Archives for October 2021

GJERGJ FISHTA-MOSKUPTIME DHE KEQKUPTIME

October 6, 2021 by s p

Në 150 vjetorin e lindjes

Frano Kulli

Përdorimi i ledhatuar e me mjeshtrí i shqipes, në korpusin e veprës letrare e publicistike të Gjergj Fishtës, komunikimi me lexuesin e vet, ndalet përdhunshëm pa kaluar 5 vite nga ndarja e tij këso jete, në dhjetorin e 1940-ës. Gjithë ajo pasuri gjuhësore e përdorur aty, por edhe me plot prurje të reja prej tij, të panjohura e të palëvruara deri atëherë, u ngurtësua; ju vù një rrasë e rëndë varri, aq e rëndësa ç’peshon një gjysë shekulli.

Duke mos u përdorë, ajo nuk lëvizi e nuk gjalloi, por në mënyrë sfidante ndaj forcës ndaluese e dhunës për leximin e veprës, ndërkaq ajo ishte e “hipotekuar” aty nëshkrimtarínë e tij. Por edhe në mbamendjen e padëmtuar të lexuesve të saj, e mbamendësit e panumërt oral, të cilët mund të recitonin deri mijëra vargje përmendësh, nga “Lahuta…”prej kah kishte edhe burimin gjuha e tij, si pasuri e madhe e paluajtëshme.

“Në veprën madhore të Fishtës, do tëshkruante Eqrem Çabej, është pra njësia shqiptare, shpeshherë e panjohur, e cila ndrit së poshtmi më çdo anë. Atëhere nuk duhet t’ia marrim poetit për të keq, por duhet t’ia dimë përkundrazi për të mirë, që mori e përvetësoi gjithë të thjeshtën, të moçmen, të paprishurën atje ku e gjeti të ruajtur më mirë dhe që e ngriti në sferën e poezisë… Fishta zë fill me njësinë e vogël të fisit për të mbaruar te njësia më e madhe e kombit, ia fillon me bariun e moçëm Marash Ucin dhe ia mbrin te Abdyl Frashëri në Lidhjen e Prizrenit.”[1]

Sado u pengua…, dikur vonë, fort vonë, i erdhi radha të hiqej ajo “rrasa e randë” e mbylljes së dhunëshme; vepra e Fishtës do të ribotohej e plotë, por tashma me ngërçin e madh të moskuptimit për shkakun a pretekstin e vjetërsisë së gjuhës së saj.Këtu buron nevoja që ajo kishte për spjegime të shumë e shumë fjalëve e shprehjeve, për të mënjanuar moskuptimet prej së vërteti tëatyre të dalave jashtë përdorimit tashma; në të folmen e nëtëshkruarën, po se po. Sidomos, të keqkuptimit të frazeologjisë aq të begatë të Fishtës.Vlera kulmore të tij këto, që e kishin kurorëzuar POET KOMBËTAR, qysh në gjallje, në bashkëkohësinë e vet. Gjë që vetëm njëherë dhe vetëm me Fishtën ka ndodhë në historinë e letërsisë shqipe.

Rrekja për mbushamendjen e moskuptimit për shkak të gjuhës. Shkaqe dhe pretekste:

Nëse me të vërtetë duhet ta pranonim vështirësi në kuptimin e gjuhës së Fishtës dhe të kërkonim një shkak, a më saktë ta konsideronim të tillë një ankesë që vjen prej s’andejmi, shkaku do të qe diku ndërmjet:pasurisë leksikore të autorit dhe “varfërisë” leksikore të lexuesit të tij të sotëm. Shkëputja e gjatë shkrimtar-lexues padyshim që e ka krijuar një përthyerje, në mos në kuptimin, në shijimin e veprës së Fishtës.

Fishta është autori me fjalëformimin më të pasur ndër autorët shqiptarë. Nga më shumë se 10000 leksema e terma të spjeguara dhe të paraqitura në një fjalor që këto ditë del nga shtypi, (përgatitur: Frano Kulli) dominant është numri i fjalëve të krijuara prej tij; si fjalëformim i vetë autorit. Në veprën e një poeti mjeshtër dhe kaq të lëmuar të letërsisë shqipe të traditës si liriku i pashoq Ndre Mjeda, numrohen 5671 fjalë. Kaq është numri i saktë i fjalëve të “Fjalorit të plotë të nxjerrun nga shkrimet e Mjedës”[2], hartuar e përgatitur nga studiuesi Kolë Ashta qysh në vitin e largët 1964, i pabotuar, që ndodhet në arkivin e Akademisë Albanalogjike të Shqipërisë.

Kjo ndarja ndërmjet pasurisë leksikore kaq të madhe të poetëve tanë mjeshtra dhe varfërimit të leksikut të lexuesit, prej mospërdorimit të thesarit të tyre, ka qenë dhe është një dëm,vështirë i rikuperueshëm. Ka ndodhë fenomeni i një letargjie të gjatë, i një gjumi vdekatar në këtë rast, nëse gjuhën dhe procesin e leximit nëpërmjet saj i marrim si një organizëm të gjallë. Me shumicën e letërsisë së autorëve të veriut ka ndodhë kështu, janë anatemuar vetëm e vetëm që letërsia e tyre të mos të mund të vijonte konkordancën (pajtimin)me shpirtin e lexuesit të vet, duke e konsideruar si akt pengues për rregjimin politik të kohës, për shkak të ideve të papërputhëshme dhe veprës së tyre shkrimore. Po me Fishtën kjo ka ndodhë më hatashëm se me të gjithë…E megjithatë, pas një arsyetimi e hulumtimi të thelluar arrihet në pohimin se në moskuptimin e Fishtës për shkak të gjuhës, pretekstet i dominojnë shkaqet:

Fishtën ende nuk e duan poet ata që rëndom e barazojnë me “Lahuta e Malcis’ “Nuk e duan poet ata që thonë, qoftë edhe nën zë se Fishta është vetëm “Lahuta”. Edhe pse ajo është kryevepra e tij. “Lahuta …” nuk është Fishta. Fishta poet është shumë më shumë se “Lahuta…”. Na vjen në ndihmë të këtij pohimi, posë dhe tw tjerwve, prap liriku i shquar Lasgush Poradeci:“Vajta ta shoh rishtas në 1937, në Shkodër…Në librin tim të falur i kisha shkruar pjesën e njëqindtë nga ç’desha:”Njeriut të Zotit, meditans e militans, Burrit shqiptar përfaqësonjës, më të madhit epik të shekullit.”[3]Kurse në një analizë që bën mbi lirikën e Fishtës e quan poetin koleg ” shkëmb i tokës dhe shkëmb i shpirtit shqiptar” dhe vazhdon: “Ky është, si të thesha monopolariteti gjenetik i artit të Fishtës, kështu do t’i thesha më dy krahasime paralele gjithë poezisë që na ka falur ky vigan i Kombit…”[4].

