Archives for March 2017

DELIRI I EDI RAMËS DHE “BANDAT SHQIPTARE”

March 14, 2017 by dgreca

Opinion nga Asllan Bushati/

Sa herë kam patur rastin kohët e fundit të takohem e të bisedoj me ndonjë përfaqësues të Partisë Republikane, këtu në SHBA si në nivel shtetëror, por dhe me përfaqësues të Kongresit, jam ndier keq se biseda fillon me ndonjë romuz për Kryeministrin Shqiptar Edi Rama, duke sjellë ne fokus deklaratën skandaloze të tij,( gjatë fushatës zgjedhore), për Presidentin Trump. Pa qenë vetë aspak fajtor, befas jam ndierë si i tillë, se e ka thënë (jo i biri i Kristaq Rames para shokve të tij), por njeriu numër një i ekzekutivit të vendit tim, i përdorur në mënyrën më të keqe të mundëshme nga sorosianët e këtushëm. Kjo shije e keqe më ka ardhur mu ( dhe shumë të tjerëve), mendoj, vetëm nga deliri falls dhe manjakllëku për tu dukur, i nje njeriu tipik avanturjer. Nuk është hera e parë që Edi Rama e bën një gjë të tillë, madje e disata herë, kujtoj këtu rastin e armëve kimike siriane, problemin e Kosovës gjatë vizitës në Beograd dhe kjo e fundit me partitë shqiptare në Maqedoni. Për këtë të fundit do të shpreh një konsideratë, që ndoshta tingëllon pak e cuditëshme nga opinionet e tjera të hedhur nga media për konsum publik. E them këtë se dyshoj se vizita e Ramës në Stamboll para një muaji dhe takimi e bisedimi me Erdoganin të ketë qenë thjeshtë për ndërtimin e një aeroporti në Vlorë (sic u tha në media). Jo. Më së pari Rama besoj se i ka kërkuar ndihmë Erdoganit që të mund të ndërmjetësojë në administratën e Presidentit Trump, që të mos e marrin për të madhe deklaratën e tij, duke u premtuar me shumë përulësi bashkpunim në të ardhmen si ta dojë e përse ta dojë administrate e re. Nga ana tjeter do ti ketë marrë përsipër Erdoganit se do të bisedojë me Kancelaren Gjermane Merkel ,nevojat e ngutëshme që Turqia ka aktualisht me BE-në dhe Gjermaninë në vecanti (vizitë të cilën Rama e realizoi javën e kaluar). Por, po ashtu mendoj se nga ky takim, me porosi të Erdoganit (duke ditur lidhjet që ka Partia Shqiptare Besa me islamizmin dhe me ndihmat financiare të Turqisë), Rama ka marrë përsipër ti thërras Partitë Shqiptare në Maqedoni në Selinë e Kryeministrisë Shqiptare që të firmosin një dokument politik ,duke bërë në të njejtën kohë skandalin politik të radhës me avanturizmin që e karakterizon.

Ajo shprehja e tij kundër opozitës në Parlament se:”s’keni parë gjë akoma” rezulton të ketë qenë pothuaj e vërtetë se paska pasur brenda shumë delire të protagonizmit tij individual. Delir për fitoret “madhështore” në zgjedhjet vendore në Korcë dhe vecanërisht në Dibër e Kolonjë ( pa cka se për to ka ca filmime e regjistrime pak të sëkëlldisëshme). Delir për vetingun para dhe pas 22 korrikut, sikur ai të ishte vepër personale e tij ( p. sh pikturë surealiste), por që rezultoi jo funksional pas prishjes marrveshjes së konsensusit me opozitën, duke vonuar e dëmtuar rëndë reformën në drejtësi. Delir për politikë të “madhe” të jashme , por që fatkeqësisht coi pa asnjë arsye në keqësimin e marrdhënieve me fqinjët . Largimi para dy javësh nga detyra pa asnjë arsye dhe pa asnjë shpiegim për publikun i Ministrit Manjani, vetëm se ai i tha të vërtetën se policia është e pa aftë të shkatërrojë kanabisin, prandaj duhet përdorur edhe ushtria . Këto ditë shkarkoi nga detyra katër ministrave të tjerë me spjegimin “fantastik” se këta të fundit na duhen për fushatën zgjedhore të 18 qershorit në bazë, (sikur shqiptarët janë të varfër jo vetëm ekonomikisht por edhe mendërisht). Të gjitha këto dhe shumë të tjera më cojnë tek përfundimi se opozita ka plotësisht të drejtë në qëndrimet e veprimet e saj dhe se deliri, protagonizmi vetiak, mendjemadhësia, fodullëku, mos përfillja dhe arrogance e cfrenuar e Edi Ramës, kanë dëmtuar rëndë interest kombëtare .

