Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHKOLLA SHQIPE E CHICAGOS, GJUHË SHQIPE DHE IDENTITET KOMBËTAR NË MËRGATËN E AMERIKËS 

by

Mimoza Hoxha (Canodemaj) mësuese e shkollës shqipe në Chicago, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Chicago, Illinois, USA, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me mësuesen Mimoza Hoxha (Canodemaj) bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE NË CHICAGO

Misioni i shkollës tonë ashtu si dhe dëshira e të gjithë shqiptarëve kudo ku janë është “ruajtja e gjuhës dhe identitetit tonë kombëtar”. Me këtë qëllim në mendje dhe në zemër Shkolla jonë hapi dyert e saj për herë të parë në vitin 2008. Ishte një vajzë e vogël në atë kohë Erla Teli kur ndjeu mungesën e shkollës shqipe për komunitetin tonë. Vitet kaluan dhe sot Erla është një zonjë e re që mbasi ishte nxënëse për disa vjet tashmë jep kontributin e saj në  Bordin Drejtues të Shkollës Shqipe. Pyetja e Erlës “po ne pse nuk kemi shkollë që të mësojmë shqip siç kanë shoqet e mia që mësojnë gjuhët e tyre kombëtare?’ zgjoi interes tek Lea Bitta. Lea është anëtare e Bordit Drejtues të Shkollës qysh nga  krijimi. Ajo filloi të pyesë dhe të marri opinionet e shumë anëtarëve të komunitetit tonë dhe sidomos të atyre familjeve që kishin fëmijë në moshë shkolle nëse ata do të ishin të interesuar për një shkollë ku do të mësohej gjuha dhe historia e Shqipërisë. Ne ishim një  nga ato familje. Shumë e pritën me kënaqësi dhe interes këtë iniciative të re. Te gjithë ishim optimistë për këtë ngjarje dhe për vlerat që ajo mbart në vetvete. Kjo jo vetëm për argëtimin dhe kënaqësinë që na jep mbledhja së bashku në ambjentet e shkollës sonë për të kaluar disa orë të këndshme mes shokësh dhe miqsh, por për më tepër për garantimin e vazhdimësisë së të ardhmes së Shqiptarizmit për brezat që do të vijnë. Unë dhe familja ime jemi mirënjohës për këtë shkollë. Edhe pse ne kishim vetëm një vit që kishim ardhur në USA e kishim të nevojshme ti rregjistronim vajzat. Vajza e madhe Xhorxha mbaroi klasën e katërt fillore në Tiranë por vajza tjetër Deborah e filloi klasën e parë këtu në Amerikë dhe nuk dinte të shkruante e të lexonte shqip. Pa folur më tej për historinë dhe kulturën shqiptare që ato kishin shumë nevojë dhe që në kushtet e reja të emigrimit merrnin një vlere të re për ne, ruajtjen e identitetit tonë kombëtar. Sot është e rëndësishme që fëmijët tanë dhe brezi i ri të njohi Shqipërinë Etnike dhe hartën e saj. Historinë e dhimbshme të ndarjes së Shqipërisë në copa etj etj.

SI ORGANIZOHET MËSIMI SHQIP

Bordi Drejtues i shkollës përbëhet nga 8 anëtarë: Nick Vangel kryetar dhe Lea Bitta, Olga Tito, Diane Pero, Rozan Simoni, Gazmend Kapllani, Ardit Breznica dhe Erla Teli anëtarë. Është një kombinim i vizionit dhe ekperiencës së moshës me energjinë dhe ide të reja. Jam optimiste dhe e sigurt se me potencialet që të gjithë këta individë ofrojnë shkolla jonë do të arrijë rezultatet e shumë dëshiruara që koha dhe vendi kërkon. Ne falenderojmë Bordin Drejtues të Kishës së Shën Kollit që me kënaqësi na vuri në dispozicion ambjentet e Kishës që të pranojmë nxënësit tani dhe 15 vjet te shkuara dhe i ndjeri Metropolitan Ilia Katre për fjalët inkurajuese. Shkolla jonë tashmë funksionon si një shoqatë e licensuar jofitimprurëse me të gjitha të drejtat dhe privilegjet e saj. Kjo arritje i dedikohet grupit të punës brenda Bordit të shkollës të drejtuar nga Avokati ynë  me shumë vlera, Rozan Simoni. Mësimi i gjuhës bëhet i organizuar në klasa mësimore që përbërja e të cilave ndryshon çdo vit lidhur me moshën dhe njohuritë e nxënësve. Shkolla jonë është e hapur për nxënës të moshës 5 deri në 15 vjeç! Këtë vit shkollor ne kemi katër klasa nga të cilat dy janë të klasës së parë dhe dy të klasës së dytë. Mosha e nxënësve është 5 deri në 7 vjeç për klasën e parë dhe 8 deri në 12 vjeç për klasën e dytë me një numër nxënësish  6-7 për çdo klasë. Përfitoj nga rasti të falenderoj mësueset e shkollës sonë për punën e tyre. Mësueset e klasës së parë Emanuela Cako dhe Eda Pojani, si edhe mësueset e klasës së dytë Elona Shkira dhe Albana Romacka. Shkolla jonë është e interesuar dhe në proces të acreditoj programin e saj. Ne jemi në kontakt me institucionin që ndjek programet e akredituara te shkollave Etnike në Illinois, Illinois State Board of Education. Kemi mbledhur informacionet e nevojshme dhe përgatitemi për hapin tjetër që do ti shtojë vlera shkollës sonë dhe përfitime komunitetit. Ndryshimet që dikton akreditimi si proces janë fitimprurëse. Ai është një program i gjerë mbi 120 orë mësimi që përfshin gjuhën, kulturën, zakonet, traditat e shqiptarëve dhe ju jep mundësinë nxënësve pjesëmarrës në këtë program jo vetëm të shtojnë njohuritë e tyre mbi identitetin tonë kombëtar duke u shoqëruar dhe argëtuar në një ambient të ngrohtë dhe familjar por edhe të investojnë në të ardhmen e tyre duke përfituar kredite të transferueshme në diplomën e tyre të shkollës së mesme si çdo gjuhë shtesë e studjuar në shkollë. Ne kemi edhe “Grupi Arberia” që është Shkolla Shqipe në kërcim. U formua në të njëjtën kohë me shkollën dhe vazhdon të jetë një sukses dhe argëtim i madh për fëmijët dhe komunitetin tonë. Ai drejtohet nga dy të rinj të talentuar dhe të sukseshëm Georgya Borova dhe Ardit Breznica. Ata ishin anëtarë të grupit që në fillimet e tij në vitin 2008. Është nder dhe kënaqësi për ne prezenca e tyre.

