Archives for September 2024

KURJER WILENSKI (1939) / JU RRËFEJMË 15 MINUTAT E MBRETI ZOG DHE FAMILJES MBRETËRORE SHQIPTARE NË STACIONIN E TRENIT NË VILNIUS (LITUANI)

September 9, 2024 by s p

Burimi : Kurjer Wilenski, e premte, 14 korrik 1939, faqe n°2

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 8 Shtator 2024

“Kurjer Wilenski” ka botuar, të premten e 14 korrikut 1939, në faqen n°2, rrëfimin e 15 minutave të Mbretit Zog dhe familjes mbretërore shqiptare në stacionin e trenit në Vilnius (Lituani), të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

15 minutat e Mbretit Zog në Vilnius

Raport nga kalimi i çiftit mbretëror shqiptar përmes stacionit të Vilniusit

Njoftimi i “Korrierit të Vilniusit” për kalimin e mbretit Ahmet Zogu në Vilnius zgjoi interesim të madh.

Redaksia mori një sërë telefonatash që pyesnin për kohën e saktë të udhëtimit të mbretit nëpër Vilnius. Megjithatë, koha e udhëtimit u mbajt e fshehtë. Kështu ndodhi edhe kur treni ekspres mbërriti dhe ndaloi.

Në orën 14e50 minuta, në stacionin e trenit të Vilniusit kishte pak njerëz.

Thonë se në mesin e atyre që kanë takuar ka qenë edhe një shqiptar autentik, i lindur kohët e fundit në Vilnius.

Me paratë e fundit ai bleu një buqetë me lule, të cilat synonte t’ia jepte mbretëreshës Geraldina. Mirëpo, kur ai po blinte një biletë treni dhe i la lulet për një moment mënjanë, një hajdut përfitoi nga ky çast dhe i mori lulet dhe iku.

Shqiptari i inatosur eci gjatë stacionit, duke kërkuar të poshtrin dhe u ngjit në stacion vetëm kur treni me çiftin mbretëror u largua.

Çifti mbretëror kaloi 15 minuta në stacionin e Vilnius pa zbritur nga vagonat.

Suita prej 20 personash kishte në dispozicion dy vagona : një vagon gjumi dhe një vagon ngrënie.

Ndërsa treni ndaloi në stacionin e Vilniusit, mbreti, i veshur me një kostum elegant, shikonte stacionin nga dritarja, ndërsa mbretëresha, e veshur gjithashtu me një fustan ngjyrë të hapur, u ulur përballë tij, ishte e zhytur duke lexuar një libër francez.

Thuhet se mbretëresha Geraldinë flet frëngjisht dhe gjermanisht, por kohët e fundit nuk ka lexuar asnjë libër gjermanisht.

Trashëgimtari i vogël i fronit, i lindur tre ditë para pushtimit italian të Shqipërisë, nuk dukej askund.

Dadoja e mbrojti nga sytë kureshtarë.

Në stacionin e Vilniusit, çifti mbretëror u prit zyrtarisht nga zëvendës-kryetari i bashkisë Jeśman dhe komandanti P .P. Frankowski.

Çifti mbretëror shoqërohet nga Varshava deri në kufirin Oława nga këshilltari M. S. Z. zoti Meysztowicz. Në Zemgale, siç mësojmë, presin dy vagona të rezervuar posaçërisht nga rrjeti i hekurudhave letoneze.

Pasagjerët që udhëtonin në të njëjtin tren dhe pothuajse në çdo stacion ku treni ndaloi, turmat vrapuan drejt stacionit për të parë vagonin e mbretit, thonë se gjatë gjithë udhëtimit, mbreti u ul në ndarje dhe një nga pasagjerët, një grua e re bjonde, e pranishme gjatë bisedës sonë, bëri menjëherë përfundimin, ndoshta të saktë, se Mbreti Zog ishte shumë i dashuruar me gruan e tij.

Udhëtarët mësuan shumë detaje në lidhje me qëndrimin e çiftit mbretëror në Poloni.

Thonë p.sh. se një punonjës hekurudhor erdhi në Lviv dhe pohoi se ishte mik i mbretit shqiptar, sepse kishte shërbyer me të në të njëjtën kompani gjatë luftës.

Punonjësi hekurudhor kërkoi me ngulm të takonte mbretin. Ata nuk donin ta linin të hynte për momentin. Megjithatë, kur marshalli i oborrit ia raportoi mbretit këtë, Ahmet Zogu priti punonjësin hekurudhor dhe bisedoi me të gjatë, duke kujtuar kohët e vjetra.

Pas audiencës, punonjësi hekurudhor i dhuroi me guxim mbretëreshës Geraldinë një buqetë me lule.

Ka pak kohë për bisedime në Vilnius. 15 minutat e nisjes së çiftit mbretëror në stacion kaluan shpejt…

Shoferi fishkëllen. Shigjeta në orën e stacionit tregon 15e05 minuta.

Në mënyrë rigoroze sipas planit, treni vazhdon udhëtimin e tij. Vizita mbretërore në Vilnius përfundoi.

Rruga e mëtejshme e mbretit në ekzil dhe e oborrit të tij të çon përmes Rigës dhe Stokholmit për në Londër.

