Artan Nati/
Një debat i ashpër mbi drejtësinë sociale dhe politikën e bazuar në identitet duket se ka shpërthyer vitet e fundit në botën perëndimore dhe pak fusha të jetës mbeten të paprekura nga konfliktet kulturore. Për disa, politika e bazuar në identitet është përqafuar si një strategji efektive për të luftuar diskriminimin dhe margjinalizimin. Për të tjerët, mund të duket se politika e identitetit ka rezultuar në luftëra kulturore që përfshijnë konflikte të dhunshme dhe një shkëmbim shkatërrues të etiketimeve.
Politikat e bazuara në identitet shpesh lidhen me çështje të debatueshme si aborti, homoseksualiteti, të drejtat transgjinore, pornografia, multikulturalizmi dhe racizmi. Konfliktet e identitetit përfshijnë gjithashtu orientime themelore si feja dhe ideologjia, si dhe çështje politike që variojnë nga liria e fjalës deri te shpërndarja e pasurisë dhe privilegjeve.
Debatet mbi këto çështje kanë sfiduar pikëpamjet e vendosura mbi barazinë dhe kanë sjellë një kërkesë alternative për barazi të bazuar në identitet si një qasje më e mirë. Edhe vetë termi politika e identitetit është i debatuar, pasi shumë do të pretendojnë se ai është në thelb i njëanshëm dhe përdoret nga ata që kundërshtojnë betejat për drejtësi sociale nga grupet e margjinalizuara.
Kërkesa për njohjen e identitetit të dikujt është një koncept kryesor që shpjegon shumë nga ajo që po ndodh sot në politikën botërore. Pjesa më e madhe e asaj që ndodh sot në botë apo edhe në nivel personal e më gjerë nuk mund të shpjegohet thjesht me motivimin ekonomik, por është e rrënjosur në të vërtetë në kërkesën për njohje, dinjitet dhe shpesh për supremaci. Sipas Hegelit, historia njerëzore u nxit nga një luftë për njohje. Ai argumentoi se e vetmja zgjidhje racionale për dëshirën për njohje ishte njohja universale, në të cilën njihej dinjiteti i çdo qenieje njerëzore. Njohja universale është sfiduar që atëherë nga forma të tjera të pjesshme të njohjes bazuar në komb, fe, sekt, racë, etni ose gjini, ose nga individë që duan të njihen si superiorë. Rritja e politikave të identitetit në demokracitë moderne liberale është një nga kërcënimet kryesore me të cilat përballen ato, dhe nëse nuk mund të kthehemi drejt kuptimeve më universale të dinjitetit njerëzor, ne do ta dënojmë veten në konflikt të vazhdueshëm.
Pavarësisht nga pozicioni i dikujt ndaj luftërave aktuale të kulturës, duket e qartë se ato përfshijnë si luftën për drejtësi sociale, ashtu edhe luftën për pushtet. Dhe pyetja është si më poshtë: A ofron politika identitare, siç po manifestohet aktualisht, një rrugë të përshtatshme drejt drejtësisë sociale, apo është kthyer në një recetë për antagonizmin kulturor, polarizimin politik dhe forma të reja padrejtësie?
Popullsia me ngjyrë ankohet se shumica e udhëheqësve janë të bardhë, gjë që është e vërtetë. Feministet ankohen se shumica janë burra, gjë që është gjithashtu e vërtetë. Së shpejti, gratë me ngjyrë do të ankohen si për seksizmin e burrave me ngjyrë radikalë, ashtu edhe për racizmin e nënkuptuar të feministeve të bardha, të cilat vetë po kritikohen nga lezbiket për supozimin e natyrshmërisë së familjes heteroseksuale. Ajo që të gjitha këto grupe duan nga politika është më shumë se drejtësi sociale dhe në fakt po prodhon antagonizëm të brendshëm.
