Mes fituesve të çmimit të të Drejtave të Njeriut është edhe Hilmnijeta Apuk nga Mitrovica, veprimtare e organizatës joqeveritare “Njerëzit e vegjël të Kosovës”/
Nga BEQIR SINA, New York/
OKB – New York 10 dhjetor 2013 – Në ditën ndërkombëtare të të Drejtave të Njeriut më 10 dhjetor, sekretari i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Ban Ki-Moon, shpalli me një dekleratë ne video-conferncë nga Johanesburgu çmimet për të drejtat e njeriut ne botë. Mes fituesve të këtij çmimi është edhe Hilmnijeta Apuk nga Mitrovica, veprimtare e organizatës joqeveritare “Njerëzit e vegjël të Kosovës”.
Çmimi jepet çdo pesë vjet për personalitete e organizata që japin ndihmesë në mbrojtjen e të drejtave të njeriut.
Në rrjetin social facebook Ambasadori Bekim Sejdiu, Kunsulli i Përgjithshëm e Kosovës në New York, shkruan se :”Sot në OKB, Znj Hilmnijeta Apuk- mori çmimin prestigjioz vjetor të të drejtave të njeriut nga OKB-ja, në ditën ndërkombëtare të të drejtave të njeriut. Hilmnijeta ka bërë shërbim të madh këtu , mbasi sot Kosova, sot, u nderua me çmimin dhe idha e drejta e fjalës në Kombet e Bashkuara. Ajo ishte në mesin e gjashtë personave të shquar në mbarë botën për të marrë këtë çmim” shkruan zoti Sejdiu duke faleminderuar Hilmnijeten për gjithçka ka bërë
Duke nderuar disa aktivist nga mbarë bota të drejtave të njeriut , duke përfshirë trashëgiminë e Nelson Mandelës , zyrtarë të lartë të OKB-së sot kan shënuar Ditën e të Drejtave të Njeriut duke bërë thirrje për vullnet më të madh politik dhe përdour burimet për të zbatuar ligjet dhe standardet e dizajnuara për të promovuar dhe mbrojtur të drejtat dhe dinjitetin e të gjithë njerëzve kudo në botë .
” Promovimi i të drejtave të njeriut është një nga qëllimet kryesore të Kombeve të Bashkuara , dhe OKB-ja e ka ndjekur këtë mision që prej themelimit të saj, ” tha sekretari i përgjithshëm Ban Ki – moon në mesazhin e tij për Ditën e të Drejtave të Njeriut duke shtura se tani , çelësi i suksesit është vullneti politik i shteteve anëtare . ”
Ai shtoi se shtetet anëtare kanë obligim parësor për të mbrojtur të drejtat e njeriut dhe për të parandaluar shkeljet në nivel kombëtar , dhe për të qëndruar deri kur shtetet e tjera nuk arrijnë të jetojnë me të gjitha këto të drejta deri në angazhimet e tyre .
Kjo nuk është gjithmonë e lehtë , thotë zoti Ban në dekleratën e tij duke vënë në dukje ,duke shtuar se gjatë 20 viteve të fundit , bota ka parë gjenocid dhe shumë shkelje të tjera të tmerrshme dhe në shkallë të gjerë të drejtat ndërkombëtare të njeriut dhe të drejtës humanitare .
Tema për respektimin e këtij viti të Ditës së të Drejtave të Njeriut është ’20 Vitet e punës për të drejtat tuaja “, duke shënuar 20 vjetorin e Deklaratës së Vjenës dhe Planit të Veprimit , të miratuar në Konferencën Botërore për të Drejtat e Njeriut . Konfrencë e cila u mblodh në kryeqytetin austriak në vitin 1993 , e cila tashmë thuhet në dekleratë e ka kristalizuar parimin se të drejtat e njeriut janë universale dhe për këtë ka angazhuar vendet në promovimin dhe mbrojtjen e tyre , për të gjithë njerëzit pa dallim të sistemeve politike , ekonomike dhe kulturore kombëtare .
