Sotir Gjika – Dielli

VULLKANI BALLKANIK

March 9, 2017 by dgreca

NGA SOTIR GJIKA/

Katër kundra njërit/

Çështja shumëtrokëllore e Lindjes, shpikja e së cilës nis që prej shumë shekujsh dhe rritja e saj më e rrezikëshme që në ligështim të Turqisë, u-pandeh prej shumëve se u zgjidh pas copëtimit të Turqisë së Evropës, dhe pas mbylljes së paqes në Londër midis Shteteve të Ballkanit dhe Turqisë.Por në traktatin e Lidhjes ushtarake që mëndja diplomatike e diplomatëve të Shteteve të Ballkanit mundi të goditë, nuk shënoi ndër shartet (kushtet) dhe ndarjen e plaçkave të fituara prej Turqisë, sepse, nxituar, për të çartur e për të përgjygjur një komb, i cili ka barabar të drejta në Ballkan dhe i cili, para se të vrapojnë këta Shtete me masat e tyre të këqia, nisi të mëkëmbej.N’atë mes Bullgaria me Sërbinë, kur erdhi koha e ndarjes së “plaçkave“, e shfaqën një godí (traktat) që kishin bërë mes tyre, sipas të cilit Bullgaria përvetëson që nga Dibra e poshtë, Ohri, Monastir etj. Sërbia e cila, kur mbylli këtë godí me Bullgarinë, nuk mendoi aspak se, andej nga ajo deshte të frynte lakmimin e saj, ishte një komb, i cili është thënë të jetojë. Krijimi i Shqipërisë i kotësoi ëndërrat sërbe, e kjo gjë i dha arësye Sërbisë të kërkojë nga Bullgaria përkqyrjen e traktatit. Por Bullgaria refuzoi, duke ju përgjegjur mikeshës së saj të djeshme, se traktatet nuk shpërshkruhen.Në këtë mes, Sërbia me Greqinë, duke ditur që së parit se lidhja e tyre me Bullgarinë ishte e kalbur, si dy mike dinake të vjetra, lidhën një miqësi më të ngushtë për t’i bërë ballë Bullgarisë. Bullgaria, e cila nuk mundet të lërë jashtë krahut të saj mijëra Bullgarë të Maqedonisë, të cilët përbënin pjesën më të fortë në luftën e saj me Turqinë, e shtrëngoi fushatën. Duke parë Cari i Rusisë mahisjen e punëvet midis këlyshkave të Ballkanit, dërgoj arbritacjen (messësinë) e tij në Sofje e në Beligrad, por pa ndonjë dobí.Kështu, lufta me zëmërim të madh midis Sërbisë, Malit-të-Zi e Greqisë me Bullgarinë, ka 10 ditë që ka filluar.Lajmet e gjertanishme, më të shumtat prej Beligradi, Selaniku dhe Athine, na kallzojnë fitime të mëdha sërbo-greke. Lajmet vonitëse (të pashtuara) zakonisht të pakta prej Sofje, na kallzojnë fitime bullgare. Të vërtetën do t’a dëftojë koha.

