Archives for June 2022

Kristina Kashari, një “yll” në ngjitje, koreografja shqiptare që po shkëlqen në Boston, fituese e kampionatit botëror të Dancit

June 10, 2022 by s p

Intervistoi: Eneida Jaçaj Lamçe/

Një “yll” në ngjitje, me pritshmëri të larta, për të mbizotëruar skenën botërore, në Amerikën e largët! Një artiste profesioniste e kompletuar, një “diell i artë”, me rrezet e saj ndriçon veten dhe kombin, duke na përfaqësuar nga përtej oqeanit! Pas suksesit në Shqipëri, ëndrra e madhe si balerinë dhe koreografe po shpërthen me një energji të papërmbajtshme dhe çdo ditë po njeh arritje e profesionalizëm, edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kur “ëndrra e madhe” që mbartim në zemër, me shumë dashuri dhe pasion, shoqërohet me punë këmbëngulëse, vetëbesim dhe vetëvlerësim, do të sfidojë çdo pengesë dhe me shpejtësinë e erës do të bëhet realitet. E pamundura do të kthehet në të mundur! “Ëndrra e madhe”, si thembra e “Akilit”, nuk është më një ëndërr, por një realitet i prekshëm! Suksesi është triumfi dhe “shpata e Demokleut” për shqiptarët kudo që ndodhen, i cili vjen përmes punës dhe pasionit. Kristina Kashari, vetëm 23 vjeç, e re, e bukur, energjike, po triumfon me sukseset e saj si balerinë dhe koreografe në Boston të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Edhe pse në moshe të re, Kristina ishte mjaft e suksesshme dhe profesionale edhe në Shqipëri, por t’i mbizotërosh skenës dhe tregut amerikan, është një arritje e madhe. Kristina u katapultua nga Shqipëria drejt Amerikës, atje ku konkurrenca dhe profesionalizmi është më i madh, si balerinë dhe koreografe, por puna këmbëngulëse, dashuria për artin, pasioni ka bërë që ajo të arrijë shumë në pak kohë, duke treguar se pritshmëritë do të jenë akoma më të mëdha në një të ardhme të afërt. Kristina është fituese e kampionatit më të madh botëror të dancit për dy vite rresht, 2019 dhe 2020. Në Shqipëri ishte balerinë profesioniste, ka kërcyer në videoklipe, koncerte, televiozione me këngëtarë, ku në disa prej tyre ka qenë dhe koreografe. Prej dy vitesh jeton në Boston, ku punon si menaxhere në një nga kompanitë më të mëdha të vendit “Boston Vip List”. Gjatë periudhës së pandemisë, ajo hapi kursin “Kristina online dance” dhe është bashkëpronare me një nga koreografët më të famshëm të Bostonit. Gjithashtu, Kristina bën modeling në Neë York dhe aktrim.

-Përshëndetje Kristina! Më vjen vërtet mirë kur dëgjoj që të rinj shqiptarë gdhëndin në zemër ëndrra të mëdha, të cilat i realizojnë jo vetëm në Shqipëri, por edhe përtej oqeanit, atje ku konkurrenca është akoma më e madhe. Në Shqipëri, ju keni qenë balerinë profesioniste, madje edhe koreografe, çfarë ju bëri të largoheni drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në Boston?

Përshëndetje! Është kënaqësi të intervistohem nga profesionistë si ju! Ju falenderoj!

Unë, në shtator, bëj 2 vite që kam ardhur në Amerikë. Arsyeja më e madhe që lashë Shqipërinë ishte “Të ndjek ëndrrën time”. Unë, në Shqipëri, isha shumë e realizuar profesionalisht, por ëndrra ime ndodhet këtu në USA, ndaj dhe unë e mora guximin e madh dhe sfidova veten.

-Të uroj vërtet suksese në vazhdim! Sa e vështirë ka qenë për ju si balerinë apo koreografe, të katapultoheni nga Shqipëria drejt Bostonit, për t’u përshtatur me disiplinën, kushtet e punës, stilin profesional por edhe jetësor, në një vend të madh dhe me një treg konkurrues?

Fillimisht kisha shumë vështirësi, sepse çdo gjë ishte ndryshe nga ajo që unë kisha mësuar ndër vite në Shqipëri. Duke filluar që nga disiplina e punës, bazat kryesore që më duheshin për të qenë koreografe profesioniste, mësimdhënia e shumë detaje të tjera. Por nuk u dorëzova! U aktivizova në klasa profesionale me koreografët më të mirë këtu në USA, për 2 muaj e kapa ritmin e tyre dhe tashmë jam një ndër ta.

-Cili është stili i punës i një koreografi në Amerikë, krahasuar me Shqipërinë? Ju gjeni ndonjë ndryshim të ri te jeta juaj profesionale aktuale, si koreografe në shtetin ku jetoni?

Ndryshimi është shumë i madh, si nata me ditën do të thoja, por nëse punon fort dhe ke besim te vetja, asgjë nuk është e pamundur. Në krahasim me jetën artistike që unë bëja në Shqipëri, me këtë që bëj në USA, ndryshimi është shumë i madh. Nëse në Shqipëri do të punoja 5 orë ekstra që të mbaja nivelin profesional, këtu në Amerikë më duhet trefishi, pasi, siç e thatë edhe ju, këtu konkurrenca është shumë e madhe; ka shumë talente dhe duhet të punosh shumë fort për të pasur nivelin e lartë kompetitiv.

-Sa mundësi ju ka dhënë Bostoni, shteti ku ju jetoni, për t’u realizuar artistikisht dhe për të qenë sa më shumë profesionale në punën tuaj, krahasuar me Shqipërinë?

Krahasuar me Shqipërinë, nga ana profesionale, më ka dhënë shumë, pasi, siç e thashë dhe meë lart, këtu vinë koreografët më të mirë të botës, për të na trajnuar që të jemi profesionistë si ta. Kurse për mundësi është shumë e vështirë, sepse ka shumë të talentuar, plus kanë vite të tëra që janë pjesë e tregut, dhe është shumë e vështirë për të fituar mundësinë. Unë jam ende duke punuar fort, për mundësinë e madhe, dhe nuk do të heq dorë kurrë derisa ta arrij dhe të tregoj talentin dhe profesionalizmin tim.

-Cilat janë projektet tuaja aktuale dhe ato në një të ardhme të afërt, dhe cila është arritja juaj më e madhe në këto dy vite në Amerikë?

Tashmë, sapo jam duke bërë disa xhirime për video profesionale me dance solo dhe me grup kërcimi. Gjithashtu, unë merrem dhe me modeling në Neë York, jam duke bërë disa shootings me fotografë të famshëm shqiptarë dhe të huaj. Gjithashtu jam pjesë e All Casting dhe Boston Casting, ku jam ende në hapat e parë për t’u bërë aktore dhe për të marrë pjesë në filma dhe seriale. Arritja ime më e madhe në USA është “Kristina Online Dance”, kursi online që hapa gjatë periudhës së pamdemisë, ku, që në ditën e parë pata një pjesëmarrje të jashtëzakonshme me 78 studentë live me mua vetëm nga Amerika dhe 50 nga Europa. Gjithashtu, theksoj që jam mësuesja e parë e dancit dhe koreografja e parë në botë që zhvillova mësimin oline live me studentët në zoom. Madje bënim dhe xhirime nga shtëpia, ku i montoja dhe bëja videon sikur të ishim bashkë dhe jo larg njëri-tjetrit. Ishte shumë eksperiencë e bukur, sepse shumë fëmijë ishin të mbyllur gjatë asaj periudhe dhe mezi e prisnin orën e mësimit. Sapo mbaronim mësimin, i ruaja 30 minuta shtes enkas që ata të flisnin me njëri-tjetrin, dhe të tregonin krijimtaritë e tyre që bënin kur praktikoheshin në shtëpi, si dhe ushtrimet e ndryshme gjimnastikore që i mësonin gjatë orës së mësimit.

-A janë të interesuara nënat e reja shqiptare të sjellin fëmijët e tyre të marrin mësime si balerinë? Cili është zhanri artistik që ju jeni më e profesionalizuar në fushën tuaj si koreografe?

Kur nisa për herë të parë mësimdhënien në USA, studentët e mi të parë ishin shqiptarë. Të gjitha nënat, kur e morën vesh që unë isha shqiptare dhe që edhe pse në moshë shumë të vogël isha shumë e arritur profesionalisht dhe koreografe e kompletuar në zhanrin tim, ato ishin të gatshme që t’i angazhonin fëmijët e tyre duke më mbështetur dhe duke pasur besimin e plotë te unë. As dy javë nuk zgjati dhe puna ime ishte mbresëlënëse saqë shumica filluan të më kërkonin orë private për fëmijet e tyre. Zhanri im është Hip Hop Neë Style Dance dhe sporti i gjimnastikës, pasi që në moshën 3 vjeçare kam qenë gjimnaste. Në orët e mësimit përveçse u mësoja hapat e dance, u bëja dhe ushtrime akrobatike dhe gjimanastikë artistike. Gjithashtu, duke qenë se jemi dhe shqiptarë dhe padyshim na mungon ajo fryma e atdheut, u mësoja fëmijëve dhe disa nga vallet e trevave tona. Prindërit ishin shumë të lumtur, sepse disa prej fëmijëve të tyre kanë lindur në USA, disa s’kishin qenë kurrë në Shqipëri, dhe sa herë që bënim mësim u dukej sikur ishim në Shqipëri, sepse mësimin e zhvilloja në gjuhën shqipe dhe anglisht.

-Kur zgjoheni në mëngjes, ndodh t’i thoni vetes “bëra mirë apo bëra keq”, që u largova nga Shqipëria?

