Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for January 2020

Kërkohet dënimi kriminelëve serbë që kryen gjenocid në Kosovë

by

-Presidenti Thaçi në Konferencën Vjetore të Prokurorëve kërkon dënimin e kriminelëve serbë që kryen gjenocid në Kosovë: Ne jemi dëshmitarë që ka rreth 13 mijë civilë shqiptarë të vrarë nga shteti i Serbisë, rreth 20 mijë gra të dhunuara dhe rreth 1300 fëmijë të vrarë, si dhe rreth 400 masakra të evidentuara/

PRISHTINË, 17 Janar 2020-Gazeta DIELLI/ Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, ka marrë sot pjesë në Konferencën Vjetore të Prokurorëve të Kosovës.

Duke i përgëzuar prokurorët për punën dhe duke i inkurajuar për profesionalizëm dhe pavarësi nga ndikimet e jashtme, presidenti Thaçi ka folur për mosdënimin e kriminelëve serbë që kryen krime makabre ndaj popullatës civile në Kosovë.

Presidenti Thaçi ka theksuar se Kosova ka kaluar nëpër sisteme të drejtësisë në faza të ndryshme tash e mbi 20 vjet, ndërsa ka shprehur shqetësimin e tij lidhur me mungesën e vendosjes së drejtësisë për viktimat e luftës.

Këtu presidenti Thaçi ka përmendur misionet për sundimin e ligjit që kanë qenë në Kosovë, duke përfshirë UNMIK-un, EULEX-in dhe paralelisht me to edhe Tribunalin e Hagës për krime të luftës në ish-Jugosllavi, të cilat theksoi se nuk kanë bërë mjaft për dënimin e kriminelëve të Serbisë për vrasjet masive me qëllim të spastrimit etnik dhe as për dhunimin e mbi 20 mijë grave shqiptare.

Ky neglizhim, sipas presidentit Thaçi, përbën amnistim të këtyre krimeve nga drejtësia ndërkombëtare.

 “Ne jemi dëshmitarë që ka rreth 13 mijë civilë shqiptarë të vrarë nga shteti i Serbisë, rreth 20 mijë gra të dhunuara dhe rreth 1300 fëmijë të vrarë, si dhe rreth 400 masakra të evidentuara. Të gjithë e dinë dhe askush nuk mund ta mohojë që ka pasur lëshime në procesin e ndjekjes së fajtorëve, ashtu siç ka pasur edhe një selektim etnik, ku Kosova edhe pse ka qenë viktimë është ndjekur e hetuar më shumë sesa Serbia, që ka qenë agresori që ka kryer gjenocid dhe spastrim etnik. Lirisht mund të them se Kosova është hetuar më shumë sesa krimet e luftës së dytë botërore”, ka thënë presidenti Thaçi.

Kreu i shtetit ka thënë se këto lëshime e kanë rënduar arritjen e paqes, pajtimin dhe normalizimin e marrëdhënieve në mes të Kosovës dhe Serbisë.

Presidenti Thaçi i ka inkurajuar prokurorët që të qëndrojnë larg ndikimit politik, por edhe larg ndikimit diplomatik.

OPPOSITION CRITICIZES RAMA’S LAWSUIT AGAINST HARADINAJ

by

“A perversity that is intrinsically antinationalist” Lulzim Basha, Head of Democratic Party, calls out the decision of Albania’s Prime Minister Edi Rama for filing a defamation lawsuit against Kosovo’s outgoing Prime Minister Ramush Haradinaj. Opposition leaders like Monika Kryemadhi criticized Mr. Rama for this “shameful act” and “vassal move”. In public appearances Haradinaj has said that Kosovo’s President Hashim Thaci, his Serbian counterpart Aleksander Vucic and Albania’s Prime Minister Edi Rama have been promoting the idea of land swapping between Belgrade and Prishtina. A spokesperson for Prishtina’s Central Court has confirmed the filing of the lawsuit on Wednesday. A think tank Institute Betimi per Drejtesi (Oath for Justice) that monitors the courts said Rama claims in his suit that he has been portrayed by Haradinaj as “a traitor.” In 2018, presidents Thaci and Vucic appeared to suggest in separate comments that they might be amenable to a land swap to resolve their territorial claims while they claim the issue was never discussed directly. Each faced strong opposition at home and internationally. Haradinaj said any such deal would not be acceptable to Kosovo. “The lawsuit of Prime Minister Rama is completely unfounded and a political diversion made by him to hide after media dramas and to avoid responsibility,” Haradinaj said on Facebook. Haradinaj offered his resignation after being interviewed as a suspect by War Crimes Prosecutors located in the Netherlands. He said he was ready to face Rama’s accusations in court. Once referring to one other as brothers, Rama and Haradinaj, have cut all communications and swapped various accusations in public in the last year.

