Archives for July 2023

MARK GJOMARKAJ – “THEROR I TRADITËS” DHE SHQIPËRIA E KOHËS SË TIJ

July 1, 2023 by s p

Nga Eugjen Merlika/

(Vijon nga numuri i kaluar)

“Flijimi vullnetar me vetëdije të plotë dhe I lirë nga çfarëdo detyrimi, flijimi i vetëvetes për të mirën e të gjithëve, është simbas meje, treguesi I zhvillimit më të madh të personalitetit, të epërsisë, të zotërimit të plotë të vetëvetes, të më të madhit vullnet të lirë” – FIODOR DOSTOJEVSKI.

Emrat e tyre janë të shumtë e secili prej tyre përfaqëson një stoli për kujtesën kombëtare, por besoj se ai i Mark Gjomarkajt zë vendin e parë në atë rrjeshtim të gjatë heronjsh. Nëse Shqipëria do të bëhet një ditë një Vend që të fillojë të përkundë nëpër djepat vlerat e shqiptarizmit, shtatoren e parë të saj duhet t’a ngrejë për këtë HERO të rrallë e të pavdekshëm në zemrat e bashkëkombësve, idhtarë të lirisë e të vlerave të kombit. Atdheu mbështeti mbi shpatullat e tij rinore, zemrën e tij të madhe e mëndjen e tij të mprehtë, të gjitha shpresat në çastin më të kobshëm të historisë së tij, duke e vënë në krye të trimijë djemsh azganë me një detyrë krejtësisht të pamundur: të ndalonte vërshimin e brigadave filosllave komuniste në Veriun e tij, me shpresën po aq të papërfytyrueshme të zbarkimit anglo-amerikan në Shqipëri. Ai e pranoi me vullnetin e një Prometheu bashkëkohor, me vetëdijen e plotë për pamundësinë e sendërtimit të ëndrrës liridashëse të kombit të tij, por me vendosmërinë me të cilën spartanët e mbretit të Spartës së lashtë, Leonidhës së I, u flijuan më shumë se dymijëekatërqind vite më parë në të njëjtin gadishull.

Shtetari kombëtarist Tahir Kolgjini përshkruan në shkrimin e tij, mbrëmjen e fundit të kaluar në kullën e Kapidanit në Shkodër së bashku me këtë të fundit e me birin e tij, Markun. Kjo prozë ka vlerë të veçantw për të kuptuar përmasat e jashtzakonshme morale e njerëzore të heroit, largpamësinë e tij, vullnetin e qëndrueshmërinë karakteriale kundrejt një gjëndje pa shpresë, virtutin madhor të njeriut që flijon gjithshka për hir të detyrës, me gjykim të ftohtë e pa lëkundje, që mendon për të gjithë e për të gjitha pritmëritë, pa menduar kurrë për vetveten…..

“Rrethi për ditë e mâ tepër vinte tue u ngushtue. Ishte data 23 nandor 1944. Hangrëm darkë. Të tjerët shkuen secili në punë të vet. Mbetëm Kapidani medis nesh dhe un e Marku në skajet ë ngushta të tavolinës, kundrejt njâni tjetrit. Në kët rasë Marku më drejtohet:

“Or Tahir, duhet të përgatitesh se ti do të dalësh nesër bashkë me babën.”

“Për ku or Mark?

“Për ku t’a ketë shkrue Zoti. Nji herë për Gjermani. Babës, mbasi nuk zotnon ndonji gjuhë të huej, do t’i jap me vehte njanin prej vëllazënve. Do të niseni me ushtrín gjermane qi ritirohet”.

Na mâ, o duhet të nisemi krejt kështu, sikurse jemi, e pra edhe Ti, ose duhet të qëndrojmë të gjithë bashkë, siç jemi”.

“Baba âsht i vjetër, prandej nuk âsht i malit. Ti Tahir, je shumë i lodhun. Të kemi ngarkue mjaft, e shërbime në vende të ndryshme. Je edhe i vetëm. Prandej duhet të largohesh. Sa për mue, un jam djali mâ i madh i Kapidanit të Merditës. Rândimi kryesor peshon mbi mue, sepse kam qênë i ngarkuem me autoritet. Mandej kam ngarkue shum miq, shum kumarë e shum dashamirë dhe farefis me përgjegjësina. Këta nuk mundt’i lâ vetëm. N’atë minutë qi un të largohem nga Shqipnia, ka vdekun dera e Kapidanit të Merditës. E, po të vdes un, dera e Kapidanit të Merditës rron. Prandej un do të qindroj në malet e Shqipnís.”

Dhe si i mallëngjyem Marku vazhdoi:

“E dij. Do të jetë e pamundun me qëndrue n’arratí, kur të zbatohen sistemet e ashpra të komunizmit. Do të vritem, por s’ka gjâ. Vdekjen e pranoj për idealin kombtar dhe për mos me i lanun vetëm shokët e këtij ideali. Shqipnia dikur, në nji mënyrë ose në nji tjetër, prap ka me e gjetun rrugën e vet të natyrshme. Dhe juve ju uroj rrugë të mbarë.”

Markut, kur shprehte fjalinat e fundit, i u rrokulluen nja dy pika lot mbi mollëzat e faqeve teposhtë. Un nuk pata gjâ me shtue, mbasi ai parapëlqeu rrugën e burrnís shqiptare.

Më 24 nandor 1944, në mëngjes u hallatosëm me tê dhe, bashkë me Kapidan Gjonin lamë Shkodrën, tue marrun rrugën e arratís. Karakteristika qi e dallon Mark Gjomarkajn prej shqiptarëve të tjerë, âsht kjo. Ai qëndroi në malet e Shqipnís për t’u vramë e të tjerët qëndruen për të shpëtue.”

Ernest Koliqi në shkrimin e tij tregon atë që i kish thënë Ali Këlcyra për bisedën që kishte patur me princin e Mirditës në prefekturën e Shkodrës në ditët e fundit para hyrjes së komunistëve:

“Aliu, pasi lufta e nacionalizmit kundër fuqive shkatërrimtare mund të quhej e humbur e këshilloi të dalë në mërgim për t’i vazhduar jashtë orvatjet për çlirimin e Shqipërisë nga zgjedha sllavo-komuniste. Ai u përgjigj: “Jam edhe unë i mendimit që nacionalistët duhet të dalin dhe t’a vazhdojnë jashtë veprimtarinë për të shpëtuar Shqipërinë nga robëria e rëndë mizore që po i kërcënohet. Shkoni ju e do t’ju jap me vete babën që është në moshë të thyer dhe një vëlla që t’a përcjellë. Sa për vete , mendoj se vendi im është këtu. Nuk mund t’i le mirditasit vetëm tani që një shuplakë e rreptë po përplaset mbi të gjithë ne. Kam vendosë me nda fatin me ta.Juve ju qoftë udha e mbarë e bëfshi punë të mbara në atë anë”.

Ndjenja dhe përgjegjësia e detyrës vetiake kundrejt atyre bashkatdhetarëve, shokëve e miqve, që kishin ndarë me të idealet e shqiptarizmit dhe përpjekjet për t’i shmangur atdheut fundin tragjik, janë në mëndjen dhe zemrën e Mark Gjomarkajt në një shkallë të tillë sipërore të pakrahasueshme të natyrës njerëzore, sa që të ligjërojnë plotësisht vetmohimin në kufijtë e hyjnores, i cili është karakteristika më e spikatur e botës së brëndëshme të një heroi të shekullit të shkuar, i paracaktuar të mbetet feneri më i lartë e më i ndritur i idealizmit shqiptar për breza të tërë.

Pak më shumë se një vit e gjysmë për Markun vazhdoi jeta në malet e shpellat e Veriut të Shqipërisë, në krye të qëndresës kundër-komuniste. Kanë qënë muaj e ditë të një heroizmi të pazakontë, në të cilët ai dhe bashkëluftëtarët e tij, ishin të përkrahur nga populli i atyre krahinave, që i furnizonte me ushqime e i mbronte, duke u treguar për veprimet e forcave të mbrojtjes, gjithënjë në kërkim të tyre. Populli e pagoi shumë shtrenjtë ndihmën e përkrahjen kundrejt “bijve të malit”, nëpërmjet pushkatimeve, burgimeve, internimeve, shkatërrimit të jetëve të qindra e mijra familjeve të përndjekura pa mëshirë nga regjimi. Në shumicën e tyre ato qindra familje të shpërngulura forcërisht në kampin e çfarosjes së Tepelenës nga Mirdita, përbëheshin nga pleq, gra e fëmijë, duke vuajtur urinë, skamjen, sëmundjet, vdekjet. Bujaria, vendosmëria e flijimi i atyre njerëzve të thjeshtë ishte shqetësimi më i dhimshëm që përshkonte zemrat e atyre luftëtarëve të lirisë, por nga ana tjetër, ata së bashku shkruajtën një nga faqet më të ndritëshme të historisë shqiptare, duke na lënë edhe neve sot një krenari të ligjëshme.