” Deklarata e Vjenës duhet të shihet si një propozim për një ndërtim të mrekullueshme që është ende vetëm gjysma e ndërtuar , ” Komisioneria e Lartë i OKB për të Drejtat e Njeriut , Navi Pillay , tha duke vënë në dukje gjithashtu se Deklarata çoi në krijimin e zyrës së saj të njohur me akronimin e saj si zyra OHCHR .
Ajo theksoi rëndësinë e teknologjive moderne në transformimin mënyrën e punës të drejtave të njeriut është kryer . Në internet , media sociale dhe risi të tjera për përmirësimin e komunikimit në kohë reale dhe shkëmbimin e informacionit janë ” duke rritur zërin e mbrojtësve të të drejtave të njeriut , ndriçojn një dritë mbi abuzimet , dhe mobilizimin e mbështetjes për shkaqe të ndryshme në shumë pjesë të botës . ”
Njerëzit sot anembanë botës, gjithashtu, lehtësojnë shkeljet e të drejtave të njeriut , tha Pilay zyrtaria e lart e OKB-së teksa paralajmëroi , duke vënë në dukje se përdorimi i mbikqyrjes në masë elektronike dhe në mbledhjen e të dhënave , si dhe përdorimin e sistemeve autonome të armëve të njohur jozyrtarisht si ” robotëve vrasës ‘të cilat paraqesin pyetje thellësisht shqetësuese etike dhe ligjore”.
Zonja Pillay në mënyr të përmbledhur tha se që në nivel ndërkombëtar të bjerë një sasi të madhe të punës mbetet për t’u bërë ” për të transformuar të drejtat të njeriut nga premtimet abstrakte për përmirësim të vërtetë në jetën e përditshme ” , veçanërisht në mesin e grupeve të margjinalizuara dhe të përjashtuara .
Si pjesë e ngjarjeve të sotme për të shënuar Ditën e të Drejtave të Njeriut dhe hapjen e zyrës OHCHR, nderojë gjashtë fituesit e Çmimit 2013 Drejtat e Njeriut , një çmim nderi dhënë individëve dhe organizatave në njohjen e arritjeve të shquar në të drejtat e njeriut .
Fituesit e këtij viti janë : Biram Dah Abeid e Mauritanisë , një bir i robërve të liruar që punon për të zhdukur këtë praktikë , Hiljmnijeta Apuk e Kosovës , një aktivist për të drejtat e personave me rritje disproporcionale të kufizuar ( shtat të shkurtër ); Liisa Kauppinen e Finlandës , Presidenti emeritus i Federatës Botërore të të Shurdhërve , Khadija Ryadi , Ish- President i Shoqatës Marokene për të Drejtat e Njeriut , Gjykata e Lartë e Drejtësisë (Gjykata Kushtetuese ) e Meksikës , dhe Malala Yousafzai , një nxënëse nga Pakistani e qëlluar nga talebanët që avokon për arsimin .
Ndër përfituesit e mëparshme është Nelson Mandela , të cilin zyrtarët e kujtuan me pjetete në mesazhet e tyre për Ditën e të Drejtave të Njeriut , dhe trashëgiminë e të cilit Mandela është nderuar sot në një shërbim përkujtimor zyrtare në Johanesburg ku ishin të pranishëm z Ban dhe më shumë se 90 shefave të shteteve dhe qeverive .
Puna e zotit Mandela dhe fryma e Ditës së të Drejtave të Njeriut janë gjithashtu duke u shënuar në Sudanin e jugut , ku Hilde Johnson , kreu i misionit paqeruajtës të OKB atje ( UNMISS ) , tërhoqi paralele në mes të të atyre që po luftojn për t’i dhënë fund aparteidit në Afrikën e Jugut , duke përfshirë edhe referendumin në vitin 2011 në se rajoni duhet të mbetet pjesë e Sudanit apo të bëhet e pavarur .
” Madiba ka rindërtuar një komb , të ri të Afrikës së Jugut , dhe ai e bëri të sigurt se është ndërtuar mbi respektin për dinjitetin njerëzor dhe të drejtave të njeriut , ” tha Znj Johnson duke iu referuar Z. Mandelës . “
Ai shtoi se shtetet anëtare kanë obligim parësor për të mbrojtur të drejtat e njeriut dhe për të parandaluar shkeljet në nivel kombëtar , dhe për të qëndruar deri kur shtetet e tjera nuk arrijnë të jetojnë me të gjitha këto të drejta deri në angazhimet e tyre .