“EPILOGU” I BANDËS KOMBËTARE “VATRA”

September 9, 2024 by s p

Kristaq BALLI

Banda Kombëtare Shqiptare “VATRA” u themelua në qytetin Worcester Mass. (Uster) të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në fund të vitit 1916 (apo në fillim të vitit 1917). Presidenti i saj ishte Kostë Pano dhe drejtues artistik e dirigjent Thoma Nassi (Nga Dardha e Korçës), një personalitet i spikatur muzikor shqiptar, i studiuar në Konservatorin e New England të Bostonit për kompozim e dirigjim, kompozitori i parë shqiptar i shkolluar në ShBA, organizatori, drejtuesi, instrumentisti, dirigjenti e veprimtari i shquar artistik e patriotik që ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e muzikës shqiptare dhe që muzikantët e studiuesit e mëvonshëm kontemporanë i referohen shpesh. (K. Balli: Thoma Nassi- Portreti mediatik, monografi 2006, f.7)

Banda “Vatra” përbëhej nga rreth 30 instrumentistë amatorë të rinj(punëtorë fabrikash me origjinë nga Dardha, Korça, ose fshatrat përreth), shumica me vegla frymore, mandolina, kitara e violina. Qëllimi i krijimit të këtij formacioni muzikor ishte, pa dyshim, së pari veprimtaria koncertore e artistike në ShBA, kryesisht nëpër komunitetet shqiptare e në kuadër të Kryqit të Kuq amerikan, emancipimi dhe prosperiteti kulturor, por jo më pak edhe kontributi i tij në mbajtjen gjallë dhe kultivimin e pathosit e ndjenjave patriotike në shërbim të Shqipërisë, me çrast kjo bandë nuzikore kishte marrë edhe emrin e Federatës Panshqiptare në ShBA, “VATRA” që kishte si kryetar Fan S. Nolin.

Pas një sërë aktivitetesh artistike në ngulimet shqiptare të Bostonit dhe rrethinave të tij në New England në momente ngjarjesh e retrospektivash me karakter kombëtar, fetar, e kulturor, ku dallohej qartë pathosi i binomit art dhe patriotizëm për më se tre vjet, rrethanat historike të dëshpëruara por edhe luftarake në Shqipëri i bënë thirrje ndërgjegjes kombëtare të një shpure shqiptarësh të rinj vatranë (rreth 120) nga ShBA-ja për t’iu përgjigjur asaj me vendimin e tyre për t’u kthyer në Shqipëri e për t’ju bashkuar rezistencës shqiptare. Midis tyre edhe Banda “Vatra” me në krye Thoma Nassin, si një trupë civile.

Kështu, të mbledhur në New York, duke pritur urdhërin dhe datën e nisjes ata dhanë koncertin e fundit në Shtetet e Bashkuara, në Broadway Central Hotel më 13 Mars 1920 nën dirigjimin e Thoma Nassit. Më 16 Mars ata u nisën me vapor drejt Mesdheut dhe pas një qëndrimi të shkurtër në Brindisi të Italisë, në fillim të muajit Prill zbarkuan në Durrës për t’u inkuadruar në zhvillimet konfliktuale rreth kufijve të lakmuar e të cunguar të Shqipërisë. Pas udhëtimit për në Tiranë, ku vendin e qeveriste regjenca e kryesuar nga Sotir Peci (edhe ky nga Dardha e Korçës) dhe ku të gjitha institucionet shtetërore e shoqërore i pritën me entusiazëm, bandës “Vatra” i ishte siguruar një turne në gjithë qytetet e Shqipërisë me qëllim ngritjen e moralit qytetar për kauzën shqiptare. Shkodra, Elbasani, Delvina, Gjirokastra, Saranda, Tepelena, Përmeti, Erseka dhe së fundmi Korça, më 26 Prill 1920, ishin destinacionet e koncerteve të bandës, por jo edhe pa implikimet e saj në mbrojtje, pjesëmarrje, apo veprime luftarake kundër forcave të shteteve të huaja që pretendonin territore shqiptare. Në qershor të po këtij viti bandës “Vatra” iu bë apel nga luftëtarët për të shkuar në Vlorë, ku luftohej kundër pushtuesve Italianë dhe ku Thoma Nassi, ndërmjet të tjerassh, kompozoi këngën himn “Vlora, Vlora”.

Më tej banda “Vatra” e zhvilloi aktivitetin e vet në Korçë dhe rrethinat e saj qytetin, ku ajo gjeti një terren të përparuar qytetar e kulturor, të pakrahasueshëm me çdo qytet tjetër. Koncertet e hapura, shfaqjet teatrale, organizimi dhe ngritja e formacioneve të reja muzikore e korale, pjesëmarrja në çdo ngjarje madhore, apo kishtare dhe progresi kulturor qytetar ishin në fokusin e kësaj bande. Deri në Qershor të vitit 1924 banda e zgjeroi dhe perfeksionoi fizionominë e eksperiencën e saj profesionale e artistike nëpërmjet udhëheqësit të saj artistik Thoma Nassi, i cili, njëheresh, u bë edhe drejtuesi i Shoqërisë se Arteve dhe la kontribute të vyera në fushën e muzikës moderne shqiptare, impakti i të cilave vijon të jehojë edhe sot. Por banda pati edhe problemet e saj, veçanërisht në aspektin financiar, ku, për shkak të gjendjes politike e ekonomike shqiptare, efekt të veçantë negativ luajti mosmarrja e rrogave të premtuara për mbijetesën e familjeve të tyre.