Ai popull e ata heronj gjatë viteve të qëndresës, ashtu si klasa politike e kohës së luftës së Dytë botërore me mbrojtjen e hebrenjve, i ngritën vehtes një “exegi monumentum” të paarritshëm, e shënuan çaste kulmore të heroizmit të markës shqiptare, fatkeqësisht të papranuar e të mbuluar me baltën shekullore të harresës së diktuar nga kundërvlerat e ngritura në pushtet mbas 29 nëndorit të vitit 1944.

Gjatë atyre muajve të luftës kapidan Marku u vu jo vetëm në rolin e komandantit, duke u kujdesur që të shpërndante në krahina të ndryshme ushtrinë vullnetare të tij, për të mos mbetur vetëm në një vënd, si prè e përshtatëshme për forcat e Sigurimit e të ushtrisë së regjimit, duke ruajtur lidhjet në kushte krejtësisht të pafavorshme. Ai ishte organizatori i talentuar e pika e riferimit më e besueshme e më e vlefshme për luftëtarët e lirisë. Krijimi i një organizate kombëtare, të shtrirë në pjesën më të madhe të Shqipërisë, ishte vepër e tij. N’atë bënte pjesë edhe grupi i qëndresës së Shkodrës, që drejtoi kryengritjen e Postribës, e cila, ndoshta për arsye të pamundësisë së komunikimit e të ndërlidhjes, filloi i pari betejën pa pritur urdhërin e komandantit. Megjithë befasinë e veprimit e suksesit të ditës së parë, kryengritja dështoi si pasojë e pamundësisë për të patur ndihmën e trupës së plotë të luftëtarëve të lirisë e grumbullimit të fuqive të shumta qeveritare. U vranë e u kapën mjaft prej atyre luftëtarëve e përfundimi i veprimit pati ndikim johenik tek ata që kishin rrëmbyer armët për të kundërshtuar regjimin komunist.

Lufta vazhdoi edhe për pesë vite të tjera, në kushte pabarazie të llahtarëshme e vështirësish të papërfytyrueshme, duke lënë në beteja lulen e rinisë qëndrestare, deri sa të fundmit luftëtarë e kuptuan se ëndrra e idealit të tyre ishte krejtësisht e pamundur të sendërtohej, dhe para forcës madhore të kundërshtarëve, u tërhoqën e shkuan në mërgim.

Në Prosek të Mirditës, simbas një dokumenti të botuar nga studjuesi Kastriot Dervishi: “Shtabi antikomunist, 19 veta ishte nisur për lëvizje brënda Mirditës. Në mëngjesin e datës 13 qershor 1946, shtabi ra në pritë të komunistëve. Beteja zgjati shumë orë. Mark Gjomarkaj u plagos rëndë. Korieri i tij u vra. Duke mos patur shpresë shpëtimi, si dhe duke mos dashur të binte në dorë të komunistëve, Mark Gjomarkaj vrau veten. Megjithatë, regjimi komunist nuk donte të evitentonte këtë fakt, por vetëm atë të forcave të veta. Në këto raste, ai i daroviste ushtarët e vet me dekorata e grada në mënyrë që t’i kishte në raste të tjera edhe më të bindur në shërbim të tij.

Me anë të një shkrese të datës 6.7.1946 , kryeministri Enver Hoxha i kërkonte Presidiumit të Kuvendit Popullor, dekorimin e ushtarakëve që “u shquan për trimëri dhe abnegacion të veçantë në rrethimin dhe vrasjen e e Mark Gjomarkajt. (Vazhdon lista e emrave)”

Kështu u mbyll jeta tokësore e komandantit të përgjithshëm të kombëtarizmit shqiptar. Në ora 7 të mëngjesit të datës 14 qershor, pranë trupit të vdekur të një djaloshi 17-vjeçar, në kushte të pamundura për të vazhduar luftën, që për të ishte sinonim i vetë jetës, ky katolik i bindur, me gjakftohtësinë, maturinë e vendosmërinë, me të cilat kishte marrë të gjithë vendimet e jetës së tij të shkurtër, ai i dha fund jetës me një të shtënë revolveri, me fishekun e fundit që kishte në të.

Sigurisht n’atë çast vendimtar mendimi i ka shkuar tek Jezui, të cilit i ka kërkuar jetën e pasosur edhe se po kryente vetëvrasjen e dënuar nga kisha e Krishtit. Ndoshta n’atë çast vetëtimthi i ka kaluar nëpër mënd një shprehje e famshme e shkrimtarit të njohur italian Alessandro Manzoni, të cilën e kishte lexuar në një libër të tij, kur studjonte drejtësi në universitetin e Romës: “Kur për të ndjekur drejtësinë nuk ka rrugë tjetër veç vdekjes, është e sigurtë për ne që Zoti na ka shënuar atë për të arritur tek Ai.”

Komunistët u gëzuan shumë për “vrasjen” e tij, e si njerëz pa asnjë lloj respekti për vlerat shqiptare e njerëzore, e keqtrajtuan trupin e tij pa jetë në Sh.Pal, në Lezhë e në Shkodër. Atyre kriminelëve të regjimit u mungoi shpirtmadhësia e heroit të Homerit, që para hidhërimit të mbretit Priam të Trojës, nuk nguroi të dorëzonte me nderim kufomën e kundërshtarit të tij të vrarë prej tij, për t’i bërë varrimin që meritonte, si mbrojtës fisnik e guximtar i atdheut të tij.

Më pëlqen t’a mbyll këtë syzim timin mbi këtë personalitet të paperëndueshëm kurrë në kujtesën historike e në qiellin e lartë të shqiptarizmit të kombit arbëror, me pak fjalë të një shkrimtari simbol të shqiptarizmit në historinë e letrave shqipe, profesor Ernest Koliqit:

“Qëndresa e Mark Gjomarkaj-t në malet e Shqipërisë së Veriut mbështillet me rreze epopeje. Në krye të një çete luftëtarësh të lirisë, rrethuar nga dashuria e mbarë popullit me përjashtim të disa kapulajve të pavlerë, tërbuar nga dëshira për t’u rritë duke shqyer njerëzit me vlera, ai dha provën e gjallë se s’ka fuqi, sado e tmerrshme, që i shkulë rrënjët e traditës. Tradita më e kulluar shqiptare lulëzoi në Të me trimëri epike, në vetitë e kreut që e dallonte e shpirt therorizmi i cili vë nderin e detyrat njerëzore e kombëtare mbi jetën…..

Gjaku i dy pinjollëve të Derës së Gjomarkajve, i Markut e i Lleshit, i cili ndoqi trimërisht fatin e vëllait më të madh, nji vit ma mbrapa në malet e Mirditës, si dhe flija e trimave që shkrinë jetën anë e kand nëpër treva shqiptare për të pohuar para botës se shqiptari çmon ma fort lirinë e vlerat gojdhanore të jetës, vlon si tharm përherë i gjallë e i fuqishëm në thellësinat e mistershme të shpirtit arbënor.”

Së fundi pak vargje monumentalë të poetit Koliqi që do t’ë ishin epitafi më i madhërishëm në një përmendore më se të merituar të atij HEROI:

“Vajton granija e po ban gjam burrnimi

po e ama zemrën ndryn n’nji dry heshtimi

pik loti ajo nuk derdh qi mbet shkret votra

edhe vajin ndalon n’vllazën e motra:

S’e qajm na Markun, le t’a qajë Shqipnija

pse rrezja e fundme ai kje qi lshoi lirija…”

Fund

REVUE DES DEUX MONDES (1935) / BARONESHA FRANCEZE CLAUDE EYLAN : “VIZITA IME SPECIALE TE MBRETI ZOG NË DURRËS DHE INTERVISTA EKSKLUZIVE ME TË…”

July 1, 2023 by s p

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 1 Korrik 2023

“Revue des Deux Mondes ” ka botuar, me 1 korrik 1935, në faqet n°860 – 867, rrëfimin e baroneshës franceze Claude Eylan në lidhje me vizitën e saj speciale asokohe te Mbreti Zog në Durrës dhe intervistën e saj ekskluzive me sovranin, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Vizitë Mbretit Zog I të Shqipërisë

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Personaliteti i Mbretit Zog është një nga më kureshtarët dhe ndoshta më pak i njohur në Evropën Lindore. Pasardhës i një familjeje të vjetër aristokrate të maleve të Matit, po aq e vjetër sa ajo e Kastriotëve, nëse është e dyshimtë që prejardhja e tij nga gratë rrjedh, siç pretendohet, te i famshmi Karl Topia i cili në mesjetë u martua me një princeshë franceze, ka gjasa që ta lidh atë me familjen e heroit shqiptar Skënderbeut. Mati ishte një nga krahinat e rralla të privilegjuara shqiptare që kishte ditur të ruante njëfarë pavarësie nën zgjedhën turke dhe mbeti nën administrimin e së njëjtës familje shqiptare. Vetëm në shekullin e dymbëdhjetë një guvernator Zog i Matit përqafoi islamizmin për arsye politike.

