendrore shlyen krimin e tmerrshëm se është një shtet i vogël. Arsyeja e luftës që ka shpërthyer në Adriatik është krejtësisht e qartë. Shqipëria ka provokuar Italinë. Ajo e ka provokuar atë sepse Italia është e dobët, e vogël dhe pa mbrojtje, viktimë ndaj një egërsire, të cilës bllofi iu zbulua prej dikujt të përmasave të saj.

E frenuar nga Franca, e cila ka refuzuar t’i frikësohet, dhe përballë rritjes së vazhdueshme të Britanisë së Madhe për të pasur përgjegjësi në kontinent, qeveria fashiste e Musolinit ka kërkuar në Shqipëri mundësinë për të provuar se, në fund të fundit, Italia është një vend shumë, shumë i madh, shumë i mrekullueshëm dhe që meriton të rrespektohet.

Italia i ka dhënë provat duke shkatërruar qytete krejtësisht pa mbrojtje, duke i bombarduar nga deti dhe qielli, duke hedhur eksplozivë mbi kokat e njerëzve për fatin e keq se ishin shqiptarë, duke përhapur vdekjen dhe shkatërrimin mbi fshatrat paqësorë – të gjitha këto nën pretekstin e « rivendosjes së rendit », « mbrojtjes së interesave jetike » dhe afirmimit të drejtave territoriale që datojnë 229 vite para lindjes së Krishtit.Kohët e fundit, Gjermania ka pasur triumfet e saj. Dhe tani Italia, gjithashtu, ka diçka për të qenë krenare ! »(Kortezi:Aurenc Bebja-www.darsiani.com)

Filed Under: Histori Tagged With: Arena Bebja, e Premtja e zee, shqiperia, The New York Times

KUJTESE- 24 VITE TE SHKUARA: NJE LETER E JOSEPH DIOGUARDIT EDITORIT TE GAZETES”THE NEW YORK TIMES”

July 6, 2016 by dgreca

DioGuardi:Ju thoni se se problemi i vetëm është kundërshtimi grek ndaj përdorimit të emrit “Maqedoni” nga vendi i ri.  Ky është relativisht problem i vogël.  Problem shumë më i madh është të bindet Qeveria Sllave e Maqedonisë që të njoh të drejtat e plota civile dhe politike të popullsisë shqiptare të atij vendi.  Kur kjo të arritet, problemi i mbetur i emrit mund të zgjidhet thjesht duke e riemëruar republikën Iliria, emri antik për tokën e shqiptarëve, popullit të parë autoktonë të Ballkanit./….

New York Times  EDITORIALI/LETRAT  E DIEL, 12 PRILL, 1992/

Popullata Shqiptare/

Letër Redaktorit: “Dy Maqedonitë”  (editorial, 5 Prill) shpërfill një çështje kryesore të pazgjidhur në njohjen e një republike të pavarur maqedone, çfarëdo që mund të quhet./

Pothuajse një milion shqiptarë etnik përbëjnë 40 përqind të popullsisë së ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë.  Meqë pjesa tjetër prej 60 përqind janë të ndarë në mes të grekëve, bullgarëve, serbëve dhe “muslimanëve,” shqiptarët mund të jenë grupi më i madh etnik në vend.

Ligji i zgjedhjeve i 1990, fatkeqësisht, i ndau zonat zgjedhore në mënyrë që vetëm 23 nga 120 vende në Parlament të jenë për shqiptarët etnikë.  Ata gjithashtu mbajnë vetëm 3 nga 22 portfoliot e qeverisë.

Të frustruar nga kjo politikë e nënpërfaqësimit të qëllimshëm, dy partitë shqiptare të Maqedonisë miratuan një platform të përbashkët në Tetovë me datën 21 të dhjetorit të kaluar.  Platforma i bëri thirrje Komunitetit Evropian që mos ta njihte pavarësinë maqedonase për shkak të dështimit të qeverisë së saj që të përmbush standardet e Komisionit Evropian mbi të drejtat civile dhe njerëzore për njohje.

Diskriminimi politik gjithashtu ka përgaditur regjistrimin e popullsisë së vitit 1991 në mënyrë që ti numëronte më pak shqiptarë se sa numri i plotë i tyre, ka urdhëruar përdorimin e alfabetit cirilik (shqiptarët përdorin alfabetin romak) dhe ka hedhur poshtë një propozim shqiptar pë deklarimin e statusit të barabartë për të gjithë qytetarët.