E kam thënë edhe në një shkrim tjetër se meqënëse disa ministra të LSI-së kanë bërë kritika për Qeverinë, më të ashpra e më të rënda se opozita, kjo që sot quhet “Qeveria Rama” faktikish ka rënë nga fuqia. Cdo ecja më tutje e bashkqeverisjes PS-LSI, është më shumë një zhgarravitje qeveritare se sa drejtim i planifikuar i programit miratuar para elektoratit dhe parlamentit. Ministrat e LSI-së kam bindjen e plotë se nuk flasin e veprojnë pa marrë urdhër nga Ilir Meta, por ky i fundit për mendimin tim po e keqpërdor Ramën më keq se sorosistët. Mendoj kështu se Meta, në gjykimin tim i bën presion Ramës cdo ditë me largim të menjëherëshëm nga koalicioni qeverisës dhe shkuarjen në zgjedhjet e reja vec e vec. Duke qenë të vecuar në zgjedhjet e ardhëshme , Rama pret humbjen e sigurtë dhe fundin e hidhur të karierës së tij politike. Duke e ditur këtë gjë Meta i ven kushte akoma më të rënda si p.sh:”jam dakort për koalicion para zgjedhor PS-LSI me kusht që kryeministri i ardhëshëm të jetë Ilir Meta”. Ata zërat e LSI-së poshtë e përpjetë për ”Meta kryeministër” pas zgjedhjeve të ardhëshne, janë trysni drejt per drejt mbi Ramën duke i thënë hyr e zgjidh , o me këtë variant dhe del pak i humbur në fitoren e përbashkët ose i humbur fare përballë opozites me në krye Lulzim Bashën. Në këto rrethana, zgjedhja që i mbetet Edi Ramës është të pranojë vullnetin e Metës për kryeministër dhe vetë të kërkojë të zgjidhet President po me vullnetin e Metës ose të tërhiqet i vetmuar e pa protagonizëm në qoshen e kryetarit të PS-së. Por a do të jenë dakort ndërkombëtarët me kalkulime të tilla Rama –Meta, pa parë në to interest e tyre, të vetingut të ardhshëm (se kush do të shkojë në burg) dhe të opozitës që tashmë nuk është e vënë në vështirësi në qoshe të ringut, si më parë. Por ajo pas 18 shkurtit, është në fushbeteje me kredite të brendëshme e të jashtme më të medha se dyshja Rama –Meta. Për këtë le të presim, por dhe të shohim më në detaje edhe qëndrimin e opozitës.

Lulzim Basha sic dihet, ka bërë një betejë të lavdrueshme dhe vërtetë burrërore për ligjin e dekriminalizimit dhe largimin e të inkriminuarve nga Parlamenti,qeverisja qëndrore e vendore, duke i dhënë kështu një ndihmes të vyer të sotmes dhe të ardhmes së Shqipoërisë në rrugën e demokracisë e të shtetit ligjor. Ka bërë një betejë të fortë për reformën në drejtësi (edhe kundër ndërkombëtarëve të korruptuar), duke mos lejuar që ajo të vihej nën këmbët e Edi Ramës, por të vihej në funksion të ligjit dhe së drejtës. Kurse demostratën për zgjedhje të lira e të ndershme e ka ngritur në nivelin e kërkesave më të larta euro-perendimore, duke e prezantuar vetë para vendasve dhe ndërkombëtarëve si lider i matur, paqësor, largpamës, vizionar dhe i vendosur.

Largimin nga detyra të katër ministrave të PS-së, Basha e quajti fars dhe dhe të vonuar. Tani tha ai është koha e largimit të vetë Ramës dhe kalimi pa asnjë mëdyshje në qeveri teknike te pranuar nga të gjithë aktorët politik. Kurse zëvëndësimin e Ministrit të Brendëshëm Saimir Tahiri me Fatmir Xhafën, e quajti zëvëndësohet banda Tahiri që mbronte Shullazët me shokë dhe kanabistët, me bandën Xhafa që mbron Hakmarrja për drejtësi dhe tregun e drogës Shqipëri- Itali e deri në Kolumbi me vëllain e Xhafës. Shkurt zëvëndësim bandash se atij i duhen parat e drogës për zgjedhjet e ardhëshme. Për ish Ministrin e Shëndetësisë Beqja tha fytyra më e urryer e popullit shqiptar, hajduti më i pa skrupullt që edhe me gjakun e të sëmurëve kërkon të pasurohet duke u dhënë koncesionet miqve e shokëve të tij dhe të Ramës. Këto banda janë rrezik serioz për jetën e cdo shqiptari- shtoi Basha. Asnjë Pazar nuk ka e nuk do të bëhet me Edi Ramën,përvec qeverisë teknike që do të krijojë kushtet për zgjedhje të lira të nderëshmë dhe të barabarta. Ne nuk bëjmë asnjë kompromis në kurriz të inreresit publik të shqiptarëve.

Si përfundim, po bëj një “skandal të vogël” duke përsëritur pjesë nga artikulli”Situate politike në Shqipëri-dëshpëruese” shkruar nga unë (pra po përsëris vehten), disa javë më parë ku tregoj se cfarë këshillash morën politikanët shqiptar nga administrate e re amerikane:”Edi Rama: je i pa besueshëm për ne.Zollumet që ke bërë janë të shumta (jo vetëm me deklaratën kundër Presidentit Trump), prandaj këshillohesh të mos shkosh më tutje në rrugën e gabuar që ke zgjedhur. Për Ilir Metën:Edhe më parë, por vecanërisht këto tetë vitet e fundit je baltosur shumë.Ka ardhur koha të dalësh në opozitë, ku të keshë kohë të merresh me pastrimin e vehtes dhe të partisë, pa hyrë në koalicion parazgjedhor me askënd. Për Lulzim Bashën:Vazhdo të ecësh përpara duke insistuar në zgjedhje të reja të lira e të nderëshme dhe minimalja me numurim elektronik. Ne po ju vëzhgojmë nga afër dhe në cdo rast do të keni ndihmesën tonë”.Mendoj se këshilla e më sipërme vazhdon të qëndrojë në fuqi, lum ai që e kupton dhe e merr para syshë dhe mjerë ai ai që e kupton por nuk e merr parasysh.

Kosova themelon Çmimin Ndërkombëtar “Letërsia Shqipe”

March 14, 2017 by dgreca

PRISHTINË, 14 Mars 2017-Gazeta DIELLI-B.Jashari/ Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e qeverisë së Kosovës, ka themeluar një çmim të veçantë për personalitet, të cilët, me veprën e tyre, kanë ushtruar një ndikim esencial në emancipimin e shoqërisë, ngritjen dhe vetëdijesimin e përgjithshëm për vlerat emancipuese, me theks të veçantë, përmes fushës së letërsisë, duke ndikuar kështu në njohjen e saj në përmasa ndërkombëtare.

