THANAS JORGJI – FJALA QË KA SHPIRT/

Ese nga Xhevair Lleshi/

E kisha kërkuar unë dhe ai më priste. E njihja Petraq Zoton që nga koha kur punoja në teatër. S’di si erdhi fjala dhe ai e zgjati bisedën, sepse nuk e di ç’më kishte shkrepur të merresha me shkrimtarët më produktivë të vendit, apo ndoshta për të rënë në damarët e gurit, si i thonë. Roland Gjoza, që veç të tjerash është dhe stilist dhe Thanas Jorgji. I pari sapo ka ikur në Amerikë dhe është në Nju Jork dhe tjetri, Thanasi, jeton në Mynih. Ky është Balzaku shqiptar, siç e quajmë ne. E njeh? Jo, nuk e njihja, por kjo, natyrisht, s’do të thoshte gjë. Më pas kërkova në internet, pasi kisha marrë adresat dhe telefonat nga Petraqi, i ndjeri. Kërkova në librari, pyeta miqtë nëpër shtëpitë botuese dhe m’u duk sikur mblodha një informacion të vakët. Më habiste, madje më trondiste fund e krye, që nuk i gjeja botime dhe mendoja mos ishte e gjitha kjo e qëllimshme. Por vura re diçka interesante që më intrigoi: ai nuk i ngjante askujt prej shkrimtarëve, por kishte ruajtur një ndjesi të çuditshme province: sikur nuk donte të dukej. Vonë do t’ia hetoja këtë veçori dhe e kisha të lehtë sepse do të më lidhte puna me të, do të takoheshim dendur. Nasi ka një trup të gjatë, një fytyrë të rregulluar si me dorë, të hijshme dhe burrërore, e cila preket herë pas here nga rrufetë e së qeshurës, sepse përbrenda tij buis një humor i këndshëm që i rrjedh natyrshëm. Sytë! Ndonjë do të thoshte «ka sy depërtues» dhe me kaq do të mjaftohej. Do të më pëlqente t’i quaja të tillë, por do të shtoja se sytë e tij sikur vetiu «fotografojnë e mbajnë shënime»… Pastaj seç fiton një spërndritje gati-gati mahnitëse dhe nga sytë e tij buron dritë. Ia kam parë kushedi sa herë rrezet e asaj drite. Ndoshta kjo dritë i jep atë që unë e këtilloj  hir aris­tokratik, madje edhe më tej: një ndrojtje si e fshehur, një përhumbje që i shkon stofit të shkrimtarit, si me dashje e për të mos rënë në sy. Po nga kush fshihet? Nga askush. Është thjesht tipar i tij, një arratisje edhe prej asaj që përflitet, e sidomos po të flitet për të. Sikur e ka vendosur që gjithçka ta hedh diku në një pus dhe zërat të bien gjithnjë në vesh të shurd­hër. Sepse Nasi s’ka nge, atij i duhet të kryejë një operacion të madh, sapo të marrë një nxitje, pasi ulet dhe nuk di të ngrihet nga tryeza e tij e punës. Apo jo, Linda? Dhe pyet gruan e tij të jetës që në çdo çast i dhuron ngrohtësi të habitshme, duke e rrethuar me një shpirt të ëmbël dhe fisnik, plot dashuri dhe një aristokratizëm modern. I është bërë e detyrueshme kjo  përkrahje, jo thjesht një fjalë goje. Po, shton, Linda, Nasi ulet të shkruajë dhe s’di të ngrihet, sidomos tani që kemi marrë një shtëpi të re, të madhe e krejt tonën. Sepse ky, që ti e quan Balzak, ka huqe, i do gjërat rreth e qark të mos i ndryshojnë, të mos i hallakaten, por të flasë me to, t’i urojë e përshëndesë, t’i ngacmojë dhe t’i bindë se po e vazhdon punën, po e mban fjalën që ka dhënë. Po pse? Ndaj kujt? Ndaj vetes. Këtu s’ka ndonjë gjë sfiduese, po janë ato gjërat e vogla që të bëhen mjedis dhe ngadalë fitojnë mençuri. Në ato raste Nasi rrinte gati si Pipkoja, ai personazhi i mrekullueshëm i «Kronosit» që s’ka të mbaruar dhe buzëqesh me një ngrohtësi që s’e gjen dot askund. E shikoja në sy dhe atij sikur i lidhej gjuha, më bëhej të thosha me njëfarë paniku se kjo, pikërisht kjo s’duhej të ndodhte. Sikur vlera kthehej në ankth dhe ky e kapte befas prej gryke duke i shkaktuar një tik që e lodhte dhe e stërmundonte atë të parin, pastaj të tjerët. Ai, jo vetëm në këto raste, nuk e di që është si prej floriri, një gjë që do ruajtur se s’bën, patjetër, se fundja të është i dobishëm e pastaj i domosdoshëm…