Kjo nuk është gjithmonë e lehtë , thotë zoti Ban në dekleratën e tij duke vënë në dukje ,duke shtuar se gjatë 20 viteve të fundit , bota ka parë gjenocid dhe shumë shkelje të tjera të tmerrshme dhe në shkallë të gjerë të drejtat ndërkombëtare të njeriut dhe të drejtës humanitare .
Tema për respektimin e këtij viti të Ditës së të Drejtave të Njeriut është ’20 Vitet e punës për të drejtat tuaja “, duke shënuar 20 vjetorin e Deklaratës së Vjenës dhe Planit të Veprimit , të miratuar në Konferencën Botërore për të Drejtat e Njeriut . Konfrencë e cila u mblodh në kryeqytetin austriak në vitin 1993 , e cila tashmë thuhet në dekleratë e ka kristalizuar parimin se të drejtat e njeriut janë universale dhe për këtë ka angazhuar vendet në promovimin dhe mbrojtjen e tyre , për të gjithë njerëzit pa dallim të sistemeve politike , ekonomike dhe kulturore kombëtare .
” Deklarata e Vjenës duhet të shihet si një propozim për një ndërtim të mrekullueshme që është ende vetëm gjysma e ndërtuar , ” Komisioneria e Lartë i OKB për të Drejtat e Njeriut , Navi Pillay , tha duke vënë në dukje gjithashtu se Deklarata çoi në krijimin e zyrës së saj të njohur me akronimin e saj si zyra OHCHR .
Ajo theksoi rëndësinë e teknologjive moderne në transformimin mënyrën e punës të drejtave të njeriut është kryer . Në internet , media sociale dhe risi të tjera për përmirësimin e komunikimit në kohë reale dhe shkëmbimin e informacionit janë ” duke rritur zërin e mbrojtësve të të drejtave të njeriut , ndriçojn një dritë mbi abuzimet , dhe mobilizimin e mbështetjes për shkaqe të ndryshme në shumë pjesë të botës . ”
Njerëzit sot anembanë botës, gjithashtu, lehtësojnë shkeljet e të drejtave të njeriut , tha Pilay zyrtaria e lart e OKB-së teksa paralajmëroi , duke vënë në dukje se përdorimi i mbikqyrjes në masë elektronike dhe në mbledhjen e të dhënave , si dhe përdorimin e sistemeve autonome të armëve të njohur jozyrtarisht si ” robotëve vrasës ‘të cilat paraqesin pyetje thellësisht shqetësuese etike dhe ligjore”.
Zonja Pillay në mënyr të përmbledhur tha se që në nivel ndërkombëtar të bjerë një sasi të madhe të punës mbetet për t’u bërë ” për të transformuar të drejtat të njeriut nga premtimet abstrakte për përmirësim të vërtetë në jetën e përditshme ” , veçanërisht në mesin e grupeve të margjinalizuara dhe të përjashtuara .
Si pjesë e ngjarjeve të sotme për të shënuar Ditën e të Drejtave të Njeriut dhe hapjen e zyrës OHCHR, nderojë gjashtë fituesit e Çmimit 2013 Drejtat e Njeriut , një çmim nderi dhënë individëve dhe organizatave në njohjen e arritjeve të shquar në të drejtat e njeriut .
Fituesit e këtij viti janë : Biram Dah Abeid e Mauritanisë , një bir i robërve të liruar që punon për të zhdukur këtë praktikë , Hiljmnijeta Apuk e Kosovës , një aktivist për të drejtat e personave me rritje disproporcionale të kufizuar ( shtat të shkurtër ); Liisa Kauppinen e Finlandës , Presidenti emeritus i Federatës Botërore të të Shurdhërve , Khadija Ryadi , Ish- President i Shoqatës Marokene për të Drejtat e Njeriut , Gjykata e Lartë e Drejtësisë (Gjykata Kushtetuese ) e Meksikës , dhe Malala Yousafzai , një nxënëse nga Pakistani e qëlluar nga talebanët që avokon për arsimin .
