Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for July 2024

Dëshmia e historianit grek Apostolo Vakalopulos: Çamët apo grekët, ja kush ka bashkëpunuar me okupatorin nazist?

by

Arben Iliazi/

Gjatë pushtimit nazi-fashist të Greqisë, një pjesë e njerë zve politikë dhe oficerëve në Greqi hynë në shërbim të pushtuesit. Edhe kleri i lartë grek, me në krye kryepeshkopin e Athinës e të Greqisë , i shërbeu pushtuesve, duke respektuar kështu një traditë të hershme të kishës greke e cila, në shumicën dërrmuese të rasteve, i ka pritur me lule pushtuesit që kanë shkelur tokën greke. Nuk është rastësi që ish-komandanti i armatës në Shqipėri, në luftën italo-greke, Gjeorgjio Çolakoglu, u bë më vonë kryeministër i qeverisë kuislinge. Ishin po ato forca ushtarake që kryen masakrat kundër popullsisë së pafajshme çame, e cila u masakrua dhe u dëbuan me dhunë nga vatra amtare. Ishin repartet e gjeneralit të ushtrisë greke, N.Zerva me shokë, që vranë 2900 çamë të pafajshëm dhe 450 burra i vdiqën në tortura. Prandaj, Kuvendi Popullor i Republikės së Shqipërisë e ka shpallur 27 qershorin si dita e genocidit ndaj popullsisë çame.

Se kush ka bashkëpunuar me okupatorin nazist e sqaron historiani i njohur Apostolos Vakalopulos në librin “Historia e Greqisė Moderne”, botim i Horvathit 1991. Për këtë çështje ky akademik grek, në faqen 275 të librit të sipërcituar, shkruan: “Gjermanët ditën të përfitonin nga kundërshtitë dhe rivalitetet ndërmjet grekëve. Duke studiuar me gjakftohtësi situatën psikologjike, vuajtjet, pasionet, ambiciet e disa personaliteteve greke, vunë në zbatim, me shumë shkathtësi, të pavdekshmen strategji “përça e sundo”, duke shtuar kështu mosmarrëveshjet ndërmjet grekëve, në dobi të tyre. Populli grek u nda, njëra palë denonconte palën tjetër si tradhtare dhe kështu u çfarosën grekët, në çastin kur dukej në horizont fitorja dhe pushtuesi bëhej gati të linte vendin tonë“. Pra, se kush është fajtor për bashkëpunimin me gjermanët, na e sqaron ky historian i dëgjuar grek. Në fq.270, A.Vakalopulos pohon: “N.Plastiras, sapo mori fuqinë, vuri në veprim Traktatin e Varkizės (12 shkurt 1945), që shpallte armëpushimin dhe lejonte kthimin e vendit në jetën normale. Në Greqi, shumë bashkëpunëtorë të armikut u bënë spekullatorë të popullit grek, duke qenë përgjegjės para tij. Ata gjetėn rast dhe u bënë nacionalistë dhe shtylla të regjimit”. Rivendikimet e popullit u asgjësuan. Më 18 maj të vitit 1945, në Athinë, në gjyqin e Kryeministrit grek Ralis, Çolakoglu dhe disa bashkëpunëtorëve të tjerë në shërbim të nazifashistëve, prokurori Papradakis vuri nė dukje gjatë pretencës së tij, se pushtuesit kishin pushkatuar në Greqi 10000 vetë, shkatërruar 70000 shtëpi dhe 883 katunde. Me fakte tė pamohueshme u provua se batalionet e sigurimit të Kryeministrit kuisling, Ralis, shokët e tij dhe organet që kishin krijuar për të famshmen mbrojtje të vendit, kishin luftuar pa mëshirë kundër rezistencės greke. Ralis dhe Tavularis, ky i fundit, ministër i Brendshëm i asaj kohe në qeverinë e Ralisit, nënshkruan urdhrin e turpshėm, ku thuhej: “Policia dhe xhandarmëria greke të vihen nėn urdhrin e nazistėve gjermanë ”.

NGA HISTORIA E MARRËDHËNIEVE AMERIKANO-SHQPTARE

by

Në 25-Vjetorin e Zërit të Amerikës – 13 Maj, 1976 – Thirrjet e zyrtarëve të lartë amerikanë të asaj kohe: “Qeveria amerikane dhe populli amerikan shprehin edhe njëherë interesimin e tyre tradicional për popullin shqiptar”.

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium with a flag Description automatically generated

Gjatë dekadave të luftës së ftohtë, qeveritë e Shteteve të Bashkuara, nepërmjet zyrtarëve të tyre më të lartë, kanë bërë vazhdimisht thirrje, duke shfaqur gatishmerinë e Washingtonit zyrtar për miqësi dhe marrëdhënie normale diplomatike me Shqipërinë dhe popullin shqiptar. Shpesh, zyrtarë të lartë të Shteteve të Bashkuara kanë dërguar mesazhe popullit shqiptar për “forcimin e miqësisë së vjetër”, gjatë viteve të luftës së ftoftë, nepërmjet valëve të Zërit të Amerikës. Thirrjet amerikane për miqësi me Shqipërinë binin në veshë të shurdhër të Tiranës zyrtare komuniste të viteve 70-ta e 80-ta, të shekullit të kaluar. Ishte gjithashtu koha fatzezë kur shqiptarët dënoheshin nga regjimi komunist, thjesht, se dëgjonin Zërin e Amerikës.