Ahmet Zogu, pasardhësi i fundit i linjës, edhe pse mysliman, është sot më toleranti i monarkëve. Një ministër shqiptar më siguroi kohët e fundit se mbreti do të martohej me dëshirë me një princeshë të krishterë, do të merrte përsipër ta linte gruan e tij të lirë të praktikonte fenë e saj dhe madje do të pranonte që fëmijët e tij të lindur nga një martesë e përzier të zgjidhnin fenë e zgjedhur prej tyre kur ata do të kishin arriti moshën e aftësisë dalluese.

Ahmeti i ri ishte tetë vjeç kur i vdiq i ati : nëna e tij, një trashëgimtare e pasur e fisit Toptani (nga Tirana), një grua udhëheqëse ambicioze dhe energjike, dinte t’i largonte pretendentët për pasardhjen e zotit të ndjerë, duke përfshirë vëllain e madh të Ahmetit i lindur nga një martesë e parë. Ndërsa ajo e sundonte krahinën me mjeshtëri, me mençuri dhe vendosmëri, Ahmeti — të cilin e kishte dërguar në Kostandinopojë për t’iu bindur dëshirës së Sulltanit që fisnikët e rinj të provincave të pushtuara të rriteshin në kryeqytetin turk — bëri studime mediokre në liceun franko-turk të Gallatasarait.

Në 1912, shpërthen lufta. E veja nxiton ta kthejë djalin e saj. Ahmeti, me t’u kthyer, i inkurajuar dhe i ndihmuar nga e ëma, bëri nacionalizëm në krahinën e tij. Në vitin 1913, ai kundërshtoi hyrjen e serbëve në Mat. Në fillim të Luftës së Madhe, ai fillimisht mbështeti ushtrinë austriake, më pas ndryshoi mendje, aq sa e shqetësoi Austrinë : këto ishin fillimet e politikës së shkathët që do të ndiqte Ahmet Zogu gjatë gjithë karrierës së tij, politikës së ekuilibrit midis Fuqive rivale që lakmojnë territorin shqiptar, ose të paktën një ndikim dominues në vend; duket se komprometon veten sa me njërën apo tjetrën deri në atë pikë sa t’i bëjë njerëzit të besojnë në vasalitetin e Shqipërisë… deri në ditën kur, me një fytyrë të papritur dhe të guximshme, ai bëri një “rivendosje politike” duke shpallur me zë të lartë pavarësinë e dyshimtë të Shqipërisë.

Austriakët e dërgojnë të riun në Shkodër, më pas në Vjenë ku mund ta vrojtojnë lehtësisht deri në fund të luftës. Ahmeti, i kthyer në vendin e tij pas përfundimit të armiqësive, gjen atje një situatë shumë konfuze, të favorshme për ambiciet dhe ndërmarrjet e një njeriu të vendosur, të guximshëm dhe inteligjent, i aftë për të përfituar nga rivalitetet, konfuzioni dhe hezitimet e përgjithshme. Ai është njëzet e tre vjeç.

Në vitin 1920, Shqipëria shpalli pavarësinë e saj në kuvendin e Lushnjës. Ahmet Beu, lideri klani, së shpejti merr drejtimin e pushtetit duke tundur flamurin e një nacionalizmi të pazvogëlueshëm. Ai dëshiron që, ashtu si Qemal Pasha, të sigurojë përparim dhe rend në vend. Ai mund të llogarisë në tre mijë pushkë nga Mati, në komitetet sekrete; ai e bazon politikën e tij të brendshme në Gegët si dhe në Toskët dhe e rrethon veten pa dallim me bashkëpunëtorë ortodoksë, katolikë ose myslimanë. Pavarësisht një kundërshtimi të dhunshëm, i cili në vitin 1924 tentoi ta vriste në mes të parlamentit, më pas disa muaj më vonë e detyruan të ikte në Jugosllavi me përkrahësit e tij, pas një kryengritjeje që solli në pushtet peshkopin Fan Noli, peshkop ortodoks, ksenofob me tendencë komuniste, ai ishte radhazi Ministër i Brendshëm, Kryetar i Këshillit, Diktator (President i Republikës) dhe e shpalli veten Mbret me një shumicë dërrmuese në vitin 1928, jo për ambicie personale, thoshte ai, por për të dhënë përshtypjen e jashtme të kohezionit të shtetit shqiptar. Duke qenë se këshilli i Regjencës përfaqësonte parimin e familjes mbretërore në Shqipëri, Ahmeti mundi të argumentonte se nuk bëhej fjalë për një ndryshim regjimi, por për të zënë një fron të lirë.

Që nga vdekja e mbretit Aleksandër të Jugosllavisë, Ahmet Zogu ka qenë i vetmi diktator (udhëheqës) sovran në Evropë. Një nga efektet e kësaj diktature është se në të gjithë vendin mbretëron një rend shembullor. Udhëtari i apasionuar pas aventurave apo tartarinadave duhet të kompensojë me imagjinatë mungesën e rreziqeve për të vrapuar gjatë një shëtitjeje nëpër Shqipëri. Piktoreskja mbetet : piktoreske e pashoqe e peizazhit, e kostumeve, e zakoneve. Por ky është fundi i sulmeve të banditëve të armatosur, të cilët deri vonë, thuhet, ishin industria kryesore e vendit. Takojmë, është e vërtetë, përgjatë rrugëve të shkëlqyera të ndërtuara nga italianët, që ngjiten ose anashkalojnë malet, një numër mbresëlënës xhandarësh që dinë (njohin) dhe bëjnë punën e tyre. Është një pamje sigurie. Vetë hakmarrja, ende kaq e shpeshtë disa vite më parë, është bërë jashtëzakonisht e rrallë, pasi mbreti ka ndaluar mbajtjen e armëve.

***

Isha shumë kurioze të takoja sovranin shqiptar, për të cilin më kishin folur shumë nga fqinjët ballkanikë si një burrë shteti me vlera të mëdha, një politikan i zoti i shpejtë në vendimet e tij shpesh të papritura. Por Zogu I pret pak, del edhe më pak dhe nuk ka namin e llafazanit : “Nëse shfaqet pak, thonë thashethemet, është sepse e di se është i rrethuar nga armiq që kanë armën e lehtë, dhe ka frikë se e vrasin.” Thuhet se nëna e tij e ndjerë (e cila vdiq disa muaj më parë dhe për të cilën Ahmeti kishte një dashuri dhe respekt që të kujtonte atë të Napoleonit për zonjën Letizia) përgatiste pjatat që i servireshin, dhe se nëse mbreti ecte me dëshirën më të madhe në shoqërinë e saj, kjo ndodhte sepse zakonet shqiptare e ndalojnë vrasjen e një burri përpara një gruaje :

— Marrëzira! më tha së fundmi një zyrtar i lartë i policisë shqiptare. Vetëm udhëtimi jashtë vendit është i pashëndetshëm për sovranin tonë, për të cilin Madhëria e Tij ishte në gjendje të bindte veten në Vjenë jo shumë kohë më parë. Sërish, Providenca ishte në anën e tij gjatë sulmit të vitit 1932; plumbat e destinuara për Ahmet Zogun, të cilat vranë një ndihmës dhe plagosën z. Libohova, tani ministër shqiptar në Paris, vizatuan siluetën e mbretit në muret e makinës së tij pa e goditur. Ahmet Zogu me këtë rast tregoi gjakftohtësinë më të madhe duke urdhëruar me qetësi që të qëllonin mbi atentatorët të cilët i tregoi me gisht. Shqiptarët janë mjeshtër në artin e pengimit të sulmeve (atentateve); nëse ai del rrallë në rrugët e Tiranës, kjo është sepse beson se në Shqipëri sovranët fitojnë autoritet duke mos u shfaqur shumë shpesh.

