Drojë nga rrugët alternative drejt luftërave të huaja/

Numri i shtetasve të Kosovës, të cilët kanë tentuar të shkojnë në vend-luftimet e huaja, në Siri dhe Irak, por që janë arrestuar nga organet e rendit, gjatë këtij viti ka shënuar rënie. Të paktën, kështu vlerësojnë zyrtarët e Policisë së Kosovës dhe njohësit e rrethanave të sigurisë në vend, në rubrikën e përjavshme “Fokus” të Radios Evropa e lirë. Sipas tyre, faktorët që kanë ndikuar për rënien e këtij numri, janë të ndryshëm.

Daut Hoxha, zëdhënës i Policisë së Kosovës, thotë për Radion Evropa e Lirë se numri i shtetasve të Kosovës, të cilët gjatë këtij viti janë parandaluar të shkojnë në zonat e konfliktit, është shumë më i ulët se sa në vitet e kaluara.

“Policia e Kosovës, në bashkëpunim edhe me agjencitë tjera të sigurisë në vend dhe ato ndërkombëtare, ka arritur që ta parandalojë një numër të caktuar të personave, gjatë tentimit të tyre për të shkuar në zonën e konfliktit. Nga viti 2012 deri në vitin 2015 janë rreth 40 persona, përderisa në vitin 2016, deri në këtë periudhë janë 5 të tillë”, thotë zëdhënësi Hoxha.

Por, cilat janë shkaqet që kanë ndikuar në, siç thuhet, trendin e uljes së numrit të personave nga Kosova, të cilët tentojnë, që t’ia mësyjnë zonave të konfliktit në Siri dhe Irak, për t’iu bashkangjitur grupeve ekstreme dhe të dhunshme?

Mentor Vrajolli, hulumtues në Qendrën Kosovare për Studime të Sigurisë, duke folur për Radion Evropa e Lirë, shpjegon se të dhënat nga terreni tregojnë se te qytetarët e Kosovës është ngritur vetëdija lidhur me grupimet ekstreme dhe terroriste që veprojnë në konfliktet në Siri dhe Irak.

“Qytetarët e Kosovës janë të vetëdijshëm që grupet si ISIS-i, janë pa kurrfarë dyshimi organizata terroriste brutale, të cilat keqpërdorin religjionin për të kryer krime absurde ndaj të gjithë atyre që nuk i nënshtrohen botëkuptimeve të këtij grupimi. Pra, qytetarët e Kosovës, tashmë janë të vetëdijshëm se lufta në Siri dhe Irak nuk bëhet për t’u dalë krah qytetarëve të pambrojtur. Andaj, si rezultat, edhe interesimi i qytetarëve të Kosovës për t’iu bashkangjitur këtyre grupeve, ka rënë në mënyrë drastike”, thotë Vrajolli.

Ish-deputeti i Kuvendit të Kosovës, Burim Ramadani, profesor i Sigurisë Kombëtare në Kolegjin ISPE, thotë për Radion Evropa e Lirë, thotë se në rënien e numrit të personave nga Kosova që u bashkohen luftërave të huaja, kanë dhënë efekte tri nivele.

“Së pari, institucionet e Kosovës dhe shoqëria e Kosovës në përgjithësi, e ka trajtuar më seriozisht këtë çështje. Së dyti, është rritur bashkëpunimi me shtetet e ndryshme dhe bashkëpunimi ndërkombëtar edhe për këtë çështje. Së treti, trendi global i njerëzve që i bashkohen konfliktit në territor të Sirisë dhe Irakut është në rënie dhe kjo ka reflektuar, normalisht, edhe në Kosovë, por edhe në Ballkan”, shpjegon Ramadani.

Shtetasit e Kosovës, të cilët janë parandaluar të shkojnë në zonat e konfliktit në Siri dhe Irak, deri vonë kanë shfrytëzuar, siç thuhet, rrugët ajrore dhe ata janë ndaluar në aeroporte. Rrugët e tilla, tashmë janë bërë të pamundura për ta.

Megjithëkëtë, mekanizmat e sigurisë, por edhe njohësit e rrethanave të sigurisë, kanë shfaqur drojën dhe dyshimet se persona të caktuar, eventualisht, i shfrytëzojnë rrugët alternative, tokësore, drejt Shqipërisë dhe Malit të Zi, për të vazhduar më pas drejt Italisë, në mënyrë që të arrijnë në Lindjen e Mesme.

Megjithatë, Vrajolli vlerëson se ekziston probabiliteti që një gjë e tillë mund të ndodhë.