Më dërgoi romanin e tij të jashtëzakonshëm  «Ëndrrat treten në mëngjes» ku të duket se ai ka shprehur me zë të fortë e të lartë gjuhën e tij, ka shpalosur brengën njerëzore, ka vijuar ta vizatojë aq bukur dashurinë e sidomos dashurinë e humbur. Po të flasësh me të për romanin ai qesh me njëfarë djallëzie dhe përhumbet. Jo, nuk do t’i gjeni dot kund ato vizatime si të përjetuara aq thellë prej tij. Jo, nuk ka pse të duket ashtu, edhe sikur dielli të të përvëlojë dhe shiu (shirat e tij të munguara!) të të kenë lagur e bërë qull. «Lili Që Iu Bëftë Mamaja», ma gjeni ju lutem këtë personazh të mahnitshëm që të bën të shkulesh së qeshuri, që shëtit kudo nëpër të gjitha veprat e tij, si në ca kopshte përrallore e që pafund dëshiron të jesh me të. Apo doni të njihni personazhin tjetër Dante Kalogjerin, italianin e mbetur nga lufta e të shqiptarizuar mos më keq, i cili ikën nëpër tym pa e ditur se ku drejt vendit të tij të humbur, Italisë. Por ju mund të doni të njihni Gac Sheldinë, shkodranin e fshehur nga syri i madh i botës e që nxiton me aq këmbëngulje, të paktën të merrte ato që s’donte t’i humbiste kurrë… Një galeri personazhesh që shprehin një dhimbje të tmerrshme që nuk e gjen aq pastër askund dhe që bashkohet vetvetiu me ty. Për mua që kam përjetuar një dhimbje të llahtarshme, pasi kam humbur tim bir në këtë tragjedi që s’paska të sosur, kjo vepër ka për të mbetur vepra më e bukur për letërsinë e emigracionit, siç thotë Gëzim Alpion e që pasthirrma e tij është bërë pjesa fundore e romanit të gjatë, por edhe pse i tillë nuk të lodh e për më tepër ti nuk do që ta lëshosh nga dora. Kjo vepër, nesër, do ta rendisë ndër shkrimtarët e mëdhenj shqiptarë. Po e teproja? Jo, aspak. Pinim kafe tek «Palma» ime e preferuar, tejet të qetë dhe gati të pafjalë, m’u bë se po ia shihja një emocion të fshehur dhe nuk e përmbajta dot buzëqeshjen. Vura re se përbrenda tij po mahnitej me atë që mendonte atë çast për prozën e pashkruar ende dhe kjo i bëhej si një dënim i pavuajtur dhe ende nuk po dinte si t’i shpaloste vlerat, prandaj dhe i duhej të futej në harresën e tij vetjake, një vuajtje e përbindshme dhe e pashpallur. Të kam sjellë një roman të ri, më tha si i kapur keq në karrige dhe ky roman ka dymbëdhjetë «vëllime», domethënë libra dhe më zgjati usb-në e vogël. Vura re dorën që i dridhej lehtë. Në të vërtetë janë tridhjetegjashtë romane, por unë po t’i lë peng dymbëdhjetë të parët, secili me gati dyqind faqe ose edhe më tepër. Po e shikoja me vëmendje dhe ajo thjeshtësia e tij më trondiste. Gjithçka ngërthehet në ditët e pushimeve të verës, kur fëmijët (duhet saktësuar, paraadoleshentët) shpalosin një energji tjetër, duke qenë të lirë, jashtë rregullit shkollor dhe detyrimeve të tjera. Qendër bëhet një qytet i vogël juglindor i vendit tonë, toponimia e tij, emërtimet rreth e rrotull dhe personazhet e mrekullueshëm: Pipko, Lordi (qeni), Dy Lugë Gjella, Veza, Indiani, Lili Që Iu Bëftë Mamaja,Pendëkuqi, Shollopi, Turi