Është shfaqë edhe synimi shvleftësues, në ndonjë analizë stilistikore, po krejt të sipërfaqëshme, buruar prej ndjesive të xhelozisë, më shumë se prej arsyeve të tjera, besojmë. Arti i Fishtës është përçmuar si folklorizant. Duke i vënë përballë vargun e lirë e modernitetin e tij tek Migjeni; duke krahasuar të pakrahasueshmet. E duke mënjanuar faktin që vetë Fishta nuk qe aspak përjashtues por veçse vlersues e inkurajues për talentet e shkrimtarisë së kohës së vet. Sidomos për më të rinjtë. E jo veç i Koliqit, bie fjala, por edhe i Migjenit. Ai e çmonte “djaloshi i talentuem”, kur ndër biseda me të, bashkëvllazën françeskanë i shfaqnin mospranim për idetë a poezitëe tij e madje e cytnin duke i thënë: :”Pader, duhet me ju pergjegjë këtij Migjenit..”. E poeti pati dhënë atëherë këtë përgjigje për bashkëvllaznit:“Lenie rahat djalin e Gjushit [Gjergjit] se asht ende i ri. “, pohojnë bashkëkohës se u thoshte Fishta për të.[5]

Fishten nuk e duan dramaturg…

Fishtën e citojnë dhe e përmendin rrallë si dramaturg. Ani pse ai është autor i 40 dramave e melodramave, të shkruara a të përshtatura. Me shkrimtarinë e vet në gjininë dramaturgjike(që kryesisht është e shkruar në vargje), por dhe me vënien në skenë, thuajse të shumicës së veprave të këtij zhanrri, Fishta u shenjua vetëdijshëm si themeluesi i teatri shqiptar. Dhe ndërmend të vjen e të rivjen autografi që Lasgushi i shkruan në librin dhuratë: meditans e militans[ëndërrimtar dhe luftarak].

Veprimi i tij për teatrin zë fill që më 1902. Asokohe, salloni në Kuvendin e Françeskanëve në Shkodër, ku ishte edhe “rezidenca krijuese e shkrimtarísë së Fishtës” u kthye edhe ndër sallat e para në atë qytet e më përtej, sallë shfaqjesh ku filloi të kumtohej shqip.(Pak më vonë, me 1919, në Gjuhadol, në oborrin e shkollës fretnore u ndërtua një sallë tjetër[6], një sallë me 300 ndenjëse për spektatorë)Dhe vetëm shqip. Këtë pati kurajë ta bënte Gjergj Fishta, i cili, edhe kur përdorimi i shqipes ende qe i ndaluar nga Perandoria Osmane e futi atë si gjuhë mësimi në shkollat françeskane (liceun françeskan “Illyricum” dhe në shkollën e motrave stigmatine) kur ishte drejtor i këtyre shkollave. Studiuesi Tonin Çobani[7] na kumton se: ” Aty [në sallonin e fretënve] mendohet se u shfaqën dy skeçet origjinale të Fishtës (“Autori, Shtypshkronjësi” dhe “Përpara derës së Parrizit”), komeditë “Mjek përdhuni“(1905) dhe “I ligu për mend” (1908), të dyja sipas Molierit, si dhe dy pjesë origjinale me karakter didaktik: “Gjuha e Mësimit” (1907) dhe “Nevoja e mësimit” (1907). Kurse Faik Konica, në esenë e tij të gjatë “Shqipëria, kopshti shkëmbor i Europës juglindore shkruan:”At Fishta është marrë me secilën gjini letrare dhe në të gjitha ka qenë i suksesshëm”[8] edhe pse në Europë e përtej, në fakt ai qe i njohur prej “Lahutës…” kryesisht dhe prej veprimit të tij , sidomos diplomatik…

Fishtën nuk e duan satirik, kur thonë se “Gomari i Babatasit” (1923) e kishte shkruar me mllef. Atë, poemën e gjatë(3880 vargje, siç shënon autori)me satirë shpartalluese për burokracinë e kalbur të shtetit të sapolindur shqiptar. E shijueshme dhe milituese (militans) edhe sot, gati njëqind vjet më mbas.Që ende “tremb” e trand fort, sa atëherë kur u shkrua. Me forcën fshikulluese të verbit të zgjedhur po dhe me aftësinë kreative, të fuqishme, po edhe elegante polemizuese.

“Siç është vërejtur, “Gomari i Babatasit dhe “Visku i Babatasit”, janë shenja të larta emancipimi mendor e shoqëror të shqiptarëve, të cilët nuk na kanë lënë, për fat të mirë pa dëshmi dinjiteti për të përballuar të vërtetën. Në këtë pikpamje, kjo vepër mund të krahasohet, siç është krahasuar me “Udhëtimet e Guiliverit” tek anglezët, me “Shpirtrat e vdekur” tek rusët, me “Gjermania-një përrallë dimri” te gjermanët etj.-shkruan studiuesi Stefan Çapaliku.[9]

Edhe tani, para dy vjetësh, kur u vu në skenë “Gomari i Babatasit”, në Shkodër salla e teatrit qe plot për disa netë, po nga zyrat u patën shigjetuar me turivarje…

Fishtën e duan me patjetër profashist, proitalian e gati antishqiptar. Atë, hartuesin e fjalimit brilant në organizatën e kombeve:“Shqiptarët e të drejtat e tyne”, kryetarin e komisionit të alfabetit në kongresin e Manastirit, ku u konsakrua(shenjtërua) alfabeti i gjuhës shqipe.Të vetmin ndër shqiptarët e shquar që e shërbei çeshtjen kombëtare shqiptare, me të gjitha mënyrat e mjetet e mundshme, këtu, në Shqipëri. E jo mërguar. “Me aq zavalle[halle, telashe] krejet/sa me t’u ba me dalun fejet, siç ai vetë thotë e shkruan.

Nasho Jorgaqi, njëri prej tyre, shkruan[10]: Për fat të keq, kleri katolik shqiptar, që trashëgoi një traditë të shkëlqyer në historinë tonë kombëtare, në prag dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore nuk u gjend me ato forca që u hodhën në luftë kundër pushtuesve fashistë. Përkundrazi, kleri katolik, në një mënyrë a në një tjetër, i hapi rrugën pushtimit italian, e mirëpriti ushtrinë agresore, duke i cilësuar legjionet e saj “pëllumba të Krishtit”, e mbështeti “rendin e ri fashist” dhe u vu në rolin e bashkëpunëtorit të tij… Dhe në qendër të arsyetimeve, për të përmbushur idenë e paracaktuar, vihet Fishta: “Fishta, dashur pa dashur, flirtoi dhe u kthye ose u përdor si ithtar i pushtuesve”. Në të vërtetë, asnjë personalitet shqiptar i kulturës, rezident i përhershëm në truallin ku lindi, nuk ka marrë nderime e vlerësime të pafundme superiore sa At Gjergj Fishta, në gjallje të vet, i rrethuar me lavdi si askush deri atëherë në Shqipëri. Njëri syresh, Luigi Federzoni, shkrimtar, publicist dhe politikan i rëndësishëm i kohës,[Ministër i fashizmit] pas vdekjes së Fishtës shkruan: Në të [Fishten] kemi pa se gjallonte e rrahte zemra e shpirti i kombit fisnik shqiptar me të gjitha bukuritë e miteve origjinale, të traditave mistike e kalorse, të dokeve besnike të vjetërsisë, të ndjenjave heroike. Secili nesh ka kuptue se Gjergj Fishta kishte me të vërtetë lartësinë e Poetit Kombëtar. Tashti e dijmë se vepra ka për të mbetë në mende e në nderim të shqiptarëve[11].

E kush do të ishte më i interesuar se ai t’ia njihte Fishtës “meriten” e të qenit fashist ?

Kurse gazeta e parë e Italisë “Corriere della sera”[12], me 31 dhjetor 1940, lajmin e vdekjes së Fishtës, poetit kombëtar shqiptar (Il poeta nazionale albanese) e përcjell me një artikull të gjatë, ku ndër të tjera shkruan:…Mbasi u ba nji ndër eksponentët kryesorë të Shqipnisë së ringjallun, ai mori pjesë në Konferencën e Paqës në Paris dhe ma vonë u emnue deputet dhe zevendës-kryetar i parlamentit. Në shenj mirënjohje, si mik i sinqertë i Italisë, për meritat e tij ndaj vendit të vet dhe për vlerat e botimeve të tij, u ftue në majin e shkuem me marrë pjesë në Akademinë Mbretnore të Italisë…Dhe aspak e askund edhe këtu nuk përbashkohen Fishta me … fashist.