Serbia lost control of Kosovo after NATO bombing of Serb forces in 1999 to stop them the killing and expelling of Kosovo’s majority ethnic Albanians during a counter-insurgency. In 2008 Kosovo declared its independence. Kosovo has been recognized by more than 110 countries including the United States, but not by Serbia, Russia and China.

The United States and the EU have encouraged Serbia and Kosovo to normalize relations. It would allow Kosovo to be able to apply for membership of the United Nations, a move that Serbia’s oldest ally Russia is blocking.

Tragjikja e Edi Ramës !

by


NGA BARHYL MAHMUTAJ/
Me padinë kundër Ramush Haradinajt ditën e përkujtimit të gjenicidit ndaj shqiptarëve në Kosovë, Edi Rama arriti një qëllim të ulët.
Para 21 vjetësh, më 15 janar 1999, në fshatin Reçak të komunës së Shtimes, forcat e armatosura të Serbisë kryen një nga krimet më të tmerrshme të gjenocidit gjatë luftës në Kosovë: ekzekutuan dhe masakruan 45 civilë shqiptarë, të të dyja gjinive dhe të të gjitha moshave, duke filluar nga mosha 13-vjeçare (Halim Beqiri) e deri në moshën 82-vjeçare (Nazmi Imeri).
Cilësimi që i bëri këtij krimi përbindësh shefi i Misionit Verifikues të OSBE-së për Kosovën, William Walker-i, i tërboi autoritetet në Beograd. Pas mbledhjes së jashtëzakonshme të Qeverisë së Serbisë, ministri i atëhershëm i Informatave, Aleksandar Vuçiq, i përkëdheluri i dikurshëm i Sllobodan Millosheviqit dhe miku aktual i Edi Ramës, bëri publik vendimin e qeverisë serbe, që e shpallte William Walker-in “persona non grata” dhe urdhëronte largimin e tij nga Jugosllavia brenda 48 orësh. Aleksandar Vuçiqi e akuzoi William Walker-in për shpifje dhe për deklarata patetike dhe e cilësoi si gënjeshtar.
Miku i Aleksandar Vuçiqit, Edi Rama, përdor të njëjtën logjikë dhe të njëjtën terminologji, duke i cilësuar si gënjeshtarëata që nuk mendojnë si ai, apo duke i kualifikuar si deklarata patetike qëndrimet e atyre, që marrin guximin t’i përmendin gjenocidin që ka kryer Serbia në Kosovë. 
Përballë mohimit të gjenocidit, që vjen nga Aleksandar Vuçiqi dhe miqtë e tij, populli shqiptar i Kosovës është duke bërë përpjekje që të pranohet botërisht fakti, se Serbia ka kryer gjenocid në Kosovë. Dikujt mund t’i duket si “qëllim i vendosur lart”, që, tani për tani, nuk mund të arrihet as në Shqipërinë e sunduar nga Edi Rama. “S’ka problem”! Ka shqiptarë që do të vazhdojmë këtë punë, derisa të ndriçohet tërësisht ky gjenocid.
Më 15 janar 2020, në Ditën e Përkujtimit të Gjenocidit ndaj Shqiptarëve në Kosovë, populli shqiptar i Kosovës ka pritur të shohë në Reçak edhe kryeministrin e Shqipërisë, përkundër divergjencave që mund të ketë me Ilir Metën, Hashim Thaçin, Ramush Haradinajn apo Albin Kurtin. Mirëpo jo vetëm që nuk erdhi në Reçak dhe nuk tha as një fjalë të vetme për gjenocidin që ka kryer Serbia, por Edi Rama, në frymën e “Mini-Shengenit serb”, vuri në “qarkullim të lirë edhe në Kosovë” mallin e tij të ashtuquajtur “ligj antishpifje”, dhe, në Gjykatën Themelore në Prishtinë, bëri padi kundër Ramush Haradinajn dhe e akuzoi për “shpifje”.
Disa orë pas arritjes së qëllimit, në faqen e tij të “Facebook”, Edi Rama publikoi fjalët e çmuara të Mikelanxhelos, artistit të madh të Rilindjes: 
“S’ka problem kur e vendos qëllimin lart e s’e arrin dot, tragjike është kur arrin qëllimin e ulët”.
Askush nuk do të kishte mundur ta ilustronte më bukur tragjiken e Edi Ramës! Vërtet ka arritur një qëllim të ulët! 
 