KURRIKULA MËSIMORE

Ne jemi të nderuar që kemi në Bord Dr. Gazmend Kapllanin që është anëtar i Këshillit Koordinues të Diasporës dhe përfaqëson USA. Me ndihmën dhe udhëzimet e tij ne bëmë të mundur që nxënësit tanë të përdorin paketën “Gjuha Shqipe dhe kultura shqiptare-Niveli 1” Ky është teksti i përbashkët për mësimin e Gjuhës Shqipe në Diasporeë. Ai është hartuar në  përputhje me kurrikulën e mësimit plotësues të Gjuhës Shqipe e cila është miratuar nga Ministria e Arsimit, Sportit dhe Rinisë të Shqipërisë në bashkëpunim të ngushtë me Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës në Kosovë dhe është miratuar me Urdhrin e dy Ministrive të Arsimit Shqipëri dhe Kosovë! Kjo paketë përfshin Librin e Nxënësit, Librin e Mësuesit/Prindit, Fletore Pune, Fjalor me figura, Poezi “shko Dallëndyshe” dhe kodin digital për ta shkarkuar dhe përdorur online librin e  shfletueshëm në kompjuter.

BASHKËPUNIMI ME PRINDËRIT DHE KOMUNITETIN SHQIPTAR

Ne kemi një bashkëpunim të frytshëm me prindërit dhe kjo për shumë arsye siç kuptohet por edhe për faktin se Mësueset  dhe drejtuesit e shkollës kanë dhe fëmijët e tyre në shkollë. Çdo gjë bëhet si për veten tënde me dëshirën dhe përkushtimin më të madh nga të gjithë si një familje e madhe. Ato janë prindër dhe mësues të nxënësve në të njëjtën kohë. Për mendimin tim ky pozicion na bën ne të gjithë më pranë nevojave të nxënësve dhe familjeve të tyre. Një pjesë e familjeve kanë edhe gjyshërit të pranishëm në jetën e tyre. Ata fëmijë që kanë gjyshërit këtu në Amerikë janë të përkëdhelurit e fatit. Është një kënaqësi e vecantë për të gjithë të shikosh dhe të dëgjosh brezat të flasin Shqip në Amerikë. Është një marrëdhënie e vecantë. Ata shoqërojnë dhe mbështesin njëri tjetrin gjatë gjithë jetës. Këtë e shikojmë edhe një herë tjetër më së miri me gjyshen e Ardit Breznicës që filloi të shoqëroj Arditin si nxënës dhe fëmijë 15 vite me parë në vitin 2008 dhe vazhdon ta shoqërojë edhe tani që ai është instruktor i valles në  “Grupin Arbëria”. Ajo është shembull dashurie dhe përkushtimi. Siç dimë të jemi ne shqiptarët dhe pak të tjerë! Jam e sigurt se ndër vite gjyshe të tjera do të pasojnë shembullin e saj dhe ne do krenohemi dhe mburremi edhe me ato. Lidhja jonë e ngushtë me komunitetin shihet edhe tek fakti që prindërit dhe gjyshërit e nxënësve dhurojnë libra dhe materiale të tjera për shkollën të sjella nga Shqipëria posaçërisht. Këtu mund të përmendim gjysh/e Paskal dhe Vasilika Gjikdhima, Agron dhe Irena Husi etj. Përveç lidhjes së ngushtë me Bordin e Kishës në përgjithësi dhe Bordin e Edukimit të Kishës ku ne mblidhemi mirënjohje dhe respekt pafund kemi për Eva Teli Kryetare  e Bordit Të Kishës që është gjithmonë e pranishme dhe e gatshme të na ndihmojë në momentet më të rëndësishme për ne. Po ashtu edhe Thea Kristo dhe Nikoleta Gjikdhima me ndihmën e tyre te jashtëzakonshme për vite me rradhë janë pjesë e historisë së Shkollës tonë. Nuk mund te lë pa përmendur drejtoret e Shkolles tonë ndër vite Lea Bitta, Gent Panajoti dhe Flutura Ndrio. Puna dhe kontributi i tyre është i pazëvendësueshëm. Shkollën tonë e mbështesin dhe përkrahin edhe në Tiranë qysh nga krijimi i saj dhe deri më sot Dr. Mikado Shakohoxha dhe Ador Tasho me sigurimin dhe dërgimin e librave deri tani. Prindër dhe gjyshër, miq dhe të afërm, mirënjohje dhe falënderime pa kufi për të gjithë ata që na mbështesin. Një tjetër traditë e shkollës tonë në lidhje me komunitetin është edhe Pikniku i Fundvitit Shkollor që organizohet në një nga parqet e shumta të Chicagos ku ne ftojmë të gjithë shqiptarët dhe jo vetëm familjet e shkollës Shqipe. Kjo është një festë e bukur për të gjitha moshat me lojëra dhe muzikë shqiptare nga Ilir Borova me valle dhe ushqime tradicionale nga të gjitha trevat e Shqipërise.