Ahmet Zogu bëri një përjashtim në favorin tim ndaj rregullit të respektuar rreptësisht për të mos dhënë asnjë audiencë në Durrës, ku ai kalon muajt e verës. Teksa po largohesha nga Tirana, takova Nënën Mbretëreshë të shoqëruar nga dy vajzat e saj. E ëma e Mbretit, e veshur me të zeza, me një qëndrim të drejtë, pavarësisht nga një farë peshe, iu përgjigj përshëndetjes sime me një buzëqeshje miqësore dhe një vështrim sa të gjallë, aq edhe serioz. Më kujtohen fjalët që shqiptoi kur, pas sulmit që për pak i kushtoi jetën djalit të saj, diplomatë të huaj dhe zyrtarë shqiptarë erdhën për ta uruar: “Nuk duhet përgëzuar nëna e mbretit, zotërinj, por vendi i tij; që kur ia kam shenjtëruar birin tim kombit, ai është i tij, jo më i imi. Princeshat, të cilat janë gati tridhjetë vjeç, duken si vajza të reja që sapo kanë dalë nga shkolla; flokët i kanë kaçurrela dhe qeshin me sytë e gjatë të zinj dhe buzët e lyera, ndaj një të panjohure. Ato janë të bukura dhe të veshura sipas modës më të fundit nga Parisi. Dy nga motrat e tyre që ishin martuar me zotër shqiptarë para vitit 1928 janë të veja; vetë ato nuk do të jetë e lehtë të martohen : princeshat perëndimore, ariane dhe myslimane nuk do të gjejnë lehtësisht një gjendje të përshtatshme në Evropë.

E kisha llogaritur gabim kohën për të kapërcyer tridhjetë kilometrat e rrugës së kalueshme që ndan Tiranën nga Durrësi dhe u gjenda para rojës që ruante “kazermën mbretërore” tre çerek orë përpara orës së caktuar. “Kazerma mbretërore” është një lloj kioske prej dërrasash me një thjeshtësi ekstreme, e rrethuar nga një ndërtim i ngjashëm, por me më pak rëndësi; të gjitha të vendosura në mes të plazhit dhe të mbyllura nga një portë modeste e hapur.

Një ndihmës i oborrit mbretëror erdhi të më takojë dhe më paraprin në “kazermën” më të vogël, ku pasi më prezantoi me disa njerëz të shtëpisë së mbretit, më ofron kafe turke dhe cigare në shenjë mikpritjeje. Të gjithë me rroba civile ose me uniformë flasin shkëlqyeshëm frëngjisht, më bëjnë një mijë komplimente dhe më pyesin për përshtypjet e mia për Shqipërinë.

Mezi kanë kaluar disa minuta kur një ndihmës i ri vjen të më marrë për të më çuar te Mbreti : “Madhëria e tij, e informuar për mbërritjen tuaj, dëshiron t’ju kursejë një pritje të gjatë; doni të më ndiqni? Mbreti do t’ju presë menjëherë.”

Kalojmë në “kazermën” e Mbretit. Një sallë që të kujton një sallon shkolle fshati dhe është menjëherë zyra e Zogut I. Pa pompozitet, një thjeshtësi thuajse monastike : mure me dërrasa të mbuluara me piktura peneli të artistëve shqiptarë; ka disa piktura të mira, të matura në dizajn dhe të pasura në ton; kolltukë bastun prej palme kacavjerrëse, një tavolinë ministrore e një studenti modest janë të gjitha orenditë; Dritaret e hapura drejt detit janë të përshtatura nga perde të bardha transparente prej nape, të cilat, mjerisht nuk lëkunden nga asnjë fllad. A është Mbreti, ky zotëri i ri me një xhaketë ngjyrë duhani, e prerë në mënyrë të përsosur, që përkulet me dinjitet të paimitueshëm, duke më shtrënguar dorën përpara se të më caktojë një vend përballë tij ? Asgjë nga sovrani i operetës në këtë diktator të ri (ai është dyzet e një vjeç dhe duket afërsisht tridhjetë), elegant dhe i dalluar. Asgjë nga ushtaraku me rroba civile apo nga ajo që është rënë dakord të quhet stili ballkanas nuk e karakterizon pamjen e tij. Kushdo që do ta takonte në Ascot ose Auteuil, me dylbi në dorë, me kapele në zverk, do ta merrte për ndonjë zotëri (fisnik) të madh francez ose anglez. I gjatë, i hollë, me flokë dhe sy ngjyrë kafe të artë të çelur, vështrimi i tij, nën qepallat e vizatuara në formën e një jatagani, ka një shprehje të epërsisë së pavetëdijshme, që nganjëherë shpërthen me një shkëlqim të mprehtë, të ashpër, prerës, autoritar që e pashë në sytë gri të Qemal Ataturkut. Balli është i gjerë, i hollë drejt veshëve, çehre e bukur si ajo e një banori të Eton; hunda, e formës më të pastër ariane, e ngjitur në ballë me një vijë klasike, është ndoshta, edhe më shumë se goja e këndshme, e tërhequr mirë dhe pothuajse femërore, bukuria kryesore e Mbretit Zog I shprehet me qartësi të madhe : pak gjeste dhe akoma më pak buzëqeshje: një pandjeshmëri që nuk është pa hir, sepse duket se nuk tregon ftohtësi, por vetëkontroll të admirueshëm. Mbreti thuhet se është ambicioz, shumë bujar — a nuk i dërgoi subvencione armikut të tij Fan Noli në mërgim? — me vullnet të fortë, i kujdesshëm, i guximshëm dhe jashtëzakonisht i durueshëm.

Ahmet Zogu u përgjigjet me përkushtim pyetjeve të mia, mundësisht duke përdorur shprehje shumëngjyrëshe, pa i ndeshur sytë me mua apo zëri i tij nuk ngrihet apo animohet në asnjë moment; duket se dëshiron të japë vetëm fjalët e tij pa e lejuar bashkëbiseduesin të “përqendrohet” në tradhtinë e pavullnetshme të gjesteve, zërit, shikimit.

Mbreti më foli para së gjithash për Francën me të cilën Shqipëria ka pasur gjithmonë marrëdhëniet më të mira : “sidomos marrëdhëniet kulturore që janë më pak subjekt eklipsesh sesa marrëdhëniet ekonomike dhe politike. Dy nga nipat e mi janë në shkollë në Saint-Cyr. Ne gjithmonë i kemi sytë të kthyer nga Franca dhe me siguri do të keni vënë re se të gjithë njerëzit e arsimuar këtu flasin frëngjisht.”

Shqipëria çdo vit dërgon një numër të madh studentësh në Francë, ku ata priten ngrohtësisht. Sapo mësova se vetëm ndërhyrja personale e Mbretit kishte vendosur ministrin e Arsimit Publik të mbante hapur liceun franceze në Korçë. Nuk mungova të falënderoja sovranin për këtë, si dhe për urdhrat e posaçëm që kishte dhënë dy vjet më parë, në mënyrë që, pavarësisht intrigave të vogla vendase, grupi i parë i madh i intelektualëve francezë, që erdhën për të vizituar Shqipërinë gjatë një lundrimi (kroçere), duke u kthyer nga Greqia, u prit ngrohtësisht.

Teksa flet për arsimin, mësimin, mbreti i ri mysliman më siguron se e dëshpëron ngadalësia me të cilën po ndryshon pozita shoqërore e gruas në Shqipëri. “Gruaja shqiptare është një skllave apo një kafshë barre me disa prerogativa më pak për shkak të respektit që i jepet një qenieje të dobët sesa përbuzjes që mashkulli ndjen për një qenie inferiore”, më tha një punëtor shqiptar kur u kthye nga Franca ku kishte kaluar dhjetë vjet dhe që kishte disa vështirësi për t’iu përshtatur zakoneve të vendit të tij.

— Nuk do ta konsideroj detyrën time të përfunduar plotësisht, më tha Zogu I, derisa gratë shqiptare të ndërgjegjësohen për të drejtat e tyre ashtu siç bëjnë për detyrat e tyre, dhe të marrin pjesë në jetën intelektuale dhe shoqërore të Shqipërisë.

— Çfarë mendon Madhëria Juaj për pozicionin aktual të Shqipërisë?

