Archives for October 2024

Uragani Helene mund të kushtojë 200 miliardë dollarë. Askush nuk e di se nga do të vijnë paratë

October 8, 2024 by s p

Nga Rafael Floqi/

Edhe pse shkalla e plotë e shkatërrimit në rajonet malore të Karolinës së Veriut dhe Tenesit mbetet e panjohur, është e qartë se Uragani Helene është një nga stuhitë më vdekjeprurëse dhe më shkatërruese në historinë e fundit të SHBA. Që nga e premtja, stuhia kishte shkaktuar të paktën 230 vdekje dhe kishte shkatërruar ose dëmtuar mijëra shtëpi dhe ndërtesa të tjera.

Në një vlerësim paraprak të dëmit të publikuar të enjten, parashikuesi privat AccuWeather përcaktoi koston financiare të dëmeve të uraganit Helene në 225 deri në 250 miliardë dollarë, më shumë se dyfishi i asaj që vlerësoi në ditët e para pasi stuhia arriti në Florida javën e kaluar – dhe shumë më tepër. sesa uraganet e mëdha të fundit si Sandy i 2012-ës dhe Harvey i 2017-ës. Kjo numër masiv përfshin koston e rindërtimit të shtëpive, bizneseve, rrugëve dhe infrastrukturës në rrugën e stuhisë nga Florida në Tenesi, si dhe pagat dhe produktin ekonomik që do të humbasin gjatë rindërtimit shumëvjeçar.

Një fakt tjetër që e bën shkatërrimin e Helenes kaq të paprecedentë është se pothuajse asnjë nga ato qindra miliarda dollarë humbje nuk do të paguhet nga sigurimet. Ndërsa stuhia shkaktoi pjesën më të madhe të dëmeve të saj përmes përmbytjeve, të cilat mbulohen nga një program sigurimi nga përmbytjet e drejtuar nga qeveria, shumë pak banorë të maleve jugore të Apalasheve sigurime për politika për përmbytjet – madje edhe ata që jetojnë në zona të përcaktuara nga përmbytjet federale. Deri më tani, këto viktima të stuhisë në Karolinën e Veriut dhe Tenesi nuk kanë asnjë garanci për ndihmë gjithëpërfshirëse publike ose private ndërsa përpiqen të rindërtojnë jetën e tyre përsëri. Situata qëndron në kontrast të plotë me stuhitë e tjera vdekjeprurëse të kohëve të fundit si Uragani Ian në vitin 2022, ku dëmi i erës u pagua nga sigurimi standard i pronarëve të shtëpisë dhe përmbytjet u kufizuan në zonat e ulëta bregdetare ku banorët zakonisht kanë sigurim qeveritar për përmbytjet.

“Një grup i tërë i këtyre komuniteteve [malore] nuk kanë akses në asnjë nga këto gjëra që mund t’ju ndihmojnë të rindërtoni,” tha Carolyn Kousky, një eksperte për sigurimin e fatkeqësive, e cila është nënkryetare për ekonominë dhe politikat në organizatën jofitimprurëse Environmental Defense. Fondi. “Do të jetë vërtet zemërthyes. Do të kalojë një kohë shumë e gjatë para se të rindërtohen.”

Helene ka të ngjarë të shkaktojë rreth 6.4 miliardë dollarë dëme të siguruara, sipas firmës së modelimit të katastrofave Karen Clark & Company – një shifër e vogël për një goditje të drejtpërdrejtë nga një uragan i kategorisë 4, ku erërat arritën 140 milje në orë. Është mezi sa gjysma e totalit të dëmeve të siguruara nga zjarret e vitit 2018 në Kaliforni, dhe vetëm 10 për qind sa dëmet nga uragani Ian.

Primet e sigurimit të pronarëve të shtëpisë po rriten pothuajse kudo në Shtetet e Bashkuara pasi siguruesit merren me fatkeqësi të kushtueshme, rritje të kostove të ndërtimit dhe zhvillime të reja në zonat e cenueshme. Ata ka të ngjarë të vazhdojnë të rriten në shtete të tilla si Karolina e Veriut, ku komisioneri i sigurimeve sapo miratoi një rritje dyshifrore të normës së primit.

