Shkruan: Duda Balje*/

Shaban Murati, mjeshtër i madh në diplomaci, studiues i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe analist dilpomatik për mbi 5 dekada, ambasador i Shqipërisë në Suedi, Norvegji, Finlandë, Islandë dhe Maqedoni, autor i mbi dhjetë librave të spektrit ndërkombëtar, rivjen sërish para publikut me librin dygjuhësh, shqip dhe boshnjakisht, “Bosnja, një pikëpamje nga Tirana”, por edhe që mund të titullohej edhe “Bosnja, sipas pikëpamjes euroatlantike” pasi autori ka fundekrye një frymë properëndimore, si zgjidhje e vetme për këtë rajon ende të trazuar.

Në këtë libër, nëpërmjet një këndvështrimi origjinal, vijnë ngjarjet më të rëndësisishme që ka përjetuar ky vend ballkanik që prej agresionit të përgjakshëm të shtetit të Millosheviçit, marrëveshjen e Dejtonit, angazhimin e drejtpërdrejtë të protagonistëve kryesorë të SHBA dhe Bashkimit Europian dhe rolit që kanë luajtur përfaqësuesit lokalë politikë të Serbisë, Bosnje-Hercegovinës, Kroacisë, Maqedonisë, Malit të Zi, Shqipërisë, Kosovës, etj.

Në libër janë përfshirë 38 analiza që ngërthejnë një periudhë kohore të tri dhjetëvjeçarëve të fundit, por që shkojnë edhe më herët në periudha të tjera që lidhen me problematikat e Ballkanit dhe në fokus të veçantë të Bosnjë-Hercegovinës. Secili nga artikujt kërkon një hulumtim më vete për densitetin e ngjarjeve, personazhet e lartë të përfshirë në këtë konflikt të stërgjatë, qëndrimet pro dhe kundër që janë mbajtur në zhvillime të caktuara në kohë dhe vende të ndryshme, samite të suksesshme dhe të dështuara dhe plot ngjarje të tjera që vazhdojnë ta preokuojnë aktualisht Ballkanin. Shumë herë autori mban qëndrim kritik ndaj segmenteve të caktuara të politikës europiane apo të OSBE, por në çdo rast ballafaqon pikëpamjet e kryeqendrave shtetvendosëse duke u rreshtuar vetë ta ato që janë më racionale dhe më të mundshme për t’u realizuar.

Libri ka vlera të shumëfishta dhe fare mirë ai mund të jetë pjesë e bibliotekave të ministrive të jashmte në vendet e Ballkanit dhe jo vetëm, madje shërben edhe si një maual se si mund të hartohet një libër diplomatik që ka në thelb, dashurinë, paqen dhe është kundër urrjetjes dhe diskriminimit.

Si pjestare e komuniteti boshnjak në parlamentit e shtetit më të ri të Europës, pra në Kosovë i jemi pafundësisht mirënjohës këtij autori për këtë ndihmesë jo vetëm për Bosnjën, por edhe për krej Ballkanin dhe bashkohem me vlerësimin e ish-kryeministrit shqiptar Meksi që thotë: “ambasador nga më të mirët e vendit…patriarku i analizës diplomatike dhe politikës së jashtme, sepse është e pashoqe krijimtaria e tij në këtë lëmë; krijues i mendimit diplomatik shqiptar, të përgjithësimit të përvojës diplomatike shqiptare, kontribues në shkencën e mendimit diplomatik, me guxim profesional dhe novacion mendimor të një niveli mjaft të lartë”.

*Autorja është deputete e Kuvendit të Kosovës dhe kryetare e Komisionit për të Drejtat e Njeriut, Barazi Gjinore, për Persona të Pagjetur dhe Peticione.