Aktiviteti i Bandës “Vatra” gjatë viteve 1920-1924 është pasqyruar gjerësisht në shtypin e kohës me konsiderata mediatike shumë pozitive, ashtu sikurse edhe roli protagonist i Thoma Nassit në hopin muzikor që ai i dha muzikës qytetare jo vetëm në Korçë. Ndërkaq, planet për globalizimin territorial e shtetëror të bandës si një institucion kombëtar nuk u realizuan gjatë qeverisjes gjashtëmujore (Qershor 1924-Dhjetor 1924) të kryeministrit Fan S. Noli, i cili, edhe pse ishte një dashamirës i njohur i muzikës dhe bëri tratativa për ta realizuar atë, nuk mundi ta materializonte dedikimin e tij në një kohë aq të shkurtër.

Me rikthimin e Ahmet Zogut në fronin kryeministror në Dhjetor 1924 e më pas si president i Republikës Shqiptare (1925-1928) Banda “Vatra” u zhvendos në Tiranë. Thoma Nassi deklaron se Zogu kishte etje të pashuar për muzikën, sidomos për Vagnerin. Ata ishin takuar së bashku disa herë dhe ishin shprehur pozitivisht për të ardhmen e bandës, si edhe për zhvillimin e të ardhmen e muzikës në Shqipëri (Thoma Nassi: Ligjërata në Organizatën e Studentëve Shqiptaro-Amerikanë të Universitetit të Harwardit, Cambridge Mass., 1960) Thoma Nassi e riorganizoi dhe e kompletoi bandën “Vatra” duke angazhuar edhe instrumentistë të tjerë. Në këtë kohë dhe më pas kjo bandë do të njihej e konfirmohej me atributet e një formacioni muzikor shtetëror e kombëtar dhe do të vijonte aktivitetin e saj artistik e ceremonial. Kurse Thoma Nassi krahas drejtimit të kësaj bande, kompozoi edhe disa prej këngëve të tij të njohura dhe u angazhua me synimin për mësimin e muzikës në shkollat shqiptare. Gjatë kësaj kohe banda bëri edhe një turne të gjatë kryesisht nëpër qytetet malore, ku Thoma Nassi krijoi edhe “një koleksion muzikor”, midis të tjerash “Kënga e Mullirit”, “Kënga e Bariut”, “Katër Valle” të cilat u bënë gjithashtu krijime klasike shqiptare.

Por në vitin 1926, i detyruar nga disa rrethana politike e familiare, të cilat Thoma Nassi i qartëson vite më vonë, më 1960 në ligjëratën në Organizatën e Studentëve Shqiptaro-Amerikanë të Universitetit të Harwardit, Cambridge Mass. ai vendos të shkojë përfundimisht në ShBA. Ai kishte filluar të ndjente intuitivisht se Zogu kishte filluar ta shihte veten si një mbret dhe superambicioz. Thoma Nassi pësoi kështu një dekurajim ”me këtë të ri brilant, i cili kishte drejtuar mirë demokratikisht, por që, më pas, u bë, fillimisht, një president ekstravagant i republikës dhe pastaj, më vonë, projektoi shenjat e bërjes mbret… Me zemër të thyer, ju dhashë lamtumirën shumë e shumë miqve, anëtarëve të bandës Vatra dhe Zogut(i cili nuk donte të më linte të shkoja). Unë e dija fare mirë që misioni im ishte ende në Shqipëri, por unë parapriva pasoja të këqija për familjen time, nëse unë qëndroja. Re të zeza po mblidheshin. Musolini kish hartuar programin e tij ambicioz të pushtimit dhe Shqipëria ishte një nga vendet e para që do të sulmohej pa mëshirë dhe do të pushtohej prej tij” (Thoma Nassi: Ligjërata në Organizatën e Studentëve Shqiptaro-Amerikanë të Universitetit të Harwardit, Cambridge Mass., 1960)

Por ai s’kish si të parandiente, gjithsesi, edhe fatin e tij pas çlirimit të Shqipërisë dhe ardhjes në pushtet të një regjimi totalitar komunist, i cili për analogji e, siç ndodhi në fakt, do të spastronte nga faqja e dheut intelektualët e shquar që kishin lidhje me botën perëndimore. Dhe vërtet, qëndrimi ndaj Thoma Nassit dhe veprës së tij politike, intelektuale e artistike iu nënështrua një “harrese” e indiference, edhe pse disa nga këngët dhe kompozimet e tij vijuan të interpretoheshin anonimisht, pa autorësi, pasi ato ishin ngulitur në memorjen e kombit dhe nuk kish si të çrrënjoseshin. Fati fatal i shumicës së intelektualëve

ekselentë krijues shqiptarë që studiuan dhe u promovuan në Perëndim e qëndruan në Shqipëri gjatë komunizmit do të ishte mbase edhe fundi tragjik i Thoma Nassit dhe familjes së tij. Mbase kjo ishte, ndërmjet të tjerash, edhe fakti që ai, madje, nuk u kthye më në Shqipëri gjatë gjithë jetës, qoftë edhe si vizitor në vendlindjen e tij, Dardhë.