Ndërsa, italiani Enrico Grasi, që e kishte njohur nga afër poetin, duke folur për popullaritetin e tij në të gjitha shtresat e popullsisë, pohon se, prej disa të rinjve shkodranë kishte dëgjuar se fjalët e fundit të shenjta të Fishtës kishin qenë: Jo për tjetër, por sepse po lë armikun mbi truallin shqiptar, mua më vjen keq që më duhet të vdes.[13]

Ndërkohë, Lasgush Poradeci[14] ka shkruar se mesazhi i fundit i poetit Gjergj Fishta janë fjalët e tij, thënë një françeskani që i qëndronte te koka në çastet e fundit: “Po vdes. Ju tash keni me mendue për salikim, por, fundi i fundit, dhe kombi ka të drejtë mbi mua”, duke e përqasur kështu me Amanetin e Dante Aligherit: “del resto, anche la nazione ha dei diritti su di me”.

I mosmirëkuptuar edhe prej eprorëve të vet

Dashunia për Atdhenë këtu në Shqipni, po ishte nji faj, nji mëkat, nji delikt [krim]…dhe kjo kufomë e shkretë na dëshmon ne si ndëshkohet faji i atdhedashunisë”- janë dy rreshta të shkëputur nga fjalimi që vetë Fishta mban në varrimin e Avni Rrustemit. [15] Një fjalim , i cili edhe për rrethanat e momentin kur u mbajt, pati jehonë të madhe. Me pranim e pëlqim po edhe me kundërshtí të forta. Madje pati qortime serioze prej “të vetëve”. Vetë Ministri i Përgjithshëm i Urdhërit Françeskan në Romë, Padre Benardino Klumper OFM, në letrën dërguar Provinçialit tëFretëve në Shkodër, At Pal Dodaj, me 2 qershor 1924[16], shkruan: “…Rregulltarët tanë [françeskanë] merren me politikë e kanë mbërrijt deri aty sa të mburrin të riun që ka vra Esat Pashën në Paris, qoftë në revistën “Hylli i Dritës”, si dhe duke e lavdërue në publik, mes popullit…Nëqoftëse nuk do ta ndreqin shpejt, Kongrecacioni i shejtë i Propagandës do të marrë masa të randa, si me ndalimin e botimit të revistës, si dhe ndëshkimin shembullor të rregulltarëve…” Dhe fjala është për Gjergj Fishten, kuptohet. Qortimi mbështetet në qëndrimin kategorik që Kisha dhe feja ka mbi vrasjen. Arsyeshëm deri këtu.Mjafton të kujtojmë Urdhnin e 5-të (Mos vrit) të dhjetë Urdhnimeve (Dekalogut). Në përputhje me të është e ndaluar vrasja, madje edhe vetvrasja, pse jeta nuk është e jona , është e Zotit.

Mirëpo Fishta, me parimsinë që e karakterizon i përgjigjet Kongregatës së Propagandës Fide, pra eprorëve të vet me një letër-përgjigje, me dhjetë pika. Në thelb ai mbron gjithë veprën e françeskanëve shqiptarë në dobi të atdheut e të kombit dhe thekson se ajo , asnjëherë nuk ka qenë përkundër parimeve të fesë e të Kishës. Edhe, për vrasjen në fjalë ai është konseguent në argumentin e vet. Sipas studiuesit Kolec Çefa: Ajo vrasje, sido e paligjëshme nga morali i fesë, ka vrarë faje të tjera në kokë të Esatit [që kishte tradhëtuar interesat e kombit] dhe ka qenë e dobishme për të mirë të popullit tonë. Shkurt, ajo vrasje, mendon poeti, do të sjellë punë të dobishme për të gjithë popullin e atdheun tonë.”

Keqkuptimet, si interpretim jashtë kontekstit:

Ka pasë një keqkuptimin shpartallues në dëm të autorit dhe të veprës, që ka vijuar gjatë me dekada, shkëputja nga konteksti logjik dhe satirik i poezisë Methamorfphosis, (1907) i strofës:

Ta dijë Shqypnija

Pra, e sheklli mbarë,

Se mâ mbas sodit

Unë s’jam Shqyptar…

E shkëputur kështu dhe e injektuar, tek “njeriu i ri” i kohës së rregjimit, si element propagandistik, që shkonte i sinkronizuar me gjithë urdinë propagandistike në rroposjen e Fishtës, ajo shkëputje ka shërbyer si “argumenti” i “tradhëtisë së madhe” të Fishtës përgjatë gjithë kohëterrit gjysëshekullor që e shoqëroi autorin dhe veprën në diktaturë. Se, mjafton të bashkëlidhim fillin e poemthit satirik nga strofa e parë:

Qe besa, or burra

Nuk di kah t’çajë,

Mbasi do t’thirret

Sot derri dajë…

Me anmiq t’Shqipnisë

Unë, pa u frigue,

mjaft jam, i mjeri,

kacagjelue.

Pse kam pasë thanë

deri sivjet:

Lum ai qi shkrihet

Per Atme t’vet.

Edhe kam pritë,

Mbas k’tij mendimi,

Trimnisht për atme

Çfarëdo ndëshkimi….[17]

Rrëzohet kështu ajo “kështjella e ndërtuar mbi rërë”, që banalisht realizohet me shkëputjen kontekstuale, logjike e satirike mbi të cilën është ndërtuar poemthi.

Në përmbyllje, një tjetër theks për t’u shënuar: keqkuptimi dhe moskuptimi ende vazhdon. Në të tjera forma e mënyra më të stërholluara. Kryesisht me harresë e shpërfillje. Prej kritikës, prej shkrimtarëve, prej shkollave, prej mediumeve…e prej zyrave po se po.

[1]Tonin Çobani, Ndue Ballabani:”Gjergj Fishta-vite, vende, vepra”, fq.332

[2] Kolë Ashta, “Fjalor i plotë i nxjerrun nga shkrimet e Mjedës”, dorëshkrim.

[3]Tomorri i vogël: vjeti i II i datës 1 kallnor 1943

[4]Gjergj Fishta:Shkëndija, numër përkujtimuer, (L.Poradeci artikulli:”Gjergj Fishta lirik)1941, fq.24

[5]Pohim i dëgjuar prej meje nga At Shtjefen Pistulli(1922-2008), ish nxënës në Liceun Illyricum, 1930-1938

[6]Lec Shllaku, Maskat shkodrane-Kur lindej teatri, fq.60

[7] Tonin Çobani, Ndue Ballabani:”Teatri i Gjergj Fishtës”, fq.132

[8]Faik Konica:”Shqipëria, kopshti shkëmbor i Europës juglindore”, Tiranë 2006, fq.83

[9]Stefan Çapaliku: nga “Fishta satirik”, Pasthënia e “Gjergj Fishta-vepra 8, Satira” , fq.211

[10]“A flirtoi Gjergj Fishta me pushtuesit fashistë”, gazeta Dita, 2 tetor 2016

[11]“Gjergj Fishta” numër përkujtimuer, botuar nën kujdesin e revistës “Shkëndija”, Tiranë 1941, fq.6.

[12]“Corriere della sera”, 31 dhjetor 1940

[13]Enrico Grassi, “Giorgio Fishta, spirito di fiamma e di luce-fryma e flakës dhe e dritës ” në Gjergj Fishta,botim përkujtimuer, nën kujdesin e Shkëndisë, vepër e cituar, f.101.

[14]Lasgush Poradeci, Vepra 2, Onufri, Tiranë, 1999, f.68

[15]Gjergj Fishta, vepra 10, botime Fishta, Lezhë 2012,Fjalimi mbi varr të Avni Rrustemit, fq.250

[16]Kolec Çefa, “Nëpër gjurmët e Fishtës”, fq.11

[17] “Methamorphosis”, Gjergj Fishta vepra 10, fq.35

Në Amerikë apo në Qaf të Barit?

