Archives for January 2014

Kontribute Shekullore- Çifti Kenedi ishin te paret amerikane qe erdhen ne Shqiperi

January 6, 2014 by dgreca

Pas tyre,më 5 shtator 1908, vijnë në Korçë çifti Erikson (Charls Tellfort Ericson) me gruan e tre fëmijët./

Nga Petro Luarasi/
Misionarët e parë protestanë amerikanë, që erdhën për një qëndrim të përhershëm në Shqipëri, janë çifti Kenedi (Kennedy) Të përndriturit: Violeta (Violett) dhe Fines (Phineas ), të cilët mbërritën në Korçë më 26 mars 1908.
’’Çifti Kenedi…janë misionarët e parë të huaj Ungjillorë,që u shpërngulën në Korçë me ndihmën e Misionit Turk – Evropian”…(Xhon Kuanrud: Jeta e Gjerasim Qiriazit, f.218)
Po ashtu studjuesi i mirënjohur Iljaz Gogaj thekson:
”Arsimi dhe pedagogjia amerikane e kanë zanafillën e tyre në Shqipëri që në vitin 1908, atëherë kur erdhi në Korçë çifti amerikan Violeta e Fines Kenedi”. (I.Gogaj:Shkolla teknike e Harri Fulci, f.7)
Pas tyre,më 5 shtator 1908, vijnë në Korçë çifti Erikson (Charls Tellfort Ericson) me gruan e tre fëmijët.
Me këtë rast kam nderin të korrigjoj pasaktësinë e artikullit: ‘’Erikson…rezidenti i parë amerikan në Shqipëri” (Gazeta 55”, 15 korrik,2003, f.12) dhe zotin kryeminister tani.
Si rezidencialët e parë të huaj dhe për rëndësinë e aktivitetit të tyre 30-vjeçar në Shqipëri, Violet e Fines Kenedi përfaqësojnë misionarët amerikanë më të devotshëm dhe më të suksesshëm. Ata qëndrojnë me meritë në krye të nderimit tonë ndaj veprimtarisë protestante në dobi të popullit shqiptar.
Zonja Violet Kenedi qe shoqe gjimnazi me Sevasti Qiriazi –Dakon në Manastir dhe për hir të saj mësoi mirë gjuhën shqipe. Çifti Kenedi erdhën në Shqipëri duke dhënë një ndihmë të jashtëzakonshme në veprimtari kulturalo-arsimore, fetare (ungjillorë) e humanitare, mbarëkombëtare, të ndihmuar me fonde nga bordi i misioneve amerikane në Ballkan. ’’Brodhën” kudo nëpër Shqipërinë hallemadhe.
”Mjerimi që hoqi populli shqiptar në këtë kohë, na mbushi me simpati për të dhe na nguci që veç punës shkollore të merreshim me përkkrahjen shoqërore dhe mirëbërje’’, shkruan zonja Kenedi.
Ndër të tjera ata ndihmuan riçeljen e Shkollës shqipe të Korçës me drejtor Petro N.Luarasin, ku Fines jepte anglisht e Violet, frengjisht e muzikë. Atje ata ishin edhe mësuesit e Skënder Luarasit me të cilin krijuan një lidhje të përjetëshme.
Kur më 1910 autoritetet otomane i mbyllën shkollat shqipe, në sajë të autoritetit të çiftit Kenedi si përfaqësues të protestantëve amerikanë, shkolla e vajzave në Korçë mbijetoi duke u emëruar “Shkolla Amerikane”. Nga thënia e Hil Mosit: ”Gruaja e arsimuar është shtylla e kombit”, gjykohet paksa edhe për meritën e çiftit Kenedi e të bashkëpunëtoreve Sevasti e Parashqevi Qiriazit. Në këtë shkollë mësoi e u edukua, punoi e u bë ”bijë shpirtërore” e çiftit Kenedi dhe vajza e P.N.Luarasit, Shega Luarasi (Uçi).
I.Gogaj ( ”Shkollat amerika në Shqipëri”,f.20) shkruan se në 10.9 1924 qeveria e Nolit e njohu zyrtarisht shkollën e çiftit Kenedi: ”…me personel mësimor Fines Kenedi, Violet Kenedi, Aspasia Efthim e Shega Luarasi… Në vitin shkollor 30-31 shkolla arriti numrin më të madh të nxënësve , me 123 nxënës dhe me dhjetë mësues …Mila Gjokoreci,Ollga Plumbi,Shega Uçi(Luarasi), Aspasia Efthim.”
Çifti Kenedi u larguan nga Shqipëria më 1936 duke ia dorëzuar drejtimin e misionit çiftit Eduin e Dorotia Xhejks të cilët u përzunë në vitin 1940 nga pushtuesit .
”Trupi im është këtu, por zemra ime është në Shqipëri…S’më vjen keq për të këqiat që hoqa për Shqipërinë”, shkruan zonja Kenedi në Sh.B.A.
Pas çlirimit, kur ata cilësoheshin ”agjentë të huaj”, për veprimtarinë e shquar të çiftit Kenedi, guxoi të fliste e të shkruante vetëm ndonjë si S.Luarasi. Një studim dinjitoz për veprën e tyre, i botuar mbas viteve 90-të, gjendet në librin e I.Gogajt:’’Shkollat amerikane në Shqipëri ‘’.
Ndaj ‘’s’guxoj ‘’ të zgjatem, por shtoj vetëm se Violet e Fines Kenedi u ndanë nga jeta në moshë të shkuar e pa trashëgimtarë duke ia dhuruar kursimet çështjes shqiptare.

NJË INTERVISTË ME ISMAIL KADARENË QË MBETE AKTUALE EDHE PAS 13 VITESH

January 5, 2014 by dgreca

Kjo intervistë është nxjerrë nga arkivi im personal. Ajo u krye me shkrimtarin Ismail Kadare në shkurt të vitit 2001, kohë kur unë shërbeja si editor në Gazetën Illyria në Nju Jork. Kam mendimin se pavarësisht largësisë kohore prej 13 vitesh, ajo e ruan aktualitetin, vecanërisht për marrdhëniet pozitë- opozitë, marrdhëniet Shqipëri-Kosovë, zhvillimet në Luginën e Preshevës, në Maqedoni, nostalgjisë për diktatorin Enver Hoxha- shfaqja e fotografisë së Enver Hoxhës në miting të qeverisë në nëntor 2012 ka si paralelizëm shfaqjen në 2001 të fotografisë të Enver Hoxhës në mjediset e Ministrisë së Jashtme. Kadare e kritikoi rreptë asokohe klasën politike qeverisëse: “Klasa politike shqiptare që është në pushtet nuk mund të vazhdojë praktika të tilla dyfytyrëshe: nga një anë përgjërim i hapur për Europën e SHBA-në, nga ana tjetër, nostalgji e fshehtë për stalinizmin apo Enverhoxhizmin.” Ndërsa për papërgjegjshmërinë e klasës politike, ai pat ngritur dy akuza: Ose klasa politike shqiptare është kaq e degraduar mendërisht e moralisht sa që nuk e kupton se po e tërheq krejt vendin, pra dhe veten e saj në katasrofë,ose ajo e kupton fare mirë këtë, por me ndërgjegje vazhdon veprën e saj shkatërrimtare: shembjen e Shqipërisë.Në të dy rastet ajo nuk meriton të ketë vend në Shqipëri.Ndiqeni intervistën e plotë:

Intervistë ekskluzive e shkrimtarit Ismail Kadare dhënë gazetarit Dalip Greca

Politika duhet të zgjedhë me ngut rrugën e vetme të shpëtimit të Shqipërisë

– Zoti Kadare, le ta fillojmë këtë intervistë me letërsinë. Çfarë do të ketë në dorë së shpejti lexuesi shqiptar nga pena e shkrimtarit Kadare?