Kësisoj, përbën një koincidencë, apo një gjest të ndërgjegjshëm e simbolik fotografia e mëposhtme?

Në të paraqitet ansambli i “Bandës Shtetërore” (“nukli magnetik” i së cilës ishte padyshim ai i Bandës “Vatra” dhe dirigjentit Thoma Nassi) dhe, siç e konfirmojnë të dhënat e saj të dukshme, është realizuar në vitin 1926 nga fotografi mjaft i njohur tiranas Ymer Bali (Foto Bali), pra brenda atij viti kur Thoma Nassi kishte vendosur të shtegtonte përgjithnjë në ShBA.

Fotoja ekspozon me një kompozicion mjaft të gjetur 31 instrumentistët e bandës me instrumentet muzikore në dorë, të rinj apo të pjekur në moshë, me veshjen e posaçme ceremoniale e në qendër të të cilëve vendoset drejtuesi Thoma Nassi, me kostumin e papionin e dirigjentit. Fotoja është bërë ekskluzivisht për anëtarët e bandës, jashtë, në një mjedis të gjelbëruar, ndoshta para një platformë enkas për interpretimin e koncerteve, (ashtu si edhe në Korçë platforma e bandës në Lulishten Themistokli Gërmenji, ku vijon tradita e interpretimit të bandës së qytetit dhe Korit Lyra) të cilëve iu është dhuruar e mirëpërgatitur, e paspaltuar dhe e vendosur në një kornizë druri të mbuluar me xham. Kjo foto origjinale (afërsisht 30cm x 22cm) është ofruar pas 87 viteve nga familja e njohur dardhare Koço e Palo Çomi, një pjesëtar i së cilës ka qenë, si shumë dardharë të tjerë, anëtar i Bandës “Vatra” e më pas i bandës së riorganizuar shtetërore në Tiranë. Edhe pse, jo e mbajtur në kushte të mira dhe e dëmtuar fragmentarisht, por edhe për shkak të “moshës” së saj ajo është ende e qartë, e lexueshme mirë edhe në detaje dhe e prodhuar fillimisht me cilësi shumë të lartë në kondicionet ndriçim, kontrast, qartësi e mprehtësi. Në krahun e djathtë poshtë (pranë një fëmije të rastësishëm) ndodhet një mbishkrim me gërma të bardha “Foto Bali, Tiranë, 1926).

Kjo është një foto e rrallë dhe e pabotuar a e riprodhuar që prej “lindjes së saj”. Ajo paraqet një rëndësi të veçantë historike e kulturore, pasi është “dokumenti” i fundit pamor i “finalizimit” dhe epilogut të veprimtarisë kulturore e artistike të një prej formacioneve më të spikatura muzikore – Bandës Kombëtare Shqiptare “Vatra”, si dhe përmbylljen e një faze të rëndësishme të krijimtarisë dhe kontributit të paçmuar të muzikantit dhe muzikologut të shquar Thoma Nassi në Shqipëri.

Zhvillimet e mëtejshme të formacioneve koncertale do të ndiqnin rrjedhën e zhvillimeve historike, politike, kulturore e artistike që sugjeronte koha më pas.

Bibliografi:

Ballauri V.: “Një dritare në historinë e muzikës së Korçës”, Selanik 2002
Balli K.: “Thoma Nassi, portreti mediatik, monografi”, Libraria Kotti, 2006
Bello P.: “Lëvizja muzikore në Korçë në fund të shek. XIX deri në çlirimin e vendit”, revista “Nëntori”, Nr. 5, 1987
Jorgji K.: “Banda Kombëtare “Vatra”, Gazeta “Korça demokratike” 15 Dhjetor 1995 dhe 2 Janar 1996.
Jorgji.K: “Veprimtaria atdhetare dhe muzikore e Thoma Nassit”, revista “Tempulli” Nr. 1, 2000
Koço E. “Korçare Distinctive Songs”, On line.
Koleksioni i gazetave të Korçës 1920-1926
Nassi Th.:“Ligjërata në Organizatën e studentëve shqiptaro-amerikanë të Universitetit të Harvardit, Cambridge Mass., në vitin 1960”
On line: linku Thoma Nassi
On line: linku Banda “Vatra”
On Line:linku Ahmet Zogu
On line: linku Fan S. Noli
Tërpini F.: “Korça vatër e artit dhe kulturës Shqiptare”, Korçë, 2002

“3 mos (për) puthjet kritike të z. Macron me USA/NATO/BE”!

September 9, 2024 by s p

Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Kontrata për shitjen e avionëve luftarak si dhe mesazhet e Presidentit të Francës Emanuel Macron gjatë “vizitës historike” në Beograd (29-30 Gusht 2024), vijojnë të mbeten në “top-ngjarjet dhe top-lajmet”, për kancelaritë, institutet dhe mediat e kryeqyteteve të Ballkanit, 32 vendeve të NATO, BE, Rusisë, Kinës, etj.

Në “kapacitetin e Ekspertit të Sigurisë Kombëtare, Rajonit dhe NATO-s”, në vijim po paraqes një përmbledhje strategjike mbi tre qëndrimet, ose 3 mos (për) puthjet kritike të z. Macron në raport me domosdoshmërinë kritike për forcimin e kohezionit që ka Aleanca Euroatlantike (USA/NATO/UK/BE):

Mos (për) puthja nr. 1, në planin ushtarak: nënshkrimi kontratës për shitjen e 12 avionëve luftarakë Francezë të gjeneratës me kosto rreth 3 miliardë $, ose dyfishi i buxhetit vjetor të mbrojtjes së Serbisë! Rafale kushton mbi 115 milion $, apo gati gjysma e një F-16/USA me 60 milion $. Sipas kontratës së nënshkruar, nga buxheti vjetor i mbrojtjes (1.5 miliardë €), për secilin nga 5 vitet në vijim (deri 2029) Serbia do duhet të paguaj Francës 600 milion $ (pa përfshirë koston e lartë të armatimit, mirëmbajtjes operacionale, trajnimeve, etj), që do të thotë afro 50 % të buxhetit vjetor të mbrojtjes?!

Para Serbisë, edhe Kroacia dhe Greqia kanë blerë avionë Rafale nga Franca. Por Kroacia që ka një buxhet për mbojtjen pothuaj të barabartë me Serbinë, bleu 12 avionë të përdorur me kosto rreth 1 miliard $. Ndërsa Greqia, që ka buxhetin 7 herë më të madh se Serbia (8.2 miliardë €), harxhoi 2,5 miliardë $ për 24 Rafale. Gjithësesi ky krahasim nuk është as arsye, as justifikim dhe as përgjegjësi gjeopolitike për rikthimin e rajonit te gara e armatimeve ose te “Ballkani fuci baruti”… !

Për ta çliruar nga termat luftarake, po sjell në vëmendje një satirë të gjetur të politikanit dhe publicistit, Ben Blushi: “Presidenti Vuçiç, i ngjan një gjuetari që blen armë të shtrenjta edhe duke e ditur që nuk do t’i përdorë kurrë”. Por kjo është shumë e tepërt se përrallat me gjahtarë, për barrën mbi taksapaguesit por edhe për tu aplikuar në realitetin e aleancave gjeopolitike në Ballkan.

Nëse shikon hartën e Serbisë, të gjitha vendet ndërkufitare, janë anëtarë të NATO-s (Hungaria, Rumania, Bullgaria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Kroacia dhe Shqipëria), ndërsa Serbia nuk mund të përdorë avionët Rafale kundër asnjë shteti anëtar të NATO-s. Nga ana tjetër, asnjë nga vendet e rajonit nuk kërcënon Serbinë por as “Ajo s’ka këllqe për t’u përballur me fuqinë ushtarake të vendeve ndërkufitare” si dhe “përsa kohë do vijojë të ketë prezencë të SHBA/NATO në Rajon, agresioni ushtarak kundër tërësisë territoriale të Kosovës, mbetet një mision tërësisht i pamundur”.

Në planin e përfitimeve politike, Aleksandër Vuçiç zgjodhi t’i blejë avionët luftarakë në Francë dhe jo diku tjetër, jo vetëm pasi p.sh “SHBA kurrësesi nuk do ti jepte aleatit të Putinit F-35”, por sepse ishte jo rastësisht Franca që bllokoi për një datë të panjohur anëtarësimin (duke bindur edhe Gjermaninë dhe Italinë) anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, megjithëse asambleja e këtij Këshilli, përfshi edhe deputetët francezë, votuan me shumicë absolute pro Kosovës. Në këtë mënyrë Vućič nuk bleu armë (avion luftimi Rafalo) por mbështetjen e Francës dhe ndoshta ndonjë vend tjetër të Evropës.

Në planin ekonomik, Pasi mori 3 miliardë $, z. Macron tha në Beograd: “Franca do jetë mbrojtësja më e madhe e të drejtave të serbëve në Kosovë, ndërsa nuk i zuri as në gojë serbët e Bosnj” (?!), ndërsa në korrik, Serbia i dha Gjermanisë pasurinë më të madhe, litiumin. Serbia do ta paguajë këtë çmim, sepse Vuçiç nuk mund ta pranoj të mbetet në histori si tradhtar që “njohu Kosovën”. Kur Rafalët do vijnë në Serbi (2029), me siguri as Macron as Vućič nuk do jetë në pushtet, pasi edhe pse bën të mbi-pushtetshmin, Vućič është më i dobët se kurrë. P.sh gjedhjet për Bashkinë e Beogradit, i “fitoi” duke sjellë 40 mijë votues nga Bosnja, ndërsa mbas 5 vitesh, avionët Rafale ndoshta do të fluturojnë mbi Beograd si një lamtumirë dashurie.

Mos (për) puthja nr. 2: në shkurt 2024, Presidenti Macron bëri një deklaratë të fortë dhe provokuese për parimet e Aleancës: “Franca nuk e përjashton mundësinë e dërgimit të trupave tokësore në Ukrainë”, duke shtuar se: “Asgjë nuk mund të përjashtohet në një luftë në zemër të Evropës. Ne do të bëjmë gjithçka që është e nevojshme për të siguruar që Rusia të mos e fitojë këtë luftë” !

Më tej, z. Macron shtoi se 25 vitet e fundit, shumë udhëheqës persërisnin: “kurrë tanke, kurrë avionë, kurrë raketa, etj, deri sa në frontin ukrainas, situata po bëhej më e ashpër ndërsa Rusia po vazhdon sulme ushtarake si dhe për dezinformimin e publikun ukrainas”. Prandaj kërkoi “krijimin e një koalicioni për goditje dhe furnizim me raketa me rreze të mesme dhe të gjata”.

Këto ishin deklaratat e z.Macron në mbyllje të samitit special në Paris në mbështetje të Ukrainës, ku 21 krerët e shteteve evropiane, nga ShBA-ja, Kanadaja, UK, mikëpriteshin në Pallatin Elysee.

Mos (për) puthja nr. 3: rreth 5 vjet më parë, në korrik 2019, si kundërpërgjigje ndaj presionit të Presidentit Trump ndaj vendeve të mëdha të NATO-s, si Gjermania, Franca, etj për mos pagimin e 2 % për mbrojtjen vjen deklarata “e fortë” e Presidentit Macron: “NATO po përjeton vdekje klinike dhe BE duhet të ndërtojë sovranitetin ushtarak”, ndërsa ndoshta e tejkaloi kur tha se: “Washingtoni po i kthen shpinën Evropës..” ?!

Kur Presidenti Macron u pyet nëse besonte në efektivitetin e Nenit 5 të traktatit themelues të NATO-s (nëse një shtet anëtar sulmohet, të gjitha vendet përfshihen në lufte): “Nuk e di. Çfarë do nënkuptojë Neni 5 nesër? dhe argumentoi se “Evropa qëndron në skajin e një gremine dhe do të ketë më kontrollin e fatit të saj, vetëm nëse fillon të përgatitet dhe sillet si një fuqi gjeopolitike”.

Është po ashtu e njohur, që z. Macron ka bërë thirrje që BE dhe vendet perëndimore të rishikojnë rolet e tyre në botë si dhe të përshtaten me realitetet e reja globale duke konstatuar se: “hegjemonia perëndimore ka mbaruar dhe se do të ishte gabim të përpiqemi të izolojmë Rusinë” ?!

Gjithësesi, nuk është hera e parë dhe as një zë i vetmuar në 75 vjet histori suksesi të NATO-s: “si Aleanca më e fuqishme e historisë së njerëzimit dhe vlerave Euroatlantike”! Kujtojmë rastin e Turqisë, me raketat Ruse S-400, qëndrimet kontroverse të 2-3 vendeve në lidhje me luftën e Putinit, etj.

Konsiderata dhe mesazhe gjeostrategjike, mbi 3 mos (per) puthjet e sipërpërmendura:

Pa asnjë mëdyshje, Franca është në të drejtën sovrane, për të mbajtur dhe zhvilluar aleancat historike, strategjike, ekonomike, kulturore, gjeopolitike, etj. Por, kur vjen fjala te shitja e armatimeve moderne (Rafale) armiqve potencialë ose aleatëve të tyre (miku i armikut është armiku i përbashkët) si dhe peshën jetike e kohezionit për ta mbajtur të pamposhtur fuqinë ushtarake të NATO-s, si çdo anëtar tjetër ashtu edhe Franca, është e imponuar të respektojë parimet dhe detyrimet bazë të ndërsjelljes mes 32 vendeve anëtare!

Në pamje të pare, duken si kontraditore mes 3 mos (për) puthjeve të sipërpërmendura: “shitjen e avionëve Rafale, ndërthurja me trupa në Ukrainë dhe NATO ne vdekje klinike”. Por besoj se arsyeja e përbashkët për të tre mos (për) puthjet, mbeten: “kuotat elektorale të z.Macron, si dhe përpjekjet për rritjen e peshës gjeopolitike të Francës brënda dhe jashtë Aleancës Euroatlantike”.

Kjo “s’është Evropa ime“, pohoi me revoltë, politikani i njohur gjerman, Michael Roth (25 vjet anëtar i Bundeswerit, 8 vjet Ministër për Evropën në kabinetin Merkel), pa ju tharë boja marrëveshjes së Francës për t’i shitur avionë luftarak Serbisë. Një deklaratë e pa dëgjuar edhe në raste ekstreme pro-serbe që nga1999. Për më tepër, shitja e avionëve Rafale ushtarëve të Millosheviçit mbetet e papranueshme jo vetëm për Gjermaninë, por edhe për USA, NATO dhe BE.

Në fakt, me shumë të drejtë shtrohen 5 pyetje: ku po shkon Franca me mos (për) puthjet Euroatlantike (?) A mos Franca në marrëdhëniet me Serbinë po përsërit sjelljen kur Rusisa pushtoi Krimenë (?) A ka filluar Franca të ringjallë aleancat e saj historike dhe ambiciet gjeopolitike në rastin e një lufte të në ballkan (?). A është e pranueshme që Franca shet avion luftimi Serbisë që mbetet kërcënues i vetëm i paqes ne Ballkan, përfshi sovranitetin e një shteti sovran/Kosovës (?). A mundet Franca apo edhe në kuadër të BE të ngrenë kapacitete për tu “vetë-mbrojtur pa fuqinë ushtarake të SHBA dhe UK” ?!

Mbas viteve 1990, kur ishte “duke u shkërmoqur pa luftë” Traktati i Varshavës, faktorë dhe Oponent të vijës së parë nga kontinenti evropian, “nxitimthi” shtruan pyetjen: “misioni u KRY, pse na duhet NATO”? Ndërkohë, që BE nëpërmjet marrëveshjeve (Berlin++) ka përditësuar arkitekturën politike dhe fuqinë ushtarake (ESDP/PESCO), etj, ende mbetet për tu konfirmuar: “nëse BE është konkuruese apo komplementare me NATO-n” ?!

Mos të bëjmë naivin për të ushqyer “populizmat antiamerikane” apo me citstet e “rreziku anglo-amerikan”, pasi besoj se përgjigjen e dinë të gjithë, përfshi edhe Presidenti Macron! Historia na kthen në rrethanat e përgjakshme të para-Luftës së II-të botërore, kur vendet e Europiane, bënin “nën dhe”, marrëveshje me Hitlerin, duke pritur që sipas premtimit të ciklopit, se ʺAi do ti hante të fundit..”.

Do uroja të isha gabim, por në analizën strategjike, këto mos (për) puthje “të forta”, synojnë: “të ushqejnë ushtrinë e militantëve të rinj me lavdinë dhe ambiciet e vjetra të Francës”, duke ri-kujtuar se, mbase jo fare rastësisht por në emer të këtyre ambicjeve, Presidenti Charles de Gaulle, në 1966, “vetë- ngriu” statusin e pjesëmarrjes së Francës në Strukturën e Integruar Ushtarake të NATO, për plotë 42 vjet (1967 – 2009)!

Sigurisht që ka mendje të ndryshkura në Moskë, Beograd dhe jo vetëm që mbajnë ndezur fitilat e një lufte Ballkanike. Strategu i mirënjohur i Ballkanit, Bugajski, e sheh ende Serbinë si peng i Rusisë në Ballkan: “Moska mund të përdorë serbët për të nisur një luftë të re në rajon”. Për më tepër, kjo ndodh në një kohë kur krahas rraskapitjes turpëruese që e pret këtë dimër në Ukrainë, Rusia – Putiniste i ka humbur edhe shpresat për të ndezur një front të ri lufte në Ballkan duke frymëzuar grupet kriminale apo axhendën e politikanëve ekstremist të tipit Dodik, etj! Kjo demonstrohet edhe në mesazhet e forta nga Washingtoni zyrtar: “USA mbeten të përkushtuara për të mos lejuar një luftë në Rajon” si dhe nga BE: “përparimi në rrugën e BE-së është tejet i rëndësishëm për paqen e rajonit te Ballkanit perëndimor”.

Në shtesë, përtej zgjimit (apo blerjes) se aleancave historike, përtej “armatosjes deri në dhëmbë” të Serbisë si dhe përkundër shpërdorimit të Beogradit për interesat e Kremlinit, besoj fortë se paqja mbetet misioni i vetëm, në mënyrë që siguria të konsumohet përtej historisë së përgjakshme, në interes të bashkëjetesës paqësore dhe perspektivës Euroatlantike për 6 vendet e Ballkanit perëndimor.

Prandaj, aktorët zyrtarë dhe strategët/kolegët në rajon, Washington, Bruksel, etj do t’i sugjeroja që perspektivën e paqes në Ballkan do duhet ta para-kushtëzojnë jo me rikthimin e garës se armatimeve, por me “mbjelljen” e 2 Masave të Mirëbesimit Reciprok, nëpërmjet të cilave Beogradi Zyrtar dhe aleatet e tij “të imponohen” se: (1) “do të ruajë balancat e fuqisë ushtarake (Mig -29, Rafale, raketa, etj) deri në nivelin të mos kërcënojë fqinjët (pëfshi Kosovën); (2) nuk do të vendosin instalime dhe aktivitete ushtarake (20 km distancë ajrore dhe 5 tokësore), në kufijtë shtetërore mes vendeve. Këto 2-kushte duhen të monitorohen nga USA/NATO/BE, që mbeten faktor kritik për paqen dhe integrimin e vendeve të Ballkanit perëndimor.

Po ashtu, do t’i këshilloja vëllazërisht faktorët politik të Prishtinës që: “riciklimi i aleancave historike si dhe kërcënimet e Beogradit ndaj integritetit të Kosovës si dhe prezencës së NATO-s, SHBA-ve”, kurrësesi të mos i konsiderojnë me triumfalizëm populist si rrethana të dhuruara për Kosovën, por mbi të gjitha si përgjegjësi e lartë shtetërore për të ndërtuar “Kosovën moderne/euroatlantike”, përtej prezencës së NATO-s (që nuk mundet të jetë e përjetshme …); ku mbi të gjitha, qytetarët pavarësisht përkatësive etnike, fetare dhe politike të ndihen të barabartë para ligjit, si dhe në faktorizimin të rolit të Kosovës nga konsumatorë në kontribues për paqen, stabilitetin demokratik dhe për integrimin në NATO dhe BE!

Në të njëjtën kohë, do të ri-këshilloja faktorët shtetërorë në Tiranë dhe Prishtinë, që për interesa jetike kombëtare të përulen në gjunjë para historisë se përgjakshme dhe përgjegjësive shtetërore duke jetësuar një Platformë të përbashkët: “2-Shtete sovrane 1-Komb i vetëm” për mbrojtjen e interesave kombëtare, duke garantuar SHBA dhe NATO se kjo “qasje vonuar” nuk kërcënon askënd, as Serbinë, por do të kontribuojë për paqen afatgjatë ndërmjet vendeve të rajonit”.