“GRUPI ARBËRIA” DHE AKTIVITETET PATRIOTIKE E KULTURORE KOMBËTARE

Këtë vit, për festën e Pavarësisë ne morëm një ftesë të veçantë nga shoqëria e Shqiptarëve të Illinoisit dhe festuam së bashku me praninë e shumë shqiptarëve. Grupi ynë i valles kërceu dy valle “Napolonin” dhe “Valle kosovare”. Po ashtu fëmijët recituan vjersha dhe kënduan këngë për flamurin dhe hymnin tonë kombëtar. Festa ishte një sukses i madh! Grupi ynë i valles “Grupi Arbëria” qysh me fillimet e tij ka marrë pjesë në aktivitete të ndryshme lokale si dhe ka përfaqësuar Shqipërinë krahas kombeve të tjera në Amerikë. “Grupi Arbëria” ishte i ftuar së fundmi në 60 vjetorin e AANO -së degës së Chicagos që është një organizatë mbarë Shqiptare në Amerikë si dhe në “Darkë dhe Vallëzim” një event i organizuar nga komuniteti i Kishës Shqiptare të Shën Nikollës. Aktiviteti i radhës  për këtë grup do të jetë në Mars. Me ftesë të shoqatës Uskana për recitalin AMA.  Falenderim i vecantë i takon Blerina Musaraj, Drejtuese e shkollës për koordinimin dhe bërjen të mundur të të gjitha këtyre aktiviteteve. Komuniteti Shqiptar i Ilinoisit i dhuroi Shkollës tonë 4 Smart Board. Ne u jemi shumë mirënjohës dhe krenarë që jemi Shqiptare! Shpresojmë të kemi aktivitete të tjera të përbashkëta që gjuha dhe kultura shqiptare te ruhen në shekuj.

SHOQËRIA AMERIKANE INTERES PËR GJITHÇKA QË LIDHET ME SHQIPËRINË

Ne shikojmë një interes të amerikanëve për gjithshka që lidhet me Shqipërinë. Duke qenë se ne jemi një vend i vogël dhe i panjohur për shumicën e amerikanëve është e natyrshme që kur ata dëgjojnë Shqipëri ose Albania fillojnë të pyesin për pozicionin gjeografik, për gjuhën, për kulturën, zakonet etj. Dhe pjesa më e bukur vjen kur ne ju përgjigjemi këtyre pyetjeve me dashuri dhe shuajmë kuriozitetin e tyre fillestar atëherë ata duan të dinë më shumë. Aty ne kemi çfarë tu tregojmë. Gjuha jonë nga më të vjetrat në botë dhe unike, klima në Shqipëri dhe natyra me të gjitha llojet e bukurisë së saj në një sipërfaqe kaq të vogël si Shqipëria. Dhe mbi të gjitha mikpritjen dhe besën shqiptare.

MËSIMDHËNIA DHE VËSHTIRËSITË ME FËMIJËT DYGJUHËSH

Deri tani mësimdhënia është klasike, tradicionale pa përfshirë teknologjinë. Jemi në proces të instalimit të Smart Board (ekranet e mëdha kompjuterike). Mësuesja komunikon me nxënësit në mënyrë individuale dhe në grup. Kjo ndihmon në krijimin e një atmosfere nxitëse për nxënësit që të kapërcejnë vështirësitë normale të të lexuarit dhe të folurit në shqip. Për ata dhe për të gjithë ne siç e dimë shqipja nuk është gjuhë e lehtë për tu mësuar sidomos në një vend që nuk e flet atë si gjuhë zyrtare, por ata vazhdojnë me këmbëngulje të ecin përpara në rrugën e dijes që asnjëhere nuk është e lehtë. Duke jetuar në një botë digitale do të shtojmë Smart Boards me qëllimin e mirë ta bëjmë mësimdhënien sa më interesante dhe bashkëkohore. Përpjekjet dhe dëshira e nxënësve tanë përkundrejt vështirësive që ata hasin është për tu admiruar. Ata vërtet meritojnë më të mirën e mundshme nga te gjithë ne. Duhet të bëjmë ne detyrën tonë tu krijojmë kushtet e duhura që ata të kenë mundësi të përdorin të drejtën e tyre për të mësuar.

EFEKTI QË KA PASUR TEK FËMIJËT NË RRITJEN E NDIENJES PATRIOTIKE MËSIMI I GJUHËS SHQIPE

Ne të gjithë jemi shumë krenarë për nxënësit tanë që çdo ditë e më shumë mësojnë gjuhën tonë amëtare, zakonet, traditat, këngët e vallet popullore si dhe gatimet e pasura tradicionale. Është frymëzuese për të gjithë ne si komunitet që në ditën e “Festës së Flamurit” të shohim nxënësit tanë të recitojnë me seriozitet dhe me dëshirë e përkushtim vargje të shkruara nga penat  e mëdha të kombit tonë si Frashërinjtë, Mjeda, Konica, Fishta etj për gjuhën, kombin, atdhedashurinë etj sikurse edhe për figura të ndritura të Historisë si Ismail Qemali, Isa Boletini dhe Adem Jashari. Nuk ka se si të mos u mbetet në mendje atyre kuptimi dhe rëndësia e këtyre vargjeve kur ata recitojnë me aq ndienjë dhe kënaqësi. Nuk kanë si ta harrojnë ata ditën e Pavarësisë sonë kombëtare kur ne ftojmë miq e dashamirës ta festojmë atë së bashku ose kur ne jemi të ftuar në këto ditë të veçanta të historisë tonë. Ata e shikojnë në realitet, me sytë e tyre që ne nuk jemi vetëm, jemi pjesë e të tërës, Shqipëri dhe shqiptarë kudo ku jemi në botë. Jam e sigurt se ata janë garancia e të ardhmes që do ti ngrenë emrin lart dhe më lart Shqipërisë dhe shqiptarëve.