Kadare: Së shpejti do të botohen dy libra. I pari, “Unaza në kthetra” është një libër me sprova letrare e politike, si dhe me disa nga intervistat e viteve të fundit. I dyti është romani “Hija”. Ka shumë vite që është botuar në Francë dhe vende të tjera, por jo ende në gjuhën shqipe.

– Duke bërë bilancin e krijmtarisë së deritanishme mendoni se keni thënë gjithçka përmes veprës tuaj?

Kadare: Askush nuk mund ta dijë kurrë nëse e tha plotësisht atë që duhet të thoshte. Megjithatë, duke kujtuar shumë shkrimtarë të tjerë të Shqipërisë dhe të botës, të cilëve rrethanat dramatike ua prenë në mes krijimtarinë, mund të them se hyj në ata shkrimtarë që e kanë patur edhe kohën edhe mundësinë, të shprehen plotësisht. Me fjalë të tjera, nuk do të bëja fajtor askënd nëse diçka ka mbetur e paplotë, ose jo në atë nivel që do të dëshiroja.

– Herën e fundit që ishit në Shqipëri ju paralajmëruat se: ftohja shkallë-shkallë e Kosovës me Shqipërinë do të përbënte boshtin e strategjisë serbe. Çdo të thoshit tani? A ka patur efekt kjo strategji?

Kadare: Ju e dini ndoshta se ka vite që unë mbaj një qëndrim mjaft të ashpër ndaj klasës politike shqiptare. Nuk ia kam kursyer kritikat për asgjë. Megjithatë, do të thoja se, përsa i përket ftohjes, që disa herë vihet re në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Shqipërisë, mendoj se faji nuk duhet kërkuar nga ana e Tiranës. Shqipëria mund të kritikohet për shumë gjëra, për mëfshehtësi në politikën e saj të jashme, për mungesë largpamësie, për kompromise të panevojshme, por jo për acarim dhe ftohje me Kosovën.

Nëse TV i Kosovës, i drejtuar nga një shqiptar, për gati një muaj rresht ndërsa jep lajme nga gjithë bota, nuk jep asnjë lajm nga Shqipëria, për këtë nuk mund të akuzohet kjo e fundit. Për këtë mund të akuzohen ata shqiptarë të Kosovës, që me shumë zell afishojnë andej-këndej nervozizmin e tyre kundër Shqipërisë. Ata e bëjnë këtë duke shpresuar se do të tërheqin simpatinë e admistratës ndërkombëtare. Me fjalë të tjera, ata i thonë kësaj administrate: ju keni frikë nga Shqipëria e madhe? Na jepni ne ca favore e do të shikoni se jo vetëm Shqipërinë e madhe, por kurrfarë Shqipërie ne nuk e shohim dot me sy.Për fat të keq, kjo ka ecur disa herë. Por kjo shëmti nuk mund të ecë gjatë.

– Në Shqipëri është folur gjatë për takimin e kreut të pozitës shqiptare, Fatos Nano, me kryetarin serb, Kushtunica. Fillimisht ky takim u përgënjeshtrua e pastaj u pohua nga vetë PS. Komenti juaj për atë që opozita po e quan afrim me Athinën dhe Beogradin dhe ndikimi i tyre mbi Shqipërinë.

Kadare: Nuk e di se në ç’rrethana dhe për ç’arsye është bërë ky takim. Që ai është mbajtur në fillim i fshehtë, natyrisht që është një gjë e keqe. Do të shtoja se takimi i një lideri partiak me presidentin e një shteti të kujton praktikat jo demokratike të komunizmit. Asnjë lider partiak shqiptar nuk ka mandat ( tagër, siç thoshin të vjetrit) për të përfaqësuar shtetin.

– Në këto kohë kemi një vatër të hapur rezistence të armatosur në Preshevë, Bujanovc, e Medvegjë. Ajo që quhet UÇPMB festoi një vjetorin e saj. Çfarë mendoni për prespektivën e kësaj rezistence?

Kadare: Që shqiptarët, ashtu si çdo popull, duhet t’i kërkojnë gjerë më një të drejtat e tyre, për këtë s’mund t’i ndalojë askush. Që të kërkojnë vëzhgim ndërkombëtar kur këto të drejta shkelen me këmbë, as për këtë s’mund të pengohen. Për sa i përket asaj që ndodh në Preshevë, Bujanovce Medvegjë, njoftimet janë kundër thënëse dhe e kam të vështirë të jap përgjigje. Kam dëgjuar se kohët e fundit shqiptarët atje kanë ndërkaq një përfaqësi politike dhe kërkojnë bisedime. Kjo është shenjë e mirë.

– Nuk ka kaluar shumë kohë nga një sulm i armatosur në Tetovë dhe një ushtri tjetër, “Ushtria kombëtare”, ka marrë përsipër autorësinë e sulmit. Sa e ndihmon apo e dëmton kjo çështjen shqiptare?

Kadare: Është hëra e parë që e degjoj një gjë të tillë. Nuk mendoj se në gjendjen e sotme kjo e ndihmon çështjen shqiptare. Shqiptarët në Maqedoni duhet t’i kërkojnë të drejtat e tyre nëpërmjet rrugëve dhe institucioneve demokratike.

– Le të kthehemi tek Kosova. Në mars të vitit të shkuar, në një shkrim të botuar në “Le Mondë”, ju shkruat me entuziazëm se Kosova kishte ndryshuar shumë. Si do t’i vlerësonte shkrimtari ynë zhvillimet e gjertanishme, kur janë paralajmëruar zgjedhjet e përgjithshme?

Kadare:-Kur e shkrova atë shkrim, Kosova ndërkaq ishte e lirë. Por miqtë e Jugosllavisë anembanë Europës kishin vënë kujën kundër Kosovës, pra kundër lirisë së saj. Shkrimi im ishte një përgjigje për atë krrokamë korbash.

Kosova sot vazhdon të jetë e lirë. Kjo është kryesorja. Të tjerat, gjithë të tjerat, duke përfshirë edhe vazhdimin e lirisë, këto janë në duart e vetë shqipëtarëve.

Shqipëria është në prag të zgjedhjeve të përgjithshme. Shpresoni se do të ndryshojë diçka në komunikimin pozitë-opozitë, apo përsëri do të ketë mosnjohje të rezultatit nga njëra palë?

Kadare: Klasa politike shqiptare është përpara një prove themelore. Në qoftë se ajo do të vazhdojë praktikat e saj të deritanishme: provokimin, urrejtjen, përçarjen, me fjalë të tjera, në qoftë se do të vazhdojë atë rrugë të verbër që ka nisur, akuzat kundër saj do të jenë tepër të rënda. Prej kohësh i kam bërë këto dy akuza. Më lejoni t’i përsëris.

E para: ose klasa politike shqiptare është kaq e degraduar mendërisht e moralisht sa që nuk e kupton se po e tërheq krejt vendin, pra dhe veten e saj në katasrofë.

E dyta: ose ajo e kupton fare mirë këtë, por me ndërgjegje vazhdon veprën e saj shkatërrimtare: shembjen e Shqipërisë.

Në të dy rastet, ajo nuk meriton të ketë vend në Shqipëri. Prandaj nëse dëshiron ta përligjë, qoftë edhe me vonesë veten, ajo duhet të zgjedhë me ngut një rrugë tjetër, të vetmen rrugë të shpëtimit: mirëkuptimin dhe dialogun.

Për të dhënë një shembull: meqë jemi përpara zgjedhjeve, klasa politike që është në fuqi duhet të shkarkojë një orë e më parë KQZ ( Komisionin Qëndror të Zgjedhjeve). Dhe ky nuk është veçse një hap. I pamjaftueshëm natyrisht, po i domosdoshëm si hap i parë.