Kjo është një pyetje shumë e bukur! Çdo mëngjes kur zgjohem dhe çdo darkë që vë kokën në jastëk, falenderoj zotin për këtë mundësi të artë që më dha në jetë! Jam shumë e lumtur që ndodhem në USA, sepse këtu është vendi i duhur për të bërë ëndrrat realitet dhe për të realizuar të gjitha dëshirat. E dua shumë Shqipërinë, por mundësitë për të rinjtë janë të limituara. Ndërsa këtu ka shumë mundësi, është e vështirë t’i fitosh, por e ardhmja është e sigurt!

-Kur ëndrrat janë shumë të mëdha dhe kur i dëshirojmë pa masë, ato bëhen vërtet të realizueshme. Por kur ndiejmë edhe mbështetjen e të tjerëve, marrim një emocion, energji pozitive, që na shtyn të ndriçojmë akoma edhe më shumë. Ju e keni ndierë mbështetjen e komunitetit shqiptar në Boston?

Është shumë e vërtetë! Unë ndihem shumë e privilegjuar, pasi e pata fatin ku kisha shumë mbështetës, dhe i kam ende në rrugëtimin tim. Komuniteti shqiptar ishte i pari që më dha dorë që unë të bëj arritjen time të parë në USA. Çdo ditë më mbështesin dhe më thonë do ia dalësh, “ti je talent, je krenaria jonë”. I falenderoj me zemër për çdo fjalë të ngrohtë dhe për mbështetjen që më japin çdo ditë!

-Ju kanë mbështetur më shumë emocionalisht shqiptarët e Shqipërisë, apo të Amerikës?

Nuk do të veçoja asnjë pasi të dyja palët, si shqiptarët e Amerikës dhe ata të Shqipërisë, më kanë mbështetur dhe më kanë ndjekur në çdo hap timin deri më sot. Dua të them që ndihem shumë me fat për këta njerëz të mrekullueshëm, popullin tonë të dashur shqiptar, që janë kaq njerëz të mrekullueshëm, zemërmirë, mbështetës dhe që besojnë në talentin dhe punën time. Ata janë forca ime më e madhe!

-A mund të na i shpjegoni me pak fjalë, si është një ditë e zakonshme për ju?

Unë kam një ditë shumë të ngarkuar. Zgjohem në 5:30 AM, shkoj në palestër ku bëj gjimnastik dhe fitness, deri në orën 8:00 AM. Pastj nisem për punë nga ora 9:00-5:00 PM. Punoj në një kompani si menaxhere e Boston Vip List. Pasi mbaroj punën, iki në shtëpi të ndërrohem dhe të përgatitem për klasat e dancit, të cilat i nis nga ora 6:30 PM – 10:30 PM. Pasi mbaroj klasat shkoj te puna e dytë 11:00 PM -1:00 AM, ku bëj xhirimin dhe montazhin në studio të videove të punës dhe të eventeve të kompanisë. Më 1:00 AM nisem direkt për shtëpi, fatmirësisht e kam 22 minuta larg, dhe kështu e përfundoj ditën.

-Në përfundim të kësaj interviste, do doja të jepnit një mesazh, duke u nisur nga eksperienca juaj, për ata të rinj që kanë ëndrra shumë të mëdha, të cilët jetojnë qoftë në Shqipëri, apo në një vend tjetër të botës.

Në bazë të eksperiences time ndër vite, unë do të këshilloja për çdo të ri ose te re, qoftë dhe për fëmijët dhe bashkëmoshatarët e mi që kanë ëndrra të medha, të mos ndalen kurrë së shpresuari dhe së punuari fort, për t’i bërë ato realitet. Nëse do ketë një moment dobësie apo demoralizimi, kthjellohuni dhe mendoni synimin tuaj të jetës! Dijeni se jeni shumë të fortë dhe që një ditë do t’ia dilni sado larg të duket ajo ditë, nëse ju keni besim te vetja do të vijë shumë shpejt. Gjithashtu, nga eksperienca ime që askush s’më ndihmoi, nëse ndodh dhe me ju, dijeni se nuk keni nevojë për askënd, vetëm besoni te vetja juaj dhe te ëndrra juaj; punoni pafund dhe nëse lodheni vazhdoni të punoni, sepse një ditë do t’ia dilni mbanë! Ëndrrën tuaj mos ia tregoni askujt, ajo është gjëja më e çmuar e juaja, ruajeni dhe kur ta arrini atëherë tregojani të gjithë botës! Mos u dorëzoni kurrë dhe mos u ndalni për asnjë arsye ose pengesë që mund të hasni rrugës. Është në dorën tuaj sa shumë e doni ta arrini dhe ta realizoni ëndrrën tuaj! Provoni çdo mundësi, nëse mundësia nuk vjen, krijojani vetë vetes mundësinë, dhe gjithçka do të realizohet. Ju jeni gjithçka, duajeni veten tuaj dhe besoni fort në aftësitë dhe dhuntitë tuaja!

Liderët shqiptarë duhet të kultivojnë frymën e Lidhjes së Prizrenit

June 10, 2022 by s p

Nga Mehmet PRISHTINA

Liderët tanë në Prishtinë, Tiranë , Shkup, Podgoricë e Luginë të Preshevës, do të duhej të mblidhen dhe të takohen më shpesh në mes veti se sa me politikanët tjerë të rajonit. Atdhetarët shqiptarë nuk u flijuan vetëm për një copë lirie që e gëzojmë ne sot. Ata u flijuan mbi të gjitha për një kauzë panshqiptare e cila do të sillte më shumë mirëkuptim e harmoni të brendshme kombëtare, si parakusht i ndërtimit të urave të bashkëpunimit dhe integrimit edhe me popujt tjerë në kuadër të ombrellës euro-atlantike.

Sot mbushen 144 vjet nga organizimi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit , një ngjarje kjo me karakter panshqiptar që për herë të parë në histori fermentoi energjitë e brendshme politike e ushtarake kombëtare.

Pas Kuvendit të Lezhës të marsit të vitit 1444, nën organizimin e Gjergj Kastriotit Skënderbeu dhe udhëheqësve të principatave, përkatësisht të princave shqiptare në shekullin e 15, Lidhja e Prizrenit do të mbetet platforma më gjithëpërfshirëse e aspiratave shqiptare për unitetin kombëtar dhe territorial të tyre.

Lidhja Shqiptare e Prizrenit nuk erdhi vetvetiu dhe spontanisht si ngjarje e shkëputur nga konteksti i kohës. Sikundër dihet, Komiteti i Stambollit i themeluar nga ajka kombëtare e kohës, më 1877, me qëllim të çlirimit dhe të ruajtjes së territoreve shqiptare nga hegjemonizmi sllave dhe ai grek, pasi që Perandoria turke pas Tanzimatit (1848) dhe luftërave ruso-turke më 1875/76, me shpejtësi po goditej dhe tronditej nga e ashtuquajtura “Kriza Lindore”, me kohë kishte nuhat rrezikun e copëtimit të trojeve të tyre, andaj, me shpejtësi themeloi “Komitetin e Shpëtimit” të trojeve etnike.

Historia e formimit të Lidhjes së Prizrenit na ka dëshmuar një fakt të pamohueshëm se pa përfshirjen e ajkës së kombit, që përbëhet nga intelektualët dhe atdhetarët më të devotshëm, liria dhe pavarësia kombëtare nuk do të arrinte asnjëherë. Kjo komponentë u vërejt që në Komitetin e Stambollit, i cili përbëhej nga një plejadë intelektualësh më të shquar të kombit: Pashko Vasa, Jani Vreto, Ymer Prizreni, Zia Prishtina, Sami Frashëri, Ahmet Korenica, Mihal Harito, Iljaz Dibra, Mehmet Ali Vrioni, Seid Toptani, Mustafa Nuri Vlora, Mon Tahiri etj. Këtyre intelektualëve do t`u bashkohet ideologu dhe patrioti i shquar i familjes së njohur Frashëri, Abdyl bej Frashëri.

Bashkimi i këtyre figurave të shquara të kombit, i hapi rrugën të gjitha aksioneve politike e ushtarke të shqiptarëve që ndodhën pas firmosjes së Marrëveshjes së Shën Stefanit mes Rusisë dhe Turqisë, ku Shqipërisë nuk iu njoh asnjë e drejtë territorial. Kështu lindi edhe Lidhja e Prizrenit , e cila u mblodh si kundërvënie ndaj aspiratave për copëtimin e viseve shqiptare.

Ajo çka e bën të veçant këtë Lidhje ishte fakti se delegatët që morën pjesë në Kuvendin Mbarëkombëtar kishin si ajtmotiv pune një unitet të plotë mendimi e veprimi pasi që të gjithë qenë të vendosur për të kundërshtuar me çdo çmim copëtimin e trojeve shqiptare dhe për të mbrojtur tërësinë tokësore të Shqipërisë.

Karakteri dhe programi plitik i Lidhjes së Prizrenit do të shërbejë për shumë dekada si udhërrëfyes i atdhetarëve shqiptarë, të organizuar në grupime e orientime të ndryshme politike e ideologjike. E përbashkëta e këtij udhërrëfimi ishte vendosja e interesave kombëtare mbi ato partiake e ideologjike. Vendosja e Atdheut mbi çfarëdo lloj interesi personal, siç veproi edhe kolosi kombëtar Hasan Prishtina, i cili mbetet shembull unik në historinë politike shqiptare, me vetëfljimin e tij për interesin e përgjithshëm kombëtar, duke hequr dorë nga të mirat materiaiale e fianciare që pati.