Me 11-12 janar, shqiptarët votuan me shumicë dërrmuese që të bëhen krahinë autonome vetëqeverisëse brenda Republikë së re të Maqedonisë.  Rezultatet e këtij referendumi janë injoruar nga autoritetet maqedonase.

Ju thoni se se problemi i vetëm është kundërshtimi grek ndaj përdorimit të emrit “Maqedoni” nga vendi i ri.  Ky është relativisht problem i vogël.  Problem shumë më i madh është të bindet Qeveria Sllave e Maqedonisë që të njoh të drejtat e plota civile dhe politike të popullsisë shqiptare të atij vendi.  Kur kjo të arritet, problemi i mbetur i emrit mund të zgjidhet thjesht duke e riemëruar republikën Iliria, emri antik për tokën e shqiptarëve, popullit të parë autoktonë të Ballkanit.

Shkruar nga:

JOSEPH J.  DIOGUARDI, President

Liga Qytetare Shqiptaro-Amerikane

Rye, N.Y., 6 Prill, 1992.

* Letren e dergoi per Diellin te perkthyer ne gjuhen shqipe Luan Mazreku, Missouri, USA

Filed Under: Editorial Tagged With: Joe DioGuardi, Leter Editorit, The New York Times

“New York Times”: po i vjen fundi krishterimit në Lindjen e Mesme?