Ariu, R-ja, 700 Gramshi, Garuzhdja, Dhori Që Pa Derrin e Egër, Vuthi, Çizmja, Pirati i Zi, Cari, Cullë Qimekuqi, Lupo, Xhopi, Pandush Makaronka, Nixhoja, personazhe pa fund, të këndshëm, të mrekullueshëm që vijojnë jetën e tyre brenda një kohe mjaft të shkurtër, aktive, me një aventurë të paparashikueshme, nëpër vendet që edhe ato tingëllojnë përplot humor: Lëmi i Xha Palit, Çezma e Kalinçes, Ara e Xha Nisit, Kështjella, Shkolla e Vjetër… Duket se atij i kishte mbetur të bënte edhe punën ruajtëse të përkorë, të ndiqte lëvizjen e papërsëritshme të personazheve, linjat, veçoritë karakteristike të dallueshme e aq befasuese të secilit, duke mos e mbyllur rrethin asnjëherë, me një skrupulozitet të habitshëm, një rrjedhshmëri të këndshme, herë me një nervozizëm të lehtë, gjithnjë të adhuruar, brenda një hapësire të pamatshme, sepse ai, autori, Nasi që kuvendon me mua, ka krijuar një gjetje të magjishme, një mjet interesant, historinë e të cilit na e jep tek romani i parë i serisë «Vizitori i çuditshëm», që na bën të flasim me botën e heshtjes dhe me hapësira të pazbuluara, të një fantazie të shfrenuar, me një besueshmëri të jashtëzakonshme. Prandaj dhe «Vizitori i çuditshëm» është si të thuash çelësi «Sol» për të ecur të sigurt më tej.

Kuteli i lakmuar shumë i ka shkruar të gjitha ç’ngjajnë me shkrimtarët dhe mes tyre në Testamentin e tij të Madh, ashtu siç ishte edhe vetë i tillë. Dhe unë rri dhe e vështroj me sy gati të ngrirë. Nasit nuk i shpëton edhe lëvizja e mistershme e syve të mi të fshehur prej kapuçit përmbi, si i paralajmëruar për suksesin, ndonëse i pabindur prej asaj që kishte shkruar, ndonëse zëri i dytë që bëja edhe në bisedë, shkapetej brigjeve të letërsisë, si një Sizif tjetërlloj.  Dhe botimi u bë, u paraqit në konkurs dhe fitoi Pendën e Argjendtë, e cila shahet dhe anatemohet si diçka e dëshiruar që nuk arrihet. Po, Penda e Argjendtë, e dyta e këtij shkrimtari. Me këtë çmim janë nderuar të dymbëdhjetë romanet, por unë do të shtoja: të tridhjetegjashtë romanet e tij ende të pabotuar. E cili nga shkrimtarët tanë e ka fituar tridhjetë e gjashtë herë çmimin e madh? Askush. Dhe s’ka për të ndodhur kurrë! E meritonte Balzaku ynë, ky që më bëri të interesohem për fatin e jashtëzakonshëm që ka vetë dhe kanë personazhet e tij. Kur e përuruam në bibliotekën «Thimi Mitko» në Korçë, ju nuk e besoni: ishin mbledhur gjithë shokët e tij të shkollës! Lëviznin nëpër karrige, gati t’i thyenin ato, përkuleshin, zgjatnin këmbët, duart, kthenin kokën, pëshpëritnin, qeshnin, padyshim s’mund të mos qeshnin, hidhnin ndonjë romuz, gjenin rastin dhe ngrinin zërin dhe më në fund shpërthenin: E, o, unë jam Shollopi! Unë jam R-ja. Kurse unë Cullë Pendëkuqi… Nasi mbeti pa frymë. Këta janë të lojtur, për besë!  I paskam harruar! O Zot, ç’më gjeti! Ku t’i shpie tani? E ku tjetër, o? Nuk thua mirë që s’kemi ardhur të gjithë, o! Hajt shpejt, bërtiti Pandush Makaronka, duke parë në sy Lilin Që Iu Bëftë Mamaja, pak më i madh se ata, te turizmi ta mbajmë frymën. E, o Nixho, ç’më sheh sikur do më kollofisësh, s’u mbajt Turi Ariu. U lanë mënjanë fjalimet, duartrokitjet nuk sosnin prej batutave, shakaja u bë kryezot, piperi të digjte në çdo fjalë, humori s’gjente vrimë ku të futej nga lemeria e sarkazmës. Dhe gjithçka u gremis në turizëm. Po pse, atje pushoi, thua? Atje u ndez më keq. Mjaft të kishe një shishe verë me vete, si shkëndijë, për t’i vënë flakën gjithçkaje. Një natë e tërë kaloi krejt pa u vënë re. Të qeshurat nuk u shuan as në mëngjes. Ja, ky ishte edhe celebrimi i mahnitshëm i veprës së Thanas Jorgjit. Janë edhe dy dymbëdhjetëshe për të parë dritën e botimit…

