shpend sallaku – Dielli

«VAJET E PRANVERES MASHTRUESE » – ROMAN NITROGLICERINE I BAJAME HOXHES

November 15, 2017 by dgreca

rimarrje shënimesh nga Shpend Sollaku Noé/

1 Shpendi «Vajet e pranverës mashtruese», që sapo mbarova së rilexuari, promovohet në Bruksel nga Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptarë në Belgjikë, më 24 Nëntor.

1 Bajame Hoxha 1-BajameHoxha2

Ky libër është një roman-report me temën delikate e njëherësh të mprehtë të persekutimit nën regjimin totalitar shqiptar. Ai nuk është i zakonshmi botim i të të përndjekurve, ku, edhe personazhe antikomunistë ndonjëherë të rëndësishëm, bien në banalitetin e të të treguarit në nivel amatorial të fakteve të përgjithshme.

BH (Bajame Çeliku) paraqitet dhe arrin të qëndrojë deri në faqen e fundit si një bombë me hidrogjen (BH); në përcjelljen e fakteve dhe emrave pa dorashkat e atij që i trëmbet përcëllimit të opinionit apo kongjijve fshehur nën hirin e hakmarrjes së autorëve të krimit.

Ajo nuk ka nevojë të kërkojë bodigardë për të mbijetuar në xhunglën e botimeve shqiptare. Libri i saj është aq i paepur, saqë ta sulmosh do të thotë tʼi bësh reklamën më të madhe dhe tʼi urosh jetëgjatësinë.

Pa iu dridhur pena, BH përshkruan situata e njerëz të vërtetë, me gjakfohtësinë e një historiani, me zhdërvjelltësinë e një gazetari, me ndjeshmërine e një poeti, me sigurinë që ia jep një punë këmbëngulëse shumëvjecare.

Historia e letërsisë shqiptare ka për tʼiu kthyer leximit të këtij libri, e jo vetëm statistikisht.

«Vajet e pranverës mashtruese» është Nudo Historie më e saktë sesa një thes me libra historianësh të përciptë e oportunistë, më e vërtetë sesa mijra faqe arkivash të manipuluar, më letrar se dhjetra botime të tjera të dokumentuara me këtë temë.

Urime, BH, dhuratë më të mirë nuk mund të na bëje neve, të uriturve për të vërteta të lakuriqta.

Prano, të lutem, këtë dhuratëzë – mini ese, në pamundësi të ardhjes time, edhe pse shumë të dëshiruar, më 24 Nëntor, në Bruksel, GC De Maalbeek, Hoornstraat 97, 1040 Etterbeek.

ME 20 SHTATOR 1991 NISI TË BOTOHEJ NË LUSHNJË GAZETA”ORA E FJALËS”

September 20, 2013 by dgreca

Nga Dalip GRECA/

Sot, me 20 shtator 2013 është përvjetori I 22-të i Gazetës lokale”Ora e Fjalës”, ndër të parat gazeta të pluralizmit shqiptar, gazetë që dha një kontribut të vecantë në shtypin lokal dhe kombëtar. Gazeta vërtetë u botua në Lushnjë dhe pat për themelues një grup djemësh të guximshëm republikanë, që atë kohë patën krijuar të parën degë të republikanëve shqiptarë në rrethe dhe po ashtu themeluan dhe të parën gazetë lokale të demokracisë, por kjo agzetë i kaloi kufijtë e Lushnjës, ajo shkoi dhe në Tiranë, dhe në Berat, dhe në Durërs, dhe tek emigrantët shqiptarë në Romë, Frosinone, Milano, Bari, Brindizi, kudo ku kishte emigrantë. Kjo gazetë vërtetë u krijua nga republikanët Shpend Sallaku, Gëzim Hajdari, Themi Bello, Pirro Kice, Astrit Hodo, por ajo pati edhe mbështetjen e krijuesëve të njohur, jashtë PR-së, si Faslli Haliti, Visar Zhiti, Halil Jacellari,Bujar Xhaferri, Sherif Bali, Kadri Fishta, Seit Selfo,dr. Prenjo Imeraj, Minella Dani, vëllezërit Bedri, Caush dhe Esat Coku,Baki Nezha,Elamz Qerreti, i ndjeri Vladimir Cuni, Fatbardh Rustemi, e të tjerë. Gazeta dhe një kontribut të vecantë edhe për të ndihmuar krijuesit e rinj, në pjesë e të cilëve sot janë kontribues me emra të spikatur në median qendrore në Tiranë.