Pregatitjet ushtarake të Rumanisë

Rumania, e cila ka qënë 25 vjet me radhë në krahun e Trilidhjes, ndënji fare e paanëshme në luftën ballkanike me Turqinë, sot e pakënaqur vetëm me Silistrën e…, po pregatitet për luftë kundra Bullgarisë!!Lajmet prej Viene thonë se mbreti Karol, duke nënëshkruar dekretin e mobilizimeve ka thënë : ”Është koha që dhe Rumania të thotë fjalën e guximshme”. Në Bukuresht janë mbajtur shumë demonstrata. Ndër disa fjalë të nxehta atdhesore, kanë kërkuar luftën kundra Bullgarisë, dhe kanë bërtitur kundra “Austrisë tradhëtore“. Një gurguli e madhe është mbledhur përpara pallatit, ku janë folur disa fjalë të nxehta për pregatitjet e luftës, duke përgëzuar qeverinë, dhe duke shtuar vullnetin e saj. Gjithë nëpunësit kanë lënë pozitat e tyre – thonë lajmet prej Viene – dhe kanë mveshur armët për luftë. Kuçovllehtë e Maqedonisë janë gati të shkojnë vullnetarë (vetëdashës). M’ e madhja shoqëri maqedono-rumune n’ Amerikë, ka lajmëruar telegrafisht që 4500 rumunë të Maqedonisë dëshërojnë të truposen në ushtërinë rumune. Komiteti i Bukureshtit është përgjegjur telegrafisht që vetëdashësit mundin të vinë sa më shpejt. Këshilli i ministërve vendosi, midis të tjerave, që pregatitjet e luftës të jenë në shkallën më të përsosur. Sa kohë vazhduan demonstratat në kryeqytet, në parullat e ngritura kishin shkruajtur: “Poshtë Austria“! „Rroftë Rumania“! Rroftë kreshniku princ Michele! Neve duam luftë kundër Bullgarisë!Pra, prej lajmevet të sipërme, kuptohet fryma luftëtare kundër Bullgarisë q’i ka pushtuar vllehtë. Por gjer tani, që shkruaj këto rreshta, Rumania s’ka nisur akoma nisiet e saj kundër Bullgarisë. E në qoftë se dhe Rumania fillon luftën kundër Bullgarisë, atëherë ç’bëhet? Pa dyshim Bullgaria trimëreshë, e ndodhur midis katër zjarreve, do të përkulet!

Masa greke për të grekosur Korçën.

Disa shqipëtarë që mbrritën sot këtu prej Korçe, të ikur natën, për të shpëtuar nga mundimet greke, na kallzojnë këto:

Me qënë se Komisioni Ndërkombëtar, që është ngarkuar për të caktuar kufijtë jugorë, pritet të vejë në Korçë, grekët, për t’i dhënë qytetit një pamje artificiale greke, shtrëngojnë pik së pari popullin korçar të lyejë shtëpitë me ngjyra greke. Kanë sjellë në Korçë shumë kostume greke, të cilët i shpërndajnë në popull dhe ata që nuk i marrin ata kostume merren në pyetje prej qeveritarëvet dhe ndërshkrohen si “alvanistaì„. Ndalojnë hyrjen e katundarëvet të qarkut Korçës që zakonisht venë për të tregëtuar dhe këtë e bëjnë më tepër për të mos u folur gjuha shqipe. Kanë ngjitur letra nëpër muret e qytetit, në të cilat shkruhet “i enosis i thanatos„ o bashkim o vdekje. Shkruajnë me pahir djelmurinë shqipëtare në trupin “ieros llohos i amina„ dhe ata që nuk duan të hyjnë në këtë shoqërí merren dhe burgosen si “alvanistaí„. Antarët e trupit “ieros llohos i amina„ nuk mbajnë ndër shapkat e tyre koronën greke për të mos u dëftyer se janë formuar prej autoritetevet greke. Kombëtarëvet shqiptarë u ndalohet rreptësisht çfarëdo bashkëfjalim nëpër kafenetë, dyqanet dhe qendrat. Plakut të ndershëm dhe atdhetarit bujar Vani Ciko Kosturit, autoritetet greke i kanë vënë një ushtar, i cili e gjuan çap pas çapi që të mos fjalosë me popullin, dhe të mos ketë asnjë marrëveshje me kombëtarët shqiptarë. Zoti Sotir Peçi dhe të tjerë kombëtarë, për të shpëtuar nga urrejtja greke, rrinë gjithë herët mbyllur nëpër shtëpitë e tyre. Askujt s’i jepet lejë të dalë nga viset që përmban ushtria greke dhe ajo tokic’ e popullit që jeton vetëm me mërgimet (kurbetet) po heq sot shumë keq për bukën e përditshëme. Ata njerës që guxojnë të ikin tinas (fshehurazi), po të ziren burgosen sakaqë dhe mundohen shumë. Me pakë fjalë grekët s’kanë lënë asgjë pa bërë për t’i dhënë Korçës një pamje greke dhe si një magjistarkë e çuditëshme po përpiqen t’i veshin sytë botës!

