Archives for June 2017

Për herë të parë e shohim fytyrën e vërtetë të Ilir Metës

June 20, 2017 by dgreca

Nga Elida Buçpapaj/

26 vjet kemi parë maskën e Ilir Metës/

si lider i rinise socialiste,/

si deputet, ministër dhe kryeministër i PS,/

si admirues i Dritero Agollit/

si mik dhe armik i Fatos Nanos/

si besnik dhe kundërshtar i Edi Ramës

si lider i LSI dhe bashkëshort i Monika Kryemadhit

si opozitar dhe aleat i Sali Berishës,

si premier që e imitoi dhe e arrestoi liderin e opozitës

si i kapur me presh në duar në videon e Dritan Priftit

si kryeparlamentari dhe i votuari për president

me votat e partisë të Edi Ramës

gjithmonë ai ka luajtur rolin e dialoguesit, loyalit, njeriut të kompromisit, të deal-it

me qetësinë dhe dashurinë e tij proverbiale, por të shtirur

sepse njihet si një nga simpatizantët e Mehmet Shehut gjakatar

dhe tani papritmas Ilir Meta është vetvetja

ngre zërin, kërcënon, turfullon, fyen, shan dhe prapë kërcënon

në emër të speakerit të Parlamentit,

në emër të Presidentit të Republikës,

në emrin e rremë të votës së lirë,

sepse LSI njihet si formacioni që mbijeton në sajë të klientelizmit,

sepse po të deshte Ilir Meta,

po të kishte përdorur këto tone që po përdor sot,

si ithtar i votës të lirë

e kishte detyruar Edi Ramën të ndryshonte kodin zgjedhor me kohë,

si kusht, që në 1 prillin e 2013,

kur i shtrënguan duart njëri-tjetrit,

pasi ishin pështyrë me muaj e vite në fytyrë…

VJET NË ROMË – SIVJET NË PRISHTINË

June 20, 2017 by dgreca

Foto: Nje foto me pjesmarres ne “Blue Hill Golf Course”, organizuar te Henen me 19 Qershor 2017(Foto nga fb i z. Marjan Cubi)/

1-Frank-shkreli-2-300x183-1

Nga Frank Shkreli/Po bëhën përgatitjet e fundit për shugurimin e Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë, më 5 shtator, 2017. Ishte me 4 shtator të vitit të kaluar që Papa Françesku shpalli të Shënjtë Nënë Terezën. Në përvjetorin e parë të shënjtërimit të Nënë Terezës do të ndodhë shugurimi i Katedralës që mban emërin e kësaj bije të madhe të kombit shqiptar, në kryeqytetin e Republikës së pavarur të Kosovës, në Dardaninë antike. Janë nevojitur 10-vjetë dhe shumë fonde për realizimin e kësaj vepre madhështore fetare e kombëtare.

Në Foto:Ipeshkëvi i Kosovës Imzot Dodë Gjergji/

Një rol me rëndësi në grumbullimin e fondeve për ndërtimin e Katedralës së re në Prishtinë ka luajtur Kisha Shqiptare Katolike, “Zoja e Shkodrës” në Scarsdale të Nju Jorkut, si dhe komuniteti shqitaro-amerikan pa dallim feje a krahine. Për dhjetë vjetë tani komuniteti shqiptar ka organizuar për çdo vit grumbullim fondesh për përfundimin e punimeve të kësaj vepre monumentale fetare, kulturore dhe kombëtare.

Ne Foto: Organizatori Anton Raja duke four gjate “Blue Hill Golf Course”(foto e derguar nag author i shkrimit)

Si çdo vit edhe sivjet u organizua grumbullim fondesh në Nju Jork, në një mënyrë tipike amerikane, sponsorizuar nga biznismenë të ndryshëm shqiptarë dhe amerikanë në fushën e njohur të golfit, “Blue Hill Golf Course” në Peral River. Protagonisti kryesor dhe organizatori i kësaj veprimtarie është aktivisti i palodhur, Z. Anton Raja, i cili me shumë bashkatdhetarë të tij biznismenë, nga viti në vit, nepëmjet këtij aktiviteti, kanë grumbulluar fonde të konsiderueshme për të bërë të mundur përfundimin e punimeve në Katedralën e Prishtinës. Falë ndihmës së pa kursyeshme të shqiptaro-amerikanëve, shugurimi do Katedralës do të ndodhë me 5 shtator, 2017.