Bëhet e ditur se, Çmimin mban emrin “Letërsia Shqipe”, ndërsa vlera monetare e këtij Çmimi është 10 mijë euro dhe u jepet personaliteteve, shtetas të Republikës së Kosovës, Shqipërisë apo ndonjë shteti tjetër, që kanë dhënë kontribut të çmuar për letërsinë shqipe.

Ky çmim, sipas Rregullores, jepet nga ministri, në bashkëpunim me Këshillin e Librit.

Ministri Kujtim Shala e vlerësoi këtë çmim si një ndihmesë për pranimin, njohjen dhe afrimin e mëtejmë të letërsisë shqipe, dhe shtoi se një çmim dhe vlerësim i tillë i ka munguar letërsisë shqiptare.

FESTA QË I URON MIRËSEARDHJEN PRANVERËS

March 14, 2017 by dgreca

NGA PËLLUMB GORICA/
Nga rrëketë e shekujve kanë gurgulluar e gurgullojnë shumë rite pagane. Këto janë përcjellë, sa në antologjinë gojore popullore, aq edhe në plastikën e lëvisshmërisë së jetës, si një dëshmi e madhe e kulturës së lashtë të një vendi. Dita e Verës është një prej riteve festive të lashta pagane, e cila përkon me çeljen e parë të Pranverës. Ajo hyjnëzon këtë stinë dhe, sipas traditës së mbetur, të ruajtur e përcjellë në trevat shqiptare, veçanërisht në atë të Elbasanit, festohet si Dita e Verës më 14 mars. “Është dita në të cilën stërgjyshërit tanë, kur s’kish lindur ende krishtërimi, kremtonin bashkë me Romakët dhe me Grekët e vjetër, perënditë e luleve” do të shkruante ideologu i shquar shqiptar, Faik Konica. Dita e Verës është një festë me karakter të mirëfilltë popullor, e cila rrjedh nga thellësia e etnitetit të jetës sonë ilire me rite të bukura, të rrënjosura në vetëdijen e kohëve, që rrallë i gjen në ndonjë vend tjetër kaq të vyer e, mbi të gjitha, e lashtë.

Në përmbajtjen e saj Dita e Verës përshkohet nga një tis, tipar i përbashkët i gëzimit njerëzor, që pasqyron kalimin e Dimrit dhe ardhjen e Pranverës, për përtëritjen e natyrës, nga dëshira për prodhimtari të mbarë; për shëndet e mirësi në familje, shoqëri, miqësi. Stina e pranverës sjell gëzim. Dimri, si stinë, i mbyllte njerëzit brenda mureve të shtëpisë, ndaj edhe festohej, sepse do të sillte një rizgjim në punë, gëzim, lëvizje të jetës dhe gjallërim të natyrës.

Studiuesit e fushave etnokulturore (e jo vetëm ata) nëpërmjet hulumtimeve kanë prurë të dhëna interesante dhe e kanë paraqitur festën e Ditës së Verës me ritet pagane si thesar të paçmuar. Ritet pagane, sipas akademikut Mark Tirta kanë lidhje me ripërtëritjen e natyrës, me krahasimin, afritë dhe pikëtakimet në terminologji…

Origjina e kremtimeve të kësaj feste me rite pagane te ne, më së shumti, është Çermenika (Kandavia), një krahinë afër Elbasanit, e cila është e banuar që në kohët e lashta parahistorike, dhe nuk mungojnë gjetjet që i përkasin kësaj periudhe. Ajo ka një shtrirje kulture të pasur me tradita. Këtu qëniet mitike të indentifikuara dhe me kultin e perëndive gjatë periudhave parahistorike kanë lënë gjurmë në kujtesën e popullit. Duke hyjnizuar dukuritë që njerëzit e asaj kohe nuk dinin t’i shpjegonin, krijuan besime tek idhujt paganë, të lidhur ngushtë me rite. Një nga figurat e mitologjisë ishte Zana, apo Diana, që jetonte pyjeve, ujëvarave, shpellave e lëndinave. Ajo ishte perëndia e pyjeve, e gjuetisë, dhe e gjithë Natyrës. Figura e saj në këtë trevë (dhe jo vetëm këtu), është pasqyruar në legjenda, përralla, ninulla e gjetje arkeologjike. Një shekull më parë arkeologët austriakë Prashniker dhe Shober, gjatë një ekspedite kërkimore në trevat e Shqipërisë dhe Malit të Zi, pikërisht në rrënojat e një ure romake pranë lumit të Moraçës, zbuluan një altar mermeri me një mbishkrim interesant. Ky mbishkrim i ishte kushtuar perëndeshës Diana të Kandavëve. Ndaj edhe festa e Ditës së Verës ka lidhje historike e kulturore me Ulqinin dhe trevat e tjera shqiptare në Mal të Zi, të lidhura me tempullin e Dianës në Dioklea, ashtu sikurse lidhet me tempullin e Artemisës dhe Dianës në Martanesh. Ajo, sikurse perëndia ilire më e njohur, simbol bukurie, e kalonte kohën me festa, me muzikë, duke kënduar e hedhur valle mes luleve, shelgjeve, burimeve dhe ndjehej e pranohej si fatsjellëse e engjëllmbrojtës ndër banorët, dhe ata i organizonin asaj festa, duke bërë për atë dhurata. Kështu, duke buruar nga kulti i figurës mitologjike të Dianës, ritet pagane për nder të saj morën karakterin e mirfilltë të një feste me pije, ushqime, lojëra, ndezje zjarresh, etj në fillim të stinës. Profesor Hasan Ceka do të shkruante: “Dita e Verës i kushtohej Dianës së Kandavëve, bukurisë së saj dhe ku dëshmohet karakteri pagan i festimit që lidhet me natyrën, me ndërrimin e stinës, ardhjen e pranverës, fillimin e punëve bujqësore”. Si pasojë edhe e ecurisë së zhvillimit në kohëra festa e Ditës së Verës u përhap edhe në trojet e tjera dhe është e gjithë shqiptarëve. Në Dibër, Strugë, Tetovë, Gostivar, Prespë, Berat, Përmet, Pogradec, Korçë, Gjirokastër, Himarë, Çamëri, Krujë, Burrel, Mirditë, Lezhë, Malësinë ë Shkodrës, Ulqin, Kosovë, por edhe tek arbëreshët ka nuanca festimesh të ndryshme, por shtratet e riteve kryesore janë njëlloj.