October 6, 2021 by s p

Marçel Hila

Xhaxhai i Sokol Mulës, Kadri Mula, kishte vite që qe arratisur. Jetonte në Amerikë. Familja e Deli Mulës u dërgua në internim. Pastaj tre viteve u lirua. Fëmijët e vëllezërve të Kadriut nuk morën shkollë të lartë, edhe pse shkëlqyen në mësime. Ishin nga fshati N i Tropojës. Për shkak të kësaj biografie, bashkë me djalin e xhaxhait të tij, Dritanin, Urimi u dërgua ushtar në repartin e xhenios. Bënin bunkerë. Xhaxhai larg, Kadriu, i punës e i leximeve, atje, bëri, po themi, ‘karrierë’: figurë e rëndësishme e organizatës Shqipja Dykrenare. Publikonte, fliste në zërin e Amerikës e mbante kontakte me krerët e rëndësishëm të diasporës politike kudo.

Një ditë, oficeri i repartit, komandanti, i thirri e u tha të dyve, Urimit e Dritanit, se mund të shkonin me leje treditore në shtëpi. Ata u çuditën, sepse nuk e kishin kërkuar. Ua mbushi letrat e i nisi. Të rinjtë u habitën. U duhej tani të shkonin deri te agjencia e kamionëve të gjenin makinë e të iknin. U ra ky gëzim si prej qielli. U nisën. Nuk ishte larg, pak kilometra. Të rinj ishin, e hanin rrugën.

Sapo morën një kthesë, kur dy burra, të veshur e të mbathur, i dolën para dy ushtarëve.

– Ju, hyni në makinë! – i urdhëruan. Një si ambulancë gjendej e parkuar pranë kanalit, buzë rrugës.

Të dy kushërinjtë i kapi frika. Edhe pamja e atyre dy njerëzve, që flisnin me ton kërcënues, i terrorizoi. Hipën. Brenda kishte perde të trasha, të lëshuara e që nuk lejonin të hynte drita. Mjeti u nis. Të rinjtë nuk e dinin se për ku i nisën. I kapi paniku. Udhëtuan kështu rreth një orë. Pastaj, ambulanca ndaloi.

– Zbrisni! – i urdhëruan. Djemtë zbritën. E panë veten në një oborr. Nuk kishin qenë kurrë më parë këtu. Ku gjendeshin? I futën në dy dhoma të ndryshme qe kishin nga një krevat, një tryezë, por pa dritare. Ndriçimin e bënte një llambë në tavan.

Dera u mbyll. Pas rreth dy orësh, që nuk kalonin kurrë, dikush e mori Urimin. U çuan diku, në një ambient të mobiluar, me kolltukë, me një tryezë të madhe. Zyra kishte dritë, që hynte nga dritaret. Ai, si i tromaksur, nuk po e merrte veten.

– Hë, djalë, si je? – ia bëri njëri, që dukej se ishte i rëndësishëm, por që nuk u prezantua.

– Mirë! – u përgjigj fakiri i tulatur e me ndrojtje.

– Çfarë do të hash?

– Ë? Asgjë! Veç më tregoni ku jam e pse më keni sjellë këtu?

Dy burrat nuk treguan. Filluan gjoja të bënin shaka, por edhe papritur zymtësoheshin e mrrulleshin. Herë bënin si hokatarë e herë rrinin seriozë e kërcënues. Nuk iu përgjigjen pyetjes së tij. Djali u frikësua pa masë. Donte të dinte ku gjendej. Edhe rrëmbyesit, duke deshifruar ankthin që i lexohej nga sytë, sepse orbitat e kokërdhokët nuk po i gjenin qetësi, si dhe nga lëvizjet e pakontrolluara, e kuptuan se ai po përjetonte ankth.

– Qetësohu! – i tha ai që dukej se ishte më i rëndësishmi, sepse bënte poza e përpiqej të përdorte një mënyrë autoritare komunikimi. – Dëgjo! Je këtu se do Partia. Ju njohim mirë. Vërtetë që jeni të deklasuar, si familje keni qenë në internim, por Partia mendon edhe për ju, ju edukon, ju mbron, dhe … edhe ju duhet t’i përgjigjeni asaj, kur ju kërkon apo ju beson një detyrë.

Urimi ishte i tromaksur. Dëgjonte, por nuk po dinte të kapte thelbin e fjalëve të atij që i fliste shtruar e me pak kërcënim brenda.

– Ti e do partinë? – i erdhi pyetja, si për ta sjellë në vete.

– Po! – u përgjigj ai instinktivisht e krejt konfuz.

– Ashtu, shumë mirë. Je këtu se të pret një detyrë e rëndësishme. Partia beson se ti mund ta kryesh, e mirë madje. – Urimi shihej lehtë se vazhdonte të ishte i tronditur.

– Mos kij frikë. Do të kesh ndihmën tonë për çdo gjë. – Dhe pyetja bombë: – ti ke një xhaxha në Amerikë?

– Po! – përgjigj automatikisht, pa menduar dy herë Urimi.

– Kadri Mulaj, xhaxhai i jot, është anëtar i një organizate të rëndësishme atje … ti, domethënë ne, të dërgojmë atje, dhe ti, duke qenë pranë tij e … përkrah dhe – Urimi vazhdonte të mos kuptonte gjë. Burri hijerëndë vazhdoi: – duke qenë i nipi i tij e duke i qëndruar pranë, edhe ti bëhesh i rëndësishëm.

– Çfarë duhet të bëj? – i doli pyetja e ua lëshoi para.

– Ti? Asgjë! Veç do të marrësh pjesë në mbledhjet e organizatës, në diskutime, se … mbledhjet ata i bëjnë në salla të mbyllura, ku marrin pjesë shumë pak veta. Dokumentet që do të hartosh, do t’i bësh në dy kopje. Për shembull proces-verbalin e mbledhjeve, atë që tregon se çfarë është biseduar e kush ka diskutuar ... – dhe demoni autoritar po e shikonte ngulazi – njërën kopje ia dorëzon Partisë … kemi njerëzit tanë atje. Ua jep atyre. Vijnë ata e të kërkojnë … do t’i njohësh, nuk është aspak e vështirë …

Ushtari i shkretë po rrinte i ngrirë, pa fjalë, në heshtje, plot frikë. U tmerrua kur mendoi se sigurimi i shtetit kishte njerëz që vepronin lirisht në Amerikë dhe survejonin xhaxhanë e tij. Urimi s’kishte pasur rast ta njihte axhën e vet, por nga diskutimet në shtëpi, kishte formuar një ide shumë të mirë për të.

– Këta janë maskarenj! – i edhi në mendje. – Unë të jem spiuni i axhës tim? Deri këtu ta uli veten? Jo, jo, punë që nuk bëhet. As që bëhet fjalë.

– Hë? – i erdhi si çekan pyetja e njërit prej tyre – pranon?

– Ti – ia mori fjalën tjetri – do të firmosësh këto letrat dhe për të fituar besueshmërinë tonë, do t’i dalësh dëshmitar kushëririt tënd, atij që erdhe këtu me të.

– Pse?

– Sikur ka bërë agjitacion e propagandë. Ai do të hyjë në burg e do të bëjë ca vite, ndërsa ti mbërrin drejt e në Amerikë!

– T’i dal dëshmitar kushëririt?

– Po, dhe të hapen rrugët e jetës e shkon në Amerikë …

– Jo, punë që nuk bëhet! – u përgjigj me vendosmëri Urimi.

Dy burrat u egërsuan, u tërbuan, u nxinë. Njëri e kapi seriozisht situatën e ia nisi me metoda bindëse:

– Pse nuk pranon?