Ajo gjë që i jep vetvetiu munxët kësaj komedie qesharake greke, është që grekët presin kurdoherë me masën e tyre; dua të them se Korça u vendos që me kohë Shqipërí, por grekët nuk duan të besojnë. N’ atë mes po trêmbin Evropën “me ton ieron llohon„ dhe në filloftë – thonë palikarët e Greqisë – se Komisioni vendos Shqipërí ato vise që përmban sot ushtëria greke, do t’a vrasin Komisionin me ushtarët e përmêndur. Grekët duke parë se Turqia e mori nëpër këmbë traktatin e Londrës dhe fitoi përsëri gjysmën e Thrakës, s’është aspak çudií – thonë – të bënin dhe ata të njëjtën gjë për Korçën dhe viset e tjera shqiptare që janë ende në dyshim.

Gazeta “Përlindja e Shqipërisë”, Nr. 19, Vlorë, 2/15 Vjesht II 1913

SHKËMB’ I MBLETËS(Pseudonimi publicistik i Sotir Gjikes- Marre nga Libri” DETYRA IME MBARON ME JETËN TIME”

PSE S’PËRPAROJNË SHOQËRITË SHQIPTARE ?

January 30, 2017 by dgreca

Nga Sotir GJIKA*/

PSE S’PËRPAROJNË SHOQËRITË SHQIPTARE ?- Nën këtë titull z. Faik Konitza, te N. 51 i DIELLIT, në kryeartikullin e javës thoshte : “Që më 1896 e deri më 1910 kam parë disa dyzina Shoqërish Shqiptare të lindin, të vikasin, të rriten pakë dhe të vdesin. Shumë herë kam pyetur vetveten : vallë pse s’rrojnë – edhe kur rrojnë vallë pse s’përparojnë?”

“Pa dyshim një nga shkaqet e para është karakteri i shqiptarëvet, të cilët individualistë të mësuar të rrojnë e të veprojnë veç e veç, nuk janë të zotët të lidhen për një qëllim të përbashkët, të dëgjojnë dhe të pyesin njëri tjetrin. Shoqërimet janë të rralla në historinë tonë ; edhe kur kanë ngjarë, i ka bërë nevoja e çastit, e cila, posa shkoi ka zgjidhur edhe lidhjen. Merrni pak me mënd ku do t’ishim sot, sa do të kish përparuar Shqiptarësia, sikur Lidhja e Madhe e vitit 1879, e shkaktuar nga Kongresi i Berlinit (shihni DIELLIN N. 31, faqe 1) dhe e trajtuar nga Hodo beg Bushatllia me Kapidanin e Mirditës Prenk Pashën – të kish mbetur, qoftë fshehtazi, qoftë jashtë, të kish qënë e organizuar, të kish punuar dhe të rronte deri në ditë të sotme!”

Pasi zhvillon virtutërisht mos rritjen dhe mos rregullimin e shqiptarëve, në pikpamje Lidhje ose Shoqërie, hedh dritë mbi më të mëdhenjtë lajthime që bëjnë shqiptarët, duke i hapur dyert e Shoqërive çdo njeriu, të cilin pa e peshuar sa derhem vjen, i lëshojnë dhe vëndin e kryesisë!….. Dhe përfundon duke thënë :

“Dhe mos pakësoni me të pa drejtë vlerën e fjalëve aë them, duke besuar se janë mendime të lindura nga zemërimi i çastit. Jo. Këto fjalë i kam thënë disa herë te ALBANIA. Nuk mbahen Shoqëritë me demënte të turbullta në krye. S’godit njeri. Flas përgjithësisht. Heq një mësim. Blatoj një konkluzje për fitim të shqiptarëvet, të vetmit që mund të kenë dhimbje për Shqipërinë”.