— Për të kuptuar Shqipërinë sot, përgjigjet Mbreti, për të kuptuar evolucionin e saj, politikën dhe aspiratat e saj, mjafton të njohësh historinë shqiptare, e cila është një seri pushtimesh të alternuara, pushtime që nuk rezultuan kurrë në nënshtrim absolut dhe revolta që nuk ishin vendimtare. Pavarësisht gjithë infiltrimit të huaj dhe zgjedhës shekullore të orientit, raca jonë, e cila është një nga racat më të vjetra indo-evropiane, ka ruajtur një personalitet mjaft të theksuar, një vitalitet mjaft të fortë për t’i rezistuar çdo asimilimi dhe për të ruajtur, deri në ditët tona, si në tipin e saj fizik, ashtu edhe në tiparet thelbësore të gjeniut të saj, karakterin e saj të dukshëm perëndimor. Llaku (shtresa e sipërme) që na ka lënë Orienti mashtron vëzhguesin sipërfaqësor : struktura e mendjeve tona është e ngjashme me tuajën. E reja në Shqipëri është nacionalizmi shtetëror që duhet (mbreti këmbëngul në këtë fjalë; është e vetmja herë që do të theksojë disa rrokje) që duhet të zëvendësojë përfundimisht frymën klanore, patriotizmin krahinor. Interesi i mbretërisë duhet të mbizotërojë mbi interesin e fisit; këtë duhet ta kuptojnë të gjithë shqiptarët. Natyrisht, nacionalizmi kërkon sakrifica; ne do t’i bëjmë ato. Shqipëria është një realitet, sot ka kufij të qartë, përfundimtarë, një program; është një mbretëri demokratike, parlamentare dhe e trashëgueshme; për herë të parë e udhëhequr nga një mbret 100 për 100 shqiptar; dhe mbi të gjitha Shqipëria synon të mbetet sovrane në shtëpi.

Zogu I nuk e pret pyetjen që kam në buzë dhe që justifikon marrëdhëniet italo-shqiptare, të cilat pasi pësuan një ndryshim kursi gjatë ngjarjeve të Durrësit në 1934, rifilluan gradualisht përzemërsinë e mëparshme. Shqipëria, e varfër, e dobët, ende jo plotësisht e organizuar, a duhet ta privojë veten nga ndihma, ndoshta e rëndë, sigurisht me interesa personale, por efektive, nga një Fuqi e madhe Aleate?

— Kam vendosur, më tha mbreti, të respektoj neutralitetin e rreptë që i përshtatet një vendi të vogël të vetëdijshëm për dinjitetin e tij, i cili nuk ka synime agresive ndaj askujt dhe që, për më tepër, nuk mund të sulmohet pa u ndëshkuar pa shkaktuar një konflikt global. Ne duam të sigurojmë situatën tonë ekonomike të lirë nga ndërhyrjet e jashtme politike dhe të garantojmë pavarësinë tonë duke pohuar se jemi të zbatueshëm (funksionojmë) vetë. Ndonjëherë është më mirë të hash një pjatë modeste që e ke gatuar vetë sesa ushqime të shijshme të përgatitura nga të tjerët; përveç kësaj, lypja nuk është e denjë për një shtet që është vetëdijësuar. Shpresoj të arrij të balancojmë buxhetin tonë, deri tani në deficit vjetor, nëpërmjet të ardhurave doganore, taksave, monopoleve, marrëveshjeve tregtare me vende të tjera, që synojnë të barazojnë eksportet dhe importet e Shqipërisë, të cilat deri këtu kishte një suficit të konsiderueshëm importesh. Shqipëria dëshiron të mbajë marrëdhënie të përzemërta me të gjithë fqinjët e saj pa përjashtim.

Ahmet Zogu më shpjegon planet që po harton me ministrat e tij për të nxitur bujqësinë në shkallë të gjerë, veçanërisht prodhimin e ullinjve që fshatarët e keqtrajtojnë nga injoranca, organizimin e peshkimit, liqenet shqiptare dhe shqiptaro-jugosllave, të cilat janë të bollshme me peshq të imët, si trofta e salmonit.

— Ne jemi pak si njerëzit që hapën një zyrë përpara se të ndërtonin fabrikën (uzinën), më tha Mbreti.

E prek lehtësisht temën e paktit ballkanik. Zogu I deklarohet i gatshëm t’i përmbahet një pakti ballkanik që do të përfshinte të gjitha shtetet ballkanike pa përjashtim, me kusht që ai të jetë i pranueshëm nga Shqipëria. “Mund të ndodhë që një jelek të mbërthehet duke filluar me kopcën e dytë dhe të prishet i gjithë tualeti (pamja) prej tij. ”

Dhe, përpara se të ngrihej për të mbyllur bisedën, Mbreti më foli për Lidhjen e Kombeve, prestigji dhe autoriteti i së cilës donte të rritej dhe që ka “meritën e madhe për t’i bërë publike diskutimet dhe për t’i zbehur ose të paktën ekspozuar intrigat”.

Claude Eylan

(ose Baronne Henriette Joséphine Francisca Van Boecop

1890 – 1983)

Turneu i Golfit në Michigan, një ndeshje 23- vjeçare në “Kreshtën e Djallit“

July 1, 2023 by s p

Reportazh nga Rafael Floqi/

Golfi, një sport që ndërthur saktësinë, strategjinë dhe qëndrueshmërinë, mahnit zemrat e miliona njerëzve në mbarë botën. Ndërsa turnetë profesionale dominojnë titujt, turnet e golfit amatore shfaqin thelbin e vërtetë të lojës. Ne synojmë të depërtojmë në botën e gjallë, të një turneu amator golfi, të organizuar qysh prej 23 vjetësh në Michigan, falë këmbënguljes, angazhimit, përkushtimit dhe shpirtit organizativ të shoqatës Gjergj Fishta, Knights of Kolumbus, dhe kryesisht të z. Mark Gjokaj që ka organizuar turneun e parë të golfit ndër shqiptarë, qysh në vitin 2000, 23 vjet më parë, duke eksploruar momentet më emocionale, përkushtimin e lojtarëve dhe shpirtin e paepur të lojës.

Mark Gjokaj, një pasionist i golfit

Mark Gjokaj, një pasionist i golfit dhe organizatori i turneut të Golfit në Michigan, meriton të nderohet për përpjekjet e tij të palodhshme dhe për kontributin e tij në krijimin e një tradite të fortë. Me 23 vjet përkushtim ndaj organizimit të këtij turneu, ai ka arritur t’i lidhë shqiptarët miqtë, familjarët dhe dashamirët e golfit në një eveniment të veçantë dhe emocionues që i bashkon të gjitha brezat.

Duke zgjeruar këtë traditë, Mark Gjokaj ka ofruar një platformë të vlefshme për entuziastët e golfit për të konkurruar dhe për të krijuar kujtimet e paharrueshme nëpër këto vite. Nëpërmjet angazhimit dhe punës së vazhdueshme të Markut, turneu i Golfit në Michigan është bërë një ngjarje e pritur me padurim nga të gjithë ata që janë pjesë e komunitetit të golfit.

Knights of Columbus është tani një nga organizatat më të mëdha vëllazërore katolike në botë, me një anëtarësim prej mbi dy milionë burrash, të njohur si “Knights” kalorës , të përhapur në shumë vende. Parimet e organizatës bazohen në katër shtylla: bamirësi, bashkim, vëllazëri dhe patriotizëm. Patriotizmi është një veçorie të gjithë malësoreve por individë të tillë si Marku është thelbi i qenies. Ai kujton se me herët në vitet 80-të kur kërkonin në diasporë ndonjë flamur shqiptar për dasmë atë e gjenim tek familja e tij.

Bamirësia është një vlerë thelbësore e malësorëve dhe e shoqatës Gjergj Fishta, dhe organizata është e përfshirë në mënyrë aktive në iniciativa të ndryshme bamirësie. Ata mbledhin fonde dhe dhurojnë për kauza të shumta, duke përfshirë përpjekjet për lehtësimin e fatkeqësive, projektet e komunitetit, bursat arsimore dhe mbështetjen për individët me aftësi të kufizuara. “Kalorësit” gjithashtu, ofrojnë mbrojtje financiare përmes programit të tyre të sigurimit, duke siguruar që familjet të kujdesen në kohë nevoje. Ndaj dhe ky turne golfi që u mbajt të dielën e kaluar mishëronte të gjitha këto vlera. Siç e shihni në foto ky turne i organizuar në fushat 18 gropëshe fundjavën e kaluar, mblodhi 154 golfistë shumica shqiptarë por dhe amerikanë, miq dhe shokë të tyre, edhe shokë në sport u mblodhën në Devils Ridge, në Kreshtën e Djallit për të shijuar bukurinë e lojës dhe të mjediseve të pakrahasueshme te këtij klubi golfi në Matamora, Oxford në Michigan e ndodhur rreth 30 milje larg nga qendrat ku banojnë shqiptarët.