Arti i vërtetë është lëvizje që shkakton vetëm progres për shoqërinë 

by

Nga Violeta Mirakaj/

Në SVA Theater, u dha, u shfaq premiera e filmit “Delegacioni” me regjisor Bujar Alimani. Dhe se nuk është një nga ditët e weekendit, ku të gjithë jemi në punë dhe jeta newyorkeze është shumë e ngarkuar, salla e Teatrit SVA, është mbushur plot… Organizimi  shumë i mirë prej organizatorëve si D. Prevezi dhe Frida Bedaj, bënë që për rreth 3 orë emocionet , bashkëbisedimi  ndër miq , premiera dhe diskutimi për filmin  “Delegacioni” të kalojnë shumë shpejt. Gjuha shqipe  u shtrua këmbëkryq me gjithë larmishmërinë dhe ekspresivitetin e saj, duke kumbuar në mes të Manhattanit. Atë që nuk e bën politika e bën arti, e bën dashuria për të bukurën, për ndjesitë që të jep tabloja realiste, mesazhi, respektin dhe vlerësimin e njeriut në situatat e  absurditetit…Regjisori shqiptar Bujar Alimani, më parë ka realizuar filma të shkurtër, përkatësisht “Katoj” në vitin 2002, “Gaz” në 2006, “Busulla” e vitit 2007, një histori dashurie në 2009, dhe në vitin 2011 filmin “Amnistia”.me të cilin ka fituar Çmimin Cineuropa me shfaqjen e tij të parë. Eshtë një histori dashurie e vendosur në burg , eksploron realitete politike dhe shoqërore të Shqipërisë, siç është sistemi i burgjeve. Ja si shprehet Hans Joerg Roche për këtë film- “Përdorimi i ngjyrave, i realizuar nga Alimani, sidomos në skenat e burgut, të kujtojnë pikturat e Edwart Hopper. Pikturon në mënyrë unike realizmin, vetminë e personazheve të tij…. Regjisori nuk krijon vetëm një panoramë të shoqërisë shqiptare, por rrëfen një histori erotike të ndërthurur me elemente tragjedie”.                                                                                                “Gold”  në këtë film jipen kufijtë e tejskajshme të varfërisë së shoqërisë, gati në prova, përmes mediumit të një historie intime. Të jep idenë se koha nuk rrjedh normalisht, duket se koha nuk kalon në kritere gjeografike, por në personazhet e filmit, të cilët vendosin kohën e tyre brenda skenarit. Kjo histori ingranon pak personazhe  dhe të jep tendecën e një pamje minimale të lëvizjes. Përdorimi i pauzave të shumta dhe skena minimaliste  në thelb nuk të imponojnë kohë nomale të leximit, por përkundrazi paraqesin plane dhe kënde të xhirimit, siguron boshtet kryesore mbi të cilat bazohet tregimi. Kalimi i personazheve nëpër drama psikologjike të ndërthuara dhe të rënda e bëjnë atë me tërheqës. Frika nga një shpërbërje familjare, tejkalimi i kufijve të moshës , kompleksiteti seksual i gjakut,  tendenca për të rregulluar linjat e komunikimit nënë – bir, kontakti me adolishencën, vetmia dhe frika nga braktisja jane disa nga linjat e ndërthuruara në këtë emocion shumë  të profilizuar  shkëmbimi. Në vazhdimësi  të këtij pasqyrimi  social, subjekti i “Delegacioni” merret me historinë politike  të vendit, duke e hedhur atë si protagonist të filmit, ndërsa elementet qendrore dramatike akoma mbarten nga ndërlikimet dhe sjelljet njerëzore…Jemi në vitin 1990, ku ende Shqipëria ishte e njohur si Republika Popullore Socialiste, jemi në fillimet e viteve ’90. përjetësimi në art jo vetëm i së bukurës, por të një realiteti të trishtë, në atë muaj Tetori, në një nga trevat verilindore të vendit, ku ftohtësia e stinës duket sikur ka ardh më shpejt, dhe vendi duket më i mardhur dhe i xhveshur se më parë, përkon me jetën dhe shpirtin e trupave te drobitur në një nga burgjet famëkeq të Shqipërisë. Salla e mbushur plot me të burgosur të cilët presin të shohin emisionin televiziv, krijohet një situatë sa groteske dhe revoltuese.Dinakëria e vret urtësinë, kjo është një gjë e sigurtë e cila realizohet me mjeshtëri e profesionalizëm nga artistët e mirënjohur , si  (Viktor Zhusti) – profesori Leo, (Ndricim Xhepa), zyrtari i lartë i partisë Spiro, (Xhevdet Ferri) militanti Asllan., është rroli i fundit i tij, duke e kujtuar si një nga personalitetet e artit shqiptar, si një nga reformatorët  që mundi të ecë në rrugë të vështirë dhe shpesh të pashkelur të administrimit të artit si një e mirë publike dhe kombëtare.Shqipëria ka përzgjedhur filmin “Delegacioni” me regjisor  Bujar Alimani dhe skenarist  Artan Minarolli , si paraqitje për kategorinë e filmit artistik ndërkombëtar në “Oskar” të