KUSH ËSHTË MËSUESE MIMOZA HOXHA (CANODEMAJ)

Jam lindur dhe rritur në Vlorë në një familje të thjeshtë dhe arsimdashëse. Mbasi mbarova Universitetin e Tiranës në degën Financë u ktheva në Vlorë ku për disa vjet punova si Mësuese Kontabiliteti në Shkollën Tregëtare. Një shkollë e vjetër dhe me shumë histori. Më pas në Tiranë ku punova si Mësuese Kontabiliteti në Shkollën Ekonomike të Tiranës dhe në kolegjin Flabina. Në vitin 2007 erdhëm në USA. Midis të tjerash, u specializova në “Montessori Filozofi” që është një teori dhe praktikë që gërsheton shumë bukur individin me shoqërinë dhe që është e përhapur në të gjithë botën. Së fundmi punoj në program për fëmijët me nevoja të vecanta fizike, sociale dhe shoqërore. Jam e lidhur me familjen. Prindërit e mi kanë qënë një figurë qendrore në jetën time. Tani jam prind vetë dhe vajzat tona punojnë dhe jetojnë në New York dhe Boston. Mendoj se familja është ajo që të ngul me rrënjë në tokë dhe të bën të përballosh çdo situatë. Unë jam krenare për rrënjët e mia. Në shtëpinë e gjyshes time tek Ramadanajt në Vranisht të Vlorës është një pllakatë që thotë këtu erdhi për vizitë Ismail Qemali. Po ashtu familja e gjyshit ka studjuar me Frashërinjtë në Janinë! Me shkollën shqipe fillova si mësuese që në vitin e parë të hapjes së saj 2008. Është nder dhe kënaqësi të jesh pjesë e një misioni kaq fisnik.

“FOL SHQIP”, HAPET SHKOLLË E RE SHQIPE NË QUEENS, NEW YORK

by

Sokol Paja/

Nxënësit shqiptarë në mërgatën e Amerikës do të kenë një mundësi të shkëlqyer për të mësuar gjuhën amtare shqipe, kulturën dhe trashëgiminë historike identitare kombëtare shqiptare. “Fol Shqip” është shkolla shqipe më e re e hapur në Queens, New York. Krahas shkollave të tjera shqipe në Amerikë, “Fol Shqip” përbën kurorëzimin me sukses të një përpjekjeje patriotike të aktivistëve të shoqatës “Besi” e miqve të tyre duke bërë të mundur që nëpërmjet kësaj shkolle të ruhet gjuha shqipe, historia dhe identiteti kombëtar i shqiptarëve të Amerikës. Mirsad Hasani, kryetar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës “Besi” si themeluese e shkollës shqipe, në një prononcim për gazetën “Dielli” dhënë Editorit Sokol Paja shprehet me emocion rreth ditës së parë të hapjes së shkollës shqipe “Fol Shqip”: “Pjesëmarrës në hapje ishin përveç prindërve me fëmijët e tyre e pjestarët e tjerë të komunitetit besnjan që jetojnë në New York dhe shqiptarë nga të gjitha viset dhe trojet etnike. Ishte edhe i nderuari Imam në xhaminë Shqiptaro-Amerikane në Glendale, Queens, z.Edin Gjoni. Fjalimi me mesazh për hapjen e shkollës shqipe, nga imam Edin Gjoni ishte shumë emocional dhe mbështetës fuqiplotë që nuk përshkruhet. Hapja e një shkolle është edhe festë e trashëgimisë sonë shqiptare dhe hapje e një udhëtimi drejt ndriçimit dhe edukimit kulturor kombëtar shqiptar. Ishte një gëzim i madh, si nga këshilli i përgjithshëm apo komiteti i Shoqatës, por edhe nga prindërit dhe mbështetësit e aktiviteteve të shoqates “Besi”. Për prindërit që vijnë nga zonat shqiptare në Mal të Zi, ishte një dritë ndriçimi, që atyre u ishte e ndaluar dikur nga pushteti Jugosllav, mësimi dhe leximi i gjuhës se tyre të bukur shqipe. Hapja e shkollës shqipe është një ditë e veçantë e mbajtjes gjallë të gjuhës sonë të bukur shqipe dhe vazhdimësinë e saj si trashëgimi historike” u shpreh z.Hasani.
Në lidhje me organizimin e mësimit shqip në shkollën shqipe “Fol Shqip” kryetar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës “Besi” z.Hasani sqaron se: “Si fillim hapi i parë është ai i mësimit të gjuhës tek shumica e fëmijëve dhe përforcimi i gjuhës tek fëmijët të tjerë. Pastaj do vazhdojmë me lëndë të tjera mësimore. Ditët e mësimit shqip për momentin janë veç të ditëve të diela, mësuesit janë profesionistë të lartë dhe si tekste mësimorë do të punojmë me librat mësimorë nga Ministria e Arsimit të Shqipërisë. Gjithashtu në këtë shkollë do të kemi edhe klasat e vallëzimit me instruktor profesional” sqaron z.Hasani. Historiku i shoqatës “Besi” që themeloi shkollën shqipe “Fol Shqip” është shumë i rëndësishëm për veprimtarinë shkollore dhe komunitare si në New York e deri në Mal të Zi.
Projektet e Shoqatës “Besi” nuk janë veç për komunitetin shqiptar në New York por edhe për vendlindje. Rreth historisë së krijimit dhe aktiviteteve të shoqatës, z.Hasani sqaron se: “Historiku se si është krijuar kjo shoqatë rrjedh nga nevoja e mbijetesës si shqiptarë të komunitetit tonë në Mal të Zi. “Besa” është një vend i vogël në skajin e kufirit të etnosit shqiptar në komunën e Tivarit, Mali i Zi. Ka një histori shumë të lashtë ku posaçërisht me fshatrat e tjera të Muriqit kanë bërë një rezistencë luftarake të pashoqe kundër Malit të Zi në vitet 1800 dhe më vonë. Nevoja për një udhëheqje të vazhdueshme të kësaj “rezistence” të mbijetesës shqiptare, na mungonte edhe këtu në diasporën e Amerikës. Me idenë dhe iniciativën e disa prej patriotëve të “Besës” si besnjanë, krijuam idenë dhe formimin e organizimit të shoqatës, u krijua “kushtetuta” e shoqatës ku edhe u prezantua tek komuniteti ynë besnjan me 18 Shkurt të vitit 2023. U mbështet nga shumica dërrmuese e komunitetit. Brenda një viti arritëm të hapim edhe shkollën në gjuhën shqipe me emrin “Fol Shqip” dhe klasat e vallëzimit për fëmijët tanë. Më tej, do vazhdojmë me maksimum me ndihmën e Zotit dhe mbështetësve dhe punën tonë të palodhur, që të mbajmë se gjalli jo veç emrin tonë shqiptar por edhe traditat dhe gjuhën shqipe e identitetin kulturor shqiptar” shprehet për gazetën “Dielli” z.Mirsad Hasani. Ai ka lindur më 1975 në Besë, komunën e Tivarit, Mali i Zi. Rrugëtimin e jetës së tij ai e kujton kështu: “Në vitin 1992 nga lufta në Jugosllavi u largova me prindërit, vëllain dhe motrën për në mërgim. Gjatë rezistencës për pavarësinë e Kosovës, mora pjesë në shumicën e demostratave që organizoheshin nga diaspora shqiptare këtu në New York ku vetëorganizoheshim ne disa miq nga “Besi” dhe krejt Muriqi bashkë me disa shokë kosovarë dhe u bashkangjiteshim demostratave për çlirimin e Kosovës nga okupimi Serb. Gjithashtu kam dhënë kontribut me të gjitha mundësitë e mia aq sa kam mundur për UÇK-në gjatë luftës në Kosovë. Tani me Shoqatën “Besi”, do të vazhdoj për mbështetjen e mbijetesës si komb shqiptar që të vazhdojë të valëvitet me krenari flamuri ynë kombëtar shqiptar në Amerikë. Mbarë kryesia e komiteti i Shoqatës “Besi” meriton nderim dhe respekt të thellë sepse pa ndihmen dhe përkrahjen e tyre nuk do arrihej kjo ditë e madhe për diasporën tonë” përfundon prononcimin e tij për gazetën “Dielli” z.Mirsad Hasani, Kryetar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës “Besi”.