– Ka një dialog të ashpër mes pozitës dhe opozitës, për atë që është quajtur provokim. E kam fjalën për dy figurat kryesore të diktaturës shqiptare Enver Hoxhës dhe Mehmet Shehut. Të parit iu shfaq fotografia në hollin e Mnistrisë së Jashtme, të dytit, në një ceremoni në Muzeun kombëtar në kryeqytet, i jepet titulli ”Qytetar nderi i Mallakastrës”. Mendimi juaj?

Kadare: – Opozita shqiptare ka bërë shpesh vërejtje të drejta. Si puna e KQZ-së që sapo e përmenda. E keqja është se opozita bën vërejtje për çdo gjë dhe të gjitha vërejtjet i bën me të njëjtën gjuhë të ashpër, kështu që s’është e mundur të dallosh vërejtjet themelore nga të rëndomtat. Veç kësaj, opozita, pas çdo vërejtje e pas çdo mitingu, kërkon rrëzimin e qeverisë ose zgjedhje të parakohshme. Kështu që vetë ajo i ka zhvlerësuar këto dy kërkesa që janë maksimale dhe natyrisht dramatike. Një gjë e tillë, që të kujton kushtrimin e papërligjur për ujkun, është në dobi të pushtetarëve dhe në dëm të vendit, ngaqë asnjë vërejtje e opozitës nuk merret parasysh. Lidhur me dy figurat e diktaturës, kritika e opozitës është plotësisht e drejtë. I është bërë një provokim cinik jo vetëm asaj, por gjithë popullit shqiptar. Është shkelur me këmbë dinjiteti i tij. Është hedhur baltë mbi vuajtjet e tij. Në hollin e Ministrisë së Jashtme, të ministrisë që duhet ta lidhë Shqipërinë me botën e lirë, të vendosësh portretin e atij që ndau Shqipërinë nga bota, kjo është më shumë se provokim. Kjo është tallje me shtetin shqiptar, është hipokrizi e shpallur kundër aleatëve tanë euroatlantikë. Ç‘paska menduar ministri ynë i Jashtëm kur e paska bërë këtë?

– Meqënëse jemi tek figura e diktatorit Enver Hoxha. Kemi mësuar nga shtypi se romani “Dimri i vetmisë së madhe” sapo është ribotuar në Francë dhe në vende të tjera. Si shpjegohet interesimi për këtë roman, kur një nga personazhet historik është pikërisht diktatori shqiptar?

Kadare: Është e vërtetë se ky roman është botuar e vazhdon të botohet në shumë vende. Shtypi letrar i huaj është marrë e vazhdon të merret me të. Sipas këtij shtypi suksesi i romanit nxitet nga dy faktorë. Faktori i parë: ndryshe nga shumica e letërsisë komuniste që glorifikonte ndarjen me Perëndimin, ky roman shtjellon një këngë të kundërt: ndarjen me Lindjen. I shkruar e i botuar 30 vjet më parë, romani përshkruan iluzionin që lindi atëherë në Shqipëri; shpresën se Shqipëria, donte apo nuk donte, duke u shkëputur nga blloku komunist, do të bashkohej me Europën. Në roman personazhet flasin haptas për këtë shpresë. Ne e dimë se iluzioni mbeti iluzion. Megjithatë, përmendja e kësaj shprese ishte e rëndësishme dhe emancipuese, me një vend ku për një iluzion të tillë mund të të ikte koka. Faktori i dytë është se në këtë roman jepet një tablo globale e komunizmit, jashtëzakonisht e zymtë. Pjesa qëndrore e romanit përshkruan mbledhjen e krerëve të 81 partive komuniste në Moskë. Ata janë përshkruar si nje klan i frikshëm, secili prej të cilëve mban të fshehur helmin dhe thikën, për t’ia ngulur njëri-tjetrit. Lexuesi botëror që dëshironte të dinte se ç‘kishte bota komuniste, kjo tablo i kallte datën, aq më tepër që ishte përshkruar nga një shkrimtar që jetonte në atë botë.

Sikur Enver Hoxha ta kishte kthyer vërtetë Shqipërinë drejt Perëndimit, siç u shpresua në atë kohë, biografia e tij do të ishte mjaf e ndryshme sot dhe ndoshta nuk do të skandalizoheshim po t’ia shihnim portretin në Ministrinë e Jashtme. Por, ai nuk e bëri atë kthesë sepse kishte frikë se fryma liberale do ta rrëzonte. Veç kësaj, a do ta pranonte perëndimi Enver Hoxhën? Kur e shkrova romanin unë besoja me naivitet se Perëndimi do ta pranonte, ashtu siç kishte pranuar Titon, me gjithë krimet e tij. Mendoj se romani “Dimri i vetmisë së madhe” ua kujtoi njerëzve atë shpresë, dhe ky është shkaku që dhjetëra mijëra kopje të tij u shitën brenda disa orëve në Shqipëri.

– Në një intervistë të mëparshme dhënë Gazetes Illyria jeni shprehur se stalinizmi për Shqipërinë është murtajë e shkuar murtajës. Bota perëndimore duhet ta ndihmojë Shqipërinë të çlirohet prej këtij tmerri. Ç’mendim keni tani? Po e ndihmon bota Shqipërinë për t’u çliruar nga ajo murtajë?

Kadare: Dy vjet më parë kam shprehur shqetësimin për ca shenja që tregonin prirje të rikthimit të stalinizmit në Shqipëri. Për fat të keq, këto dyshime vazhdojnë. Nostalgjia për luftë klasash e disa liderëve kryesorë socialist, urrejtja e shfrenuar kundër opozitës, që në fund të fundit ngjan me urrejtjen bolshevike kundër së djathtës, marrja në poste të rëndësishme, ushtri, diplomaci, etj. e kuadrove të ish nomeklaturës komuniste, këto e të tjera si këto tregojnë një mëndësi të errët Staliniste. Klasa politike shqiptare që është në pushtet, nuk mund të vazhdojë praktika të tilla dyfytyrëshe: nga një anë përgjërim i hapur për Europën e SHBA-në, nga ana tjetër, nostalgji e fshehtë për stalinizmin apo enverhoxhizmin. Ndarja e vërtetë dhe e sinqertë me krimin gjysmëshekullor komunist është e domosdoshme për çdo grupim politik në Shqipëri, e aq më tepër për ata që qeverisin. Kam parë në shtyp se sapo është botuar në Tiranë “Libri i zi i komunizmit” i një grupi autorësh perëndimor. Që u botua ky libër është një ngjarje. Që të shkruhet versioni i tij shqiptar, do të jetë një ngjarje e madhe emancipuese. Disa mendojnë pa të drejtë se denoncimi i krimeve të një epoke përtërinë urrejtjen. Historia e njerëzimit ka treguar të kundërtën: çdo denoncim është një nxjerrje helmesh, një çlirim i ndërgjegjes, një përgatitje e paqes shoqërore. Populli shqiptar ka nevojë më shumë se kurrë për ta nxjerrë jashtë të keqen, e jo të ndërhyjë, aq më keq, ta kutivojë atë. Kam mendimin se bota perëndimore mund ta ndihmonte më shumë Shqipërinë për tu çliruar nga kjo lëngatë.

E intervistoi Dalip Greca/ILLYRIA/ Shkurt 2001

Shkurt 2001

Në Foto: Një intervistë me Ismail Kadarenë për TV Kultura Shqiptare në Nju Jork, Shtator 2006, kur u nderua nga Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan.Në këmbë ish botuesi i ILLYRIA-s Ekrem Bardha, dhe Adem Belliu, president i TV Kultura Shqiptare, duke filmuar.