vitit 2020. Filmi është një bashkëprodhim me Francën, Greqinë dhe Kosovën                                                                                                                      Ngjarja është vendosur në Tetor 1990, kur regjimi komunist i Shqipërise po përpiqet  të ngjitet në kontrollin e tij të pushtetit . Jemi në  kohën kur një delegacion evropian vjen në Tiranë për të moniturar reformat politike thelbësore për vendin, që të pranohen në organin evropian të sigurisë OSBE; pra një delegacion për të komunikuar me qeverinë shqiptare, siç realisht ka ndodhur në atë kohë me presidentin Ramiz Alia- ku do flitej për të drejtat e njeriut, pra kthimi i pllakës së politikës me rregulla të tjera loje. Shefi i delegacionit është Zoti Loheren, i cili në rininë e tij në Pragë ka qenë student me shqiptarin Leo. Me ardhjen e tij në krye të një delegacioni në Shqipëri kërkon të takojë mikun e tij të rinisë, pa e ditur që ai është i dënuar  politik prej 16 vitesh. Për këtë kërkesë që ai bën, shteti vihet në një lloj ngërçi. Duhet të sjellin Leon, ta marrin nga burgu, ta pastrojnë, ta rruajë, ta sjellin në Tiranë, në atë Tiranën ku në  shtëpinë e Leos qëndron e ëma fillikat  vetëm, ndërsa gruaja dhe fëmijët e kanë lënë. Filmi merret  me këtë  hark kohor  dhe ngjarjet zhvillohen nga mëngjesi, që merret nga burgu deri në çastin e finales. – lirimi i një të burgosuri politik afatgjatë, për të bindur evropianët që gjithshka është në rregull. Po asgje nuk shkon siç është planifikuar. Shoku Spiro (N.Xhepa) një njeri me pozitë në  Ministrinë e Brendshme, i caktohet një  detyrë, të shkojë  e të marrë bashkë me një polic xhahil, i pa gdhendur,  Asllanin ( Xh. Ferri). Të dy këta  bashkë, me një makinë ku shoferin e luan Kasem Hoxha, shkojnë në burg. Marrin atje profesorin Leo (V. Zhystin), heroin e filmit, për të cilin zhvillohet ngjarja.”Delegacioni” sjell në vëmendje  ndërrimin e situatës shqiptare.I gjithë filmi   të jep rëndësinë që ka një vëmendje, një kujtesë interesante për t’i sjellë ashtu siç reagonin, perceptonin, ashtu siç këta njerëz reagonin me shtetin e me të tjerët, duke qenë të vërtetë, të besueshëm me rrethanat; duket gjithashtu dhe nga  nga zyrtarët mashtrues, pompozë, të cilët ndonjëherë shfaqin më shumë se aluzion të sadizmit ndaj atyre më pak të fuqishëm se ata vete. Alimani sqaron se asnje sistem nuk është shtypës në vetvete, ai bëhet shtypës  nga njerëzit që e shfrytëzojnë atë me qëllim që të nxjerrin urrejtjen dhe zhgënjimet e tyre ndaj të tjerëve. Fundi i filmit e tregon më së miri këtë               “Delegacioni” përshkohet nga një ton serioz  dramatik në të gjithë ecurinë e saj,por reagimet përgjigjet batutat  mund ta kategorizojnë  shumë mire edhe  si nje komedi të errët,  ku absurdi dominon në cdo akt në cdo lëvizje; pasi përshkruan se si zyrtarët  përpiqen të mbështesin një sistem që padyshim është në procesin e copëtimit., Luajtur në mënyrë të shkëlqyer nga Xhevdet Ferri, (Asllan} zbatuesi i regjimit në largim , bën të qartë se seksizmi ,racizmi dhe urrejtja në të gjitha format e tyre do të kërkojnë një mundësi për të lënë  mbrapa Kohen, pavarësisht situatës ,- ata janë një rrezik për kombin                                                                                                Civilizmi  perëndimor dallohet nga ai i Lindjes në dicka esenciale – njeh dhe respekton liritë dhe të drejtat themelore të njeriut. Me brutalitet në komunizëm njerëzve këto të drejta u mohohen nga Tirani  dhe mekanizmi i tij shtetëror. Prandaj fatet e  intelektualëve  të mirëfilltë në te gjitha vendet komuniste janë shembëlltyrë  e njera- tjetrës .                                                                                                                                  “Delegacion” shkruar nga Artan  Minarolli dhe prodhuar nga Art Film Albania, ky film ështe paraqitja e tretë  e B. Alimanit  për “Oskar”. Në vitin 2011, dorëzimi i parë i tij “Amnistia”, po kështu dhe në 2016 për filmin “Gold”. Shqipëria ka paraqitur filma në këte event botëror që nga viti 1996, por asnjëhere nuk ështe nominuar                                                                                                        Cmimet e 92-te te Akademise zhvillohen me 9 shkurt 2020