August 1, 2015 by dgreca

Të krishterët e Lindjes së Mesme jetojnë “keq”, por “shyqyr që janë”, thoshte para pak ditësh Patriarku latin i Jeruzalemit, Fuad Twal. Sipas tij, kushtet e palestinezëve në Çisjordani, gjithnjë të konsideruara nga më të vështirat e mundshme, janë shumë më të mira në krahasim me sfidat, që përballojnë të krishterët në Siri e në Irak, të shtrënguar të braktisin shtëpitë e vatrën nga i ashtuquajturi Shtet Islamik (Isis).
“A po i vjen fundi krishterimit në Lindjen e Mesme?” pyet atëherë gazeta “New York Times” në numrin e saj të veçantë të së dielës, 26 korrik, titulluar “Hija e vdekjes”. Që në rreshtat e para, ajo vë në dukje historinë e lashtë të fesë së krishterë në ato troje. Pjesa më e madhe e të krishterëve të Irakut e quajnë veten asirë, kaldeas, ose siriakë: emra të ndryshëm për të njëjtën rrënjë etnike, përhapur në mbretëritë mesopotamike ndërmjet lumenjve Tigër dhe Eufrat mijëra vjet para Krishtit. Sipas historianit Euzebi, krishterimi ka mbërritur aty gjatë shekullit të parë pas Krishtit, por tradita tregon se shën Toma Apostull dërgoi Tadeun, një nga hebrenjtë e parë të kthyer në krishterim, për të predikuar Ungjillin në Mesopotami.
Krishterimi u zhvillua në bashkëjetesë paqësore me tradita të tjera fetare, si judaizmi, zoroastrizmi dhe monoteizmi i druzëve, jazidëve e mandejve: të gjitha, bashkësi në konflikt për shkak të ndryshimeve doktrinore, që mbeten edhe sot. Kur trupat e para islamike mbërritën nga gadishulli arabik, gjatë shekullit VII, kalimi nën Islamin u bë, pak a shumë, pa trauma të rënda: të krishterët e Lindjes gëzonin mbrojtjen e myslimanëve. Vërtet që duhej të paguanin taksën për jo islamikët, “jizya”, por atyre u lejohej çka u ndalohej të tjerëve si, të hanin mish derri, ose të pinin alkool. Kështu, fetë e ndryshme u zhvilluan njëra pranë tjetrës për rreth 1500 vjet.
100 vjet më parë, dy fakte shënuan fillimin e periudhës më të gjatë të dhunës kundër të krishterëve: rënia e Perandorisë Otomane dhe Lufta I Botërore. Genocidi i kryer nga xhonturqit, në emër të nacionalizmit e jo të fesë, la në fushën e betejës dy milion armenë, asirë e grekë, shumica të krishterë. Ndër të mbijetuarit, më të arsimuarit emigruan drejt Perëndimit, të tjerët u vendosën në Irak e Siri, të mbrojtur nga diktatorët ushtarakë.
Gjatë një shekulli (1919-2010) numri i të krishterëve në Lindjen e Mesme, në vende si Egjipti, Izraeli, Palestina dhe Jordania, vazhdoi të zvogëlohej: nëse në fillim të krishterët përfaqësonin 14% të popullsisë, tani janë 4% e saj. Edhe në Liban, vendi i vetëm në rajon ku të krishterët kanë akoma një farë pushteti, numri i tyre, gjatë shekullit të fundit, është zvogëluar nga 78 në 34%. Arsyet janë të ndryshme, që nga numri i ulët i lindjeve tek atmosfera e pafavorshme politike e tek kriza ekonomike. Natyrisht, edhe frika bën punën e vet e i detyron njerëzit të ikin, kur shohin rritjen e grupeve ekstremiste e zvogëlimin e vazhdueshëm të bashkësive të krishtera.
Që prej mëse dhjetë vjetësh, ekstremistët i kanë vënë në shënjestër të krishterët e pakicat e tjera, që shihen si emblemë e botës perëndimore. Në Irak, ndërhyrja amerikane i nxiti mijëra vetë të ikin. “Që nga viti 2003, kemi humbur priftërinj, ipeshkvij e mëse 60 kisha të Irakut janë bombarduar”, deklaron kryeipeshkvi kaldeas i Erbilit, imzot Bashar Warda. Me rënien e Sadam Hyseinit, të krishterët janë reduktuar nga mëse një milion e gjysëm në më pak se 500 mijë vetë.
Pranvera arabe s’bëri tjetër, veçse i keqësoi gjërat. Pasi ranë diktatorë si Mubaraku në Egjipt dhe Gedafi në Libi, iu dha fund edhe mbrojtjes së të krishterëve e të pakicave, marrë përsipër prej tyre. Sot, Isis po përpiqet t’i çrrënjosë të krishterët, duke e përmbysur, me forcën e armëve, historinë e lashtë të rajonit, me qëllim që të ligjërojë ndërmarrjen mijëvjeçare të Islamit për të zënë rrënjë në Lindjen e Mesme.
Për herë të parë, e ardhmja e krishterimit në rajon është mëse e pasigurtë. Që nga fillimi i luftës civile në Siri, në vitin 2011, presidenti Bashar al Asad u lejoi të krishterëve të largohen nga vendi. Gati një e treta e tyre, rreth 600 mijë vetë, nuk pati ç’të bënte tjetër, përveçse të ikte nga sytë këmbët. Sipas një studimi Pew (qendër amerikane e pavarur, me studime në fushën shoqërore), të krishterët janë para një persekutimi të pashoq fetar, më i madhi në gjithë historinë. Në pranverën e këtij viti, Këshilli i Sigurimit i OKB-së u mblodh për të diskutuar mbi gjendjen e pakicave fetare në Irak. “Nëse kujtohemi për pakicat vetëm pasi ka filluar genocidi dramatik kundër tyre, kemi dështuar që pa nisur akoma”, pati deklaruar komisari i lartë i OKB-së për të drejtat e njeriut, Zeid Ra’ad al-Hussein.
Sipas gazetës “New York Times”, dy presidentët e fundit të SHBA-ve, evangjelisti konservator, George Bush dhe liberali progresist, Barak Obama, nuk kanë mundur të merren si duhet me çështjen e të krishterëve, nga frika e ndeshjes së qytetërimeve. “Një nga hijet mbi administratën e Bushit është paaftësia për t’u çimentuar me këtë problem, pasojë e drejtpërdrejtë e ndërhyrjes amerikane”, pohon drejtori i “Freedom Project” në Universitetin Georgetown, Timothy Shah.
Kohët e fundit, Shtëpia e Bardhë është kritikuar, pasi duket se nuk e përmend qëllimisht fjalën “i krishterë”. Kur, gjatë dimrit të kaluar, Isis masakroi koptët egjiptianë në Libi, Departamenti i Shtetit iu referua viktimave me termin “qytetarë egjiptianë”. Daniel Philpott, pedagog i shkencave politike në Universitetin Notre Dame, sqaron për gazetën: “Kur hesht për faktin se Isis ka arsye fetare për të vënë në shënjestër pakicat fetare, kujdesi i administratës aktuale duket jashtëzakonisht i tepërt”.
Edhe nëse Isis do të mundej, fati i pakicave fetare në Siri e në Irak do të mbetej i pasigurtë. “Jetojmë këtu, si grup etnik, që prej 6 mijë vjetësh e si të krishterë, që prej 1700 vjetësh – pohon Srrod Maqdasy, anëtar i Parlamentit kurd. Kemi kulturën tonë, gjuhën e traditat. Nëse do të jetonim brenda bashkësive të tjera, e gjithë kjo do të zhdukej në harkun kohor të dy brezave”.
Zgjidhja praktike, sipas disave, do të ishte krijimi i një zone të sigurtë në pllajën e Ninives, pra të një enklave, administruar përjetësisht nga OKB-ja. Për disa të tjerë, bashkëjetesa ndërmjet feve të ndryshme ka përfunduar tashmë. “Nuk ka më kohë për të pritur zgjidhje – thotë atë Emanuel Youkhana, në krye të Christian Aid Program, në veri të Irakut. Vendi është një martesë me zor ndërmjet sunitëve, shiitëve, kurdëve dhe të krishterëve, që nuk shkon aspak mirë. Prandaj, unë, si meshtar, preferoj divorcin”.(RV)