Ndjehem mirë që themeluesit e gazetës më përfshinë edhe mua që në numrin e parë, ku botova një artikull kundër korrupsionit, do të më përfshinin edhe në Këshillin Botues, dhe pastaj do të isha me ORËN deri në fundgushtin e vitit 1996, kur gazeta u mbyll pasi shkova në Tiranë tek gazeta Republika.

Numri i parë i Gazetës doli të premten me 20 shtator. Faqja e parëk ishte dizajnuar në këndin e majtë, Shtëpinë e Kongresit të Lushnjës-maketi i saj, titulli-emërtues në mes, dhe një njoftim i opozitës , “Miting I Madh’- sigluar nga PD, PR PSD dhe Sindikatat, që do të bëhej pasdite në qytet.

Në faqen e parë gazeta botonte urimin”Udhë të mbarë ORËS….”, poshtë saj ishin vendosur dy shkrimet kryesorë të gazetës, shkrimi i Shpend Sallakut dhe Gëzim Hajdarit: ” Demokratë të orëve të fundit”, ” Historia si duhej të ishte”, po në faqen e parë ishte një përkthim nga Bujar Xhaferri prej Antuan Fabre D’Olivet”Fjala është një pemë e madhe”; në faqen e dytë ish deputeti i ndejrë-Izet Shehu, botonte një shkrim për tokën, përkthyesi i talentuar Seit Selfo sillte shkrimin”Tatimet e jshtzakonshme të luftës dhe pasojat e tyre”, faqja e tretë sillte shkrime të artit dhe bukurisë.Binte në sy një poezi e shkurtër, por tepër pikante e Albana Kozelit”DIKTATURË”.

Ja disa nga vargjet:

Diktaturë është;

Babai im që vjen

Cdo mbrëmje i dehur,

Këpucët që i fusin ujë,

Dhe xhaketa e tij e shqepur

…dhe kallot

Dhe rroga e tij

Modeste…

Fytyra e nxirë,

Sytë e trishtuar,

Diktaturë është….

Në Faqen 4 të gazetës binte në sy shkrimi i të ndjerit Vladimir Cuni, që edhe pse ishte radhitur në krah të socialistëve, godiste pa mëshirë krimin, falsitetin, gjithcka që i kundërvihej fryëms demokratike….

Gazeta deri në prillin e vitit 1992 doli në drejtimin e Shpend Sallakut dhe Gëzim Hajdarit, të ndihmuar nga grupi i republikanëve. Më pas dolën disa numra nën drejtimin e themi Bellos, Dalip Greca, Pirro Kice, Astrit Hodo. Pastaj për më shumë se tre vjet e kam mbajtur unë duke patur bashkëpunëtorë dhe ndihmës krijuesit e Lushnjës, pavarësisht kahjeve të tyre politike. Gazeta Ora e Fjalës fillimisht shtypej në shtypshkronjën e qytetit, më pas botuam disa numra në Berat, ndërsa nga vitit 1995 deri në fundgushtin e 1996 u shtyp në Shtypshkronjën Eurorilindja në Tiranë. Në bibliotekën e Qytetit të Lushnjës dhe në Bibliotekën Kombëtare në Tiarnë duhet të egzistojnë koleksionet e lidhura që i kam dorëzuar me dorën time. Janë botuar rreth 200 numra të kësaj gazete. Nuk e di nëse jam i saktë, por gazeta ishte e përjavshme.

Me këtë shkrim u shpreh mirënjohjen atyre që e krijuan dhe atyre që kontribuan.Gazeta ka fiksuar kronikën e ngjarjeve nga viti 1991 deri në gusht 1996, kur u botua numri i fundit.