   ….Subjekti i filmit “Delegacioni” është  në të njejtën vijë paralele me përpjekjet e Shqipërisë sot për të çelur,  për të krijuar mundësi lidhjeje, negociatat në Bashkimin Evropian, ashtu si shprehet dhe vete B. Alimani “Ne mendojmë se kinematografia jonë është në Komunitetin Evropian, ndihem pjesë e nje kinematografie europiane…. Kështu që kinematografia është një tren i madh , që shkon me shpejtësi edhe kap shumë stacione të Europës.”   New York, 16 Janar 2020 

AMANETI I ERNEST KOLIQIT

by

AMANETI I ERNEST KOLIQIT DHE ROLI I TIJ NË HAPJEN E SHKOLLAVE SHQIPE NË KOSOVË DHE ANË E MBANË TROJEVE SHQIPTARE, 1941-1944 /

                                          Nga Frank Shkreli/

Ishte 15 Janari i vitit 1975 kur bota shqiptare mësoi se Profesor Ernest Koliqi kishte ndërruar jetë, ndërkohë që njoftohej gjithashtu se varrimi i të ndjerit do bëhej me 18 Janar, 1975 në Kishën e Shën Piut X në Piazza della Balduina, në Romë, ku prehen edhe prindërit e tij dhe bashkshortja.  Në ceremoninë e varrimit kishin shkuar personalitete të njohura politike dhe akademike, kolegë e miq nga të gjitha anët e Italisë, arbëreshë e shqiptarë të ardhur nga të gjitha anët e botës, miq nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga një numër vendesh të Evropës Perëndimore dhe nga Turqia.  