Duke u ndeshur në Kreshtën e Djallit

I themeluar në vitin 1995, Devil’s Ridge Golf Club është një nga fushat më të vlerësuara të golfit në Michigan. Ata mburren me kurset e lojës me 18 vrima unike të golfit të kampionatit që sfidojnë edhe entuziastët më të aftë të golfit. Mbi 400 hektarë pyje, ligatina dhe kodra së bashku me një shumëllojshmëri kafshësh të egra që ofrojnë një përvojë relaksuese, në veri të Detroitit, pikërisht në Oakland County. Aty mbahen shumë evente dhe turne korporatash që e zbukurojnë kursin, si ky event i sotëm sportiv dhe kuq e zi.

Ne ju mirëpresim të bashkoheni me ne si pjesë e “familjes së Devil’s Ridge” gjithnjë në rritje shkruhej në hyrje të klubit por përkujdesja shihej në çdo mjedis.

“Ka një pjesëmarrje gjithnjë e më të madhe, thotë Marku, madje qysh tani janë zënë vendet për turneun e vitit të ardhshëm. Të gjithë të ardhurat do t’i përkushtohen veprimtarive të shoqatës e cila dy javë më parë organizoi dhe panairin e makinave të luksit dhe sportive në mjediset e jashtme te Kishës së Shën Palit. Marku është mishërimi i gjallë i punës vullnetare të aktivistit, duke gërshetuar traditat shqiptare me aktivitete si ky turne golfi.

Uniteti, i referohet ndjenjës së solidaritetit midis anëtarëve të shoqatës dhe angazhimit të tyre për të punuar së bashku për të promovuar vlerat dhe për të forcuar komunitetet e shqiptare. Organizata nxit ndjenjën e vëllazërisë dhe mbështet nismat e Kishës Katolike, duke bashkëpunuar me famullitë, dioqezat dhe organizata të tjera katolike jo më kot është vlerësuar, si dega më aktive e Knights of Columbus këtu në Michigan.

“Kjo është një nga degët më aktive të Knights of Kolumbus në Michigan, deklaroi John Carry , drejtuesi i shoqatës për qarkun e Macombit në Michigan, e dalluar për numrin dhe cilësinë e aktiviteteve.

Reporterë- amatorë Golfi

Ishte një atmosferë mjaft befasuese dhe për ekipin e TV tonë Albtvusa që kishte bërë të gjithë përgatitjet për filmimet e drejtpërdrejta në natyrë, me dy kameramanë dhe mua si reporter për të filmuar një lojë që zgjate qysh nga ora 8 e mëngjesit deri në 6 të mbrëmjes. Dy kamera dhe një dron ndoqën nga larg dhe nga afër, betejat e “kalorësve golfistë” në fushat e shumta të golfit të vendosura në një reliev të larmishëm më kodra dhe ultësira, me pyje dhe lëndina gjithnjë të mbajtura me përkushtim dhe dashuri dhe nga manaxherët e kursit të cilët përfitojnë, nga rasti të bëjnë dhe një dhuratë për një lojë falas për më të mirët. Ndërsa unë dhe Fatjoni, filmonin lojërat dhe ekipet, Iliri nga qielli sillte pamjet e pakrahasueshme të këtij kursi Golfi të quajtur jo më kot “ Kreshta e djallit”

Në fusha ishin shpërndarë një përzierje e larmishme lojtarësh golfi, duke filluar nga fillestarët tek lojtarët me përvojë. Një tavolinë në krye ku bëheshin regjistrimet e në sfond të së cilave një flamur i madh shqiptar. Një grua dhe vajza , vërtet mise ndihmonin në organizimin Në bisedat e lojtarëve kishte dhe burra të vjetër dhe mesoburra dhe të rinj shkolle. Logjistika e takimit e ka pushtuar të tërin Markun që është zgjuar që pa gdhirë për të parë që gjithçka është gati, ka qenë dhe mbrëmë këtu, por në këtë mes pat harruar veglat e tija të golfit, por megjithatë shqetësim i tij nuk ishte, nëse do të arrinte të luante vetë, por që gjithë të pranishmit të ishin të kënaqur.

Agim Bardha, një kampion botëror golfi nga Michigani

Shqiptarët e Michiganit janë dalluar për golfin në Amerikë me kampionë si Agim Bardha, por edhe për faktin se katër familje shqiptare zotërojnë kurse golfi tani në Michigan Shpesh vetaranët e Golfit janë ftuar në këtë takim, dy vjet më parë në këtë event ishte ftuar kampioni i kampionëve shqiptari Agim Bardha. Agimi iu bashkua turneut evropian të të moshuarve pas një karriere si parukier në Michigan. Ai ishte një vizitor i rregullt në Evropë midis viteve 1997 dhe 2000, por humbi të gjithë sezonin 2001 si rezultat i një sëmundjeje dhe luajti në 2002 me një përjashtim mjekësor. Agimi lindi në Shqipëri, por së bashku me nënën dhe tre vëllezërit e tij u arratis nga regjimi komunist duke kaluar malet në Greqi në këmbë. Agimi nuk u angazhua me golf deri në moshën 29-vjeçare, por shpejt zhvilloi një teknikë efektive, ndonëse të veçantë, që e ka parë atë të prodhojë një sërë përfundimesh të shkëlqyera në turneun evropian të të moshuarve. Performanca e tij më e mirë erdhi në 1997 Ryder Collingtree Seniors Classic, 1999 Dalmahoy Scottish Seniors Open dhe 2000 TUI Seniors Open ku ai përfundoi i katërti.

Në fillim të këtij eventi pat ardhur dhe veterani Pjetër Sinishtaj, por i lodhur dhe nga vapa dhe ajri rënduar u largua pas një ore loje. Megjithatë në shenjë respekti të gjithë të pranishmit firmosën një kapele golfi me firmat e pjesëmarrësve për ta nderuar veteranin e këtij aktiviteti .

Turneu i golfit u bekua nga Dom Giovanni Kokona , i cili vlerësoi veprimtarinë atraktive dhe sportive të të pranishmëve ishte kënaqësi tek shihje atë skenë të makinave të golfit dhe të pajisjeve të lojës të rreshtuar që pas bekimit u shpërndanë nëpër fushat e golfit.

Golfi, “loja e zotërinjve” që luhet nga populli

Bashkë me Fationin u nisëm në udhë unë që mbaja kamerën me trekëmbëshin dhe Fatjoni që e ngiste makinën e golfit me një dorë, dhe tronditjet e golf kartit në rrugë na shkundën nga veshkat duke qenë i mahnitur nga pamja e natyrës e duke ndjekur çdo grup e skuadër golfistësh. Në një vend aq të bukur dhe të larmishëm t’i mund të shohësh edhe sorkadhen me fëmijët e saj edhe breshkën e ujit që pat mbetur në zall thatë që ne ta shpëtonim edhe zogjtë madje dhe wolverinë e balsamosur majë një kodre.

Golfi, i referuar shpesh si “loja e zotërinjve”, është një sport që ka mahnitur lojtarët dhe spektatorët për shekuj. Me historinë e tij të pasur, kurset ikonike dhe përzierjen unike të aftësive fizike dhe mprehtësisë mendore, golfi është vendosur si një lojë që kapërcen brezat dhe vazhdon të shijohet nga njerëz së të gjitha moshave dhe sferave të jetës. Le të thellohemi në botën e golfit, duke eksploruar origjinën e tij, elementët kryesorë që e bëjnë atë kaq magjepsës dhe tërheqjen e qëndrueshme që ka sot.

Origjina e saktë e golfit është e mbështjellë në mjegullën e kohës, por versionet e tij të hershme mund të gjurmohen në qytetërimet e lashta. Disa historianë sugjerojnë se një lojë e ngjashme luhej në Romën e lashtë, ndërsa të tjerë besojnë se ajo ishte e shijuar në Kinën e lashtë. Megjithatë, pikërisht në Skoci, gjatë shekullit të 15-të, golfi siç e njohim filloi të merrte formë.