Së fundmi, do ishte qesharake nëse do të pretendoja se sa me sipër do të shërbente si “erueka”, ose si një analizë shteruese. Gjithësesi, shpresoj të kontribuojë sadopak, për të përditesuar në dinamik “opinionin strategjik, zyrtar dhe publik” në rrafshin mbarëkombëtar, rajonal, në NATO dhe jo vetëm.

Autori: Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Ekspert për SK, Rajonin dhe NATO-n,

Zv/President i Këshillit të Atlantikut; & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në PD,

Këshilltar i Presidentit të RSh; Zv/ShShPFA,

Përfaqësues Ushtarak në SHAPE/NATO.

GAZETA DIELLI NJOFTIM PËR VATRANËT DHE ABONENTËT

September 8, 2024 by s p

Të nderuar Vatranë dhe abonentë të gazetës Dielli, të kushtëzuar nga rritja e çmimit të postës për dërgimin e gazetës dhe shtyshkronjës ju bëjmë thirrje për likujdimin e detyrimeve financiare të prapambetura ndaj Gazetës Dielli dhe saktësimin e adresave të reja për të gjithë ata vatranë apo abonentë të Diellit që kanë ndryshuar adresën e dërgimit të gazetës.

Me rritjen e pa imagjinueshme të kostove të gazetës, nuk kemi mundësi që t’ua dërgojmë falas gazetën.

Ju lutemi brenda datës 30 Shtator 2024, dërgoni pagesat dhe adresat e përditësuara, në të kundërt e kemi të pamundur dërgimin e gazetës për ju pas datës 1 Tetor 2024.

Pagesa për gazetën duhet të dërgohet në adresën e Vatrës: 2437 Southern Blvd, Bronx, NY 10458. Adresat e reja të dërgohen në email zyrtar të gazetës: gazetadielli@gmail.com.

Për çdo pagesë, ndihmë, sqarim apo paqartësi financiare ju lutemi kontaktoni Arkëtarin e Vatrës z.Besim Malota cel: 203 455 7167.

Lutemi dhe shpresojmë në mirëkuptimin tuaj.

Gazeta Dielli – Owned and published by the Pan-Albanian Federation of America -VATRA

2437 Southern Blvd, Bronx, NY, 10458

23 vite pa Lukë Kaçajn e Malësisë së Madhe, kengëtarin lirik të nivelit botëror

September 8, 2024 by s p

Musa Kurtulaj/

Sot, 7 shtator 2024, u bënë 23 vite që ndërroi jetë Lukë Kaçaj, nder kengëtarët lirikë më të shquar të Shqiptarisë dhe, pa dyshim, i nivelit botëror ! I vlerësuar në këte mënyrë nga personalitete të muzikes botërore ! Lindi në Bajzë të Malesisë së Madhe me 19 korrik 1920 dhe ndërroi jetë me 7 shtator 2001 në moshen 81 vjeç! Pasi kishte mbaruar shkollen françeskane në Shkoder, në vitin 1947 – 1950 është pjestar i Korit të Pergjithshem të Shtetit në Tiranë dhe i Asamblit të Ushtrisë. Në vitin 1953 interpreton rolin e “kengëtarit të verber” në filmin famshem ” Skenderbeu”. Me pas kalon në Teatrin e Operas dhe Baletit ku interpreton në opëra të autorëve botëror, dhe tërheqë vemendjen si kengëtar lirik (bas) i përmasave të nivelit botëror ! Per këte arsye, e dërgojnë ato vite per studime në Moske, e konkretisht në konservatorin ” P.I.Çajkovski” per kanto. Konkuron dhe në teatrin “Balshoj” dhe, mes 170 konkuruesve nga e gjithë bota, rënditet nder 4 fituesit e parë. Në këte teater ai interpretoi Don Bazilion e ” Berberit i Seviljes”, nder kryeveprat operistike Botërore ! Cilësohet në Moskë si Chaljapini Shqiptar ( titull i lartë që jepej në Moskë per kengëtarët e permasave botërore). Këthehet në Tiranë dhe vlerësohet me titullin ” Artist i Merituar” si dhe emërohet pedagog në Institutin e Lartë të Arteve. Por kjo karriere, shumë e suksesëshme artistike, do ti nderpritej me 21 gusht të vitit 1973 pasi denohet me 5 vite burgim per “agjitacion e propagandë kunder pushtetit popullor “! Kështu ky artist i nivelit botëror, dermohet politikisht nga ajo kohë apsurde dhe, pasi bëri dënimin, perfundoi në punë të rëndomta që nuk kishin asnjë lidhje me muziken, nderkohë që fotografia e tij si talent edhe sot vazhdon të jetë e ekspozuar në teatrin ” Balshoj” të Moskes, si respekt per talentet e shquar që kanë luajtur në këte teater ! Në vitin 2009 , pas vdekjes, Presidenti i Republikes, Bamir Topi, e ka dekoruar Lukë Kaçajn me titullin e lartë “Nderi i Kombit” ! Lukë Kaçaj ka qënë dhe mbetet kryevlerë artistike e krenari jo vetëm e Malësisë së Madhe dhe Shkodres por e mbarë Shqiptarisë kulturore – artistike !