Unë kam pasë fatin e mirë ta njoh Profesor Koliqin gjatë qendrimit tim si refugjat në Romë, para se të vendosesha në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.  Dhe deri sa ndërroi jetë me 15 Janar, 1975, shkëmbenim letra dy tre herë në vjet.  Në një letër që Profesor Koliqi më kishte dërguar në vitin 1972, pas një përpjekjeje amatore nga ana ime për të botuar një fletushkë kushtuar rinisë në mërgim, ai më shkruante ndër të tjera: “I dashtuni Fran, më kanë ra në dorë si letra e jote ashtu edhe Nr. 1 i periodikut, “Rinija Shqyptare në Mërgim”.  Gëzohem pikë më së pari që je mirë, që përpiqesh të ndjekish studimet, e në fund, për botimin kushtue masës së re që larg prej Atdheut ka shumë nevojë t’ushqehet me shkrime të shëndoshta shqipe.  Të lumtë!  Ashtë nji fillesë plot premtime.  Mbaj mend veç nji fjalë të moçme: ‘Trimi i mirë me shokë shumë’.  Avit moshatarë sa ma shumë që mundesh.  Në ashtë se kjo fletore do të merret edhe me letërsi, mos harro auktorët që regjimi komunist i ka përjashtue nga historia e letërsisë shqipe…”  Ishte ky amaneti i tij.

Përveç respektit të madh që kam për Ernest Koliqin, është edhe ky amanet pra që më detyron të mos e harroj dhe ta kujtoj atë, nga koha në kohë, në mënyrën teme më modeste, si njërin prej të mëdhëjve të Kombit, por të përjashtuar nga regjimi komunist shqiptar.  Unë nuk kam përgatitjen as nuk jam i denjë të vlerësoj veprën dhe kontributet e shumta të Ernest Koliqit, por amanetin për të mos e harruar atë si një autor të përjashtruar nga letërsia shqipe prej regjimit komunist dhe nga mbeturinat e atij regjimi deri në ditët e sotëme — përpiqem me modesti ta çoj në vend, nga hera në here amanetin e ti, për të mos harruar. 

Një tjetër i madh i letrave shqipe, Karl Gurakuqi, bashkpuntor i ngusht i tij, e ka vlerësuar kontributin prej shkrimtari të Ernest Koliqin kështu: “Nuk janë shumë shkrimtarët tonë, emni i të cilëve të njihet aq mirë në shtresat letrare shqipe sa ai i Koliqit.  Janë 40 vjet që papremas e shohim emnin e tij në çfaqje kulturore gjithëfarësh, në botime, në fletore e revista të ndryshme, disa prej të cilave janë themelue prej tij vet, në botime që janë të paracaktueme që të zënë nji vend të dukshëm, dashtë e padashtë, në historinë e letrave tona.”   Si Ministër i Arsimit në vitin 1939, Ernest Koliqi mbledh pothuaj të gjithë studjuesit dhe shkrimtarët më të dalluar të vendit për të filluar botimin e librave për shkollat e mesme e fillore. Mjafton të përmendet dy-vëllimshi “Shkrimtarët Shqiptarë”, vëllimet “Bota Shqiptare”, “Rreze Drite” dhe “Te Praku i Jetës”, e sidomos mbledhja e folklorit, përmbledhur në “Visaret e Kombit”, të cilat me ardhjen e Koliqit në atë detyrë, arrijtën gjithsejt 14 vëllime, një vepër kjo me shumë vlerë deri në ditët tona, sipas ekspertëve që i dinë këto punë  shumë më mirë se unë.  

Karjera e Profesor Koliqit prej më shumë se 40-vjetësh është tepër e larmishme dhe voluminoze në letërsi, publicistikë, poezi e përkthime, për t’u përmendur këtu në hollësi.  Por me këtë rast të përvjetorit të kalimit të tij në amshim më 15 Janar, 1975 — për të çuar në vend amanetin — dëshiroj të kujtoj Profesor Koliqin, për një rol tepër të rëndësishëm që ai ka luajtur në historinë e Kombit shqiptar, një rol ky që as sot nuk i njihet atij sa duhet në historiografinë neokomuniste shqiptare.  Nuk më kujtohet që gjatë bisedave të kufizuara që kam pasur me të, të fliste për këtë aktivitet aq të rëndësishëm të jetës së tij dhe të arsimit mbarëkombëtar shqiptar, por të bashkpuntorë dhe bashkohas të tij, por edeh të tjerë më vonë, pas shembjes së komunizmit, nuk kanë munguar të theksojnë këtë kontribut historik të tij – hapjen e qindra shkollave shqipe dhe dërgimin e qindra mësuesëve në Kosovë dhe anë e mbanë trojeve shqiptare.

