Archives for July 2013

Prejardhja e emrit Shqiptar

July 2, 2013 by dgreca

– Komenti im për studimin etimologjik të Aristotel Micit /

Shkruan: Vedat Shehu/

Ndjej obligim për të thënë dy fjalë vetëm për të vërtetën shkencore të kriterit etimologjik të fjalëformimit që, në menyrë të padiskutueshme, përfshin edhe origjinën e fjalës së përbër “shqip-tar”, të paraqitur në monografinë e posaÇme të autor Micit. Njëkohesisht nënvizoj vlerat shkencore për lartsimin e historisë së Kombit që dalin në këtë monografi të zhvilluar mbi një kriter te vullnetit të mirë. Ky vullnet i mirë ka për bosht rrenjën e fjalës “Shqip” si ndajfolje dhe prapashtesave “-e”, “-onjë” dhe “-tar” . “-ëri”, te cilat formojnë emërat e prejardhur: “shqipe”, “shqiponjë”, “shqiptar” dhe “Shqipëri”. Qendrimi i autorit Aristotel Mici ndaj kësaj etimologjije qëndron në atë që zanafilla e këtyre fjalëve ështe fjala “shqiponjë”, më saktë sinonimi “shqipe”. Këtej, na thot ai, e ka prejarrdhjen e folmia “shqip”. Këtë e demonstron me simbolin e stërlashtë të shqiponjës që argumentohet se e kanë trashguar para-Ilirët, Ilirët dhe pasardhesit, Arberit dhe Shqiptarët.

Në shtjellimin e fakteve histrorike, autor Mici nuk ka gjetur dokumenta për atë se si e kanë quajtur të parët tanë shqiponjën dhe të folurën e tyre shqipen. Këto, sigurisht, janë dy fjalë antonime: shqipe = gjuha shqipe dhe shqipe = shqiponjë, shkabë. Çështja, objektivisht shtrohet kështu: (1)është rastisje (koncidencë), apo (2) është stimuluar nga arbërit nëpërmjet njërës prej këtyre dy mënyrave probable: (a)ndoshta arberit, emërin e shpendit, do t’ia kenë venë gjuhës së tyre dhe po nga ky emër do të kenë nxjerrë identitetin e ri “shqiptar” dhe shqipëri, duke e lënë identitetin e vjetër arbër dhe arbëri ( r => l ; ër => an = alban Albani) për të marrë atë shqiptar dhe shqipëri; apo (b) ndoshta arbërit, krenare për veten dhe gjuhën e tyre dhe trimëritë e Skenderbeut për liri dhe dinjitet të shqiptarëve, dhe bashkim të principatave shqiptare (Arbërore) i vune, simbolit të flamurit të Skënderbeut, emërin e gjuhës tyre “shqipe’ që rrjedh nga e folura “shqip”. Këtu mund të përqëndrohen variantet e diskutimeve dhe jo me mohimin e fjalës rrenjë “shqip”, si cilësi e të folurës së shqiptarëve. Për të mbrojtur të vërtetën shkencore, vendosa të argumentoj rrenjën “shqip” të fjales “shqiptar”, prandaj po komentoj një e nga një pikat e shtjelluara në monografine e autorit, si më poshtë:

Nga autori theksohet se:

– nuk mund te quhet e bazuar idea e studiusve të filologjisë se fjala “shqiptar” vjen nga trajta ndajfoljore “shqip”., sepse edhe Demiraj shpreh mendimin se “etimologjia e fjalës “shqip” mbetet për t`u diskutuar”; ;

– Të 31 Mbështetësit e rrenjës “shqip” mendojnë se kjo ndajfolje (shqip)ka kuptim leksikor gati të njëjtë me ndajfoljet: qartë, hapur, troç, dhe e ilustrojne me shprehjen: M’a tha shqip = M’a the hapur, qartë, troç, nbsp;

– Për prejardhjen e etnonimit “shqiptar” nuk mund të merret nje ndajfolje, siç është fjala “shqip”, për faktin e kontradiktave gjuhësore që ngërthen vetë kjo. Në vijim studjuesi Mici argumenton përsene e mosmarrjes parasysh së kesaj ndajfoljeje për rrenjë. Le të ballafaqohemi në vijim.

Së pari:

Zoti Mici: trajta ndajfoljore “shqip”, e cila zëvendëson ndajfoljen “arbërisht” nuk e merr dot prapashtesën fjalëformuese “-isht”. Me një fjalë, nuk themi dot “shqip-isht”, sikurse shkruhet edhe thuhet natyrshëm: arbën –isht, gegënisht, gegërisht, toskërisht, labërisht, italisht, spanjisht, rumanisht, sërbisht.

Vrejtja ime: Prapashtesa –isht, si rregull. i kthen mbiemerat qe percaktojnë etninë në ndajfolje për të shprehur menyrën e të folurit të tij, ndërsa kur emëri i vëndit të banorit mbaron me “i” të theksuar, atëhere shtohet vetem “-sht” për të shprehur menyrën e të folurit të tij. Keshtu kemi: rus – Rusi – rusisht; gjerman, gjermani, gjermanisht, grek, greqi – greqisht; frëng – frëngjisht , ital – italisht. Sigurish behen edhe perjashtime që i imponohen gjuhës për arsye të mbeturinave më të hershme ne gjuhe apo edhe nga natyra e fjalës që shpreh etninë e vendit si Spanjë – spanjoll – spanjisht; Norvegji –norvegjez – norvegjisht. Por “-isht” tregon menyre veprimi duke iu bashkangjitur emrave ne raste të tilla: trimëri – trimerisht, ndershmëri – ndershmerisht. Rrjedhimisht, cilësisë së të qënurit shqiptar do t’i thoshnim shqiptari dhe menyrës se veprimit te tij do t’i thoshnim “shqiptarisht”. Së fundi po qe se do te nxirrej menyra e të folurit të shqiptarit nga të qenurit shqiptar duhej, sipas rregullit gjuhesor te thuhej “shqiptarisht” => “flasim shqiptarisht” . Diçka e tille është jashte natyrës të të folurit “shqip”, ”qartë”, “kuptueshëm”. Konkluzion absolut: fjala “shqip” eshte fjalë rrenjë. Megjithate nuk mund të mbetem pa vazhduar me sugjerime ne pikat qe vijnë.

Së dyti:

Zoti Mici: si ndajfolje mënyre trajta “shqip” nuk ka si ta tërheqe prapashtesën fjalëformuese “-tar”, që të formojë emrin e kombit. Asnjë ndajfolje mënyre nuk e ka këtë prirje, a po mundësi gramatikore. Fjala vjen, nuk mund të vemë pas ndajfoljes “mirë” këtë prapashtesë dhe të formojmë fjalën e paqenë “mirëtar”, a po me ndajfoljen “keq” të formojmë një fjale tjetër të paqënë “keqëtar”. Po as ndajfoljet e grupit të njëjtë nga ana e kuptimit leksikor si (hapur, troç, qartë) nuk e kanë këtë veti, as ato nuk mund të formojnë emra të paqenë si: “hapur-tar, troç-tar, qartë-tar. .. nje ndajfoljeje siç është fjala “shqip”, “troç”, qartë” , “keq” , etj., nuk mund t’i bashkangjisim nje prapashtese “tar” . Atehere si ta shpjegojmë që ndajfolja “shqip”, edhe pse ndajfolje mënyre, e paska këtë përjashtim?