Kanë kaluar mbi një shekull dhe shqiptarët janë në kërkim të një Hasan Prishtine të dytë, i cili vizionin e udhëheqjes do ta bazonte mbi parimet e pastra kombëtare, që nënkupton sakrifikimin e egos personale në favor të kauzës shqiptare.

Sot fatkeqësisht kemi plot politikan të zgjuar, por ata ende vuajnë pasojat e robërisë së brendshme shpirtërore, si rezultat i egove të mëdha, sepse, siç thonë psikologët, robëria e brendshme i pengon njerëzit ta perceptojnë drejt lirinë e jashtme.

Lidhja Shqiptare e Prizrenit sot nuk do të duhej të mësohej vetëm si një leksion në orët e para të mësimit nëpër shkollat tona. Ajo parasegjithash do të duhej të mbindërtohet si ndërgjegje e pastër politike për të gjithë ata që e kan pasion marrjen me punë të rënda shtetërore e institucionale.

Kur u mbajt Lidhja e Prizrenit, shqiptarët ishin të dekdisur në të katër anët dhe ishte vështirë të grumbullohen në një vend për të marrë vendime historike. Mirëpo ideali kombëtar ishte më i madh se kapriciet individuale, prandaj ajo depërtoi në zemrat e çdo idealist dhe e ndezi zjarrin e atdhedashurisë në të gjitha cepet e viseve shqiptare.

Sot kur rrethanat kanë ndryshuar në favor të proceseve për të cilat shqiptarët kishin luftuar me shekuj, a mund të themi se klasa politike – edhe në Kosovë edhe në Shqipëri, po e neglizhon peshën dhe vizionin e Lidhjes së Prizreni, duke mos punuar në frymën e saj?

Vetëm pak ditë më parë, në Ohër u mbajt samiti i radhës i Ballkanit të Hapur, ku përpos Kosovës ishin prezent edhe politikanët kryesor të rajonit. Në mesin e tyre edhe kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, lideri i BDI-së Ali Ahmeti si dhe kryeministri i Malit të Zi, Dritan Abazoviç.

Do të tingëllonte anakronike të kërkojmë që shqiptarët të vazhdojnë të mbajnë kokën prapa dhe të kufizohen vetëm në forume të brendshme kombëtare, siç ishte edhe Lidhja e Prizrenit. Por, ajo çka është e pafalshme për liderët aktual shqiptarë, ndërlidhet me mosbashkëpunimin dhe moskoordinimin në mes tyre, siç u vërejt edhe në Samitin e Ohrit, ku politikanët shqiptarë ende nuk e kanë një qëndrim unik nëse duhet apo jo të merret pjesë në këtë iniciativë rajonale. Kjo edhe për faktin se Kosova ende nuk i ka kapërcyer sfidat për t’i siguruar asaj perspektivë evropiane. Se kjo është kështu, dëshmon edhe mesazhi që solli sot në Prishtinë Kancelari gjerman Olaf Scholz, i cili në takimin me kryeministrin Albin Kurti, theksoi rëndësinë e një marrëveshjeje mes Kosovës dhe Serbisë. Ai ka bërë thirrje për dialog mes dy vendeve si të vetmen mundësi drejt rrugës në BE. Është e paimagjinueshme që dy vende që nuk njohin njëra-tjetrën të bëhen anëtare të BE-së, tha Scholz, duke kërkuar që dy shtetet të vazhdojnë bisedimet për dialog.

Kancelari Scholz gjatë qëndrimit në Prishtinë u mor edhe me Ballkanin e Hapur. I pyetur nëse Gjermania mbështet Ballkanin e Hapur, nismë ku Kosova refuzon të marrë pjesë, tha se vendi i tij i jep prioritet Tregut të Përbashkët Rajonal.

Scholz theksoi se Procesi i Berlinit është forumi që i çon në BE vendet e Ballkanit Perëndimor, jo Ballkani i Hapur.

“Sa i përket Open Balkan, dua ta them të qartë se ne prioritet të madh i japim Tregut të Përbashkët Rajonal që mendojmë se duhet të përparojë dhe çështjet brenda tij mund të realizohen dhe të çohen përpara”, tha ai.

Më tej kancelari Scholz tha se shtete që duan të anëtarësohen në BE duhet t’i ndjekin rregullat e lirisë së lëvizjes.

“Të gjithë duan të shkojnë në BE atje edhe ashtu ekzistojnë dhe janë të vlefshme rregullat e lirisë së lëvizjes dhe kushdo që dëshiron t’i bashkohet BE-së duhet t’i ndjek ato”, u shpreh Scholz.

Vizita në Kosovë e Kancelari Scholz po koincidon me 140 vjetorin e Lidhjes së Prizrenit, prandaj sfidat janë shumë më të mëdha se kapriciet individuale të politikanëve tanë në Prishtinë, Tiranë , Shkup, Podgoricë e Luginë të Preshevës , të cilët duke kultivuar frymën e unitetit dhe bashkërendimit që pati Lidhja e Prizrenit, do të duhej të mblidhen dhe të takohen më shpesh në mes veti se sa me politikanët tjerë të rajonit. Atdhetarët shqiptarë nuk u flijuan vetëm për një copë lirie që e gëzojmë ne sot. Ata u flijuan mbi të gjitha për një kauzë panshqiptare e cila do të sillte më shumë mirëkuptim e harmoni të brendshme kombëtare, si parakusht i ndërtimit të urave të bashkëpunimit dhe integrimit edhe me popujt tjerë në kuadër të ombrellës euro-atlantike.

Prishtinë, 10 qershor 2022

Write to Mehmet Prishtina

“Nëse doni që e tashmja të jetë ndryshe nga e kaluara, studioni të kaluarën”