Këto deklarata të zytarëve më të lartë amerikanë, tregojnë të vërtetën se nuk ishte Washingtoni zyrtar – “imperializmi amerikan”, ai që kishte izoluar Shqipërinë nga bota, ashtu siç pretendonte shpesh regjimi barbar i Enver Hoxhës, por ishte ai regjim diktatorial sllavo-komunist i cili nuk dëshironte të kishte lidhje as miqësi me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ishte regjimi i Enver Hoxhës ai që donte të mbante larg perendimit, Shqipërinë dhe shqiptarët, një popull të zenë rob, si rrjedhim, edhe larg vlerave të lirisë e të demokracisë.    

Ky vit shënon 73-vjetorin e rifillimit të transmetimeve të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe (13 Maj, 1951), pasi ishin ndërprerë, përkohësisht. Ishte kjo një  përpjekje tjetër e Washsingtonit zyrtar, për të mbajtur sado pak gjallë lidhjet e Amerikës me Kombin shqiptar.  Me këtë rast ia vlen, për hir të së vërtetës, të sjellim nga arkivat e Zërit të Amerikës, një thirrje të tillë për miqësi me Shqipërinë, nga zyrtarë të lartë të Shteteve të Bashkuara – transmetuar në një program të veçantë të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe me 13 Maj, 1976, si një shembull i atyre përpjekjeve për të treguar gjithnjë interesim për fatin e shqiptarëve nga zrytarët amerikanë, megjithse regjimi komunist enverist hidhte poshtë çdo nismë amerikane për marrëdhëie normale midis dy vendeve tona.  Në atë kohë Zëri i Amerikës transmetonte në të dy dialektet. Talat Karagjozi nga Gjirokastra, Frank Shkreli nga Malësia e Madhe dhe Leonora Malo nga Himara morën pjesë në përgatitjen e këtij programi (13 Maj, 1976), atëherë kur Enver Hoxha dënonte shqiptarët se dëgjonin Zërin e Amerikës.

                                      ———————————

Leonora Malo: 25 vjetë si sot, dmth. Në datën 13 Maj, 1951, Zëri i Amerikës rifilloi transmetimet e saj në gjuhën shqipe, të cilat kishin filluar gjatë Luftës së dytë Botërore dhe kishin marrë fund me mbarimin e asaj lufte. Me këtë rast ju sjellim sot një bisedë mbi qëllimet dhe përmbajtjen e këtyre transmetimeve, siç janë venë në dukje, në hollësi, nga zyrtarët e qeverisë së Shteteve të Bashkuara:

Talat Karagjozi: Kur Zëri i Amerikës rifilloi programin e saj në gjuhën shqipe, Ministri i jashtëm i Shteteve të Bashkuara që shërbente në atë kohë, i ndjeri Dean Acheson bëri një deklaratë e cila u përfshi në programin ose në transmetimin e datës 13 Maj, 1951 drejtuar popullit shqiptar. Ndërmjet të tjerave, i ndjeri Acheson ka thënë këto: 

Frank Shkreli: “Me këtë rast ndiej nji kënaqësi të posaçme t’i drejtoj popullit shqiptar këtë mesazh në emën të qeverisë së Shteteve të Bashkueme dhe të popullit amerikan. Tue rifillue programet e Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe, qeveria amerikane dhe populli amerikan shprehin edhe njiherë interesimin e tyne tradicional për popullin shqiptar. Në këtë mënyrë përtriten sot lidhjet që na bashkojnë. Miqësia jonë e vjetër duhet të forcohet tashti dhe të pajiset me nji kuptim ma të thellë. Sepse kjo miqësi ashtë nji përfundim i natyrshëm i faktit se Shtetet e Bashkueme të Amerikës kanë qenë shumë afër luftës së popullit shqiptar për liri dhe pamvarësi. Gjatë vjetëve, qeveria amerikane dhe populli amerikan kanë shikue me dashamirësi dhe me simpati dhe kanë ndihmue në këtë luftë tue e dijtun se lufta për liri pasqyron  aspiratat tueja të vërteta. Nga fillimi i këtij shekulli, shumë patriotë shqiptarë erdhën në këtë vend dhe gjetën liri të plotë për të punue për nji Shqipëri të pamvarun. Në Konferencën e Paqës në 1919, kur Presidenti Wilson u interesue personalisht në themelimin e nji Shqipnie të pamvarun, qeveria amerikane përkrahu përpjekjet e patriotëve shqiptarë.

Por këto ngjarje i përkasin historisë. Sot e tutje, Zani i Amerikës do t’ju flasë mbi gjëndjen e tanishme dhe të ardhshmen. Qeveria amerikane dhe populli amerikan u paraqesin përshëndjet e tyne dhe Zani i Amerikës ju mirësardhë në radhët e ndëgjuesve të saj.”

Talat Karagjozi: Këto janë fjalët që tha i ndjeri Dean Acheson 25-vjetë më parë. Gjatë vjetëve, pas asaj deklarate, zyrtarë të tjerë amerikanë kanë bërë deklarata të njëllojta. Ndërmjet tyre, ish-Ministri i Jashtëm, Zoti William Rogers dhe ish-nën-Ministri i jashtëm, Zoti Keneth Rush.