– Si të pranoj? – foli i trimëruar Urimi – Të tradhtoj xhaxhanë? Nuk bëhet! T’i dal kushëririt tim dëshmitar për gjëra që nuk i ka bërë? As që më shkon në mendje.

Ai seriozi, që bënte kompetentin e që ndoshta ishte i rëndësishëm, por që nuk u prezantua, tha:

– Mendo mirë, se nuk i lutemi kujt. Mendo. Ke rast, shkon në Amerikë, … por – dhe bëri një pauzë, – po nuk pranove, të pret burgu.

Një ndjenjë ankthi dhe terrori e pushtoi të riun. Reagoi pafajësisht:

– Nuk kam bërë asgjë, pse të hyj në burg?

– Atë e dimë ne. Por, shko në dhomën tënde e mendohu. Jep përgjigje nesër. Zgjidh burgun apo Amerikën.

E çuan te dhoma. U hap dera përballë, U dëgjua zëri i kushëririt, që plot frikë, bënte edhe ai pyetje, por që nuk merrte përgjigje. E çuan te dhoma ku kishte qenë pak më parë Urimi.

Urimi pësoi një dalldi mendimesh. T’i dilte kushëririt dëshmitar? Punë që s’bëhej. Turp i madh. Qenë rritur bashkë! Skandal. As që bëhet fjalë. Nata qe e gjatë, e pafund, s’mbaronte kurrë.

Të nesërmen në mëngjes e morën lart. Ishin po këta të dy. Në fillim u zgërdhinë, pastaj u bënë seriozë.

– Ke ndërruar mendim apo jo?

– Jo, punë që nuk bëhet! – foli me vendosmëri ushtari i bunkerëve.

– Shiko, kushëriri yt është dakord që të të dalë ty dëshmitar e të shkojë ai në Amerikë …

Sokolit iu duk trillim i pabesueshëm. “Seriozi po gënjen trashë!” – mendoi.

– A do të shkosh në burg apo në Amerikë? Ne e kemi zgjidhur! Je ti që nuk po vendos si duhet.

Kur thanë këtë, Urimi mendoi se qe gënjeshtër. “Pra as kushëriri nuk paska pranuar!” – mendoi.

– Jo, nuk mund t’ia bëj një gjë të tillë kushëririt tim dhe as xhaxhait. Bëni si të doni!

– Shiko, shko edhe njëherë e mendohu, pastaj, nesër flasim për herë të fundit! More vesh? Kur të mbërrish me auto-burg në Qafë të Bari, atëherë do ta kuptosh se ke humbur rastin! Po humbet Amerikën. Ik mendohu!

E çuan përsëri në dhomë. Një trazim i madh e kapi. Të lozte rolin e nipit të mirë e të tradhtonte xhaxhanë? Apo të bënte tradhtarin e t’ia shkatërronte jetën kushëririt? Po familja? Po e mori vesh se kishte pranuar të hynte në këtë punë të ndyrë? Amerika e joshte keqas, me gjithë forcën e saj tunduese. Frika e Qafë Barit e masakronte. I silleshin të gjitha këto në mendje, i pështjelloheshin, e goditnin.

U hap dera. Po e merrnin përsëri. Kjo duhet të ishte e fundit.

– Hë – i thanë – a ke bërë mendim?

– Nuk mundem as axhës t’ia bëj këtë e as kushëririt. Bëni ç’të doni!

Dy veta të tjerë e morën Urimin e shkretë. Një makinë e mbyllur e sorollati disa herë diku, gjatë e pastaj, … pastaj i vunë hekurat. E çuan në Kukës. Aty i dolën tre veta dëshmitarë se kishte kryer krimin e agjitacionit e të propagandës. Mes tyre edhe kushëriri i tij, Dritani. E dënuan shtatë vite burg. E dëgjoi vendimin nga goja e gjykatësit. Pastaj, një ditë, një makinë e çoi në burgun e Qafë Barit.

***

– Urim Mulaj – thirri roja i burgut.

– Urdhëro!

– Të kanë ardhur njerëzit e shtëpisë.

Urimi doli. Eci e shkoi deri tek vendi ku bëheshin takimet me familjarët.

Pa nënën, babanë dhe vëllanë e vogël. E pyetën. Pastaj edhe ky pyeti për njerëzit e tjerë të familjes, për motrat e xhaxhallarët. Edhe për kushërinjtë. Pyeti edhe për Dritanin, që ia bëri atë turp, i doli dëshmitar. Nuk ishte lojë. Por donte të dinte sesi përfundoi puna e tij. I kishte mbetur enigmë: A përfundoi edhe ai në burg si ai apo jo?

– Po Dritani si është?

Me një shenjë me dorë, i ati i tregoi se ai ishte arratisur. Kishte mbërritur në Amerikë.

– Ashtu?

– Po, Hamdija ka marrë letër që thotë se është atje shëndosh e mirë!

FRANK SHKRELI NË LIDHJE DIREKTE NGA NEW YORK PËR A SHOW ME ADI KRASTA NË SYRI TV

October 6, 2021 by s p

Shkreli: ‘Non grata’ e Berishës s’është detyruese me ligj! Shqipëria drejt autoritarizmit, po vritet opozita

21:45, 05/10/2021

Ish-drejtori i VOA, Frank Shkreli në lidhje direkte nga New York për A Show me Adi Krastën në Syri Tv, komentoi edhe shpalljen non grata të ish-kryeministrit Sali Berisha nga Sekretari i Shtetit, Antony Blinken.

Shkreli tha se vendimi i DASH-it pa baza dhe fakte, nuk është detyruese me ligj, por vetëm të mohon mundësinë e marrjes së vizës për në SHBA.

Sipas tij, non grata për ish-kryeministrin tregon situatën aktuale brenda PD, e cila sipas tij është pranë pozitës si asnjëherë më parë, por kjo shton Shkreli, do të vrasë opozitarizmin në Shqipëri.

“Kur nuk ke fakte, për çështjen Berisha, shpallja non grata, të gjithë e dimë që z.Berisha ka bërë shumë gjëra të mira për Shqipërinë, por ka bërë edhe gabime, por mungesa e fakteve, arsyet pse, është e vështirë që njeriu të japë një gjykim se çfarë fshihet pas kësaj. Z.Berisha jam i sigurtë që është i zoti të mbrojë veten e tij, jo vetëm brenda vendit me takimet e tij, por edhe në Francë. Nuk jam në dijeni që Blinken t’i ketë ofruar ndonjë informacion Kongresit. Nuk besoj se ka një detyrim në ligj, kjo non grata është aq imponuese, gati dikatoriale, ky është ligj amerikan që nuk të obligon përveç nqs lëviz drejt SHBA. Kjo nuk të jep vizën për në Amerikë, punë e madhe fort. Por kjo duket se ka bishtin mbrapa, ka diçka jetër mbrapa. Problemi është në PD, mënyra si u bë përjashtimi nga partia. Në Shqipëri është zhdukur vija mes pozitës dhe opozitës, ajo që i ndante. Kjo e vret opozitën akoma edhe më shumë në Shqipëri. Kemi një situatë të krijuar e cila po krijon një sistem autoritet që nuk e di ku ta çojë vendin, kemi situatën politike, ekonomike, mungesë të drejtash të njeriut, BE duket sot edhe më larg seç ishte, sot Sllovenia propozonte në Vjenë 2030-ën për anëtarësim, të tjerët i thanë mos vendos datë aty, por harroje këtë punë. Kemi një kryeministër që shkon në kryeqytetet e Europës duke hequr profilin e tij si udhëheqës botëror, ndërsa gjendja në Shqipëri po del dore, gjendja më kritike sot pa marrë parasysh politikën, ekonominë, është zbrazja e trojeve shqiptare, jo vetëm e Shqipërisë, por edhe e Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë“, tha ai.