Përgjigja ime: E shpiegoj unë; (1) me faktin që prapashtesa e një ndajfolje mënyre nuk është dhe nuk mund të jetë një e vetme e standardizuar. Çdo prapashtese vihet në përputhje me drejtimin që i jepet fjalës së re të përbëre dhe në se e lejon struktura e gjuhës në fazën e zhvillimit të vet. Shumë parashtesa dhe prapashtesa që ne i kemi sot në gjuhë, shpesh pa i kuptuar, nuk mund t’ua bashkangjisim fjalëve të tjera në strukturën e sotme të shqipes [shembull klasik ditët e javës janë formuar me nyjën e perparme “E”, e pakuptueshme perse nuk janë formuar edhe muajt e vitit me nyje të përparme. Sot do të dukej absurde që të mendohej formimi i muajve në këtë mënyrë. Nuk është vendi për më shumë shëmbuj). (2) Është fakt i pamohushëm që, u bashkuan rreth një ideje për të formuar një njësi kombëtare administrative autonome dhe mandej shtet më vete, ata që flsnin dhe shkruanin shqip dhe u konsoliduan si shqip-folës të një gjaku (geni); për bashkim gjetën simbol flamurin dhe veprën e Skënderbeut me Lidhjen e Lezhës (1444) në luftë për identitet kombetar dhe bashkim principatash. Nuk doli flamuri me shqiponjën pastaj gjuha shqipe për të na bashkuar. (3) E folura shqip është një cilësi që ka grupuar një etni pa kufij administrativë brenda perandorish disa-etnike. Dihet, në gjuhë, fjalët evoluojnë dhe shpesh edhe me hop, jashtë rregullave përkatëse. Kështu të folurit shqip, kuptueshem, qartë apo qartësisht, mori tipare cilesori tregonte cilësinë e atyre qe kuptoheshin me njeri tjetrin nepermjet te folures qartë apo qartësisht. Rrjedhimisht fjala shqip, përveç se ishte ndajfolje, mori tiparet e cilësorit dhe u bë kështu edhe mbiemër edhe emër. Sic mund të bëhen disa ndajfolje cilësor(mbiemera), emëra dhe folje. Pra nuk është aspak e papranueshme që ata që e kishin cilësi te folurën shqip të quheshin sipas kësaj cilësie “shqiptar” (për analogji të larmisë së mbrapashtesave; shqip nuk merr dot “-si”, por qartë e merre se bëhet mbiemër i qartë => qartësi => qartësoj => qartësim). (4) Pretendimi se prapashtesa fjalëformuese “- tar” s’mund t’i bashkangjitet një ndajfoljeje, sepse shkon rregullisht pas temave emërore për të krijuar emra veprimi, apo emra dallues p.sh.: lajm-(ë)tar, guxim-tar, këngë-tar, udhë-tar, trëg-tar, hark-tar, shqytë-tar, pishë-tar , kryq-tar, flamur-tar, është shumë i kufizuar dhe nuk mund të vlej si rregull përjashtimi për perdorimin e prapashtesës “-tar” edhe ne raste të tjera të vecanta. Edhe nje folje mund të marr këtë prapashtesë, p.sh., pres-tar, vras-tar. Një shembull etimologjik që nxjerr në pah se si ndajfolja kthehet në emër dhe mandej merre prapashtesë “-tar” është fjala rrenjë “treg” e fjalës “tregtar”. Rrënja “treg” fillimisht ka qenë ndajfolje e përdorur në formën “dal treg” (“g” ne fund të fjalës shpesh shqiptohet si “k”) , me kuptimin të dalësh dukshëm, për t’u dukur. Këtej del edhe kuptimi “nxjerr treg”, nxjerrje për t’u dukur, për t’u treguar. Këtej përdoret edhe si emër “nxjerr në treg”, dmth si “tregtar”. Në raste të tjera ndajfolja nuk mund të përdoret direkt si emër për të marrë prapashtesën “-tar” por kthehet në emër me nje parashtesë, mandej merr “-tar”; përpara – përparim –perparimtar. Mandej një ndajfolje mund, sipas natyrës dhe funksionit qe luan, në se nuk merr prapashtesë “-tar” mund te marre prapashtesa të tjera sipas cilësisë që merre fjala e re. Kështu, për rrjedhojë të kësaj cilësie që trashgojnë disa ndajfolje prej perdorimit, mund të paraqiten edhe si emëra për të krijuar emëra të tjerë me prapashtesë përfshirë dhe prapashtesën “-tar” del e qartë se rrenja e etnonimit “shqiptar” është e folmja “shqip” si cilësor i grupimit tonë kombëtar.

Së treti:

Zoti Mici: duke qenë ndajfolje mënyre, trajta “shqip” nuk merr dot normalisht prapashtesën ose (shtesën) “ -ëri” dhe të emërtojë atdheun me emrin e ri “Shqipëri” . Gramatikisht asnjë ndajfolje mënyre nuk e ka këtë mundësi. As trajtat ndajfoljore të njëjta nga ana e kuptimit leksikor me trajtën “shqip” si qartë, hapur , troç nuk e kanë këtë mundësi fjalëformuese; nuk mund të thuhet “hapur-ëri”, ”troç-ëri”. Po njëkohësisht, e ritheksojmë se kjo prapashtesë “-ëri” u shkon aq natyrshëm temave emërore si arbër, toskë, gegë, lab, çam, lunxh për të krijuar emra vendesh si përshembull Arb-ëri, Tosk-ëri, Geg-ëri, Lab-ëri, Çam-ëri, Lunxh-ëri, po kështu, atehere, edhe nga tema emërore “shqipe”del natyrëshëm toponim Shqip-ëri.

Përgjigja ime : Në këtë shpiegim të Zotit Mici, nuk merret parasysh fare që “shqip” tregon mënyrën e te folurit të shqiptareve, duke i shtuar “e”-në, bëhet mbiemër dhe emër njëkohesisht, dmth “gjuha shqipe” shkurt “shqipe”. Apo në trajtën e shquar “shqipja”; “shqipja letrare “shqipja e arberesheve”, etj. Vetëkuptohet që emëri “shqipe” tregon gjihën e shqiptarëv dhe jo shqiponjën e shqiptarëve. Në fakt, dihet fare mirë se quajtja e shqiponjës “shqipe” del në skenë të përpjekjeve kombetare si si fjalë letrare për të lidhur lëvizjen kombetare me simbolin e flamurit kombëtar, shqiponjën dykrenare. Për më tepër edhe fjala “shqiponjë” është, po ashtu fjalë letrare për të lidhur shqiptarësinë me simbolin e “shkabës” së flamurit. Një zgjedhje shumë domethënëse dhe e lavdërueshme. Por nuk mund të mohohet se “shqiponjës, para levizjes se Rilindjes kombetare i ështe thenë “shkabë”. Se kur shqiptaret i kane ngjtur emrin “shkabës emrin “shqiponjë” nuk mund te datohet. Por kjo eshte berë me kuptimin e krenarisë të të qënurit shqiptar dhe s’ka lidhje fare me “shqipen”, “gjuhë shqipe”.

Se katërti:

Zoti Mici: trajta ndajfoljore “shqip” ka edhe një “mangësi” nga ana historike për të qenë fjala burimore për etnonimin “shqiptar”. Kjo fjalë nuk figuron në Fjalorin e Frang Bardhit (1635)…., ndër kohë që emrin e shpendit “shqipe”, ose “shqype” e gjejmë jo vetëm tek F. Bardhi, po tek të gjithë autorët e vjetër, qysh nga Buzuku më 1555.

Vrejtja ime: Emëri “shqiptar”, është e natyrshme qe s’gjendet tek Bardhi, sepse shqiptareve iu mungonte kohezioni i gjuhës së shkruar, në një libër me shkrime të shenjta mesjetare, sikurse e kishin fqinjët, mandej u mungonte vazhdimesia e Lidhjes së Lezhës, edhe me ndonje prijës prej ndonje shtepie fisnike (Dinastie Shqiptare). Në atë periudhë autoritet kishte gjuha e shkruar dhe, ata qe shkruanin në atë kohë shqiparëve u thoshin “alban” plus ndonjë prapashtesë. E sipas fjalës alban emërtonin gjuhën e shqiptarëve. Fjalori i Bardhit, nga ana gjuhësore është prej fjalësh latine dhe, për këtë studjuesi Mici, nuk na thotë në se fjala arbër është perkthim nga latinishtia i fjalës alban dhe, në vijim, arbërisht do të jetë poashtu përkthim apo përshtatje nga latinishtja a gjuhës albane apo albaneze që i takon që gjuha e albanëve të quhet “albanisht”. Po ashtu nuk na thotë gje për rotacionin e germave n-r, dhe l-r; si dhe b-v. Ne bazë të ketyre zëvëndsimeve del qart se, që në lashtësi ka egzistuar “Arbana” dhe fisi “Arbanaj” (analogji = gjinaj, Nikaj)=> “Albanaj” që gjeografi grek e ka helenizuar ne “Albanoi” dhe këtej e kanë marre latinët e më tej: “Alban” – “albanez” dhe gjuhë arberisht apo “albane-ze”. Po këtej, nëpërmjet rrotacioneve kanë vazhduar deformimet në “alvanos”, arvan’“, “arvanit-is”, “arnaut”. Mandej, në se vërtetë fjala “shqype” tek Buzuku e më vonë i ka takuar inkluzivisht “shkabës” dhe ai dhe ata nuk e kane dit se flasin shqip, por arberisht, kjo, pikerisht mbetet për diskutim. Këtej del qart se ende në kohën e Buzukut e Bardhit, shprehja “fol shqip”, nuk kish kuptimin e shprehjes letrare “fol arberisht”= “fol albanisht” apo “fol epirotisht” – siç ishte gjuha fetare dhe zyrtare, latinishtja e Fjalorit Latinisht – Epirotisht.

Por për mua është e qartë se të folurit shqip është rrënjë e fjalës “shqipëri” dhe “shqiptar”

Për analogji unë po shtrihem edhe në gjuhe të tjera për të treguar, se si cilësia që përcakton të folurën bëhet emër i etnisë dhe, me prapashtesa, behet edhe emër i territorit të etnisë. .

Le të marrim fjalën gjermane “Doijç” [deutsch] që gjermanët i thonë gjuhës së tyre, dmth, gjermanisht. Për nga origjina e ka kuptimin popullorçe, gjuhë popullore që kuptohet qartë, krahasuar me penetrimin e latinishtes si gjuhë e kulturës, fesë, zyrtarizmit. Po mbase qysh gjermanët e hershëm, për t’u dalluar nga etnitë e tjera, ka mundësi t’i thoshnin njëri- tjetrit; “a flasim “doijç” me kuptimin gjuhen tone popullore (ngjashmërisht me “le të flasim shqip => le të flasim gjuhën tonë popullore). Sot, sigurisht e ka kuptimin gjermanisht dhe nga kjo ndajfolje formohen fjalët përkatëse (ngjashmerisht si nga fjala shqip): me prapashtesë “e” => Deutsche ka kuptim gjermanë –gjermanët, ndërsa [eine] Deutsche = gjermane [grua gjermane] dhe [ein] Deutscher = gjerman [burrë gjerman];

Po sllavet si i shihnin gjermanët qe nuk ua merrnin vesh fare gjuhën? – i shihnin si të belbër, si memec; sllavisht => njemië dhe gjermanin e quajtën belbëzues (apo memec), sllavisht => njemec, ndërsa vëndin e belbëzuesve (memecëve) e quajtën belbëzuesëri (apo Memecëri), sllavisht =>Njemecko.

Shëmbulli me gjermanishten tregon qarte gjerësinë e koncepteve që duhet te ketë një studjues që merrë persipër të gjejë prejardhje fjalësh që tërheqin vëmendjen mbarë-kombëtare.

Po disa banore malazese të ngelur në krahinën e Shkodrës, të gërshetuar në marredhënie me shqiptarët, si i drejtohen njëri tjetrit për të qenë më të përzemert ne bisedë? I thonë kështu “A flasim “nashke”, nashke nënkuptojnë gjuhën e tyre sllavishte, të ndryshme nga gjuha e mjedisit, e kulturës dhe zyrtarizmit që është shqipja.

Pra, shqiptarët, ne kushtet e dominimit të administratave te shteteve perandorake, me gjuhë të shkruar dhe me urdhëra qe ndalohet shqipja, ishin të detyruar të benin ceremonitë fetare dhe të komunikonin me administratat e huja, ne gjuhen qe s’e kishin të tyre. Në këto rrethana ata, për t’u kuptuar më mire e më përzëmërsisht me njëri tjetrin i thoshnin “Le te flasim shqip”, sepse gjuha e imponuar ishte e paqartë.

Konkluzioni: të qenurit e shqiptarëve autoktonë në trojet e tyre është e vërtetë e dokumentuar historikisht. Kjo e vërtetë nuk ka nevojë fare të vërtetohet me shqiponjën që është një emblemë edhe e kombeve apo shteteve të tjerë, siç është edhe emblema e një kafshe tjetër grabiqare e “Luanit”. Karakteristikë e deformimit të të vertetave shkencore është politikave agresive. E vërteta shkencore nuk ka nevojë për lavdi të sajuar, vetë e vërteta është lavdi prioritare dhe superiore. Shqipja, e foluara shqip është krenaria jonë që na bashkon rreth flamurit Kuq-e-Zi me emblemë shqiponjën. Si Luani për nje komb tjetër edhe shqiponja për ne Shqiptarët është një emblemë dhe s’ka të bëjë fare me evolucionin e kombit gjersa prijesi caktoi një emblemë. Flamuri eshte kuq-e-zi, shqiponja eshte bërë pjesë e flamurit si emblemë.

Mbretëresha Elizabeth II priti ambasadorin Shqiptar Mal Berisha

July 2, 2013 by dgreca

Ambasadori i RSH në Mbretërinë e Bashkuar, Z. Mal Berisha, paraqet Letrat Kredenciale tek Madhëria e Saj, Mbretëresha Elizabeth II/

Në një njoftim të saj ambasada e Republikës së Shqipërisë në Britaninë e Madhe dhe Irlandën e Veriut, thotë se ” Më datën 27 qershor 2013, në Londër, u zhvillua ceremonia e dorëzimit të Letrave Kredenciale të Ambasadorit të Jashtëzakonshëm dhe Fuqiplotë të Republikës së Shqipërisë në Britaninë e Madhe dhe Irlandën e Veriut, Sh.T. Z. Mal Berisha, Madhërisë së Saj, Mbretëreshës Elizabeth II.”

Sipas njoftimit zyrtar të kësaj ambasade por edhe dy të përditshmeve britanike The Times dhe Daily Telegraph, të cilat e kane pasqyruar këtë ngjarje në faqet e tyre rreth veprimtarisë së Pallatit Mbretëror, theksohet se :

Ambasadori Mal Berisha u prit ngrohtë dhe në mënyrë mjaft miqësore nga Mbretëresha Elizabeth II, në selinë e saj mbretërore, Buckingham Palace. Ambasadori u shoqërua për në takim nga Z. Charles Gray, Marshall i Trupit Diplomatik, të akredituar në Londër, përfaqësues i Mbretëreshës Elizabeth II. Ambasadori dhe stafi i ambasadës u morën nga selia e Ambasadës Shqiptare në një tur me karrocat mbretërore sipas ritualit të Mbretërisë dhe u përcollën nga Pallati Mbretëror tek ndërtesa ku u organizua edhe pritja për nder të kësaj ngjarjeje. I pranishëm në takimin me Mbretëreshën ishte Sir Simon Fraiser, Zv. Ministër dhe Kreu i Shërbimit Diplomatik në Foreign Office.

Në takim u bisedua mbi marrëdhëniet e shkëlqyera që ekzistojnë mes dy vendeve tona, bashkëpunimin e ngushtë në nivel dypalësh si dhe në aleanca të ngushta në nivel ndërkombëtar.

Ambasadori i Shqipërisë, Z. Mal Berisha i përcolli Madhërisë e Saj përshëndetjet më të ngrohta të Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Sh.T Z. Bujar Nishani dhe e falenderoi për ndihmën që qeveria e Saj i ka dhënë Shqipërisë, për ndihmën e dhënë shqiptarëve në Ballkan dhe veçanërisht për ndihmën e dhënë për çlirimin e Kosovës si dhe emigrantëve shqiptarë në vendin e Saj të cilët janë pritur me aq bujari. Biseda u përqëndrua veçanërisht rreth marrëdhënieve shumëdimensionale historike, kulturore dhe ekonomike. Më pas u bisedua për zhvillimet demokratike dhe integrimin europian të Shqipërisë. Z. Berisha u shpreh se shtypi britanik ka qenë shumë pozitiv kur e ka vlerësuar Shqipërinë si vendi i fundit i pazbuluar në Europë.

Ambasadori Mal Berisha shoqërohej në këtë ceremoni nga stafi diplomatik i Ambasadës, për të cilin ishte rezervuar gjithashtu një takim i shkurtër kortezie me Mbretëreshën Elisabeth II.

Pas takimit me Mbretëreshën Elisabeth II, sipas traditës së Trupit Diplomatik në Londër, Ambasadori Mal Berisha dha një pritje vin d’honneur.Në pritje merrnin pjesë përfaqësues nga Protokolli i Mbretëreshës, Protokolli i Foreign Office, Drejtori për Zgjerimin e BE-së dhe Ballkanin perëndimor, Z. Owen Jenkins dhe diplomatë të tjerë nga Foreign Office që mbulojnë çështjet e integrimit në BE dhe çështjet e Ballkanit, ambasadorë të shumë vendeve mike, përfaqësues të trupit diplomatik në Londër, lordë dhe deputetë të Parlamentit Britanik, përfaqësues të pushtetit lokal në Londër, Presidenti dhe Kryetari i Shoqatës Anglo-Shqiptare, Z. Noel Malcolm dhe Z. Stephen Nash, përfaqësues të komunitetit shqiptar në Londër si dhe miq e dashamirës të Shqipërisë.

Mitika dhe misticizmi te Sali Berisha

July 2, 2013 by dgreca

Atributet e epokës “Berisha” (III)/

Shkruan: Dr. Enver Bytyçi/

Mitika dhe misticizmi në shkallë të ndryshme janë dy përceptime, të cilat e ndjekin çdo udhëheqës politik të përmasave të mëdha. Shumë prej tyre përpiqen që ta ndërtojnë mitikën përmes një lloj misticizmi që bartin në raportet me medien, njerëzit, bashkëpunëtorët, vartësit, piramidën shtetërore, shkurt me publikun. Por ka një lloj udhëheqësish, të cilët realizojnë vepra të paimagjinueshme dhe për këtë shkak bëhen mitikë, bëhen mbinjerëz, në kuptimin përceptues te fansat e tyre. Ka të tjerë të cilët kombinojnë shumë mirë misticizmin, pra distancën, janë enigmatikë me publikun e ndërkohë japin përceptimin se bëjnë vepra të mëdha. Këta janë të sukseshëm për të arritur atë shkallë të mundëshme si njerëz mitikë, pra si njerëz të shenjtë, të cilët i ka bekuar Zoti me disa cilësi të veçanta, cilësi që ndihëmojnë për të realizuar një epokë në zhvillimet politike e shoqërore.

Duke qenë se kam studiuar veprën e udhëheqësit dhe liderit të shqiptarëve, presidentit historik të Kosovës, Ibrahim Rugova, kam privilegjin të ndërtoj një paralele krahasuese midis tij dhe udhëheqësit antikomunist e demokrat të Shqipërisë moderne, Sali Berisha. Rugova ishte mistik. Ai, në ndryshim nga Berisha, fliste pak, shfaqej pak në publik, nuk mbante kontakte intensive me njerëzit, për pasojë ishte disi enigmatik, çka favorizonte të qenit edhe mitik. Pra njerëzit kishin arsye që nga dukja të kishin një përceptim mitik për njeriun që solli lirinë e Kosovës dhe që në fakt parashikoi si orakulli një gati një dekadë më parë, atë çfarë do të ndodhte me Kosovën më 1999.

Sali Berisha, ndonëse një aleat i natyrshëm i Rugovës, nga karakteri, nga sjelljet, nga formimi, edukimi, temperamenti është shumë më ndryshe. Berisha është i drejtpërdrejtë. Ai lexohet menjëherë. Askush nuk ka patur vështirësi të dallojë se çfarë përfaëson, çfarë synon dhe çfarë bën lideri i demokratëve shqiptarë. Përkundrazi sinqeriteti dhe qëndrimi i lexueshëm shpesh herë i ka krijuar probleme atij, sepse kundërshtarët politikë, duke e lexuar qartë, kanë patur mundësinë t’i kundërvihen me një strategji e taktikë të dukshme aggresive, ekstremiste dhe demprurëse. Kjo do të thotë se Berishës i ka munguar mistika, si farë e brumit të mitikës. Atëherë shtrohet pyetja: Si është e mundur që lideri demokrat i shqipraëve, Sali Berisha, të mbartë me vete një farë miti? Ndërsa kundërshtarët e tij do të shtronin pyetjen tjetër: A mund të ketë mite në demokraci dhe në shoqëritë moderne? Për pasojë mund të thonë, si mund të flitet për Sali Brishën si mit?!

Për të sqaruar momentin do të më lejohet të ndalem pak në anën filozofike e sociologjike të çeshtjes. Miti (Mithos), një fjalë që vjen nga greqishtja e vjetër, sipas filozofëve përdoret për të shprehur një të vërtetë ose për të arsyetuar një ngjarje apo të vërtetën e veprimit të një njeriu të caktuar. Ndonëse mitet kanë një domethënie simbolike të pakontestueshme nga pikëpamja morale, ato mund të jenë të tilla edhe në rastet kur të pavërtetat ose rrenat janë shndërruar në mit. Për Platonin, mitet janë reale ose të sajuara, fallco. Për Aristotelin mitet qëndrojnë më shumë afër të vërtetës sesa imagjinatës. Për filozofin e shekullit 19-të, Schelling, miti është një instrument i shfaqjes së njeriut. Ndërsa për Fridrich Nitsche në shoqëritë moderne mitet humbasin domethënien e kuptimin që kishin në shoqëritë paramoderne. Çka do të thotë se ato nuk zhduken, por marrin format e përmasave reale. Filozofët shpjegojnë se mitet nuk kanë nevojë të provohen nga pikëpamja historike, ato janë të dhëna të pakontestueshme, e të paverfikueshme. Kurse Hans Blumenberg i rehabiliton mitet e shekullit XX, duke i shpjeguar ato me përvojën e trashëguar dhe aftësinë e personave për të realizuar vepra të jashtësakonshme.

Shqipëria dhe Ballkani kanë vuajtur nga mitet më shumë sesa kanë përfituar prej tyre. Por shoqëritë moderne përpiqen të përfitojnë, duke u përpjekur të krijojnë modele të caktuara. A është një model unikal, i shndërruar në ikonë dhe legjendë, veprimtaria e udhëheqësit demokrat, Sali Berisha? Rrallë herë ka ndodhur që dorëheqja e një udhëheqësi politik të përjetohet si dramë. Nuk njoh ndonjë rast tjetër kur një i ri të përbetohet se do ta ketë gjithmoë ikonë të vetën udhëheqësin e sapodorëhequr. As nuk ka ndonjë shembull tjetër kur dikush ditën e dorëheqjes së udhëheqësit të të realizojë portretin e tij në gjoks. Nuk po përmend turmën që e shoqëroi Sali Berishën para shtëpisë së tij thuajse gjithë atë natë të 26-27 qershorit të kaluar. Dikush, prej diku i bënte thirrje ultimative djaloshit që shkroi në FB për Berishën që të mos e lexonte përgjigjen e liderit. Por askush nuk mundet të deformojë përceptimin njerëzve të thjeshtë për figurat historike e politike, si të Berishës.

Berisha në 23 vite është shfaqur mijëra herë në mesin e turmave, duke u bërë njësh me to. Në këto kushte ndodh natyrshëm që përceptimi për udhëheqës të tillë të venitet, pra që një udhëheqës me kaq shumë kontakte, thuajse të përditshme me njerëzit e madje me turmat të mos shihet si ikonë, si legjendë, si një mit. Por jo, ai mbeti njësoj i vlerësuar në çdo ditë të këtyre 23 viteve, sepse ishte njësoj i lidhur në formë të drejtpërdrejtë ose indirekt me njerëzit, me demokratët dhe me të gjithë shqiptarët. Një lidhje të tillë ai e mbajti, ndonëse në largësi, edhe me shqiptarët në Kosovë, në Maqedoni, në Mal të Zi, Luginën e Preshevës e gjetkë. E megjithatë ai mbetet një mit në këto lidhje. Miti është një dhunti, një vepër e pabesueshme. Dhe vërtet është e pabesueshme sesi një udhëheqës politik mund të mbajë të njëjtat lidhje të forta me publikun, si Sali Berisha në këto 23 vite radhazi e pandërprerje.

Mitet maten me veprat dhe karakteristikat personale të individit. Në këtë këndvështrim, midis Sali Berishës dhe përceptimit të tij si mit qëndrojnë disa të dhëna, që shkojnë në kufijtë e legjendës. Ata që më 1997-ën i dhanë biletën për pension politik, ende janë si në ëndërr dhe nuk kanë kuptuar sesi Berisha u rikthye në pushtet. Të tjerë njerëz të këtij vendi që brez pas brezi shqetësim të vetëm kishin si do të lidheshin me pjesën tjetër të vendit për shkak të infrastrukturës së shkatërruar, e shohin ende si ëndërr faktin që Berisha ndërtoi rrugën e Kombit, tunelin e Kalimashit, apo tunelin e Kërrabës. Ata që vinin vërdallë dhe paguanin qimet e kokës për një vizë për në vendet europiane, e kanë ende enigmë, sesi Sali Berisha arriti ta kapërcejë këtë pengesë e të liberalizojë vizat. Bashkëpunëtorët e tij, kur dëgjuan për herë të parë nga goja e kryeministrit për domozdoshmërinë e përpjekjeve për të realizuar projektin TAP, ishin habitur dhe e kishin ironizuar shefin e tyre. Dhe kur hap pas hapi ky projekt gjigand u miratua, atëherë thanë se ende nuk e kuptonin se cila ishte magjia e Berishës për ta realizuar pjesën e tij të punës. Ata që janë pranë Berishës nuk mund ta imagjinojnë sesi një udhëheqës si ai mundet të ruajë të njëjtën energji, përkushtim dhe aftësi si në fillimet e karrierës së tij politike e nuk mund ta përceptojnë sesi njeriu mund të punojë 18 orë në ditë. Për këtë arsye Berisha ndoshta është i vetmi udhëheqës politik në Shqipëri e më gjërë, I cili shihet si mit edhe prej shumë bashkëpunëtorëve të vet.

Por ka patur dhe faktorë të tjerë, të cilët kanë ndikuar në mitizimin e figurës së kryeministrit shqiptar. Për shqiptarët është enigmë sesi e gjithë shpura antiberishë e shkëputur prej tij në dhjetëvjetëshin e parë së tij politike, iu ngjit dhe basjkëpunoi ngushtë me të atij në këto tetë vite të qeverisjes së demokratëve. Është enigmë sesi kjo shpurë akuzuesish e kritikuesish më të ashpër e më të rreptë të Berishës u vunë në mbrojtje të tij, madje me fjalime patetike të pazakonta. Edhe kjo risi në politikën shqiptare e më gjerë ka shërbyer si shkak për krijimin e mitit Berisha.

Të gjitha keto, e të tjera fakte të panjohura, kanë krijuar idenë se Berisha nuk është njeri i zakonshëm, çka do të thotë se ai është i jashtëzakonshëm. E jashtëzakonshmja është e destinuar të prodhojë mitin e një perosni ose të bëmave të tij. Që nga antikiteti e deri sot njerëzit dhe veprat e tyre të shndërruara në mite janë përjetësuar në poezi e poema, romane artistike e historike, si dhe në forma të tjera të të bërit art. Arti, letërsia rrit kështu shanset që këta njerëz të ruajnë vazhdimësinë e të qenit mit i një kohe të caktuar. A do të jetë Berisha personazh epik e mitik i letërsisë dhe artit shqiptar? Këtë do ta dëshmojë koha, por për një gjë jam krejt i bindur. Figura e Berishës si udhëheqës, si politikan, si intelektual, si vizionar me ide të mëdha për zhvillimin e kombit shqiptar, nuk do të zhvleftësohet nga ndonjë e dhënë e panjohur, sepse ai u shndërrua në një mit për shumicën e shqiptarëve për shkak të transparencës së tij, për shkak të lidhjeve të ngushta e të sinqerta me njerëzit, për shkak se ai është tashmë interpret dhe realizues i ëndërrave të tyre. Kurdisjet dhe fabrikimet e opozitës në këto 23 vite e veçmas në tetë vitet e fundit janë e do të dëshmohen thjesht fantazi e sëmurë e llojit të vet specifik, me frymëzime e mentalitete bolshevike. Dokumentet, arkivat, faktet nuk do të shkojnë në ndihmë të atyre kritikëve, të cilët nga dita e parë e karrierës e deri në ditët e sotme pas dorëheqjes, e akuzojnë Sali Berishën për autoritarizëm e etatizëm, për të mos përmendur faktin se më dhjetra e qindra herë e kanë etiketuar edhe si diktator, madje duke e krahasuar me diktatorin komunist, Hoxha. E gjitha çfarë është thënë e stërthënë për të do të arkivohet si një shpifje ordinere, por me qëllime politike për ta bërë doktorin gogolin e shqiptarëve. Në të kundërt ai është dhe do të mbetet një mit për shimicën e shqiptarëve.

Në këtë kuptim mitizimi i Berishës dhe veprës së tij nuk vjen nga qëndrimet enigmatike të tij, as nga doza e autoritetit të tij falls, as nga distanca me njerëzit e thjeshtë. Përkundrazi, miti Berisha ka fituar terren me përkushtimin e tij të pashoq në shërbim të njeriut e të kombit, me energjinë e tij të pashtershme për të realizuar ide dhe projekte gjigande, të paimagjinueshme edhe për vende të zhvilluara e industrializuara në botë.

The Cold War Roots Of Islamist Terrorism

July 2, 2013 by dgreca

By Eugen Tomiuc/

The highest-ranking intelligence officer ever to defect from the Eastern Bloc says the Soviet Union orchestrated an anti-American and anti-Israeli propaganda campaign in the Middle East four decades ago — and the effects of the effort still reverberate.
Ion Mihai Pacepa led Romania’s foreign intelligence service and was an aide to dictator Nicolae Ceausescu before defecting to the United States in 1978.
In his new book, “Disinformation,” he and co-author U.S. scholar Ronald Rychlak claim that under the leadership of Yury Andropov, the Soviet KGB helped sow the seeds of today’s anti-American and anti-Israeli hatred in the Arab and Muslim world by initiating a sophisticated and covert propaganda campaign in the early 1970s.

Ion Pacepa (in an archive photo) formerly headed Romania’s foreign intelligence service and was an aide to Romanian dictator Nicolae Ceausescu before his defection in the late 1970s.

Andropov, who led the Soviet spy agency from 1967 until he became Soviet leader in 1982, was “the father of a new disinformation era which revived anti-Semitism and generated international terrorism against the United States and Israel,” Pacepa and Rychlak write.
Humiliated by the defeat of the Soviet-backed Arab states in their 1967 war against Israel, they write, Andropov devised the operation to discredit the Jewish state and present Zionism as “Nazi-style racism” while at the same time restoring Moscow’s stature in the region. The authors claim the operation, code-named SIG, was launched in 1972 and involved sending thousands of agents of influence into the Arab and Islamic world to foster anti-Americanism and anti-Israel sentiment. Some of the agents were drawn from among the Muslim minorities of the Soviet Union and other Warsaw Pact countries.
Pacepa — whose 1987 book, “Red Horizons,” sent shockwaves through the Soviet bloc with its revelations about the Ceausescu regime — is still living under CIA protection some 35 years after his defection. He doesn’t speak to the media directly but agreed to answer RFE/RL’s questions in writing through an intermediary.

‘Enemy Of Freedom’

“Before I left Romania for good in 1978, [Romania’s foreign intelligence service] had sent around five hundred such undercover agents to various Islamic countries. Most of them were religious servants, engineers, medical doctors, teachers, and art instructors,” Pacepa told RFE/RL.

Pacepa’s new book, “Disinformation,” was co-authored by Ronald J. Rychlak.

“According to a rough estimate received from Moscow, by 1978 the whole Soviet bloc intelligence community had sent around 4,000 such agents of influence to the Islamic world. The rule of thumb for that part of the globe was that only 70-75 percent of those assets would end up being really useful.… It is safe to presume that it must have had some effect.”

He added that the book “spells out the process by which the United States, which had saved the world from Nazism, the Holocaust and one of the most destructive dictatorships the world has ever known — the Soviet empire — has now become [seen as] an enemy of freedom for millions in the Arab world.”
The Middle East was a key battlefield in the Cold War, and Moscow spent considerable resources courting Arab states in the region and vocally backing the Palestinian cause. But “Disinformation” adds some shocking details that don’t appear to be corroborated elsewhere.
For example, Pacepa and Rychlak write that the KGB facilitated the translation and distribution of thousands of copies of “The Protocols of the Elders of Zion,” a forged tsarist-era anti-Semitic pamphlet that purported to describe plans for Jewish domination of Europe.
The book also alleges that the KGB assisted and trained groups like the Popular Front for the Liberation of Palestine in planning and executing terrorist attacks.
“The cumulative effect of the portrayal of the United States as a criminal Zionist surrogate should have made some dent over more than two decades. After September 11, 2001, thousands of Palestinians danced in the street for days in a row to celebrate the glorious victory over the American evil,” Pacepa told RFE/RL.
“Tsarist anti-Semitism spawned the pogroms. Nazi anti-Semitism engendered the Holocaust. Soviet anti-Semitism generated today’s international terrorism.”
According to Pacepa and Rychlak, Andropov saw the Islamic world as “a petri dish in which the KGB community could nurture a virulent strain of America-hatred, grown from the bacterium of Marxist-Leninist thought.”

Holier Than Thou

They write that the SIG operation in the Muslim world grew out of an earlier KGB campaign to discredit the Vatican in the West and among Jews.
That operation, codenamed “Seat 12,” sought to besmirch the record of Pope Pius XII for failing to do enough to save Jews from the Holocaust. It involved the aggressive promotion of the 1963 play “The Deputy: A Christian Tragedy” by the German playwright Rolf Hochhuth. Pacepa and Rychlak allege this was aimed at posthumously destroying the wartime pontiff’s image as someone who made successful efforts to save Jews from the Holocaust.
Rychlak, a professor at the University of Mississippi and an authority on Pius XII, called the operation a great success for Moscow.
“After Pius XII has passed away, in the early 1960s, now you create a play, and not just a play — you have books written about it, you have articles written about it, you make sure in gets translated and produced around the world,” Rychlak says. “And what you do is, you don’t just discredit a pope, you discredit the Catholic Church, Christianity itself, the idea of religion in some ways, and, ultimately, Western values. And it accomplished a great deal of what [Soviet leader Nikita] Khrushchev and the Soviets wanted to accomplish.”
Pius XII’s actions during World War II have long been controversial among Western historians. He directed the church to discreetly aid Jews and reiterated the Vatican’s teachings against racism. But he maintained the Vatican’s neutrality in the war and has been criticized for not taking a more active role and for his public silence about the fate of the Jews.( RFE/RL)

ILIR Rusmali: Lidershipi arrogant çoi në humbje PD-në

July 2, 2013 by dgreca

“Kryetari i Partisë, kryeministri i vendit, e prezantoi fushatën si betejën e tij personale. Fitorja dhe humbja këtë herë mund të kishin vetëm një emër, emrin e tij. I gjithë lidershipi i PD-së pranoi me kënaqësi të zhdukej nga faqja e dheut, të zhbëhej, të vihej në bisht. E vunë re shqiptarët, e vuri re dhe media. Kjo nuk është platformë, nuk është program. Kjo është mënyrë sjellje, që nuk është çudi të jetë etiketuar nga votuesit si arrogante”, tha në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, ish ministri i Drejtësisë në Shqipëri, Ilir Rusmali.

NGA MENADA ZAIMI/

RADIO EVROPA E LIRË -PD pësoi një humbje të thellë në zgjedhjet e 23 qershorit dhe, pa kaluar një javë, nisi një proces të shpejtë rigjenerimi me hapjen e fushatës për zgjedhjen e kryetarit të ri. Çfarë prisni ju nga ky proces?

ILIR RUSMALI-Përgjigja e pyetjes është mjaft komplekse dhe e vështirë. Ju flisni për zgjedhjen e kryetarit të ri ndërkohë që demokratët ende nuk kanë marrë veten nga humbja tronditëse e zgjedhjeve politike.
Ende nuk ka një përgjigje të saktë, të besueshme dhe të gjithëpranuar për shkaqet e humbjes dhe, nëse përkthej saktë fjalët e kryetarit Berisha në mbledhjen e kryesisë, me të cilën nisën procedurat për zgjedhjen e kryetarit të ri, nuk pritet që kjo të ndodhë deri në përfundim të procesit.
Analizën e zgjedhjeve do ta bëjë kryetari i ri dhe forumet që do të përzgjedhë ai, pas zgjedhjes së tyre, gjithnjë nëse ata do ta shohin të arsyeshme të merren me këtë punë. Berisha e konsideroi zgjedhjen e kryetarit të ri të partisë si fillimin e ri për partinë, si fillimin e kthesës, si fillimin e fitores.Por fakti që analiza e humbjes nuk po i paraprin procesit bën që zgjedhja e kryetarit të mos bëhet dot fillimi, kapitulli i parë i fitores, por të ngelet kapitulli i fundit (ose i radhës) i humbjes, gjë që e bën gjithë procesin të panatyrshëm dhe joracional.

RADIO EVROPA E LIRË -I panatyrshëm dhe joracional vetëm pse nuk po ndiqet radha?

ILIR RUSMALI-Sigurisht. Në qoftë se nuk ndiqet radha do të thotë se ende nuk dihen arsyet përse humbëm, ose përse humbëm kaq thellë, do të thotë se askush nuk mund të thotë me siguri se zgjedhja e shpejtë e kryetarit të ri është shpëtimi, apo është thellimi a degjenerimi i së keqes, se shkaku i humbjes qëndronte tek udhëheqësi, siç tha Berisha, apo tek gjithë ekipi drejtues, tek programi elektoral, apo tek metodologjia, tek objektivat e shpallura, apo tek mesazhet e papëlqyeshme.
Në qoftë se nuk ndiqet radha dhe nuk nxjerrim mësime nga humbja tronditëse, atëherë rrezikojmë që zgjidhja që do i ofrojmë demokratëve dhe shqiptarëve në fund të procesit të jetë saktësisht e kundërta e asaj që presin ata. Nëse ata presin drejtimin e ri, ne mund tu ofrojmë një drejtim akoma më të vjetër. Nëse ata presin liderin e panjollë, ne mund tu dhurojmë liderin e përlyer. Nëse ata presin udhëheqësin e fortë, karizmatik, largpamës, të pavarur, të vendosur e energjik, ne mund tu ofrojmë udhëheqësin kukull, pa shpirt, pa vizion, pa autoritet e anemik.
Por jo vetëm kaq. Unë kam frikë se nxitimi për të përmbyllur me shpejtësi procesin rrezikon ta dështojë vetë atë. Procesi rrezikon të bëhet formal, i paracaktuar, pa konkurrencë reale autoritetesh dhe vlerash, fals e teatral. Procesi rrezikon të përcillet me mosbesim e indiferencë nga demokratët dhe shqiptarët, për pasojë, të mos i bindë ata. Pasoja, nëse ndodh kështu është devastante. Vetëm se kjo nuk ka për tu vënë re tani. Do të vihet re në zgjedhjet e radhës për pushtetin lokal dhe, akoma më shumë në zgjedhjet e ardhshme politike. Humbësi i parë i këtij nxitimi dhe kësaj mendjelehtësie, pa dyshim që do jetë, kryetari i ri i partisë. Përfituesi më i madh prej tij do jetë pa dyshim kundërshtari ynë politik.

RADIO EVROPA E LIRË -Si duhet vepruar atëherë, sipas jush?

ILIR RUSMALI-Duke bërë analizën e humbjes. Pa vonesë! Me vendosmëri!

RADIO EVROPA E LIRË -Pse nuk e provoni ju njëherë? Cila është analiza juaj?

ILIR RUSMALI-Gjatë këtyre ditëve analistët janë përqendruar shumë në arsyetimin se humbja ishte pasojë e arrogancës edhe pse këtë term e kanë interpretuar në mënyra të ndryshme. Unë e di se leximi është gjithmonë personal, por unë besoj se fakti që ata konkordojnë në masë e bën këtë lexim të saktë e të besueshëm. Prandaj dhe sot po preferoj t’i përgjigjem pyetjes jo duke dhënë përjetimin tim, analizën time, por duke sjellë në vëmendje përjetimin dhe arsyetimin e analistëve.
Ata janë goja e opinionit publik. Analiza e tyre është më gjithëpërfshirëse. Vota-ndëshkim për arrogancën do të thotë lehtësisht se ndëshkimi nuk kishte lidhje as me ekonominë, as me pagat, as me shëndetësinë, as me rrugët, me një fjalë as me arritjet, as me premtimet. Ndëshkimi kishte lidhje me sjelljen e lidershipit (këtu nuk kam parasysh vetëm Berishën edhe pse ai, jashtë çdo dyshimi, ka qenë shtylla kurrizore e fushatës).
Këto ditë më ka bërë shumë përshtypje një koment-dëshmi e analistit të mirënjohur Blendi Fevziu. Fevziu ka reputacionin e merituar të një gazetari të mirëinformuar edhe për gjëra që opinioni mund të mos i mësojë kurrë në jetë. Fevziu dëshmonte në një shkrim të para disa ditëve se në mesin e muajit prill (pak para fillimit të fushatës) PD-ja ishte sipas sondazheve 5 pike pas PS-së (koalicionet e kam fjalën). Është e vetëkuptueshme se kjo diferencë e rikuperueshme mund ti ngarkohet në shpinë konsumit që të vjen nga qeverisja.
Por këto sondazhe e nxirrnin PD-në 12 ditë përpara datës së zgjedhjeve 16 pike pas PS-së. Kjo do të thotë se në një muaj fushatë me ne kishte ndodhur një katastrofë e vërtetë, që të mund të justifikojë rënien vertikale. Prandaj pyes veten çfarë kemi bere me sjelljen tone (me sjelljen, jo me programin, as me angazhimet e fushatës) që paskemi shkaktuar tërmet tek njerëzit dhe jemi shfaqur përpara tyre si arrogantë të papranueshëm? Të tjerë mund të rreshtojnë më shumë, por unë mund të rreshtoj vetem kaq:Kryetari i Partisë, kryeministri i vendit, e prezantoi fushatën si betejën e tij personale. Fitorja dhe humbja këtë herë mund të kishin vetëm një emër, emrin e tij. I gjithë lidershipi i PD-së pranoi me kënaqësi të zhdukej nga faqja e dheut, të zhbëhej, të vihej në bisht. E vunë re shqiptarët, e vuri re dhe media. Kjo nuk është platformë, nuk është program. Kjo është mënyrë sjellje, që nuk është çudi të jetë etiketuar nga votuesit si arrogante.
Kryetari i partisë vetë, pa ndihmën dhe as kundërshtimin e kurrkujt hartoi listat e kandidatëve jashtë çdo lloj parimësie dhe justifikimi moral, politik dhe ligjor. Futi në listat e PD-së eksponentë të spikatur apo tejet agresiv të së majtës dhe u kërkoi demokratëve të votonin në mënyrë të kundërnatyrshme për ta, futi në lista pa pasur fare nevojë kryetarët e partive të tjera dhe u kërkoi demokratëve t’i mirëprisnin ata sikur të ishin demokratë. Këto veprime mesa duket u lexuan menjëherë nga demokratët si veprime qe i hiqnin PD-së së paku 100 mijë vota. Edhe kjo ishte sjellje, jo platformë apo program.
Së fundi, mbushi pjesën tjetër të listave vetëm në bazë të një kriteri: të klientelizmit. Këtu nuk po ndalem gjatë, se bëj pjesë tek të pakënaqurit dhe do më quajnë në konflikt interesi. Por ama duhet të theksoj se edhe kjo sjellje u interpretua qartazi dhe gjerësisht si arrogante.
Sjellja e fundit që unë kam mundur të identifikoj është fakti se, që në fushatë dhe jashtë çdo lloj konteksti, Kryetari i partisë dhe media rreth tij u përpoq të profilizonte trashëgimtarin që Kryetari kishte caktuar për demokratët. Me këto zgjedhje demokratët po lidhnin pazgjidhshmërisht jo vetëm qeverisjen, por edhe fatin e tyre politik.
Edhe pse mund të duket cinike, demokratët dukeshin të lënë pa alternativa dhe pa mundësi zgjedhjeje. Edhe kjo është jashtë çdo lloj dyshimi sjellje që është përcjellë si arrogante. Që të mos ta zgjas shumë, nëse opinionistët thonë është arroganca, atëherë arroganca duhet kërkuar tek gjestet. Nëse demokratët na kanë votuar kundër, atëherë, gjeste arrogante janë ato që kanë zemëruar demokratët.

RADIO EVROPA E LIRË -Dhe si mund ta ndihmoje kjo analize procesin për zgjedhjen e kryetarit te ri?

ILIR RUSMALI-Le të shohim se ç’po ndodh: Procesi për zgjedhjen e kryetarit të ri duhet të përjetohet nga demokratët si një proces shërimi, nëse duam që ai të jetë pozitiv. Duhet të përcillet jo si arrogancë e re, por si përulësi e thellë, pse jo si ndjesë e kërkuar me zemër në dorë dhe me shpresë për mirëkuptim. A është i tillë në fakt procesi deri tani? Ti marrim gjerat me radhe:
Kryetari i partisë ka dhënë dorëheqjen, por procesi po drejtohet nga fillimi deri në fund prej tij (shenjë e keqe). Lista e deputetëve ishte pjesë thelbësore e pakënaqësisë popullore, por kryetari i partisë deklaron se procesi për zgjedhjen e kryetarit të ri do të ketë në bazë këtë listë famëkeqe (shenjë e keqe dhe kjo).
Kandidati i projektuar si fitues është po ai trashëgimtari i fushatës. Për të jemi gati të ndryshojmë procedurat statusore, të mbajmë në kontroll të rreptë partinë, të ndërhyjmë sa herë ka nevojë për t’i sheshuar rrugën, ti krijojmë konkurrencë falso etj (shenjë e keqe dhe kjo).
Nëse do vazhdojmë të veprojmë me të njëjtën arrogancë me të cilin humbëm zgjedhjet, atëherë pësimi nuk do na bëhet dot mësim, zgjedhja e kryetarit të ri nuk do bëhet dot “fillim i ri”, do ngelet kapitull i vjetër, i lexuar dhe më parë.

RADIO EVROPA E LIRË -Ç’duhet të ndodhë me zgjedhjen e kryetarit, sipas jush që të konsiderohet fillim i ri?

ILIR RUSMALI-Procesi duhet të bëhet i vërtetë, të jetë transparent dhe konkurrues, të marrë kohë, të bëhet i pjekur dhe me procedura të sakta, pa ndërhyrje, ndikim të parregullt e manipulime. Procesi duhet t’i nënshtrohet debatit të fortë në publik midis kandidatëve dhe mbështetësve të tyre. Partia duhet të hapet për mbështetësit e të gjithë kandidatëve, shqiptarët duhet të shoqërojnë procesin me opinione, anësi, komente, sondazhe, pse jo me votim.
Sa më masiv dhe përfshirës të jetë ky proces, aq më shumë sinergji pozitive kanë për tu çliruar, aq më e shëndoshë dhe e forte do mund të dalë në fund të tij partia, aq më shpejt do mund të rikuperojë ajo nga humbja. Këto që unë them nuk janë as shpikje, as sakrilegj, as të majta, as të djathta, as të panjohura më parë. Janë dije universale, janë praktika të mira politike dhe partiake.
Por që procesi të jetë i vërtetë, ai duhet të fillojë nga analiza serioze dhe e çiltër e humbjes sonë dramatike. Pa të nuk fillon dot shërimi. Pa të zgjedhja e kryetarit të ri nuk çlirohet dot nga paragjykimi. Pa të nuk i shpëtojmë dot arrogancës.