VATRA DHE KËSHILLI SHQIPTARO-AMERIKAN PROMOVUAN “FAN NOLIN APOSTULL” TË ILIR IKONOMIT

by

Sokol Paja/

New York, 23 dhjetor 2023 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra” në bashkëpunim me Këshillin Shqiptaro – Amerikan promovuan në Producers Club Theatres, Manhattan, New York, librin biografik “Apostulli” kushtuar Imzot Fan Nolit. Ky është libri i parë i biografisë prej tre vëllimesh për Fan Nolin i autorit Ilir Ikonomi i cili do pasohet edhe me dy vëllime të tjera. Nën prezantimin brilant të editores së gjuhës angleze në “Diell” Rafaela Prifti, fjalën përshëndetëse e hapi kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha i cili vlerësoi kontributin historik të Vatrës, jetëgjatësinë e saj, vlerat e librit dhe të gazetarit të shquar Ilir Ikonomi. “Vatra ishte një shkëndijë që punoi për realizimin e aspiratave kombëtare prej më shumë se 1 shekulli për Pavarësinë e Shqipërisë dhe Kosovën. Noli, Konica e patriotët e tjerë bënë një gjë të mrekullueshme se mbajtën gjallë lidhjet e mërgatës me trojet etnike dhe mbi të gjitha ruajtën miqësinë me kombin e shenjtë amerikan. Falenderim për regjimentin shqiptar që morën pjesë në luftën e Vlorës, falenderim për batalionin Atlantiku e çdo patriot që ka forcuar lidhjet me Uashingtonit” tha ndër të tjera kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha.

Studiuesi i historisë Dr. Paulin Marku në kumtesën e tij deklaroi se Noli ka një kontribut shumë të rëndësishëm për popullin shqiptar, mërgatën në Amerikë, në themelin e Kishës Ortodokse Shqiptare, themelimin e gazetës Dielli e Federatës Vatra dhe gjallërimin e jetës komunitare shqiptare me veprimtari patriotike, fetare dhe atdhetare në Amerikë. Aktivisti i komunitetit shqiptar Uk Lushi në fjalën e tij para të pranishmëve u ndal te vlerat e librit dhe cilësitë e Ilir Ikonomit si biograf. Imzot Noli paraqitet jo vetëm si mësues i trinisë së Shenjtë por dhe mësues i trinomit Shqipëria-kombi shqiptar- gjuha shqipe. Noli ishte Apostull i krejt shqiptarëve. Me “Apostullin” e Nolit, Ilir Ikonomi paraqet një standard të artë të biografisë moderne, tha z.Lushi. Përgjatë bashkëbisedimit me gazetaren Rafaela Prifti, Ilir Ikonomi tregoi rëndësinë e gazetës “Dielli” e gazetës “Kombi” për të pasqyruar veprimtarinë e Imzot Nolit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vizioni i Nolit dhe Konicës themeluan Vatrën dhe përcaktuan fatet veprimtarive kombëtare.