Por fatkeqësitë e fundit si Ian dhe zjarret e Kalifornisë kanë bërë që shumë sigurues të falimentojnë ose të ndalojnë shitjen e mbulimit në shtetet e prekura. Këto kolapse tregu kanë detyruar shumë pronarë të shtëpive të shkojnë pa sigurime ose ta blejnë atë nga “siguruesit e mundësisë së fundit” të mbështetur nga shteti. Pavarësisht dëmit historik të Helene, shtetet si Karolina e Veriut dhe Tenesi ka të ngjarë të mos shohin një kolaps të ngjashëm në disponueshmërinë e sigurimeve.

Nuk jam e sigurt se do të ketë një ndikim të madh në tregun e sigurimeve, sepse nga perspektiva e industrisë së sigurimeve, kjo nuk është një humbje shumë e madhe

Kjo për arsyen e thjeshtë se shumica e kompanive private ndaluan ofrimin e mbulimit të përmbytjeve rreth një shekull më parë, pas një serie përmbytjesh shkatërruese në lumin Misisipi. Qeveria federale më pas ndërhyri në përpjekje për të mbrojtur shtëpitë e shumta ujore të Amerikës nga humbjet nga përmbytjet. Si rezultat, kompanitë e sigurimeve sot paguajnë kërkesat për dëme për zjarret në Kaliforni dhe stuhitë e erës në Midwest, por jo për ngjarjet e mëdha të reshjeve si Uragani Helene.

Programi Federal Kombëtar i Sigurimit nga Përmbytjet supozohet të shërbejë si një zëvendësim publik për mbulimin e humbur privat, por nuk po funksionon. 5 milionë shtëpitë në program priren të jenë shumë të cenueshme ndaj përmbytjeve, gjë që ka çuar në përsëritjen e ngjarjeve të humbjeve dhe ka shtyrë programin me miliarda dollarë në borxhe. Agjencia Federale e Menaxhimit të Emergjencave, ose FEMA, është përpjekur për dekada të tëra që të regjistrojë më shumë njerëz në program, përfshirë ata që jetojnë larg brigjeve, por edhe tarifat e saj të subvencionuara janë të paarritshme për shumë pronarë shtëpish. Si rezultat, pjesëmarrja mbetet e kufizuar: në Asheville, qyteti i madh më i goditur në Karolinën e Veriut, më pak se 1 përqind e banorëve kanë sigurim nga përmbytjet.

Edhe duke pasur parasysh boshllëqet e mëdha të mbulimit, Helene do të vazhdojë të shkaktojë një nga pagesat më të mëdha të sigurimit të përmbytjeve FEMA në vitet e fundit, ndoshta në shumën prej miliarda dollarësh. Por Swiss Re, kompania masive globale e risigurimeve që vepron si një mjet mbështetës për programin kombëtar, konfirmoi se shumica e njerëzve që pësuan dëme gjatë Helene nuk do të marrin asgjë fare.

Mjerisht shumë nga dëmet nga këto përmbytje shkatërruese nuk do të mbulohen nga sigurimet, mungesa e mbulimit “do ta vështirësojë edhe më shumë detyrën e rindërtimit të komuniteteve të prekura.

Pa sigurim, i cili është shpesh linja e parë e mbrojtjes kundër dëmeve nga katastrofa, shumica e pronarëve të shtëpive që panë dëme nga përmbytjet do të jenë më vete ndërsa rindërtojnë. Disa viktima do të marrin disa mijëra dollarë nga FEMA për kostot e riparimit, dhe disa të tjera do të jenë në gjendje të sigurojnë kredi rindërtimi me interes të ulët nga Administrata e Biznesit të Vogël. Departamenti i Strehimit dhe Zhvillimit Urban ka gjithashtu një historik të shpenzimit të miliarda dollarëve për nevojat e rimëkëmbjes afatgjatë pas fatkeqësive të mëdha, duke paguar për riparimet e shtëpive dhe zhvillimin e banesave të reja.

Por këto para ndihme mund të duhen muaj ose vite për të arritur në zonat e goditura rëndë, tha Kousky, dhe nuk do t’i afrohet mbulimit të kostos së rindërtimit për shumicën e njerëzve, veçanërisht ata në familje me të ardhura të ulëta. Këto programe janë krijuar qëllimisht për të mos zëvendësuar sigurimin.