“Sa i përket rrugëve alternative, mund të them se një gjë e tillë, për momentin, është spekulative. Pra, mundësitë që një gjë e tillë të ndodhë, nuk mund të mohohen, për shkak se janë rrugë dhe gjithsesi probabiliteti mund të jetë se ato mund të përdoren. Në qoftë se edhe nuk janë përdorur, ato mund të përdoren në të ardhmen”, vlerëson Vrajolli.

Zëvendësministri i Punëve të Brendshme i Qeverisë së Kosovës, Valdet Hoxha, në një bisedë me Radion Evropa e Lirë, shpjegon se autoritetet e Kosovës, Shqipërisë dhe Malit të Zi, janë duke punuar për një marrëveshje të përbashkët lidhur me aspektet e sigurisë.

Sipas tij, në këtë kuadër një qendër trepalëshe e bashkëpunimit policor do të jetë me qendër në Plavë, në Mal të Zi, nga ku do të shkëmbehen të dhënat e interesit të përgjithshëm, por me theks të veçantë për fushën e sigurisë, për situatën në rajon dhe më gjerë.

“Në kuptim të përgjithshëm, kjo jep material, kryesisht për parandalimin e akteve të dëmshme kundër rendeve kushtetuese dhe juridike të vendeve përkatëse, duke përfshirë këtu edhe parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm, radikalizmit, luftimin e terrorizmit, por edhe dukuritë tjera, siç është migrimi i paligjshëm, siç është një fushë përmes të cilës mund të lulëzojë ndonjë rrugë e paligjshme e trafikimit me qenie njerëzore, por edhe infiltrimi i ndonjë, po e quaj, luftëtari të Lindjes së Mesme për qëllime të caktuara”, thekson Hoxha.

Sipas të dhënave të Policisë së Kosovës, numri i përgjithshëm i shtetasve të Kosovës që kanë udhëtuar për në Siri që nga viti 2012 është rreth 316, në mesin e tyre 44 gra dhe 29 fëmijë.

Zëdhënësi i Policisë së Kosovës, Hoxha, thekson se aktualisht në zonat e konfliktit në Siri dhe Irak, vlerësohet se janë më pak se gjysma e këtij numri të shtetasve të Kosovës.

“Vlerësohet se aktualisht numri i qytetarëve nga Kosova në zonat e konfliktit është rreth 140, duke përfshirë këtu75 persona që dyshohet se në forma të ndryshme janë aktiv në organizatat terroriste, të përcjellë nga gratë dhe fëmijët e tyre”, thotë ai.

Sipas të dhënave të policisë, në Siri dhe Irak, aktualisht janë edhe 38 gra dhe 27 fëmijë, ndërkaq 58 shtetas të Kosovës janë raportuar si të vrarë. Shumica prej tyre besohet të jenë vrarë prej vetë terroristëve pas tentimeve për t’u larguar nga zonat e konfliktit. Deri më tani 117 prej tyre janë kthyer në Kosovë.

Të dhënat e policisë tregojnë se shtetasit e Kosovës, të cilët kanë udhëtuar për në zonat e konfliktit, kryesisht janë të rinj të moshës 18-27 vjeç. Shumica prej tyre, siç thuhet, ishin me gjendje të rëndë ekonomike dhe probleme sociale, me një edukim të ulët ose nuk kanë pasur fare qasje në edukim, si dhe një pjesë e tyre ishin me të kaluar kriminale.

Për gjatë aktiviteteve për parandalim të përhapjes së ekstremizmit, radikalizmit dhe përfshirjes së qytetarëve të Kosovës në konflikte jashtë vendit, Policia e Kosovës në bashkëpunim me Prokurorinë Speciale të Kosovës, ka iniciuar hetime penale ndaj 237 personave, me dyshimin se kanë kryer veprat penale: organizim dhe pjesëmarrje në grupe terroriste, pjesëmarrje në konflikte jashtë vendit, organizim, rekrutim, lehtësim dhe financim të terrorizmit, si dhe vepra tjera kundër rendit kushtetutës dhe sigurisë në Republikën e Kosovës.

Si rezultat i këtyre hetimeve, që nga viti 2013 e deri më tash, mbi 127 persona janë arrestuar, duke përfshirë personat kyç të grupit që është marrë me rekrutimin dhe lehtësimin shkuarjes së shumicës së luftëtarëve nga Kosova, në zonat e konfliktit në Siri dhe Irak.(Kortezi:Bekim Bislimi REL)