Shqipëria nga ditari i luftës i komandës qëndrore gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore për vitet 1944-1945/
6500 faqet e ditareve kanë rëndësi të pazëvëndësueshme ushtarake, të vetme, sepse aty janë të tërat copëza luftarake në Europë dhe Mesdhe që vërtetojnë dhe plotësojnë njëra-tjetrën në pikturën e madhe ushtarake të viteve 1940-1945. Disa të dhëna që sjellin ato ditare (what, where, when, who, why, how) për Shqipërinë janë:
* Ushtria gjermane pushtoi portet dhe aeroportet shqiptare që më 1 Gusht 1943 (kur filloi Konferenca e Mukjes).
* Cilët ishin bashkëpunëtorët e vërtetë me ushtrinë gjermane pushtuese në rajonin e Çamërisë.
*Sipas urdhërit përfundimtar nga komanda qëndore, ushtria gjermane në rajonin e Europës Juglindore filloi tërheqjen më 3 Tetor 1944; Gruparmata e kaloi Urën e Bunës në Shirokë të Shkodrës më 30-11-1944 por mbante pozicione më lart sepse luftohej më tej; nga Durrësi, Gruparmata E largohet më 12-01-2015.
*Forcat “komuniste” partizane penguan dhe vonuan 10 ditë forcat gjermane të largoheshin nga Tirana.
*Në Mars 1945, britanikët i kërkojnë Titos të largojë trupat nga Shqipëria.
*Ç’rëndësi ka se kur u “çlirua” Shqipëria londineze, Shqipëria qëndrore? Veç historianeve mercenarë, të tjeret luajnë ping-pong për ditën kur ushtria gjermane kaloi Urën e Bunës ne Shkoder, më 28 apo më 29 Nëndor 1944. Nuk shkruan njeri për luftime apo sulm të përgjithshëm shtyrës, çlirues, të forcave “komuniste” kundër ushtrisë gjermane. Nëse ushtria gjermane la Tiranën më 17 Nëndor 1944, a nevojiten dy javë me ecur në këmbë deri në Shkodër? A ishte ushtria gjermane vetëm këmbësore apo e tëra e korracuar? Ç’ndodhi ato dy javë në drejtimin Tiranë-Shkodër? A kishin marrë prej komandantëve jugosllavë dy javë pushim forcat “komuniste” dhe merreshin me organizimin e shfaqjes së “çlirimit” të Tiranës? Apo me urdhër të komandantëve jugosllavë ishin dërguar në Kosovë për të ndihmuar ushtrinë jugosllave në çarmatosjen dhe shtypjen e forcave kombtare shqiptare në Kosovë?

Përgatiti Saimir Lolja