Pavarësisht sasisë masive të vëmendjes së medias që ka gjeneruar Uragani Helene dhe shkallës historike të humbjeve të pasiguruara, Kousky tha se është pesimiste se stuhia do të ndryshojë shumë në lidhje me politikën e SHBA-së për fatkeqësitë, qoftë duke inkurajuar më shumë njerëz të blejnë sigurime për përmbytjet apo duke rritur ndihmën për fatkeqësitë. viktimat.

“Ka pasur kaq shumë ngjarje, ato marrin vëmendje dhe duket se janë thirrje zgjimi dhe përgjigja jonë ka qenë e pamjaftueshme çdo herë,” tha ajo.

Histori: Presidenti Rugova: I vetmi kompromis për Kosovën është Pavarësia

October 7, 2024 by s p

-“I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon”, theksonte shumë prerë Presidenti Rugova në 6 Tetor 2005, në takimin e parë me Grupin Negociator, formimi i të cilit me përfaqësim nga maxhoranca e opozita dhe shoqëria civile ishte një moment me shumë rëndësi për unitetin në vend si dhe për bisedimet për statusin e Kosovës të udhëhequra nga i dërguari i posaçëm i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Presidenti Martti Ahtisaari, e pastaj edhe nga Treshja SHBA-BE-Rusi në angazhimet shtesë/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 6 Tetor 2024/ Para 19 viteve, pikërisht ishte 6 Tetori 2005 kur Pavarësia e Kosovës, në të mirë të gjithë qytetarëve të saj, dhe si i vetmi kompromis, theksohej e ritheksohej si vazhdimisht nga Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova.

“I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon”, theksonte shumë prerë Presidenti Rugova në 6 Tetor 2005, në takimin e parë me Grupin Negociator, formimi i të cilit me përfaqësim nga maxhoranca e opozita dhe shoqëria civile ishte një moment me shumë rëndësi për unitetin në vend si dhe për bisedimet për statusin e Kosovës të udhëhequra nga i dërguari i posaçëm i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Presidenti Martti Ahtisaari, e pastaj edhe nga Treshja SHBA-BE-Rusi në angazhimet shtesë.

Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova – Presidenti i lëvizjes së fuqishme gjithëpopullore demokratike për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, në ditën e përvjetorit të themelimit të LDK-së, partisë-lëvizje, që e udhëhiqte që nga fillimi, ritheksonte se pavarësia është e padiskutueshme, tek fliste jepte mesazh, si një amanet, në Rezidencën në lagjen Velania të Prishtinës, në 23 Dhjetor 2005, më pak se një muaj para se të kaloi në amshim në 21 Janar 2006.
“Objektivi kryesor është pavarësia e Kosovës. Do të punojmë në të gjitha segmentet që të jetë një pavarësi e qëndrueshme, që do t’u përgjigjet të gjithë qytetarëve të Kosovës, në të mirë të gjithë qytetarëve të Kosovës”, theksonte Presidenti Rugova në atë takim të fundvitit të tij të fundit, ku paralajmëronte formimin edhe të dy ministrive të reja – të Ministrisë së Mbrojtjes dhe asaj të Punëve të Jashtme të Kosovës.

Në Rezidncën Presidenciale në Velani, ku regjistrova për të fundit herë deklaratat e Presidentit historik Rugova, në 23 Dhjetorin 2005, ai kishte takime të veçanta – priti kryetarët e degëve të LDK-së në Kosovë dhe diasporë me rastin e 16 vjetorit të themelimit të LDK-së, e më pas kishte takim pune me kryeministrin e atëhershëm të Kosovës Bajram Kosumi.

Pavarësinë e Kosovës, të shpallur në 17 Shkurtin historik 2008, nga shtetet fqinje, vetëm Serbia nuk e ka njohur ende. Nga shpërbërja e ish Jugosllavisë, nga elementet konstituive të federates me të drejtë vetoje, mes të cilave ishte edhe Kosova që u bë shtet, shtete të reja të rajonit dolën gjithësej shtatë – edhe Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Maqedona, Mali i Zi dhe Serbia.