Në aktivitetin e këtij viti për grumbullimin e fondeve, që siç duket mund të jetë i fundit, në këtë format – morën pjesë klerikë të lartë të Kishës Katolike të Kosovës, përfshirë Ipeshkvin e Kosovës, Imz. Dodë Gjergji, Kryeipeshkvin e Tivarit, Imz. Rrok Gjonlleshaj, Arkipeshkvin e Tivarit në pension, Imz.Zef Gashi dhe Mons Lush Gjergji, të cilët iu bashkuan famullitarit të Kishës “Zoja e Shkodrës”, Dom Pjetër Popajt dhe ndihmsit të tij Dom Viktor Dedaj për bashkmeshim në Kishën Shqiptare, “Zoja e Shkodrës”. Në emër të vizitorve të lartë të ardhur nga trojet shqiptare, Imz. Dodë Gjergji përshëndeti të pranishmit dhe falënderoi famullinë e Zojës së Shkodrës, siç u shpreh ai, “Për angazhimin tuaj si famulli për të ndërtuar Katedralën e Nënë Terezës në Prishtinë ashtu edhe për organizimin e “Golf Outing, që vazhdon sa vite, e që nesër do të përpiqemi të bëjmë edhe këtë përpjekje të fundit për të mbledhur një kontribut për Katedralën Nënë Tereza, që do të jetë edhe kontributi i fundit i juaji.” Imz. Gjergji theksoi se për këtë arrijtje, mbi të gjitha, duhet, “Të falenderojmë Zotin, që pas 10-vite pune, bashkpunimi e angazhimi, sakrificë, vuajtje, lëmoshë, bukën e fëmijve tuaj, drejsën e ballit tuaj dhe shumë e shumë lutje nga të gjitha anët e botës, kemi mbrrijtë të kemi një Shënjtore në Prishtinë.”

Ne Foto:Autori me Presidentin Ibrahim Rugova, 2005 me modelin — në krah të majtë të fotos — e Katedralës së ardhëshme në Prishtinë, që e mbante në zyrën e tij dhe për realizimin e së cilës fliste me plot entuziazëm./

Realizimin e këtij objekti fetar e kombëtar, Imz. Gjergji e cilësoi si një shpërblim nga i Madhi Zot për vuajtjet shekullore të të parëve tanë, duke iu drejtuar të pranishmëve, duke intonuar fjalët biblike të Moisiut: “A e mbani mend se sa kanë vuajtur të parët tuaj 600-vjet nën turk? A e mbani mend se sa kanë vuajtur shqiptarët nën komunizëm? A e mbani mend se si e ka shtrydhë Zoti shpirtin tonë, vetëm që të shoh nëse e duam vërtetë me gjithë zemër? Këto vuajtje, Zoti po i shpërblen në kohën e sotëme. Zoti po i këthen nderin dhe dinjitetin e vuajtjeve të të parëve dhe Kishës Katolike në popullin shqiptar”, theksoi Imzot Gjergji në predikimin e tij në Kishën “Zoja e Shkodrës” në Nju Jork, të djelën që kaloi. Ai vazhdoi duke thënë se shpërblimi i Zotit mund të shihet në ringjalljen e fesë dhe të Kishës, duke theksuar se sot, pas më shumë se 100-vjetë të largimit otoman nga trojet tona dhe pas shëmbjes së komunizmit dhe 25 vjet post-komunizëm, “Kemi 7 ipeshkvijë shqiptarë, në krejt trojet shqiptare, dy të posa emëruar ditët e fundit. Kemi një kardinal… ne kemi sot një Shëjtneshë. Një Shëjtneshë që është nderi më i madh që Zoti na ka bërë neve, për vuajtjet dhe sakricifat që kemi pësuar ndër shekuj.” Për këtë” nënvijoi kleriku i lartë katolik i Kosovës, “Na ka shpëblyer Zoti çdo vuajtje, na ka shpërblyer Zoti çdo dhimbje të shpirtit. Na ka shpërblyer Zoti çdo sakrificë dhe gjakun e derdhur të martirëve me dashurinë e madhe që Nënë Tereza ka derdhur nepër botë, sepse Ai është zemra e popullit tonë, zemër bujare, e përvujtë dhe e dashur…“Ne për ta falënderuar Zotin”, vazhdoi udhëheqsi i Kishës Katolike të Kosovës, “kemi dashur t’i ndërtojmë Nënës Tereze një tempull, një shtëpi të shënjtë, një kishë… kemi dashur të kushtojmë një Katedrale Kishës në Kosovë dhe falendërojmë Zotin që ia kemi arrijtur këtij qëllimi”, tha Ipeshkvi i Kosovës, Imzot Dodë Gjergji.

Ne Foto”Tony Dovolani dhe Gezim Nika/(Dergoi per Diellin Frank Shkreli)/

Duke përdorur moton e vet, “Vjet në Romë –Sivjet në Prishtinë”, Imzot Gjergji në fund të predikimit të tij u bëri thirrje shqiptaro-amerikanëve që në përvjetorin e parë të shënjtërimit të saj me 4 shtator të vitit të kaluar, të vërshojnë në Prishtinë më 5 shtator për shugurimin e Katedralës kushtuar Bijës së Madhe të kombit, “Ashtu si jemi takuar në Romë me shumë prej jush dhe me shumë të krishtërë të botës, për të kremtuar Shënjtërimin e Nënë Terezës, ashtu sivjet do të takohemi në Prishtinë, për të festuar ditën e kushtimit të kësaj Kishe”. Ai përfundoi duke iu lutur të pranishmëve dhe siç duket edhe shqiptarëve kudo, që të kuptojnë se shugurimin e Katedralës në Prishtinë, shtoi ai, “Do t’ia kushtojmë Nënë Terezës dhe aty do të themelojmë vendin e dashurisë dhe burimin e dashurisë së Zotit në Kosovë, në mënyrë që kush don ta ngjyjë shpirtin e vet, për t’a zbutur dhe kushdo dëshiron të gjejë dashurinë për të zhdukur urejtjen prej zemrës së vet. Kushdo që dëshiron të jetë baba i mirë, nënë e mirë, njeri i mirë, të mund t’a gjejë në shkollën e saj të dashurisë.”