S’ka ironi dhe cinizëm më të hidhur t’i thuash një shkrimtari balzakian se, personazhet e tij po festojnë, sepse të gjithë i krijojnë ata, kurse me Thanas Jorgjin ndodhte krejt ndryshe: i kam gatuar prej dashurisë, ata, or mik, janë gati të ngrihen e të më lidhin, po prej dashurisë! Nuk u shpëton dot. Se ne, tha, nuk kemi lënë gjë pa bërë, që nga garat me karrockat me kushineta, deri tek teatri absurd në Shkollën e Vjetër, aventura në malet përreth, lumin Shadicë dhe gjithçka tjetër me një gazmend të papërshkruar, vërtet të mahnitshëm. Ne kemi qenë të tillë dhe janë pikërisht ata burra që ti i pe në bibliotekën e Korçës. Nuk ka asgjë të tepër. Ngjarje pa fund, humor i madhërishëm, kujtesë e mrekullueshme, fjalë të… gdhendura sigurisht me art, ama asaj fjalës që fiton shpirt, gjithçka që bëhet duke tëharrur të tepërtat, duke krasitur të pafrytshmet, duke pas­truar të errëtat, plagët, gabimet, pa iu kushtuar atdheut, punës, por jo telasheve me vëllezërit e mëdhenj, motrave, prindërve e gjysheve… Unë të paktën mbeta aleat me ta dhe me veten, gjithnjë i dashuruar me atë mjedis që vazhdimisht më mahnit, më lë pa mend. Jeta ikën shpejt, miku im dhe moda letrare flakërin si sfond marramendës e që mua më bezdis. Unë jetoj me subjektet i mi, jam pjesë e tyre nga mëngjesi në mbrëmje dhe pres të më shfaqen në ekranin e kujtesës që kurrë nuk do të shuhet, po çuditërisht do të mbetet e për­jetshme. Unë jetoj për to. Dhe tani që jam në pensionin gjerman më duket se kam fituar një hapësirë të pallogaritshme, për të arritur atë s’e përmend dot asnjëherë, të gjej rrugën e botimit, pastaj janë lexuesit që e vlerësojnë. Më erdhi mirë që romanet e mi për paraadoleshentët i vlerësoi kritiku Agim Baçi në një kanal televiziv. Kishte të drejtë, jo se më lëvdoi mua, po për këtë moshë, s’mund të shkruhet duke marrë me mend, duke përfytyruar, duke rregulluar e ndrequr situata. Joo, për mua punët qëndrojnë krejt ndryshe. Unë shkruaj për situata absolutisht të përjetuara, sepse i kam jetuar vetë me shokët dhe shoqet e mia të asaj kohe të gjitha ç’shkruaj, po me atë humor, po me ato zënka të bukura, po me atë veçori të mahnitshme për secilin. Ashtu kanë qenë paraadoleshentët e mi, por ashtu janë edhe sot paraadoleshentët e tanishëm. Rrethanat ndryshojnë, por energjia mbetet një, qiellore, e mrekullueshme, e bryllët sa s’ka! Befas shpërthen një tingull i fortë. «Erdhi Shollopi!» thotë Nasi dhe qesh, ndonëse fjalët e tij i përtyp, duke iu shmangur ushtrimeve të Demostenit, ndërsa ne ndiheshim të veckël, ndoshta po shndërroheshim në thërrime të qeshurash, për të spërkatur gjithë hapësirat jetike rreth e qark me një madhështi përmbytëse. Në këtë art sigurisht të përfillur unë mendoja me një farë vuajtjeje për shkrimtarin tim të dashur, por sidomos i dashur prej paraadoleshentëve. Do të doja që këto tridhjetegjashtë libra vetëm të kësaj serie, sepse Nasi ka edhe tri seri të tjera po me kaq romane, domethënë katër herë tridhjetegjashtë romane, njëri më i bukur se tjetri, njëri më i dashur e i veçantë