ME MIQTE E MI NE ROME, SHPEND SALLAKU DHE GEZIM HAJDARI

September 10, 2013 by dgreca

Janë disa fotografi me miqtë e mi të mirë, Shpend Sallaku dhe Gëzim Hajdari, që më sjellin ndërmend një vizitë plot mbresa në nëntor 1992 në Itali. Që të dy dhanë kontribut të vecantë në proceset e para demokratike , duke u vënë në ballë të Levizjes demokratike…./

Nga Dalip GRECA/

Ne Foto: Nga e majta, Shpend Sallaku, Dalip Greca dhe Gezim Hajdari ne kembe…/

I sjell shpesh në mendje miqtë e mi, Shpend Sallaku dhe Gëzim Hajdari, dy nga figurat më aktive në lëvizjen demokratike në Lushnjë dhe në Shqipëri, sot intelektualë e shkrimtarë me emër. Ishin ata të parët(së bashku me Pirro Kicen) që erdhën në shtëpinë time për t‘më ftuar në radhët e republikanëve më 1991. Ishin po ata që më propozuan për të përfaqësuar republikanët në Këshillin e parë pluralist të Lushnjës, duke më nderuar me postin e sekretarit të Komitetit Ekzekutiv Pluralist, dhe më 31 mars 1991, 22 Mars 1992-kandidat për Deputet i PR. Fotografia e më sipërme pasqyron një vizitë timen në Itali nga 10 nëntori 1992 e deri 30 Nëntor 1992, sa herë e shoh i hedh sytë kronikës që qëndron pas kësaj dhe të tjera fotografive të asaj kohe.

Ishte një vizitë në Itali, kur në përbërje të një delegacioni republikan, të kryesuar nga i ndjeri Sabri Godo, në përbërje isha unë dhe Skënder Cala,- të ftuar në Kongresin e Republikanëve italianë që në atë kohë ishin pjesë e qeverisjes me katër ministra, përfshi dhe Suzana Anjelin, që ato ditë dha dorëheqje përmosrakordim me kryetarin e Republikanëve Giorgio La Malfa. Unë dhe Skënder Cala, ishim përfshirë në delegacion, si kandidatët më të suksesshëm republikanë, që në zgjedhjet e 22 marsit kishim marrë mbi 20 për qind të votave. Casti më intersant gjatë Kongresit të 38-të të Republikanëve që u mbajt në Massa di Carrara(Toscana) ishte pjesmarrja e politikanit më popullor, figura më e ndritur e republikanizmit italianë, Spadolini. E kujtoj si tani preokupimin e gazetarit Gëzim Hajdari, që bënte cmos të afrohej në turmën e madhe ku po fliste Spadolini, për të patur si kujtim zërin dhe mesazhin e tij.Ia arriti që t’i afrohet fare afër dhe e incizoi direkt.

Në fund të punimeve të Kongresit, Gëzim Hajdari, i kërkoi leje z. Godo që unë të rrija disa ditë në Romë, të bëja takime me emigrantët e Lushnjës, të takohesha me politikanë lokalë dhe biznesmenë dhe të kthehesha më vonë në Tiranë. Mbaj mend shakanë e Godos: – Do t’ma mbani dhe këtë lushnjarin këtu?

Gëzimi qeshi dhe ia ktheu:- Jo, jo, Dalipi duhet në Lushnjë edhe për Gazetën “Ora e Fjalës” që kemi lënë atje.

-Të jesh i sigurtë,- i thashë unë, se nuk është në projektet e mia qëndrimi këtu. Do të kthehem shumë shpejt.

Tërë ato ditë qëndrova në shtëpinë e Gëzimit dhe në shoqërin e Shpendit dhe familjes së tij, ku isha shpesh i ftuar. Përditë i ftuar nga miqtë italianë që të dy intelektualët lushnjarë kishin në Frosione e deri në Romë.