Giuha, Kultura, Identiteti

January 5, 2014 by dgreca

Shkruan: Nik Klementi/ New York/

Giuhsia krahasuase mund te n’a pasbarti[1] ne ravat e protoshqipes, e cila do te na ndihmonte per te zbulua protoshqiptarin – shqiptarin autentik. Por, ngase shqipja ka nise me u shkrua vetem tash 500 vjet, rindertimi i plote i saj asht i veshtire. Persiatja[2] veshtirsohet ma tej edhe ngase faktet mungojne, jane te brishta, ose jane tujge[3] nga koha. Perfundesisht, si ne chdo fushe studimi te paperkufizuame kjartas, disa oportunista ka kohe qe po i vertisin shqipes nje fercalle[4] hipotezash te ftilluame[5] ne hulli joshkencore.

Giuhsia shqiptare asht errtua[6] edhepse ajo asht bazua me teper perkushtim ne traditen e shkruame. Ky pikveshtrim ishte i logjikshem per giuhet e evropes prendimore ku te folunat visnore[7] u paten shkime nga revolucionet industriale dhe mediatike shekuj para standardizimit. Por ne Shqiptarí ne gjejme edhe sot te foluna burimore ne Chamri, Labri, Dardhe te Korches, Mirdite, Diber, Lume, Drenice, Grude, Rugove, Dukagjin, Puke, Kerchove, dhe shum vende te tjera. Ne fakt, febrimi[8] i vetsive[9] visnore te shqipes ne vjetet 1950-60 nga dialektistat profesioniste te Shqiprise tregon se shumica e shqipfolsve te asaj kohe flitnin pothuaj njefaret si shqiptaret e Shekullit te X^te psd.

Hulumtimi i te kaluames se shqiptarve pengohet edhe nga konteksti i lavrimit te giuhes sone sepse giate 450 vjetesh pushtimi nga osmanet, lavrimi zyrtare i shqipes ishte i ndaluam. Vetem per 150 vjet, nga shekulli 19^te deri ne gjysmen e pare te shekullit te 20^te, giuha shqipe njohti nje perpjekje rilindore. Kjo pauze historike u pré ne vjetin 1944 kur gegnishtes, giuhes se 70% te shqiptareve, iu mohua e drejta zyrtare dhe komerciale e lavrimit. Keshtu, nga Shekulli 15^te, kur giason se ne Shqiptarine veriprendimore egzistonte nje shtrese elitare qe fliste nje shqipe te kultivuame, giuhes se shumices se shqipfolesve nuk i asht dhane mundsia me tregua versatilitetin[10] e saje.

Para Luftes II^te, pasunia giuhsore e kulturore e shqiptarve u pat ba baza e lavruasve ma te epert te shqipes, nga Frasheri e Poradeci te Mjeda e Fishta. Por, pas fitores se komunizmit ne Evropen Lindore, vlerat giuhsore e kulturore te popujve evrolindore u paten perzgripe[11] per t’i ba vend kultures, giuhes, fjalorit, dhe moralit marksist—proletarizmit. Prototipi i proletarit, puntorit analfabet te fabrikes, e pershtyni[12] prototipin e evrolindorit ne buze te shkimjes, to e etiketua ate si tip arkaik, te pazhvilluam, penguas te civilizimit proletar, dhe te padeshiruashem. Sa ma e epert te ishte klasa parakomuniste, aq ma e lige konsiderohej ajo nga regjimet marksiste-leniniste te Evropes Lindore. Por, sot, ne nje kohe post-proletare, duhet t’u rikthehemi huajve[13] qe dhãjne[14] kah rrajet e giuhes, kultures, dhe identitetit tone; kah vetsite lenore[15] te shqipes e shqiptarit, dhe te zhbajme gabimet te cilat vazhdojne me enzgrape[16] e me regjua[17] kurmin e kultures, giuhes, dhe identitetit te shqiptarit.

Ndeshtrashat[18] e kane fuar[19] dhãmjen[20] e shqiptarit kah pervutsia[21]. Por, ngajehere, zgripimi[22] ka edhe silsi pozitive—ai mund te kushtezoje ruajtjen e vetsive lenore[23]. Keshtu, malsoret shqiptare, nga Chamria e Labria deri ne Mirdite e Rugove, megjithse te angeshtuam[24] nga perzanja prej hordave lindore, ruajten nje giuhe e kulture relativisht te dlirte nga ndotjet e huaja. Kjo pasuni e lashte dhe autentike duhet te ne nzisi qe t’i riamsohemi[25] evropes dhe te shvasalizohemi[26] nga orienti dhe lindja. Kjo asht e vetmja menyre per te afirmua identitetin tone evropjan.

Ndeshtrashat[27] e kane tryse e fuar[28] dhãmjen[29] e shqipes. Por, ngajehere, zgripimi[30] ka edhe silsi pozitive—ai mund te kushtezoje ruajtjen e vetsive lenore[31]. Keshtu, malsoret shqiptare, nga Chamria e Labria deri ne Mirdite e Rugove, megjithse te angeshtuam[32] nga perzanja prej hordave lindore, ruajten nje giuhe relativisht te dlirte. Kjo pasuni e lashte dhe autentike duhet te ne nzisi qe t’i riamsohemi[33] Evropes dhe te shvasalizohemi[34] nga orienti dhe lindja. Kjo asht e vetmja menyre per te afirmua identitetin tone Evropjan.

[1] pasbartë – me bart prapa në kohë; me kthye prapa në kohë

[2] përsiatë – me analizua

[3] tujgë – me zbutë dishka të ngurtë to e lagë me ujë

[4] fercallë – shi e bor i shtymë nga një erë e fortë

[5] ftillua – me shpalosë

[6] errtua – gabua

[7] visnore – dialektale

[8] februa – me rëmua; me zhbirua një cheshtje

[9] vetsi – pasje tiparesh unjike që rrjedhin nga natyra; vetsia e një përsoni ose gjaje

[10] versatilitet – aftësia për t’u përdore në shum mënyra

[11] përzgripë, me u – përshty; margjinalizua; shty në zgrip, në buzë, në anë

[12] përshty – margjinalizua

[13] huall – vijë; hulli, brazdë (khs. huall > hulli > hullim > hulumtim; hual > hoje > hullime)

[14] dhâ, me – 1) me shty; 2) me qëllua dikë ose diçka, 3) ka të njëitin kuptim si fjala sllave ‘mbëshua’.

[15] lenore – burimore; natyrore (me lé + prapashtese; khs me lat. nate + prapashtese)

[16] enzgrape,me – me zgrap dichka thelle ne trup

[17] regjua, me – tkurre, ngushtua

[18] ndeshtrashë – problem; pengesë; dishka që duhet tejkalua per të arritë qellimin

[19] fuar, me – me i zanë frymën dishkaje; me i ndalua rritën ose zhvillimin dishkaje.

[20] dha, me – me ecë përpara me forcë; (khs. me fjalën greke ‘dinamo’ dhe fjalën latine ‘duresë’)

[21] pervutsi – civilizim

[22] zgripim – përshtymje; margjinalizim; shtymje përãnet; qitje buzet; shtymje në zgrip.

[23] lenore – natyrore; burimore; origjinale; autentike; të lemen

[24] angështua – me u ndje ngusht, fizikisht dhe psikologjikisht

[25] riamsua, me – me u rikthye në gjinin e amës

[26] shvasalizua, me – me këputë lidhjet vasalizuase, nënshtruase me eprorët

[27] ndeshtrashë – problem; pengesë; dishka që duhet tejkalua per të arritë qellimin

[28] fuar, me – me i zanë frymën dishkaje; me i ndalua rritën ose zhvillimin dishkaje.

[29] dha, me – me ecë përpara me forcë; (khs. me fjalën greke ‘dinamo’ dhe fjalën latine ‘duresë’)

[30] zgripim – përshtymje; margjinalizim; shtymje përãnet; qitje buzet; shtymje në zgrip.