Ekziston një hipotezë se politika e identitetit dhe “korrektësia politike”, veçanërisht në të majtë, gjeneroi një reagim të ashpër që zgjodhi Trump në 2016 dhe shancet janë që ai të rizgjidhet në nëntor përsëri. Ky reagim ndonjëherë kuptohet si një kthesë e vetëdijshme ndaj politikave të identitetit të së majtës, duke prodhuar identitetin e shtresës së mesme të bardhë, dhe nganjëherë si thjesht acarim i thjeshtë i shtresës së mesme i [të bardhëve] amerikanë me elitat kulturore dhe një afrim drej gatishmërisë së Trump për të injoruar tabutë dhe devotshmëritë e tyre. Një pjesë e pretendimit në lidhje me politikën e identitetit është se ajo është vetë-shkatërruese dhe kështu duhet të hidhet poshtë, pavarësisht nga meritat e saj thelbësore. Në gjuhën e filozofisë politike, pretendimi është se vëmendja ndaj shqetësimeve të pakicave shkel një kërkesë që normat ose idealet të demonstrojnë stabilitet kur veprohet. Duke pasur parasysh rëndësinë e kësaj ideje, duket se është e rëndësishme të tregohet se është e gabuar përpara se të kthehemi te meritat aktuale të politikës së identitetit.
Në botën bashkëkohore, diversiteti në bazë të racës, përkatësisë etnike, fesë, gjinisë, orientimit seksual etj, është edhe një fakt jetësor edhe një vlerë. Për shumë arsye është një gjë e mirë për shoqëritë. Ekspozimi ndaj mënyrave të ndryshme të të menduarit dhe të vepruarit shpesh mund të stimulojë inovacionin, kreativitetin dhe sipërmarrjen. Njerëzit shpesh i rezistojnë homogjenizimit në kultura më të mëdha, veçanërisht nëse nuk kanë lindur në to. Ata duan që vetja e tyre specifike të njihet dhe jo të shtypet. Ata duan të ndiejnë një lidhje me paraardhësit e tyre dhe të dinë se nga kanë ardhur. Edhe nëse nuk janë pjesë e kulturës, ata duan të mbajnë gjuhët indigjene të botës që po zhduken shpejt, dhe praktikat tradicionale që kujtojnë mënyrat e mëparshme të jetës. Gjërat nuk duhet të jenë në këtë mënyrë. Identitetet kombëtare mund të ndërtohen rreth vlerave politike liberale dhe demokratike, dhe përvojave të përbashkëta që ofrojnë indin lidhës rreth të cilit mund të lulëzojnë komunitete të ndryshme. India, Franca, Kanadaja dhe Shtetet e Bashkuara janë shembuj të vendeve që janë përpjekur ta bëjnë këtë. Një ndjenjë e tillë gjithëpërfshirëse e identitetit kombëtar mbetet kritike për ruajtjen e një rendi të suksesshëm politik modern për një sërë arsyesh. Një demokraci liberale është një kontratë e nënkuptuar midis qytetarëve dhe qeverisë së tyre, dhe midis vetë qytetarëve, sipas së cilës ata
heqin dorë nga disa të drejta në mënyrë që qeveria të mbrojë të drejta të tjera që janë më themelore dhe më të rëndësishme. Identiteti kombëtar ndërtohet rreth legjitimitetit të kësaj kontrate; nëse qytetarët nuk besojnë se janë pjesë e të njëjtit shtet, sistemi nuk do të funksionojë. Por cilësia e demokracisë varet nga më shumë sesa thjesht pranimi i rregullave bazë të sistemit. Demokracitë kanë nevojë për kulturën e tyre për të funksionuar. Ato nuk prodhojnë marrëveshje automatike; në të vërtetë, ato janë domosdoshmërisht koleksione pluraliste të interesave, opinioneve dhe vlerave të ndryshme që duhet të pajtohen në mënyrë paqësore. Demokracitë kërkojnë diskutim dhe debat, gjë që mund të ndodhë vetëm nëse njerëzit pranojnë disa norma të sjelljes për atë që mund të thuhet dhe të bëhet. Qytetarët shpesh duhet të pranojnë rezultate që nuk u pëlqejnë ose preferojnë, në interes të një të mire të përbashkët; një kulturë tolerance dhe simpatie reciproke duhet të kapërcejë pasionet partiake.