Të pëlqyera sa edhe diturake janë këta mendimet, prandaj u erdhi koha sot që t’i përsërisim, duke marrë shkak nga bashkimi që po mundohemi të goditim ne, shqiptarët e Shteteve të Bashkuara. Shpesh lindet një pyetje : pse nuk përfundoi bashkimi që prisnim më 24 të Shën Ndreut? Pseja është kjo : cilido shqiptar që gëzon shtetin e udhëheqjes, ose që ka ato pretenca, ka bërë një parti më vete të tij, për të mos i humbur titulli i shkretë! Gjithashtu dhe Shoqëritë kanë secila zyrtarët e tyre, të cilët dhe ata s’duan të humbasin titujt!!

Me këto sisteme ndarëse dhe të padobishme, duke vepruar shqiptarët, s’kanë mundur kurrë, me shërbimet e tyre të plota, të sjellin atë pemën e bukshime, sepse sëmundja e titujve i ka shtyrë gjithmonë të punojnë edhe kundra qëllimit të tyre ; fjala bie kur shohin që u rrezikohet shteti që përmëndëm. Historia e jetës sonë rrëfen pa masë të këtilla ngjarje, të cilat na kanë sjellë dëme të mëdha për popullin tonë. Prandaj duhet të kemi bindje se ndryshe e kemi pisk.

Le të flasim tani për bashkimin, shkaqet e të cilit që nuk u krye, janë pa dyshim fjalët që thashë më sipër, se përvumjet e igjetëvet shqiptarë në mbledhjen e madhe të Bostonit u rrëfyen fare të pa zemërta, të turbullta dhe etja për bashkim fare e shuar. Shoqëritë heshtën, një heshtje e thellë! Rrëfyen një ironi të madhështuar, përveç dy a treve të cilat u shfaqën për bashkim.

Nuk jemi të shumtë të themi që cilado Shoqëri dhe cilido udhëheqës me adhuronjësit e tyre që s’kanë edhe ata mendimet e tyre për të mirën e atdheut, po mendimet, or zotërinj të dashur, të secilit lipset të shpallen, të shfaqen në dritë, të vihen në bisedim tek të gjithë opozicionet, që kësisoj të zgjidhet një më i miri, i pëlqyer prej të gjithë partivet, se koha më s’na pret për të vepruar ndarësisht.

Kur shohim që, në gjithë këtë periudhë të gjatë pune, Shoqëritë tona lindin, vikasin rriten dhe vdesin, pse nuk bëjmë një të fortë e jetëgjatë ? Përgjigja e kësaj është e thjeshtë : s’duam, s’na le egoizmi, na mbyt nakari. Më 1910, kur grekët bënë kryengritjen në Gudi për veprën e përmirësimit dhiato anorthotikon ergon, që u vu në pushtet diplomati kretas z. Venizello, ana e opozitës, Theotakasit, Mavromihalasit, Balazit etj. i mbyti nakari dhe s’dinin se ç’të përdornin, sa i vunë dhe dinamit në hekurudhë, që t’a shuanin fare prej faqes së dheut burrin e shtetit, të vetmin diplomat të Greqisë. Për fat të zi këto sëmundje mushkëringrënëse i kemi parë dhe i shohim në rreth tonë!

Po, o udhëheqësit e Shqipërisë së mjerë, ju betojmë për emrin e shtrenjtë të Shqipërisë, flakini tej mëritë e veçanta personale që ushqeni për njëri tjetrin, përpara bashkimit shpëtimtar s’ka gjë më të fitimshme për juve. Populli tërë shpresat i ka hedhur mbi ju dhe po pret me padurim lajmin gazmor të BASHKIMIT TË FORTË. Vëllezërit tanë, shqiptarët, në Shqipëri e gjetkë, i ka mbytur lumturia, që kur dëgjojnë për bashkimin e shqiptarëve t’Amerikës dhe armiqtë i zuri data e belaja. Mos u trembni, as mos jeni aspak në dyshim për titujt, se ju sigurojmë që populli u zgjua nga letargjia e gjatë dhe ata patriotë që meritojnë shtet të lartë i njeh, i nderon, i respekton dhe s’i largon kurrë nga tryeza.