Tee-ing Off- ose “Filloi loja…”

Unë me kameramanin Fatjonin kishim kënaqësinë të ndiqnim lojtarët në lëndina në pyll, ne u bëmë dëshmitarët e nervave të para, të djersitjeve të pëllëmbëve, frymëmarrje të thella dhe kërcitja e klub kur godisnin topin. Grupet ishin të ndryshme: shoqëri të shkollës së mesme, grupe të rinjsh shoqëruar dhe nga miqtë, familja dhe konkurrentët e tjerë mblidheshin për të parë shfaqjen e veprimit e golfit. Dhe ca terma për mua si fillestar i këtij sporti , ja “birdy” apo “eagle” u bënë familjare. “Kujdes topat po gjuajnë ata nga larg , më thoshte Fatjoni ndërsa unë mbaja me kujdes trekëmbëshin e kamerës “ mitralozin si i thosha unë me shaka. “ja se e presim me këtë”

Golfi është një lojë që kërkon një kombinim unik të aftësive fizike dhe forcës mendore. Nga ana fizike, lojtarët duhet të kenë një prekje delikate, koordinim të saktë dhe aftësi për të gjeneruar fuqi dhe saktësi në lëkundjet e tyre. Nga gjuajtja e te deri tek afrimi dhe vënia, çdo goditje kërkon një grup të ndryshëm aftësish dhe teknikash. Sidoqoftë, ajo që vërtet e veçon golfin është aspekti mendor. Planifikimi strategjik, vendimmarrja dhe fokusi i kërkuar në kurs mund të sfidojnë edhe lojtarët më të sprovuar. – “Golfi është një lojë që luhet në një fushë me diametër vetëm 4.25 inç – kjo është madhësia e vrimës. Pjesa tjetër është vetëm një shëtitje vërtet e gjatë me shumë zhgënjime të shkaktuara nga vetja”, pat shkruar Gary Player.

Lojtarët e golfit duhet të analizojnë me kujdes paraqitjen e secilës vrimë, të marrin parasysh faktorë të tillë si era dhe kushtet e fushës dhe të bëjnë llogaritjet e sakta për të përcaktuar kursin më të mirë të veprimit. Është një betejë e zgjuarsisë dhe vetëdisiplinës, pasi një gabim i vogël mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në rezultatin e një raundi.

Të drojtur para kamerës …

Siç duket të tërhequr nga fryma e kësaj magjie lojtarët s’po na e varnin ne që vinin dhe i filmonin , dikush na thoshte me të qeshur se ishte “Camera shy” dhe na thoshte të mos e transmetonim atë skenën kur club, shkopi i “ hëngri dhe”. Dhe shpesh disa syresh tregoheshin si pa qejf para kamerës , natyrisht ata nuk ishin ‘Tiger Woods’ dhe as merrnin pagesa PGA. Këto ishin lojëra shoqërore amatore mes miqsh, por kamera s’na tradhtoi mes shumë goditjeve amatore, ne filmuan goditje që do t’i kishte zili dhe një profesionist. Thelbi i strategjisë së lojës janë lojtarët që analizojnë kursin, komplotojnë goditje dhe përshtaten me ndryshimin e kushteve. Dhe natyrisht duke ruajtur një rivalitet miqësor. Konkurrentët shtyjnë kufijtë e njëri-tjetrit duke ruajtur një frymë sportive. Një nga apelet e qëndrueshme të golfit është aftësia e tij për të bashkuar njerëzit në një ndjekje të përbashkët të një qëllimi të përbashkët. Luajtja e një raundi golfi mund të jetë një pushim nga kërkesat e jetës së përditshme, duke ofruar një shans për t’u çlodhur, për t’u lidhur me natyrën dhe për të shijuar shoqërinë e miqve ose entuziastëve të tjerë.

Për më tepër, golfi është një sport që mund të shijohet pavarësisht nga mosha apo niveli i aftësive.

Më të moshuarit na afroheshin pranë kamerës dhe na jepnin opinionet e tyre me qejf kurse më të rinjtë tregoheshin më të rezervuar. Shume syresh ishin aty bashkë me miq amerikanë të golfit apo personal të tyre. Të gjithë na respektonin për faktin që i filmonim Fillestarët mund të mësojnë bazat dhe gradualisht të përmirësojnë lojën e tyre, ndërsa lojtarët me përvojë mund të përmirësojnë vazhdimisht teknikat e tyre dhe të sfidojnë veten në kurse gjithnjë e më të kërkuara. Është një sport që mund të luhet në mënyrë konkurruese ose thjesht për kohën e lirë, duke i lejuar individët të gjejnë nivelin e tyre të përfshirjes dhe kënaqësisë. Më vonë me Fatjonin ia gjetëm marifetin i kërkonim të dilnin në fotografi dhe pasi i bënim fotografi, u kërkonim intervista, dikush binte në grackë dikush na shmangej

Fushat e golfit janë të dizajnuara me përpikëri për të ofruar një sërë sfidash, duke e bërë çdo raund unik dhe bindës. Paraqitja e një kursi përfshin një sërë rreziqesh, të tilla si bunkerë, veçori ujore dhe zona të ashpra, të pozicionuara në mënyrë strategjike për të testuar aftësitë vendimmarrëse të një lojtari. Arkitektura e kursit, me rrugët e saj të valëzuara, pemët e vendosura mirë dhe hanë e pozicionuar strategjikisht, kërkon që lojtarët të marrin në konsideratë me kujdes përzgjedhjen e goditjeve dhe menaxhimin e kursit. Shumëllojshmëria e vrimave, nga par-tre të shkurtra në par-pesë të gjata, i shton më shumë kompleksitet dhe emocione lojës.

Golfi është i vetmi sport ku kundërshtari më i frikshëm është vetvetja

Golfi, me historinë e tij të pasur, përzierjen unike të sfidave fizike dhe mendore dhe aftësinë për të nxitur ndjenjën e komunitetit, ka siguruar vendin e tij si një nga sportet më të dashura në botë. Pavarësisht nëse jeni lojtar apo spektator, loja ofron një pushim nga ngutja dhe nxitimi i jetës, duke ju ftuar të filloni një udhëtim aftësish, strategjie dhe qetësie.

Golfi është një lojë e saktësisë dhe teknikës. Lëvizja, e cila është veprimi themelor në golf, kërkon një ekuilibër delikat midis fuqisë dhe kontrollit. Lojtarët duhet të zotërojnë artin e gjenerimit të shpejtësisë së klubit duke ruajtur saktësinë dhe qëndrueshmërinë. Kërkon orë të tëra praktikë për të përsosur mekanikën e lëkundjes, kapjen, qëndrimin dhe shtrirjen e trupit. Çdo shkrepje kërkon fokus, disiplinë dhe një sy të mprehtë për detaje. Qoftë nëse bëhet fjalë për një largim të gjatë nga maja, një gjuajtje precize hekuri në të gjelbër, ose një çip dhe gjuajtje e lehtë delikate, çdo goditje kërkon një nivel të lartë aftësie teknike. Golfi është i vetmi sport ku kundërshtari më i frikshëm është vetvetja.

Golfi ka qenë prej kohësh i lidhur me etiketën dhe sjelljen sportive. Lojtarët pritet t’i përmbahen një kodi sjelljeje që thekson ndershmërinë, integritetin dhe respektin për lojtarët e tjerë dhe kursin.

Golfi nuk është vetëm një lojë stimuluese mendore, por gjithashtu ofron përfitime të shumta shëndetësore. Ecja në një kurs me 18 vrima mund të mbulojë disa milje, duke u ofruar lojtarëve një stërvitje kardiovaskulare. Lëvizja lëkundëse përfshin grupe të shumta muskujsh, duke rritur forcën dhe fleksibilitetin. Për më tepër, mjedisi i jashtëm i fushave të golfit ofron ekspozim ndaj ajrit të pastër, dritës së diellit dhe mjedisit natyror, duke promovuar mirëqenien e përgjithshme dhe reduktimin e stresit.

Trimi i mirë me shokë shumë

Ky sukses dhe konsistencë në organizimin e turneut tregon një angazhim të jashtëzakonshëm dhe një pasion të vërtetë për golfin. Nëpërmjet përkushtimit të tij, Mark Gjokaj ka bërë të mundur rritjen e interesit për golfin dhe ka ndihmuar në formimin e lidhjeve të reja dhe të forta brenda komunitetit.