Duke kritikuar ndërhyrjen e ambasadorëve në politikën e brendshme shqiptare, Frank Shkreli kishte një mesazh për Yuri Kim.

“Pse Yuri Kim nuk bën thirrje që Shqipëria të distancohet nga krimet e komunizmit?”, i drejtohet ambasadores së SHBA në vendin tonë ish-drejtori i VOA, Frank Shkreli.

Ish-drejtori i VOA, Frank Shkreli: As sot Shqipëria s’është e lirë, dashuria për SHBA s’duhet të jetë pa kushte

21:30, 05/10/2021

Frank Shkreli, ish-drejtor i seksionit në shqip të Zërit të Amerikës tha në A Show me Adi Krastën në Syri Tv tha se Shqipëria edhe sot e kësaj dite, 31 vjet pas rrëzimit të regjimit diktatorial, nuk është një vend i lirë.

Sa kohë nuk ka demokraci brenda partive, shton Shkreli, edhe i gjithë vendi do të vuajë mungesën e saj. “Shqipëria sot është më mirë se gjatë regjimit të Enverit, por larg asaj që duam ne”, thotë Frank Shkreli.

Frank Shkreli ka një këshillë për shqiptarët, të mos e dashurojnë pa kushte Amerikën, pasi sipas tij as SHBA-të nuk janë të përsosura në aspektin e zhvillimit të vlerave demokratike.

“As dashuria për Amerikën, unë jam amerikan prej 50 vitesh, nuk duhet të jetë e pa kushte e tillë që të bëjë ç’të dojë, të trajtojë si të dojë njerëzit e posaçëm në parti të ndryshme, se as Amerika nuk është e përsosur, por është në zhvillim të vlerave demokratike. Ju e dini që kanë ndodhur gjëra edhe këtu, por ama pas një krize çohen në këmbë, dalin njerëz të rinj, mendime të reja. Çelësi për Shqipërinë, duke ndjekur politikën shqiptare, nqs nuk ke demokraci brenda në parti, nuk do të ketë demokraci as në vend. Janë bërë 30 vjet tani, shpresa jonë për 30 vjet më parë. Ne ishim në Shqipëri një grup në mars 91, nuk kishte demokraci, por ne prisnim demokracinë. Këtu në Amerikë emigracioni i vjetër vazhdimisht thoshte, kur mblidheshin për 28 nëntorin: “Mirëupafshim në Shqipërinë e lirë”. As sot nuk e kemi Shqipërinë e lirë. Është më mirë seç ishte në regjimin e Enver Hoxhës, por jo Shqipërinë si vërtetë e duam shumica jonë”, tha Shkreli.

NGA SHTETET E BASHKUARA TË BALLKANIT TEK BALLKANI I HAPUR, 100 VJET PROMOVIM E DËSHTIM

October 6, 2021 by s p

Me 23 Shkurt 1923 Lozha e Masonëve në Paris në drejtimin e kryetarit të saj Lucien Le Foyer, organizoi një konferencë mbi Shqipërinë, ku u promovua projekti për Shtetet e Bashkuara të Ballkanit, Federatën Ballkanike, Shoqëria e Kombeve të Ballkanit, Popujt e Bashkuar të Ballkanit…

Një Federatë Ballkanike, sipas modelit amerikan, propozoi edhe Faik Konica në SHBA në Mars 1923.

Pas 100 vjetëve treshja Rama-Vuçiç-Zaev i rikthehen projektit për një Ballkan të Bashkuar…

NGA DALIP GRECA

Ballkani i hapur, i konceptuar si treg i përbashkët për shtetet jashtë Bashkimit Europian, nuk është tezë e re e hedhur për konsum politik, ajo ka 100 vjet që promovohet dhe po 100 vjet që refuzohet e dështon me sukses. Në fillim të viteve ’20 të shekullit të shkuar u fol gjatë për Shtete të Bashkuara të Ballkanit, për Konfederatë Ballkanike, Bashkimin e popujve të Ballkanit, bashkëpunim rajonal etj.

Në fillim të muajit Janar të vitit 1923 shtypi francez shkroi me entuziazëm për një takim “Mbi Shqipërinë”, e cila do të kishte edhe një konferencë nga miku i shqiptarëve francezi Godart.

Z. Justin Godart ishte i njohur për shqiptarët për udhëtimet e tij në Shqipëri si dhe nga libri që ai shkroi’ L’Albanie en 1921’- Shqipëria në vitin 1921. Ai ishte një politikan i suksesshëm në radhët e Partisë Radikale Franceze, shërbeu si nënkryetar i bashkisë së Lyon-it, Ministër i Punës dhe Mirëqenies Sociale, Ministër për Shëndetin Publik, Kryetar i Përkohshëm i Bashkisë së Lyonit, Përfaqësues i Francës në Organizatën Ndërkombëtare të Punës etj. Ai ishte një udhëtar i dashuruar me Ballkanin, veçanërisht me Shqipërinë.

Le të kthehemi tek Konferenca mbi Shqipërinë.Organizatore e konferencës ishte Lozha e Masonëve ’Cosmos’ e Parisit. Media u ushqye me këtë lajm që nga fillimi i janarit deri me 23 Shkurt 1923, kur nisi konferenca e trumbetuar si çelësi i artë që do t’i jepte fund grindjeve në Ballkan. Dukej se organizatorët, për të tërhequr vëmendjen, kishin lënë orët e vona të mbrëmjes. Konferenca do të niste në orën 9 të darkës. Mirëpo ora kishte kaluar mbi nëntë dhe konferenca nuk po fillonte. Nisën pëshëprimat dhe pikëpyetjet: Pse nuk fillon konferenca? Kurreshtja u shua, kur në korridorin e gjatë u ndjenë disa hapa të shpejtuara.Në sallë u shfaq një burrë i gjatë, thatanik, i cili u prit me nderime të veçanta, me protokoll nderi. Mysafiri ishte Ministri i Jashtëm i Serbisë, të cilit iu hap vend në krahun e djathtë të kryetarit të konferencës, ndërkohë që në të majtë ishte vendosur z. Godart.

Pasi ora po i afrohej 10 e mbrëmjes, kryetari i Lozhës ‘Cosmos’ z. Lucien Le Foyer, e hapi mbledhjen me një vlerësim mbi Shqipërinë;- Shqipëria, tha ai, është një vend i vogël me një milion njerëz, por lipset të kthejmë vështrimin tonë mbi Kombin Shqiptar, sikundër dhe mbi kombe të tjera ballkanikë, se janë popuj të rinj.

Drejtuesi i konferencës u kthy nga Ministri Serb, Spalaikoviç, të cilit i qeshi fytyra, kur Kombi shqiptar u prezantua si komb i ri, ndërsa kombi i tij sllav, qenkish më i moçëm! Shërbim me vlerë i bëri kombit shqiptar ky miku frëng!!

Pasi u bind se efektet e vlerësimit të tij e kishin lumturuar ministrin serb, kryetari vijoi:…Jam i lumtur që këtu ndodhet ministri Serb, i cili na siguron se sot për sot ka një solidaritet midis popujve të Ballkanit, që mbi bazën e principeve të Kryengritjes Frënge, dhe mbi bazë të këtij populli punëtor, për të cilën Masonët lëvdohen, se janë zhvillonjësit(les commentateurs),mundet dhe lipset të shtrohet Bashkimi i popujve të Ballkanit shumë herë të ndarë në rendin e historisë.Për ne, paqtorët e Perëndimit të Evropës, formula është kjo:’Federata Ballkanike, Shoqëria e Kombeve të Ballkanit, Popujt e Bashkuar të Ballkanit, Shtetet e Bashkuara të Ballkanit- Kjo është zgjidhja, e cila pa dyshim, lipset të impozohet një ditë, sado të mëdhenj që të jenë hidhërimet, që coptojnë zemrat e popujve të Ballkanit, sado të mëdha që të jenë dhembjet, bashkimi do të sjellë paqtimin…

Për drejtuesin e Lozhës të Masonerisë së Parisit, prania e ministrit Serb aty, ishte garancia e bashkimit të Ballkanit, paçka se aty mungonin ministrat e Shqipërisë dhe shteteve të tjerë të Ballkanit. Si për konicidencë Ministri i Jashtëm Shqiptar ishte prej dy javësh në Paris, por në konferencë nuk ndodhej.

