Dr. Lulzim Nika/
Në shpërbërjen e Jugosllavisë, rol vendimtar kishte nacionalizmi serb, me projektin e krijimit te Serbisë se madhe, duke përdorur edhe dhune ushtarake për te arritur qëllimin e këtij projekti.
Kundër këtij projekti reagim me te ashpër kishin Republikat veriore Sllovenet, Kroatet dhe shqiptaret e Kosovës, qe pas zgjedhjeve te para pluraliste ne Jugosllavi, ne krye te këtyre republikave kishin ardhur partitë politike qe synonin pavarësi nga Beogradi.
Veprimet e lëvizjeve nacionale sllovene, kroate, boshnjake, shqiptareve te Kosovës, maqedonasve dhe malazezeve për pavarësi, ka qene reaksion ndaj projektit te nacionalizmit serb për krijimin e Serbisë se madhe.
Ne këto rrethana te reja te krijuara ne federatën jugosllave, shqiptaret e Kosovës profilizuan kërkesat për shtet sovran dhe te pavarur te Kosovës, duke legjitimuar edhe me referendumin qe u mbajt ne kushte te okupimit dhe me një vote sovrane për pavarësinë e Kosovës.
Këshilli koordinues bazuar në dokumentin themelor, kushtetutën demokratike të Kaçanikut organizoi zgjedhje dhe votimet për të zgjedhur një parlament të ri, të parin parlament të pavarur, si dhe Presidentin e vendit u bënë më 24 maj të vitit 1992.
Në keto zgjedhje presidenti i Kosovës, ishte zgjedhur, I, Rugova, që ishte pranuar si partnerë i rëndësishëm nga bashkësia ndërkombëtare. Ndonëse në potokollet e veprimtarive ndërkombëtare Rugova emërtohej si “lideri i shqiptarëve të Kosovës“.Organizimi i rezistencës paqësore ishte përgjigjja e udhëheqjes së
shqiptarëve të Kosovës ndaj dhunës dhe brutaliteti të pushtuesit serb qe i aplikonte kundër popullsisë shqiptare në Kosovë.
Jens Reuter shkruan se “Shteti paralel ia arriti deri në fillim të vitit 1996 të zbatojë politikën e rezistencës paqësore“, kohë kur fillon edhe radikalizimi i jetës politike në Kosovë, si pasojë e mospërfshirja e Kosovës nga bashkësia ndërkombëtare në Dayton si dhe masave represive të qeverisë serbe.
Për kundër krijimit te disa institucioneve paralele siç ishte arsimi dhe dëgjueshmërisë se diplomacisë perëndimore për një zgjidhej paqësore te çështjes se Kosovës. Kjo nuk u arrit deri kur ne Kosove filloj rezistenca e armatosur nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës, qe çështjen e Kosovës e imponoi te diplomacitë me ndikim ndërkombëtare qe te marrin vendime te rëndësishme drejt zgjidhjes se çështjes se Kosovës.
Fal luftës se Ushtrisë Çlirimtare se Kosovës, grupi i kontaktit mori vendimin historik për organizimin e një konference ndërkombëtare ne Rambuje te Francës me një plan konkret paqësorë për Kosovën.
Vendimet e Rambujes i kishte refuzuar qeveria Jugosllave qe detyroj ndërhyrjen ushtarake te NATO-s për te ndalur krimet kundër civileve shqiptare qe ushtronin forcat serbe.
Përpjekjet e shqiptareve te Kosovës për te dalur nga okupimi serb kane qenë te imponuara edhe pse si te tilla afër një shekull ato ishin te pamjaftueshme për te arritur suksesin, por fal diplomacisë ndërkombëtare dhe sakrificës se lëvizjes kombëtare shqiptare u arrit Liria e Kosovës.
Ushtria Çlirimtare e Kosovës zë një vend të veçantë në historinë e re të Kosovës jo vetëm për dinamiken që i dha lëvizjes për liri brenda Kosovës, por edhe për angazhimin e diplomacive ndërkombëtare me ndikim në zgjidhjen e çështjes se Kosovës. Pas lejimit të pluralizmit politik dhe formimit të partive politike të popujve që jetonin në federatën jugosllave, në krye të republikave erdhën partitë që synonin pavarësinë e plotë nga Beogradi. Sllovenet dhe Kroatet filluan që të kërkonin shkëputje paqësore nga federata jugosllave, që kërkesa e tyre ndezi konfliktin e përgjakshëm disa vjeçar në ish Jugosllavi. Kosova në këtë kohë ishte nën një administrim të dhunshëm të Serbisë pas marrjes së autonomisë së kufizuar të vitit 1974. Formimi i partive politike shqiptare ne Kosovë, filloi që t’i profilizojë kërkesat e drejta të shqiptarëve duke kërkuar barazi me popujt tjerë. Një analizë e shërbimeve amerikane e viteve 1990, kishte parashikuar këtë të ardhme te federatës jugosllave: Jugosllavia e transformuar, Jugosllavia do të pushojë së funksionuari si një shtet federal brenda një viti, dhe ndoshta do të shpërndahet brenda dy. Reforma ekonomike nuk do ta shmangin ndarjen.
– Serbia do të bllokojë përpjekjet sllovene dhe kroate për të formuar një konfederatë të të gjithë jugosllavëve.
– Do të ketë një kryengritje të zgjatur të armatosur nga shqiptarët në Kosovë. Një luftë ndër-etnike në shkallë të plotë nuk ka gjasa, por konflikti serioz ndër-etnikë do të shoqërojë shpërbërjen dhe do të vazhdojë me pas Dhuna do të jetë e pakthyeshme dhe e hidhur
– Ka shumë pak gjasa që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj evropianë mund të bëjnë ruajtjen e unitetin jugosllav. Jugosllavët do t’i shohin përpjekjet e tilla si kontradiktore për mbrojtjen e demokracisë dhe vetëvendosjen….vazhdon…!