Pika diskutimi ishin në bashkëbisedim: themelimi i Vatrës, Diellit, marrëdhëniet Noli-Konica-Floqi, regjimenti shqiptar, situata politike në Shqipërinë e viteve 20-të, veprimtaria gjeografike e jetës politike, komunitare dhe fetare të Imzot Fan Nolit.

Pjesëmarrësit në promovim e pyetën autorin Ilir Ikonomi rreth përkthimeve të Imzot Nolit dhe aspekte të veprimtarisë publicistike dhe atdhetare. Gazetari Gjekë Gjonlekaj vlerësoi veprën “Apostulli” si të përsosur dhe Nolin si autori më i madh shqiptar i të gjitha kohërave, duke cituar Kadarenë që e quan Nolin gjeni. Z.Gjonlekaj u ndal te figura e Ilir Ikonomit si studiues dhe gazetar i Zërit të Amerikës. Mal Berisha në diskutimin e tij kujtoi vizitën në fshatin ku lindi Fan Noli, Ibrik -Tepe e fshatra të tjerë, diskutoi rreth Vatrës; ku vota të përcaktojë gjithçka e pakica ti bindet shumicës, e libri të përkthehet e tu shpërndahet të gjithë vatranëve. Ai bëri tri pyetje rreth jetës fetare të Nolit si: dorëzimi meshtarak, kisha ruse, Traktati i Londrës. Dr. Skender Murtezani vlerësoi librin dhe pyeti autorin Ikonomi rreth metodës shkencore të hulumtimit të dokumenteve, shkëndijën botuese të librit, Autoqefalia e Kishës Ortodokse Shqiptare dhe marrëdhëniet e Nolit me kishën ruse shpesh të keqpërdorura nga armiqtë e Nolit.

Imam Edin Gjoni e vlerësoi librin “Apostulli” si të përkryer dhe analizoi cilësi të veçanta të librit, aspekte të spikatura të gazetarit Ikonomi dhe pyeti rreth spiritualizmit të Fan Nolit.

Gazetari Beqir Sina falenderoi Adem Belliun e TV Kultura Shqiptare dhe gazetarin Ilir Ikonomi për punën e jashtëzakonshme në vëllimin “Apostulli”.

Nga bashkëbisedimi i autorit Ilir Ikonomi me pjesëmarrësit dolën në pak aspekte shumë të veçanta të jetës së Nolit që kompletojnë librin kryevepër kushtuar një prej shqiptarëve më të mëdhenj të shekullit të kaluar Imzot Fan Noli.

Pas promovimit, Federata Vatra shtroi një koktejl për të gjithë të pranishmit.

“LAJMTARI I TË MËRGUEMIT”, LAJMËTARI I SHQIPTARËVE TË AMERIKËS

by

Sokol Paja/

“Lajmtari i të Mërguemit” organi zyrtar mediatik i Bllokut Kombëtar Indipendent në Shtetet e Bashkuara të Amerikës bën pjesë në historinë e lavdishme të antikomunistëve shqiptare, në përpjekjet e tyre të vazhdueshme për një Shqipëri pa komunizëm. Ky organ mediatik në vetvete zë një vend të konsiderueshem në historinë e medias shqiptare në diasporë dhe në historinë e shtypit shqiptar.

Veprimtaria e patriotëve antikomunistë në mërgatën e Amerikës përbën një aspekt të rëndësishëm historik të kësaj mergate e cila meriton që të ekspozohet dhe të studiohet më shumë nga ekspertët e shkencave politike dhe të medias shqiptare. “Lajmtari i të Mërguemit” ishte një zë potent dhe përbashkues për kauzën e shqiptarëve të mërguar dhe antikomunistë. Ishte një media që mbajti gjallë dhe bashkoi veprimin patriotik, publicistik, kombëtar e atdhetar shqiptar. Kjo media bashkoi energjitë patriotike dhe penat intelektuale, mendjet më të ndritura të mërgatës së Amerikës e jo vetëm duke u kthyer në një tribunë veprimi, lirie e shpresë për ëndrrën e shqiptarëve të mërguar: një Shqipëri pa komunizëm.

Kapacitete intelektuale shqiptare të njohura e të promovuara ndërkombëtarisht, nëpërmjet trajtesave të veçanta në botimet e tyre, përbëjnë një model ekskluziv që “Lajmtari i të Mërguemit” edhe sot kur e shfleton ndjen një krenari të veçantë për rolin e kontributin për shqiptarinë, peshën e mendimit, forcën e argumentit, thellësinë e trajtimit e mbi të gjitha depulesën e amanetin për kauzën kombëtare. Si botim i Partisë Antikomuniste Shqiptare, “Lajmtari i të Mërguemit” mbetet një enciklopedi në historinë e medias që në trojet shqiptare njihet fare pak.

Nëse do të stiduosh e vlerësosh punën dhe përpjekjet historike të një mërgate, shqyrtimi i medias fakton dhe evidenton gjithçka. “Lajmtari i të Mërguemit” nëse marrim në shqyrtim vitin 1987 në numrin 19-të arrin të kuptosh rëndësinë e këtij organi mediatik, peshën intelektuale të mërgatës, fuqinë e veprimtarive, çështjet e ngritura e mbi të gjitha patriotizmën që ka qenë frymëzim në të gjitha aktivitetet kombëtare e komunitare e antikomuniste të mërgatës së Amerikës.