Është mbresëlënëse se si kjo festë ka përshkuar shekujt. Ka përballuar mugëtirat e kohëve të vështira, sisteme shoqërore me fe e religjone të ndryshme, luftra e pushtues të huajve duke prurë kulturat e tyre. Ndaj nuk u harrua; nuk u harruan as ritet e shumta, lojërat popullore, ushqimet e cilësuara, të gatuara për këtë ditë, festa me miqtë, të njohurit, etj. Fetë rrëmbyen shumë rite të kësaj feste, por asnjëherë nuk e tjetërsuan atë, edhe pse u munduan.

Fryma pagane në festën e “Ditës së Verës”

Kjo festë është bërë tradicionale si një lidhje e gëzimit njerëzor për lindjen e Pranverës. Ritet e festës së Ditës së Verës në thelb janë të një kulture të lashtë të kohës së Paganëve. Për të hyrë në atmosferën e festës, përgatitjet fillojnë një ditë më parë. Në mbrëmje, kodrave, grupe-grupe të rinjtë mbledhin shkarpa drurësh dhe ndezin zjarre për të dëbuar errësirën e Dimrit. I kapërcejnë flakët, duke besuar se kështu marrin shëndet e fuqi dhe ky rit tregon zhdukjen e të këqiave, që kishte mbartur viti i kaluar. Djemtë demostrojnë forcat. U bjen zileve e këmborëve, trembin zhapikët, gjarpërinjtë e tërë të këqijat e Tokës. Vajzat përreth zjarrit këndojnë e hedhin valle për ardhjen e stinës së re. Vendosin verore në qafat e duarve, të cilat janë një ndërthurje penjësh të kuq, të bardhë dhe të gjelbër, që simbolizojnë gjakun e brezave, pastërtinë e shpirtit dhe gjelbërimin e Natyrës. Vendosja e verores në dorë me fije shumëngjyrëse është karakteristika kryesore që i bashkon gjithë shqiptarët në festimimet e Ditës së Verës. Autori elbasanas Hyjni Ceka e konsideron veroren një distiktiv që elbasanasit e vendosin gjatë festimit të Ditës së Verës. Ato hiqen nga dora kur fillojnë e vijnë dallëndyshet pas shtegtimit. Verorja ka fuqi mbrojtëse nga e liga. Gratë e prisnin mëngjesin me gatime për ditën e nesërme. Zjejnë misra, vezë, gatuajnë gjelin e detit, tavat me pistil, nxjerrin nga arkëzat: arrat, lajthitë, palat e fikut, shegët, mollët e ruajtura pikërisht për këtë ditë. Po ashtu, bëhen gati dhuratat për fëmijët, që njihet ndryshe edhe si shpërndarja e hiseve për ata që të nesërmen në mëngjes, kur trokasin në derën e shtëpisë për të uruar Ditën e Verës u dhurohen ëmbëlsisht. Vizitat e tyre këtë mëngjes Ditëvere shikohen ende si mbarësi. Të moshuarit në mëngjesin e 14 marsit shpejtojnë të hapin derën për të sjellë bujari e mirësi. Në përshëndetjet interesante janë: “Të shkoftë Vera me shëndet!”, “Të dëgjofsha zërin e mirë!”, etj. Në mëngjes herët, bëhet stolisja e pragut të derës me degë bimësh, sytha e lule të çelura. Vendoset pranë saj një plis me bar dhe tek magjia e bukës lule e degë me gjethe të njoma. Gratë shkojnë te burimi e mbushin ujë të freskët, në të cilin janë hedhur lule e degë të gjelbërta. Fëmijët dhe pjestarët e tjerë të familjes spërkaten me këtë ujë, duke bërë edhe zgjimin e tyre e më pas ata lajnë fytyrën. Rituali qëndron edhe te spërkatja e themeleve të shtëpisë me ujë burimi. Gjithashtu spërkaten edhe bagëtitë, pasi besohet se do të jenë më të shëndosha. Këto rite bëhen mes një morie formulash urimi si: “Unë dimrova ti veroj!”, “Lulëzo si këto lule!”, etj. Vajzave u vendosem lule mbi jastëk. Në “Ditën e Verës” nuk punohej. As nuk pritej dru i njomë, apo filiz i ri, që do të thoshte se e reja e ka jetën e gjatë.

Në këtë ditë fëmijët, por edhe të rriturit, veshin rroba të reja. Në sheshe dhe kodra, ku çel gjethi e avullon toka, cicërojnë zogjtë e lëvrijnë gjallesat e ku bari ka filluar të shpërthejë nga toka, luhen lojëra popullore si: vrapime me kuaj, hedhje guri, mundje, ngjitje në pemë, etj; për të pasur shëndet e lumturi. Fëmijët dhe të rinjtë këndojnë e hidhin valle nën tingujt e fyjeve, pipëzave, daulleve, nën shoqërinë e diellit, dhe freskisë ripërtëritëse të natyrës. Vajzat mbledhin lajmëtaret e pranverës, manushaqet dhe karakaftet duke stolisur njëra-tjetrën me kurora lulesh.

Elbasani, kryeqyteti i festës

Me lindjen e formimin e qyteteve dhe gjatë periudhave të mëvonshme historike, festa u përhap duke u shtrirë më gjërë. Elbasani si qëndër administrative, që në kohët e hershme i trevave të Shqipërisë së Mesme, ishte faktori kryesor që e mbështolli atë. Një qytet me një histori të lashtë e zanafillë që në shekullin e II para Erës Sonë, i përmendur me emrin Mansius, në kryqëzimin e rrugës së lashtë Egnatia; i lidhjeve me Antipatrean, Apoloninë, Dyrraun, Pelionin, Dimalin, etj, ku edhe dyndjet e pushtuesve (edhe pse linin pasoja shkatrrimtare) nuk e shuan mbijetesën e tij. Të ardhurit nga krahina rrotull qytetit sollën tradita, rite pagane e midis tyre edhe festën e Ditës së Verës. Qyteti, duke u kthyer në një qendër të zhvilluar zejtarie e jetese në vazhdimësi, këtë festë pagane e trashëgoi dhe e festoi më bukur për të shprehur shpirtin bujar të gëzimit.

Ndaj kjo festë ka hyrë në fjalorin dhe ndjenjën njerëzore të këtij qyteti prej shekujsh si një traditë, mbi të cilën portretizohet gëzimi i ardhjes së Pranverës. Ajo, e materializuar, e ka përsosur cermonialin e saj me elementë të tjerë. Por shekujt do të rendnin me hapat e tyre, duke kapercyer pengesa të njëpasnjëshme, për të ulur disi tempin e saj në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar. Sistemi totalitar socialist, i instaluar në Shqipëri, persekutoi zakonet prapanike, festat e ritet fetare. Ndërsa festën e Ditës së Verës, për vetpërmbajtjen e karakterit popullor e lejoi të festohej në heshtje. Ndaj kjo festë asnjëherë nuk është ndërprerë. Kjo, sepse elbasanasit e festuan në familje, në natyrë, edhe me një masivizim të rinisë shkollore, punëtore, etj, gjë që edhe nuk i cënoi punë sistemit. Kur erdhi Demokracia, si një erë e re, ngarkuar me ajër të ndryshuar, festa e Ditës së Verës, u shpërfaq, ashtu si festat fetare, me një madhështi për t’u admiruar. Ajo sot i është përshtatur kohës dhe vazhdon të festohet si një ditë gëzimi e hareje, që tregon vlerën dhe tagrin që mbart, si festa më e vjetër e trojeve tona dhe unikale në shtrirjen evropiane.

Për të përjetuar me kënaqësinë e festës

Dita e Verës, e cila është pjesë e gëzimeve të banorëve të Elbasanit, në historinë e tij mijëravjeçare, përjetohet si një ngjarje e madhe. Ajo thith një angazhim moral e material dhe në thelb ruan traditën, që festohet aq këndshëm me një repertor të pasur në familje, në shoqëri; me begati ushqimesh e me shumë rite pagane, blatime, etj. Duke i pranuar Elbasanit autorësinë, festimet i përcjellin edhe disa veçori, ku inkludohen dhe mbështetjet shtetërore me veprimtari të ndryshme muzikore, gara sportive, panaire lulesh, zbukurime artistike, prodhime ushqimore, ku më së shumti bie në sy ballokumja. Vite më parë, klubi letrar “Kostandin Kristoforidhi“ në Elbasan organizonte festivalin poetik “Trëndafilat e Elbasanit”. Emocionet e kënaqësia e festivalit i shtonte shkëlqim festës së Ditës së Verës mes bukurive të qytetit, ku edhe gurgullima e Shkumbinit plak shoqëronte vargjet e poetëve, mjeshtër të fjalës, të mbledhur bashkë me shpirtin e tyre plot lirizëm pranveror. Ky konitacion nuk duhet harruar.

Gjatë festimit të Ditës së Verës, Elbasani bëhet më i bukur dhe merr vlera, sepse në brendinë e tij ndesh harmoninë e plotë me të gjithë komponentet përfshirës (dhe jo vetëm argëtues) të një kënaqësie mrekulluese. Nëpër rrugët, sheshet, lulishtet e zbukuruara dhe lokalet e shumta që gumzhijnë jo vetëm të banorëve të qytetit, e cila ndikon në gjendjen e çdokujt me entuziazmin e frymëzimit pranveror. Gëzimi derdhet e të duket sikur noton edhe me fluksin e njerëzve nga qytete e krahinat e tjera. Ka njerëz që udhëtojnë qindar- mijëra kilometra për të ardhur. Elbasanasit, të larguar në emigracion, kthehen me mall. Cila është ajo forcë e çuditshme, çfarë i shtyn ata të marrin udhën?! Respekti dhe dashuria për festën e të parëve të tyre, malli për origjinën për të gëzuar me njerëzit e tyre të dashur, do të thosha, për t’i mbyllur këto rreshta.

Në mbrëmje qyteti vesh petkun e shëndritshëm të dritave dhe të ngjan sikur janë derdhur mijëra yje. Çdo familje përgatit ushqimet më të mira për këtë festë. Nënat dhe gjyshet gatuajnë, në heshtje e me një solemnitet për t’u përgëzuar, të ndërthurur me urime si: “Tu bëftë jeta behar”!,“Kështu të gjetë behari!”, etj. Pjekin ballokumet, që është ëmbëlsira më e veçantë e kësaj feste dhe karakteristike e Elbasanit, me gatimin nazik të saj. Të impresionojnë fjalët e thëna shpirtërisht nga studiuesi Thanas Meksi: “Hiroshja Ditë Vere futet shtëpi më shtëpi e sofër më sofër, te pasaniku, por edhe tek i vobekti. Sepse edhe ky i fundit me kursimet e mbledhura gjithë vitin, shpenzon pak gjë, ndaj nuk mund të festohet ardhja e festës së Ditë së Verës pa Gjelin e Detit, gëzimin e fëmijëve, apo pa ballokumet me sheqer”.

Por më shumë se ditët e tjera, në këtë ditë feste, ua ka enda të rendin në natyrë, në kodrat, pyjet, lëndinat, e pranë lumenjve për të festuar me familjen, të afërmit; me miq e shokë. Elbasani shquhet për panorama të larmishme, jo vetëm në kolorit e formë, por edhe në sistemim, dukshmëri dhe shije të hollë artistike. Kjo është edhe pjesa më e bukur e festës së elbasanllinjve. Vendet e bukura të Elbasanit si: Burimi i Bushekut, Rrapi i Mansit, Varrezat e Mëdha, Kroi i Kalit, Tepja, Ullini i Qejfit, Teferiçi, Çezma e Kasinës, etj marrin tjetër kuptim e dimesion marramendës njerëzor e, me spikatje gëzimi dhe hareje që sjell festa, e ndikuar dukshëm nga natyra, ku lakuriqësia e trishtë e saj këmbehet me lule e gjelbërim. Dhe të tëra këto shërbejnë si një forcë shpirtërore, jo vetëm në sytë e fëmijëve, mbushur me dritë gëzimi, por edhe në rruthat e të moshuarve. Një gërshetim brezash për të gëzuar e festuar së bashku me të afërmit, miqtë e shoqërinë. I gëzohen më shumë të rinjtë ardhjes së stinës së re. Ajo shërben edhe si një mundësi njohjeve dhe zbavitje për ata. Ata që shiheshin për herë të parë takoheshin, pëlqeheshin dhe më pas mblesët piketonin fejesat dhe martesat e tyre. Një ditë e gjatë me argëtime të shumta si lojëra popullore, këngë e valle. Nuk harrohen këngët e Isuf Myzyrit si: “Për gjithë shokët asht Ditë Vere, Dimni tem s’ka të mbaru/Ç’janë k’to lajme, k’to habere?/Ah, erdh koha me kalu…!.”

Në këtë ditë feste urimet burojnë nga shpirti i çdokujt: “Gëzuar Ditën e Verës!”, “Me shëndet behari!”, “Gëzofshi të ritë!”, etj.

Është kjo festë kaq e bukur dhe e lashtë, sa që jo vetëm e ka pasuruar botën shpirtërore të njerëzve të kësaj treve, por edhe që flet për një kulturë të lashtë dhe të veçantë.

Përmbylltasi në formatin e këtij parashtrimi u synua jo vetëm të sjellë anën burimore të këtyre riteve pagane, veçanërisht Ditën së Verës, por edhe përqëndrimin e saj dhe shtrirjen, me ngarkesën emocionale përjetuar me efektet tepër ndikuese, të cilat duhen ruajtur, duke i dhënë një mesazh vazhdimësisë.

Dita e Verës, Festë në Prizren si në Elbasan

March 14, 2017 by dgreca

-Si Dita e Verës në Shqipëri, Dita e Verëzes në Kosovë. Nga ky vit festë zyrtare në Prizren, ka vendosur Kuvendi i Kumunës. Ide ime e kaherëshme e raportimeve nga Kosova/

-Faik Konica më 1911: Ç’është Dita e Verës?/

-Para 21 viteve, në reportazhin me titull “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, botuar në Prishtinë e Tiranë shkruaja se administrata e instaluar policore serbe i kishte ndaluar një grup të rinjësh dhe të rejash nga rrethi i Prizrenit të shkojnë në Shqipëri, të marrin pjesë në festën e njohur të qytetit të Elbasanit-të Ditës së Verës, Ditës së Luleve, të 14 marsit/SPECIALE- Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

PRISHTINË, 14 Mars 2017/ Si Dita e Verës në Elbasan, në Shqipëri, në 14 mars, është edhe në Kosovë Dita e Verëzes, në të njëjtën kohë e me rite dhe emërtim ngjashëm, në rajonin e Prizrenit, përfshirë krahinën e Opojës në malet e Sharrit në lartësi mbidetare mëse 1.000 metra, në komunën e Dragashit, më jugoren në shtetin e ri të dytë të shqiptarëve.

Edhe pse ka ide, në Kosovë ende nuk ka organizime institucionale, për festimin e Ditës së Verës, por ritet e festës të lashtë pagane iliro-shqiptare tradicionalisht janë ruajtur brez pas brezi nga populli. Ndërkohë, Dita e Verëzës – Dita e Vërës nga ky vit është festë zyrtare në Prizren, sipas vendimit ditë më parë të Kuvendit të Kumunës.

“Si festë tradicionale është e theksuar në fshatrat e Vërrinit, Lumës dhe të Opojës. Ne 14 mars, fillon ripërtëritja e natyrës dhe si festë do ia shtonte atraktivitetin Prizrenit si qytet turistik”, u theksua me atë rast.

Në mbledhjen e Kuvendi Komunal të Prizrenit në 23 shkurt 2017, kur u mor vendimi, u lexua shkrimi i vitit 1911 i personalitetit të madh të kombit shqiptar, FAIK KONICA:

Ç’ËSHTË DITA E VERËS?

Botuar më 1911

Miqve, shokëve të Lidhjes Shqipëtare “Verore”, u dërgoj kujtime miqësie, urime të zemrës, për Ditën e Verës që na afrohet. S’e festuam dot sivjet këtë ditë të bukur: po në mos e festuam me trup, do ta festojmë me zemër.

Ç’është Dita e Verës? Është dita në të cilën shtërgjyshërit t’anë, kur s’kish lindur edhe krishtërimi, kremtojin bashkë me Romanët dhe me Grekët e Vjetër, perëndit’ e luleve, të shelgjeve, të krojeve. Kur çkrin dimëri, kur qaset Vera buzëqeshur e hollë dhe e gjatë si në piktyrë të Botticelli, zemra e njeriut çgarkohet nga një barë, shijon një qetësi, një lumtësi t’ëmblë. Në këtë gëzim, stërgjyshërit t’anë ndiejin një detyrë t’u falen perëndive që sillnin këto mirësira. Dhe ashtu leu festa hiroshe që quajmë Dit’ e Verës.

Në Agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë, në një raportim nga Kosova në 14 mars 2012, para 5 viteve, shkruaja për idenë se, Elbasani mund të jetë shembull edhe për Prizrenin, për organizime edhe institucionale në festimet e Ditës së Verëzes.
“Kjo pyetje juaj është një ide e mirë për të ardhmen”, tha atëherë Urim Ukimeri, koordinator për kulturën në Komunën e Prizrenit, duke u përgjigjur në pyetjen time nëse ka ide a iniciativa që në qytetin më të madh jugor të Kosovës Dita e Verëzes të shënohet edhe me ndonjë organizim institucional, si në Elbasan.

Në foto arkivi të vitit 2010 shihet një fëmi në Opojë, ku në Ditën e Verëzes në borë me vezë të ngjyera është shkruar shkurtesa me shkronja të para të emrit në anglisht të Agjencisë kombetare-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë – Albanian Telegraphic Agency – ATA, për të cilën prej çerek shekulli raportoj nga Kosova edhe për festimet e Ditës së Verëzes.

Ndërsa, para 21 viteve, në 18 mars 1996, në gazetën e përditshme “Bujku”, të vetmes atëherë në Kosovë, themelues-kryeredaktor i parë i së cilës isha, në reportazhin nga kufiri Kosovë-Shqipëri me titull “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, që në “Paraqitje e shkurtër e regjistrimeve të gjetur” të Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë e gjejë se është botuar edhe në gazetën Rilindja në Tiranë, në 19 mars 1996, mes tjerash, kam shkruar:

“Një grup i të rinjëve dhe të rejave nga rrethi i Prizrenit, ditë më parë ishin penguar të shkojnë në Shqipëri, meqë nuk iu ishin dhënë vizat dalëse nga administrata e instaluar policore serbe në Prizren.

Qëllimi i udhëtimit të tyre në Shqipëri ishte të marrin pjesë në festën e njohur të qytetit të Elbasanit-të Ditës së Verës, Ditës së Luleve, të 14 marsit.

Donon të shihnin se si kremtohet në Elbasan e njëjta festë që është edhe në Prizren e rrehinë”.

Në Opojën e njohur për dimrat me shumë dëborë e pranvera ca “të vonuara”, në prag të Ditës së Verëzes, pasdite dhe në mbrëmje të rinjë, po edhe fëmijë, ngjiten bjeshëve, te krojet që nuk shterojnë kurrë, mbledhin bimë a lule, drunj e shkurra dëllinje, dhe ndezin zjarre.

Vezët e ziera e të ngjyera, cakërrohen me njëra-tjetrën në garën cila është më e forta, ndërsa të spërkatura me ujin e krojeve hahen në bjeshkë dhe në shtëpi për shëndet e jetëgjatësi.

Në Ditën e Verëzes zgjimi është i hershëm dhe vazhdojnë ritet e festës, pjesë e së cilës janë edhe këngët e vallet, edhe gatimet e traditës me miell misri apo gruri, por që nuk janë ballokume Elbasani, edhe pse të ngjashme janë.

Në drekën e Ditës së Verëzes në tryeza-sofra shtrohet edhe mishi i qengjit, sipas traditës së këtyre anëve me blegëtori të zhvilluar.

Dita e Verëzes festohet nëpër familje, së bashku, si dhe me vizita te fqinjët e farefisi, me besimin se sjell fat, shëndet, mbarësi, përtëritje e dashuri njerëzore. Ritet, përfshirë edhe lulet e bimët që vendosen mbi portat e shtëpive, ndërlidhen edhe me zgjimin e bimësisë, gjallimin, kalimin nga dimri në pranverë. Dhe, është ditë e fillit të verës së re.

Afër Prizrenit dhe në kufi me Shqipërinë, në rajonin e Vërrinit, në festime në fshatin Zhur, më të madhin në Kosovë vezët e ziera herët i ngjyrosin fëmijët dhe bashkë me të rinjët dalin në zonat malore të afërta, ku mbledhin lulen e parë që lulëzon në pranverën e herëshme, luleborën.

Nënat zhurjane bëjnë gatimin tradicional, flinë, si dhe shumë gatime të tjera të veçanta për Ditën e Verëzës, që ështe edhe dita e vizitave të shumëta mes të të afërmëve dhe dhe familjarëve.

Forca e Sigurisë së Kosovës do jetë faktor i paqes dhe stabilitetit

March 14, 2017 by dgreca

-Presidenti Thaçi mori pjesë në debat të hapur me shoqërinë civile për Ushtrinë e Kosovës/

-Serbia ende nuk është një partner konstruktiv/

PRISHTINË, 14 Mars 2017-B.Jashari/Presidenti i vendit, Hashim Thaçi, sot ka marrë pjesë në debatin e hapur me shoqërinë civile në tryezën me temën “Misioni ushtarak për FSK-në, rruga përpara”, e organizuar nga Friedrich Ebert Stiftung dhe Qendra Kërkimore për Politika të Sigurisë.Presidenti Thaçi tha se debati i sotëm vjen në kohën e duhur, sepse në kuadër të transparencës dhe gjithëpërfshirjes e kemi për detyrë edhe të informojmë saktë dhe drejtë qytetarët e Kosovës me hapat që do të ndërmerren për arritjen e këtij qëllimi.Presidenti tha se është e rëndësishme të sqarojmë të gjitha fazat e vendimmarrjes, deri në përmbylljen me sukses të kësaj iniciative ligjore, e cila për nga rëndësia shtetërore konsiderohet të jetë e interesit thelbësor për funksionimin demokratik të shtetit tonë.“Forca e Sigurisë së Kosovës do të jetë faktor i ruajtjes së paqes dhe stabilitetit në Kosovë dhe në rajon, por ajo do të jetë e gatshme të kontribuojë edhe përtej rajonit, në botë, sa herë që Kosovës i kërkohet të kontribuojë. Transformimi i FSK-së bëhet në bazë të analizës së përpiluar në kuadër të Rishikimit Strategjik të Sektorit të Sigurisë që e përcakton transformimin e FSK-së si objektiv me prioritet”, u shpreh presidenti Thaçi.