June 10, 2022 by s p

Violeta Mirakaj

Qershor 2022

New York

Dokumentari-“Fluturat” nga Bujar Alimani

Është fund Maji. Rruga për në qendrën kulturore të komunitetit “Iliria”, te spitali “Jakoby” në Bronx, New York, të fton të kalosh mespërmes parkut të madh plot gjelbërim, ” Pelham Parkway”. Qielli blu ndërpritej nga fare pak re të vogla pulpore, dielli ishte i ngrohtë dhe era e lehtë të përkëdhelte, të bënte të ndjeje kënaqësi, në këto ditë fund pranvere. Natyra i ka pikturuar pemët dhe gjithandej ka hedhur me tepricë ngjyrën jeshile me të gjitha reflekset e saja të lehta dhe të errëta, dhe bëjnë të spikasin më shumë ngjyrat luleshuma të cilat në mënyrë instiktive të bëjnë pjesë të këtij peisazhi. Qetësia në sallën e qendrës “Iliria” në kontrast me natyrën jashtë të fton të ulesh në një nga vendet bosh të sallës, plot e përplot me spektatorë, në pritje të shfaqjes së dokumentarit “Fluturat” me skenarist dhe regjisorin e mirënjohur Bujar Alimani. Kanë kaluar më shumë se tri dekada nga shembja e Komunizmit, njerëzit janë duke treguar historitë e tyre për këtë periudhë më shumë se kurrë. Madje, disa prej historive po tregohen nga gjeneratat e reja, të cilat kanë ruajtur me fanatizëm historitë e të parëve të tyre. Përmes Artit dhe Historisë, kërkon të provokojë mbi të shkuarën. Kjo nuk është dhimbje vetëm për viktimat dhe familjarët, po për të gjithë Kombin Shqiptar. Në ekranin e madh shohim filmimet që janë bërë në vitet e herëshme të vendosjes së shtetit të ri shqiptar, pas Luftës së Dytë Botërore. Jehona e atyre viteve vjen nëpërmjet parakalimeve dhe jehonës së fjalimeve të pushtetarëve; midis triumfit dhe ngjarjeve makabre të eleminimit të dhjetëra deri në qindra intelektualë të arsimuar dhe kulturuar në universitetet e Europës, me ëndrra dhe dëshira për një Shqipëri, një vend të përparuar demokratik si gjithë Perëndimi. Kjo gjetje regjizoriale prej B. Alimanit shërben si një prolog paraprirës së dramës shqiptare 45- vjecare e cila vjen nëpërmjet zërit të 19 Fluturave, personazhe live të këtij dokumentari. Një gjetje artistike reale kuptimplote nga skenaristi B. Alimani, është dhe titulli i këtij dokumentari, “Fluturat”. Eshtë poezia e gjatë e shkruar në qelitë e burgut nga Elena Luli, nuse në familjen e shquar patriotike Dedë Gjonl Lulit (Gjelosh Luli), arsimuar në Institutin “Nëna Mbretëreshë”, arsimtare me dy vajza të vogla përfundon rrugëve të Internimit, dhe burgut. Ëndrrat e saj i shpreh bukur në vargjet e poezisë “Fluturat”. Në qendër kemi intervistat, kujtimet, përjetimet e këtyre 19 Fluturave, të lindura dhe të rritura në kampet e internimit, po që përcjellin te memorja jonë dramën e qindra mijëra grave të reja dhe të moshuara, fëmijëve, djemve dhe burrave, vëllezërve dhe gjakut të brezave të cilët ishin të destinuar të vuanin kalvarin e një jete makabre, me fajin e vetëm se ishin gjaku dhe pasardhësi i atyre që donin një Shqipëri ndryshe. Duke ndjekur dokumentarin e ulur midis atit dhe bijës, Lekë Mirakaj dhe Matildës, ndjej peshën e kujtimeve të tyre, ndjej emocionin e tyre që përçohet nga ekrani. Është ëmbëlsia e zërit të Matildës, me inteligjencën e kulturën trashëguar që të bën për vete. Pjesëza nga jeta në internim, jeta plotë privime të moshës fëminore, dhimbja për mungesën e babait të saj për rreth 10- vite burgu. U munguan fëmijët prindërve, u munguan prindët fëmijëve- kjo është drama më e madhe. Ashtu si shprehet L. Mirakaj:- “Gjithcka mund të fal, torturat vitet në burgje, mungesa e mjeteve më elementare, por kurrë nuk mund të fal që nuk u isha pranë fëmijëve të mi, të gëzoja me ta vitet e rritjes dhe të maturimit. U mungova atyre, më munguan ata. Kjo është e pafalshme se vitet nuk çbëhen.” Skenë pas skenash dalin në dokumentar si Edi Pervizi, Mira Bajo, Lindita Ndreu ,Besa Muçka Kafile Sina, Vilma Hodo, Lindita Dema, Markela Sina, Mira Bajo, Eva Pervizi etj…dhe japin copëza të jetës në barakat shtëpi, me mungesat dhe dertet që sillte jeta. Një ndër pikat e forta të këtij dokumentari përbëjnë dhe përditësimi i të dhënave të hershme për ngjarje të ndryshme në jetën në internim, jeta individuale por dhe kolektive e këtij grupimi shoqëror, të cilëve ju mohuan edhe gjërat më jetësore të një shoqërie të civilizuar. Shprehësitë gjuhësore të pasur me ndjeshmëri dhe ngjyra reale në intervistat të emocionojnë, sjellin deri te spektatori tablo të jetës dramatike deri dhe pasojat tragjike në jetën e tyre fëminore. Ka disa momente në jetë që lënë gjurmë të thella , si për shembull diskretitimi qe i bëhet fëmijës apo dhe të rriturit. Ndjen të ndahesh në copëza të brishta e të dëshpëruara, të cilat zbehin besimin se një ditë do të arrijë t’i mbledhësh e t’i ngjisësh sërish. Semafori i jetës së tyre, është ndryshe nga të tjerët. Në atë rregjim çnjerëzor vazhdon të rrëfejë njëra nga Fluturat- kishe ndroje dhe të qaje… lotët mund të konsideroheshin si pakënaqësi dhe sfidë për sistemin… Lotët e pafajshme të një krenarie të vrarë ishin. Një dramë po luhet në brendësi. Skenat që paraqiten para syve të spektatorit është ngjethëse. Një stuhi frike dhe keqardhjeje. Perspektiva e persekucionit ishte një motivim i fortë, lëkura dridhej nga pritja… Po vjen gazi -69 i sigurimit. Njera nga vajzat lëshoi një psherëtimë të fshehtë, një nga ato psherëtima të cilat regëtijnë përbrenda qenies si të ishin jehona të largëta të një përroi që rrokulliset poshtë shpateve malore. Rrëfimet e tyre, janë një kujtesë vazhdimësie të larmishëm i kujtimeve që kanë lënë të mbijetuarit e kampit famëkeq të Tepelenës, si volumet e serisë “Zëri i Kujtesës.” Rrëfenja të shumë të mbijetuarve të këtij kombi, filmimet e shumta me pleq dhe plaka që u kanë vdekur në atë kamp rreth 300 fëmijë të vegjël. Aktivitete për sensibilizimin si “Unë i mbijetova Tepelenës”; apo albumi i famshëm i piktorit 87-vjeçar Lekë Pervizi, piktura gravurë me thëngjill në copa kartoni, të cilat janë ndër të pakta dëshmi të përshkrimit të këtij kampi famëkeq, si shtretër dy- tre katëshe, ku mbijetuan familje të tëra me nga 6-7 anëtarë. Kemi motive nga puna e rëndë e grave dhe burrave dhe policët me kërbaç mbi krye. Kampi i Tepelenës ishte një Aushvic shqiptar, me ndryshimin që nazistët u jepnin hebrenjve veshjet me vija i dërgonin në gaz e krematorium, ndërsa komunistët pa rroba bashkëkombësit e tyre, ata parapëlqenin t’i vdisnin. Kjo tablo si te romani i Remarkos, për të provokuar rëndë plagën më të ndjeshme kombëtare të asaj pjese të plagosur më rëndë, e cila përpos fateve të hidhura personale e familjare, rroku me brengën e të pushkatuarve të tyre, të zhdukur pa varr. Ky dokumentar është një vazhdimësi e rrugës së nisur me këtë tematikë, si “Azizi vendos të rrëfejë”të L.Progri dhe regjisorit G. Kurti. Dëshmi e njerit prej të mbijetuarve të kampit të Tepelenës. Pasuar Nga “Golgotha e Tepelenës” e Vasil Kokali; apo “Kujtime nga Ferri” nga Fatbardha Biçaku- Çelepe. Ajo shprehet- “Të dhemb zemra kur mendon vuajtjet në kampet e internimit, si në Tepelenë, Savër, Gradisht etj. Që ishin të reja, u plakën e disa prej tyre vdiqën aty. Si Rukije Dine, Kune Mirakaj, Meleqe Dine, Vasfie Dema, Mudi Dema, Mrika Gjon Markaj, Marta Gjon Markaj, Hajrie Cami, Cuba Mirakaj, Caje Merlikaj, Lice Kaloshi, Bije Kaloshi, Lije Ndreu, Ana Pervizi, Roza Marashi, Hajrie Mulleti etj. Në momentin e vdekjes – vdiq një Nanë me zemër plagë, për djalin që e pati në burg, për djalin e arratisur që nuk ia dëgjoi zërin per 20 vite, apo që djali i vetëm i mbeti pa të ardhme. Kjo është tragjedia shqiptare që u luajt në amfiteatrin jetë. Vazhdimësia e rrëfimeve të një jete skëterrë, torturat, inskenimet e akuzave politike, kalvarin e udhëtimeve nga një kamp internimi në tjetrin, nga burgu në burg, tashmë përbëjnë dosjen e gjallë të rregjistruara me kamera dhe diktofona. Jeta e 42mijë emra të përsekuatuar politikë të ndarë në kategori:- Të pushkatuar, të vdekur në burgje, që kanë humbur aftësitë mendore, të burgosur, të internuar e të dëbuar, kërkon libra të tërë për të shkruar detajet nga më të llahtarshmet nëpër hetuesi dhe burgje- asgje nga memoria e tyre nuk janë fshirë, janë kujtime nga e kaluara, diçka që na lidh me të, diçka që të tërheq vemendjen, kohë e cila ka kaluar….Spinoza thotë:- “Nëse doni që e tashmja të jetë ndryshe nga e kaluara, studioni të kaluarën” Përjetimi këtij varg persekucioni – Jeto se s’vdes dot! Kur s’vdes dot, atëhere do të jetosh si të mundesh. Gjersa ka jetë, ka dhe shpresë, le të shpresojmë. Shpresa dhe jeta janë bashkë. Është kalvari i trishtë i njerëzve të persekutuar në mënyrë absurde… Jetë njerëzish të thjeshtë, që sjellin dëshmi tronditëse të një kohe. Ky dokumentar nuk është thjesht pjesëza nga jeta e e 19 Fluturave po është vazhdimësi që hap rrugën për rrëfime të tjera.

NË PËRVJETORIN E 144 TË LIDHJES SHQIPTARE TË PRIZRENIT

June 10, 2022 by s p

Dr. Etleva Lala

Budapest

Për Lidhjen Shqiptare te Prizrenit është shkruar mjaft deri sot, janë botuar monografi, studime dhe vëllime me dokumente e dorëshkrime, por, megjithatë ka mbetur një pjese e madhe e burimeve arkivore, lende kjo e dorës se pare, e pa botuar dhe pa hulumtuar. Studiuesit dhe specialistet e kësaj periudhe i pret një lëndë mjaft voluminoze dorëshkrimesh, dokumentesh, raportesh, relacionesh dhe materiali tjetër ne disa arkiva, siç janë ato te Vjenës, Romes, Vatikanit dhe Zagrebit. Gjatë viteve te kaluara, kemi shfrytëzuar pjesërisht disa nga fondet e këtyre arkivave dhe si kontribut modest, për ndihmese studiuesve shqiptare dhe te tjerë, ju ofrojmë rezultatet e kërkimeve tona, me dëshirë qe ato te shkojnë edhe me tutje, veçanërisht ne përvjetorët tjerë te Lidhjes Shqiptare te Prizrenit.

Në arkivin shtetëror kroat në Zagreb, para disa kohësh në fondin arkivor “Dokumente për kryengritjen boshnjake”, 1871-1881 janë zbuluar rreth 200 raporte të konsullit gjeneral austro-hungarez në Shkodër, Fridrih Lipihut dhe të konsullit tjetër po ashtu të austro-hungarezë, në Sarajevë, Wasich -it.

F. Lipihu ka lindur në Lublanë në vitin 1834, ndërsa ka vdekur në vitin 1888. Ishte diplomat i karrierës, student i Akademisë Orientale të Vienës dhe “njohës i shkëlqyer i situatës në Shqipëri, në atë kohë”, siç përshkruhet në një tekst të shkurtër në botimin e ri të Leksikonit biografik Austriak, nga viti 1993. Në Shqipëri ka shërbyer 24 vjet, fillimisht në Prizren, pastaj pas vitit 1878 në Shkodër, si konsull gjeneral i Austro-Hungarisë. Siç ceket në Leksikonin e përmendur Austriak, raportet e tija, për zhvillimet dhe kundërshtimet e popullsisë shqiptare, kundër zbatimit të vendimeve të Kongresit të Berlinit, i ka botuar ministria e punëve të jashtme të Austro-Hungarisë, së atëhershme, në Vjenë, në botimet e saja zyrtare, të ashtuquajturat “Librat e kuq” për vitet 1877-1881.

