Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for July 2020

FABIO STRINATI- NJË MIK I MIRË I SHQIPËRISË

by

Fabio Strinati ka lindur në San Severino Marche, Itali, më19 janar 1983.

Është poet, shkrimtar dhe esperantist italian. Shkruan gjithashtu edhe aforizma. 

Është autor i shumë përmbledhjeve poetike, bashkëpuntor i revistës Etnie, organ që i dedikohet popujve minoritarë. Është studiues i gjuhëve rajonale e minoritare, i thelluar në dialektin algerez, në gjuhën katalane, nëpërmjet studimit të librave të  Carles Duarte i Montserrat dhe veçanërisht i gjuhës arbëreshe – minorancë etno-gjuhësore shqiptare historikisht e ngulur në Italinë e jugut dhe ishullore. Fabio Strinati është lexues studiues i pasionuar ndaj veprave të Shpend Sollaku Noè-së, dhe përpiqet të njohë shqipen dhe Shqipërinë nëpërmjet veprës së këtij autori. Në vitin 2019 i dedikon Sh.S. Noè-së disa poezi të përkthyera nga E. Salla, të botuara disa në organe, ndër të cilat edhe Dielli. Vargjet dhe shkrimet e Strinatit janë përkthyer e botuar në gjuhë të ndryshme, ndër të cilat edhe katalançja, kroatishtja, gjermanishtja, spanjishtja, gjuha bosnjake dhe shqipja.

Edhe kjo poezi e re e Fabio Strinatit i është dedikuar shkrimtarit, poetit, gazetarit dhe veprimtarit të shquar shqiptar Shpend Sollaku Noè. 

DUE GIORNI D’ESTATE

A Shpend Sollaku Noé

S’affrettano le onde sul mare,
fin sulle campagne, gli alberi da frutto
l’aria carica di sale.
Nel vento, dialogano musiche,
parole incise nel pennello;
vecchie storie sotto un sole
che spella, in alto lassù e nel vuoto,
transitano nuvole, come navi
solcano il cielo nella perfezione
armoniosa e siderale, per due giorni d’estate, s’innamorano le donne.

Në dy ditë të verës

kushtuar Shpend Sollaku Noè-së

Nxitojnë dallgët mbi det,

gjer tek rrafshira e drurët e frutshëm

e ajri i ngarkuar me kripë.

Në gjirin e erës dialog melodish, 

fjalë të regjistruara në penel;

histori të vjetra në diellin 

që rrjep, në boshin dhe në kulmin

udhëtojnë re, si anije lërojnë qiellin në përsosjen

harmonioze yllësore,

në dy ditë të verës gra të dashurara.

Fabio Strinati 

Përgatiti e përktheu: E. Salla

Apologji për komunitetin dibran në Shkodër*

by

Trajtimi i temave që kanë të bëjnë me popullsinë e një mjedisi janë intriguese për studiues të profileve të ndryshme, ku vend të veçantë ka popullsia e ardhur në atë mjedisqë ka të bëjë me kohën e vendosjës dhe integrimin e tyre, ku dibranët janë  shëmbull i veçantë  në qytetin e Shkodrës, si në të kaluarën dhe në ditët tona.

Studjusja Zenepe DIBRA, autore e librit.

Shkruan: Nail  Draga

Dr. Nail DRAGA.

Migrimi i popullsisë nuk është dukuri e panjohur e as kohës së re. Janë pikërisht qendrat e mëdha të cilat kanë qenë motivuese, për qytetarët e ndryshëm në sajë të zhvillimit të përgjithshëm shoqëror dhe ekonomik. Në këtë aspekt në hapësirën etnogjeografike shqiptare në Veriun shqiptar, Shkodra ishte qytet i veçantë, duke qenë adresë e preferuar për popullsi të ndryshme nga areali shqiptar por dhe me gjerë.

Kujtojmë me këtë rast vitin 1479, kur qyteti i Shkodrës nga ana e Venedikasve iu dorëzu Perandorisë Osmane, me  ç’rast qytetin e lëshuan rreth 1/3 e popullsisë duke u vendosur në Venedik e gjetiu. Nga ajo kohë e më pas në qytetin e Shkodrës janë vendosur popullsi nga rrethina e saj e më gjerë, duke u bërë një dekompozim antropolgjik e demografik. Në këtë aspekt si dëshmi janë rreth 400 patronime të familjeve të sotme shkodrane, të cilat dëshmojnë origjinën e tyre nga vendbanimet e rethinës apo të zonës së saj gravituese e më gjerë.Në këtë kategori bëjnë pjesë edhe dibranët të cilët kanë bërë emër kryesisht në fushën e ndërtimit, duke qenë sinonim i kësaj veprimtarie.

Lidhja e dbranëve me shkodranët nuk është e kohës së re, ajo është e hershme, duke filluar nga mesjeta e më pas. Dhe nuk kishte si të ishte ndryshe, sepse Shkodra si qyteti kryesor i Veriut shqiptar, ishte qendra e zhvillimit ekonomik e shoqëror, politik e ushtarak. Shkodra ishte qyteti i shqiptarizmës, ku merreshin vendime të mëdha, ku hartoheshin peticionet dhe memorandumet, mblidheshin patriotët  e zonave veriore e verilindore. Qëllimet e përbashkëta për çlirim e bashkim kombëtar i forcuan në vazhdimësi lidhjet e tyre.

Kujtojmë me këtë rast ndihmën e dibranëve në mbrojtje të kufinjëve verior në hapësirën etnogjeografike shqiptare në vitet 1879 e 1880 në luftërat për mbrotjën e Plavës(Nokshiqi), pastaj në Grudë(prill 1880) e përfundimisht në mbrojtje të Ulqinit(nëntor 1880).Ndërsa në mënyrë veçantë duhet cekur angazhimi i tyre në mbrojtjën e Shkodrës(tetor 1912-prill 1913) kundër malazezëve e serbëve, duke mbetur shëmbull i ndihmës vëllazërore për misionin e çlirimit edhe të bashkimit  kombëtar.

Angazhimi i dibranëve në mbrojtje të trojeve shqiptare në regjionin e Shkodrës nuk mbeti me kaq, sepse u dëshmuan  në mbrojtje të Dibrës në vitin 1912, nga pushtuesit serb. Kemi të bëjmë me kohën e luftërave ballkanike, ku aleanca ortodokse ballkanike si  mision kishte pushtimin e territorëve shqiptare. Dhe gjatë kësaj lufte dibranët ndonëse treguan heroizëm në mbrojtje të atdheut, ata përjetuan gjenocid nga pushtuesit serb, dhe nga një gjendje e tillë u detyruan të shpërngulën ne mjedise të tjera të Shqipërisë si në Tiranë, Elbasan e gjetiu.

Ndërsa më pas dibranët përjetuan  tragjedinë e përcaktimit të kufinjëve nga ana e Konferencës së Ambasadorëve në Londër në vitin 1913, ku hapësira dibrane u nda në dy pjesë. Kështu nga vendimi i tillë Dibra (qyteti) iu dhurua Serbisë, ndërsa pjesa tjetër e zonës rurale u përcaktu të mbetëjnë Shqipëri. Ishte ky një veprim kriminal i kësaj konferencë me pasoja kombëtaredhe nga ajo kohë u paraqit  emërtimi tjetër Dibra e vogël, për Peshkopinë, që më vonë bë  qendër e re për këtë regjion.

Në vazhdën e migrimeve të popullsisë nga viste e tjera shqiptare në qytetin e Shkodrës, vend të veçantë zënë dibranët e ardhur  në fund të shek.XVIII dhe në fillim të shek.XIX e më pas. Ata zunë vend në disa lagje të qytetit, por disa qindra çadra dibranësh u vendosën në një vend, që në atë kohë u quajt “Sheshi i dibranëve”,të ish Fusha e Çelës. Dibranët e ardhur në Shkodër kanë origjinën nga fise e fshatra  të ndryshme nga Dibra e Madhe dhe Gollaborda. Ata duke qenë me origjinë të përbashkët duke punuar së bashku me kohë humbën mbiemrin e tyre familjar  por më pas  u identifikuan me mbiemrin e përbashkët Dibra, duke iu mbetur trashëgim deri në ditët tona. Por,  në këtë aspekt ka edhe përjashtime, se disa familje   mbajnë ende mbiemrat e mëhershëm, duke i mbetur besnik trashëgimisë familjare.

Po ashtu duhet cekur se në kuadrin e popullsisë dibrane që janë vendosur në Shkodër, bëjnë pjesë edhe shqiptarët e komunitetit ortodoks nga Reka e Epërme e Dibrës. Kujtojmë me këtë rast familjen e poetit Migjeni, përkatësisht gjyshin e tij muratorin Nikolla Dibrani  që ishin vendosur në Shkodër në pjesën e dytë të shek.XIX.

Migrimi i popullsisë dibrane  dhe vendosja e tyre në Shkodër e gjetiu është bërë  kryesisht për  shkaqe ekonomike, sociale si dhe  mungesa e infrastrukturës. Dibranët me veprimtarinë e tyre kanë qenë të dalluar si mjeshtër në ndërtimtari, zejtari e tregti. Madje profesioni i ndërtimtarisë u bë sinonim i dibranëve të ardhur në Shkodër, ku si dëshmi janë objektët e ndërtuara, që ishin model për kohën. Ndërtimet që ato kanë lënë ruajnë kujtimet mjeshtërore, artistike e estetike të shumë objektëve që jetojnë deri në ditët e sotme. Dibranët me mjeshtri ndërtonin banesa të tipave të ndryshme, ura, kisha, manastire, xhami, teqe, hamame etj. Ata punonin skalitjen e gurit, përfundonin çatitë e banesave, prodhonin dyert, dritarët, portat, divanët, musandrat, tavanet e drurit etj., duke qenë vepra artistike për kohën dhe në ditët tona.

Dibranët Shkodrën nuk e kishin zgjedhur rastësisht, sepse ajo nga shek.XVIII-XIX kishte marrë hov në zhvillimin e përgjithshëm ekonomiko-shoqëror por edhe kulturor duke u bërë qëndra kryesore në Veriun shqiptar. Dhe në rrethana të tilla shoqërore, Shkodra ishte bërë qendër gravituese  për popullsinë e rrethinave, por edhe më gjerë, sidomos për profesionet e ndryshme ku fusha e ndërtimit ishte në vend të parë. Dibranëve të ardhur në Shkodër, më pas iu janë bashkangjitur edhe të tjerë, duke formuar komunitetin e tyre që nderohej nga shkodranët, në sajë të punës, qendrimit dhe raportët shoqërore me popullsinë vendase.

Sot shkodranët me prejardhje dibrane përbëjnë një nga komunitetet më të mëdha të ardhur në Shkodër krahas Bushtlinjve dhe Kranjanëve, autorja e dëshmon më të dhënën nga regjistri zgjedhor në zgjedhjet lokale në Shkodër në vitin 2011, ku në listën zgjedhore, pas atyre me mbiemrin Bushati, numri  i zgjedhësve me mbiemrin Dibra ishte në vendin e dytë. Po kështu në shkallë kombëtare mbiemri Dibra zë vendin e 9 në mes 100 mbiemrave me të njohur në Shqipëri, duke lënë pas mbiemrin Bushati(vendi 31) dhe Kraja(vendi 14), që në Shkodër janë në numër më të madh se mbiemri Dibra.

Mbiemrin Dibra, si patronim familjar, përveç në Shkodër e kemi të pranishëm  edhe në Anë të Malit, Ulqin e Tivar, nga del se ata ishin me origjinë nga ajo zonë, që këtu janë vendosur nga shek.XIX e më pas. Duhet thënë me këtë rast se  mbiemri  Dibra, është shkruar në origjinal, pa prapashtesën sllave-viq, sikurse ka ndodhur me mbiemrat  e familjeve tjera shqiptare. Mbetet të hulumtohet për mundësinë e vazhdimësisë se lidhjeve e kontaktëve të tyre  me dibranët e Shkodrës, ku ishte vendosur numri më i madh i tyre, që janë të pranishëm edhe në ditët tona.

Nocioni i mjeshtrisë së dibranëve, nuk ishte i lokalizuar dhe i  njohur vetëm në qytetin e Shkodrës, por më gjërë në zonën e saj gravituese  si në Anë të Malit, Krajë e Ulqin, sepse deri në Luftën e Dytë Botërore, mjeshtritë dibranë kanë qenë të pranishëm në ndërtimin e objektëve të banimit edhe në këto mjedise, duke mbetur në kujtesën e popullsisë si punëtor e mjeshtra cilësor. Duhet cekur me këtë rast se për për profesionin e ndërtimtarisë, emërtimi mjeshtër u zëvëndësu me sinonimin dibranë, që ishte i rrallë për atë kohë që vazhdon edhe sot në këtë regjion.

Dibranët e ardhur në Shkodër me kalimin e kohës u integruan në jetën e  këtij qyteti,duke  bërë lidhje martësore apo bashkëpunime të ndryshme me shkodranët. Ishte ky një proces i natyrshëm, në mjedisin e ri, duke u vazhduar edhe në vitët vijuese, në sajë të respektit të ndërsjellë në qytetarinë shkodrane.

Autorja librin e ka konceptuar ne katër kapituj, ku përveç të dhënave për disa fise dhe familje dibrane në Shkodër, pjesa kryesore ka të bëjë me kontributin e dibranëve për Shkodrën në fushat e ndryshme si ndërtimi, shkenca, arsimi,shëndëtësia etj., duke evidentuar persona të ndryshëm të fushave përkatëse, që paraqet një leksikon me interes jo vetëm për dibranët në veçanti por edhe  për qytetarët e Shkodrës në përgjithësi, duke qenë pjesa më e rëndësishme e këtij botimi.

Dhe në fund duhetë thënë se autorja e  librit“Dibranët  e Shkodrës”, ka bërë një punë me vlera të mëdha njohëse për komunitetin e dibran në Shkodër, duke iu kujtuar se origjina e çdo individi apo familje mbetet çështje jo vetëm personale por është  pjesë e kujtesës historike, si kudo në vendet e qytetëruara.

Nuk ka dilemë se një botim i tillë është  më vlera shoqërore jo vetëm për qytetarët e Shkodrës, por për të gjithë ato të cilëve iu intereson mozaiku i popullsisë së vendosur në Shkodër, andaj si i tillë mund të shërbejë si model edhe për qytete të tjera në hapësirën etnogjeografike  shqiptare.

(Korrik 2020)

* Zenepe Dibra, DIBRANËT E SHKODRËS, Botoi:”Shkodra”, Shkodër, 2019

Kosova në 24 orë 16 humbje jete nga pandemia

by

-Në Kosovë 16 humbje jete nga pandemia në 24 orë, më i madhi numër deri tani. Numri total i rasteve pozitive është 8.104 nga 36.050 persona të dyshimtë në virusin SARS-CoV-2. Gjatë 24 orëve të fundit, janë shëruar 196 pacientë derisa numri i përgjithshëm i të shëruarve deri sot është gjithsej 4.463 raste, kurse numri i rasteve aktive është 3.429/

PRISHTINË, 30 Korrik 2020-Gazeta DIELLI/ Në Kosovë numri i jetëve të humbura nga pandemia në 24 orët e fundit është 16, më i madhi deri tani, sipas raportit të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike, i cili sot raporton për gjithsej 212 raste të vdekjes derisa dje bilanci i përgjithshëm ishte gjithsej 196  – pas 4 rasteve në 24 orët paraprake.

Gjatë 24 orëve të fundit, në Laboratorin e Mikrobiologjisë Molekulare në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës me metodën RT-PCR, janë testuar gjithsej 480 mostra të marra nga Shërbimi Spitalor Klinik e Universitar i Kosovës dhe gjurmimi i kontakteve të rasteve në terren prej të cilëve rezultojnë 258 raste pozitive.

Raportohet se, numri total i rasteve pozitive është 8.104 nga 36.050 persona të dyshimtë në virusin SARS-CoV-2, me gjithsej 212 raste të vdekjes të cilët kanë pasur sëmundje të tjera shoqëruese.

Gjatë 24 orëve të fundit, janë shëruar 196 pacientë derisa numri i përgjithshëm i të shëruarve deri më sot është gjithsej 4.463 raste, kurse numri i rasteve aktive është 3.429.

Rastet pozitive janë nga: komuna Prishtinë 53 raste, komuna Pejë 28 raste, komuna Gjilan 24 raste, komuna Ferizaj 18 raste, komuna Fushë Kosovë 15 raste, komuna Podujevë 15 raste, komuna Viti 13 raste, komuna Gjakovë 12 raste, komuna Prizren 12 raste, komuna Vushtrri 11 raste, komuna Lipjan 9 raste, komuna Mitrovicë 9 raste, komuna Dragash 7 raste, komuna Skenderaj 6 raste, komuna Drenas 4 raste, komuna Malishevë 3 raste, komuna Shtime 3 raste, komuna Deçan 2 raste, komuna Istog 2 raste, komuna Kamenicë 2 raste, komuna Klinë 2 raste, komuna Kllokot 2 raste, komuna Obiliq 2 raste, komuna Suharekë 2 raste dhe me nga 1 rast komunat: Han i Elezit dhe Rahovec.

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës apelon:

Të nderuar qytetarë!

Virusi është kudo! Ju lutemi përmbajuni rekomandimeve!

Virusi vret!

Zbatimin e rekomandimeve të Institutit Kombëtar dhe Ministrisë së Shëndetësisë duhet ta bëjë çdo qytetar i Republikës së Kosovës, që të ruajë veten, të afërmit dhe të tjerët.

BARTJA E MASKAVE MBETET OBLIGATIVE!

Apelojmë te qytetarët, bizneset, gastronomia, që në mënyrë strikte të respektojnë distancën fizike, përdorimin e maskave, dezinfektimin dhe ajrosjen e lokaleve, duke pamundësuar përhapjen eventuale të infeksionit dhe shmangien e përhapjes në hapësirat e mbyllura.

Vendimet e Qeverisë duhet të zbatohen dhe janë garancë për uljen e lakores. Ky normalitet i ri paraqet ndërrimin e sjelljeve tona për të mirë, për të mbajtur higjienën, për të mbajtur distancën, për të mbajtur maskën, për të mos përhapur piklat tona të cilat i qesim nga goja çdo ditë, dikush më shumë e dikush më pak, e që rrezikojnë shëndetin e të tjerëve, por në radhë të parë shëndetin e të afërmve, të familjes, të fëmijëve, të farefisit, të komunitetit, dhe pastaj të gjithë qytetarëve.

Inspektoratet sanitare të AUV dhe Inspektoratet komunale bashkë me shtabet komunale duhet patjetër të zbatojnë Ligjin për Inspektoratin dhe Ligjin për parandalimin e sëmundjeve ngjitëse duke u mbështetur në Manualin për luftimin e COVID-19 dhe të merren masa përgjegjësie në çdo rast të mos zbatimit eventual të rekomandimeve të Institutit Kombëtar.

Çdo shkelje e rregullave nga kushdo do të konsiderohet rrezikim i shëndetit dhe jetës së të tjerëve. Nuk ka të drejtë askush të rrezikojë jetën e të afërmve të tyre, të moshuarve dhe personave me sëmundje kronike për shkak të pakujdesit dhe mos zbatimit të rekomandimeve.

Vazhdoni të mbani distancën fizike dhe maskat!

Lani duart me kujdes disa herë në ditë nga 20-30 sekonda!
Lehtësimi i masave është bërë për të na bërë më të përgjegjshëm!

Ju lutem të keni kujdes, sepse akoma ekziston rrezik i përhapjes në vendet ku ka grumbullim të madh të njerëzve!

NE PO PUNOJMË PËR JU, ANDAJ NA NDIHMONI PAK QË TË JU NDIHMOJMË SHUMË!

Ju faleminderit për mirëkuptim!

FLET PER GAZETEN DIELLI NGA STAMBOLLI DR.BELISA KALECI(PILAFI)

by

SHQIPTARËT NË STAMBOLL DHE TURQIA NË BETEJËN NDAJ COVID-19-

Dr. Belisa Kaleci (Pilafi) lektore dhe kërkuese shkencore në Fakultetin i Mjekësisë Cerrahpaşa në Departamentin e Histologjisë dhe Embrijologjisë në Stamboll, Turqi, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, rreth zhvillimeve më të fundit të pandemisë globale nëTurqi dhe sidomos gjëndjen e komunitetit shqiptar në Stamboll. Me Dr. Belisa Kaleci (Pilafi)bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

TURQIA NË BETEJËN NDAJ COVID -19

Sipas të dhënava të fundit publikuar nga Ministria e Shëndetësisë numri i përgjithshëm i rasteve të konfirmuara me koronavirus është 228.924.  Një total prej 212.557 pacientësh, nga të cilët 1.092 i përkasin vetëm 24 orëve të fundit janë shëruar dhe janë larguar nga spitalet që nga fillimi i pandemisë. Ndërkohë nga 1.280 pacientë që trajtohen nën kujdes intensiv, vetëm 403 prej tyre janë të intubuar.Gjithashtu ditën e fundit nga45.712 teste të kryera vetëm 942 kan rezultuar pozitivë. Përsa i përket numrit të vdekjeve kemi një total prej 5.659rastesh nga nga të cilat 14 i përkasin 24 orëve te fundit.Referuar statistikave të ministrisë, Turqia aktualisht renditet e 6-ta në botë për numrin më të vogël të të prekurve në çdo 1 milion banor dhe e 4-ta për numrin më të ulët të vdekjeve në1 milion banorë. Përsa i përket shpejtësisë së rritjes së rasteve aktualisht duket në rënie. Mund të thuhet se Turqia ka qenë e sukseshme në menaxhimin e situatës falë shërbimit shëndetësor cilësor edhe strategjive për menaxhimin e situates si: Për të parandaluar përhapjen në kulmin e pandemisë zgjodhi skemën e veçantë të izolimit social duke përfshire grup moshën nën 18 vjeç të klasifikuar si supër mbartësit ( pa simptoma) dhe izolimin e moshës mbi 60 vjeç  si grup më vulnerabël. Qeveria ka pasur reagim të shpejtë duke rritur kapacitetet pritëse të spitaleve shtetërore gjithashtu në skemën emergjencës qeveria ka përfshirëedhe një numër të madh spitalesh privategjë që ka bërë të mundur mbajtjen e situatës nën kontroll.

STAMBOLLI SOT

Pavarsisht se mbart rreth 46% e të gjithë rasteve të konfirmuara pozitivë, jeta në Stamboll por edhe Turqi sot dukete se i është rikthyer normalitetit. Por duhet theksuar se flasim për normalitet të ri pas pandemisë. Një realitet ku maska është detyrim ligjor dhe respektimi i rregullave të higjenës dhe distancës sociale falë mesazheve sensibilizuese  tëMinistrisë së Shëndetësisë dhe mediave duket se po rrënjoset në ndërgjegjen e qytetarëvë.

KOMUNITETI SHQIPTAR NË TURQI

Statistika të të infektuarve shqiptarë në Turqi nuk ka në dispozicon por nga komunikimet që kemi komuniteti shqiptar nuk ka shumë te prekur. Në Turqi jetojnë nje numër i madh studestësh shqiptar të cilët pas mbylljes së universiteteve dhe kalimittë mësimit online janë larguardrejtë Shqipërisë.

PASOJAT QË KA LËNË COVID-19

Ndoshta pasojat në shëndetin mendor do i shikojmë më qartë në periudhën në vazhdim por diçka është e sigurt qëCovid-19 ka ndryshuar rrënjësisht mënyrën tonë tëjetesës. Ka ndryshuar mënyrën se si sillemi me të afërmit, miqtë, fqinjët, kolegët. Ka ndryshuar mënyra se si bëjmë pazarin apo edhe si pimë kafen. Pjesa më e madhe e punëve tashmë po kryen nga shtëpia. Tani veç mësimit edhe praktikat po i kryejmë online. Po shkojmë drejtë një realiteti dhe normaliteti të ri të mirat dhe pasojat e të cilit do na i tregojë koha.

PËRJETIMI SI MJEKE NË BETEJËN NDAJ COVID-19

Si mjeke në shkencat bazë nëfillimet e pandemisë mendova se pozicioni im është larg në luftën ndaj Covid-19. Dhe përballjen e vërtetëe pata kur mora propozim nga një kolege për të bërë një studim në lidhje me Covid – 19. Ndjeva dëshirë, emocion por edhe frikë. Megjithatë për as një moment nuk ngurova dhe për ditë të tëra kam jetuar në laborator me Covid- 19 me shpresën dhe detyrimin si mjeke për të bërë diçka përballësëkeqes.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Të nderuar lexues situata duhet vlerësuar, të jemi tëkujdesshëm për vete, familjen dhe njerëzit që na rrethojnë. Mbajtja e maskave dhe respektimi i distacës sociale nuk na bën frikacakë por na bën më të ndjeshëm dhe më me respekt për jetën tonëedhe të tjetrit. Shumë prej nesh sot mund të mos e ndjenë veten grup risku dhe regullat mund t’ju duken të tepruara por të mos harrojmëse pakujdesia jonë mund të bëhet shkak për humbjen e jetës së tjetrit. Mbajtja e maskave dhe respektimi i rregullave e distancës sociale është edhe altruizëm. Të mos harrojmëse Covid-19 nuk mund të jetë më i fuqishëm se masat që ne mund të marim kundër tij. Ju uroj ditëplotë shëndet.

KUSH ËSHTË DR. BELISA KALECI (PILAFI)

Dr. Belisa Kaleci (Pilafi) është diplomuar si mjeke stomatologe në Fakultetin e Mjekësisë në Tiranë në 2010. Në vitet 2012-2018 ka qenë studente me kohë të plotë në Programin e Doktoraturës pranë Universitetit të Stambollit, Instituti i Shkencava Mjeksore,  Departamenti i Histologjisë dhe Embrijologjisë. Nga 2018 pas marjes së titullit Doktor Shkencash (PhD) dhe aktualisht është lektore dhe kërkuese shkencore në një ndër fakultetet më me emër të Turqisë, Fakulteti i Mjekësisë Cerrahpaşa në Departamentin e Histologjisë dhe Embrijologjisë.

BIBERAJ FOUNDATION ANNOUNCES FIRST SCHOLARSHIP PROGRAM WITH RIT KOSOVO (AUK) FALL 2021

by

INTERVIEW WITH MR. VISAR JASIQI, CHIEF DEVELOPMENT OFFICER AT RIT KOSOVO (AUK)

By Rafaela Prifti-

–As Chief Officer of the Unit of Institutional Advancement at RIT (AUK), what aspect of your job is most important to you?

The Institutional Advancement Unit has four areas of Development to support the university: Supporting Outstanding Talent and Student Experience; Supporting Research, New Program Development and Professorships; Campus Transformation; and Endowment Fund. 

Supporting Outstanding Talent and Student Experience is most important for me. I belong to a generation that has been denied access to education in my native Albanian language in Kosovo. Part of my High School classes were conducted in a private house that was converted to a school as the parallel system of education during the 90’s. “Sami Frasheri” High School building was burned down in the war and is now a private museum. The House Schools (Shtepi – Shkolla) across Kosovo were made available by good will peoplewhile the parallel system of education was supported thanks to donations by the people of Kosovo and our diaspora. 
Today, access to good education is constrained by financial means in Kosovo, which is the least economically developed county in Europe. Helping to provide the means for the talented and financially underprivileged youth is, in my view, the most noble part of my job and the most rewarding one for the society. Investment in these four years of study determines their success for the next 40 years of their life. And not just theirs, but the whole family and the society. I believe that investment in the human capital in the region is of vital importance to build a prosperous society. 

–The Biberaj Foundation was established in 2018 on the 50th Anniversary of the Biberaj family’s arrival in the United States. Members of the Biberaj family havepursued careers ranging from education, media, law, arts, public service, retail, real estate, finance and philanthropy and havebecome valuable and contributing individuals of society. As strong believers in the benefits of higher education and insupporting their communities, the Biberaj Foundation dedicated $ 2.5 million to Albanian professionals in pursuit of graduate studies in the US through the Albanian American Development Foundation (MIP) in July 2018.In a Press Release issued last Sunday the Biberaj Foundation announced a$1.1 million Scholarship Programat RIT (AUK). Is this the first of its kind and how much of a relief does it bring at the time when colleges are faced with increased financial challenges?

Yes, this is the first Scholarship Program at RIT Kosovo (AUK) with the Biberaj Foundation.  

The pandemic has caused an unprecedented human and health crisis. The measures necessary to contain the virus have triggered an economic crisis decimating our students’ financial ability to complete their studies. Some students struggled to complete their spring semester online without the technology they need at home. Others who rely on their part-time jobs to support their living expenses, have seen their employment put on hold. And, worst of all, due to personal or family loss of employment, some are uncertain if they will return to RIT Kosovo (A.U.K) next semester. The pandemic prevention measures also caused RIT Kosovo (A.U.K) to cancel its largest Scholarship Fundraising Gala Event in Prishtina, which was planned to take place this May. Many talented and financially underprivileged freshmen students that were hoping and preparing to join RIT Kosovo (A.U.K) through such scholarship funds are now seeing their academic hopes and dreams derailed. For this reason, we have established the COVID-19 Student Relief Fund to help struggling students and families.

The Biberaj Foundation Scholarship Program goes beyond the current pandemic crisis as it strategically tries to serve marginalized groups with preference given to women and students coming from rural areas; thus creating a necessary human capital that can help increase the prosperity of the region they are coming from. As BF noble mission is aligned with our mission, RIT Kosovo (A.U.K) has proudly joined this endeavor by committing to partake in costs associated to living expenses in Kosovo and New York campus.

-What are the plans of reopening in the fall following a shutdown as was the case in the US. Have you decided on a learning program online or in-person or a blend of both?

We have not paused our educational delivery for a single day. We were somewhat prepared and as soon as the virus emerged in Europe (Italy) we started preparation to execute our Emergency Response and immediately transferred to alternative modes of delivery (online). Now of course the events such as Forum Speaker Events, Career Fair, Gala Fundraising Dinner, etc that included social gatherings have halted while some moved online. We currently have four plans ready for the fall semester: 1. On-site

2. Online 3. Blended on-line lecture, On-site lab and exams 4. Blended synchronous On-site and On-line lectures, with half of students on site and half online, in rotation. We are monitoring closely the situation and we remain agile to adapt to the recommendation by the health institution and the state and execute one of the plans.

–Biberaj Foundation Press Release states the list of requirements for the applicants and it also puts emphasis on encouraging women and minorities in the field of science. Can you talk more about it?

It is the desire of the Biberaj Family that the scholarship supports marginalized groups, young talented individuals (with 75% to 50% women) that have not have had access to good education nor have the financial means for college studies. At RIT Kosovo (A.U.K) we have other programs that support financially underprivileged students from specific regions or ethnicities (i.e. Ulqin, Dibra, Kosovo Regional scholarships, Minority Scholarships, etc) and we have worked with Biberaj Foundation to synergize and target both underrepresented students coming from regions such as Tropoja, Presheva, Plave and Guci, etc. and Minorities such as Roma, Bosniaks, Gorani, etc. This helps to further diversify our student body which aids to the learning process.

-When does the application process begin? Do you have indications of how the community there feels about it?

The first scholarship will be awarded to students starting in Fall of 2021. Our plans are to open the application process for the Biberaj Foundation Scholarship by end of September 2020.We have issued the announcement on July 20 and we already started receiving inquiries from potential beneficiaries of this scholarship. The community has accepted this announcement with great joy and expressed gratitude to the family.

 –The Albanian American community is familiar with RIT Kosovo (AUK). Diellicovered the orientation presented at Kosova Consulate in New York last November. Do you expect enrollments from the diaspora? What does the data suggest? 

Around 18% of students at RIT Kosovo (A.U.K) are not from Kosovo and we do get enrollments from the diaspora as well. In this fall, due to the pandemic travel restrictions and the uncertainties that come with it, we expect the diaspora enrollment to be affected a little bit.

–What would you want to say to the community organizations and specifically VATRA, a 108 year-old Federation still operating in America about studying at RIT Kosovo (AUK)?

To the youth: 

RIT Kosovo (A.U.K) is a good opportunity for the students of the Albanian-American Diaspora, who add to the fabric and network of our community and arrive at our campus with a diversity of interests and backgrounds in addition to the intellectual passion to graduate and succeed with a US Degree.  The benefit of getting the RIT Degree in Kosovo is the cost that amounts to a fraction of the price that one pays in the US. Studying at RIT Kosovo (A.U.K) gives the comfort of being next to your extended family members in this part of the world, while enjoying the culture of your ancestors, and still being able to receive an accredited US degree. This degree is the same one awarded to students at the main RIT campus in Rochester, New York. Kosovo is a new country with the youngest population in Europe. Every second person is under 25 years of age, which makes this place with a population of 1.8 million a very joyful environment. At our Kosovo campus, student-centeredness is one of our core values. 

To the community organizations: 

​RIT Kosovo (A.U.K) was founded to support Kosova and its neighboring countries to develop their economies, societies and democratic institutions, by providing an outstanding American education in Kosova and the region. We are proud to witness how our institution has positively impacted Kosovar and regional society throughout the years. Our Success Stories are best represented by our Alumni achievement: 95% of our Alumni employed; 68% hold management positions; whereas 53% are mid and senior managers; 10% working in government, agencies or municipalities, including a Minister of Economy in Northern Macedonia and 4 Alumni elected to serve for the Parliament of Kosova; 11% of our Alumni are entrepreneurs and employ more than 3,000 Kosovars; of alumni who pursued master’s degrees, 65% received some form of scholarship, and 47% were awarded full scholarships to study abroad. Almost all returned to give back to Kosova or the neighboring country. 

While we have great cases of success to share with you, we must acknowledge that the recent pandemic and the measure necessary to contain the virus have triggered an economic crisis adversely impacting our students’ financial ability to complete their studies. At the same time, many talented and financially underprivileged freshmen students that were hoping and preparing to join RIT Kosovo (A.U.K) are now seeing their academic hopes and dreams derailed. Each year, we award more than $500,000 in student scholarships through the supporting U.S. Organization, “The American University in Kosovo Foundation Inc,” a New York 501(c)(3) charitable organization and other people of good will that support RIT Kosovo (A.U.K). It appears that this year, that amount will not be sufficient.  The support from the Albanian American community organization enable generations of future leaders in Kosovo, the region and further abroad to receive a quality American education and to become active and integrated members in our societies. I hope that you can join us in supporting the youth in Kosovo and the region.