[31] lenore – natyrore; burimore; origjinale; autentike; të lemen

[32] angështua – me u ndje ngusht, fizikisht dhe psikologjikisht

[33] riamsua, me – me u rikthye në gjinin e amës

[34] shvasalizua, me – me këputë lidhjet vasalizuase, nënshtruase me eprorët

M A Q E D O N I A Z O N J Ë

January 5, 2014 by dgreca

Të dua o shqipe, o zot i Arbërit dhe të falënderoj, që na ruajte gjuhën shqipe, që ti na ke dhuruar! Ti, dikur na e fale një atdhe më të bukur se dherat e tjerë, por ne nuk ditëm ta ruanim tërësinë e tij! Ruajna këtë pak atdhe që na ka mbetur!…/

Nga Rasim BEBO/Chikago/

Është fatkeqësi, se si ka marrë rrugë, që me emrin “Maqedoni” të quhen sllavët në Maqedoni, madje këtë termë përdorin shumë profesorë dhe doktorë shqiptarë. Njeri nga këta është Prof. Dr. Vebi Xhemaili i cili ka shkruar: “Falsifikimi i historisë kombëtare”, në gazetën “Dielli”, tetor 2013, f.33. Në Strugë është vendosur një pllakatë përkujtimore me këtë mbishkrim: “Shqiptarët para 100 vjetësh kanë marrë pjesë në kryengritjen maqedono – shqiptare , kundër okupatorit sërb”. Këtu ka një të drejtë, se sllavët e maqedonisë nuk luftojnë kundra sllavëve të sërbisë. Ajo që kundërshtohet është: se “emri maqedon- emri shqiptar dhe nuk është emër sllav. Z. Vebi Xhemaili e gjuajti me gurë emrin maqedon dhe për këtë, Z. Fahri Xharra thotë: “Kur ne, të kaluarën tonë jemi, duke gjuajtur me gurë, duke mohuar dhe duke mospërfillur ate e përvehtësojne të tjerët”. Ndersa ka figura të sllavëve në Maqedoni që thonë të vërtetën: “Vetë Konstandin Milladinov, poet i parë, asnjëherë nuk pranon se është maqedon, ai, në fakt, e quan veten Bullgar, dhe të gjithë këta njerëz, që na paraqiten sot si ”maqedon i kosideron si bullgarë”. (“Rrënja”, pril 2011). Sllavët e Maqedonisë, në mungesë të historisë së tyre, shpikën historinë e paqënë, në mungesë të emrit, në mungesë të kombësisë, në mungesë të personaliteteve, përpiqen të përvehtësojnë personalitete më të mëdha të shqiptarëve: Skënderbeun, Nënë Terezë. Migjenin.

Asimilimi u përballua gjatë 520 vjetëve të sundimit otoman, por ndodhi vetëm nga viti 1913 e këtej, kur e pushtojë sërbia dhe vazhdoi deri gjatë regjimit komunist.

Tani le të shikojmë se cilët janë maqedonët dhe cilët janë sllavët? Historiani Amerikan Edwin Jacques shkruan: “Mbretëria e Maqedonisë (700-336 p.e.s.) Perdika duhet të ketë qënë themeluesi i mbretërisë së tretë Maqedune, të krijuar në vitin 815 p.e s. dhe mbreti i parë i saj ishte pikërisht Perdika. Herodoti e quajti si themeluesi i parë, i larguar nga Argosi pellazg, për në Iliri. Kjo mbretëri përfshinte Selenikun dhe shtrihej në jug, me kufi Epirin, kurse në veri, me Ilirinë. Kryeqyteti i saj ishte Edesa , sot Vodena në Maqedoninë perëndimore. Më pas erdhën brez pas brezi mbreter të përmendur maqedonas, shqiptarë të sotëm. Aminta (540-500). Ky pranoi refugjatë të shquar të syrgjynosur nga Athina, si despotin Pisistrati me te birin Hipia me 510 p.e.s. I cili zgjeroi mbretërin e tij drejt lindjes. Dari i Persisë në vitin 513 p.e.s. kaloi Hellospontin dhe pushtoi një pjesë tokë të Trakisë.

Ai i dërgoi mbretit Aminta një delegacion prej 7 oficerash më 507 p.e.s., për t’i kërkuar një dhuratë nga toka dhe nga uji si shënjë nënshtrimi. Aminta i nderoi miqtë me një festë të madhe. Persët ngulën këmbë që atje të merrnin pjesë edhe gratë maqedonase, mirëpo sjelljet e tyre të pahijshme, prej pijaneci, e zëmëruan të birin e mbretit, Aleksandrin. Prandaj ai sajoi një marifet, duke i larguar grate nga tryeza dhe i zëvëndësoi ato me djem të rinj të veshur si gra, por të armatosur me thika. Kur ambasadoret e kaluan masën, e paguan me kokë. (f.98, nr. 21). Të kuptojmë se Aminta me qeverinë e tij, nuk iu përkul mbretit Dari, si më i fuqishmi i kohës para 2520 vjetëve, siç përulet sot, qeveria e jonë në mënyrën më të neveritshme, duke njollosur historinë tonë mijëravjeçare. Aleksandri I (500-454 Shprehu admirimin e rij për kulturën greke duke inkurajuar lidhjet e ngushta me Greqinë. Poeti më i madh lirik, Pindari i Tebës, thuri poema që e lavdëronin Aleksandrin. Atij i dhanë titullin “Felelini” ose “Miku i grekëve”. Një titull i tillë, dëshmon se mbreti i Maqedonis nuk ishte grek. Herodoti na tregon, se njëherë Aleksandri i Maqedonisë shkoi në Olimp për të marrë pjesë në garat panhelene. Grekët deshën ta perjashtonin nga garat se nuk ishte grek por barbar. Mirëpo Aleksandri dëshmoi se ishte pasardhësi i Herkulit dhe i mbretërve të Argosit, atëhere ata e pranuan në gara. (f. 98, nr 22). Kur themistokliu u dënua nga Athina, Aleksandri i dha srehim në Pidna të Maqedonisë. Perdika II (454-413). Një fragment: “Athina nxiti trakasit në veri e në lindje përtë pushtuar Maqedoninë. Tuqididi lëvdonte kalorsinë maqedonase duke thënë: “Kur hidheshin në sulm, askush nuk mund t’u bënte ballë, pasi ishin kalorës të zotë dhe të armatosur mirë e me parzmore. (f. 99, nr. 27). Perdika, ashtu si i ati Aleksandri i-I-rë , i ftonte greket e shquar në pallatin e tij në Edesa. Kështu ai mirëpriti aty Melanipidin, nje autor i shquar lirikash. Hipokratin (460-375) p.e.s. “Babai i Mjekësisë i lindur në Kosin Pellazg, sherbeu te Perdika si mjek në pallatin e tij. (f. 100, nr. 28). Arkelau (413-399 hipi në fronin e mbretit të Maqedonise pas të atit. Plini në veprën e tij “Historia Natyrore” shënon: “dhënia e udhëzimeve në bujqësi ishte një zanat me dinjitet të lartë, që faktikisht ushtrohej nga Arkelau. (f. 100, nr.32). Arkelau mirëpriti poetin tragjik, Euripidin, si pas Eskilit… Ai u largua vullnetarisht nga Athina për në mërgim në vitin 404 p.e.s., për arsye se vepra e tij nuk gëzonte njohjen e duhur nga njerëzit. Dy vjet më vonë pësoi një vdekje tragjike në pallatin mbretëror të Maqedonisë, i ushqyer nga qentë e mbretit. (po aty,nr.31). Vijnë me radhë mbreterit e Maqedonis: Eropi i II (399-394 p.e.s.), Aminta II (393-369 p.e.s.), Aleksandri II 369-366 p.e.s.), Ptolemeu (366-364 p.e.s), Perdika III (364 -360 p.e.s.).