Dr. Rexhep Krasniqi, një bashk-kohas i Profesorit ka shkruar në lidhje me këtë aktivitet të Profesor Koliqit gjatë viteve 1941-1944.  Dr. Krasniqi kujton se, gjatë vitit shkollor, 1941-42, si Titullar i Arsimit, Koliqi dërgon në Kosovë rreth 200 mësues e mësuese.  Me këtë rast u hapën një numër bajagi i madh bursash, sipas tij, “Ndërsa më në fund erdhi çasti historik i hapjes së shkollës së parë të plotë të mesme në gjuhën shqipe, më 12 dhjetor 1941”, në Prishtinë.  Këto shkolla, shkruante Rexhep Krasniqi, në një artikull botuar në Shëjzat, u bënë baza me rëndësi për zhvillimin dhe përparimin e gjërë dhe të shumëanshëm të arsimit dhe kulturës shqiptare në ish-Jugosllavi.

Ndërsa Tahir Zajmi,i lindur në Gjakovë dhe një tjetër bashkohas i Koliqit dhe sekretar i Bajram Currit dhe njëri prej themeluesve dhe drejtuesve të Lidhjes së Dytë të Prizrenit, në një shkrim në vitin 1972, ka vlerësuar kështu rolin e Ernest Koliqit në përhapjen e arsimit në Kosovë dhe në trojet shqiptare:”Fitim i madh për Kosovë kje hapja dhe funksionimi i shkollave shqipe të cilat qyshë atëherë veprojnë e lulëzojnë të kërthensta dhe me një ritëm të shpejt dhe të pandalshëm i falin  Kombit pionerë të rijë që do të jenë garancia më e shëndosh dhe uzdaja e së ardhmes së Atdheut. E merita kryesore e kësaj veprimtarie patriotike të qeverisë shqiptare, pa dyshim i përket Ministrit të Arsimit të asaj kohe, Profesor Ernest Koliqit, i cili me vullnetin dhe me shpirtin prej idealisti, nuk kurseu energjitë e tij dhe as mjetet shtetënore që kishte në dispozicion për ta pajisur sa më mirë aparatin arsimuer në viset e çlirueme, me elementë të shëndoshë që i dhanë hov e gjallëni shkollës shqipe. E sot, për fatin e bardhë të Kombit, ashtë formue atje një rini dinamike e cila në çdo fushë aktiviteti kombëtar e shtetënor po përgatitet e po forcohet për ta lumnue fatin e vendit në të ardhmen. Pra, me shumë arsye Ernest koliqi zen një vend të naltë ndër zemrat e dashamirëve të Kosovës e njëherit edhe në historinë e përpjekjeve për lartësimin kulturor të saj”, ka shkruar Tahir Zajmi për rolin e Koliqit në përhapjen e arsimit shqip në Kosovë në vitet 1941-1944.

Me rastin e vdekjes së Profesor Koliqit, Dr. Ago Agaj nga Vlora me origjinë, edhe ky një shërbestar i Shqipërisë Etnike dhe njëri prej të pareve në Kosovë në vitin 1941, kishte kujtuar rolin e Koliqit në hapjen e shkollave shqipe: “Në hidhërimin tonë nuk duhet të harrojmë se Aji qe fatbardhë në jetë e në vdekje. Shumë njerëz janë përpjekur me zell për një qëllim të lartë e të mirë, por pak janë ata që patën fatin të shohën farën e mbjellë gjatë jetës përhera duke u rritur e përparuar. Ernest Koliqi e pati ketë fat. Dardanët në Kosovë e Maqedhoni, farën që mbolli Ky, e kultivuan me zell të madh e zotësi të pashoqe dhe arrijtën në një shkallë arsimi e cila gëzon e krenon të gjitha zemërat shqiptare kudo që janë dhe – natyrisht, atë të Ernestit, ca më shumë. Ai ishte një ndër më të mirët që kemi pasur gjer më sot, veçse ai mbillte ushqim për shpirt e mendje të Kombit”, është shprehur Ago Agaj.