Ai theksoi se në grupet punuese për hartimin e dokumentit bazë kanë qenë të angazhuar të gjithë protagonistët e sektorit të sigurisë në Kosovë.

“Aspiratën për transformimin e FSK-së në ushtri të Kosovës e kemi bërë të njohur për të gjithë që një kohë të gjatë. Këtë aspiratë tonën e kanë përkrahur edhe partnerët tanë ndërkombëtarë”, theksoi presidenti Thaçi.

Që nga themelimi i FSK-së, NATO dhe shtetet tjera mike të Kosovës, si SHBA-ja, Britania e Madhe, Gjermania dhe shtete tjera, presidenti Thaçi tha se kanë bashkëpunuar me FSK-në për të ngritur nivelin e përgatitjes së saj në një forcë profesionale të standardeve të NATO-s.

“FSK-ja i ka përmbushur të gjitha kërkesat dhe detyrat që i jep korniza e tashme ligjore që rregullon funksionimin e saj. Tani janë krijuar kushtet që ajo të lëvizë tutje në rritjen e saj. FSK tani është e gatshme për transformim, që të bëhet ushtri”, u shpreh presidenti Thaçi.

Rruga jonë e preferuar e transformimit të FSK-së, ajo për të cilën kemi punuar tërë këto vite, presidenti Thaçi tha se ka qenë dhe mbetet ajo përmes ndryshimeve që përfshijnë edhe amandamentimin e Kushtetutës së Republikës së Kosovës. Por, sipas presidentit, deputetët e Listës Serbe e kanë bërë të qartë shumë herë se janë të penguar nga Beogradi që të përkrahin transformimin e FSK-së.

“Deri sa i gëzohemi mundësisë që të konsultohemi dhe të koordinohemi me të gjitha palët në Kosovë, megjithatë nuk mund të pranojmë që të konsultohemi dhe të koordinohemi për çështjet e interesit strategjik dhe të sovranitet të vendit tonë me Serbinë. Edhe pse kemi nisur dialogun për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë dhe jemi duke kërkuar që ky proces të marrë kualitet të ri, që do ta kthejë në proces për pajtim, bashkëpunim dhe fqinjësi të mirë, megjithatë Serbia ndaj Kosovës ruan të njëjtat politika që kanë shkaktuar luftë dhe gjenocid”, tha presidenti Thaçi.

Ai shtoi se Serbia ende nuk është një partner konstruktiv, qoftë me Kosovën, qoftë me rajonin, por është burim i nacionalizmit që përjetohet si kërcënim për tërë rajonin.

“Dëshmi të fundit për këtë janë provokimi me tren, ai me murin në Mitrovicë, manovrat ushtarake afër kufirit me Kosovën”, u shpreh presidenti Thaçi.

Sipas tij, këta janë hapa krejtësisht në kundërshtim edhe me synimet e bashkësisë ndërkombëtare në rajonin tonë dhe nuk mund të arsyetohen në asnjë mënyrë, madje as me arsyetimin se Serbia është në fushatë elektorale.

“Unë jam krejtësisht i vetëdijshëm se siguria dhe ruajtja e sovranitetit të Kosovës në rend të parë varet nga bashkëpunimi ynë i ngushtë me Aleancën Veriatlantike, pra NATO-n. Mirëpo, gjithashtu e kemi për detyrë kushtetuese që të ndërtojmë kapacitetet e domosdoshme mbrojtëse për të ruajtur sovranitetin tonë”, shtoi presidenti Thaçi.

Ai theksoi se Kosova do të ruajë me çdo kusht partneritetin me bashkësinë ndërkombëtare, veçanërisht partneritetin dhe miqësinë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Ky partneritet, sipas presidentit Thaçi, është ndërtuar mbi interesat e përbashkëta për paqe dhe stabilitet të qëndrueshëm, mbi vlera e parime të njëjta që ndajmë me SHBA-në dhe me BE-në.

Presidenti Thaçi u shpreh se transformimi i FSK-së do të jetë proces që do të zhvillohet gradualisht dhe ashtu siç jemi koordinuar deri tani, deri në detaje, me bashkëpunëtorët dhe përkrahësit tanë, të njëjtën do të vazhdojmë të bëjmë edhe tani dhe në të ardhmen.

“Unë si president e kam për detyrë që të sigurohem që Kosova të thellojë bashkëpunimin me NATO-n, sepse anëtarësimi në këtë organizatë ushtarake është qëllim thelbësor i yni. Për më tepër, e kam për detyrë që të thellojë bashkëpunimin me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, sepse vetë ekzistenca dhe funksionimi i shtetit tonë është rezultat i përpjekjeve tonë të përbashkëta. Prandaj, kam kërkuar mirëkuptimin e plotë të partnerëve tanë për këtë proces, i cili nuk është bërë njëanshëm, por është iniciuar në mënyrë krejt të natyrshme dhe transparente”, theksoi presidenti Thaçi.

Ashtu sikurse ka pritur, presidenti Thaçi tha se projektligji për ushtrinë e Kosovës e ka unifikuar spektrin politik të Kosovës dhe e ka forcuar besimin e qytetarëve të Kosovës në vendosmërinë tonë për të marrë vendime në interes të tyre dhe të shtetit tonë.

Në fund, presidenti Thaçi shprehu bindjen e tij se të gjithë protagonistët politikë të përfshirë në këtë proces do të jenë në nivel të detyrës dhe me përkushtim do të bëjnë punën e tyre për përmbylljen me sukses të këtij procesi.