Ndër përfituesit e mëparshme është Nelson Mandela , të cilin zyrtarët e kujtuan me pjetete në mesazhet e tyre për Ditën e të Drejtave të Njeriut , dhe trashëgiminë e të cilit Mandela është nderuar sot në një shërbim përkujtimor zyrtare në Johanesburg ku ishin të pranishëm z Ban dhe më shumë se 90 shefave të shteteve dhe qeverive .
Puna e zotit Mandela dhe fryma e Ditës së të Drejtave të Njeriut janë gjithashtu duke u shënuar në Sudanin e jugut , ku Hilde Johnson , kreu i misionit paqeruajtës të OKB atje ( UNMISS ) , tërhoqi paralele në mes të të atyre që po luftojn për t’i dhënë fund aparteidit në Afrikën e Jugut , duke përfshirë edhe referendumin në vitin 2011 në se rajoni duhet të mbetet pjesë e Sudanit apo të bëhet e pavarur .
” Madiba ka rindërtuar një komb , të ri të Afrikës së Jugut , dhe ai e bëri të sigurt se është ndërtuar mbi respektin për dinjitetin njerëzor dhe të drejtave të njeriut , ” tha Znj Johnson duke iu referuar Z. Mandelës . “
Kërkesa më e përhapur e grave dhe burrave është ndoshta mundësia për të punuar me dinjitet , tha se Organizatae OKB-së Ndërkombëtare e Punës ( ILO ) .
“Rreth 20.9 milionë njerëz ishin në punë të detyruar në periudhën midis 2002 dhe 2011 , dhe ka ende 168 milionë fëmijë në punën , sipas shifrave të OKB-së . Përveç kësaj , 870.000.000 punëtorët dhe familjet e tyre jetojnë në varfëri me 2 dollar në ditë , ndërsa rreth 400 milionë në varfëri të skajshme, ” tha Guy Ryder , Drejtori i Përgjithshëm i ILO-s . ” Krijimi i vendeve të punës mbetet një prioritet në të gjithë botën , dhe do të vazhdojë të mbetet , një nga prioritetet e zhvillimit të ngutshm në zhvillimet globale . ”
Agjencia e OKB-së theksoi se e drejta për të punuar janë një e drejtë themelore njerëzore dhe mohimi i tij vë në rrezik jetën , lirinë, dinjitetin njerëzor , sigurinë dhe shëndetin e punëtorëve ose mban familjet në kushte të varfërisë ekstreme .
Michel Sidibé , drejtor ekzekutiv i UNAIDS në mesazhin e tij , duke theksuar disa nga luftërat e njerëzve me HIV dhe AIDS tha se :” Ne kemi nevojë për të mbrojtur dhe të respektojmë të drejtat e njeriut që të jenë të guximshëm të mjaftueshme për t’u përballur këqijat e shoqërisë , ” tha ai . ” Si mund të pranojë bota se disa njerëz kanë qasje në sigurinë dhe shërbime , ndërsa të tjerët janë të përjashtuar për shkak të statusit ligjor dhe social , të ardhurat ose orientimi seksual ? ”
” Çdo njeri ka dinjitet dhe vlerë të barabartë , dhe të gjithë e meritojn të drejtën për shëndet dhe për jetë , ” theksoi ai , duke shtuar se duke i dhënë fund epidemisë së AIDS është një çështje e të drejtave të njeriut .
Dita etë Drejtave të Njeriut nuk arrin në kulmin e fushatës globale të 16 ditëve të aktivizmit të njerëzve kundër dhunës gjinore e cila fillon çdo vit në Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave , më 25 nëntor të çdo viti .
” Përgjegjshmëria ,fuqizimi i grave , dhe transformimin shoqëror , janë faktorë kyç për të sfiduar normën e mosndëshkimit dhe mungesa e përgjigjeve efektive dhe të qëndrueshme për aktet e dhunës ndaj tyre “, tha Rashida Manjoo , Raportuese Speciale për dhunën kundër grave .
Në mesazhin e saj , znj Manjoo kërkon nga qeveritë që të ndërhyjnë për të parandaluar dhe për t’iu përgjigjur dhunës me bazë gjinore , duke thënë se dështimi i shteteve për t’iu përgjigjur në mënyrë efektive për një trajtim të tillë të grave dhe vajzave është një tjetër formë e dhunës ndaj tyre .