Filed Under: Analiza Tagged With: fund i krishterimit, LINDJA E MESME, The New York Times

The New York Times: Butrinti, ne listen e vendeve te Europes qe duhen vizituar

January 31, 2015 by dgreca

Butrinti në Shqipëri, është përzgjedhur të jetë njëri nga 12 destinacionet historike për t’u vizituar në Evropë e që shumë kush mund të mos dijë për ekzistimin e disa prej tyre të renditura nga theculturetrip.com.
Qyteti antik i Butrintit u shpall për herë të parë monument kulture më 1948; më 1999 u regjistrua në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s; më 2003 kompleksi ligatinor, përfshirë dhe pjesën e lagunës dhe zonën bregdetare të Butrintit – Kepin e Stillos – u shpallën Zonë Ramsar dhe Park Kombëtar (Kategoria II e IUNC-it për Kategorinë e Menaxhimit të Zonave të Mbrojtura). Në saje të rëndësisë së tij për të ruajtur trashëgiminë kulturore dhe arkeologjike, Butrinti u bë pjesë e Listës së Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Një zonë prej 2900 ha, përfshirë peisazhe me rëndësi kulturore dhe vendosjet arkeologjike, u përfshi në në UNESCO.
Butrinti është një mikrokozmos i historisë së Mesdheut, që prezanton ngritjet dhe uljet e perandorive të mëdha që kanë mbizotëruar në rajon. Sot është një amalgamë e monumenteve që prezantojnë një hapësirë me mbi 2000 vjetë nga tempujt helenikë të shek. 4 para Kr. deri në kalatë osmane të fillimit të shek. 19. Në bazë të mitologjisë klasike, Buthrotum u ndërtua nga mërgimtarët që ikën pasi ra Troja. Me të arritur, djali i Priamit, Helenusi, sakrifikoi një dem, i cili përpëlitej i plagosur dhe ngordhi në breg. Duke e marrë këtë si një shenjë të mbarë, vendi u quajt Buthrotum që do të thotë “dem i plagosur”. Poema epike e Virgjilit, Eneida, rrëfen për Eneun që vizitoi Butrintin gjatë rrugës së tij për në Itali.
Në vitin 228 para Kr., ai ra nën sundimin Romak, dhe në shek. e parë para Kr. u bë pjesë e provincës së Maqedonisë. Jul Cezari ngriti një koloni dhe vendosi veteranët e tij rreth vitit 45 para Kr., ndërsa Augusti dyfishoi madhësinë e qytetit dhe kolonizatorëve Romak. Ndërtesa të reja u ndërtuan përfshirë edhe një akuadukt, banjë romake, disa shtëpi, forumi dhe nimfeu.
Madhësia e qytetit u dyfishua dhe trefishuar deri sa u ndërpre gjatë periudhës së më vonshme të Perandorisë. Sot vendi është i hapur për vizitorët si pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit.
Parku natyror i Butrintit
Parku është i një rëndësie të madhe për konservimin global të biodiversitetit, pasi është siti i 16 specieve të rrezikuara të florës dhe i 14 specieve të rrezikuara të faunës. Zona ligatinore është formuar nga një lagunë tektonike prej 1600 ha, e njohur si Liqeni i Butrintit, e rrethuar nga brigje të pyllëzuara, male, ujë dhe këneta të njelmëta dhe lidhet me ngushticën e Korfuzit nga Kanali i Vivarit. “Liqeni” ka një thellësi mesatare prej 14 m (pika më e thellë 22 m), ndërsa Kanali i Vivarit është deri më 100 m i gjerë.