E gjithë axhenda e atyre ditëve ishte e ngjeshur: Takime me emigrantë lushnjarë në rajonin e Lazios, takime me politikanë italianë si; Giussepe Casini , që atë kohë ishte Sekretar i Përgjithshëm Organizativ i Partisë Republikane për Lazion, kryetarin e Forumit Republikan te rajonit, e të tjerë. Me 17 dhe 18 nëntor bëmë takime në komunën e Ciocarisë, me qendër në Frosinone, u takuam me nëpunës të sektorit të Jashëtm, si Fernando Turriziani,Ruggero Marazi, si dhe me kryetarin e Bashkis, të cilit, si anëtar i Këshillit të Rrethit të Lushnjës, i paraqita kërkesën për binajkëzim të Lushnjës me Frosinone. Në fakt delegacioni i Bashkisë së Frosinones erdhi në Lushnjë gjatë vitit 1993 dhe një shkollë e Frosinones u binjakëzua me Shkollën”4 Dëshmorët” në qytetit të Lushnjës. Pasditen e 18 nëntorit vizituam redaksinë e Gazetës”Ciociario Oggi”, ku u pritëm nga gazetari Igor Traboni.

Data e 20 nëntorit e pati kulmin në një darkë që shtroi enkas ish kryetari i Bashkisë të qytetit Alatri, demokristiani Italo Cianfroka dhe afaristi Italo Buzi me një grup bashkëpunëtorësh. Në këtë darkë isha me të dy miqtë e mi, Shpend Sallaku dhe Gëzim Hajdari. Darka u shtrua në një restorant luksoz të qytetit me emrin”Vila Verde”. Aty folëm , krahas të tjerave edhe për mundësinë e lidhjeve tregtare mes Lushnjës e Alatrit, duke pasë parasyshë prodheusit e verërave dhe pijeve të tjera alkoholike.

Me 21 nëntor ishim të ftuar në shtëpinë e Juristit , përgjegjës për Zyrën e lidhjeve me jashtë në Bashkinë e Frosinones, dott Fernando Turrziani, dashamirës i Shqipërisë. Në takim ishte edhe dott Ruggero Marazzi, i zyrës së Finacave. Biseduam edhe për mundësinë e ngritjes së një shoqërie miqësie Shqiptaro-Italiane me qendër në dy qytetet, Frosinone dhe Lushnjë, shoqatë që do të kishte për mission shkëmbimin e vlerave të ndërsjellta kulturore dhe artistike.

Një takim interesant ishte edhe ai që bëmë në Stabilimentin Italian”FLEXBED”, i njohur në të gjithë Evropën për prodhimin e sustave dhe prodhimeve të tjera metalike. Pronari i stabilimentit ishte i interesuar që të kapte tregun duke ngritur një filal në Lushnjë, projekt që nuk e mudnësoi legjislacioni i deriathershëm shqiptar.

Vecoj nga vizitat, atë që u bë me 22 nëntor në Romën e lashtë. Kam mbetur i befasuar nga mbresat e asaj dite, vizita në Colosse’, si tani kujtoj castin, kur Gëzim Hajdari, u përkul, mori një dorë dhe’ në mjediset e Colosseut, dhe më tha: Këtë coja poetit tonë, Faslli Haliti, që deri tani nuk e ka shkelur Romën, gjuhën italiane dhe Letërsinë e saj i ka në zemër- Colosseun-ëndërr. Për herë të parë shihja gjithcka; Vaticanin, Sheshin e famshëm të San Petros, ambientet e brendshme të Kishës me punimet e Michelangelos e piktorëve të tjerë të famshëm. Ndoqëm nga afër Meshën e shenjtë mbajtur nga Papa Vojtila. Atë ditë gjithcka ishte mbreslënëse nga vizitat nëpër Romë; Vizita në Campidoglio, La Piazza Di Spagna, ku zhvillohet Parada e Modës; një bukuri më vete Fontana di Trevi, vendi ku janë vendosur mbretërit e Savojës dhe piktori e skulptori Rafaello ; Palazzo di Venezia, ku ka folur Musolini, Pallati Parlamentar, – Montecitorio, pallati presidencial, -Qurinale, rruga e famshme Via del Corsso, rezidencat e gazetave qendrore të Italisë, si Il Tempo, Il Messaggero, Secolo d’ Italia, La Vocce Repubblicana etj.