Si ide, ndërtimi i Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë kishte filluar me vendosjen e gur-themelit më 26 gusht, 2005, ndërsa punimet për ndërtimin e saj filluan dy vjet më vonë. Dihet se ndërtimi i kësaj Katedrale ishte dëshirë e Presidentit historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugovës dhe i shumë intelektualëve dhe udhëheqsve të vendit. Me rastin e vendosjes së gur-themelit Dr. Rugova kishte deklaruar se: “Sot është një ditë e madhe për kryeqytetin e Kosovës dhe më gjërë, ndërkohë që bekojmë gur-themelin e një tempulli, dedikuar Nënës së dashur të Shqipërisë, të Kosovës dhe Nënës së mbarë njerëzimit – të bekuarës Nënë Terezës. Sa nder i madh për shqiptarët në Kosovë dhe anë e mbanë planetit, ku Nënë Tereza vërtetoi vlerat shqiptare duke ndihmuar mbarë botën”, është shprehur me atë rast, Dr. Ibrahim Rugova.

Mori kaq vite për ndërtimin e “përmendores së përmendoreve”, një monumenti që ngrit imazhin e shtetësisë së Republikës së Kosovës dhe të gjithë shqiptarëve kudo. Është gjithashtu edhe një simbol i qytetërimit dhe kulturës së vjetër arbërore e shqiptare në trojet dardane. Si e tillë, kjo Katedrale është e të gjithë shqiptarëve pa dallim feje a krahine, të cilët kanë kontribuar për realizimin e këtij objekti fetar e kombëtar. Në të vërtetë, në portalin e revistës Drita, organ i Ipeshkvisë së Kosovës thuhet se, “Katedralja është financuar përgjithësisht nga kontributi i besimtarëve katolikë, në vend dhe në diasporë. Por nuk ka munguar as kontributi i individëve dhe grupeve shqiptare që nuk janë katolikë. Angazhimi i gjithë shqiptarëve në ndërtimin e Katedralës është dëshmuar më së miri në New York, ku bashkëkombësit tanë nga Shqipëria, Kosova, Malësia, Maqedonia, Presheva e Bujanoci, Arbëreshët nga Italia, pa marrë parasysh fenë, katolikë, ortodoksë e myslimanë, të gjithë janë bashkuar në aksionin për grumbullimin e fondeve. Gjithashtu, s’ka munguar edhe mbështetja e dioqezave katolike dhe miqve të tjerë nga Gjermania, Italia e ndonjë vendi tjetër”. Thuhet gjithashtu se ishte dëshira e Imzot Dodë Gjergjit që fondet për ndërtimin e Katedralës në Prishtinë të mblidheshin, sipas fjalëve të tija, nga “njerëzit tanë”. Imzot Gjergji, ka insistuar që “Katedralen ta ndërtojmë me kontributin e bashkëkëmbësve, sepse vetëm në këtë mënyrë do ta konsiderojmë pjesë vitale e jona dhe se ne — bijtë e bijat e saja — ia kemi ndërtuar këtë Kishë Shenjtëreshës sonë”, shtë shprehur Imzot Gjergji.

Kështu, Katedralja do të bëhet “shkollë” e dashurisë, shujtë e shpirtit terezian e arbëror-shqiptar, në të cilën qytetarët e Kosovës dhe vizitorë të vendeve të ndryshme, do të mësojmë kulturën e jetës dhe qytetërimin e dashurisë, virtyte këto që Nëna Tereza i mori ndër ne dhe i barti e i dëshmoi në mbarë botën, përfundon shënimi në portalin e revistës Drita mbi historikun e ndërtimit të Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë.

Le të jetë shugurimi i Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë më 5 shtator të këtij viti, një ngjarje fetare po se po, por edhe një ngjarje kombëtare, që të pasqyrojë vlerat më të shtrenjta të kombit shqiptar dhe të historisë së tij të lashtë – por mbi të gjitha të forcojë edhe më shumë vlerat dhe të jetë burimë i vazhdueshëm i bashkjetesës fetare për të cilën shqiptarët janë të njohur me shekuj.

Europa League! Demi:”Të gjitha skuadrat pothuajse janë të barabarta”

June 20, 2017 by Administrator

Si e parashikoni ecurine e Partizanit ne Europa League?

Demi: Të gjitha skuadrat pothuajse janë të barabarta, sigurisht që vështirësitë gjithmonë ekzistojnë , por kam besim tek ekipi im, ke lojtarët ,stafi që do bëjmë një paraqitje shumë të mirë. Siç e dini të gjithë Partizani po ringrihet dita ditës , për mua më e rëndësishme është investimi që ne po bëjmë, dhe gjithmonë në funksion për të ecur sa më shumë në Evropë. Ekipet nuk kanë shumë diferenca ,por sigurisht duhet edhe pak fat. Sezonin e kaluar ne arritëm deri në fazën Play- Off të Europa League dhe me pak fat mund të kishim siguruar një biletë në fazën e grupeve të këtij kompeticioni. Besoj që këtë vit të ecim edhe më shumë në Europa League.