Mbetjet arkeologjike janë pjesë e pyllit natyror me një ekosistem kompleks, i cili varet nga ujërat afër Liqenit të Butrintit dhe Kanalit të Vivarit që e derdhin liqenin në Detin Jon. Është kombinimi i monumenteve historike dhe i mjedisit natyror ai që e bën Butrintin një vend kaq unik, një peisazh me monumente më të cilin u dashuruan Vizitorët e Mëdhenj të shekujve 18 dhe 19. Zona e Butrintit mban 16 specie në zhdukje të florës përfshirë këtu Agrimonia eupatoria, Capparis spinosa dhe Laurus nobilis.

Zona gjithashtu mban 12 specie të rralla si Alkan corcyrensis SE , Limonium anfracium dhe 4 lloje speciesh të jo mjat të njohura si Scobiosa epirota. Parku strehon specie globaisht të rrezikuara (dy në rrezik kritik, dy në rrezik dhe dhjetë të cënuara) te tilla si Rhinolophus dhe Myotis.
Butrinti strehon 17% të specieve të Shqipërisë, parku është veçanërisht mbreslënës për amibët, zvarranikët, zogjtë dhe gjitarët e tij (përfshirë ujkun) dhe është vendi i vetëm në Shqipëri që strehon bretkosën Epirote, breshkën e familjes Testudinidae, boan e rërës dhe zhapikun Ballkanik të mureve.
Gjiri i Butrintit dhe Këneta e Vrinës janë vende të rëndësishëm të ushqimit dhe folenizimit të shpendëve. Gjatë dimrit tufa lejlekësh përdorin ujërat e cekëta, duke përfshirë European curleë, qyrylikun këmbëqirizë, gjelezën pikaloshe, zogun e rërës etj. Në vitin 2003 u regjistrua si zonë Ligatinore Ramsari me rëndësi ndërkombëtare.
Krishtërimi i Hershëm në Butrint Nga shekulli 5 pas er. së re, krishtërimi po lulëzonte në Butrint dhe qyteti kishte peshkopin e tij. Baptisteri u ndërtua në çerekun e dytë të shek. 6 pas er. së re dhe mund të ketë qenë punë e artizanëve lokale, të cilët janë bazuar te Nikopoli aty pranë. Ai u zbulua më 1928 nga Misioni Arkeologjik Italian. Është baptisteri i dytë më i madh në Perandorinë Romake, kurse më i madhi ndodhet në Aja Sofia, Stamboll. Të gjitha aspektet e arkitekturës dhe të dekorimit (si dyshemeja me mozaik) e baptisterit është simbolikë e ritit të pagëzimit, me burimin në anën e tij të largët që përfaqëson burimin e jetës së përjetshme.
Mozaiku i jashtëzakonshëm shumëngjyrësh i dyshemesë së Baptisterit të Butrintit, është një nga mozaikët më të kompletuar dhe më kompleks të të gjithë baptisterëve të asaj periudhe. Dizajni i përgjithshëm i dyshemesë konsiston në shtatë unaza, të cilat rrethojnë vendin e pagëzimit që ndodhet në qendër, duke e rritur numrin në tetë – numri kristian për shpëtim dhe përjetësi. Vëmendja e vizitorëve që kalojnë pragun e hyrjes kryesore, tërhiqet nga dy pallonj në një hardhi që rritet në një vazo të madhe. Pallonjtë simbolizojnë parajsën dhe pavdekshmërinë; vazoja dhe rrushi, Eukarsinë dhe gjakun e Krishtit. Në periudhën mesjetare ndërtesa u modifikua me diga guri dhe një apsidë gjysëm-rrethore; një dysheme me pllaka guri u vendos mbi mozaik. Në vende të tjera në qytet deri më tani janë gjetur tetë kisha, më domethënësja është e vendosur në fushë përballë kanalit të Vivarit.
Butrinti i Hershëm Modern – Kalaja Venedikase
Kalaja u ndërtua në shekullin 14 nga Venedikasit në majën e kodrës, në anën perëndimore të pllajës së gjerë të akropolit antik. Ndërtesa e mëparshme mesjetare e Butrintit – Kalaja e Akropolit – është gjerësisht një rikonstruksion i viteve 1930: një kullë e rëndësishme brenda një rrethimi pentagonal, me mure mbrojtëse me frëngji. Gjithsesi, fragmentet e fortesës së mëparshme janë të dukshme në një skicë të bërë nga Eduart Lear më 1857 po ashtu edhe nga fotografitë e marra nga arkeologu Italian Luigi Maria Ugolini në vitet 1920 dhe 1930: të dyja kombinohen për të transmetuar formën e vertetë të fuqishme të kalasë, me kullat e larta dhe oborret fqinje.
Kalaja të ofron një pamje të qartë të ngushticës së Korfuzit dhe kanalit të Vivarit. Ndërtesat më të hershme u pastruan për t’i lënë vendin kalasë së re, e cila nisi me një fortifikim rrethues me kulla vrojtimi dhe me vetëm njëkullë të brendshme me dy kate. Një kullë e dytë (e njohur vetëm nga të dhënat e Ugolinit) u shtua më vonë brenda rrethimit mbrojtës: ndoshta ishte banesa e rojtarit. Në vitet 1930, italianët e ktheun atë në banesë për arkeologët që punonin në sit, si dhe në një muze të vogël. Muzeu i Butrintit, i vendosur brenda kështjellës së rikonstruktuar të kodrës së akropolit, me rrethimet moderne dhe elegante u rinovua dhe u rihap më 2005 për të shfaqur historinë e pasur dhe komplekse të kësaj treve. Muzeu e përshkruan historinë e Butrintit si një mikrokozmos të historisë mesdhetare, të lidhur ngushtë me pozicionimin e tij, një mikrorajon lagunor, me ilustrime me vlerë që paraqesin banesa të rikonstruktuara me urdhra të posacëm, si dhe me materiale të rëndësishme të arkivës.