Frank Shkreli: Ish-Ministri i Jashtëm Zoti Rogers në raportin e tij mbi politikën e jashtme shqyrtoi përmirësimin e marrëdhanieve diplomatike me të gjithë kombet, tue përmbledhun kombet komuniste dhe në fund të raportit të tij, ai shtoi këto fjalë: “Mungesa e marrëdhanieve diplomatike me Republikën e Shqipnisë ishte në fundin e vitit 1973, nji punë e pambarueme në përpjekjet tona për marrëdhanie normale me të gjithë vendet, pa marrë parasysh ndryshimet. Por drejtimi i masave, si në politikën e Shteteve të Bashkueme, ashtu edhe në politikën e Shqipënisë, premtojnë se do të vendosen marrëdhanie normale në të ardhshmen.”

Kjo deklaratë u pasue nga nji deklaratë që bani në të njajtin muej, nën-Ministri i jashtëm Keneth Rush. Në prill të vitit 1973, në një fjalim mbi politikën e jashtme që mbajti në Akademinë Detare të Shteteve të Bashkueme në qytetin Annapolis, mbasi radhiti masat e marra ose ato që parashikoheshin të merren në lidhje me përmirësimin e marrëdhanieve me pjesën tjetër të Evropës Lindore, Zoti Rush tha këto: “Vetëm me Shqipëninë nuk ashtë shënue ndonji përparim i dukshëm. Përball zgjanimit të lidhjeve tona me gjithë vendet e tjera të Evropës duket si nji gja anakroniste që Shqipëria të dëshirojë të funksionojë në nji izolim të tillë. Shqipnia vazhdon të përdor kundër nesh nji gjuhë përbuzëse të nji periudhe të maparshme. Nëse dëshiron të rifillojë marrëdhaniet, ne nuk e dimë. Nëqoftse dhe kur të dëshiroj nji gja të tillë, Shqipnia do të na gjejë gati t’i përgjigjemi”.

Talat Karagjozi: Me që jemi duke bërë fjalë për pëvjetorë, dëshirojmë të përmendim këtu fjalëtqë përdori i ndjeri President Kenedi mbi misionin e Zërit të Amerikës, kur ky ent celebroi 20-vjetorin e tij me 26 Shkurt, 1962. Presidenti Xhon Kenedi mbajti nji fjalim në të cilin ai tha se Zëri i Amerikës zën një vend me rëndësi dhe luan në rol kyç në shtjellimin e jetës amerikane dhe pastaj deklaroi edhe këto:

Frank Shkreli: “Ajo që jemi tue ba në këtë vend, çfarë jemi, çfarë dëshirojmë të jemi, përban dhe pasqyron të vërtetë nji eksperiencë të madhe me llojin ma të vëshitrë të disiplinës  së vetvetes dhe kjo ashtë organizimi, mbajtja dhe zhvillimi i përparimit të nji qeverie të lirë. Dhe kjo ashtë detyra e juaj si drejtues dhe si pjesëmarrës të Zanit të Amerikës që t’ia kallxoni këtë gja të gjithë botës. Ne konkurojmë me burime të tjera informatash me ata që janë kundërshtarët tonë, e të cilët thonë vetëm të mirat për vehten e tyne. Zani i Amerikës duhet të thotë të mirat dhe të këqiat e Amerikës. Dhe ne shpresojmë se e keqja dhe e mira shkoqiten dhe shoshiten së bashku nga njerëz me gjykim të mirë, që kanë mendjehollësi dhe shije — se do të kuptojnë përpjekjet që jemi tue ba në këtë vend. Ne kërkojmë qarkullimin e lirë të informatave tej-për-tej kufijve kombëtarë dhe oqeaneve, tej-për-tej perdeve të hekurta dhe mureve me gurë. Ne nuk kemi frikë t’i besojmë popullit amerikan tue i paraqitun faktet që nuk janë të pëlqyeshme, (as nga) mendimet dhe fillozofitë e hueja që i paraqiten këtij populli dhe as nga vlerat konkurues që mund t’i paraqiten popullit amerikan. Nji komb që ka frigë të lejojë popullin e vet të gjykojë të vërtetën dhe gnjeshtrën në nji treg të hapët, ashtë nji komb që ka frigë nga populli i tij.”

Talat Karagjozi: Kjo është pjesa jetike e sistemit amerikan, përfundoi i ndjeri President Kenedi fjalimin e tij, që mbajti në 20-vjetorin e transmetimeve të Zërit të Amerikës. Ai shtoi se Zëri i Amerikës do të vazhdojë të përmbushë këtë detyrë siç bëri ditën e parë të transmetimeve kur ia kushtoi veten e saj së vërtetës.

Leonora Malo: Dhe ndërkohë që programet e Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe celebrojnë përvjetorin e tyre të 25-të, ne shpresojmë të vazdojmë të aderojmë pa asnjë  devijim në këtë kushtim ndaj së vërtetës, siç jemi përpjekur të aderojmë karshi saj gjatë 25 vjetëve të kaluara.

*Radio program i transmetuar nepërmjet valëve të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe 13 Maj, 1976

                               Dean Acheson, ish-Sekretar i Shtetit  

                                      Arkitekt i Luftës së Ftohtë –

“Duke rifilluar programet e Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe, qeveria amerikane dhe populli amerikan shprehin edhe njiherë interesimin e tyre tradicional 

për popullin shqiptar.”