Për F. Lipihun, kanë shkruar nekrologje edhe gazetat e Vienës, pas vdekjes së tij, në vitin 1888. “N. Prese,” e datës 4 korrik 1888 dhe “Viener Caitung” e datës 4 dhe 22 korrik të vitit 1888. F. Lipihu ishte shumë i zoti, i besuar por edhe diplomat i shkolluar karriere, me një përvojë të gjatë, siç vlerësohet nga gazetat e Vienës dhe Leksikoni Austriak; njohës i shkëlqyer i situatës së përgjithëshme të atëhershme në Shqipëri, si dhe njohës i disa rrymave ekzistuese shqiptare që dalloheshin në disa këshilla në qendrës së Lidhjes Shqiptare në Prizren, por edhe i atyre çarqeve që ishin me ndikim shumë të madh në “Këshillin e Shkodrës”; të atij në Gjakovë dhe në vende të tjera, sikur që mund të vërehet nga raportet e tija të vitit 1878.

Në kuadër të këtij shkrimi, si një përmbledhje e burimeve dhe të dhënave themelore, kryesisht të lëndës arkivore në Arkivin Shtetëror Kroat në Zagreb, për Lidhjen e Prizrenit, si ngjarje mjaft e rëndësishme e Rilindjes Kombëtare shqiptare në Shqipëri dhe Kosovë, kemi shfrytëzuar lëndën e pabotuar e cila ruhet në këtë arkiv.

Në Arkivin Shtetëror Kroat në Zagreb, në fondin: “kryengritja boshnjake” [HDA, fond nr. 435, Dokumentet mbi kryengritja boshnjake /Akten des K. K. General – Commandos Zagreb Grenz – Verwaltungs – Praesidial/ 1878-1881,] kohë më parë kemi zbuluar disa qindra dokumente, përshkrime dhe raporte të konsullit austro-hungarez në Shkodër, F. Lippich-ut, i cili raportonte nga janari i vitit 1878 deri në dhjetor të vitit 1881, në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Monarkisë Austro-hungareze, grofin Andrassy, për zhvillimet dhe organizimet e popullsisë shqiptare në “Ligën popullore” [Volkslige], për të mbrojtur vendbanimet e tyre në Shqipëri dhe Kosovë në të cilat kishin jetuar denbabaden, të cilat do t’iu jepeshin fqinjëve sipas përfundimeve të padrejta të Kongresit të Berlinit, i cili, në muajin qershor të vitit 1878 kishte filluar punimet e tija, duke marr një seri vendimesh, për ndarjen e këtyre viseve dhe dorëzimin e tyre fqinjëve sllav, mbretërisë së Malit të Zi dhe mbretërisë së Serbisë dhe një pjesë Greqisë. Të gjitha këto shtete së bashku me Bullgarinë, sapo ishin çliruar nga sundimi konservator, jodemokratik dhe vjetruar nga çdo shikim i Perandorisë Osmane.

Këto raporte të konsullit gjeneral Lippich, në fillim, në origjinal i janë dërguar Ministrisë së punëve të jashtme në Vjenë; por, përshkrimet [Abschrifeten] ju janë dërguar për “dijeni” [zur Kenntnissnahme] nenmarshallit; baronit Fran Filipovich; komandantit të forcave ushtarake për Kroaci e Sllavoni si dhe gjeneralit të artilierisë në Zagreb: “…Feldzeugmeisters, Commandirenden Generals für Croatien und Slavonien, Exellenz, Agram”.

Baroni Franjo Filipoviqi ishte vëllai i gjeneralit, baronit Filipoviq, i cili drejtonte forcat ushtarake austro-hungareze me rastin e okupimit të Bosnjes dhe Hercegovinës. [Baroni F. Filipoviqi, me parashtesen “von Philippsberg,” ka lindur ne Gospiq më 12 tetor 1820; ndërsa ka vdekur më 8 qershor 1903 në Vjenë. Vëllai Josipi, gjithashtu gjeneral dhe nenmarshal, ka lindur në Gospiq, nga një familje krajshinike me tradita ushtarake, më 28 qershor 1819; ndërsa ka vdekur më: 6 gusht 1889 në Pragë]. Është evidente se gjeneral Fran Filipoviqi si udhëheqës ushtarak për Kroaci e Sllavoni, duhej të ishte i njoftuar për ngjarjet në Ballkan dhe në kufinjët me Bosnje e Hercegovinën, duke përdorur të gjithë mjetet për të okupuar këtë të fundit.

Së bashku me këto relacione të konsullit gjeneral nga Shkodra, Lippich-ut, në dokumentat që përmban ky fond, janë të ruajtura edhe disa raporte të konsullit gjeneral të Austro-Hungarisë, nga Sarajeve, Wasstisch-it; të adresuara për për udhëheqësin, gjeneralin F. Filipoviq në Zagreb. Një pjesë e këtyre raporteve bën fjalë edhe për çetat e shqiptarëve në Bosnje e Hercegovinë, në kuadër të radhëve ushtarake të njësive të Perandorisë Osmane, por edhe në anën e kryengritësve, duke ofruar shënime shumë interesante dhe të sakta. pushtuar nuk e mbështesin Malin e Zi.

Fondi 435, “Dokumentat për kryengritjen boshnjake, 1871-1881;” [Akten des K. K. General – Commandos Zagreb Grenz–Verwaltungs–Praesidial], i cili është në Arkivin Shtetëror Korat, në Zagreb [HDA] përmban një lëndë mjaft voluminoze dhe të pasur me dokumente për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit. Ky fond për vitet 1878-1881, ka 24 kuti me dokumente origjinale dhe të pabotuara. Pothuajse të gjitha dokumentet janë në gjuhën gjermane, një pjesë fare e vogël janë në gjuhën frënge.

Pos raporteve dhe relacioneve që jepen për vitet e veprimtarisë së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në këtë fond, ruhen edhe dokument të tjera para dhe pas kësaj periudhe kohe; por, nën konsullatën e Sarajevës dhe atë të Trebinjës, ka edhe një numër të konsideruar dokumentesh që bëjnë fjalë për rrezikun e zhvillimeve politike në Shqipëri, pastaj për veprimtarinë e qetave shqiptare në kuadër të ushtrisë turke; si dhe të qetave tjera që ishin mbështetëse të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Të dhënat që gjinden në këto dokumente janë, çuditërisht të sakta, precize, me shqiptim të drejtë dhe tepër korrekt si të toponimeve, mikrotoponimeve, emrave personal, por edhe ngjarjeve dhe datave të caktuara. Pothuajse në gjithë fondin, me pedanteri ushtaraku, janë shënuar ngjarjet në mënyrë kronologjike, pa lejuar ngatërrime, përsëritje apo tejkalime të mundshme.

Regestat që ofrojmë për botim, janë vetëm për vitin 1878, dhe atë jo për tërë vitin, por janë zgjedhur 20 sosh, me qëllim të një prezantimi sa më korrekt të dokumenteve, duke pasur parasysh që studiuesve dhe lexuesve të ju ofrojmë mundësin e një njohje sa më të përgjithshme me përmbajtjen e tërë fondit. Natyrisht, dokumenti i përmbledhur në vetëm disa rreshta, e kur ka raste, që në origjinal, ka disa dhjetëra faqe, mund të mos jetë pasqyrim besnik i tërësisë, por ne kemi bërë përpjekje që të ruajmë sa më besnikërisht thelbin e qëndrimeve dhe ideve të kohës kur është krijuar dokumenti.

Përshkrimet e raporteve të konsulit gjeneral austro-hungarez, F. Lippich në Shkodër, dërguar ministrit të punëve të jashtëme të Monarkisë Austro-Hungareze, grof. Andrassy-it, për ngjarjet politiko-ushtarake në vitin 1878 në Shqipëri, Mal të Zi dhe Serbi; të cilat për dijeni i dërgoheshin edhe baronit, gjeneralit F. Philippovich, komandant i përgjithshëm ushtarak, për Kroaci e Slavoni, me seli në Zagreb.

Të gjitha dokumentat janë marrë nga fondi: Dokumentat për kryengritjen boshnjake, 1871-1881; [Akten des K. K. General – Commandos Zagreb Grenz–Verwaltungs–Praesidial], të cilat ruhen në Arkivin Shtetëror Korat, në Zagreb [HDA], vetëm për vitin 1878, për muajt mars – dhjetor. [sign. HDA, fondi 435, nr. 377-2945, 1878].

Shkodër, 11 mars 1878

Nga pozita e guvernatorit të përgjithshëm civil dhe ushtarak, në Shkodër është larguar Mustafa Pashai. Në vend të tij është emruar Hysen Pashai, gjeneral divizioni dhe komandat i trupave ushtarake në Shkodër. Konsuli gjeneral austro-hungarez nuk i kushton rëndësi të veçantë këtij ndryshimi në këtë provincë, pos që vë në pah se Hysen Pashai në vendime politike është më energjik dhe ka moshë më të re se paraardhësi i tij. Komisioni i përzier, turko-malazias, i formuar pas nënshkrimit të marrëveshjes në janar të këtij viti, për përcaktimin e kufinjëve të përkohshëm në mes të Shqipërisë dhe Malit të Zi, është shuar, pas nënshkrimit të paqes së Shën Stefanit.