Filed Under: Kulture Tagged With: Butrinti, ne listen e vendeve the Europes, qe duhen, The New York Times, vizituar

  • 1
  • 2
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Albania Fashion Week: Java zyrtare e modës shqiptare
  • Strukturat paralele në veri: Realitet i injoruar me pasoja për sovranitetin e Kosovës
  • Robert Lulgjuraj, një kandidat potencial shqiptar për në Kongres në Michigan
  • SPAÇI – PISKAMA QË NA THËRRET TË MBROJMË LIRINË!
  • Mbrëmje kulturore në Linc të Austrisë në 26 vjetorin e çlirimit të Kosovës
  • Amerika e sheh Kosovën si aleate, dhe jo si problem për t’u menaxhuar me heshtje diplomatike
  • Përmbyllja e suksesshme e vitit shkollor në Shkollën Shqipe të QKSHA-Struga
  • Mallkimi i diktaturave komuniste
  • Mesdheu – Gramatika e qytetërimeve dhe roli i Shqipërisë në hartën e trashëgimisë mesdhetare
  • Fatime Sokoli, kumbimi këndues i Dragobisë përmes zërit dhe shpirtit të një gruaje që erdhi t’i përkiste përjetësisë
  • Orët dhe orëndreqësit shqiptarë
  • Mësimi i gjuhës shqipe në diasporë, detyrim kombëtar
  • A Festival to Remember – Celebrating Our Albanian Heritage
  • U PËRURUA LIBRI “ÇAMI, TEK GURI POLAR” 
  • KËSHILLI KOORDINUES I ARSIMTARËVE NË DIASPORË (KKAD) MBAJTI TAKIMIN E RADHËS DHE PREZANTOI PUNËN E SAJ NJËVJEÇARE

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT