Archives for December 2013

MARILYNI DHE SOKAKËT E KORÇËS

December 10, 2013 by dgreca

Nga Rozi Theohari, Boston/

“Kjo çupka e vogël këtu në fotografi jam unë,” – thotë Marilyni me një shqipe të ngadaltë. “Kemi dalë në Uster bashkë me nënën e babanë aty nga fillimi i viteve dyzet të shekullit të kaluar”.

Marilyni është një zonjë rreth të gjashtëdhjetave, por fytyra e saj rrumbullake gjithnjë e qeshur dhe flokët gështenjë të çelur e tregojnë më të re. Buzëqeshja e saj e ëmbël të çon mijëra kilometra larg, aty, në qytetin piktoresk të Korçës, në Korçën e serenatave, në qytetin e vajzave të bukura faqekuqe. “Nëna ime, Eftimi Terova dhe babai Mina Cale, – tregon Marilyni, – erdhën nga Korça në Amerikë më 1921 tok me

motrat e mia. Si fëmijë e fundit, vajza e pestë, u linda dhe rrita në Uster, në ambientin dhe kulturën amerikane, megjithatë, bashkë me qumështin e nënës thitha edhe bekimin e dashurinë për mëmëdheun e lënë pas. Vit pas viti që përkëmbesha shkoja në gjumë me ninullat e bukura shqiptare dhe zgjohesha po

nga fjalët përkëdhelëse të gjuhës së nënës. Kur u rrita, fillova të kuptoja se bota ime e vogël ishte ndarë më dysh, në atë brenda shtëpisë dhe jashtë saj. Jashtë ishte shkolla, anglishtja, emri im amerikan, shoqet e shokët, aktivitetet e ndryshme, etj. Kurse brenda, në gjirin e familjes, unë flisja shqip si prindërit, ushqehesha me gjellët e shijshme korçare, edukohesha me zakonet e traditat e të parëve tanë.”

“Çfarë kujtimesh të kanë lënë mbresa më shumë nga jeta me prindërit?” – e pyes.

“Korça, – përgjigjet ajo. – Nëna e babai nuk e lëshonin nga goja qytetin dhe sokaket e tij.

Unë pyesja, ç’është ky “sokak”?

E ajo, nëna e dashur, m’i përshkruante aq mirë ato rrugët me kalldrëm, të veshura me gurë fiçore të vendosur njëri pranë tjetrit, ngjyrat, trajtat dhe qoshet ku bashkoheshin e ndaheshin sokaket e mëhallës. Më tregonte se si i pastronin gurët e i bënin dritë, pastaj uleshin para portave të shtëpisë, qëndisnin, bisedonin e bënin shaka me fqinjët. Në kokën time të vogël punonte imagjinata, regjistronte çdo bisedë, çdo fjalë, çdo përshkrim, të cilat pastaj, natën i shihja në ëndërr si të gjalla.

Tani po të pyes unë ty, – thotë Marilyni. – “Çfarë kujton nga pamja e nënës sate kur ishte e re?”

“Fytyrën e saj të njomë e të hijshme,” – i përgjigjem unë.

“Ah, po, unë kujtoj edhe diçka tjetër, veshjen e saj!”

Kur kishte ardhur nga Korça në Amerikë, siç tregon Marylini, Eftimia kishte sjellë gjithë garderobën me veshjet e qepura sipas modës franceze. Palltot dhe kostumet e Eftimisë me peliçe origjinale te jaka dhe kapelet e modës, i lanë pa mend gratë amerikane të cilat pyesnin me zili: “Kjo Korça juaj, mos

ndodhet afër Parisit?”

Pas vdekjes së të atit, në Uster, disa vjet më vonë Marilyni u martua e shkoi në Miami, ku mori edhe nënën me vete. Aty lindi një vajzë, Kristinën, e cila u rrit me dashurinë e dy nënave shqiptare. Por vdekja e nënës, Eftimisë, me 1990 shkaktoi dhembje e dëshpërim në zemrën e Marilynit. Me nënën ajo

kishte një lidhje të dyfishtë: atë të prindit dhe të mëmëdheut.

“Tani më dukej se nuk isha më shqiptare”, – psherëtin Marilyni dhe hap çantën e saj. Që andej nxjerr një pasaportë të vjetër shqiptare me datën: Korçë, 29/8/1921 dhe një fotografi të zbardhur nga koha, të nënë Eftimisë dhe të Sofisë së vogël.

“Këtë pasaportë e mbaj me vete kudo që udhëtoj nëpër Amerikë e jashtë saj. Me këtë copë kartë unë vërtetoj kombësinë time shqiptare, buzëqesh ajo. Ndërsa në kuzhinë Marilyni vazhdon të gatuajë gjellë me mish e perime, byrekë e lakrorë si të nënës.

Prej vitit 1988 deri 1998 Kristina vazhdoi karrierën e saj në kompanitë e linjave ajrore. Kjo dhe u bë shkak që Marylini të realizonte atë ç’ka i vlonte prej vitesh në gji: amaneti i palënë I nënë Eftimisë për të vizituar Shqipërinë dhe Korçën e saj të dashur. Me një grup turistësh që vizitonin Greqinë, u nis edhe

Marilyni. Ishte shtatori i 2000-s. Pas qëndrimit në Athinë grupi u nis për në Patra e qëndroi në Korfuz.

“Kur e ndjeva veten kaq pranë brigjeve të Shqipërisë, – thotë Marilyni, – zemra më rrihte, mendja më vinte rrotull dhe faqet me digjnin si prushi. “Do të nisem menjëherë,” – u thashë shoqeve të mia.

“Jo,” – kundërshtuan ato, – “si do të udhëtosh e vetme, në një vend të panjohur!” “Ai është atdheu im” –

këmbëngula unë. “Nuk të inkurajojmë për një udhëtim të tillë,” – më thanë disa punonjës lokalë. Por unë vendosa dhe, gjënë e parë që bëra mora kontakt me një zyrtar të udhëtimeve për në Sarandë.

Udhëtimi i shkurtër me traget la në shpirtin tim mbresa të paharrueshme. Bashkë me mua në bord ndodheshin edhe disa familje shqiptare me fëmijët e tyre. Ata bisedonin me zë të lartë, por unë nuk kuptova asgjë nga ai dialekt. Një farë dyshimi më lindi: si do të merrem vesh me vendasit? Por hutimi im ia la vendin emocionit të parë e të fuqishëm kur në gjysmë të rrugës mbi det, u ndryshuan flamurët dhe flamuri shqiptar filloi të valëvitej në qiellin blu. Deti kishte një ngjyrë të mrekullueshme smeraldi të shkëlqyer dhe valët e vogla që përplaseshin njëra me tjetrën, dukej sikur duartrokisnin e përshëndesnin ardhjen time. Ndjehesha krenare, sigurisht isha e lumtur që më në fund po më plotësohej një ëndërr e thurur gjatë gjithë jetës sime. Kokën e mbaja lart, s’ngopesha dot së pari flamurin. Në këtë udhëtim edhe unë isha veshur me ngjyrat e tij: bluzë të kuqe dhe pantallona të zeza…

– Cilat ishin përshtypjet e para, – e pyes, – kur zbrite në tokën shqiptare?

– “Ishin hapat e parë në Sarandë që më shkaktuan emocione të tjera. Ishin njerëzit… Fillova të takoja racën time, të shkëmbeja fjalët e mirëseardhjes dhe të admiroja natyrën e bukur të qytetit. Sipas programit të udhëtimit, u paraqit para meje I.Myrtaj, i zoti i hotelit ku do të qëndroja. Ai më siguroi për qëndrimin tim në Sarandë, por edhe për udhëtimin me taksi për në Korçë. E çlodhur, e qetësuar dhe e mrekulluar nga

vendi dhe njerëzit e gjakut tim, hëngra një darkë me peshk të freskët dhe sallatë. Pastaj, me një kënaqësi të papërsëritëshme shëtita përgjatë rrugës së bregut të detit, ku u befasova nga një grup i madh banorësh, burra, gra e fëmijë, që shëtisnin si unë buzë ujit. U vura veshin bisedave të të rinjve dhe, kur fillova t’i

dëgjoja e t’i kuptoja aq mirë, m’u bë zemra mal.

– Mezi po pres të më tregosh për Korçën tonë” – i them. “Në udhëtimin tim për në Korçë më shoqëroi çifti Nola e Tani Memushi. Arritëm në qytet përpara mesditës. Korçarët ishin të sjellshëm e të kudondodhur, kështu që nuk harxhova shumë kohë për të gjetur familjen me mbiemër “Terova”. Kur qëndrova para derës ku lexova shkronjat Terova, m’u duk sikur dëgjova zërin e nënës sime që fliste me vëllanë e saj Dhimitraq Terova. Por… imazhi u pre përgjysëm. Pas trokitjes sonë doli një djalë i cili tha se nuk dinte të kishte një teto Eftimi në Amerikë. Megjithatë, ai na priti me mirësjellje. Diçka u thye brenda meje. M’u kujtua se nëna kishte një kohë të gjatë që nuk kishte patur këmbime letrash me vëllanë dhe farefisin në

Korçë. Pra, çdo gjë e kishte mbuluar mjegulla e ftohtë e harrimit.

Kur më panë në atë gjendje të dëshpëruar, korçarët më thane se ka edhe familje të tjera me të njëjtin mbiemër dhe ata shfaqën dëshirën të më ndihmonin…

Por unë i falenderova për gatishmërinë e tyre dhe iu luta të më linin disa çaste vetëm. Duke biseduar shqip me vetveten, fillova të çapitem nëpër sokaket e Korçës. Çdo çap më jepte zemër, çdo prekje guri me këmbë, nganjëherë një shkarje e vogël deri në humbje ekuilibri, filloi të më bindte pak nga pak se

…së fundi unë plotësova një qëllim…, një ëndërr. Unë bëra gjithë atë udhëtim të gjatë për të parë, ku ka shkelur këmba e nënës dhe e babait dhe i shkela ata gurë. Për më tepër, qyteti I Korçës me fushën e tij, kodrat, malet, me stilin e ndërtesave dhe të rrugicave, me traditat dhe kulturën, me krejt mënyrën e

jetesës në përgjithësi, ishte pothuaj ai që unë kisha ndërtuar në imagjinatën time.

– Përveç Korçës, vizitove ndonjë qytet tjetër? – e pyes.

– “Po, gjatë rrugës për në Sarandë pata fatin të vizitoja Gjirokastrën dhe kështjellën e saj, si dhe qytetin antik dhe qendrën e lashtë kulturore të Butrintit që më lanë përshtypje të veçanta. U takova e bisedova me motra e vëllezër të gjakut tim. Gjithë ditën ndjehesha e lumtur, pak e hutuar, por aspak e lodhur. Sepse në mendjen time trokiste laitmotivi “ky udhëtim më ndihmoi të njoh identitetin tim nëpërmjet origjinës së vërtetë prindërore.

– Vizita në vendin e të parëve të mi, me siguri, i qetësoi nënën e babanë aty ku prehen. Sapo mbërrita në Miami, vizitova varrin e nënës dhe ndjeva thellë në shpirt uratat e saj.

Gjeta aty një farë balancimi të ndjenjave të mia, që s’e kasha provuar më parë. Kohë më vonë udhëtova për në Uster, mbasi e ndjeja si detyrë të vizitoja edhe varrin e babait. Dhe atë ditë, lavdi Zotit, u njoha rastësisht me një bashkatadhetar, banor të Usterit, Jani Melka. Kur mori vesh se po shkoja në varreza, ai

më dhuroi një buqetë speciale me lule. Nuk ishin lule të zakonshme: farën e tyre e kishte sjellë nga Shqipëria dhe për herë të parë po lulëzonin në Amerikë.

– I vendosa ato lule te guri i varrit, si për t’u çmallur me mëmëdheun e largët, si një simbol të dashurisë së pashuar që rrjedh nga një brez tek tjetri…

Një jetë e tërë me këngën popullore shqiptare !

December 10, 2013 by dgreca

Haxhi Maqellara: “Jam një njeri i lumtur, sepse këndoj atë që e dua – këngën me taban dhe të pastër popullore shqiptare ”/

Nga BEQIR SINA, Staten Island New York/

STATEN ISLAND NYC : Haxhi Maqellara, është këngëtari dibran në Shetet e Bashkuara të Amerikës, që ka kënduar më shumë se 40 vjet – vetëm këngën folklorike dhe popullore atë që si thotë ai të pastër dhe me taban shqiptare. Haxhiu, është këngëtari që ka marrë deri tani, dhjetëra çmime dhe mirënjohje nga Kosova, Dibra e Madhe, Peshkopia, Tirana dhe shqiptarët e Amerikës.

Haxhi Maqellara, pak kohë më parë u kthye nga vendlindja, ku vizita kësaj rradhe thotë ai ishte e ngrakuar me emocione të papërshkruara. Mbasi, nuk ishte thjesht ç’mallja me Dibrën dhe Tiranën, shprehet ai, por edhe supriza që më bën Tirana dhe dibranët” .

“Natyrishtë, këtë nuk mundet t’a “fshefi” nisi të rrefehet për gazetën tonë në një mbasdite në shtëpinë e tij në Staten Island ishullin e “dibranëve në Nju Jork duke shtuar se :”Muajin e kaluar përjetova kënaqësinë më të madhe në karrijerën time artistike 40 vjeçare, si këngëtar dhe si kompozitor. Para disa muajve ishte Bashkia e Tiranës me kryetar zotin Lulëzim Basha me miratimin unanim të Keshillit te Bashkise duke që më akordoi titullin “Mirënjohje e qytetit të Tiranës”. , dhe me propozimin të Shoqatës “Tirana”, dhe kryetarit të saj zotit Arben Tafaj, të cilin e faleminderoi jashtë mase.

Se kisha pritur kurrë tregon Maqellara, që urimet të “rridhnin lumë’, të më vinin nga të gjitha anët, prej nga Tirana, Kosova, Peshkopia, Dibra e Madhe dhe diaspora – shqiptaro amerikane, bashkëkombasit e mi këtu në Amerikë, “Gëzimi, ishte tepër i madh dhe i papërceptuar, thotë ai sepse, ky titull më vinte në vigjilje e 60 vjetorit të lindjes dhe të 40 vjetorit të aktivtetit tim artistik.”

Kështuqë, mezi prisja të shkoja në Tiranë dhe të merrja titullin e madh – në atë Tiranë zëmer madhe bujare dhe fisnike, e cila para 100 vjetëve na hapi dyert ne dibranëve muhaxhirë, të cilët ikën dhe lanë shtëpitë e tyre, si rezultat i spastrimit të paparë dhe barab sllavo – serb, thotë bilbili i këngës Dibrane, Haxhi Maqellara, i emocionuar.

Tirana kryeqyteti ynë nderoi kështu Haxhi Maqellarën në 40 vjetorin e ngjitjes në skenë, duke organizuar edhe një mbrëmje Gala në restorant “Berluskoni” në Tiranë, ku morën pjesë artistë të elitës nga Tirana, Dibra e Madhe, Peshkopia, Kosova dhe Diaspora, shqiptarët e Amerikës Shoqata Atdhetare Dibra, kryetari Musa Paçuku . Organizimi ishte i jshatëzakonëshëm pohon ai. Mbasi dy artistë të dalluar, Behar Mera dhe Veli Rada i dhanë sharm spektaklit ndërsa Mjeshtri i madh i skenës Bujar Kapexhiu ishte udhëheqësi i kësaj mbrëmje.

Kënga – hymn “Faleminderit moj Tiranë” e ka marrë subjektin e tekstit të saj nga një eksod tragjik brenda kufijve të Shqipërisë Etnike:

Haxhiu risjell kujtimet e tij më tej, duke treguar se :” Në odat Dibrane, gjithmonë është folur për mikëpritjen e zemërbardhësinë e Tiranës, për bujarinë dhe fisnikërinë, që tironasit, treguan gjatë ikjes së dibranëve në eksodin tragjik të viti 1913, kur u kryen masakrat serbe mbi popullsinë e pambrojtur shqiptare. Dibranët, tregon ai gjetën strehë në Tiranë, dhe kjo kurr nuk është harruar sidomos nga dibranët kudo që janë.

Ai rrefen se si i dëgjonte këto biseda nga goja e më të moshuarave nëpër oda në raste dasmash a mortesh, dhe gjithmonë e kishte mëndjen të bënte një këngë për atë pritjen bujare. Dhe momenti erdhi, thot ai, kur autori i njohur i teksteve të këngëve, Jorgo Papingji dhe kompozitori Edi Balili, krijuan këngën prekës dhe kuptimplote “Faleminderit moj Tiranë”.

Në vitin 1988, vetë Haxhi Maqellara e la Dibrën, që e deshte aq shumë, dhe i kishte dhënë aq shumë, me kolegët e tij me artin e tij të bukur dhe mori rrugën e mërgimit për tu vendosur “përjetësisht” në vendin kampion të lirisë dhe demokracisë në botë Shtetet e Bashkuara të Amerikës, vendin e ëndrrave të të gjithë njerëzimit dhe të artistëve të botës.

Ai u kthye nga SHBA, në vendlindje mbasi kishte kënduar gjatë viti 1987 për rreth 8 muaj. Atëhere, vendlindja e tij ishte nën sundimin e Beogradit në të ashtuquajturën “Jugosllavi”. Në vitin 1988 – Haxhiu, mori rrugën e mërgimit , mbasi kushtet në vëndlindje ishin ashpërsuar ; kultura dhe arsimi kalonin çaste tepër të vështira, ishte koha kur represioni serb po arrinte kulmin. Ishte koha kur Kosova me lëvizjet e saj mbar popullore, kishte nisur e para rrugën e shpërbërjes së “Jugosllavisë” që nuk egzistonë më mbsa shkërrmoqjes së saj.

Në atë kohë edhe pse i ofruan prap një vend në skenë, Haxhi Maqellara, nuk pranoi duke u solidarizuar me popullin e vet. Si mund të këndonte ai në mort? Kur qelitë ishin mbushur plot, me shqiptarë të pafajshëm dhe askush nuk e ndjnte veten të lirë. Nuk këndoi, por ndërkohë që emri i tij ishte gjendur në listën e zezë të 215 intelektulave, që policia sekrete serbe, po merrte masat për t’i burgosur ata si shkatarë të trazirave të asaj kohe kundër rregjimit të Beogradit.

……Haxhi Maqellara është këngëtari dhe kompozitori që u ka kushtuar këngë simboleve kombëtare dhe heroinave shqiptare. Ai është i pari kompozitor shqiptar, që i ka kushtuar këngë bijës shqiptare Nëna Terezes, nobelistes shqiptare , bamirses së madhe. Por, këngët e tij gjithmon evokojnë patriotizëm dhe atdhedashuri nëpërmjet notave të shpirtit të këngëtarit. Ai i këndoi Ganimete Terbeshit, Ibe Plaikuqit, Shote Galicës, Kosovës, Dibrës dhe Tiranës, i këndoi plagës së pashërueshme kurbetit, por edhe nënës shqiptare.

Ky ishte momeneti që ai e la vendlindjen dhe erdhi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Nju Jork , ishullin e “dibranëvë” Staten Island – për të bërë realitet ëndrrat e tij.

Në shtëpinë e tij në ishullin e “dibranëve” Staten Island, ku ai gruaja Fatbradha tre fëmijët nusja e djalit dhe nipi i tij jetojnë së bashku, i morëm këtë intervistë, mbas marjjes së çertifikatës “MIRENJOHJE DIBRANE” dhënë me rastin e 28 Nënotit, 101 vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë nga Shoqata Atdhetare Dibra”:

Zoti Maqellara gjatë gjithë karjerës suaj keni marrë shumë çmime, dhe çertifikata mirënjohje, vlerësime të ndryshme, por më së fundi ju u vlerësuat edhe nga bashkëqytetarët e tu – komuniteti dibran në Amerikë. Pra, si e vlerësoni ju këtë çmim nga dibranët në Amerikë – SHAD ?

H. Maqellara : Edhe ky çmim si gjithë të tjerët, është një mirënjohje të cilën unë pas atij çmimi që më dha Tirana, do ta “ruaj si syt e ballit” i themi ne shqiptarët. Ky është një vlerësim nga bashkëpatriotët e mi dibran në Amerikë, që unë mbas kaq vjetësh që jam larguar nga Dibra, ua kushtojë prindërve të mi, të dashur dhe të ndjer të cilët më lindën dhe me edukuan në frymën tonë kombëtare.Gjithashtu, këtë mirënjohje si gjithë të tjerat, ia kushtojë edhe familjes time të ngushtë bashkëshortes time Fatbardha, fëmijëve Burimit, Mimozës dhe Goxhes, nuses së djalit Mirelës dhe nipit tim të dashur Eduartid.

Të them të drejtën më pelqeu shumë sesi Shoqata Atdhetare Dibrane, më në fund po i trajton dhe jep atë që mertiojnë njerëzit që kan merita dhe kan dhënë kontribut në komunitetin dibran, si në qytetin tonë edhe në SHBA. Andaj, mendojë, që kjo traditë të vazhdojë, që të gjithë ata që kan bërë për Dibrën dhe dibranët, kombin shqiptarë të marrin “Mirënjohjen qytetare Dibrane” që u takon.Të nderohen në festa të tilla edhe dibranë të tjerë, me qëllim që të nxirren në pah vlerat e dibranëve dhe kontributi i tyre, ndërsa të tjerë të nxiten për të bërë edhe më shumë, për Dibrën dhe çështjen kombëtare.

Meqënëse, jemi tek çmimet nuk mund të rrimë pa permendur edhe atë të Këshillit Bashkiak i Tiranës dhe Bashkia e Tiranës, zotit Luzim Basha, që u ka nderuar para një muaji me titullin “Mirënjohje e qytetit të Tiranës”. Si keni arritur ju të ruani dhe kultivoni këtë muzikë folklorike, dibrane dhe tiranase dhe si do të ruhet më tej kjo ?

H. Maqellara : Pyetje shumë e bukur kjo! Nga kushtet e “egra” të emigracionit, kam qenë gjithmon i prirë të bëjë vetëm muzikë folklorike me tabanin popullor të asaj krahine, që i përkas Dibrës por edhe Tiranës, ku dibranët kan qenë pjesë e saj – këtu e 100 vjet më parë. Gjithashtu, kam punuar shumë me Grupin muzikor “Fisnikët” në Nju Jork, të ruajm dhe të kultivojmë muzikën e pastër dibrane, Dhe, kjo për vet faktin – mendojë unë se edhe muzika shqiptare në diasporë mund të ruhet e kultivohet në breza tek shqiptarët, nëpërmjet dasmave , festave dhe gazemndeve të ndryshme që kemi ne shqiptarët e Amerikës.

Pra, duke interpretuar muzikë me taban popullor, duke u ikur atyre dukurive dhe veseve të huaja që janë futur “kot më kot” në muzikën tonë të bukur popullore. Sepse, ajo nuk na nderon edhe si komb ne në diasporë, por përkundrazi ajo na “deformon” ne si komb !.

Duke pasur parsysh se jemi në Amerikë, vendin kampion të demokracisë lirisë dhe të drejtave të njeriut, vendin e mundësive të mëdha, ne jemi të perveligjuar. Kur dihet se në vende të tjera, emigracioni është i “egër” si thatë ju për të asmiluar lehtë. Këtu, është shumë më leht të ruash dhe kultivosh kulturën tendë, nëse dëshiron askush nuk të pengon. Gjtihashtu, ne kemi televizione , radio dhe gazeta të komunitetit, që na mbajnë gjallë me frymën kombëtare shqiptare. Duke pasur si i thonë një “Shqipëri të vogël” këtu në Amerikë, ne shqiptarët kemi shumë mundësi të ruajm dhe kultivojmë muzikën, kulturën dhe traditën shqiptare kudo.

Kur jemi në përgjigjen tuaj rreth kësaj çfarë ju u përgjigjet. A mendoni se aktivitetet kulturore dhe artistike të shqiptarëve të Amerikës janë në përputhje me numërin kaq të madh të shqiptarëve që janë në SHBA?

H. Maqellara : Jo! nuk është aspak!, mbasi jemi aq shumë sa duhet të kemi edhe më shumë aktivite dhe veprimtari kulturore e artistike, shqiptare. Më shumë koncerte e festivale, takime me artistë e këngëtar, promovime librash e artsitësh të rinjë, e të reja këngëtarësh, shkrimtarë , artistë dhe libra, si dhe pjesë të tjera teatrale, filma e të tjera e të tejra, aktivitete e veprimtari kulturore e sportive në komunitin shqiptarë.

Duke shkuar në të njëjtën linjë me kërkesat e disaporës shqiptare në Amerikë, që janë shumë të mëdha. E them këtë, sepse kemi rënë si “viktimë” e biznesve, ku çdo veprimtari dhe aktivitet apo edhe fest kombëtare, po shfrytëzohet vetëm për të bërë biznes, pa parë anën cilësore dhe profesionale , ruajtjen e kultivimin e kulturës dhe artit shqiptarë.

Do të ishte mirë duke parë se kemi kaq shumë këngëtar dhe artistë në komunitet, mbrëmjet , dasmat, gazmendet, festivalet dhe festat kombëtare, koncertet, t’ju lihen komuniteti të arstitëve shqiptarë, atyre që janë profesionist dhe dijnë të bëjnë art dhe jo një DJ-je që ia humb vlerat muzikës shqiptare.Çdo mbërmje mendoj duhet që t’i jepet një karakter tjetër , ai totalisht artistik dhe kombëtar dhe jo vetëm për të bërë biznes.

Çfarë mendimi keni për brezin e ri të këngëtarëve të muzikës popullore në komunitet ?

H. Maqellara : Çdo komunitet jo vetëm ne shqiptarët, në diasporë bërthamën e tyre e kan tek të rinjët e të rejat, këngëtarët të cilit lindin nga komuniteti. Ata duhen të përkrahen dhe mbështeten vazhdimisht më të gjitha mënyrat edhe nga ne që jemi me eksperiencë dhe profesionist. Ti inukrajojmë dhe t’ju “hapim rrugë” atyre nëpër koncerte, dasma, gazmende dhe festivale të ndryshme.

Gjithmon, unë personalisht kam qenë mbështetës i tyre dhe kam insistuar që në vazhdimësi të zhvillojnë aktivitetin e tyre. Sepse, vetëm në atë mënyrë mund të mbrrijnë dhe mund të trashëgojnë nga brezat e vjetër në komunitet, atë çka është me taban dhe e pastër shqiptare..

Dhe jam i entusiasmuar që kemi plotë të rinjë e të reja këngëtare në komunitet – duke u uruar atyre suksese. Një ndër ta është edhe nipi im – djali i vëllait Agronit, Bledar Maqellara, një bariton i talentuar dhe me prespektivë të madhe, për në skenën e Operas së Nju Jorkut. Një solist i kompletur më të gjitha elementet që kërkohen, por që do më shumë përkrahje dhe mbështetjen tonë të gjithve për të arritur në majat e suksesit.

A janë “pjekur” kushtet dhe ka ardhur koha të kemi një festival të muzikës popullore me këngëtar të komunitetit ?

H. Maqellara : Mendojë se edhe më përpara kemi pasur kushte dhe kohë, por ka munguar “vullneti” i ynë i të gjithëve pa prejashtim, pra ana finaciare. Megjithëse, kemi një festival të Kishës Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës”, që duhet lavëdëruar për punë që bënë, por kurrësesi ai mund të mbush atë boshëllëkun qe kemi të bëjmë një festival të mirëfilltë të këngës e valles popullore. Ai është një festival i këngës së kënduar dhe veprave të interpretuara, që ruan e kultivon me mënyrën e vet diçka shqiptare në diasporë. Ndërsa, çdo festival ka karakter tjetër, ka atë të pruarjes së këngës dhe valles së re popullore atë burimore folklorike shqiptare.

Në se do të kishit një mesazh për kolegët e tu, muzikanët dhe adhuruesit e tu – cili do të ishte ?

H. Maqellara : Mesazhi im është për të gjithë kolegët e mi – muzikanët këngëtar e kompozitor, që të kultivojnë sa më shumë muzikën folklorike dhe popullore me taban shqiptar. Ndërsa fansave të mi u dëshirojë të dëgjojnë sa më shumë muzikë popullore dhe folklorike, vetëm të pastër shqiptare. Duke ruajtur dhe kultivuar atë ne do të jemi më krenar me qenë shqiptar. Se kështu mendojë se doti shpëtojmë edhe atij “asmilimit të egër të emigracionit” dhe do të njifemi më shumë si komb shqiptarë kudo që të jemi me vlera të mëdha që i kemi dhe nuk duhet t’i humbim.

Mirënjohjet më të fundit të Haxhi Maqellarës :

Në mbrëmjen Gala kur mora titullin e nderit të Tiranës, unë dua që ti faleminderoja shokët e miqt e mijë. Në rradhë të parë zotin Lulëzim Masha President i Institutit arsimor Uillson në Tiranë, i cili ka sakrifikuar për dhjetë vitet e fundit, jashtëzakonisht shumë së bashku me familjen e tij dhe shokët e tij, për shoqatën dhe unë e falemnderojë jashtë mase, dhe urojë që perendia dhe Zoti i madh të lëshojë bekimin ndaj tij dhe familjes së tij.

Gjithshtu dua të falenderoj dy miqt e mi të shtrejtë poetin e madh Jorgo Papaingji edhe kompozitorin Edi Balili si dhe kompozitorin Saimir Çili sepse edhe puna e tyre, profesionale dhe e mirëfillt më çuan deri tek marrja e këtij titulli të lart.

Njëkohësisht, dua të faleminderojë edhe kryetarin e Shoqatës Tirana – zotin Arben Tafaj, i cili pati mirësinë të më ftoj në “Sofrën e Tiranës 2007″, ku më dhanë mirënjohjen e asaj shoqate. Dhe duke dhënë propozimin nga ana e shoqatës në Këshillin e Bashkisë së Tiranës, për marrjen e titullit :”Mirënjohje e Qytetit të Tiranës”, shfrytëzojë rastin t’ju shpreh edhe një herë atyre falemnderimet për këtë mirënjohje, që ish Kryetari e Këshillit të Bashkisë së Tiranës zotin Njazi Kosovrasti dhe të gjithë anëtarët që votuan unanimisht në marrjen e titullit.

Një falenderim të veçantë ruaj nëzemrën time dhe të familjes time për Shoqatën Atdhetare Dibra, për vlerësimin që më bënë në këtë 101 vjetor të pavarësisë së Shqipërisëme çertifikatën “MIRENJOHJE DIBRANE”.

Por, një falmendierim të posaçëm me këtë rast rezervoi edhe për kryetari i Bashkisë së Dibrës së Madhe, magjistër Ruzhdi Lata, ka qenë ai që më ka përkrahur dhe mbështetur gjithmonë, por jo vetëm mua por edhe të gjithë artsitët dibranë. Këtu në Amerikë falemnderimet e para i takojnë familjes sime të ngushtë bashkëshortes sime Fatbardhës, dhe fëmijëve , nuses dhe nipit tim Eduartid të cilët më kan përkrahur vazhdimisht.

Dëshirojë të faleminderojë gjithashtu edhe një nga bashkëpuntorët e mi të ngushtë këtu në Amerikë, artistin e madh Edi Xhani, me të cilin kam bashkëpunuar një kohë shumë të gjatë dhe instrumentistët e Grupit Fisnikët. Si dhe Shoatën Atdhetare “Dibra” e cila më ka sjellur një kënaqësi të veçantë

Motivacionet :

Në nëntor 2007 Shoqata Votra Dibrane në Dibër të Madhe i ka dhënë mirënjohjen këngëtarit Haxhi Maqellara si solist dhe kompozitor i këngës popullore me motivicionin: “Për kontributin e dhënë dhe që vazhdon të japë në intepretimin, kultivimin dhe afrimin e këngës popullore shqiptare – veçanërisht asaj Dibrane”.

Në tetor 2008 Njësia e vetadministrimit lokal Komuna Dibër e Madhe – Kryetari i saj Agëtim Fida, nderoi zotin Haxhi Maqellara këngëtar dhe kompozitor me rastin e 35 vjetorit të aktivitetit të tij artistik dhe për merita të veçanta në promovimin e vlerave të muzikës popullore nga të gjitha trevat shqiptare, posaçërisht asaj Dibrane.

Këshilli i Bashkisë së qytetit të Peshkopisë me vendim të posaçëm mbështetur në Ligjin për organizmin dhe funksionimin e Qeverisjes Vendore me nismën e Komisionit të Historianëve të rrethit Dibër dhe propozimin e Zyrës A.K.R.S. pranë Bashkisë së Peshkopisë – Këshilli i Bashkisë vendosi dhënien e titullit ” Nderi i Kulturës” – për këngëtarin Haxhi Maqellara me motivacionin:”Për kontributin të shquar në krijimin e interpretimin dhe ruajtjen e vlerave të këngës Dibrane, veçanërisht në Amerikë”.

Shoqata Tirana këshilli drejtues i shoqatës Tirana, nderon me çmimin “Mirënjohje Tiranase” zotin Haxhi Maqellara me këtë motivacion:” Për pasqyrim nëpërmjet këngës të lidhjes historike të Dibranëve me Tiranën”

Në emër të qytetarëve të Tiranës – Kryetari i Bashkisë së Tiranës zoti Lulëzim Basha dhe kryetari i Këshillit të Bashkisë së Tiranës zoti Njazi Kosovrasti, nderuan me këtë çmim me motivacionin : ” Me titullin “Mirënjohje e lartë Tiranëse” artistin e mirënjohur të folklorit shqiptar, në ruajtjen e vlerave kombëtare, integrimin kulturor të folklorit shqiptar në botë, si dhe për kultivimin e artit dhe muzikës tradicionale të qytetit të Tiranës” . Kam përvilegjin që në ëmër të qytetarëve të Tiranës t’ju ofrojë këtë titull dhe t’ju ofrojë të gjitha të drejta e patjetërsueshme që burojnë prej këtij titulli.

Me rastin e 101 Vjetorit të Pavarësisë Së Shqipërisë, Shoqata Atdhetare Dibra në Nju Jork, bashkëqytetarët e tij në Amerikë, në shenjë respekti dhe nderi i dhanë më 28 Nëntor 2013 – Çmimin “MIRENJOHJE DIBRANE”, këngëtarit dibran Haxhi Maqellara me motivacionin : “Këngëtar me vlera të mëdha kombëtare, dhe artistike, i shquar edhe si veprimtarë i dalluar i çështjes kombëtare, njëri prej themeluesve të Shoqatës Atdhetare Dibra në SHBA.”Bilibili i këngës Dibrane”, këngëtari i njohur në Shqipëri, Kosovë e mbarë trojet shqiptare, këngëtari që ngriti peshë Kosovën dhe tokat shqiptare, më këngët e tij patriotike !”

Who Is The Albanian Voted Manager Of The Year!

December 10, 2013 by dgreca

By Nick Markola CIMA®/

Just this week, after approximately 40 years, New York reclaimed the title of having the highest skyscraper in America. The New World Trade Center was officialy declared the tallest US stracture surpassing the Willis Tower (ex Sears Tower) in Chicago. It is very fitting that one of our own was voted this year as the manager of the year in Manhattan. The US is the Global Superpower and the beacon of hope for all. It was long established that Manhattan, or the New York City is the capital of the world. A delineating symbol of the US might, or the global dominance of Manhattan, is its breathtaking skyline Skyscrapers that adore the Manhattan skyline were influenced or built by many of the Europe’s elite. Today, they are managed by some of the most skilled managers in the world. On November 2, 2013, in a Hollywood type red carpet ceremony at the famed Roosevelt Hotel, one of the most skilled managers in the world was recognized for his impeccably work and awarded the highly coveted Manager of the Year award. Anton Markola is the first Albanian and possibly the first ever person from South East Europe to receive such an award.

Great minds came up with the concept of sky scrapers and build them into the sky. Now we adore the architectural beauty that symbolizes the superpower of the United States and sets Manhattan apart as the capital of the world. We are indebted to the great minds, architects and engineers for giving us the skyscrapers. It also takes extremely skilled individuals to manage such marvels. Some of the most crucial deals in the world are negotiated in these breathtaking structures. Some of the complex transactions that shape the entire world take place in them. Some of the most influential people in the world live and raise families in these world renowned buildings. Negotiations that shape lives the world over are, on daily basis, held in these wonders. Moreover, the world always looks to the US for hope and guidance. Whenever there is crisis in the world, or a big deal to be made, everyone asks when the Americans are coming. As the beacon of hope, the world is used to turn to Americans for most important needs. Who do Americans turn to when they are in need? When it comes to military intervention, Americans turn to highly trained Navy Seals. When it comes to managing their homes and temples of business, Americans turn towards the most skilled managers. They turn to the elite managers, with a multitude of great kills, many of them Albanian. They turn to someone like Anton Markola.

A highly skilled manager is not required to only have managerial skills. Elite managers need to have three distinctive sets of skills. They need to have excellent management skills, great technical expertise and outstanding communication/people skills. As part of the managerial skill set, they need to be able to multitask, manage projects, large staff with high number of employees, guide them and motivate them to always do their best and deliver superb top of the line results. Elite managers need to posses great technical skills as they interact with many vendors. Many try and fail in this field due to the lack of sophisticated skills. Some of the technologies currently utilized in skyscrapers resemble technologies used in aeronautics. In terms of the third skill set which covers communication/people skills, top managers must be excellent communicators and have a keen ability to connect and work with different people. People skills also are required to motivate the staff, lead them effectively and constantly mentor them. Being a successful manager is a team sport. Like every good coach that needs to prepare and motivate the players, a good manager needs to always do the same with his workers. If you only have one or two of the skill sets described, that is not enough to make it into an elite manager. All three skill sets are the bare minimum for an elite manager such as Anton.

Intellectually handicapped ones believe that being a successful building manager, is just being a super. In reality, being top manager is anything but that. It requires dedication, lots of hard work and above all, it requires solid education. Anton holds a degree from the US, a law degree from the University of Prishtina and a multitude of certificates, from the US, in various fields where he stays competitive and abreast of latest thinking and technologies.

Who Is the First Albanian to Rise to the Top of Management Field?

Anton Markola comes from a small village called Kllezna in the Muncipality of Ulqin which sits approximately mid distance between Ulqin and Shkoder. Kllezna is known to some for the medieval town of Shas. Despite its relatively small population, Kllezna has one of the highest college level education rates per capita of any Albanian place. A month before Anton turned four years old, a major tragedy struck our family. Our father Mark unexpectedly passed away at the very young age of 31. This was very traumatizing for our entire family and it was the hardest on our mother Maria who was only 26 years old when our father passed away. Anton learned early on about responsibilities. In fact, at a very young age, he became the man of the house or the head of the household which brought responsibilities and obligations. First four years of elementary education, he completed in Kllezna. Next four years, from grades 5 through 8, he attended elementary school in Katerkoll (Vladimir as it is also known). This required that he, on daily basis, walk over 6 kilometers to and from the bus, or walk over 12 kilometers to and from school, rain or shine. By the time he turned 14, our family moved to Ulqin so Anton could attend high school. This is the time when he began working and holding full time summer jobs to help our mother provide for the family. While many of his 13-14 year old peers were busy tanning at the beach or playing ball, Anton was busy doing manual labor jobs to help our mother raise money for the family and pay for our future education.

Life under communism was hard. Life for a widow with two small children was even harder. Anton early on saw our mothers pain, suffering and hard work and understood the importance of doing something with your life. He was always a great student in school and top of his class with excellent grades. He received countless awards and honors for being an excellent student. He accomplished all this with a simple philosophy that, sooner or later, hard work pays off and our mother’s words that after every storm comes sunshine, always rang true. After high school, he decided to pursue a University Degree in Law from the University of Prishtina in the mid 1980s. Anton wanted a university degree and diploma, but he wanted no part of dropping out or spending a decade as a student in Prishtina. He knew how hard it was four our mother to provide for us and pay for his education. At the end, he knew that he had a family to take care off in Ulqin and he did what he does best. He worked very hard and completed his law degree from the University of Prishtina in a relatively short term, of just 4 years. A feat that just a small percentage of students accomplished, typically the smartest and hardest working ones. Once again he was in the top of his class.

Anton returned to Ulqin in 1989 with a University Diploma and big dreams for his future. Anton managed to get a highly coveted job as the Public Prosecutor in Ulqin. The winds of war in the region began blowing and Montenegro was not spared. Politics of the situation played a negative part and being an Albanian Catholic was a liability. Being highly educated, young and ambitious was even a bigger threat to the weak ones that called the shots. For mysterious reasons which are unknown to this day, Anton was forced out as of the highly coveted job as the Public Prosecutor and found himself unemployed. Shortly thereafter, he was also drafted by then national army. We were both drafted, and both refused to fight the unjust Yugoslav war. We fled the country overnight and Anton moved to Brussels in Belgium. In 1992 Anton made the famous journey that many Albanians have done before him. He crossed the Atlantic Ocean and came to the United States, settling with our uncle in the Bronx. A young lawyer began his new life in the adopted country in the early 1992. He began a new journey in the best country in the world. Growing up under communism meant that in school, instead of English, he learned Russian as foreign language in school. This unfortunately meant that he began his life in the US without speaking a word of English. He did not know how to speak English, but he knew what he has learned in life thus far. He knew that hard work will offset everything. Typical of many other immigrants, Anton began his new life as a legally trained lawyer doing dishes and bussing tables at restaurants. While many highly educated people would have been depressed and discouraged by having to work such menial jobs, Anton was anything but discouraged. He was very happy. He never ceased to believe in hard work and saw this harsh beginning as just that; a harsh beginning that would lead to greater tomorrow. Boy did it lead to great things. Shortly thereafter he began with real estate and management then started managing large properties. Along the way, he was very fortunate to marry his wife Anna, a great lifelong partner with whom he has two great boys, Mark and Joseph. It is too early to tell what the boys will end up doing in life, but both share a simple trait from the parents and that is the trait of hard work. While Joseph could be a scientist or a businessman, my bet is that Mark will follow the previously paved path to a law school. At the end, he knows he is my favorite older nephew.

Anton’s hard work resulted in moving up the corporate ladder. He currently manages one of the crown jewels of the real estate in the world, a skyscraper that towers over 78 stories over Manhattan. Anton currently represents a well known real estate powerhouse of Douglas Elliman where Mr. John Janagelo is his mentor and close friend. In fact, it was Mr. Janagelo who early on saw Anton’s great potential, his outstanding skill sets and took him under his wing, making him one of the most trusted folks at Douglas Elliman, their go to person and one of the top Building Managers in the world. Very often, when Douglass Elliman is looking to demonstrate its might, Anton is called in to handle the job. In part, thanks to Mr. Janagelo vision and guidance, an Albanian immigrant from Ulqin was mentored and groomed into one of the elite global managers.

America is a land of opportunity. It is the only such place in the world where you can come in as an outsider, equipped with nothing else, just with a desire to succeed and strong work ethic, where you can make dreams come true. Anton’s hard work and stellar success in managing some of the most complex skyscrapers in the world did not go unnoticed. People that Anton works with and interacts are fully aware of his excellent quality work. Even his competitors are aware of what top level manager he is and are taking notice. They all came together this year to pick the best manager there is in business and their work was cut out for them. They easily picked Anton as the Building Manager of the Year for 2013.

The ceremony of recognizing the best in business was held on November 2, 2013 at the world renowned Roosevelt Hotel in New York City. Our family could not have been more proud. Our seventy year old mother often complains of knee pain. Due to some miracle, that night she had no pain of any kind in her knees and despite being a short lady, under five feet, she stood very tall and could not hide the proud smile the entire night. Her life partner and husband passed away 43 years ago and this night she could be very proud of the work she did raising their children. Anton’s wife and boys were very proud too. The boys decked up in expensive and neat tuxedos looked like real men now, mingled with the attendees and were very proud of their father’s accomplishment. By coming to this country with nothing and accomplishing so much in short 20+ years, their father set the bar pretty high for them. Hopefully, they will pick some of the best traits from the father and will surpass him. We all are rooting for that as we want them to make the family and all Albanians even more proud. As the younger brother, I was happy and proud beyond description. All I could think is that every brother would wish to see a brother succeed like this in life. The gala dinner honoring my brother was a great honor for our entire family. It was a great honor for all Albanian Americans to celebrate such an amazing success in a country of over 300 million. It is everyone’s dream to see the US. Millions and millions of people globally dream of making it in the Capital of the world. Only a handful, at the end, succeed in making it in NYC and Anton Markola made it. He is a true testament that, sooner or later, hard work pays off. Anton’s motto has always been that dictionary is the only place where success comes before work.

There are many reasons why America is a superpower and the greatest country in the world. Americans know how to innovate, how to lead, how to share and know how to inspire. They also know how to spot a good talent, recognize it and train that person well. When it comes to their security, they know how to pick the best navy seals and train them. This year, American’s demonstrated that they are also capable of making the best managers in the world and picked an Albanian for the Manager of the Year. Only in America sky is the limit and Albanians are making great use of that in many fields.

NË HOTIN E VENDIT MBI PLAVË ENDE KA DITË ME DIELL…

December 10, 2013 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/

Në trevën historike të Hotit të Vendit në juglindje të liqenit të Plavës, në shek. XVIII jetnonin disa vllazni hotjane qëndrestare vitale: Mahmudët e Kurtët e Hotit – derë e hershme, e madhe, e fortë. Gjonët e Hotit – rriten në këtë truall në vargbrezni me dy barqe, të Haxhaj e Sinanaj, dhe nga Haxhajt krijohen degëzime të reja: Mehaj, Hysenaj e Mujaj. Gjokët e Hotit – tevona çvendosen brenda krahinës, në Dosugja të Gucisë, tek pllaja e Dodës, të njoftun edhe si Beqirhotaj apo Gjelaj.

Disa vllazni hotjane shtegtuan pakthim trojenik kryesisht rrjedhave lumore të Limit, Tarës, Valbonës e Moraçës. Markët e Hotit u ngulën me truall e kulla në Rahovecin e sotëm, në Krushë të Madhe e, prej kësaj vllaznie, është politikani martir, filozofi e shkrimtari i shquar, Ukshin Hoti. Gjeloshët e Hotit nga lugina e Jasenicës u shpërngulën në Sanxhak-Tregu i Ri, ku tashti, në bashkari me hotjanë të tjerë, numërohen mbi 200 shtëpi. Nga vllaznia Sinanaj ka të larguar për në Rrozhajë, të cilët kryebigohen ndërveti me lidhje gjaku tek Gjoni i Hotit. Nga të gjitha vllaznitë e Hotit të Vendit ka të ikun në vise shqiptare nën Malin e Zi, drejt Kosovës, Shqipërisë, Maqedonisë, Bosnje-Hercegovinës, etj.. Në Nju Jork të Amerikës këto pesë dekadat e fundit është formue një komunitet i madh e aktiv etno-kulturor i hotjanëve, një “Hot i Dytë i Plavës”.

Vllaznitë e sotme hotjane në vendlindje, në Hotin e Vendit e në krejt krahinën e Plavë-Gucisë, si edhe në çdo vendbanim tjetër shqiptar e mërgimtar e mbajnë emrin e një paraardhësi të tyre të shquar për mbiemër të vet. Nganjëherë, familje apo individ e mbajnë për mbiemër edhe emrin e fisit të tyre të lashtë, etnik, historik. Mehajt e kanë emblemë të mbiemrit të vet: Mehin, i cili veprimtaroi emërmirë për shtëpinë, fisin e kombin e vet deri në kufijtë e legjendave, deri në ditën e fundme të jetës.

Lindja e Mehi Ujka Haxha i Hotit të Vendit ka mbajamendje, pasi përkon me një ngjarje historike tragjike, me vrasjen e Kara Mahmud Pashës, Vezirit të Shkodrës, në fundshtator 1796, pas një çarje rrethimi në Pipër, teksa u fut në kishën e Palabardhit, gjatë një përballje luftarake për rikthimin gjeo-politik të tri krahinave shqiptare: Kuçi, Pipëri, Palabardhi në juridiksion plotor të Pashallekut të madh të Shkodrës.

Ujka (Ujkani), baba i Mehit, sëbashku me qindra malësorë nga Hoti i Vendit e Plavë-Gucia, mori pjesë në këtë luftë në mbështetje të Vezirit të Shkodrës. Pas tërhjekjes sprapsuese prej kurthit luftarak të betejës, duke luftue në rrethim, bash në Pipër, u vra atdhetari i flaktë Gjyla Begu i Rexhepagajve, sundimtari i pashoq i Plavë-Gucisë. Ky ishte mik i fismë i derës së Kara Mahmud Pashës, i cili ka verue shpesh herë në brigje të liqenit të Plavës, ndaj ende majemali në këtë trevë thirren “Maja e Vezirit”. Këta dy burra të mëdhenj, probatima ndërveti, në këto kohë tepër të vështira, e kanë mbrojt Plavë-Gucinë për mos me u pushtue e aneksue si krahinat e tjera etnike shqiptare në brigje të Moraçës nga Mali i Zi i shovinistit vladika Pjetër I Petroviç-Njegosh.

Ujka Haxha i Hotit të Vendit, baba i Mehit, i mori disa plagë në trup gjatë këtyre luftimeve dhe falë kalit të tij mjaft të stërvitur mundi të tërhiqej nga fronti i përgjakshëm me pjesën e ushtrisë së mbetur, të mundur e në largim. Diku përtej sheshbetejës e kanë marrë me veti hotjanët e Rrafshit, të cilët e kanë njoft me nji të pame me sy. Kah mesi i dimnit ka mujt me ecë në kambët e veta. Në të çelun pranvera me gjethe lisi e lule fushe e kanë ngjit në Hotin e Vendit. Rrnoi disa vite. Mesa dijmë i la mbrapa vedit tre djemë trashëgimtarë: Haxha, Muja, Mehi, të cilët, këta dy të fundit, tevona dolën bark më vete, ndanë toka e ngritën kulla.

Mehi, i pari i Mehjave të derisotëm, ishte ma i madhi ndër tre vëllezërit e tij dhe kishte shumë motra. Kjo, atij, i dha krahë mirësie me i forcue lidhjet e miqësisë me krahina të tjera përrreth Limit, Moraçës e Drinit. Tek Mehajt traditor nuk ka ndodh me pasë marrje e as dhanie me martesa në Hotin e Vendit.

Kajmekani faqezi i Gucisë, Zija Beg Rexhepagaj, kunat me Hudaverdi Pashën e Mahmudbegollëve të Pejës, pas luftës së gjatë austro-otomane (1683-1699), i shpërnguli përdhunshëm dhjetra familje etnike shqiptare (jo)kryengritëse nga Brezovica, Metehi e deri në afri të Hotit, në luginën e lumit Gjyriq (i thirrun dikur “Lumi i Mirë”). Vendoj në këto territore rreth 241-360 familje nga Moraça, Palabardhi e Ciklina e Çetinës duke iu dhanë toka vrrini si edhe lartësi bjeshktare në Çakorr, Babinë, Bogiqe. U çue në kambë Hoti i Vendit për mos me i lanë me u shpërngul forcërisht asnjë familje hotjane dhe mos me e lëshue asnjë hap tokë të vet për këta kolonë të rinj, pasi boll ishin rrudhë hotjanët e Plavës me territore etno-historike përgjatë shekujve. I ngjeshën armët. Hipën në kuajt e luftës. Kajmekan Riza, ma i keqi i kazasë së Plavë-Gucisë në dymbëdhjetë breza sundimtarësh nga dera e Rexhepagajve, u nis me të vetët me iu dalë para hotjanëve tek Guri i Gjokës. Ai nuk donte me e mësy trimat e Hotit të Vendit deri tek “Sokaku i Hotit”, tek territori i hershëm i tyre në afri të liqenit të Plavës. Fjala e Hotit shkoi deri në vesh të Zotit. Askush nuk ia shkeli asnjë fije bari kësaj treve etnike historike.

Kit’ histori thuhet se e kishte mjaft për zemër Mehi Ujka Haxha i Hotit të Vendit, ashtu sikurse edhe pasaardhës të tij bio-genetik të Mehajve e të vllaznive hotjane Haxhaj, Sinanaj, Mujaj e Hysenaj. Kjo, qyshse në hershmëri, kallxohej në oda hotjane e në kuvende tek Kodra e Rexhës, tek kisha skej lumit në Jasenicë. Kudo. Edhe kjo histori i ka frymëzue në breza hotjanët e tri luginave të hershme e hotjanët e sotëm në dy faqet e luginës lumore të Hotit, nga Shkambi i Zi deri në bjeshkën e Horolacit tue fillanis vrrinit me 1.050 m e mbrri deri në 2.199 m. lartësi mbidetare në bjeshkë.

Herët, bjeshkët alpine janë kanë me ndore të shtetit otoman. Ato jepeshin me traminë (porestin). Hoti i Vendit bante përjashtim prej kësaj rregullsie shtetërore të kohës. Mirëpo, tregimohet se një ditë Mujë Ujka Haxha, i pari i vllaznisë Mujaj, e pati pa një andërr sikur ua morën bjeshkët “me ba haraç”. I thirri Mehi Ujka Haxhës, të parit të Mehajve, e dolën bashkarisht në Koshuticë të Hotit. Aty panë zyrtarë të qeverisë osmane. Fjalafolën me ta. Po s’u tërhoqën nga marrja e bjeshkës. Ua nisën pushkën. Bjeshka i mbeti prapë Hotit të Vendit. Tashti ata i kanë varret në Koshuticë, në krye të Çardaqeve.

Pas akteve të tilla me shembuj qëndrestarie dekteri në fillime të shek. XX nuk i hyni kush në pjesë toke Hotit të Vendit, veçse kur hotjanët i dhanë ato në raste apo rrethana të caktuara me klering apo valutë të kohës, si fjala vjen ofertuesve Rexhepagaj.

Në kohën e Kraljevinës, në vitin 1924, me të ashtuquajtunen “Reformë Agrare”, iu morën Hotit të Vendit kullota e male nga Jugosllavia e Parë, që iu kanë rikthye veçse një pjesë e vogël 181 hektarëshe tek Koshutica e Hotit. Prapë në kohën e Titos, Jugosllavia e Dytë, me tjetër platformë e praktikë të ashtuquajtun “Nacionalizimi”(1955-1961) ua mori gjithato prona hotjanëve e, prej asaj dite e deri më sot, kanë mbet’ prona shtetërore. Vitet e fundit, ky shteti i Gjukanoviçit, në këtë kohë të riaktivizimit në rrugë diplomatike e politike të ashtuquajtunes “Jugosllavia e Katërt”(!), prapë po synon e sulmon marrjen e tjetërsimin pronësor të tokave të Hotit të Vendit me anë të Parkut Ballkanik të Paqes “Prokletje”(!)

Gati një çerek mijëvjeçari po kalon nga kohëlindja e Mehi Ujka – i pari i Mehajve dhe, ende hotjanë, plavë-gucias e të tjerë, fjalaflasin me admirim për emrin e bëmat e Mehit aqsa një bashkëvendas i moshuar më pohon krenarisht: “veçse krahët nuk i ka pasë”.

Luftëtari i maleve shqiptare, Mehi Ujka, sëbashku me disa hotjanë të Plavës, patën konflikte të përgjakshme me armë me ekstremistë nga Vasojeviçi i Epërm (Nahija e Vasojeviçit), krahinë e sapo futun forcërisht nën Sanxhakun e Cerrnagores, në kohën kundërshqiptare të peshkopit-princ Peter I Petroviç-Njegos. Kjo i detyroi përkohor me e lanë Hotin e Vendit dhe me ra në qytetin e Shkodrës, kryeqendrën e Sanxhakut të Shkodrës, kaza e të cilit ishte edhe Gucia me rrethina të hapëta nga ana administrative.

Mehi Ujka i Hotit tue ecë me kusherinjtë e vet nëpër Shkodër ndal tek një dugajë. Hyjnë brenda. I sheh do patkoj të varun aty. Fjalathotë: “Po sa i kie ata patkoj, o dugajxhi, se po më duken pak si të hollë?! Dugajxhia i përgjigjet tue e ndjek terezinë e vet, duke e reklamë mallin e vet. Atëherë, Mehi ia pret: Unë me i kap qitash i thej me dorë, i baj dy copësh! Dugajxhia ia kthen: N’mujsh me i thye, i kie një teste (50 copë) me patkonj dhe për çdo patkue edhe nga nji thumb falas…

Si u tha edhe u ba. Mehi e tereziti mirë patkoin në dorë, i dha vetes kivet e ta këputi në mes. I dha krahut me forcë e ta ngjujti neltas një pjesë të patkoit, i cili u ngul në një tra të tavanit të dugajës. I mori patkonjtë e thumbat e premtuem prej dugajxhisë. Iu dha prej tyre edhe kushërinjve të vet, sepse dihet: hotjanët janë tepër të dhanun pas kuajve, një traditë e kahershme, e mbartun dhe e përcjellë qyshse nga paraardhësit e vet, nga Autariatët ilirianë.

Një ditë tjetër, bash në qendër të (krye)qytetit të Shkodrës, u borokatke një shkodran truplidhun e shtatlartë tue piskatë me ritme daulleje: O në këtë sanxhak, në 12 fise të Malësisë, nuk ka burrë si më del me u ndesh përballë!

Shumkush në Shkodër ia kishte ndie zanin ose pa faktikisht forcën Mehi Ujkës së Hotit të Vendit, prandaj e thirrën një ditë vere me u kap trupas me shkodranin bejlegxhi. Kusherinjtë e vet iu lutën me e hjek “gujen”, veshjen malsorçe, hotjane, po ai iu gjegj atyne me bindje të ngultë: “Gujen nuk e hjeki. Ajo delme që nuk e ban bashkën e vet nuk i duhet gja kujt…”.

Mehi po don me hjek merak për mos me çue në Hotin e Vendit ngatrresa të idhta e as gjakderdhje hakmarrëse, prandaj ia bani me dije paraprakisht shkodranit, i vnon kusht para se me u ndesh ndërveti: O burrë i dheut, në kit Shkodrën tonë, në kit’ ditë, ba me ia thye dorë a kambë njani-tjetrit, me e mbyt shoqi-shoqin, nuk kena fjalë e as pushkë mbrapa? Shkodrani ia dha besën se kurrgja kësosh nuk do të ndodhin në këtë ditë tregu, në këtë ndeshje force mes tyre, në mes farefisnisë së tyre.

Njerëz si bleta ishin mbledhë me plot kureshtje e komente përrreth tyre, në pritje të duelit e të fitimtarit. Një spektakël i tillë force kishte ngjarë shpesh në kryeqëndren e sanxhakut, në ditën e pazarit të madh.

Kur e kapi rrokas po dvet shkodrani: A je kap Mehi? E ky hotjani me urtësi force ia kthen turrtë: Po, po. Mos kie gajle! Prapë shkodrani në kit ndeshje force po don me e dit’ me atë kryelartësinë e vet: “A po m’i jep ti para trupit apo unë me t’dhanë ty?” Ia pret Mehi: “Jo, ti epëm mue…!” Shkodrani boll i dha vetes fuqi po nuk mujti me e luejt Mehin prej vendit. Rrinte si lis bjeshke.

Rradha po i vjen Mehit. I vikati për me ndie edhe të tjerët: “Tashti unë po due me të dhanë ty para! Pritëm mue!”. Ia ngjiti fort, çobanisht. E cingloi prej toke. I lvritshin kambët sikur miut. E gjuejti plastim për tokë. I gufi gjaku prej goje e hundësh. Ia mbyti byrykamen. Shkodrani nuk doli ma në mejdane të tilla.

Atëherë njerëzia, të mbledhun aty, e morën Mehin dhe e ngritën mbi supe, tue ecë një copë kohë e rrugë nëpër pazarin e Shkodrës. Jehonin thirrjet e fuqishme: Mehi! Hoti!… Këtë histori dueli e mori vesh edhe sanxhakbeu i Shkodrës…

Mehi Ujka i Hotit ishte jetëgjatë e fort i mbajtun. Thuhet se e kapërceu qindin tue ecë mbi kali shale për në bjeshkë të Koshuticës. Me pamje nga afër nuk i dallohej mosha e madhe. Ndoshta të gjitha këto e shpjegojnë faktin se Mehi mori pjesë edhe në të madhen e të përgjakshmen “Betejë të Ostrogit” (1853) në krahinën e Bjellopavliçit kundër forcave pushtuese e aneksuese të Malit të Zi të princit shoven Danilo I Petroviç-Njegosh.

Plaku i moçëm Mehi Ujka i Hotit thuhet se e ka varrin e tij në atë të përpjetën ku Jasenica kap prej bjeshke, atje tek Vorret e Vjetra.

Tahir Meha i Hotit të Vendit nuk ishte njeri i pazakontë, trupmadh e muskulfortë si i ati, po nuk i pati lanë gja mangut për nga trimëria e zgjuarësia.

Ai kishte edhe një vlla tjetër disa vjet ma të madh se vetin, Isufin, i cili ishte çoban i zoti dhe pati një vdekje natyrore të parakohshme tue lanë një djalë të vetëm, Sinanin, e katër çika njana pas tjetres.

Luftëtari atdhetar Tahir Meha i Hotit të Vendit shquhet në një nga betejat ma të mëdha e ma të vështira shqiptaro-malazeze, në atë të Grahovës (28 prill–1 maj 1858), si dhe ka marrë pjesë në disa luftëra lokale në mbrojtje të Plavë-Gucisë me rrethina.

Shaban Tahir Meha i Hotit të Vendit duket se i përngau gjyshit të tij, Mehit, pasi ishte një burrë i fuqishëm. Në fletore të shenimeve për Hotin e Vendit disa bashkëbisedues në Plavë-Guci e në Nju Jork-Amerikë ma përshkruajnë si “një trup mjaft leshtor” aqsa edhe dimrave tepër të ftohtë “e mbante vetëm një goxhup”. Ai ishte aq punëtor i rrallë sa edhe toka ia njihte dorën dhe ia ndiente frymën.

Asokohe, Shaba, siç e thirrnin shkurt e me afri, e ngriti një kullë trekatëshe në truallin e vet, sikurse edhe Alush Smajli Haxhaj, Ukshin Arif Sinanaj, Malë Rrustem Hysenaj, Ibër Mustafa Haxhaj (dykatëshe) e, ndonjë tjetër. Këto kulla e banin Hotin e Vendit edhe ma të bukur e ma të lumtur, iu jepnin forcë qëndrese e frymë zhvillimi ekonomik e kulturor hotjanëve. Kur Mali i Zi e pushtoi e aneksoi me gjak e flakë Plavë-Gucinë (1912-nëntor 1913) i dogji edhe kullat e besës e qëndresës të Hotit të Vendit.

Edhe sot e kësaj dite, afër kullës të dikurshme të Shabës trim e gjallnik, gjenden gjurmët e dy furrave gëlqereje që i ka pasë ndërtue në kohën e vet. Këtij vendi, ku e pjeki e nxorri gëlqeren për veti e për treg, i ka mbet’ toponimi i përhershëm: “Qerrshahe e Shab Tahirit të Mehajve”.

Shab Tahiri me djemtë e Mehajve të kohës së vet gjerdanonin në unison me bashkëfistarët e vet hotjanë në Hot, Jasenicë, Zabel, tek “Balli i Gjahut” (kodër thepore, në hymje të Hotit, kah lindja, në të majtë të liqenit të Plavës), tek ngjiteshin e dirgjeshin nga bjeshka, kur merrnin udhë për në tregun e Plavës e atë të Gucisë, kur rrugëtonin për në Pejë apo Shkodër. Këta të tre i jepnin bukuri e krenari vendit e kuvendit, udhëtimit e argëtimit. Burrat e Hotit, edhe brenda krahinës (kaza, kapiteni, komunë) në qytetet Plavë e Guci, binin në bashkari deri në mbi 20-30 vetë, me kuaj shale e armë, të veshur si për ditëmadhe pazari, etj.

4 Dhjetori 1879 i kohës së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit është sipari i një prej luftërave kombëtare ma të mëdha në historinë shqiptare: “Lufta e Ultinës së Epërme të Limit “ (Nokshiq, Arzhanicë, Pepaj, Brezovicë…), e cila u përmbyll me gjak e flakë më 11 janar 1880. Kjo luftë njihet ndryshe edhe si “Dy betejat e Nokshiqit” (dhjetor 1879, janar 1880). Mbi të gjitha historiografia shqiptare e vlerëson si një nga faqet e ndritura të “prologut” të Pavarësisë së kryer më 1912 në Vlorën e Ismail Qemalit.

Pak kush e din se heroi i kësaj dite historike, dëshmori i parë i kësaj lufte historike, është një luftëtar i madh, njeriu i thjeshtë, (Murat) Osman Murati i Mahmudëve të Hotit të Vendit, një personazh historik i padalun në dritën e vërtetë të historisë kombëtare, në breza të shuar nëpër luftëra me sllavë të Jugut e otomanë të Lindjes. Ai i përket një vllaznie të vjetër sa vet Hoti, trime si vet Hoti, ndaj thirrej edhe me emra simbolik: “Mahmud-hoti”,“Murati”. Gjithandej cilësohej si njeri “i lindun me orë”, më fjalathonë Ahmet Murati i Sinanajve, Rexhë Mehmeti i Sinanajve, Sinan Isufi i Mehajve, Halil Ukshini i Sinanajve, Ilmi Murat Mujaj, etj. Boshnjakët e Plavë-Gucisë, ma së forti shqiptarë të asimiluar, thoshin shpesh se nuk ka luftë pa Muratin, e përdornin shprehjen e njohur: “Nema rata bes Murata”. Ky, në syçelje të dritës, në syfyr, lëshoi kushtrimin tek Kodra e Rexhës e dukej se eci ma shpejt se jehona e zanit të tij nëpër luginën e Hotit e të Gjyriqit, trupon urën e Limit, i bie përfund Brezovicës e pa hi në Pepaj i paradalin nja 100 shkije në fushim. Mbante me veti buzdavanin, shpatën e thikat e mprehta. I ka zhdrip kalit të shalës tek grupi ma i parë ulandejas i shkijeve e iu tha: Kam ardh me iu pru i xhevap… E nxori shpatën nga brezi e thuhet se i ka pre 15 krena pushtuesish malazezë. Ai shkoi si hero, e dha jetën si hero, tue e ndez luftën e pashembullt.

Alush Smajl Haxhaj, Dera e Parë e Hotit të Vendit, përcjell jehonën e kushtrimit luftarak e, hypi në kalë të bardhë dhe, sëbashku me vëllezërit e vet: Asllanin, Currin, Medin, Tahirin, Rexhin i cokatin e i ngjeshin armët për luftë kundër ushtrisë malazeze.

Luftëtari trim, Shab Tahiri Mehaj, rreth 30 vjeçar, siç shkruhet tek monografia “Epopeja e Luftës së Nokshiqit” (Zenel R. Haxhaj, USA, 1998) kushtrimon malsorçe “nga shkëmbi i Horllacit, nga Mehajt, rranxë bjeshkëve të hotjanëve” dhe mori pjesë ballas në të dy betejat e Luftës së Nokshiqit, duke marrë edhe një plagë më 11 janar 1880.

Nga Hoti i Vendit, 33 apo 37 ose 43 luftëtarë nga vllaznitë Haxhaj, Sinanaj, Mehaj, Hysenaj, Mujaj e një i Dedushaj, Bajram Musa, ranë tek kulla e Jakup Ferrit në Plavë e, siç më kuvendon në Nju Jork veterani diamantor, Rexhep Gali Balidemaj, “dolën në ballë të luftës në Nokshiq”. Strategjia e luftës së Ultinës së Epërme të Limit (Lufta e Nokshiqit) kishte planet e veta të (pa)shpalosura, po të parët strategë të saj atdhetarë idealistë e luftëtarë të pakompromis ishin hotjanët, që u ndoqën njëherash e përflaktas nga nokshiqasit…e rugovasit… Historia ka fillue me folë…

Isuf Shab Mehaj, i dyti ndër djemtë, ishte e mbetet në kujtesën e vllaznisë së tij e të hotjanëve të Plavës si “sokol djalë”. Sipas traditës hotjane të lashtë, ishte i dhanun mbas garave me kuaj, biles me kalin e tij të bardhë dilte shpesh i pari ndër të tjerët. Si ai ma, me talent të rrallë e ushtronte currulajen me soha. Ishte shtëpiak, dinte me vnue e me mbajt pasuni. Në “kohën e Krajlit”ka dalë kaçak se e ndiqte shteti jugosllav. Në vitet ’30 i erdhi papritur vdekja natyrale e parakohshme, duke lanë tre djemë: Ramadanin, Bajramin e Sinanin, e, ndër vite, plot nipa e mbesa me vila në vendlindje e në Amerikë.

Djali i tretë i Shab Tahiri Mehaj, Hamza, i shkathët e i zgjuar, e ka humb jetën aksidentalisht në lumin Buna në moshën 18 vjeçare.

Brezi i dytë i Isuf Mehajt, Ramadani, ishte i aktivizuar me forcat nacionaliste antikomuniste, pjestar me djemtë e Haxhajve të Hotit, po aksidentalisht e preu kambën e nuk mujti me shkue me ta në terren. Kryeplaku i fshatit të Hotit të Vendit, Musë Sadiku, i çon fjalë se forca partizane e kanë në shenjestër të hakmarrjes, prandaj për dy metra borë ra në Deçan e, prej andejna, në pranverë, ndejti tek dajtë e vet, tek Mulosmanajt e Krasniqes në Malësinë e Gjakovës.

Sadri Shab Mehaj, i lindur kah fundshekulli XIX, i rritur në një familje me tradita e kontribute atdhetare, që me mend e sakrifica kishte arritë të jetë një nga ma të pasurit në Hotin e Vendit, biles në vitet ’20 deri më ’40 veçohej si një nga pasanikët ma të mëdhenj në krahinën e Plavë-Gucisë. Përveç angazhimit të përditshëm të familjes së vet kishte të punësuar edhe 5-6 punëtorë aktiv, të përhershëm.

Kur ka hy komunizmi në Hotin e Vendit, në kohën e Jugosllavisë së Dytë, Sadri Shab Mehaj, kishte 112 dhenë, rreth 30 lopë, 12 penë kije (qe), të cilat i çoi për dimnim në Kosovë e, me të dalë pranvera, shumicën i përcolli në Shqipëri. Në Gjarpën të Mulosmanajve ia dha Halil Alisë të Llugajve (Tropojë) 112 dhenë përgjysmë për tre vjet e çka të shtohen me i nda përgjysmë ndërveti. Nja 8 lopë i çoi në Selimaj të Valbonës (Tropojë) dhe nja 8 lopë në Lugun e Beranit në Pejë. Kur u interesue për pasurinë e vet të shpërndarë iu dha një përgjigje e njëjtë: Na i kanë marrë komunistat… e Enverit e të Titos! Mazen e bylmetnat ua morën partizanët. Asokohe, edhe një lopë me e pasë duhej me i pague taksimin, përndryshe, “reksvecicia”, një farë politike që e shkretoi Hotin e Vendit.

Sadri Shab Mehaj ishte njeri i ditun, pleqnar, i ndihej dhe i ecte fjala, folke me rend e me vend ne kuvende, i lypej mendimi në odat malësore. Atij i peshonte fjala dhe i ndihej hapi. Ai pati një djalë: Xhemën, që me fëmijët e tij i mbajtën mirë traditat e vllaznisë së vet.

Luftëtari Sadri Shab Mehaj ishte pjesmarrës në Luftën e Dytë Botërore. Kujtime për Sadrinë nga kjo kohë lufte më përcjell edhe 86 vjeçari Halil Ukshin Sinanaj në shtëpinë e tij në Amerikë më 3 shtator 2012. Pas qëndrimit në Shqipëri në vitet 1945-1946, Sadria, me t’u kthye në Hotin e Vendit e prangosen në burg për shtatë muaj proçes hetimor. Kur doli nga burgu jetoi disa vite gjersa ndrroi jetë në vendlindjen e vet.

Hotjanët kanë një betim të moçëm: Pasha Tokë e Qiell! Duket se hotjanët flasin lirisht me Tokën e me Qiellin, pasi në vendlindjen e tyre ende ka ditë me diell…

Dita e të Drejtave të Njeriut : OKB vlerëson disa aktivistë në ditën e Deklaratës Historike të Vjenës

December 10, 2013 by dgreca

Mes fituesve të çmimit të të Drejtave të Njeriut është edhe Hilmnijeta Apuk nga Mitrovica, veprimtare e organizatës joqeveritare “Njerëzit e vegjël të Kosovës”/

Nga BEQIR SINA, New York/

OKB – New York 10 dhjetor 2013 – Në ditën ndërkombëtare të të Drejtave të Njeriut më 10 dhjetor, sekretari i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Ban Ki-Moon, shpalli me një dekleratë ne video-conferncë nga Johanesburgu çmimet për të drejtat e njeriut ne botë. Mes fituesve të këtij çmimi është edhe Hilmnijeta Apuk nga Mitrovica, veprimtare e organizatës joqeveritare “Njerëzit e vegjël të Kosovës”.

Çmimi jepet çdo pesë vjet për personalitete e organizata që japin ndihmesë në mbrojtjen e të drejtave të njeriut.

Në rrjetin social facebook Ambasadori Bekim Sejdiu, Kunsulli i Përgjithshëm e Kosovës në New York, shkruan se :”Sot në OKB, Znj Hilmnijeta Apuk- mori çmimin prestigjioz vjetor të të drejtave të njeriut nga OKB-ja, në ditën ndërkombëtare të të drejtave të njeriut. Hilmnijeta ka bërë shërbim të madh këtu , mbasi sot Kosova, sot, u nderua me çmimin dhe idha e drejta e fjalës në Kombet e Bashkuara. Ajo ishte në mesin e gjashtë personave të shquar në mbarë botën për të marrë këtë çmim” shkruan zoti Sejdiu duke faleminderuar Hilmnijeten për gjithçka ka bërë

Duke nderuar disa aktivist nga mbarë bota të drejtave të njeriut , duke përfshirë trashëgiminë e Nelson Mandelës , zyrtarë të lartë të OKB-së sot kan shënuar Ditën e të Drejtave të Njeriut duke bërë thirrje për vullnet më të madh politik dhe përdour burimet për të zbatuar ligjet dhe standardet e dizajnuara për të promovuar dhe mbrojtur të drejtat dhe dinjitetin e të gjithë njerëzve kudo në botë .

” Promovimi i të drejtave të njeriut është një nga qëllimet kryesore të Kombeve të Bashkuara , dhe OKB-ja e ka ndjekur këtë mision që prej themelimit të saj, ” tha sekretari i përgjithshëm Ban Ki – moon në mesazhin e tij për Ditën e të Drejtave të Njeriut duke shtura se tani , çelësi i suksesit është vullneti politik i shteteve anëtare . ”
Ai shtoi se shtetet anëtare kanë obligim parësor për të mbrojtur të drejtat e njeriut dhe për të parandaluar shkeljet në nivel kombëtar , dhe për të qëndruar deri kur shtetet e tjera nuk arrijnë të jetojnë me të gjitha këto të drejta deri në angazhimet e tyre .
Kjo nuk është gjithmonë e lehtë , thotë zoti Ban në dekleratën e tij duke vënë në dukje ,duke shtuar se gjatë 20 viteve të fundit , bota ka parë gjenocid dhe shumë shkelje të tjera të tmerrshme dhe në shkallë të gjerë të drejtat ndërkombëtare të njeriut dhe të drejtës humanitare .
Tema për respektimin e këtij viti të Ditës së të Drejtave të Njeriut  është ’20 Vitet e punës për të drejtat tuaja “, duke shënuar 20 vjetorin e Deklaratës së Vjenës dhe Planit të Veprimit , të miratuar në Konferencën Botërore për të Drejtat e Njeriut . Konfrencë e cila u mblodh në kryeqytetin austriak në vitin 1993 , e cila tashmë thuhet në dekleratë e ka kristalizuar parimin se të drejtat e njeriut janë universale dhe për këtë ka angazhuar vendet në promovimin dhe mbrojtjen e tyre , për të gjithë njerëzit pa dallim të sistemeve politike , ekonomike dhe kulturore kombëtare .
” Deklarata e Vjenës duhet të shihet si një propozim për një ndërtim të mrekullueshme që është ende vetëm gjysma e ndërtuar , ” Komisioneria e Lartë i OKB për të Drejtat e Njeriut , Navi Pillay , tha duke vënë në dukje gjithashtu se Deklarata çoi në krijimin e zyrës së saj të njohur me akronimin e saj si zyra OHCHR .
Ajo theksoi rëndësinë e teknologjive moderne në transformimin mënyrën e punës të drejtave të njeriut është kryer . Në internet , media sociale dhe risi të tjera për përmirësimin e komunikimit në kohë reale dhe shkëmbimin e informacionit janë ” duke rritur zërin e mbrojtësve të të drejtave të njeriut , ndriçojn një dritë mbi abuzimet , dhe mobilizimin e mbështetjes për shkaqe të ndryshme në shumë pjesë të botës . ”
Njerëzit sot anembanë botës, gjithashtu, lehtësojnë shkeljet e të drejtave të njeriut , tha Pilay zyrtaria e lart e OKB-së teksa paralajmëroi , duke vënë në dukje se përdorimi i mbikqyrjes në masë elektronike dhe në mbledhjen e të dhënave , si dhe përdorimin e sistemeve autonome të armëve të njohur jozyrtarisht si ” robotëve vrasës ‘të cilat paraqesin pyetje thellësisht shqetësuese etike dhe ligjore”.
Zonja Pillay në mënyr të përmbledhur tha se që në nivel ndërkombëtar të bjerë një sasi të madhe të punës mbetet për t’u bërë ” për të transformuar të drejtat të njeriut nga premtimet abstrakte për përmirësim të vërtetë në jetën e përditshme ” , veçanërisht në mesin e grupeve të margjinalizuara dhe të përjashtuara .
Si pjesë e ngjarjeve të sotme për të shënuar  Ditën e të Drejtave të Njeriut dhe hapjen e zyrës OHCHR, nderojë gjashtë fituesit e Çmimit 2013 Drejtat e Njeriut , një çmim nderi dhënë individëve dhe organizatave në njohjen e arritjeve të shquar në të drejtat e njeriut .
Fituesit e këtij viti janë : Biram Dah Abeid e Mauritanisë , një bir i robërve të liruar që punon për të zhdukur këtë praktikë , Hiljmnijeta Apuk e Kosovës , një aktivist për të drejtat e personave me rritje disproporcionale të kufizuar ( shtat të shkurtër ); Liisa Kauppinen e Finlandës , Presidenti emeritus i Federatës Botërore të të Shurdhërve , Khadija Ryadi , Ish- President i Shoqatës Marokene për të Drejtat e Njeriut , Gjykata e Lartë e Drejtësisë (Gjykata Kushtetuese ) e Meksikës , dhe Malala Yousafzai , një nxënëse nga Pakistani e qëlluar nga talebanët që avokon për arsimin .
Ndër përfituesit e mëparshme është Nelson Mandela , të cilin zyrtarët e kujtuan me pjetete në mesazhet e tyre për Ditën e të Drejtave të Njeriut  , dhe trashëgiminë e të cilit Mandela është nderuar sot në një shërbim përkujtimor zyrtare në Johanesburg ku ishin të pranishëm z Ban dhe më shumë se 90 shefave të shteteve dhe qeverive .
Puna e zotit Mandela dhe fryma e Ditës së të Drejtave të Njeriut janë gjithashtu duke u shënuar në Sudanin e jugut , ku Hilde Johnson , kreu i misionit paqeruajtës të OKB atje ( UNMISS ) , tërhoqi paralele në mes të të atyre që po luftojn për t’i dhënë fund aparteidit në Afrikën e Jugut , duke përfshirë edhe referendumin në vitin 2011 në se rajoni duhet të mbetet pjesë e Sudanit apo të bëhet e pavarur .
” Madiba ka rindërtuar një komb , të ri të Afrikës së Jugut , dhe ai e bëri të sigurt se është ndërtuar mbi respektin për dinjitetin njerëzor dhe të drejtave të njeriut , ” tha Znj Johnson duke iu referuar Z. Mandelës . “

Kërkesa më e përhapur e grave dhe burrave është ndoshta mundësia për të punuar me dinjitet , tha se Organizatae OKB-së Ndërkombëtare e Punës ( ILO ) .

“Rreth 20.9 milionë njerëz ishin në punë të detyruar në periudhën midis 2002 dhe 2011 , dhe ka ende 168 milionë fëmijë në punën , sipas shifrave të OKB-së . Përveç kësaj , 870.000.000 punëtorët dhe familjet e tyre jetojnë në varfëri me 2 dollar në ditë , ndërsa rreth 400 milionë në varfëri të skajshme, ” tha Guy Ryder , Drejtori i Përgjithshëm i ILO-s . ” Krijimi i vendeve të punës mbetet një prioritet në të gjithë botën , dhe do të vazhdojë të mbetet , një nga prioritetet e zhvillimit të ngutshm në zhvillimet globale . ”
Agjencia e OKB-së theksoi se e drejta për të punuar janë një e drejtë themelore njerëzore dhe mohimi i tij vë në rrezik jetën , lirinë, dinjitetin njerëzor , sigurinë dhe shëndetin e punëtorëve ose mban familjet në kushte të varfërisë ekstreme .
Michel Sidibé , drejtor ekzekutiv i UNAIDS në mesazhin e tij , duke theksuar disa nga luftërat e njerëzve me HIV dhe AIDS tha se :” Ne kemi nevojë për të mbrojtur dhe të respektojmë të drejtat e njeriut që të jenë të guximshëm të mjaftueshme për t’u përballur këqijat e shoqërisë , ” tha ai . ” Si mund të pranojë bota se disa njerëz kanë qasje në sigurinë dhe shërbime , ndërsa të tjerët janë të përjashtuar për shkak të statusit ligjor dhe social , të ardhurat ose orientimi seksual ? ”
” Çdo njeri ka dinjitet dhe vlerë të barabartë , dhe të gjithë e meritojn të drejtën për shëndet dhe për jetë , ” theksoi ai , duke shtuar se duke i dhënë fund epidemisë së AIDS është një çështje e të drejtave të njeriut .
Dita etë Drejtave të Njeriut nuk arrin në kulmin e fushatës globale të 16 ditëve të aktivizmit të njerëzve kundër dhunës gjinore e cila fillon çdo vit në Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave , më 25 nëntor të çdo viti .
” Përgjegjshmëria ,fuqizimi i grave , dhe transformimin shoqëror , janë faktorë kyç për të sfiduar normën e mosndëshkimit dhe mungesa e përgjigjeve efektive dhe të qëndrueshme për aktet e dhunës ndaj tyre “, tha Rashida Manjoo , Raportuese Speciale për dhunën kundër grave .
Në mesazhin e saj , znj Manjoo kërkon nga qeveritë që të ndërhyjnë për të parandaluar dhe për t’iu përgjigjur dhunës me bazë gjinore , duke thënë se dështimi i shteteve për t’iu përgjigjur në mënyrë efektive për një trajtim të tillë të grave dhe vajzave është një tjetër formë e dhunës ndaj tyre .
Në mesazhin e tij për Ditën e të Drejtave të Njeriut , Gjykata Penale Ndërkombëtare ( ICC ) ka shprehur simpatinë e saj më të thellë për të gjithë njerëzit të cilëve të drejtat themelore të njeriut janë shkelur , veçanërisht ato të përfshira në zonat e konfliktit .
ICC vuri në dukje se për herë të parë në histori , viktimat tani mund të marrin pjesë në mënyrë aktive në procedurën para Gjykatës dhe të aplikoni për dëmshpërblime .
Dita e të Drejtave të Njeriut rrjedh nga miratimi e Asamblesë së Përgjithshme Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut më 10 dhjetor 1948 . Deklarata përcakton një gamë të gjerë të të drejtave dhe lirive të Njeriut të gjithë fëmijët, burrat dhe gratë , kudo në botë , kanë të drejtë themelore të njeriut , pa asnjë dallim .