Cila ishte arsyeja? Ministri i Jashtëm Shqiptar Mehmed Konica kur u pyet të nesërmen nga shtypi se përse nuk u ndodh në Konferencën për Shqipërinë, u përgjigj shkurt: Shkaku që nuk u ndodha në konferencë është fare i thjeshtë; NUK MË FTOI KUSH!

Siç duket u pa e arsyeshme që të gjithë Ballkanin mund ta përfaqësonte ministri Serb! Konferenca ishte propaganduar se zhvillohej për Shqipërinë ndërsa i ftuar nderi ishte ministri Serb!Ec e kuptoje këtë përkujdesje të francezëve për Shqipërinë!

Në fund të konferencës ministri serb do ta përmblidhte fjalimin e tij në këtë perifrazim: Problemi që ka të bëjë me Konfederatën e Shteteve Ballkanike, Bashkimi i ardhëm i Ballkanit, ose më mirë Shtetet e Bashkuara të Ballkanit, është një ideal, për të pëmbushur një tjetër ideal edhe më të lartë për të cilin flasin shumë dendur në botë.Ky ideal në popujt e Ballkanit mund të realizohet….Në vendin tim, tha ministri serb- ka sllovenë, kroatë, serbë, ka katolikë, orthodoksë, muslimanë. Sot formojnë një organizëm të bashkuar me fuqi.Ja pra nisja e shtetit të Bashkuar të Ballkanit egziston. Po që të vërtetohet ky ideal, lipset që edhe popuj të tjerë të Ballkanit të vijën e të na bashkohen….Po të vijnë bullgarët dhe Shqiptarët që janë të ndarë, atëherë krijohen Shtetet e Bashkuara të Ballkanit…

Përgjatë vitit 1923 u fol gjatë për Ballkanin e Bashkuar, për Konfederatën Ballkanike, por konfliktet mes shteteve dolën mbi projektet bashkuse; përplasjet Bullgaro-Jugosllave, Greko-Maqedone-Bullgare, Serbo-Kroate, ku e dyta tentonte shkëputjen nga Jugosllavia, treguan se sa të brishta ishin marrdhëniet mes shteteve Ballkanike dhe çfarë qëllimi fshihej pas projekteve sllave.

Për një Federatë Ballkanike foli edhe Faik Konica në SHBA në Mars 1923 (Jamestown), në një fjalim mbajtur para amerikanëve. Fjalimi, përvecse në shtypin amerikan, u publikua me 17 Mars 1923 në gazetën”Shqiptari i Amerikës” që dilte në Korçë dhe në Dielli. Në një fjalim të gjatë Konica trajton efektin zinxhir të ngjarjeve në Ballkan, të cilat nuk mbeten lokale, por përfshijnë rajone të tjerë. Kështu e trajtojë ai luftën Ballkanike që nisi në Vjeshtën e Tretë të vitit 1912. Besohej se lufta që nisi në një cep të Evropës lindore do të mbetej e kufizuar, dhe nuk do të kapërcente përtej Adriatikut, por askush nuk mendonte se do të kapërcente përtej Detit të Zi. Por Lufta Ballkanike solli konfliktin me Austrisë dhe Serbisë; tërhoqi në vorbullën e saj Rusinë, Gjermaninë, pastaj Belgjikën, Francën dhe Anglinë, më pas Japoninë, Turqinë dhe Bullgarinë, pastaj Italinë dhe Rumaninë, dhe më në fund hyrjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. E gjithë kjo luftë e pati fillesën nga një zënie e vogël në një cep të Ballkanit. Konstatimi i Konicës ishte i dhimbshëm: Ballkani ka qenë dhe mbetet shkaktar për luftra dhe duket se shtetet e Ballkanit kanë dalë të fituara nga luftrat, kanë fituar territore të reja në kurriz të shqiptarëve dhe bullgarëve. Në një analizë të detajuar që bën Konica, konstaton se shtetet e Ballkanit në buxhetet e tyre i japin pjesën e luanit përgatitjes për luftë. Kjo ishte shqetësuese për rajonin. Ai pyet: Ndërkohë që shtetet e Ballkanit në fund të Luftës së përbotshme muarën çdo gjë që kishin bërë pazarllëk, përse organizojnë pas lufte ushtri të mëdha, përse harxhojnë shuma të çmendura?!

Konica shfaq mendimin se Ballkani mund të paqëtohej nëse krijohej një Federatë Ballkanike, e mbështetur në modelin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.Ai propozonte që kjo federatë të funksiononte lipsej të rritej autonimia lokale për shtetet anëtare të federatës. Natyrisht që edhe ky projekt ishte i parakohshëm dhe jashtë realitetit.

Projektet për një Ballkan të bashkuar u hodhën në tryezë sërish pas Luftës së II Botërore për vëllazërimin e Ballkanit, por projekti funksionoi vetëm për Konfederatën Sllave, e cila u zhbë pas luftës etnike të Serbisë.

Vijmë më së fundi tek projekti tresh:Rama-Vuçiç-Zaev i vitit 2021, që siç thonë ata, pason Projektin e Berlinit, i ideuar nga Merkel që në 2014-tën.

E vërteta është se projekti i Ballkanit të hapur nuk është ide as e Ramës, as e Vuçiuçit dhe as e Zaevit. Ideja e Ballkanit të Hapur (i njohur më parë si Zona Mini-Shengen) u shfaq për konsum politik në fillim të viteve 1990. Fillimisht u lakua si një zonë ekonomike midis shteteve të gadishullit Ballkanik,por, Serbia, ashtu si në të shkuarën, tregoi se nuk prodhon pakte bashkëpunimi e paqeje, por konflikte e luftra agresive.Planet për bashkëpunim u braktisën përfundimisht për shkak të Luftërave etnike që udhëhoqi Serbia.

Ideja për këtë platformë bashkëpunimi rajonal hidhet në tavolinë për konsum politik tash kur Evropa ka hallet e veta dhe nuk ka kohë që të merret me integrimin e 6 shteteve të mbetura si një lloj gadishulli i izoluar dhe i larguar nga BE-ja.

Në kushtet e një korrupsioni kanceroz, të trafikut kriminal, drogës, krimit të organizuar, Shtetet e Ballkanit, e kanë të qartë se Europa e Bashkuar nuk ka vend për ata, ndaj dhe iu rikthyen teorisë 100 vjeçare të bashkëpunimit rajonal, duke u përpjekur që t’i bëjnë në një farë mënyre karshillëk Bashkimit Europian:Nuk doni të na pranoni? Ok, ne bëhemi bashkë dhe krijojmë Shtetet e Bashkuara të Ballkanit!

Bie në sy këmbëngulja e kryeministrit shqiptar Edi Rama i cili, jo vetëm ka marrë flamurin dhe i prinë projektit, por deklaron me plot bindje se:Ballkani i Hapur është vendosur, ai do të bëhet. Shtetet që e kanë kundërshtuar, do t’i bashkohen, herët a vonë! Se ku e gjenë sigurinë matematike të këtij parashikimi, vetëm kryeministri ynë global e di.