“Lajmtari i të Mërguemit” në të gjitha faqet e tij përshkruan me detaje: Aspekte të veprimtarive të Bllokut Kombëtar Indipendent, trajtesa nga personalitete dhe rreth figurave kombëtare si Ndue Gjomarkaj, Dr.Ismail Vërlaci, Dr. Fuad Myftija, Ing.Viktor Darragjati, Petro Vuçani, Prof.Rexhep Krasniqi, Jonuz Ndreu, Qazim Emra, Zef Mirakaj, Ahmet Nezaj, Enver Bakalli, Gjon Buçaj, Gasper Shkreli, Ago Agaj, Xhevat Kllajxhiu, Zef Nekaj, Dr.Isuf Luzaj, Xhevdet Blloshmi, Adem Hodo, Tahir Kolgjini, Çesk Ashta, Prelë Bajraktari, Gjon Kadeli, Imam Isa Hoxha, Imzot Zef Oroshi, Don Rrok Mirdita, Baba Rexhebi, etj përbëjnë një elitë kombëtare intelektuale të pa zëvendësueshme me ndikim historik në mërgatën e Amerikës dhe në mendimin politik shqiptar në diasporë.

Përveç trajtesave të kalibrit të lartë shkencor, intelektual, aktivist, albanologjik e patriotik, “Lajmtari i të Mërguemit” i kushton rëndësi ngjarjeve të komunitetit shqiptar në Amerikë, ngjarjeve fetare e figurave të shquara fetare, nekrologjive të ndryshme rreth personaliteteve të spikatura kombëtare, reportazheve komunitare, çështjes së Kosovës, antikomunizmit e persekutimit fetar në Shqipëri dhe aspekte të mërgatës në Europë e specifikisht njoftime rreth anëtarëve të mërgatës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. “Lajmtari i të Mërguemit” ashtu si mërgata e Amerikës përbëjnë krenari kombëtare, histori të lavdishme e të qënësishme idenditare, e përpjekje të pashtershme për komb, atdhe dhe çështje kombëtare.

“DIELLI” ME SHQIPTARËT NË AUSTRI, TË MËSOSH SHQIP NËPËRMJET RADIOS

by

Desara Beqari Gjonej mësuese dhe producente e emisionit në radio “kikiriki-shqip me fëmijë” në Vjenë të Austrisë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e gjuhës e kulturës shqiptare dhe zhvillimin e mësimit shqip nëpërmjet radios si media me pjesëmarrjen e fëmijëve shqiptare në Vjenë dhe krijimin e një platformë komunikimi radiofonike më fëmijë shqiptarë kudo në botë. Me mësuesen Desara Beqari Gjonej bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

TË MËSOSH GJUHËN SHQIPE NË MËNYRË ARGËTUESE

Metodikat që premtojnë për nxënësit sukses në të mësuar janë ata që fokusohen në projekte, në lëvizje gjatë mësimit, në bashkëpunim në grupe, në lojëra, në muzikë etj. Ne këtë e vërejmë më së miri te fëmijët tanë. Shpesh çuditemi sa shpejt dhe sa mirë e mësojnë ata psh. gjuhën angleze. Mirëpo po ta shohim me vemendje aty nuk ka asgjë për t’u çuditur. Ora e mësimit në gjuhën angleze është e tëra një argëtim i vërtetë dhe njëkohësisht çdo gjë është e mirëmenduar nga ana didaktikore. Muzika dhe bota kompjuterike, lojërat e ndryshme që fëmijët i bëjnë në gjuhën angleze në shkollë dhe në kohën e lirë i bën ata ta përceptojnë shpejt dhe ta duan këtë gjuhë. Ky është një koncept didaktikor që rekomandoj të ndiqet edhe nga mësuesit e gjuhës shqipe në mësimdhënien e shqipes me fëmijët shqiptarë që kanë lindur dhe po rriten në Diasporë. Metodika e mësimdhënies është diçka mjaft komplekse, të cilën mësuesit duhet ta zhvillojnë rregullisht dhe pa komplekse. Unë jam e bindur që vetëreflektimi dhe trajnimet e vazhdueshme të mësuesve na afrojnë kurdoherë ndaj suksesit që duam të arrijmë me nxënësit tanë.

NJË EMISIONI NË RADIO PËR FËMIJËT E DIASPORËS

Emisioni “kikiriki-shqip me fëmijë” u transmetua për herë të parë në qershor 2022 pas disa muajsh parapërgatije nga ana ime. Ai krijohet nën drejtimin tim nga disa fëmijë shqiptarë në Vjenë për fëmijët shqiptarë kudo në botë. Ky emision transmetohet në radion e lirë austriake Radio Orange. “kikiriki-shqip me fëmijë” është një emision gjithëpërfshirës, që do të thotë, ne flasim shqip në emision, jemi online dhe mund të dëgjohemi në tërë botën. Fëmijët shqiptarë anë e mbanë botës jo vetëm mund të na dëgjojnë, por ata mund të bëhen lehtësisht redaktorë të emisionit tonë, duke na dërguar inçizime të zërit me poezi, këngë ose kuriozitete dhe humor, të cilat ne i vendosim në emisionin tonë live. Emisionet tona prej qershorit 2022 gjenden edhe në arkivë, në faqen tonë të internetit www.ejamene.com.

Me fëmijët e radios unë takohem rregullisht një herë në javë dhe ne përgatitemi për emisionin që do të mbajmë live një herë në muaj, në të dielën e dytë të çdo muaji: ne ushtrojmë fjalorin, të shprehurin, bëjmë ushtrime zëri si dhe përcaktojmë temat për çfarë do të flasim. Pra emisioni në radio është në fakt produkti i punës dhe mësimit tonë.