*(U botua ne Dielli, 25 Janar 1912 me pseudonimin-SHKËMBI I MBLETËS)

Southbridge, Mass., 25 janar 1912

KREMTIMI I KRISHTLINDJEVE NË SOUTHBRIDGE MASSACHUSETTS

December 22, 2016 by dgreca

SHFLETOJME DIELLIN E VITIT 1912/

Për të lëvduar janë shqiptarët e Southbridge-it për kremtimin e Krishtlindjeve aqë me shkëlqim. Për këtë çështje kërkuan lejë nga zyra e fabrikës, po meqë fabrika kishte shtrëngim për punë dhe nuk u dha lejë për ditën e Krishtlindjeve, shqiptarët të bashkuar më një mëndje s’vajtën në punë fare.

U lumtë!

Për të vënë re është veprimi i atdhetarit të ndershëm, Z. Nastas Th. Trebicka i cili, duke gdhirë dita e Krishtlindjes, rendi tërë natën nëpër konaket duke i këshilluar që të mos venë në punët. Pra kësisoj, duke dhënë besën shqiptarët midis tyre dhe plotësuan dëshirën plotësisht, edhe u nderuan në sy të kompanisë, se me këtë mënyrë rrëfyen që janë të bashkuar.

Prandaj kështu dëshërojmë që shqiptarët të përkujdesen dhe për disa paudhësi që u bëhen në punët, si për rrogat ashtu edhe për përkrahjen e njëri tjetrit, se porsa të jenë të lidhur të gjithë është fare lehtë që t’a fitojnë prej kompanisë ç’do gjë për lehtësinë e tyre, meqë në këtë fabrikë të syzeve janë më tepër se 300 shqiptarë. Gëzohemi tepër dhe i përhirojmë shqiptarët e Southbridge-it për afrimin që rrëfejnë me njëri tjetrin, duke u thirrur : “Rrofshin shqiptarët e Southbridge-it!”

KRISHTLINDJET

Në Judè ishte natë. Në heshtjen e thellë që mbretëronte s’dëgjohej gjë, gjithësija ishte në qetim edhe blegërimat e bagëtive dhe xhuratë e barinjvet ndalonin nga pak qetësinë. Po me gjith’ato një gjë tregonte ardhjen e një ngjarjeje të këndëshme.

Atë natë në një shpellë të Bethlehemit, në një grazhd kuajsh lindi Krishti, i biri i Perëndisë, zbriste nga Qielli që të afronte njerëzinë te Perëndia! Mister i madh sa edhe i çuditshëm! I ati shfaqet tek i biri në formë njeriu. Zotit i erdhi keq për njerëzinë të rënë në mëkat edhe si mëshirëmadh dërgon të birin e tij mesës për një paqësim dhe Shpëtimtar për njeriun. Engjëjt e Qiellit me barijtë e Dheut lusin këtë natë kaq të uruar! Magjistarët nuk peshojnë frikën e Herodit, mbretit të Judesë, po duke u hequr nga Ylli vijnë në shpellë me kanisqe dhe i falen Shpëtimtarit : “Lavdí Perëndisë në të naltat qiej e paqe mbi Dhè njerëzisë mirëdashëse”

Njëzet shekuj kaluan që kur u dëgjua lajmi gazmor i shpëtimit të njeriut, edhe Bota e Krishterë përsërit për të 2000-ën herë këtë kujtim të madh.

S’jam unë ai, tha “Joani pagëzimtari”, po ai që vjen pas meje, të cilit s’jam i zoti t’i zgjidh gjalmën e këmbës. Shpëtimtari u lind! Zoti u çfaq te njeriu!!

Le të lusim e të adhurojmë këtë ditë plot gaz e kujtime, të vetmen e më të madhen e të shkëlqyerën ditë për shpëtimin e njerëzisë.

U lustë gjithënjë brez pas brezi kjo ditë, dhe Zotit, Perëndisë, i ardhtë keq dhe për vuajtjet e pësimet t’ona, dhe na shpëtoftë nga zgjedha tiranike siç shpëtoi njerëzinë nga mëkat’ i përprindëshëm.

4 janar 1912 SHKËMB’ I MBLETËS(Pas këtij pseudonimi qëndron Sotir Gjika)