Po atë ditë takova një nga misionarët e Grevës së urisë të studentëve, nismëtarë i Lëvizjes Demokratike, Arben Sulo, që më befasoi, post të tjerave dhe me disa dhurata simbolike për fëmijët e mi.

Me 19 nëntor të tre, së bashku me dy miqtë e mi, Shpend Sallaku dhe Gëzim Hajdari, ishim të ftuar në studion e televizonit lokal “ERNIKA TV” në emision të drejtëpërdrejtë, ku gazetari drejtonte pyetjen për gjendjen në Shqipëri pas përmbysjes së sistemit komunist. Emisioni zgjati 45 minuta.

Me 21 nëntor, miqtë e mi më ofruan një surprizë tjetër; takim me poetin napolitan, derjtues në atë kohë i gazetës “Il Tempo Libero”, Waldimiro Traboni, i cili më dhuroi për gazetën “”Ora e fjalës” një cikël poetik të tijin. Ato ditë u organizua edhe një ceremoni e bukur poetike, ku atij iu akordua një cmim letrar. Ishte i treti që merrte brenda pak kohëve.

Gjatë të gjithë ditëve që isha në Frosinone isha i mirëpritur në shtëpinë e zonjës fisnike Aida Calcabrina(Falce), e cila na priste me bujari. E paharrueshme ishte darka e 23 nëntorit, ku përvec Gëzim Hajdarit e Shpendi Sallakut dhe familjes së tij, ishin të pranishëm; Rosalba Calcabrina, Clelia Calcabrina, Olga Papaioannou, nga Australia, e bija e saj Nina Papaioannou, Aldo Calcabrina e Rafaele Calcabrina. Familja Calcabrina ishte shumë e njohur për bujari, shprehur kjo edhe ndaj emigrantëve shqiptarë. Si sot i kam në kujtesë tingujt që lëshonte piano, nën duart e zonjës fisnike, e cila në respektin tonë luajti në piano plot 40 minuta. Interesante ishte edhe vizita që bëmë në Abacinë e Urdhërit Cirtercense në Casamari, ku na shoqëruan edhe nga Aldo dhe Clelia Calcabrina. Don Ildebrando priore, e ftoi grupin shqiptar që të ndiqte një concert me këngë gregoriane të interpretuara nga kori i murgjëve.

Me datë 26 patëm një ftesë interesante, një komunist Italian, ish pjestar i Shoqatës së Miqësisë Itali-Shqipëri, pasi na kishte ndjekur në intervistën dhënë në televizonin lokal na ftoi për darkë, e cila u shtrua në restorantin “La Mbriacella”, me emër në të gjithë Ciocarinë.Biseda me të qe intersante, ai ishte njëri prej të mashtruarëve prej propagandës komunsite. Pas ngjarjeve të ’90-tës, ai “mallkonte” veten që e kishin mashtruar aq lehtësisht.

Me 27 nëntor së bashku me Gëzim Hajdarinishim të ftuar në shtëpinë-studio të bashkëshortëve piktorë, Mario Celletti dhe Fiametta De Feo, që na pritën me ngrohtësi dhe pranuan të intervistohen prej meje. Intervista u botua në “Ora e Fjalës” dhe “Republika”.

Po me 27 nëntor isha i ftuar në redaksinë e Gazetës “Il Secolo d’Italia”. Aty dhashë një intervistë që u botua edhe në Gazetën”Republika” në Tiranë.

Një ditë para largimit u takuam sërish në zyrën e Bashkisë , ku m’u dorëzua një notë me shkrim për lidhjet e binjakëzimit të Frosinones me Lushnjën nga vetë Sindaco i Frosinones.

Në ditën e kthimit humba një takim të rëndësishëm që ishte lënë për atë mbrëmje me Gianfranco Finon, ku natyrisht dy miqtë e mi, nuk e humbën rastin dhe kronika u botua ne Ora e Fjales dhe Republika. Mua më duhej të merrja trenin, përt ë arritur në mëngjesin tjetër në Brindizi për të marrë tragetin drejt Durresit.