Filipi II (359-336). Në vitin 358 p.e.s. u martua me Olimpian, motrën e mbretit Aleksandër të Mollosit, krijoi një aleancë të ngushtë me Mollosët e Epirrit, të cilët, sipas gjeografit grek, Strabonit, u ngjanin maqedonasve nga gjuha, veshja dhe zakonet. (f.101, nr. 33). Për herë të parë në Histori të tri mbreterite pellazge Maqedoni,Epiri, dhe Iliria, d.m.th. shqiptarët e hershem, u vunë nën një prijës, nën mbretin Filipi II. Ai konsolidoi Maqedoninë dhe e zgjeroi më vonë, nëpërmjet “Falangës Maqedonase”, legjendarja e këmbësorisë.

Aleksandri i Madh (336-323 p.e.s,). Aleksandri i III, i biri i Filipit, i njohur edhe me mbiemrin Leka. Hyri në histori me kalin kaluar. Lindi në Korrik të vitit 356.e.s., në Pela, në v.p. të Selenikut. Plutarku shkruante se të gjithë falltaret e Efesit, pasi vështruan rrënojat e tempullit të djegur, rendën nëpër rrugë duke thirrur: “ Ky ishte sinjali i lindjes së atij që do të shkatërrojë të gjithe Azinë. (F.104,nr.38

Historiani Nebi Dervishi thotë: “…se Leka i Madh nuk është i pazot, pasi burimet historike flasin se trashëgimia e maqedonasve antikë u takon shqiptarëve, më shumë se çdo populli tjetër në Ballkan. (“Rrenjet prill 2011)

Prof. Oto Myleri Thotë: “Mbretëritë e këtyre tri provincave: Epir, Maqedoni dhe Iliri, vishnin një lloj rrobash, kishin të njëjta zakone, dhe lidheshin me krushqi e me gjini kurdoherë midis tyre. Kësisoj Nunela e Aleksandrit të Madh, ishte iliriane, kurse e Ema, Olimpia, prej Epirit, nga dera e Pirros. Cilët janë këta sllavë që na kanë shqetësuar dhe na shqetësojnë? Tajar Zavalani thotë: “Invazioni Sllav”, vend banimi i tyre fillestar kanë qënë moçalet e luginës së lumit Priper të Biellorusisë që quhej Posleje. Jetonin duke zënë peshk dhe gjuanin kafshë të egra.

Më 617, një fuqi e kombinuar avaro-sllave arriti kulmin. Si një valë deti prej njërëzish, shkruan Prokopi, me burra, gra dhe fëmije, ata u vërsulën duke e kthyer në gërmadha dhe zhytën në gjak Ilirine, Maqedoninë, Trakën, Epirin. Ata vranë dhe masakruan të gjithë njerëzit, pa dallim seksi apo moshe, që u ra ndër duar. Si mbas llogaritjeve, më se 200.000 vetë humbën jetën, ose u rrëmbyen si skllevër gjatë invazioneve.

Historiani anglez William Temperley shkruan: “Sllavët shkatërruan monumentet e mrekullueshme të qytetërimit romak-bizantin që ishin krijesat e gjeniut të perandorëve të mëdhenjë romako-bizantin, me origjinë shqiptare të Dioklecianit dhe Justinianit.

Sllavët më herët nuk janë përmëndur fare, askush nuk i ka njohur me një emertim kombëtar, sepse kjo hapësirë ishte shqiptare, territori shqiptar, popullata shqiptare, ndërsa sllavët në Maqedoni ishin pakicë, raja, që i solli në luginën e Vardarit Perandoria Osmane për të punuar tokën, me që otomanët me shqiptarët patën probleme të vazhdueshme. Kështu, si kundërvënie të popullatës së rebeluar shqiptarë, sollën kolonët sllavë nga përtej Karpateve dhe nga Bullgaria. Historiani Chek, Prof. Dvornik: “Sllavët nuk kanë asnjë legjendë heroike që të kujtojnë vendosjen e tyre në Gadishullin e Ballkanit. (A. zavalani, “Histori …”, f.71).

Kronistët nuk i përmëndnin fare, ndërsa vllehët ishin të pranishëm në këtë hapësirë, ndërsa tani janë asimiluar në sllavomaqedonas. Në kohën më të re, Tito i pranoi sllavo-maqedonasit, për të krijuar një zone tampon në mes të sërbëve dhe bullgarëve, përkatësht për të dobësuar ekspansionin sërb, por edhe për të penguar afrinë sërbe me Greqinë.

Federata Jugosllave bëri investime në Maqedoni dhe dha benefice. U dha detyrë të ndiqnin aty shqiptarët vendës, veç dhunës dhe vrasjes sistematike, por dhe shpërnguljes për në Turqi. Sllavët, që banonin në fshatra që nga koha e Turqisë, i sollën në qytet, në vendet më të preferuara, madje sollën dhe vëllezër sllavë nga Greqia, krijuan administratë në gjuhën sllave. Ndërsa shqiptarët i përjashtuan,kurse ata që nuk ishin shqiptarë, u detyruan të emërtoheshin maqedonas. Komuniteti i numurit vllehë u bënë sllavo-maqedonas, duke shtuar në emra mbaresën sllave. Fatkeqësisht edhe shqiptarët e besimit ortodokës, që në Maqedoni ishin të shumtë, të cilëve më parë ua morën kishat, u regjistruan dhe ua imponuan emertimin sllavisht .Kështu, ka ndodhur, që nëna shqiptare e besimit ortodokës, nuk di asnjë fjalë sllavisht, ndërsa djali publikisht nuk thotë asnjëherë ndonjë fjalë shqip, madje ka nga ata qe mohojnë gjuhën kombëtare. (G. Adili “përvehtësimi i Historise”,12-2-2009).

Sllavët e Maqedonisë, të cilët kanë kapur majat e të gjitha istitucioneve, janë shumicë në të gjitha strukturat e shtetit, me një emertim te përvehtësuar “Maqedoni”. Maqedonia kurrë nuk ka qënë as e Greqisë as e Bullgarisë, Vendasit ishin shqiptarë. Ka kohë që akademikët sterilë të Shkupit, përpiqen të përvehtësojnë Skënderbeun, bëjnë libra, shkruajnë tekste të porositura nga lartë, mirëpo kurrsesi nuk u del hesapi, sepse të tjerët nuk ua pranonin Skënderbenë për të tyren. Disa bënë perpjekje për të bërë të tyren Migjenin, mirëpo nuk kishin si të arsyetojnë, pse ai shkroi në gjuhën shqipe dhe nuk bëri asnjë resht në gjuhën sërbishte, atëhere u tërhoqën. Kur u bë e njohur Nënë Teraza, bënë çmos për ta bërë të tyren, se ajo kishte lindur në Shkup, por në Maqedoni nuk ka sllave katolikë, por ka vetëm shqiptarë katolike. Kështu iu shmangën kombësisë dhe i vunë në pah, shkupjania Nënë Tereza. Në kohën e Nënë Terezës pjesa dërmuese në Shkup ishin shqiptarë katolik dhe myslimanë. Z. Branko Manollovski, personaliteti njohur në diasporë, kur filloi shkollën fillore nuk dinte asnjë fjalë sërbisht, por, shkolla sllave ia regjistroi emrin me mbrapa shtesa sllave dhe kjo i mbeti, ky nuk e ka të paster emrin si të Josf Bakërit, që ishte një brez më i vjetër. Z. Branko Manollovski, që është shqiptar vetëm me emër të sllavizuar.