Ndërsa një prej adhuruesve i ditëve tona i Ernest Koliqit, në një postim në faqën e tij të internetit këto ditë, Z. Flamur Gashi, Këshilltari për Çështjet e Rajonit i Presidentit të Republikës së Shqipërisë, SH. T. Z. Ilir Meta, kujton burrërisht Ernest Koliqin, “Në mirënjohje të thellë dhe kujtim të atij që mundësoi hapjen e shkollave shqipe në Kosovë dhe trojet e tjera shqiptare”.  Z. Gashi shënon mëtej se, “Në vitin shkollor 1941-1942 u hapën 173 shkolla fillore, 3 të mesme dhe disa gjimnaze të ulëta. Ndërsa në nëntor të vitit 1941 u hap Shkolla Normale e Prishtinës”.  Këshilltari i Presidentit për Çështjet e Rajonit flet me shifra duke theksuar se, “Në fillim, në këtë mision u angazhuan 80 mësues. Ky numër më vonë arriti në 264, ndërsa në vitin 1943-44, ky numër u rrit në 400…ndërsa këtë vit shkollor e ndiqnin mbi 25 mijë nxënës”, nënvijon Z. Gashi.  Këto shkolla, shkruan ai në portalin e tij, “U bënë vatra të diturisë dhe atdhedashurisë”, ndërkohë që Ernest Koliqi, për këtë mision të jashtzakonshëm kishte ngarkuar intelektualin dhe pedagogun gjirokastrit, Ali Hashorva, kujton Flamur Gashi, duke thënë se, “Ishte ky mision arsimor, atdhetar e vizionar që mishëronte programin e madh të rilindjes Kombëtare, përhapjen e diturisë e përparimit, zgjimin dhe ngritjen e ndërgjegjës kombëtare”, përfundon Këshilltari i Presidentit Ilir Meta, në kujtimin që i kushton në faqën e tij të internetit, Ernest Koliqit, në përvjetorin e vdekjes së tij më 15 Janar, 1975.

Megjithëse, zyrtarisht i përjashtuar dhe i harruar nga historiografia dhe letërsia shqipe nga regjimi komunist e deri diku mund të thuhet deri në ditët e sotëme, Profesor Ernest Koliqi ishte i vetdijshëm për efektet pozitive afatgjata të punës së tij të palodhëshme dhe veprës së tij patriotike në dobi të Kombit të vet – por edhe i lënduar për mos njohjen e këtij kontributi nga bashk atdhetarët e vet.  Në një letër që Koliqi i ka dërguar mikut të vet, Karl Gurakuqit e datës 3 dhjetor, 1960, me rastin e Ditës së Pavarësisës së Shqipërisë: “Karl i dashtun, të falem nderit për fjalët që më drejton me rasën e 28 Nandorit dhe për urimet që më ban. Ti ma parë se unë, mandej unë pak ma vonë, jemi përpjekë, me mendje të ndritun e pa mburrje qesharake, si disa, për nji zhvillim shpirtnuer të popullit shqiptar.  Në vend të nji shpërblimi të merituem mbas djersës e mundit të derdhun, patme shpifje, të shame e përçmime. Në fund edhe mbetme pa Atdhe, për të cilin lodhem trutë e pësuem ngashrim shpirtit. Ani: puna që kryejmë e ka shpërblimin në vetvete dhe në kuptimin e disa dashamirëvet të pakët. S’pres kurrgja të mirë nga masa e shqiptarëvet të sotshëm, por shpresoj se trashëgimia letrare qi lam pas vehtes ka me u njoftë si tharm rilindje, breznive t’ardhshme”, ka shkruar Koliqi.

Unë, dhe shpresoj të gjithë ata “dashamirës të paktë” të tij, të cilëve iu referohej Koliqi në letrën dërguar mikut të tij Karl Gurakuqit, e kujtojmë sot këtë burrë të madh të Kombit, me bindje të plotë se vepra e tij patriotike dhe e bashkpuntorëve të tij në Kosovë në vitet 1941-1944, ka shërbyer — gjatë dekadave të vështira që pasuan në Kosovë dhe në trojet shqiptare pas Luftës së dytë botërore  — si “tharm rilindjeje” që çoi, më në fund, në atë që sot e njohim si Republika e Kosovës, shtet i lirë, i pavarur dhe demokratik.