Për fëmijët primare është që ata po argëtohen me projektin e radios dhe as që e vërejnë se realisht ata nga takimi në takim po përmirësojnë dukshën njohuritë e gjuhës shqipe. Gjithashtu edhe në shkollë këta fëmijë janë më të vetësigurtë në prezantime dhe gjatë referateve që mbajnë vazhdimisht në gjuhën e vendit. Ata dinë si t’i zgjedhin fjalët, si të rrinë, si ta nxjerrin zërin, si të flasin qartë dhe kuptueshëm dhe dinë si të thonë gjërat më të rëndësishme në një kohë të shkurtër.

EMISIONI PËR TË GJITHË FËMIJËT SHQIPTARË, KUDO NË BOTË

Ky emision dëgjohet në të gjithë botën dhe natyrisht falë internetit ne mund të arrijmë shumë dëgjues. Në faqen e internetit madje ka edhe materiale shtesë, fletë pune dhe lojëra online në gjuhën shqipe që janë krijuar nga unë enkas për secilin emision. Kështu pra, fëmijët nuk janë vetëm dëgjues pasivë, por ata mund të punojnë dhe mësojnë me materialet shtesë si dhe mund të bëhen redaktorët tanë aktivë. Kjo është një nismë që po pëlqehet dhe ndiqet gjithandej. Fëmijë shqiptarë nga disa vende na janë bashkuar si reporterë nga bota – ata jetojnë në Gjermani, Suedi, Itali dhe Shqipëri. Gjithashtu neve na dëgjojnë edhe në orën e mësimit të gjuhës shqipe në vende të ndryshme të Evropës dhe më gjërë. Emisioni është i njohur në shumë vende edhe falë mësuesëve të gjuhës shqipe dhe nëpërmes familjarëve që u rekomandojnë familjeve me fëmijë të moshave 5 – 15 vjeçare ta ndjekin këtë emision. Ky program ndiqet falas.

ARGËTIMI KËRKON SHUMËLLOJSHMËRI. PROJEKTI MË I RI…

Fokusi im është mësimi i nxënësve përmes argëtimit. Mirëpo siç e dimë argëtimi do shumëllojshmëri dhe nuk mbaron me kaq, prandaj as projektet nuk duhet të mbarojnë këtu. Projektit të emisionit në radio i bashkohet tani gazeta e parë në gjuhën shqipe për fëmijët e Diasporës. Ajo quhet “kikiriki-gaz(j)eta për fëmijë”, krijohet në Vjenë nën drejtimin tim nga disa fëmijë shqiptarë dhe lexohet në gjithë botën. Fjala “gaz(j)eta” mban në vete një lojë fjalësh – ne urojmë lexuesit tanë t’u shkojë jeta gaz e hare. Numri i parë i kësaj gazete u publikua më datë 28 nëntor 2023. Gazeta gjendet online dhe ofrohet falas – ajo mund të lexohet, shfletohet dhe madje mund të dëgjohet online në këtë link: www.ejamene.com/gazeta

RRËNJË DHE KRAHË

Me fëmijët e grupit “kikiriki-shqip me fëmijë” ne bëjmë edhe shfaqje për prindërit dhe publikun tonë të ftuar në sallë. Prindërit janë mbështetësit tanë më të mëdhenj dhe të rëndësishëm në këtë nismë. Shfaqja e ekipit tonë mbajtur në Vjenë, më datë 26.11.2023 me rastin e festave të nëntorit, ishte njëkohësisht edhe një festë donacioni, ku u mblodhën 430 Euro. Kjo shumë e dhuruar nga prindërit e fëmijëve “kikiriki-shqip me fëmijë” shkon e tëra në Fshatin SOS në Shqipëri në ndihmë të fëmijëve në nevojë – kjo ndodh përmes SOS Kinderdorf, Austri. Qëllimi ynë si prindër dhe si mësues është që fëmijët t’i njohin dhe t’i ruajnë rrënjët e tyre, mirëpo edhe të jenë më së miri të integruar në vendin ku kanë lindur dhe po rriten. Ndaj me grupin e fëmijëve “kikiriki-shqip me fëmijë” dhe me prindërit e tyre bëjmë edhe aktivitete të ndryshme që kanë lidhje me kulturën e vendit mikpritës, ku jetojmë. Tani në prag të vigjiljes së Krishtlindjes dhe Vitit të Ri ne pjekim biskota me fëmijët dhe i zbukurojmë ato siç është zakon në Austri. Gjithashtu ne takohemi edhe jashtë në qytet në tregun e madh të Krishtlindjeve dhe kalojmë një pasdite të bukur familjare shqiptare dhe vjeneze. Fëmijët e përjetojnë kështu gjuhën shqipe si një pjesë të bukur të idetitetit të tyre dhe e integruar natyrshëm në qytetin ku ato jetojnë. Fëmijët kuptojnë që këto dy kultura nuk e shtyjnë, por e mbështesin njëra-tjetrën për të nxjerrë në pah më të mirën tek secili prej nesh.

KUSH ËSHTË DESARA BEQARI GJONEJ?

Desara lindi dhe u rrit në Shqipëri, në qytetin e Shkodrës. Studimet e larta për Filologji Gjermane dhe Histori Arti i përfundoi në qytetin e Gracit në Austri, ndërsa studimet e larta për mësuese në shkollën fillore i përfundoi në Vjenë. Jeton me familjen e saj në Vjenë dhe punon në një shkollë shtetërore vjeneze. Në kohën e lirë Desara zhvillon projektet e saja që kanë lidhje me mësimin e gjuhës shqipe për fëmijë në mënyrë argëtuese.