Image result for secretary of state william rogers images

                                   Uilliam Roxhers, ish-Sekretar i Shtetit

                                         Arkitekt i Luftës së Ftohtë –

“Mungesa e marrëdhanieve diplomatike me Republikën e Shqipnisë ishte në fundin e vitit 1973, nji punë e pambarueme në përpjekjet tona…”

Presentarán exhibición fotográfica del expresidente John F. Kennedy ...

                                                Presidenti Xhon Kenedi

             “Zëri i Amerikës duhet të thotë të mirat dhe të këqiat e Amerikës”.

Image result for keneth rush images

                                                       Kenneth Rush

“Nëse dëshiron të rifillojë marrëdhaniet, ne nuk e dimë. Nëqoftse dhe kur të  

       dëshirojë një gjë të tillë, Shqipëia do të na gjejë gati t’i përgjigjemi.”

A person in a suit and tie Description automatically generated

Talat Karagjozi nga Gjirokastra (në foto) Frank Shkreli nga Malësia e Madhe dhe Leonora Malo nga Himara morën pjesë në përgatitjen e këtij programi (13 Maj, 1976) kur Enver Hoxha dënonte shqiptarët se dëgjonin Zërin e Amerikës.

A person standing in front of a poster Description automatically generated

Autori në hyrje tek “Zëri i Amerikës si vizitor, në vitin 2020 – “Zëri i Amerikës ka mbi supe një përgjegjësi të madhe si mbartës i së vërtetës. Barra për të thënë të vërtetën nuk është e lehtë të mbartet…”. Kështu është shprehur, ndër të tjera, Presidenti Xhon Kenedi në fjalimin e tij me rastin e 20-vjetorit të Zërit të Amerikës, në kryeqendrën e VOA-s, 26 Shkurt, 1962. Për 30 vjet në detyra të ndryshme tek Zëri iAmerikës, por dhe gjithë jetën time si gazetar e publicist, jam munduar ta mbroj të VËRTETËN si një përgjegjësi morale dhe si një barrë dhe detyrë shoqërore!

MOMENTET E CEREMONISË SË HAPJES SË LOJËRAVE OLIMPIKE

by

Céline Dion, Lady Gaga, një pishtarak kureshtar dhe muzikantë francezë

Përktheu Rafael Floqi 

bandicam 2024-07-26 19-42-12-874

PARIS (AP) – Ceremonia e hapjes së Lojërave Olimpike të Parisit filloi pas një fillimi të qulluar të Lojërave Verore të Premten, me qiej me shi mbi Seine dhe akte të dyshuara sabotimi që synonin rrjetin kryesor hekurudhor të shpejtësisë së lartë të Francës.

Ekipi i Kosovës:

FLAKA E ZIZOU

Image

Legjenda franceze e futbollit Zinedine Zidane e nisi ceremoninë e hapjes me flakën olimpike në duar. Në një video të regjistruar paraprakisht, ai është parë duke vrapuar dhe duke endur nëpër një bllokim trafiku parizian përpara se t’ia dorëzojë flakën një grupi fëmijësh në metro, të cilët më pas bëjnë rrugën përmes Katakombeve dhe në një varkë, në atë moment transmetimi kaloi në një real time n lumit Seine.

VEZULLIMET LADY GAGA 

Lady Gaga dha një performancë verbuese si akti i parë muzikor gjatë ceremonisë së hapjes së Lojërave Olimpike të Parisit 2024 – përveç se e gjitha ishte e regjistruar paraprakisht. Këngëtarja fituese e Grammy dhe Oscar filloi performancën e saj në shkallët përgjatë lumit Seine, duke kënduar këngën “Mon Truc en Plumes” të Zizi Jeanmaire. Paraqitja e Gaga-s ishte një surprizë – ajo nuk ishte e listuar në një program të dhënë para mediave – por u përfol shumë pasi këngëtarja dhe aktori u panë në Paris.

KUSH ËSHTË PERSONAZHI ME HOODY?

Image

Është nga “Fantazma e Operas” apo “Assassin’s Creed”? Në fakt janë të dyja dhe më shumë. Pishtari misterioz që u shfaq me një kostum me kapuç dhe të maskuar u frymëzua nga një sërë personazhesh nga kultura franceze: Belphégor, Maska e Hekurt, personazhi titullar nga “Phantom of the Opera”, Fantomas, Ezio nga “Assassin’s Creed” dhe Arsène Lupine. Mbajtësi i pishtarëve vrapoi në majë të Musee d’Orsay, kaloi pranë Pont Neuf, hipi në një varkë me një fëmijë që mbante flakën dhe më vonë hipi me karrocë në një pistë të kuqe. 

“Ne ishim të impresionuar nga ceremonia e hapjes dhe shumë krenarë kur pamë që Assassin’s Creed ishte një nga frymëzimet për krijuesit e talentuar të shfaqjes. Është një dëshmi e vërtetë e ndikimit të videolojërave në kulturën popullore, “tha një zëdhënës i Ubisoft, krijuesi i “Assassin’s Creed”.

PO NJERIU BLU GJYSME I ZHVESHUR? PO KALORSJA?

Image

I pari do të ishte këngëtari dhe aktori francez Philippe Katerine, duke kënduar “Nu” (“Lakuriq”). Katerine, 55 vjeç, u bë e njohur në Francë në vitet 2000 me ritmin e tij të kërcimit “Louxor, j’adore”. Katerine u shfaq e shtrirë mbi një qilim, të lyer me ngjyrë blu pluhur nga koka te këmbët dhe në dukje e veshur me vetëm një mori gjethesh dhe lulesh. Ai po e simbolizonte  Dionisin, perëndinë greke të verës dhe festës, tha udhërrëfyesi i medias, me një këngë për “absurditetin e dhunës midis qenieve njerëzore”.