Por jo vetëm gjithë kjo punë pohon Marku nuk është i vetëm ai punën e mirë e bën me shokë ndër ta dallohen Fred Lulgjuraj, Mark Zefi Kalaj, Mark Gjeloshaj Frano Lulgjuraj, Nik Rrok Gjonaj e të tjerë. Natyrisht Marku nuk le pa përmendur dhe sponsoret kryesorë Zef Dock side Greel dhe Don Christos Cigar Lounge donny dhe Chrospher Paluashaj . Le të shprehim vlerësimin tonë më të thellë për Markun dhe për arritjen e tij të madhe për të krijuar një traditë të vlefshme në botën e golfit në Michigan.

Sipas golfistit të njohur – Bobby Jones “Golfi është një mashtrues i thjeshtë dhe pafundësisht i komplikuar; kënaq shpirtin dhe frustron intelektin. Është në të njëjtën kohë shpërblyes dhe çmenduri – dhe është pa dyshim loja më e madhe që njerëzimi ka shpikur ndonjëherë”.

Urojmë që ai të vazhdojë të ketë sukses në organizimin e turneut të ardhshëm dhe të krijojë ende më shumë kujtime të paharrueshme për të gjithë pjesëmarrësit.

Libri i ri për Nënë Terezën i akademikut të Universitetit të Birminghamit vlerësohet me çmim ndërkombëtar

July 1, 2023 by s p

Libri i Dr Gëzim Alpion në gjuhën angleze ‘Nënë Tereza: Shenjtorja dhe Kombi i Saj’ fiton ‘Çmimin e Ekselencës në Botime’ për vitin 2023 në SHBA

28 Korrik 2023

Noftim për mediat

Zyra e Shypit

Universiteti i Birminghamit

Mbretëria e Bashkuar

https://www.birmingham.ac.uk/…/new-book-on-mother…

Libri i ri i një eksperti të Universitetit të Birminghamit për Nënë Terezën është vlërsuar në Amerikë me ‘Çmimin e Ekselencës në Botime’ për vitin 2023 në kategorinë e ‘biografisë’ nga Shoqata e Botuesve Katolikë, Association of Catholic Publishers (ACP).

Monografia Mother Teresa: The Saint and Her Nation (‘Nënë Tereza: Shenjtorja dhe Kombi i Saj’) i Dr Gëzim Alpion, Profesor i Asociuar i Sociologjisë në Universitetin e Birminghamit, ofron një portret të detajuar të misionares shqiptare.

Libri përqëndrohet në rrethanat familjare të Nënë Terezës, kontekstin e saj etnik, kulturor dhe shpirtëror, traumat, sprovat dhe arritjet e saj si individ dhe misionare publike, si dhe besimin e saj të ndërlikuar.

Botuar nga Bloomsbury Academic, libri është vlerësuar gjerësisht nga ekspertë të fushave të ndryshme. Menjehere pas botimit, revista ndërkombëtare katolike The Tablet në Londër i dedikoi librit kopertinën e numrit te gushtit 2020. Ndersa në 2022, revista LIFE në Nju Jork botoi një shkrim të posaçëm për këtë vepër dhe studimet e tjera të Alpion për Nënë Terezën.

Pas botimit të librit, Dr Alpion u ftua të flas për librin në disa vende, ndërsa në SHBA ai zhvilloi ligjerata vitin që kaloi në Universitetet e Harvardit dhe Georgetown.

I specializuar në disa aspekte të sociologjisë si feja, nacionalizmi, fama, mediat dhe autorësia, Alpion është përqëndruar në figurën e Nënë Terezës për më shumë se 20 vjet. Ai konsiderohet si “autori më autoritar në gjuhën angleze” për Shën Terezën e Kalkutës dhe “themeluesi i Studimeve për Nënë Terezën”.

Në vitin 2021, Dr Alpion u nderua nga Presidenti i Shqipërisë me ‘Medaljen Nënë Tereza’ në shenjë mirënjohje për “kontributin e tij të çmuar akademik në studimin e plotë të jetës dhe veprës së Shën Nënë Terezës, si dhe promovimin e saj si përfaqësuese e vlerave të kombit shqiptar”.

Në lidhje me vlerësimin e ri dhe jehonën e librit, Dr Alpion tha: “Jam i kënaqur që studimi është pritur kaq mirë. Felenderoj ACP-në për çmimin dhe përgëzoj autorët e tjerë që u vlerësuan.”

“Studimi i figurës së Nënë Terezës është një nga pasionet e mija prej dy dekadash. Është mahnitëse që edhe tani kur është shkruar kaq shumë për të, po zbulohen të dhëna të reja, dhe njerëzit vazhdojnë të jenë të lidhur thellë me të si individ dhe me historinë dhe punën e saj.”

Në emër të Bloomsbsury Academic në New Delhi, botuesi Chandra Sekhar, u shpreh: “Ne jemi të lumtur për Profesor Gëzim Alpion që u vleresua me çmimin e fundit për librin e tij të rëndësishëm Nënë Tereza: Shenjtorja dhe Kombi i Saj. Jemi vërtet të gëzuar që ai na zgjodhi ne për ta botuar këtë vepër. Ne falenderojmë ACP-në që vleresoi librin dhe nivelin shkencor te Profesor Alpion”.

Nënë Tereza: Shenjtorja dhe Kombi i Saj është botuar në gjuhën angleze me kopertinë standarde, speciale dhe si eBook.

NË MAQEDONINË E VERIUT, GJUHA SHQIPE NUK ËSHTË BËRË ZYRTARE

July 1, 2023 by s p

Skender Karaçica/

Në vend të debatit

(Rreth shkrimit analitik shkencor të Dr.Aristotel Spiro: A duhet të rishikojmë drejtshkrimin, botuar në gazetën “Epoka e Re” Prishtinë, Korrik 2023).

Për gjendjen e (pa)zgjidhur shqiptare në hapësirën etnike në RVM-së në Tiranën zyrtare, herë pas herë, po bëhen shkarje e gafe edhe në rrafshin politik, diplomatik dhe shkencor për të ashtuquajturën “zgjidhja e çështjes shqiptare” në këto hapësira të shtetit multietnik në Ballkan.

Pse Tirana zyrtare nuk është në dijeni se si është zgjidhur çështja shqiptare në hapësirën etnike përmes aktit më të lartë juridik të Kushtetutës së RVM-së kur e kur populli shqiptar si popull i dytë shumicë me 40 përqind të përberjes kombëtare të popullit shqiptar, ende është në rrafshin kushtetues të këtij vendi vetëm si pakicë kombëtare dhe jo shtetformues.

Dr.Aristotel Spiro, profesor i gjuhës shqipe (Tiranë) në shkrimin e tij analitik dhe me taban shkencor: A duhet të rishikojmë drejtshkrimin? (botuar në gazetën “Epoka e Re” Prishtinë, korrik 2023) ndër të tjera shkruan: Shqipja është tashmë gjuhë zyrtare në tri shtete: Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e Veriut.

Përkitazi me konstatimin e profesor Arsitotel Spiro për zyrtarizimin e gjuhës shqipe, kjo nuk vlen në hapësirën etnike për shqiptarët në RVM-së ndonëse pushtetet në ketë vend multietnik dhe populli shqiptar si popull i dytë shumicë, ende nuk e ka marrë hisën e vet kushtetuese (lexo:shtetformues por ka mbetur me statusin e popullit pakicë-SK) dhe gjuha shqipe nuk është bër zyrtare.

Në shkrimet e rrafshit kërkimor-shkencor dhe dr.Aristotel Spiro duhet të jenë në dijeni se çfarë është e vërtetë kur e kur flitet për gjuhën shqipe në hapësirën etnike në Ballkan jashtë kufinjve të shtetit shqiptar.

Dr.Aristotel Spiro, në frymën dashamirëse dhe si kolegë të gjuhës shqipe, po ua them zëshëm se gjuha shqipe në hapësirën shqiptare në RVM-së (ende) nuk është bër zyrtare. Për hirë të së vërtetës shih “Ligjin për 20 përqindshin) për përdorimin e gjuhëve për pakicat (lexo: shqiptare në RVM-së-SK) dhe do të bindeni se gjuha shqipe ka mbetur nën juridiksionin ligjor të popullit pakicë dhe jo shtetformues.

Tirana zyrtare duhet të jetë më e informuar sipas Kushtetutës të shtetit shqiptar për çështjen shqiptare jashtë kufinjve të Shqipërisë dhe, në ketë rrafsh edhe institucionet shkencore, kulturore dhe të botës së dijes duhet të jenë më të informuar në vijën zyrtare të shtetit shqiptar dhe mos të bëjnë gafe.

Prishtinë, më 1 korrik 2023