se tjetri, që zbulojnë një planet tjetër, ndoshta të papërfshirë në zbulimet tuaja. Dhe ky Balzak vijon të shkruajë, i palodhur, i paepur, me një epërsi të pavullnetshme dhe një botë të padukshme që e rrethon si me magji. E pra, sikur të futej dikush në këtë epos, s’do ta zinte gjumi derisa të arrinte t’i kthente në celuloid, sepse Nasi i çon personazhet e tij në çadrat e jeniçerëve, shëtit Skënderbeun nëpër Tiranë, madje e çon edhe në ndeshjen që bën «Skënderbeu» me një skuadër tjetër të madhe, na çon te Nastradin Hoxha si për të luftuar korrupsionin e sotëm, zbulon qytete të lashta të mbretit Bardhyl të Ilirisë së Poshtme, shkon në Amerikën e largët ku endet me Bobin e Zi e Bobin e Bardhë, afrohet me policët, shëtit me ta, «merr hakën» për mësuesen e matematikës dhe mësuesin e fizkulturës… Pa u tërhequr aspak nga misioni që i ka ngarkuar vetes dhe i kish lezet secila fjalë, se fjala kishte fituar shpirt dhe shpirti i fjalës duhet transmetuar, duhet kumtuar, duhet mbajtur me pekul, pastaj duhet kuptuar, por si gjithmonë e përgatitur me një vuajtje të bukur dhe sigurisht me durim të skajshëm, produkt i dëshirës e punës që nuk pajtohet kurrë me kallëpin e shpirtit që endet andej këndej në rrugë dhe kudo në strehët e politikës, të akraballëkut, të gjërave pa lidhje që eglendisen kot më kot. Këtë e bën pa u ndjerë gjer në mbyllje të qepallës. Ruan po ashtu vetëdijen se po bën një punë të vyer. Janë po ata personazhe që na duket sikur jetojnë me ne, që kthehen nga lodrat të mbytur nga djersët, nga pluhuri, që janë gati të flenë në këmbë e pa ngrënë, që i sheh kurdoherë sot, tani, po edhe nesër ashtu do të jenë e s’do të reshtin të na dalin përpara oborreve e portave të përgjumur dhe të etur të bëjnë Magelanin, zbuluesit e mëdhenj, kronografët e historisë, që do të takonin sulltanin e Turqisë dhe do ta krahasonin me Erdoganin, që do të gjendeshin te Papa që e kishte origjinën nga një pirat, që do të gjenin zezakët e argalisur pas presidentit të tyre zezak, që do të ngeheshin pastaj duke ngrënë një akullore te kioska para kinemasë së qytetit të vogël juglindor. Dhe mua më ra rasti ta njoh akullorebërësen dhe akulloreshitësen e romaneve të Thanas Jorgjit teksa kalonim pushimet e verës në Mak Albania dhe ajo e përmbytur nga ç’po i thosha, me të marrë vesh që ishte «pe Bilishti», më tha se ishte ajo, dora vetë! Dhe pa nga burri. Ah, thashë, ti do të kesh qenë drejtori i komunales që s’lije dy gurë bashkë, sidomos kundër fëmijëve. Po, tha sërish gruaja e tij, ky ka qenë. Ku e gjete, hë?… Dhe goja për një kohë të gjatë i mbeti hapur, ndërsa i shoqi po thurte teori të reja konspirative…

E dija këtë ecejake tregimesh për jetën që e bënin për vete Nasin, të cilat ai i vishte me llamburitje të dridh­shme arti, duke u mbjellë trëndafila, pastaj ecte nëpër kalldrëme, gjente topa llastiku e topa lecke, hynte në klasat e Shkollës së Vjetër dhe s’të linte as ta thërrisje dhe as t’i thoshe gjë kujt, t’i fshihej gjyshes së rreptë e po ashtu të dashur. Por befas gjithçka e ndërpreva unë. Kam një dhimbje, më tha menjëherë, sikur të merrte një kthesë të fortë. Kjo është brenga ime e madhe: vëllai im. Ai vëlla ka qenë me zhvillim të vonuar dhe pengu im gjithnjë ka qenë të shkruaja një roman për të, me dashuri të madhe, me dhimbje të pambarimtë, me një ndjenjë që do të më afronte me shpirtin e tij, sepse kuptohet që jetën e mbylli shpejt. Por ajo që duhet nënvizuar është se unë, or mik, nuk doja ta pranoja këtë. Ndaj u deshën shumë kohë derisa të shkarkohesha, derisa të arrija tek krijimi i mirëfilltë, duke e zhdukur turpin (sepse më kapte turpi për ta rrëfyer!)