Në mesazhin e tij për Ditën e të Drejtave të Njeriut , Gjykata Penale Ndërkombëtare ( ICC ) ka shprehur simpatinë e saj më të thellë për të gjithë njerëzit të cilëve të drejtat themelore të njeriut janë shkelur , veçanërisht ato të përfshira në zonat e konfliktit .
ICC vuri në dukje se për herë të parë në histori , viktimat tani mund të marrin pjesë në mënyrë aktive në procedurën para Gjykatës dhe të aplikoni për dëmshpërblime .
Dita e të Drejtave të Njeriut rrjedh nga miratimi e Asamblesë së Përgjithshme Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut më 10 dhjetor 1948 . Deklarata përcakton një gamë të gjerë të të drejtave dhe lirive të Njeriut të gjithë fëmijët, burrat dhe gratë , kudo në botë , kanë të drejtë themelore të njeriut , pa asnjë dallim .
Agjencia e OKB-së theksoi se e drejta për të punuar janë një e drejtë themelore njerëzore dhe mohimi i tij vë në rrezik jetën , lirinë, dinjitetin njerëzor , sigurinë dhe shëndetin e punëtorëve ose mban familjet në kushte të varfërisë ekstreme .
Michel Sidibé , drejtor ekzekutiv i UNAIDS në mesazhin e tij , duke theksuar disa nga luftërat e njerëzve me HIV dhe AIDS tha se :” Ne kemi nevojë për të mbrojtur dhe të respektojmë të drejtat e njeriut që të jenë të guximshëm të mjaftueshme për t’u përballur këqijat e shoqërisë , ” tha ai . ” Si mund të pranojë bota se disa njerëz kanë qasje në sigurinë dhe shërbime , ndërsa të tjerët janë të përjashtuar për shkak të statusit ligjor dhe social , të ardhurat ose orientimi seksual ? ”
” Çdo njeri ka dinjitet dhe vlerë të barabartë , dhe të gjithë e meritojn të drejtën për shëndet dhe për jetë , ” theksoi ai , duke shtuar se duke i dhënë fund epidemisë së AIDS është një çështje e të drejtave të njeriut .
Dita etë Drejtave të Njeriut nuk arrin në kulmin e fushatës globale të 16 ditëve të aktivizmit të njerëzve kundër dhunës gjinore e cila fillon çdo vit në Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave , më 25 nëntor të çdo viti .
” Përgjegjshmëria ,fuqizimi i grave , dhe transformimin shoqëror , janë faktorë kyç për të sfiduar normën e mosndëshkimit dhe mungesa e përgjigjeve efektive dhe të qëndrueshme për aktet e dhunës ndaj tyre “, tha Rashida Manjoo , Raportuese Speciale për dhunën kundër grave .
Në mesazhin e saj , znj Manjoo kërkon nga qeveritë që të ndërhyjnë për të parandaluar dhe për t’iu përgjigjur dhunës me bazë gjinore , duke thënë se dështimi i shteteve për t’iu përgjigjur në mënyrë efektive për një trajtim të tillë të grave dhe vajzave është një tjetër formë e dhunës ndaj tyre .
Në mesazhin e tij për Ditën e të Drejtave të Njeriut , Gjykata Penale Ndërkombëtare ( ICC ) ka shprehur simpatinë e saj më të thellë për të gjithë njerëzit të cilëve të drejtat themelore të njeriut janë shkelur , veçanërisht ato të përfshira në zonat e konfliktit .
ICC vuri në dukje se për herë të parë në histori , viktimat tani mund të marrin pjesë në mënyrë aktive në procedurën para Gjykatës dhe të aplikoni për dëmshpërblime .
Dita e të Drejtave të Njeriut rrjedh nga miratimi e Asamblesë së Përgjithshme Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut më 10 dhjetor 1948 . Deklarata përcakton një gamë të gjerë të të drejtave dhe lirive të Njeriut të gjithë fëmijët, burrat dhe gratë , kudo në botë , kanë të drejtë themelore të njeriut , pa asnjë dallim .