Besoni se eksperienca e fituar vitin e kaluar në Evropë do të jetë një armë më shumë për këtë sezon?
Demi: Sigurisht që mungesa e Ekuban mund të ndikoj pasi ishte lojtari ynë më i mirë dhe ishte në formën e huazimit. Për të nuk u arrit marrëveshja për të qenë i yni edhe për këtë periudhë, ndonëse kemi ende shpresa të vogla për ta rikthyer pasi vijojnë bisedimet. Kemi afruar në skuadër dy lojtarë të huaj , po ashtu është afruar edhe Progni një lojtar me eksperiencë. Mendoj se nuk kemi bërë ndryshime të mëdha, po të mbani mend edhe vitin e kaluar ne pothuajse me këtë grup lojtarësh arritëm suksese, ndërsa Ekuban qëndronte në stol.

A do të përforcohet ekipi me të tjerë lojtarë cilësor dhe si e konsideroni ardhjen e Moxhit në klub?
Luçiano Moxhi është një nivel i lartë. Jo pa qëllim ne kemi realizuar një marrëveshje 3 vjeçare bashkëpunimi, për të vënë në jetë ato gjëra që Moxhi di ti realizoj më së miri, për vetë faktin se Moxhi vjen nga një pjacë e lartë futbollit për të dhënë kontributin e tij në një vend të vogël si Shqipëria. Ai ka filluar me organizimin e Klubit nga A-ja , gjithashtu me pretendimin për të sjellë edhe lojtarë. Nuk është aspak e lehtë të sjellësh lojtarë të niveleve të larta në një kampionat si Shqipëria, por unë kam shumë besim te Moxhi që hap pas hapi ai do të realizoj gjëra mjaft pozitive për Partizanin. Konceptin e punës ai e ka njësoj si mua e shikon si një biznes këtë punë. Ne nuk dëshirojmë lojtarë që thjesht ti marrim te Partizani për të luajtur ne Evropë e pastaj në kampionat të kërkojmë të tjerë , por Partizani të disponoj një pjesë të kartonit të tyre.

Po persa i përket dëshirës së shprehur nga Mladen Milinkoviç se do ti pëlqente të drejtonte Partizanin

Demi: Nuk ka asgjë konkrete, dua të them se gjithë stafi ynë e ka pëlqyer Milinkoviç si trainer për aq sa kemi mundur të shohim. Asnjëherë nuk mund të thuhet “Jo” për njerëz të cilët punojnë mirë, megjithatë nuk kemi kryer asnjë bisedim konkret . Unë do zhvilloj një takim me përfaqësuesin e Milinkoviç . Nuk do të bisedojmë thjesht për këtë çështje , por edhe për mundësinë e bashkëpunimit me agjencinë e cila ndodhet në Austri dhe më duket serioze, por e përsëris nuk kemi diçka konkrete thjesht një prezantim xhentelmenësh

Trajtesë e qenësishme dhe e hollësishme për prejardhjen dhe formimin e popullit tonë

June 19, 2017 by dgreca

Dy fjalë rreth veprës së Nelson R. Çabejt “Prejardhja dhe formimi i popullit shqiptar” – Vëllimi i parë.Botuar në Albanet Publishing, viti 2017/

Nga Anton Çefa/

Këtë vepër madhore, ku njëmendësohet çështja sa rendësore aq e vështirë e prejardhja dhe formimi i poullit tonë, autori ia dedikon: “Popullit tim, mbijetues në kufirin e së pamundshmes”.

Në këtë vëllim parashtrohen rrënjët historike të popullit tonë, ndërsa rruga e formimit të tij do te jepet në një vëllim të dytë. Për trajtimin e lëndës autori ka shfrytëzuar të dhënat shkencore të deritanishme nga historia, gjuhësia, arkeologjia, etnografia, besimi, folklori, artet, gjenetika, etj., nga burimet shqiptare dhe të huaja. Siç shkruan autori: “Fatmirësisht, në historinë e prejardhjes së shqiptarëve dhe gjuhës shqipe u përfshinë një numër dijetarësh, historianësh e gjuhëtarësh europjan e të rangut botëror, duke filluar me Leibnitz-in, Niebuhr-in, Mommsen-in, Kretschmer-in, Jokl-in; dhe, në shekullin e kaluar, me shkollën shqiptare të albanologjisë të Eqrem Çabeut, që e bëri Shqipërinë qendrën botërore të studimeve albanologjike.”:

Në vepër, duke filluar me “Vështrim i shkurtër i pikëpamjeve rreth formimit të popullit shqiptar”, flitet për banorët paraindoeuropian të Ballkanit Perëndimor, dyndjen indoeuropiane dhe formimin e etnosit ilir. Në vijim trajtohen çështje të tilla si : Ilirët dhe Iliria në kohën hisdhtorike, Epiri si pjesë e Ilirisë së Jugut, historia etnike e Ilirisë së Jugut përmes emrave të vendeve, urbanizimi, shteti ilir dhe tërësimi etnopolitik i Ilirisë së Jugut, ilirishtja – gjuha nënë e shqipes; bota shpirtërore ilire: morali, arti, folklori, muzika, besimi i ilirëve; rreth romanizimit të Ilirisë. Ky vëllim ka gjithësejt 550 faqe.

E gjithë vepra është një dëshmi e pamohueshme e së vërtetës shkencore që shqiptarët janë pasardhës të ilirëve, që kanë banuar në trojet e sotme shqipfolëse. Ajo është gjithashtu një dëshmi e njohurive dhe e përpikërisë, që e dallon autorin. Po bie një shembull: për të dëshmuar vërtetësinë e historisë etnike të Ilirisë së Jugut përmes emrave të vendeve janë analizuar 34 emra të tillë, që kanë zënë 58 faqe. Vepra mbështetet një një mori referencash tek të cilat është mbështetur ose i ka kritikuar autori, gjithësejt 1288. Siç na e thotë edhe vetë Nelsoni: prej tre shekujsh dijetarë të shquar shqiptarë e të huaj, që janë marrë seriozisht me studimin e prejardhjes së popullit tonë kanë arritur në përfundimin se shqiptarët janë pasardhës të ilirëve që kanë banuar në trojet e sotme shqipfolëse.

Në vepër dëshmohet autoktonia iliro-shqiptare dhe hidhet poshtë si e pabazë pikëpamja e Weigand-it për prejardhjen trake të shqiptarëve.

Në kreun e dytë flitet për banorët paraindoeuropian të Ballkanit Perëndimor, duke trajtuar gjurmët arkeologjike të tyre, trajtohen edhe lidhjet gjuhësore të shqiptarëve me ta, besimi dhe arti i tyre. Pasojnë dyndjet indoeuropiane dhe i jepet një rëndësi e veçantë formimit të etnosit ilir, duke dritësuar parahistorinë e ilirëve përmes kulturës dhe gjuhës së tyre.

Në kreun IV, fillon historia e ilirëve, nga organizimi fisnor kalohet në formimin e mbretërive. “Duke filluar nga shekulli V para erës së re, u krijuan katër shtete të mëdha të pavarura: mbretëritë e Epirit, e ardianëve, e dardanëve dhe e pajonëve, të cilat rivalizonin me njëra-tjetrën, duke ruajtur një drejtpeshim të brishtë e të habitshëm si në rrafshin politik dhe në atë ushtarak . . .” vë në dukje autori. Trajtohen më poshtë shkaqet përse nuk u formua një shtet i centralizuar ilirjan. Me organizimin e shteteve ilire u kultivua vetëdija mbifisnore, etnike, tek ilirët. Autori jep gjithashtu disa tipare të karakterit ilir.

Duke folur pet pushtimin romak të Ilirisë, krahas dëmeve si ndërprerjes së procesit të zhvillimit te shtetet ilire, ndarjes së territorit në disa njësi administrative të veçanta, përhapjes së krishtërimit që lidhej me një ideologji mbietnike të këtij besimi, autori vë në dukje faktin se pushtimi romak e pengoi , por nuk e shoi vetëdijen “Ne” ndër ilirët, që ishte arritur më parë. Ndikoi në mënyrë të veçantë, ndër të tjera, urrejtjen dhe luftën kundër këtij pushtuesi. Lidhur me çështjen e vetëdijes etnike të ilirëve në kohën e pushtimit romak, autori trajton edhe problemin jashtëzakonisht të rëndësishëm të lindjes së gjuhës shqipe, “në saje të shndërrimeve të thella të strukturës gramatikore të ilirishtes, në përputhje me rrethanën e depërtimit masiv të latinizmave, që ishte një reagim vetëmbrojtës i ilrishtes për t’i shpëtuar romanizimit.”

Hollësisht më pas jepën kufijtë etnikë të ilirëve dhe si dëshmi e njëjtësisë etnike të Ilirisë së Jugut me Epirin, jepen emrat vetjakë. Shkencëtarët e fushave të ndryshme të dijes i kanë trajtuar ilirët si një nga grupet etnike të hershme, që mori pjesë në indoeuropianizimin e Europës prehistorike.

Autori ka venë në kahun e kritikës tendencën për një lloj ilirofobije, që priret të rrudhë konceptin mbi ilirët vetëm në “Illyri proprie dicti”, si tek arkeologu M. Garashanin, i cili lë jashtë territorit të ilirëve dhe bashkësisë ilire një pjesë të Dardanisë, japodët dhe panonët, duke i cilësuar si trakë. Historikisht, fiset ilire, që u formuan nga shkrirja e popullsisë parailire me ardhësit indoeuropianë, zënin një truall shumë të gjerë, që përfshinte gjithë Ballkanin Perëndimor.

Në vijim, trajtohet Epiri si pjesë e Ilirisë së Jugut, dhe jepen sqarime për prejardhjen e emrit Epir, kufijtë e Epirit të vjetër, fiset epirote, gjuhën e tyre, vendemrat e shpjeguar me anën e shqipes ose që kanë evoluar në pajtim me fonetikën e saj. Flitet për kolonitë greke në bregdetin e Epirit, shtetet epirote dhe tregohet se Epiri për grekët e lashtë ishte një vend i huaj. Gjithashtu, shpjegohet historia etnike e Ilirisë së Jugut përmes emrave të vendeve.

Në një kapitull të veçantë trajtohet urbanizimi, shteti ilir dhe tërësimi etno-politik i Ilirisë së Jugut, duke filluar me lindjen e jetës qytetare, zhvillimin e qyteteve iliro-epirote, kolonitë greke në bregdetin ilir, zhvillimet e qyteteve iliro-epirote, vetëdijen etnike të ilirëve. “Vetëdija “Ne”, që i bashkonte ilirët, – shkruan Nelsoni, – nënkuptonte edhe veçimin e tyre nga gjithë joilirët, nga “Ata” ose “Të tjerët”. Në konceptin “Të tjerët” mund të mishërohej edhe ideja e “Armikut”, që ushqehej nga konfliktet e paprera të fiseve ilire me fiset e popujt e tjerë. Kjo tablo kërcënuese rriste solidaritetin e brendshëm fisnor e mbifisnor të tyre, duke favorizuar përpjekjet për formimin e shteteve ilire. Me formimin e mbretërive ilire, faktorët e mësipërm ndikuan edhe për formimin e vetëdijes dinastike, me kultin e mbretit dhe në përhapjen e miteve për prejardhjen heroike / hyjnore të tij e të familjes mbretërore.”

Trajtohet, gjithashtu, problemi i gjuhës shqipe si bijë e ilirishtes, dhe shpjegohet se “fjalët ilire që njohim janë shpjeguar vetëm me anë të shqipes; kështu, emrat ilirë, ato vetjakë, të lumejve, vendeve, bimëve, fiseve, popujve, etj., Jepen edhe huazimet ilire nga latinishtja dhe greqishtja e vjetër dhe marrëdhëniet me trakishten. Autori thekson dhe argumenton që “shqipja është gjuhë indoeuropiane dhe bijë e ilirishtës”.

Flitet më pas për botën shpirtërore të ilirëve : moralin, folklorin, muzikën, vallet dhe veshjen, etj. Lidhur me besimin trajtohet totemizmi ilir, kultet, etapat e zhvillimit të fesë, panteoni ilir, kozmogonia dhe etnogomia e ilirëve.

Në kreun e XI, dhe të fundit, jepen shkaqet përse iliria e Jugut i shpëtoi romanizimit. “I ashtuquajturi romanizim në trevat shqiptare ose në Ilirinë e Jugut, në pëgjithësi, thotë autori, në thelb ka të bëjë me ndikimin romak në jetën e qyteteve ilire, por . . . preku vetëm përciptas zonën rurale, që përfaqësonte pjesën më të madhe të trojeve dhe popullsisë së Ilirisë së Jugut.”

Përfundimisht, po theksojmë që në këtë vepër, autori ka shpjeguar formimin e popullit tonë në mënyrë të gjithanshme, duke marrë në shqyrtim tërësinë e të dhënave historike, gjuhësore, arkeologjike, të artit, besimit, folklorit, etnografisë, etj. Vepra është një dëshmi e drejtësisë së faktit që ne shqiptarët jemi pasardhësit e ilirëve.

* * *

Botimet e Nelsonit

Për rrethanat në të cilat iu desh të punojë, kërkimet e Nelsonit shtrihen në një fushë relativisht të gjerë, duke filluar nga biologjia e aplikuar (veterinari) dhe teorike (biologji e përgjithshme, evolucion, gjenetikë dhe epigjenetikë), deri në fushën e albanologjisë (histori e popullit shqiptar dhe e gjuhës shqipe). Këto kërkime janë pasqyruar në mbi 80 artikuj shkencorë e popullarizues dhe në 16 libra të botuar deri sot.

Lista e librave të botuar

– Gjenetika në Shërbim të Njeriut (1977)

– Ç’është Imunologjia (1977)

– Gjenetika (bashkautor me B. Shehun) (1979)

– Nga Historia e Zhvillimit të Shkencës Shqiptare (1980)

– Mbi Natyrën e Jetës (1984)

– Njohja Shkencore dhe Biologjia e Sotme (1987).

– Probleme Filozofike të Biologjisë (1988)

– Quantic Evolution (2001)

– Neural Control of Development (2004)

– Epigenetic Principles of Evolution (2012)

– Building the Most Complex Structure on Earth (2013)

– Ilirët që Mbijetuan (2013)

– Vazhdimësi Iliro-shqiptare në Emrat e vendeve (2014)

– Në Gjurmët e Perëndive dhe Mitologjemave Ilire (2014)

– Epirotes – Albanians of Antiquity (2016)

– Prejardhja dhe formimi i popullit shqiptar – Vëllimi i parë (2017)

Veprat e mëdha shkencore që ka përkthyer në shqip :

– Origjina e Llojeve (1982) – përkthyer nga origjinali anglisht The Origin of Species (1859) e Çarls Darvinit

– Zbulimi i Ligjeve të Trashëgimisë (1987) – përkthyer nga origjinali gjarmanisht Versuche über Pflanzenhybriden (1865) të Gregor Mendelit, pajisur me një studim 35 faqesh për lexuesin shqiptar

– Autoktonia e shqiptarëve në Studimet Gjermane – me pjesë të zgjedhura nga vepra të 12 autorëve të mëdhenj gjermanë për autoktoninë dhe prejardhjen ilire të shqiptarëve, duke filluar nga viti 1705 deri në kohët e fundit. Përkthyer nga origjinalet gjermanisht dhe pajisur me shënime e një studim 37 faqesh)

‘‘ LIQERI ’’ I LASGUSHIT, PARAJSA E SHPIRTIT …

June 19, 2017 by dgreca

Natyra këtu ka magji. Lasgushi këtë magji e kishte kthyer në poezi. Tani “dremit liqeri” me kujtimet për të…/

NGA PËLLUMB GORICA/Një ndenjë e bukur dhe e këndshme kënaqësie shoqëroi udhëtimin tonë drejt juglindjes, mes një grupi miqsh të penës. Mëngjesi gëzimdhënës, plot dritë, por edhe me aromë kundërmuese lulesh gjithfarësoj.

Udhëtojmë luginës piktoreske të Shkumbinit plak. Malet, me madhështinë e tyre, e rrethojnë luginën e thellë. Thyrjet e relievit, diku me një ashpërsi tërheqëse, e diku të mbytur nga deti i gjelbërimit të drurëve të lartë e të shumëllojshëm me blerimin e harlisur, i japin një bukuri të veçantë. Pa fjalë një natyrë e magjishme shqiptare!

Kalojmë Elbasanin, Librazhdin dhe Përrenjasin. Makina duket sikur fluturon në panoramat interesante, që të emocionojnë për çdo metër udhëtim. Herë pas here shfaqen e zhduken vendbanime të vogla, të shtrira në shpate kodrash. Po gjithsesi, me gjarpërimet e saj është një rrugë që ecet shpejt dhe këndshëm. Ajo kalon ngjitur rrjedhës së stërlashtë të lumit Shkumbin, gurgullues e i kaltër si një shirit argjendi, me vërshimin e ujrave drejt detit Adriatik.

Në liqen mahnitja dashuruar

Por kur kalon Qafën e Thanës, një ndjesi e këndshme të kaplon si asosacion me malet e hirta në horizont, të mbuluara me qeleshen e bardhë dhe liqenin e Ohrit. Një panorama magjepse si një poezi a telajo e pikturuar me ngjyra drite. Mes qiellit e tokës, ky liqen, një bukuri që natyra e krijoi në zemrën e bukurive të Ballkanit.

Re puplore era i lodron në hapësirën qiellore. Dielli, duke i sfiduar ato me ndriçimin vezullues, derdh rreze, të cilat, teksa përthyehen në liqen e reflekton mahnitjen e dashuruar të kësaj bukurie të papërshkruar. Kur vjen këtu në një ditë të tillë, e shijon më bukur prarimin magjik të liqenit dhe natyrën rrethqark tij. Ndaj me syrin e aparatit fotografik e përjeton këtë panoramë të shushurimës së patrajtshëm të gjallesave natyrore, së bashku me freskipuhizën që rrudhos pasqyrën liqenore. Kodrat, malet, vendbanimet, si roje, i shtrohen në gjunjë. Qytetet e Ohrit, Strugës, Pogradecit me panoramat piktoreske, por edhe perlat turistikë: Shën Nauni, Lini, Voloreku etj, me pamjet e tyre të mrekullueshme, të mahnitin veçanërisht në ditë të kthejllta qiellore. Natën, dritat e tyre vezullojnë si yje uji në liqen. Lini, me shtëpi të ngjeshura rreth kodrës, të rrethuara me pemë të llojeve të ndryshme, të magjeps me pozicionin e tij tërheqës e të ngjason si një vapor i ankoruar prej kohësh.

Ecim drejt Pogradecit, qytet i vendosur në skajin jugor të liqenit. Tablotë e natyrës kalojnë me radhë. I soditim këndshëm, duke thithur ajrin e freskët të stinës. Aty këtu shfaqen shtëpi dhe lokale midis mozaikut të kulturave bujqësore, dhe pemëve frutore të gjelbëruara. Nëpër kodra bari mbulon tokën si qylym i blertë e që ndrit nga vesa. Bregut në ca kallamishte nositët cicërijnë. Valët numërojnë njëra-tjetrën në breg me një shushurimë të lehtë. Tutje ca varka lëkunden në sipërfaqen e pastër të ujit. Panorama tërheqëse e piktoreske e Pogradecit, të krijon një kënaqësi të veçantë. Sigurisht të pushton një ndjenjë ndryshe, kur kthehesh këtu pas shumë vitesh. Kemi pasur rast të vizitojmë qytetin e Pogradecit shumë herë në fillim të viteve ’90, ndaj dhe shumëllojshmëria e objekteve me kujtimet e asaj kohe, kaq natyrshëm na rrjedhin si ujëvarë. Godina të pakta disa katëshe, rrugë të shkatërruara, parqe të rrënuara, dritat e venitura…

Qyteti sot shfaqet më i mrekullueshëm e impresionues si një kartolinë shumëngjyrëshe. Ndërtimet e vjetra ndërthuren me simbolet e reja të zhvillimit modern të këtij qyteti. Pallate shumëkatëshe me modele të ndryshme arkitekturore, lokale, skulptura, parqe, shatërvanë, rrugë të shtruara me standarte, të rrethuara nga të dy anët me blirë e drurë të tjerë dekorativë.

Shijojmë me ecjaket tona pastërtinë, ngjyrat e qytetit, flladin e liqenit… Koloriti i stinës i jep një tjetër hijeshi qytetit. Rugët e tij gumëzhijnë nga lëvizjet e vizitorëve. Pogradecarët, banorë të dashur e mikpritës ndjehen të lumtur që janë nga ky vend kaq i bukur, e me trashëgimi të pashtershme kulturore, historike dhe fisnikëri vlerash, që meritojnë pa dyshim respekt. Ata krenohen me qytetin e tyre, figurat e njohura të tij dhe liqenin. Liqeni, jo vetëm për forcë të zakonit, që nuk shprehet me fjalë, por, është një lloj pasqyre për Pogradecin dhe bukurinë e tij. Duke shkuar përtej pikëpamjeve gjuhësore, banorët u pëlqen ta emërtojnë gjoli. Ndërsa Lasgushi derdhte në vargje emrin liqeri. Por liqeni dhe Lasgush Poradeci identifikojnë njëri-tjetrin. I ngritur fare pranë liqenit me vështrimin nga ai, monumenti i Lasgushit plot hir me qenin Cuci para këmbëve dhe pak metra më tutje i Mitrush Kutelit, dy korifejve të penës, bij të këtij qyteti, përbëjnë simbolet e Pogradecit. Ndalemi pak çaste, ku valët e liqenit llokoçiten lehtë në breg dhe i flladit fytyrat tona të emocionuara. Por, duke kundruar Pogradecin, malin e Thatë, liqenin, të kumbojnë vargjet e Lasgushit, ku ai ka derdhur dhëmbjen për plagët e nositit:

“Un’ ik liqerit zemërak
Fatlum dh’ i pastër si zëmbak,
Po zemra ime kullon gjak:

Se vijnë-urtuar zogjtë-e mi,
Dh’ u jap ushqim me dashuri-
Një dashuri për llaftari.

Liqeri i shkretë e rrit tallazi porsi det

E shpirtin duke më përcjellë më thotë se

Ah! Shih sa është i thellë

Ky gjiri em që të patë pjellë”

Magjia ka zbritur në Volorek( Drilon)

Të shkosh në Pogradec e të mos vizitosh Volorekun është sikur të mos kesh ardhur fare aty. Kjo sepse është një nga perlat më të bukura të natyrës shqiptare, që dikur ishte një “mollë e ndaluar”, për t’u shijuar sot nga gjithkush. Të shprehesh me shumë fjalë e gjithë ndjenja, gati të dalldisur të rrëmbejnë befasishëm e të pushtojnë aq shumë panoramat qetësuese, të parkut të vogël, i mbushur me drurë të lartë dhe me shtrirje përgjatë ujërave të kristalta e të qeta, që nën rrezet shëndritëse të diellit janë një kënaqësi ripërtëritëse. Kundërmimi i luleve, romantika mahnitëse sa reale dhe e ëndërrt, mërmërima e lehtë e flladit, shto këtu përjetimin e pllaquritjes së pulëbardhave e të peshqve të veçantë, aq sa marrin shikimin e vizitorëve të shumtë dhe varkave të vogla, apo simfoninë e cicërimave të zogjve nëpër pemë, të bëjnë të ndjehesh i dehur nga kënaqësia.

– Voloreku i mbushur me aromë natyre, të jep një ndjesi mjaft pozitive si një privilegj i së bukurës,- thotë Besniku, bashkëbiseduesi dhe miku ynë pogradecar.

Në Volorek ndërtimet: bar kafetë, restorantet dhe hotelet e zbukurojnë këndshëm në çdo stinë të vitit, ku nuk mungojnë shije të ndryshme, të cilat ofrojnë pushime, por dhe zbavitje të këndshme me një shërbim të kulturuar dhe ajo që është me rëndësi, përkujdesjen e veçantë.

Por, pak më tej Volorekut të bukur e të mirëmbajtur, spikatin ndërtimet e vjetra, por edhe të reja të Tushemishtit. Ato, edhe pse me nota optimiste për një turizëm elitar po shpërfytyrohen barbarisht. Një përzierje e vorbullës, të asaj që ne i themi zhvillim në emër të progresit me betonizim pa kriter buzë liqenit, duke e ngushtuar pjesën e plazhit. Panoramat e bukura humbasin vlerat dhe nuk mund të kthehen kurrë në antivlera duke i shkatërruar.

Voloreku është një poezi që meriton të interpretohet. Natyra e tij të përkëdhel aq bukur sa të josh ta vizitosh atë përherë, jo vetëm në verë, por edhe në ditët e dimrit me borë. Se s’ka si të ndodh ndryshe, në këtë perlë magjepse të natyrës shqiptare gjithkush që e viziton gjen parajsën e shpirtit të munguar.