… S’do të fshihesha ndaj askujt tani e tej. Do të zhvishesha nga një e fshehtë gati-gati përvëluese, si thotë Zvajgu, kjo më dukej e pamundur, por po kaq poetike e sidomos të ruaja stilin tim, të mos e humbisja humorin, të mbaja në krahë edhe mënyrën e të rrëfyerit të rrugës. Nuk mund të harroj edhe pse me dhimbje se janë aty njerëzit që e tallnin, ne vëllezërit që e tallnim sa ai s’gjente dot vrimë ku të futej, dhimbjen e papërshkruar të nënës, përbindshmërinë e paepur të atit, fjalët që përtypte gjyshja, llafazanërinë dhe turpin që ndienin motrat… O Zot çfarë të them më parë! Tashmë ka vdekur gjithçka. Jam çliruar nga barra dhe romani për të «Ai që s’u ndreq kurrë» është kudo në librari. Por, sidoqoftë, shpirti më dhemb fort. Kjo ndoshta ka për të vazhduar për gjithë jetën. Jo se kam ndonjë peng të pathënë, por si e kam thënë. Është mjaft e rëndësishme.

Po më pyet për veprat e mia? Po, natyrshëm, që i di. S’ka si të jetë ndryshe. Unë, po edhe Linda bashkë me mua, i dimë ç’duhet ta ruajmë me kujdes, të gjitha i kemi bërë mirë, dhe nuk harrojmë se gjithnjë kanë nevojë dhe për një dorë… Unë e di si largohem pa i parë edhe një herë… po e kam të pamundur… dhe është një akt që do të ndodhë. Vepra është e tillë sa kohë nuk është publikuar. Ai ishte vërtet shumë i emocionuar teksa ndahej nga vepra e tij. Sepse paskëtaj ajo u përkiste të tjerëve, gjithkujt, lexuesve. Vetëm emri im do të jetë aty. Kjo më tepër prej mungesës së heshtjes dhe mos-harrimit. Në çdo hap duket se kam qenë dhe jam i përkorë, madje edhe skrupuloz, i kredhur në një vetmi e izolim si të thuash prej murgu. Ecin gjërat, evoluojnë dhe unë nuk habitem aspak. Por të shkruarit është një zakon i formuar me kohë. Më kujtohet në hapat e parë, Dritëroi më tha: largoje mbiemrin Pilafas, nuk është për letërsi, se do thonë: hë mo, ai Pilafi! Më mirë gjyshi yt, po e them kot, Jorgji. Dhe shkrimtari ynë do ta ketë emrin Thanas Jorgji! Bukur, apo jo? Ky ishte edhe kungimi. Me kaq sikur u krye një rit. Mos harro, pengesa e kufizime pafund, pastaj ja tek erdhën vitet nëntëdhjetë dhe unë gjeta Mynihun. E kuptova me intuitën e shkrimtarit se kjo ekzistencë mbetet gjithmonë gjallë, vetëm duke kapërcyer pengesa dhe… të varfër si të jetë një damkë e pashërueshme. Kush të paguan në Shqipëri? Tirazhe të vegjël. Akoma s’ka lindur ndonjë burrë ta hedhë mbi shpinë barrën time dhe t’u vërsulet maleve e fushave, duke i kthyer në libra! Sepse janë. Dhe pse të mos jenë tek të tjerët, te lexuesit?  Merreni me mend çfarë tragjedie ndodh me ne. Jemi të vetmit që nuk e marrim hakën e punës sonë. Jemi kthyer në shpirtra të vuajtur, të detyruar të jetojmë në një varfëri jo ekstreme sigurisht, duke pëshpëritur refrenin e zakonshëm, për të mos ikur kurrë që dikur të humbim në harrim, as të përfolur për qenien fizike, duke marrë sinjale e parand­jenja për të qenë tjetërsoj në vepër dhe të tjerë jetë, natyrshëm duke sakrifikuar përfundimisht. A mund të besohet kjo? Kurrsesi, askush nuk të beson. Edhe vetja jonë nuk beson më. Amen.

 

Tiranë, më 07.08.2016