Në ditët e fundnëntorit 2014, u ndodha në Itali, në qyetin Legnano ku banon dhe punon një komunitet mjaft i madh shqiptarësh. Rastësia mbret i jetës, siç e thotë populli. Në bisedë me miqtë dhe të njohurit, mësova se në këtë qytet vepron shoqata atdhetare kulturore me emrin simbolik “Ura e bashkimit”. Për mua ishte një lajm i lakmuar, ndaj më erdhi mirë që pas kaq kohësh, shqiptarët e atij rajoni të gjërë kanë krijuar një shoqatë. Vetë ky emër i gjetur me dy fjalë, flet shumë. “Urë bashkimi” e mërgimtarëve me mëmëdheun, “Urë bashkimi” me popullin e vendit mikpritës. Për krijimin dhe veprimtarinë e shoqatës, në dëshirë dhe në të shkruar gjithçka është e lehtë dhe e bukur, ndërsa realiteti është i mbushur me plot vështirësi dhe të papritura, të cilat duan mendim e punë të përbashkët, mundim, mençuri, harxhim kohe dhe shpenzime, të cilat edhe sado të vogla qofshin, të bëjnë t`i grisësh xhepat duke rrëmuar qindarkat.
Si fillim u tkova me Dom Antonio Giovannini, prift Italian, i cili me një shqipe të kulluar ulet në bisedë: kam pak kohë që jam kthyer nga Shqipëria, ku shërbeva për gati 15 vjet në kishat e zonës së Shkodrës, Pukës dhe Tropojës. Tani jam këtu në Legnano dhe jam shumë i kënaqur që po vazhdoj traditën e vendosur këtu e dhjetë vjet të shkuara, që një herë në muaj mesha të jepet në shqip. Veç kësaj, duke e ndjerë se fëmijët shqiptarë e kanë problem mësimin e gjuhës shqipe, bëmë të mundur që në oratorio (mjediset pranë kishës), t`u lirojmë një dhomë (klasë), ku të zhvillojnë mësim. Po hallet e mërgimtarëve nuk kënë të sosur, kështu nëpërmjet “Karitas”-it të Legnanos, përpiqemi që të ndihmojmë familje shqiptare me nevoja ekonomike. Jam i kënaqur që shqiptarët kanë krijuar shoqatën e tyre. Kështu mund të zgjidhin shumë punë e të ndihmojnë njëri-tjetrin. Sa për mua, unë i dua dhe i nderoj shqiptarët. Këtu në zyrë mbaj flamurin e kombit tuaj dhe jam i pranishëm në shumë veprimtari që organizohen këtu në Legnano dhe rrethinat e tij.
Më pas takohem me Petrit Gjinaj, kryetar i shoqatës, një djalë energjik, i qeshur dhe mjaft i afrueshëm, i cili ka dëshirë të tregojë: Shoqata është krijuar me qëllim që shqiprarët të kenë një organizëm ku të përfaqësohen dhe të gjithë së bashku të përpiqen të mbajnë lidhje me mëmëdhenë, njëkohësisht, sa të jet e mundur të ruajnë gjuhën dhe traditat atdhetare, sidomos te brezi i ri. Në çdo takim e bisedë me shokët e miqtë, ndjehet i njëjti shqetësim i përbashkët: po humbasim lidhjet me njëri-tjetrin dhe si pa u ndjerë po humbasim identitetin tonë kombëtar. Fëmijët tanë që kanë lindur këtu në Itali, çdo ditë e më pak po flasin shqip. Nuk po them gjë të re, po shumë punë këtu në dhe të huaj nuk mund t`i zgjidhë individi, ndaj duhet një institucion që ta ngrerë zërin për ta. Është një përvojë e vyer, që shqiptarët e kan krijuar me kohë edhe në vende të tjera. Shoqata jonë është tërësisht vullnetare dhe pa as më të voglin financim. Kështu që gjithëçka po realizohet në kohën e lirë, pas pune.
Pa më lënë shteg për pyetje Petriti vazhdon: Jemi munduar të veprojmë në disa drejtime:
Së pari: kemi krijuar marëdhënie të mira me drejtuesit e komunës, kur dihet se sa të ftohtë janë lombardezët ndaj emigrantëve. Me këtë rast po përmend se, vitin e shkuar komuna dha 119 çertifikata mirënjohje për fëmijët shqiptarë të lindur në Itali. Kam përshtypjen se është rast i rallë.
Në vazhdim, me ndihmën e priftit Italian dom Antonios, kemi siguruar një klasë ku zhvillohet mësimi i fëmijëve tanë në gjuhën shqipe. Këtu vullnetarisht japin mësim tre mësues, Xhevahire Gjonaj, Ludovik Vulaj dhe Lulzim Hysaj. Po mundohemi të tërheqim sa më shumë fëmijë, megjithëse e pranojmë se kemi shumë vështirësi.
Veç këtyre, po organizojmë veprimtari ku të mblidhen sa më shumë shqiptarë. Një detyrë sa e bukur, aq edhe atdhetare. Deri tani kemi festuar 100-vjetorin e pavarsisë dhe së fundit festat e Nëntorit, ku siç e vutë re, në sallë kishe mbi 350 vetë. Nuk qahemi nga vështirësitë. Për ta bërë më të gëzueshme festën, veç grupit të fëmijëve tanë që kënduan, vallzuan dhe recituan në shqip, ftuam edhe këngëtarët Pëllumb Vrinca, Greta Koçi dhe Donika Vuçinaj .
Së fundi, dua të shtoj se punët e shoqatës nuk kanë të sosur. Po mundohemi që shqetësimet dhe problemet tona t`i publikojmë edhe më shtypin lokal. Aleks Vulaj, anëtar i shoqatës, ka publikuar dy shkrime me mjaft interes.
Me këtë rast ju falëndroj për interesimin. Kemi nevojë të shkëmbejmë përvojë. Njëkohësisht ju falënderoj që pranuat ftesën dhe na nderuat me fjalën tuaj në këtë tubim festiv. Ishte mjaft e bukur tema: “Historia e shiptarëve e lavdishme. Historia e Shqipërisë ka shumë dhimbje”. Na preke aty ku shpirti na dhemb më shumë, tek krenaria kombëtare.
Përgatiti
Kadri Tarelli
Durrës