Karakteri i tij është i përshtatshëm nëse merrni parasysh shënimet e drejtorit artistik Thomas Jolly. “Sequana, e bija e Bakusit, perëndisë së verës (dhe festës dhe teprimit!), u ndoq nga Neptuni, i cili e lakmonte për bukurinë e saj. Nimfa ia doli t’i shpëtonte duke u shndërruar në një lumë: Seina, “shkroi ai. (Bakus është ekuivalenti romak i Dionisit.)

Dikur pas performancës së Katerine, një kalë metalik vezullues gërmoi përtej ujit me një kalorës të blinduar duke ecur me këmbë. Kalorësi, nënoficeri i Xhandarmërisë, Floriane Issert, duhej të ishte “përfaqësimi i shpirtit olimpik dhe i Sekuanës”. Ajo dhe kali i saj i besueshëm – i cili përfundimisht u shndërrua në një kalë të vërtetë – kaluan nën ura të njëpasnjëshme ndërsa krahët e pëllumbit u shpalosën për të simbolizuar një mesazh paqeje.

PO KARAKTERI KRYESOR ISHTE MOTI

Image

Pavarësisht shiut, gëzimi dhe lumturia ende mbushnin qiejt e zymtë të Parisit. Shfaqje muzikore, shtëllunga shumëngjyrëshe tymi në ajër dhe një audiencë e emocionuar brohoriste ndërsa çdo varkë notonte pranë Pont d’Arcole. Nga çdo dritare përgjatë lumit, grupe njerëzish përshëndesnin me entuziazëm sportistët, të cilët kërcenin dhe festonin nën muzikën e gjallë. Ndërsa çdo skuadër ishte e veshur me uniforma të ndryshme, por një ponço e tejdukshme i bashkonte atletët nga të gjitha kombësitë.

MUZIKANËT FRANCEZË NË SKENE GLOBALE

Artistët më të mirë francezë nga zhanre të ndryshme muzikore u shfaqën në skenën globale. Këngëtarja e operës Marina Viotti i ndërthuri aftësitë e saj me stilin death metal të Gojira. Këngëtarja Aya Nakamura u rrëzua në një tapet të artë në Pont des Arts. Me një veshje me pendë ari, interpretuesja franceze nga Mali këndoi këngët e saj hit “Pookie” dhe “Djadja” së bashku me koristët nga ushtria franceze dhe anëtarët e orkestrës së Gardës Republikane Franceze. Reperi parizian Rim’K gjithashtu u shfaq, ndërsa mezo-sopranoja Axelle Saint-Cirel dha një interpretim emocional të himnit kombëtar francez “La Marseillaise”.

LEGJENDAT OLIMPIKE BASHKOHEN PËR STAFETEN FINALE TË PISHTARIT

Serena Williams, Rafael Nadal, Carl Lewis dhe Nadia Comaneci kaluan në Seine të veshur me jelek shpëtimi. Charles Coste, kampioni më i vjetër olimpik francez në moshën 100-vjeçare, mori flakën olimpike nga karrigia e tij me rrota, më pas ia kaloi atë kampionit të madh francez të xhudos Teddy Riner dhe sprinterit Marie-José Pérec. Nga një varkë e mbushur me legjenda olimpike te një ballonë ajrore që lundroi në qiellin e Parisit, stafeta e fundit e pishtarit dha disa momente të paharrueshme. Olimpikë të tjerë të shquar që luajtën një rol me ndikim përfshinin Tony Parker, Zidane dhe Amelie Mauresmo.

CELINE DION ËSHTË KTHYER!

Nën unazat olimpike të Kullës Eifel, Celine Dion tregoi se i është rikthyer formës së të kënduarit pas një diagnoze kërcënuese për karrierën, ndërsa vokali i saj u ngrit në “Hymn to Love” të Edith Piaf. Ndërsa një pianist luante përkrah saj, Dion iu afrua turmës së mbledhur, e cila duartrokiti performancën e saj yjnore përpara se monumenti të fillonte të shkëlqente. Ishte një shfaqje mbresëlënëse për Dion, e cila anuloi turneun e saj botëror, pasi zbuloi diagnozën e saj të sindromës së personit të shtangur. Është një gjendje e rrallë neurologjike që shkakton muskuj të ngurtësohen dhe spazma të dhimbshme të muskujve. Ajo u kthye në prapë në sfidën olimpike gati tre dekada pasi performoi “The Power of the Dream” gjatë ceremonisë së hapjes në Lojërat e Atlantës më 1996.

Image

MBËSHTETJA PËR FEDERATËN VATRA E GAZETËN DIELLI SI AMANET I PËRJETSHËM PATRIOTIK

by

Sokol Paja/

Federata Vatra e gazeta Dielli janë pasuria më e çmuar atdhetare, shpirtërore, patriotike e kulturore e shqiptarëve të Amerikës. Këto dy institucione të shenjta kombëtare përgjatë historisë i kanë dhënë shtetit, kombit dhe individëve krenari, identitet, dinjitet, nder dhe privilegj. Përgjatë një shekulli e një dekade, askush si Federata Vatra nuk e ka ndërkombëtarizuar çështjen kombëtare në diplomacinë e perëndimore e institucionet e shtetit amerikan. Askush si Dielli nuk zhvilloi, promovoi, debatoi, kultivoi dhe luftoi për çështjen kombëtare, historinë, gjuhën, kulturën, trashëgiminë e identitetin kombëtar. Çdo shqiptar patriot i ka borxh të përjetshëm Vatrës e Diellit, sidomos mërgimtarët e Amerikës. Këto dy institucione të vyera kombëtare, dy superfuqi patriotike përgjatë historisë së mundimshme të shtetit e kombit tonë, kanë pasur rol deçiziv duke shkruar e promovuar historinë e lavdishme të shqiptarëve të Amerikës e jo vetëm. Vatrës e Diellit të gjithë i kemi borxh, dhe mbështetja është detyrë, detyrim e amanet i përjetshëm ndër brezat pasardhës. Të gjithë shqiptarët duhet të sakrifikojnë pak për ti shërbyer, mbështetur, promovuar aktivitetet e Federatës Vatra, pasi janë shpirti i komunitetit shqiptar në mërgatën e Amerikës. Kontributi fenomenal dhe veprimtaria gjeniale në shërbim të Atdheut e Vatrës dhe Diellit kanë lartësuar kombin e flamurin tonë.

Kombëtarisht Vatra luftoi për të drejtat e shqiptarëve në trojet etnike, për pavarësinë e Shqipërisë, për konsolidimin e zhvillimin e shtetit shqiptar, luftën kundër komunizmit, ardhjen e demokracisë, lidhjen e fortë me Amerikën, luftën e UÇK, pavarësinë e Kosovës, proceset euroatlantike e forcimin e marrëdhënieve të kombit tonë me aleatin e përjetshëm, Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Gjithçka do harrohej nëse çdo sukses historik dhe arritje kombëtare nuk do të promovohej e shënohej në Diellin e shqiptarëve të Amerikës, Diellin e kombit, Diellin e shenjtë të Vatrës. Federata Vatra e gazeta Dielli u “shkrinë” për komb, atdhe e komunitet.

Sukseset historike të Federatës Vatra si: përpjekjet e fuqishme për pavarësinë e Shqipërisë, mbledhja e fondeve nga diaspora e Amerikës për shpëtimin e Shqipërisë (fushata: Mbahu nëno mos ki frikë se je djemtë në Amerikë), pjesëmarrja për mbrojtjen e kufijve jugor të Shqipërisë, vendosja e një përfaqësuesi nga shqiptarët e Amerikës në Washington para se të vendoseshin zyrtarisht marrëdhëniet diplomatike Shqipëri-Amerikë, lobimi për Shqipërinë në Konferencën e Paqes, dërgimi i deputetit shqiptar nga Amerika në Parlamentin e Shqipërisë, oponenca ndaj regjimit komunist nëpërmjet veprimtarisë së fuqishme publicistike në gazetën Dielli, mbledhja e fondeve me fushata të herëpashershme për komb e komunitet si dhe organizimi i diasporës shqiptare në USA për çlirimin e Kosovës, protestat për çështjen kombëtare në Uashington, New York, Boston etj, pritje-përcjelljet e delegacioneve kombëtare politike, diplomatike e kulturore prej shteteve amë, promovimet e librave të krijuesve, artistëve e shkencëtarëve shqiptarë, botimi i Abetareve për zhvillimin e gjuhës shqipe në Amerikë, bashkimi i komunitetit shqiptar në Amerikë në darkën e flamurit kombëtar, reagimet e fuqishme e deklaratat publike ndaj padrejtësive të shqiptarëve në trojet etnike etj tregojnë për një veprimtari të jashtëzakonshme të Federatës Vatra në shërbim të kombit e komunitetit shqiptar në mërgatën e Amerikës e jo vetëm. Vatra është lideri i padiskutueshëm patriotik i Shqiptarëve të Amerikës.

Federata Vatra mbetet organizata më e vjetër e diasporës shqiptare jashtë kufijve politik të Shqipërisë e gazeta Dielli media më e fuqishme në diasporat shqiptare nëpër botë ku nëpërmjet zërit dhe fuqisë intelektuale atdhetare, Vatra e Dielli me angazhim, përkushtim dhe devotshmëri e ndershmëri patriotike ngritën gjithmonë lart vlerat kombëtare shqiptare. Ndaj, për këto arsye e shumë e shumë te tjera, kërkojmë mbështetjen e fuqishme e kontributin e shqiptarëve në Amerikë e jo vetëm për të lartësuar dhe çuar përpara këto institucione të vlerave dhe kontributeve më të larta kombëtare shqiptare.

Sot Vatra dhe Dielli rrezatojnë patriotizëm, atdhedashuri, e krenari kombëtare me vazhdimësinë e palëkundur në shekullin e dytë. Federata Vatra e gazeta Dielli i kanë promovuar, nderuar e dekoruar shqiptarët e Amerikës, si asnjë institucion tjetër. Sot është koha për mirënjohje të paktën. Forcimi i Vatrës e Diellit, do të thotë të forcosh komunitetin dhe kombin shqiptar. Askush si Federata Vatra e gazeta Dielli nuk e ka luajtur rolin e ambasadorit e promotorit të shqiptarizmës. Punët e mëdha kombëtare të Vatrës e Diellit janë dëshmi e aspiratave për liri, demokraci, përparim e qytetnim të shqiptarëve. Vatra e Dielli kanë pasqyruar e rrezatuar vlerat më të larta kombëtare, vyrtytet më të çmuara e aspiratat më të veçanta shoqërore, patriotike e atdhetare. Gazeta Dielli e Federata Vatra u dhanë gjithçka ndër vite të dimrit e beharit e sot shqiptarët nuk duhet të kursehen për të mbajtur të fortë institucionet e shenjta të kombit tonë, Vatrën e Diellin, identitet, vlerë, dinjitet, frymëzim e krenari e çdo shqiptari në Amerikë e trojet etnike. Mbështetja është detyrë, përkrahja amanet i përjetshëm. Rroftë Vatra, rroftë Dielli.

Banka

by

Astrit Lulushi/

Edhe komunistët do të përdornin bankat si një mjet pushteti: Rudolf Hilferding (një ithtar i leximit “ekonomik” të Karl Marksit) i dha Leninit teorinë se bankierët dhe bankat mund të ishin armiq të rrezikshëm, por janë gjithashtu një mjet i fuqishëm, ndoshta mjeti më i fuqishëm në fazat e hershme të një revolucioni Nëse dikush dëshiron të ndërtojë shpejt një bashkësi komuniste, siç bëri Lenini, duhet jo vetëm të nacionalizohet industria dhe toka, dhe të socializohet, të organizohet dhe të qeveriset shpërndarjen e mallrave; duhet të përdoren edhe bankat për të kapur kapitalin financiar Në kohën kur Lenini hipi në tren në Cyrih më 9 prill 1917, i nisur për në stacionin e Finlandës në Shën Petersburg për t’iu bashkuar përfundimisht Revolucionit, ai kishte përvetësuar prej kohësh mësimet e komunarëve. ‘A mund ta ruajnë bolshevikët pushtetin shtetëror?’ pyeti ai në titullin e broshurës së tij të famshme, të botuar në tetor 1917. “Po”, ishte përgjigjja, “duke përdorur bankat!”.

“Skeleti” i një shoqërie socialiste, në frazën e Leninit, përbëhet nga “mbajtja e kontabilitetit në mbarë vendin”. Me këtë ai nuk nënkupton thjesht regjistrimin pasiv të rezultateve financiare të transaksioneve, por ekzekutimin aktual të atyre transaksioneve, llojin e mbajtjes së kontabilitetit që bëjnë bankat kur i këmbejnë borxhet e tyre me ato të klientëve në librin e tyre dhe më pas i pastrojnë ato duke i vendosur njëra kundër tjetrës për një bankë më të madhe, më të mirë, më gjithëpërfshirëse, ‘Një bankë e vetme shtetërore, më e madhja nga të mëdhatë, me degë në çdo rreth rural, në çdo fabrikë’, e cila ‘do të përbëjë sa nëntë të dhjetat e aparatit socialist’ . Vizioni i Leninit për shtetin komunist ishte që kjo bankë e vetme të mbante një libër gjigant në të cilin ajo ekzekutonte çdo transaksion të vetëm, duke balancuar librin e përgjithshëm të vendit; në këtë mënyrë kjo kjo mbibankë do të mund të menaxhonte dhe të mbikëqyrte të gjithë ekonominë. Me ndihmën e kësaj banke të plotfuqishme, duke balancuar librin e saj të gjithëdijshëm e të gjithëfuqishëm, Lenini do të ishte në gjendje ta bënte ekonominë komuniste të funksiononte pa probleme, me efikasitet dhe, në të vërtetë, pa para. Do të ishte ëndrra e Marksit e realizuar, parajsa komuniste, e ndërtuar duke përdorur një mjet, sistemin bankar, gati nga kapitalizmi.

Por gjërat nuk funksionuan ashtu siç kishte planifikuar Lenini. Smolny është një kompleks i madh në qendër të Shën Petersburgut. E ndërtuar në vitin 1805, ajo dikur kishte qenë një shkollë për vajzat e aristokracisë ruse. Më 1917, Smolny, me shtyllat e tij greke dhe sallën e madhe të pritjes, u bë selia e Bolshevikëve, shtëpia e Komitetit Revolucionar Bolshevik dhe Komitetit Ushtarak-Revolucionar. “Ishte,” shkroi Trotsky në Historinë e Revolucionit Rus (1930), “sikur Pallati i Dimrit dhe Smolny të kishin ndryshuar vendet.”

Në tetor, Smolny kishte një furi aktiviteti; ishte qendra nervore e revolucionit. Sovjetikët e armatosur hynë në qytet për të pushtuar ndërtesat kryesore qeveritare; brenda, udhëheqësit bolshevikë lëviznin nga një dhomë në tjetrën, duke organizuar revolucionin. Lenini mbërriti në Smolny në mbrëmjen e 24 tetorit 1917, i maskuar si punëtor, i veshur me një parukë, një fashë dhe grim. Momenti për marrjen e pushtetit kishte ardhur. ‘Nuk mund të ketë vonesa!’ i tha ai Komitetit Qendror Bolshevik. Më 25 tetor, Lenini iu drejtua shokëve të tij në sallën kryesore në Smolny: “Aparati i vjetër shtetëror do të shkatërrohet dhe një aparat i ri administrimi do të krijohet në formën e organizatave sovjetike”. Kishte punë për të bërë. Ishte koha për të kapur bankat — sepse bankat janë aparati shtetëror i nevojshëm për të sjellë socializmin. Rusia nuk ishte Franca. Dhe bolshevikët nuk ishin komunarë.