Edhe këta sllavë e kuptojnë, qe nuk e kanë të tyren emrin Maqedoni. Kur këta bisedojnë me kushrinjtë e tyre të gjakut sërb ose rus, ata jane sllavë. Kur bisedojnë me perëndimin, anglezë, amerikanë etj., ata kthehen e bëhen maqedonë. Në vitin 1991, kur ish Republika Maqedone e Jugosllavisë u bë republike e pavarur në Ballkan, udhëheqësit e saj adaptuan për flamur të tyre kombëtar flamurin e Aleksandrit të Maqedonisë. Të adaptosh emrin e lashtë të Maqedonisë si emer kombëtar të republikës së krijuar në shekullin XX dhe të adaptosh për këtë republikë të re flamurin e Aleksanddrit të Maqedonisë, këtu kemi të bëjmë me një ndryshim të rremë, të falsifikuar të indetitetit kombëtar “Kush na ka faj, se vetë i kemi verbuar sytë tanë, me duart tona’’! thotë, Aristidh Kola!

Z. Manollovski sjell tre emra konkrete të personaliteteve tona, prindërit etyre kanë qënë shqiptarë. Video Smilevski, që u shpall Heroi popullit në Republikën e Maqedonisë, sa ishte gjallë, nuk tregonte se ishte shqiptar, ndonëse e kishte djalë halle. Personi tjetër ish-Kryetari i Akademis së Shkencave të Maqedonisë, Mateja Matevski, vazhdoi të heshtëte se prindërit e tij ishin shqiptarë. Po kështu dhe Grigor Jovanoski, i cili tani është antari i Akademis së Shkencave te RM-së. Si mendoni, nuk bëmë gjunah të madh ne, bashkëkombasit e Josif Bagërit, që shndërruam gjatë gjashtë dekadave të fundit gjuhën tonë amtare shqipe në gjuhën sërbishtë dhe bashkë me gjuhën ne ndërruam indetitetin etnik, nga shqiptarë në sërb?! Kjo është fatkeqësia kur mohom veten tënde. Atëherë hap gojën historiani sllavo-maqedonas , Hristo Polljanski të thotë: “… nga popullsitë e lashta të kesaj treve, kishin shpëtuar pa u zhdukur disa “ashkla”… Vala e tretë e “ardhacakëve” (shiptarë) paska ndodhur në fillim të shek. XX-të. Kurse vala e fundit e kolonizimit shqiptarë të Maqedonisë, paska ndodhur pas vitit 1944. Dhe më tej, ky historian arriti të nxjere nga goja, se maqedonasit e sotshëm ishin stërnipërit e Lekes së Madh dhe Skënderbeu nuk ishte shqiptar por maqedonas. Kur ne i thamë Profesorit, se në kohën e Aleksandrit të Madh, ju bridhnit ende në stepat e Rusisë, kurse në viset e Aleksandrit të Madh, keni ardhur 10 shekuj më vonë. Polanski u përgjigj … “Ne maqedonët, – tha ai, me të vërtetë kemi ardhur shekuj më vonë, por përderisa u vendosëm në trojet e maqedonëve të lashtë, ne jemi pasardhësit e tyre, jo vetëm pasardhesit e tyre kulturorë, por edhe gjenetike”. (Nejazi Muhameti “Maqedonia Shqiptare”. Bot. 2009,) Emri Maqedoni është përvehtësuar nga sllavo-sërbët. Ata veten e tyre e quajnë autokton dhe ne shqiptarët na quajne ardhacakë në truallin tonë mijëravjeçar. Ndërsa Tirana, Prishtina dhe Shkupi me partitë shqiptare në Maqedoni heshtin dhe heshtja vazhdon me diskriminimet që bëjnë këta sllavo rjepacak pushtues. Kanë rrëmbyer emrin maqedon, vendin maqedon indetitetin maqedon, historinë e Maqedonisë duke bërë diskriminimin e gjuhës shqipe. Dhe vetëm ne heshtim dhe heshtim. Si mund të ndryshohet tri herë indetiteti brënda një shekulli më parë? Quheshin bullgarë, pastaj e shpallën veten si maqedonë, por prsëri sllavë, kurse pas vitin 1991 e quajnë veten maqedonë antikë, pra, jo sllavë. Këta janë akoma në kërkim të indetitetit kombëtar përfundimtar.

Josif Bagëri, dëshmitar i përjetshëm i shqiptarëve ortodokës të Rekës, lindur në vitin 1870 dhe vdekur në vitet 1930. Asimilimi u përballua gjatë 520 viteve të sundimit otoman, ndodhi vetëm nga viti 1913 e këtej, kur e pushtoi sërbia dhe vazhdoi gjatë sundimit komunist. Dhe vetëm ne heshtim dhe heshtim. Xhorxh Santaiana, na kujton ne të gjithëve, se ata që nuk kujtojnë të kaluarën janë të dënuar ta përsërisin atë. (E. J., f. 17).

MAQEDONIA NË MESJETË

Sllavet u vendosën gjatë shekujve VI-VIII në pjesën perëndimore dhe veriperëndimore të Maqedonise së sotme, në viset ku ende sot shqiptarët përbëjnë shumicën dërmuese të popullsisë. Njihet në histori më 21 korik1843, udhëhëheqesi i kryengritjes së madhe të Shkupit kundra masave tanzimaniste ishte Dërvish Cara. Kjo kryengritje u përhap në viset e tjera shqiptare në Tetovë, Kaçanik, kumanovë, Gostivar, etj. Vazhduan kryengritjet deri në vitin 1875. Porta e larte hoqi dorë nga zbatimi i masave të tanzimatit në malësitë shqiptare. Shkup,Tetovë, Dibër, ishin vatra kryesore të Lidhjes së Prizrenit me drejtues: Iljas pashë Qokun, Sheh Mustafa Tetova, Jashar Bej Shkupi. Levizja mori hov për shkollat shqipe dhe për kishën shqiptare. Bajo Topulli organizoi çetën e parë patriotike “Ja vdekje ja liri”. Më 1908 u mbodh Kongesi i Alfabetit Shqip në Manastir. Krahina shqiptare e Maqedonisë u shqua edhe në kryengritjen e madhe çlirimtare antiosmane të Shkupit, që u çlirua më 11 gusht 1912. Në kuvendin e Vlorës morën pjesë 8 delegate nga viset shqiptare të Maqedonisë: Dibra, Tetova, Gostivari, Struga, dhe Ohria (Myfti Vehbi Agolli, Sherif Langu, Mehmet pasha Darralla, Hamdi Ohri, Dr. Myrteza, Zyhdi Beu, Nuri Sojli, Mustafa Baruti). Nga kata uzgjodh me vota unanime kryetar i Këshillit Kombëtar (Parlamentit) Myfti Vehbi Agolli, kurse Mehmet Pashë Dërralla u zgjodh ministër i Mbrojtjes Kombëtare.

Sipas francezit L. Jaray, Shkupi me 1913, kishte 45.000 banorë myslimanë (55%), 25.000 shqiptarë, kurse bullgare 10.000-15.000 rreth (22-33%), veç këtyre, kishte 3000 sërbe, 2000 izraelitë. (G.L. Jaray, L/Albanie income, Paris 1913, f. 40). Istituti Gjeografik i Sofjes, botim i vitit 1902: Shkupi ishte qendra e vilajetit të Kosovës, kishte 4474 shtëpi apo familje. Prej kёtyre 2336 shtëpi (53%) banoheshin me familje shqiptare,1687 familje bullgare, 200 shtëpi cigane dhe 100 shtëpi izraelite, 90 shtëpi katolike shqiptare. (Prof. Kristo Frasheri, Tianë nëntor 2009)

Po sot e dashura Maqedoni?!… Sllavo-maqedonasit sjellin Car Dushanin në Shkup, të ngjashëm si tërmeti i 26 korrikut 1963, kur u shpërngulën forcërisht e pabesisht shumica e shqiptarëve nga ky kryeqytet i Jugosllavisë së Dytë (FSRJ). Dridhjet e tërmetit të ri politik shoven, po ndihen për gjatë këtij dimri. Car Dushani vjen në Shkup me putrat putiniane, simbole ortodokse lindore, me veshje bizatine lindore, me kurorë nga manastiri Cetinës së Cërnagorë. https://gazetadielli.com/car-dushani.