Të flasësh me kaq bindje, siç bëri kryeministri socialist i Shqipërisë në konferencën e përbashkët me presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, të bën të dyshosh, edhe për faktin se qoftë kancelarja në ikje Merkel, qoftë presidentja e Komisionit Evropian, nuk u morën shumë me Ballkanin e Hapur, përveç këshillës së Merkelit se çdo bashkëpunim që ndihmon integrimin, është i mirëpritur. Mirëpo Ballkani nuk ka vetëm tre shtete për të krijuar atë që dikur quhej Mini Shengen, mbi të cilën u ngrit projekti Gjerman, që në vitin 2014, që në fakt tash është fare i zbehur dhe pritet formimi i qeverisë së re gjermane me mazhorancë të socialdemokratëve, për të parë nëse do t’i rikthehet këtij projekti apo do të shtyhet edhe ai në kalendrat greke…

Politika prej lideri rajonal i Kryeministrit shqiptar duket paksa naive. Pakti i tij me presidentin serb Vuçiç dhe Kryeministrin maqedon Zaev, pa marrë dakordsinë e tre shteteve të tjerë, por veçanërisht të Kosovës, që nuk njihet nga Serbia si shtet, ngjason me Konferencën e masonëve në Paris para 100 viteve, ku flitej për Ballkanin e Bashkuar dhe aty ishte vetëm ministri Serb!

Pyetja shtrohet: Kur Kosova e kundërshton me të drejtë projektin’Ballkani i Hapur’ dhe e cilëson të rrezikshëm paktin Rama-Vuçiç- Zaev, pa njohur Serbia më parë pavarësinë e Kosovës, përse kryeministri ynë bëhet tellall i Beogradit?

Kryeminstri i Kosovës Albin Kurti e ka kundërshtuar projektin dhe ka deklaruar se “Ballkan i Hapur” nënkupton hapje ndaj ndikimeve ruse dhe kineze. Rreziku është fare i qartë- si mund t’i bëjë ballë Kosova e pa njohur nga Serbia, Kina, Rusia, tregut agresiv serbo-rus e kinez? Kësaj pyetje duhet t’i përgjigjet kryeministri Rama dhe jo të merret me sofizma dhe me naivitete konspirative e me strategji rajonale që i shkojnë për shtat Beogradit dhe lënë në harresë njohjen e Kosovës nga Serbi. Dhe një pyetje shtesë: Cili është kontributi i qeverisë Rama në njohjet ndërkombëtare të shtetit të Kosovës?

ZERO!

Kryeministri i Shqipërisë, i cili propagandon shumë paktin që vjen nga Beogradi, dhe kur ka kohë , apo kur i intereson karta nacionaliste, flet edhe për mbledhjet e përbashkëta pa bukë të dy qeverive, dhe përmend hallet e vëllait të vogël,- është mirë që të dëgjojë zërat që vijnë nga Kosova.

Presidentja e Kosovës Dr.Vjosa Osmani, e ka cilësuar të rrezikshëm projektin e “Ballkanit të Hapur”, duke argumentuar se ai e vonon integrimin evropian të rajonit, ndërkohë që Procesi i Berlinit është zgjidhja e vetme dhe e duhur për avancimin e rajonit drejt integrimit Europian.

Po nuk është vetëm Kosova që e kundërshton projektin e Beogradit- Tiranës dhe Shkupit, kundër tij janë edhe Bosnja e Mali i Zi.

Dëgjova me 4 tetor zv/kryeministrin e Malit të Zi, Dritan Abazi, i cili e argumentoi”JO”-në e shtetit të tij(me qeveri pro serbe) si një rrezik për gllabërimin e tregut të vogël malazes prej tregut agresiv ruso-kinezo-serb. Ai e quajti projektin e Ballkanit të hapur si një tendencë e Vuçiçit dhe Ramës për të krijuar role liderësh rajonal. Konkluzioni është i qartë, kur Mali i Zi i njohur ndërkombtarisht i friket rrezikut, po Kosova e pa njohur ende nga Serbia e shtete të tjerë, si do të mbrohet nga ky rrezik?

Fondacioni Kosloski dhuroi 40 mijë dollarë për kërkime shkencore rreth kancerit

October 5, 2021 by s p

Dielli

Florida më 3 Tetor 2021, në një aktivitet të organizatës së grave Motrat Qiriazi, dega Florida, Fondacioni Kosloski dhuroi 40 mijë USD në mbështetje të programit PHD të Dr. Kujtim Latifit në fushën e Fizikës Mjeksore në Rrezatimin Onkologjik (Radiation Oncology).. Ky fondacion u krijua në vitin 2017 dhe mbështet me Shuma të konsiderueshme vit pas viti, mjekë shqiptarë dhe të huaj të cilët fokusin e studimeve të tyre shkencetore e kanë në fushën e Kancerit. Fotini Allteni, Drejtoresha e Përgjithshme e fondacionit deklaroi se të gjithë ne duhet ti mbështesim dhe ti përkrahim këto qëndra të kërkimit dhe të luftimit të kancerit, pasi janë jetike në shëndetin dhe jetëgjatësinë e individëve të prekur. S’ka gjë më të bukur se sa të mbështesim njërin prej doktorëve dhe kërkuesve tanë shkenceor dinjitozë” citoi Dr. Anna Kohen kryetarja e Degës së Floridas për Organizatën Motrat Qiriazi. Dr. Kujtim Latifi u vlerësua thotë Doktoresha Anna, për rezultatet e arritura dhe kujtoi vështirësitë dhe sukseset e një emigranti që e filloi jetën në Amerikë në moshë të re. “Në vitin 1998, një refugjat 17 -vjeçar nga lufta në Kosovë, kalon një muaj në Maqedoni në një tendë të stërmbushur, duke notuar në baltë dhe pa asnjë mënyrë për të kontaktuar askënd apo për të pasur lajme nga shtëpia. Ai erdhi në SHBA me sende minimale dhe ishte shumë i shqetësuar për fatin e të afërmve të tij dhe qytetit të tij të lindjes. Duke u bazuar në dashurinë e tij për fizikën, ai u diplomua në Universitetin e Denverit, Colorado në 2004 me një diplomë në Fizikë dhe në 2007 mori masterin e tij në Fizikë nga Universiteti i Illinois Verior. Menjëherë pas kësaj, ai u transferua në Tampa Florida dhe u regjistrua në USF si student doktorature në fizikën e aplikuar. Ai ishte një nga studentët e parë në programin e fizikës mjekësore USF, i cili është një program i përbashkët me Qendrën e Kancerit Moffitt. Pas përfundimit të programit të doktoratës, ai ishte një anëtar postdoktoral në departamentin e Onkologjisë së Rrezatimit në Moffitt, dhe më vonë u punësua si anëtar i fakultetit. Dr Kujtim, ju na bëni krenarë” përfundoi Dr. Anna Kohen jetëshkrimin e Dr. Kujtim Latifit. Dr. Fjolla Hyseni Vokshi nga Nyc diskutoi për rëndësinë e zbulimit të hershëm të kancerit të gjirit dhe trajtimin e duhur si një mundësi për të shpëtuar jetë. Dr. Roberto Diaz nga spitali Moffitt i kancerit në Tampa diskutoi trajtimet e pacientëve të diagnostikuar me kancer të gjirit dhe opsionet e ndryshme efektive të trajtimit si kirurgji, kimioterapi, terapi rrezatimi, terapi të synuar dhe terapi hormonale. Të pranishmet në këtë aktivitet, u pajisën me shumë njohuri për kancerin e gjirit. Aktiviteti vazhdoi me muzikë edhe valle shqiptare të të gjitha trevave. Gratë pjesëmarrëse u argëtuan nën tingujt e mrekullueshëm të muzikës e këngës nga Frederik Ndoci “Mjeshtër i Madh”.