Historia thotë se menjëherë pasi mbërriti në Smolny, Lenini endej nëpër një korridor dhe hasi një burrë që flinte në një divan, me një etiketë të ngjitur në të: “Komisariati i Popullit i Financave”. Lenini e njohu formën e gjumit: një bolshevik polak, Vyacheslavi, nga një familje fisnike që kishte punuar për një kohë në Credit Lyonnais në Paris dhe të cilin partia e kishte vënë në krye të financave. Ai nuk ishte një njeri që admirohej – një diletant, poet, romancier dhe gjuhëtar brilant, ishte i njohur për të luajtur Chopin në një piano madhështore në Smolny, duke i mërzitur shumë shokët e tij bolshevik. Trocki më vonë shkroi për të: ‘Përshtypja që la tek unë mund të përshkruhej më së miri duke thënë se ai nuk lahej fare’. Por të paktën vishej si një bankier – kostume me tre pjesë, një kapele derbi, pince-nez – dhe Lenini ishte i etur për ta vënë atë në punë. Ishte Vyacheslavi ai që Lenini udhëzoi të merrte kontrollin e Bankës Shtetërore – bankën qendrore të Rusisë, më e madhja nga të mëdhatë, e ngarkuar me menaxhimin e parave dhe mbikëqyrjen e sistemit bankar të vendit. Të tjerë mund të ishin përgatitur për të sulmuar Pallatin e Dimrit; Vyacheslav ishte njeriu që u zgjodh për të kapur çelësat e aparatit shtetëror.

Banka e Shtetit ishte vetëm pak blloqe larg Smolny. Plani ishte i thjeshtë: Vyacheslav dhe roja e tij e armatosur do të vinin dhe do t’i kërkonin drejtorit të bankës të dorëzonte çelësat e institucionit, plus një milion rubla në para. Vyacheslav pastaj do të merrte çelësat dhe paratë dhe do t’ia dorëzonte Leninit dhe misioni i tij do të ishte i plotë; me sa duket ai mund të kthehej në divanin e tij dhe në Shopenin e tij. Problemi i vetëm ishte se kur Vyacheslav mbërriti, drejtori i bankës refuzoi të dorëzonte as çelësat, as paratë. Kështu që Vyacheslav e kërcënoi atë – në atë moment, drejtori dhe i gjithë stafi i tij menjëherë hynë në grevë. Kjo paraqiste një problem: asnjë bolshevik që respektonte veten nuk do të përdorte dhunë kundër një kolegu punëtor që ushtronte të drejtën e tij për grevë. Ishte një qëndrim klasik rus, krejtësisht absurd dhe megjithatë disi krejtësisht i zakonshëm, si diçka nga një histori e Gogolit: një grusht ushtarësh dhe marinarësh të armatosur bolshevikë që pushtuan selinë e Bankës së Shtetit, të paaftë për ta marrë atë sepse punonjësit ishin në grevë. Bllokim.

Pra, Vyacheslav i varfër duhej të kthehej në Smolny, ku organizoi që Komisariati i Financave të nxirrte një dekret që zëvendësonte drejtorin e bankës me një bolshevik mjaft më të bindur, i cili do të bënte pikërisht atë që i thuhej. Ky drejtor i sapoemëruar respektoi siç duhet, duke i mundësuar Vyacheslav-it t’i siguronte Leninit çelësat e sistemit bankar rus, plus një kamion me para. Dhe kështu marrja e Bankës së Shtetit më në fund përfundoi. Ishte, në mënyrën e tij, një episod krejtësisht tipik i revolucionit të 1917: pjesërisht tragjedi, pjesërisht farsë. Dhe 100 për qind katastrofik për të ardhmen e popullit rus. Revolucioni Bolshevik nuk ishte një pjesë plotësisht e orkestruar me muzikën e kompozuar tashmë. Ai ishte i ndërlikuar, si shumica e ngjarjeve të tjera, nga konfuzionet dhe keqkuptimet, nga përpjekjet njerëzore dhe dështimet, ku rezultati i befasoi fituesit po aq sa i mahniti të mundurin.

Lenini ishte ndoshta më pak i befasuar se të tjerët. Ai kishte shpenzuar dekada duke planifikuar dhe teorizuar revolucionin dhe tani kishte aparatin shtetëror që i nevojitej për të qenë në gjendje të ndryshonte mënyrën në të cilën Rusia prodhonte dhe konsumonte mallra: ai kishte bankën. Dhe shpejt filloi të zbatonte planin e tij. Pasi e shtetëzoi Bankën e Shtetit, udhëheqja bolshevike e quajti atë Banka Popullore; kjo Bankë Popullore mori më pas çdo institucion bankar dhe thuajse bankar në vend; Komisariati i Financës u shkri më pas me Bankën Popullore; dhe kështu sistemi bankar i vendit u bë shpejt Administrata Qendrore e Buxhetit dhe Kontabilitetit të Rusisë Sovjetike, mbajtësja e librit që regjistronte dhe fshinte të gjitha borxhet dhe pretendimet në ekonomi. Plani i madh po funksiononte. Kishte vetëm një problem: realitetin.