Si përfundim, Maqedonia është shqiptare dhe qeveria e Shkupit duhet të heqë dorë nga endrrat nacionaliste e shoveniste dhe ta shohë realitetin me sy hapur, për ta parë ashtu siç është. Të shohë, se në gjirin e saj ka një popull të konsiderueshëm shqiptarësh, të cilët jetojnë, punojnë, shpresojnë dhe kërkojnë të thonë fjalën e tyre në atdheun e përbashkët, sepse sllavët jetojnë në Maqedoninë e shqiptarëve. Kjo është maqedonia ime, kjo ështe Maqedonia e gjithe shqiptarëve.

Rasim Bebo Addison Çikago Janar 2014 .

Feja e shqyptarit asht shqyptaria!

January 5, 2014 by dgreca

Debati për fenë i ndezur në Kosovë nuk ka qëllime të vëllazërisë së mirë/

Shkruan: Shaban Cakolli/

“Çonju shqiptarë prej gjumi,çonju,/

Të gjithë si vllazën,n´nji besë shtëngonju,/

E mos shikoni kisha e xhamija,/

Feja e shqyptarit asht shqyptaria!”- V.P.Shkodrani/

Nxitja e debateve fetare,nënqmimi i besimeve të njëri-tjetrit,është diçka e rrezikshme që ka zënë të bëhet mollë sherri ndër shqiptarët,nga se është qëllim i keq dhe kundër shqiptarë,i kurdisur me mjeshtri nga armiqët tanë sërb dhe disa vendeve islamike,ku si qëllim është përçarja ndërfetare në mes shqiptarëve,kur dihet se përçarja ndërfetare është elementi më i rrezikshëm i një shoqërie.Ky parim është udhëhequr nga Sërbia një shekull,”Përqaj e sundo”,e cila me anë të fesë është munduar të shkombtarizojnë shqiptarët.Për ideologjitë fetare mund të shkruhen edhe libra,por edhe kjo që tani po shkruajmë është e tepërt të i hyhet kësaj teme të ndjeshme,e cila është më e ndieshmja në popujt e botës,rreziku më i madh i përqarëjeve deri në theqafjePërhapja e besimeve madje edhe të dhunshme ka ndodhur nga sundimet romako-bizantine,turke deri te ato sllave.Pushtuesit për të realizuar qëllimet e tyre të errëta ndaj nesh,kanë futur në veprim ideologjitë fetare,dhe këtë duke u dhënë ca privilegje udhëheqësve të këtyre ideologjive,kanë mundur të na mbajnë nën pushtim.Populli shqiptarë ka mundur të mbijetoj falë raporteve të mira ndërmjet vete ,edhe pse të besimeve jo të njejta,kanë jetuar në harmoni me njëri-tjetrin,ndoshta edhe brenda një pullazi.Të dhëna thonë se feja tek popujt tjerë jo shqiptarë ishte burim i luftërave,i përqarëjeve,vrasëjeve dhe veseve,e cila fatbardhësisht tek shqiptarët nuk ka ndodhë.Askush nga ne shqiptarët nuk ka qenë dhe nuk është kundër fesë,secili fatbardhësisht është i lirë të kultivojnë besimin e vet,devotshmërinë,lutjet,kanë institucionet e veta ku mund të tubohen në devotshmëri,të kryajnë ritet e veta,pa e nënçmuar dhe nëpërkëmbur besimin e tjetrit.

Kohën e fundit fatkeqësisht te ne kanë hedhur rrënjë disa rregulla të cilat asnjëherë më parë nuk kanë ekzistuar në shoqërinë tonë fetare,bile as nuk shkruan në libra të shejta .

Kanë dalur Rregulla ideologjike të cilat luhasin e nënçmojnë bindjet jo vetëm të besimit tjetër fetar,por edhe bindjet e të të njejtit besim.Fatkeqësisht kjo po ndodhë në Kosovèn e cila mezi tani ka marrur pak vetën,pas pushtimit shekullor sllav,Po përse ndodhë kjo?Sërbët pasi po shohin se Kosova ju ka dalur nga dora,me ndihmën e disa aleatëve të tyre kanë gjetur vakum mu në ideologjinë fetare,nëpërmjet mijëra argatëve të tyre,të veshur me pushtet fetar,për të trullosur masën shqiptare,kinse me të dërguar me njerëz të cilët janë të kualifikuar me besimin në Zot,të u besojnë dhe të ndjekin qëllimet e tyre,që sipas të këtyre të kualifikuarëve falco,kush dëgjon qëllimet e tyre,dëgjon qëllimet e Zotit,kurse ata të cilët nuk i mbështesin,janë vet kundër Zotit!Me njerëz të tillë të shërbimeve të fshehëta,të dërguar si njerëz të perendisë,Sërbia edhe njëherë synon përqarëjen e shqiptarëve,në pikën më të ndjeshme ate ndërfetare,që njëherë e mirë të nxitë gjakderdhjen me shqiptarëve.Sërbët do të provojnë përmes kësaj ideologjie të maskojnë karakterin e tyre pushtues,grabitçarë e shkatërrues,në nxitëjen tonë kundërkombëtare,e cila do të jetë shumë e rrezikshme nëse nuk tregohemi syqelë.Sot asnjë shqiptarë qëllimmirë nuk ka të drejtë as morale dhe as qytetare të i mbyll sytë përpara këtyre qëllimeve të errëta.Të kultivosh besim është e drejtë e çdo qytetari,madje besimin në zot shqiptari e çmon lart,por të kultivosh besim ku ka dy rryma në mes një besimi,ku njëra thërret në emër të librit të shejtë,e tjetra bënë ca ndryshime,për të shti huti midis të njejtit besim si dhe për të nënqmuar besimin tjetër,është e pa pranueshme.Në Kosovë besimi fetar është çështje ndërgjegje e jo çështje institucionale,andaj për të ndaluar këtë përpjekëje për urrejtëje ndër vëllazërore institucionet e shtetit duhen të luajnë rolin e vet.Librat e shejtë flasin për të vetmin një Zot, për rregullat e besimit në zot,kurse ndryshimet e tyre,në fjalimet para masës që po bëhen nuk i do as Zoti,si dhe njerëzit e besimit sot nuk duhet të u vëjnë veshin titullarëve falco,kur kanë gjitha mundësitë të lexojnë literaturën mjaft të përhapur nga librat e shejta.Nuk kanë kaluar shumë vite që kur populli ynë ka dëshmuar se kur është në pyetje atdheu,shqiptarët më tepër se fetar ishin luftëtar.Shqiptarët padallim besimi fetar u ngritën kundër pushtuesit sllav,e do të ngriten kundër çdo pushtuesi i cili do të kërkonte të na bëjë skllav.Ishim dhe duhet të jemi të bashkuar për çështje të mëdha,vëllëzer të një gjuhe,e një gjaku,e nuk duhet të lejojmë të na skllavërojnë besimet qëllimkeqe,të shtrembëruara,ku feja të bëhet mollë sherri mes vëllezërve.Ende i kemi të freskëta plagët që morëm nga pushtuesit,andaj për hirrë të gjakut të derdhur të atyre që dhanë jetën për çlirimin nga pushtuesi,shqiptarët duhet të jenë të bashkuar padallim feje,shtrese e ideologjie.Të gjithë të bashkuar për çështjen madhore kombëtare,kultivoni besimet tuaja fetare ashtu si i keni kultivuar me shekuj në harmoni ndërvëllazërore,asesi me disa rregulla të shpifura që qojnë në urrejtëje kundër popullit të një gjuhe e një gjaku.