Shkodër, 19 prill, 1878,

Trupat malaziase në teritoret e okupura të Shqipërisë së Veriut (Tivari, Anamalas, Kraj, Ulqin) kanë rreth 1800 ushtarë. Mali i Zi, në raportet zyrtare paraqet numrin e ushtarëve prej 6000 vetësh. Para disa kohësh është nxierr urdhër që ushtarët të mbajnë armët në gjendje gadishmërie, dhe të sigurojnë edhe disa opinga shtesë. Në viset e okupura pozita e banorëve është gjithnjë e më e vështirë. Për shkak të situatës politko-ushtarake, fusha ka mbetur djerr; situata më e rëndë është në rrethin e Tivarit. Mungesa e ushqimeve dhe veshmbathjeve është njëri nga porblemet kryesore në Ulqin. Kanë shpërthyer epidemi të ndryshme sëmurjesh.

Shkodër, 4 maj 1878,

Përfaqësuesit e fisit katolik malësor shqiptar, të Shkrelit, kanë deklaruar se janë të gatshëm për të luftuar kundër Malit të Zi. Lutem që qeverija austro-hungareze ti ndihmoj në ornaizim dhe ti furnizoj me ushqime. Theksojnë se nuk do të pranojnë humbjen e pavarsisë. Është më se e qartë se okupimi i Shqipërsië Veriore nga ana e Malit të Zi, ka shumë pak përkrahës. Nëse Mali i Zi, pretendon që të pushtojë pjesët malore, të cilit i kanë takuar me paqen e Shën Stefanit, (prill 1878), duhet të pregaditet për një luftë të përgjakshme. Shumicë e banorëve të pjesës së pushtuar nuk e mbështesin Malin e Zi.

Shkodër, 15 qershor 1878

Qytetarët e Shkodrës të bashkuar, myslima e të krishterë; së bashku me përfaqësuesit e fiseve malësore dhe qyteteve të tjera, kanë bërë publik vendimin që i bashkohen Lidhjes Shqiptare, e cila është themeluar në Prizren. Shteetve pjesëmarrëse në Kongresin e Berlinit, do të ju dërgojnë një telegram [deklaratë] të përbashkët ku hapur do të deklarohen për mbrojtjen e kufinjëve dhe tokave shqiptare. Shkak për një veprim të tillë të qytetarëve shqiptarë si duke është zgjerimi i teritoreve malaziase në Veri të Shqipërisë, në dëm të shqiptarëve. Kishte edhe disa zëra të veçuar të cilët kërkonin autonomi dhe bashkim me Monarkinë Austro-Hungareze. Konsulli austro-huhgarez është i njoftuar për konceptin e deklaratës dhe nuk kishte vërejtje tjera, pos atyre gjuhësore.

Shkodër, 22 qershor 1878

Pëfaqësuesit e pushtetit turk, janë përpjekur që lëvzijet e shqiptarëve në Shkodër, Prizren e gjetiu, ti paraqesin me një qëllim dhe karakter tjetër, duke tentuar që të ndryshojnë karakterin e tyre nacional, në favor të asaj se ata, shqiptarët, kërkojnë të ruajnë autoritetin qëndror të Portës së Lartë dhe lidhjen me të. Si duket qëllimet e Portës së Lartë janë që duke futur elemente të tjera nacionale, jo myslimane, dëshiron të vë në plan të parë qëllimin fetar e jo atë nacioanl që ka Liga Shqiptare. Megjithkëtë, Liga Shqiptare duhet të insistoj për barazi të plotë të besimeve dhe kështu do të fitonte një karakter të përgjithshëm popullor, duke kundërshtuar qëllimet e Portës së Lartë, që gjithë lëvizjes ti jap karakter të një kryengritje fetare.

Shkodër, 30 qershor 1878

Delegatët shkodranë të Lidhjes Shqiptare udhëtuan për në Prizren, për të marrë pjesë në Kuvendin Qendror. Delegatët marrin rrogë të rregullt, por konsulli gjeneral nuk ka informata se nga kush fond. Ipeshkvi greko-katolik i Elbasanit përmes konsullatës së Durrësit ka kërkuar mbështetjen [mbrojtjen] e qeverisë Austro-Hungareze. Kërkesen e ka bërë gojarisht. Kërkesë të ngjashjme kanë bërë edhe priftërinjët katolikë.

Shkodër, qershor 1878

Sipas vendimeve të Kongresit të Berlinit, Tivari do ti takoj Malit të Zi, gjë që ka shkaktuar shqetësime të shumta të qytetarëve. Shqipëria, me këtë rast ka pësuar një humbje të ndieshme politke, por edhe teritoriale. Ky teritor gjithmonë i ka takaur Shqipërisë, si politkisht ashtu edhe sipas funksionit kishtaro-relegjioz. Jan dëgjuar zëra të fortë, të cilët kërkojnë se Tivari do të mbrohet me armë dhe se Lidhja Shqiptare në Prizren, do të duhej ti mbështeste financiarisht, me armatime dhe me ushtarë në një konflikt të mundshëm me Malin e Zi. Konsulli austro-hungarez, dyshon në mundësinë e mbrojtjes me sukses të Tivarit nga ana e shqiptarëve dhe Lidhjes së Prizrenit.

Shkodër, 13 korrik 1878

Me rastin e vendimit të Kongresit të Berlinit që Tivari ti takoj Malit të Zi, qytetarët shkodranë kanë formuar një Këshill për mbrojtjen e territoreve shqiptare me program të njëjtë politik me Lidhjen e Prizrenit. Është bërë zgjedhja e kryetarit, anëtarëve të këshillit. Ka filluar mbledhja e mjeteve financiare. Bëhen përpjekje për formimin e një policie popullore me disa qindra anëtarë. Si duket, përfaqësuesit e pushtetit turk, kanë marrë vendim që Këshillit ti lejohen një pjesë e të ardhurave nga tatimet ushtarake-luftarake sid he disa të ardhura të tjera. Në Prizren është një situatë krejt tjetër. Atje, Këshilli ka ndërmarrë shumë veprime, ndërsa për hollësi të tjera, do të ketë në raportet tjera, njofton konsulli austro-hungarez.

Shkodër, 20 korrik 1878

Vërehet një shqetësim i madh i Këshillit në Shkodër, me rastin e lëshimit të territoreve të: Zhablakut, Shpuzës e Podgoricës, Malit të Zi. Si duket Këshillin e Shkodrës e kontrollon Hysen Pasha. Në Prizren situata është shumë serioze. Populsia shqiptare atje është e armatosur me armë shumë moderne; ndërsa udhëheqësve ju është dhënë autorizim i pakufizuar në raport me organet qeveritare, pos tjerash edhe për çështje politike.

Shkodër, 10 gusht 1878

Edhepse marrëveshja për paqe është ratifikuar, si duket Porta e Lartë nuk i ka dërguar fare instruksione guvernatorit të përgjitshëm të Shkodrës, Hysen Pashait, për tërheqjen e trupave nga zona e Podgoricës. Edhepse këto territore i ka fituar Mali i Zi, as ata nuk marrin ndonjë vepri m konkret, pos që bëjnë një sigurim formal. Guvernatori [qeveritari] Hysen Pashai këkron nga Lidhja Shqiptare e Pizrenit, që në rast të sulmit nga ana e malaziasve, Lidhja të dërgoj trupa ushtarake për ndihmë. Kanë arritur lajmet e para për marshimet e trupave austro-hungareze në Bosnjë. Ky lajm është pritur me disponime të ndryhsme, dikund me gëzim, e në disa raste me frikë e drojë.

Shkodër, 16 gusht 1878

Guvernatori i përgjithsëm, Hysen Pashai, kërkon nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit ndihmë në njerëz dhe armatim, për shkak të ngjarjve ushtarake që po ndodhin në Bosnje. Por, shumë shpjet ka qenë i informuar se okupimi po bëhet në marrëveshje me Portën e Lartë. Në Prizren ka pasur shqetësime me rastin e okupimit ë Bosnjës.

Shkodër, 24 gusht 1878

Një telegram që ka mbërritur nga Stambolli, njofton arritjen e Mehmet Ali Pashait dhe sqaron se ai kishte për detyrë të çarmatoste popullsinë e armatosur shqiptare; të shpërndate Këshillin Nacional Shqiptar [Lidhjen Shqiptare të Prizrenit], t’i dorëzonte Plavë e Gusi, Malit të Zi, të qetësonte vendin dhe të siguronte paqen si dhe zbatimin e vendimeve të Kogresit të Berlinit. Ardhjae tij ka shkaktuar tërbimin e shqiptarëve të tubuar rreth Lidhjes së Prizrenit. Këshilli i Shkodrës bën përpjeke të bind fiset e malësorve të Veirut, që janë të besimit të krishterë, për të kundërshtuar dorëzimin e Podgoricës, Malit të Zi. Përfaqësuesit e fiseve e kanë qartë se territoret e tyre mbeten në Shqipëri, ndërsa Grudën e Triepshin, Mali i Zi duhet të ja kthej Shqipërisë.

Shkodër, 1 shtator 1878

Marshali, Mehmet Ali Pashai ka hasur në vështërsi të shumta për zbatimin e obligimeve që kishte marrë nga Porta e Lartë. Në një nga rrugët kryesore të Prizrenit, është vrarë telegrafisti i marshallit Mehmet Ali Pashai. Është pikëpyetje e madhe në do të reagojë Porta e Lartë apo jo? Ngase ata vetë po organizojnë dhe drejtojnë Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, si mjet për të realizuar interesat e tyre në territorin e Shqipërisë.

Shkodër, 14 shtator 1878

Në Gjakovë, është vrarë, marshalli, Mehemt Ali Pashai, në një sulm që kanë organizuar fiset malësore shqiptare. Në këtë vrasje është e përzier edhe Lidhja Shqiptare e Prizrenit. Lidhja Shqiptare e Prizrenit e ka flijuar marshalin Mehmet Ali Pashain, edhepse ne mledhjen e saj të mbajtur me 27 gusht 1878, Lidhja kishte pranuar të njihte kufinjët e përcaktuar nga Kongresi i Berlinit. Megjithatë, nuk duhet pritur ndonjë reagim energjik të Portës së Lartë lidhur me këtë ngjarje tragjike, ngse udhëheqësit e Lidhjes së Prizrenit, nuk janë asngjë tjetër pos figura që me to udhëheq Porta e Lartë.

Shkodër, 21 shtator 1878

Situata politike në Shkodër ka filluar të qetësohet, pas tentimit të destabilizimit të rendit dhe qetësisë publike. Disa qindra hapa larg nga konsullata e Austro-Hungarisë, në dretim të saj, është shtirë me armë zjarri. Rastin e ka marrë që ta hetojë personalsiht Hysen Pasha. Këshilli Qendror i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, bën sikur ka hequr dorë nga rrethet të cilat kanë marrë pjesë në vrasjen e marshallit Mehemt Ali Pashait në Gjakovë. Problemi qëndron aty se: Prizreni e ka organizuar të gjithë këtë rrëmujë, por ju ka frikën pasojave.

Shkodër, 29 shtator 1878

Këshilli i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, për Gjakovë, është akuzuar nga Këshilli Qendror i Lidhjes së Prizrenit, në Prizren, për pjesmarrje në vrasjen e marshallit Mehmet Ali Pashait. Mund të vërehet se Lidhja Shqiptare është duke e humbur ndikimin që kishte në zhvillimet politike në botën e jashtme; por edhe në vetë Shqipërinë. Një nga shkakqet e mundshme është edhe mos harmonija në kryesinë e saj. Në ndërkohë shumë trupa ushtarake turke po përqëndrohen në drejtim të Kosovës. Ekziston një rrezik i ri për një luftë të mundshme në Kosovë. Përfaqësuesit e fiseve malësore të Veriut janë të gatshëm ti përgjigjen thirrjes së Lidhjes Shqiptare për luftë kundër Malit të Zi. Okupimi i Bosnje e Hercegovinës ka përfunduar.

Shkodër, 5 nëntor 1878

Ka mbërritur ftesa e Sheh Mustafait nga Prizreni, që delegatët e Shkodrës të shkojnë për një këshillim, në Këshillin Qendror të Lidhjes Shqiptare, në Prizren, gjë që ka shkaktuar ndarje mendimesh në mesin e anëtarëve të Këshillit shkodran. Sipas mendimit të tyre Lidhja Shqiptare e ka bërë shpenzime të shumta, pa treguar rezultate konkrete; për këtë arsye disa nga anëtarët e këshillit shkodran janë skeptik. Nëdrsa në anën tjetër, kur Shkodra kërkoi ndihmën e Lidhjes Shqiptare në Prizren, ata nuk reaguan fare, por heshtën. Këshilli i Shkodrës ka kërkuar mendimin e Hysen Pashait, por ai nuk ndodhej në Shkodër. Kjo do të ishte hera e parë, që një udhëheqës zyrtar i Portës së Lartë, publikisht të tregonte qëndrimet e ija ndaj Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Shkodër, 12 nëntor 1878

Dorëzimi i Gusisë, Malit të Zi, ende është shumë porblematike. Një anëtar i nderuar i fisit të Kelmendit e ka vizituar konsullin e monarkisë austro-hungareze në Shkodër. Me dorëzimin e Gusisë, Malit të Zi, edhe ky fis humb disa territore të rëndësishme. Arrijnë lajme se pas vrasjes së marshallit Mehmet Ali Pashait, ka përpjekje për riorganizimin e Lidhjes Shqiptare, por në veprimtarinë e saj e cila është nën ndikimin e Stambollit, çdo herë e më shumë vërhet një qëndrim armiqësor i hapur kundër Monarkisë Austro-Hungareze.

Shkodër, 18 nëntor 1878

Dega e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për Shkodër, ka marrë vendim, meqenëse kthimi i guvernatorit, Hysen Pashait u zgjat shumë, që në takimin e Këshillit Qendror të Lidhjes Shqiptare në Prizren, të dërgoj një anëtar të vetin, për të marrë të gjitha njoftimet sekrete nga Sheh Mustafai. Bejlerët e Dibrës ende nuk janë të gatshëm për të marrë pjesë në Lidhjen Shqiptare të riorganizuar. Nëse Lidhja Shqiptare e Prizrenit do të ndjek politikën e saj parimore, nuk do të ketë mundësi që ti shmanget një konflikti të afërt me Monarkinë e Austro-Hungarisë. Nëse trupat e ushtrisë austro-hungareze okupojnë Novi Pazarin dhe Mitrovicën e Kosovës dhe drejtohen për Prizren e Prishtinë, atëher, edhe Dibra me siguri se do të okupohej.

Shkodër, 18 dhjetor, 1878,

Raport mbi pregaditjen dhe gjendjen e gadishmërisë së trupave ushtarake turke, nën komandën e Ali Sain Pashait dhe ushtrisë së Malit të Zi, në pozicionet rreth Tivarit. Oficieri austro-hungarez von Thymel është i angazhuar për studime të hollësishme për gjendjen e trupave malaziase. Në popullsim shqiptare të besimit musliman, janë të pranishme parashikimet e mundshme që ushtria Turke të mbrojë Shqipërinë nga pretendimet teritoriale malaziase. Fiset e shqiptare të malësorve të krishterë nga krahina e Mirditës (Kastrati, Hoti, Gruda, Shkrlei, Kelmendi) organizojnë forcat ndihmëse për mbrojtje kundër Malit të Zi.

Pos dokumenteve të cituara si regesta dhe atyre të përmendura, duhet veçuar edhe dhjetëra dokumente të tjera nga fondi i: “Mëkëmbësit të mbretit për Dalmaci” për vitet 1875-1881. [Sot ruhen në Arkivin Shtetëror të Zarës, fondi 88]. Në këtë fond, ruhet një numër i konsideruar i raporteve të konsullit gjeneral nga Shkodra, Wasich-it, i cili një vit më vonë, siç e kemi cekur më lartë, emërohet konsull në Sarajevë. Raportet e konsullit gjeneral Wasich nga Shkodra, i dërgoheshin Mëkëmbësit për Dalmaci, gjeneral Rodiqit. [Gjeneral Gabrijel Rodiqi ka lindur në Vrginmost, më 12 dhjetor 1812; ndërsa ka vdekur në Vjenë, më 21 maj 1890. Në vitin 1869 emërohet udhëheqës ushtarak për Dalmaci. Nga viti 1870 emërohet “Mëkëmbës” për Dalmaci, me seli në Zarë].

Televizioni Boin është CNN-i i Malësisë dhe i Diasporës

June 9, 2022 by s p

Nga Gjekë Gjonlekaj/

Në verën e vitit 2000 një grup malësorësh shqiptarë udhëtuam nga New York-u për në Prishtinë, për të vizituar Kosovën tonë të lirë. Arritëm atje në Itakën tonë pas një çerek shekulli. Ishim dënuar nga pushteti i atëhershëm jugosllav, sepse kishim qënë aktiv në lëvizjen e shqiptarëve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, por edhe për bashkimin kombëtar, edhe pse të gjitha aktivitetet tona kishin qënë në pajtueshmeri me Kushtetutën dhe ligjet amerikane. Ndërsa po kalonim me aeroplan nëpër qiellin e kaltërt të Dardanisë nga dritaret e aeroplanit po shikonim fushat dhe malet e bukura të asaj treve historike dhe legjendare.

Përveç qytetarëve të Kosovës, në Prishtinë kishin ardhur edhe një grup malësorësh nga Mali i Zi, midis të cilëve dalloheshin Tomë Bojaj dhe Luigj Berishaj të emisionit televiziv në gjuhën shqipe në Podgoricë për të marre pjesë në Panairin e Librit. Aty po merrja pjesë edhe unë me disa vepra të botuara anglisht dhe shqip në New York. Organizatorët e këtij Panairi e pritën mirë ndërmarrjen time botuese Gjonlekaj Publishin Company. Gjatë atyre ditëve në Prishtinë shumicën e kohës e kaluam me Tomën Bojaj dhe Luigjin Berishaj. Tomë Bojaj ishte njeri i veçantë. Ky djalë i ri të jepte përshtypjen e një profesionisti që aspironte punë të mëdha dhe të mira. Toma ishte shumë i matur dhe i ndjeshëm ndaj çështjes kombëtare. Fliste ngadalë dhe nuk premtonte shumë. Kishte alergji ndaj fjalëve të mëdha e punëve të vogla. Ishte optimist në jetë, por ajo çka shkëlqente në sytë dhe fytyrën e tij ishin cilësitë e tij të mrekullueshe prej një patrioti të vërtetë. Fliste me pasion për historinë, kulturën dhe traditat tona, e veçanërisht ato të Malësisë së Madhe.

U miqësuam në Prishtinë, mbase ndikim të madh kishin idealet dhe profesionet tona të përbashkëta. Toma ishte elegant dhe çdo punë i kishte hije. Ishte shumë i brengosur lidhur me shtypjet dhe diskriminimet sërbo-malazeze ndaj malësorëve. Këto cilësi fisnike dhe patriotike e shtynë që një vit më vonë, pikërisht Ditën e Pavarësisë së Shqipërisë, më 28 Nëntor të vitit 2001 të themelonte Televizionin e pavarur në gjuhën shqipe.

Data të cilën e kishte caktuar për inagurimin e këtij televizioni tregonte më së miri kush ishte Tomë Bojaj. Këtij televizioni i dha emërin BOIN që ishte vendlindja e tij në Grudën historike të Malësisë së Madhe, ku kishin jetuar shumë familje të përmendura . Puna dhe përpjekjet për themelimin e këtij televizioni kishin qënë tepët të vështira, por Toma dhe bashkëshortja e tij Sandra Bojaj ia kishin vënë themelet e forta që për më shumë se dy dekada nuk e lëkundën asnjë herë stuhitë e ndryshme, bile as ato shoviniste. Ky televizion u themelua për qëllime të mira kombëtare dhe Zonja Bojaj meriton respekt gjithëkombëtarë sepse po e vazhdon amanetin e burrit të saj të ndjerë.

Tragjedia e tij personale sëmundja dhe më vonë vdekja kishin qënë katastrofë e papërshkrueshme për familjen e tij dhe për të gjithë malësorët në Malësi e në diasporë.Toma u përcoll me nderime të mëdha. Dom Nosh Gjolaj në një intervistë që u transmetua në TV BOIN e krahsoi Tomë Bojajn me burrat më të përmendur të Malësisë së Madhe. Në ato kohë të vështira dëgjoheshin përshpërima se ky televizion mund të ndërpriste transmetimet. Por shikuesit e rregullt të këtij televizioni i luteshin Zotit që të mos ndodhë një gjë e tillë.

Zonja Sandra Bojaj ishte para dy provave të mëdha e të vështira: jeta, edukimi dhe arsimi i katër fëmijëve të moshës tepër të re. Por edhe vazhdimi i Televizionit BOIN, që ishte amanet i burrit të saj.

Ajo mori dy përgjegjësi të mëdha në jetë, duke vazhduar kujdesin e gjithanshëm të fëmijëve dhe të Televizionit BOIN me nder e dinjitet. Qëndrimi i saj na kujton ato malësoret fisnike të shekullit të kaluar, të atyre malësoreve te mrekullueshme të cilat pas vdekjes së burrave ruanin shtëpinë, nderin e familjes dhe fisit. Ky rast i veçantë evokon një zonjë amerikane e cila mori përsipër vazhdimin e gazetës “The Washington Post” pas vdekjes tragjike të burrit të saj. Kjo grua e famshme amerikane quhej Katharine Graham e cila e menaxhoi këtë gazetë, duke hyrë në historinë e Amerikës për guximin dhe aftësitë e saj të veçanta në përparimin e gazetarisë. Ajo ishte gruaja e parë në Amerikë e cila kishte krijuar “Tryezën e Rrumbullakët”, për t’u ulur të gjithë njësoj. Zonja Katherine Graham vdiq në vitin 1991 dhe u përcoll për në amëshim me nderimet më të mëdha nga elita politike dhe intelektuale e Washingtonit, ku kishte marrë pjesë edhe Presidenti i Shteteve të Bashkuara George H. Bush dhe dy ish-presidentë amerikanë.

Sot qytetërimi botëror e konsideron televizionin si fuqinë e katërt të shoqërisë njerëzore, ku bëjnë pjesë ekzektivi, legjislativi dhe gjyqësori. Televizioni BOIN shkëlqen si drita e diellit në ekranet televizive të Malësisë mbase edhe me shumë në diasporën e Amerikës dhe Evropës. Malësorët e Amerikës bile edhe ata që e kuptojnë mirë gjuhën angleze, përsëri qëndrojnë gjithë ditën dhe në mbrëmje deri vonë me këtë kanal të dashur. Qëndrojnë edhe më shumë ata që kanë nostalgji për vendlindjet e tyre. TV BOIN është një pasqyrë e vërtetë e Malësisë dhe Tuzit. Gazetarët dhe punëtorët teknikë janë të mrekullueshëm. Gazetaret e TV BOIN bisedojnë me popullin shumë të qeta dhe pa provokime. Edhe telespektatorët e diasporës ndihen mirë kur i shikojnë emisionet të cilat i drejtojnë ato. TV BOIN është shumë i kujdesshëm ndaj te varfërve, që tregon se janë edhe humanistë. Të gjitha këto veprime bëhen me sugjerimet e Drejtoreshës Ekzekutive Zonjës Sandra Bojaj dhe personelit të këtij televizioni. TV BOIN ishte iniciator për ndërtimin e gjithë atyre shtëpive për më të varfërit. Kameramanët Mark Ujkaj dhe Xhenan Dresheviq janë specialistë të xhirimeve më të bukura të ngjarjeve dhe natyrës piktoreske të maleve dhe fushave tona. Edhe këta meritojnë respekt njësoj si personeli i gazetarisë.

TV BOIN luan rol të shkëlqyeshëm në afirimin e të rinjëve dhe të rejave duke filluar nga shkollat fillore deri në shkollën e mesme të Tuzit. Ky emisin televiziv është shumë korrekt dhe i balancuar me instituconet fetare, qofshin ato të krishtera ose islame. Ata përciellin me shumë kujdes të gjitha aktivitetet kulturore, duke qënë të pranishëm në gëzime dhe hidhërime të mëdha. TV BOIN ishte pranë Tuzit dhe Malësië për kërkesat e tyre politike, sidomos për themelimin e Komunës së Tuzit. Ky televizon transmeton me përgjegjësi dhe përpikmëri të gjitha mbledhjet e Kuvendit të Tuzit dhe festat tjera të kësaj Perfekture shumë të re, duke qënë shumë objektiv kur është fjala për përparimet e medha gjatë këtyre viteve të fundit. Në këtë ekran ne shqiptarët e Malësië në diasporë e shohim vendlindjen tonë sikur t’i kishim në shuplakë të dorës. Kjo është meritë e kameramanëve dhe gazetarëve të cilët punojnë me mish e shpirt për dëshirën e popullit të Malësisë dhe diasporës. Shumica e bashkëvendasve tanë nga ato treva janë shumë të kënaqur me punën që bën TV BOIN.

Ky televizion ka bërë gjithë ato dokumentare filmike dhe reportazhe. Marrim si shembull reportazhin e fundit në lidhje me “Kullën e Çun Mulës dhe pasardhësve të tij. Ky reportazh zgjoi ndjenjat e respektit dhe dashurisë në diasporë për këtë familje heroike dhe fisnike, ku bën pjesë edhe autori i këtij shënimi. Te mos harrojmë vlerën e madhe të Arkivit të TV BOIN.

Për më shumë se dy dekada, e nuk kam dëgjuar dhe as nuk kam parë asnjë përpjekje ose thirrje serioze shoqërore për të ndihmuar vazhdimisht këtë emision televiziv. Është e vërtetë se disa individë kanë dhënë kontribute të dukshme për të mirën e këtij mediumi, por numri i tyre është i vogël. Kohët po ndryshojnë dhe ekonomia po stagnon, sidomos pas rritjes së çmimeve të karburantit dhe lëndëve tjera djegëse.

Automjetet të cilat duhet t’i vëjë në veprim TV BOIN kërkojnë shumë gaz dhe riparime dhe kjo gjëndje që filloi pas sulmit të Rusisë në Ukraian e përkeqësoi gjëndjen, sidomos ekonominë e cila varet tek nafta. Televizioni BOIN për ne në Amerikë është si një dritare, jep dritë dhe pa këtë dritare ne jemi në gjysëm errësirë. Tani është koha të mendojmë shoqërisht dhe sinqerisht për një mbështetje serioze dhe të qëndrueshme për një kohë të gjatë. Zonja Bojaj ka kaluar ditë të vështira sidomos pas vdekjes së burrit të saj, ngase disa njerëz të mbrapshtë të pabesë të Malësisë në bashkëpunim me oraganet antishqiptare e kanë kërcënuar shumë herë me gjoba dhe kërcënime të tjera shumë shqetësuese. Të gjithë e dimë se në të gjitha veprimtaritë serioze çështja financiare luan rol vendimtar. Dëgjohen fjalë të mira për Boinin.

Po një fjalë e urtë popullore thotë: “fjalët e mira dhe gurët në strajcë nuk ndihëmojnë gjë”. Dëgjoj fjalë të mira por siç duket ato janë gurë në strajcë e jo bukë në strajcë. Në Kosovë populli thotë: “është me të dhënme e jo me të thënme”. Sikur mijëra familje të jepnin vetëm 25 cent amrikane ( një quarter) në ditë TV BOIN do të shkëlqente. Ata do të kishin mundësi të dërgonin bashkëpunëtorë dhe korrespondentë në të gjitha shtetet ku jeton diaspora. Diaspora e Malësië në Amerikë dhe në Evropë mund të kontribojë qindra mijëra dollarë në vit. TV BOIN duhet të hapë një llogari rrjedhëse për depozitimin e mjeteve drejtëpërsëdrejti, mundësisht edhe ndonjë llogari tjetër elektronike moderne për grumbullimin e fondeve. Ashtu siç është nderuar Tomë Bojaj gjatë jetës dhe vdekjes, ashtu do të nderohet edhe Sandra Bojaj. Ajo sot është ndër gratë më të mëdha që ka dhënë Malësia dhe mund të krahasohet me gratë dhe bijat më fisnike ku bëjnë pjesë Tring Smalja e Grudës dhe Nore Kolja e Hotit.

Viti i parë i dekadës së tretë të këtij Televizioni duhet të jetë viti më i sukseshëm i mbështjes financiare. Në qoftë se ne e plotësojmë këtë mbështetje, atëherë edhe Televizioni BOIN do plotësojë dëshirat tona.

Im zot Noli do të kishte thënë mbahu Sander e mos ki frikë se ke vëllezrit në Amerikë.