NGA ARKIVI-6 TETOR 2005: PRESIDENTI RUGOVA ME GRUPIN NEGOCIATOR: KOMPROMIS PËR KOSOVËN ËSHTË PAVARËSIA

PRISHTINË, 6 Tetor 2005-QIK – I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon, tha sot Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova pas takimit me Grupin negociator për statusin, në rezidencën e tij në Velani.

Presidenti Rugova takimin e quajti të frytshëm, konstruktiv e miqësor, ndërsa tha se kanë biseduar për planin operativ të funksionimit të delegacionit të Kosovës, për dokumentet e ndryshme që do të aprovohen.

“Natyrisht do të kem një dozë të besueshmërisë të një diskrecioni sepse është delegacion shtetëror dhe për gjëra të rëndësishme do t’ju njoftojmë”, tha Presidenti. “Ne do të vazhdojmë punën mbi këtë plan apo skicë të punës të delegacionit të Kosovës.

Përcaktimi ynë dhe vullneti politik i popullit është pavarësia e Kosovës, pra këto biseda janë për pavarësinë e Kosovës, ndërsa unë edhe të gjithë ne insistojmë për një njohje të drejtpërdrejtë të pavarësisë së Kosovë që do të ishte edhe më e lehtë sepse do ta qetësonte popullin tonë edhe këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, u shpreh pas takimit Presidenti Rugova.

Ai bëri të ditur se Grupi, për çdo rast, po përgatitet, dhe se të gjithë janë dakord që nëse fillon zgjidhja e statusit në rrugë ndërkombëtare, nëpërmjet negociatave, atëherë, delegacioni do të jetë “i gatshëm, i aftë dhe i përgatitur”, ta udhëheqë Kosovën drejt bërjes së pavarësisë.

Pyetjes nëse mund të ketë kompromis rreth statusit të Kosovës, Presidenti Rugova u përgjegj në mënyrë kategorike, duke thënë: “Kompromis për Kosovën është pavarësia e saj dhe ky është optimum i gjithë shqiptarëve në rajon, andaj nuk kemi kërkuar një bashkim me Shqipërinë që do të krijonte probleme të reja. Prandaj një Kosovë e pavarur do të qetësonte këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, nënvizoi Presidenti Rugova, duke ripërsëritur bindjen e plotë se nuk ka shteg tjetër veç pavarësimit të vendit.

Ndërkaq në pyetje tjetër nëse grupi do të ketë platformën për bisedime, Presidenti është përgjigjur qartazi: “Ne platformen e kemi dhe ajo është pavarësia. Neve na duhet operacionalizimi i punës së këtij grupi apo delegacionit të Kosovës nëse do të ketë biseda për pavarësinë e Kosovës dhe të ardhmen e Kosovës. Ne insistojmë në njohje të drejtpërdrejtë dhe ajo pakoja përcjellëse që do të ketë pavarësia e Kosovës”, tha Presidenti Rugova.

Kryekuvendari i Kosovës, Nexhat Daci, sukses më të madh e ka quajtur që Grupi Negociator, apo siç e quajti ai, pesëshja dhe koordinatori i grupit, “janë absolutisht në një frekuencë”.

“Ky delegacion i Kosovës do ta marrë mandatin në parlamentin e Kosovës dhe kufiri më i ulët siç e tha Presidenti është pavarësia e Kosovës”, tha Daci. Ai theksoi se çdo gjë do të rrjedhë nëpërmjet Parlamentit, ndërsa deputetët do të informohen për punën e delegacionit. Delegacioni do t’ia japë mendimet dhe udhëzimet e veta koordinatorit, i cili pastaj mendimet profesionale i sjell, dhe pas miratimit nga delegacioni i Kosovës, ato bëhen publike edhe për parlamentin”.

Lideri i PDK-së Hashim Thaçi u shpreh se delegacioni i Kosovës duhet të prezantojë fuqinë politike të partive politike në Kosovë, duke shtuar se çdo dokument i delegacionit në mënyrë konsensuale dhe me miratimin e Kuvendit të Kosovës duhet të fuqizohet dhe të institucionalizohet, dhe pastaj të prezantohet edhe në raport me ndërkombëtarët.

“Besoj se javën e ardhshme do të jemi së bashku edhe në parlamentin e Kosovë sashtu siç jemi zotuar se do ta ruajmë atë unitet të qëndrueshëm për rikonfirmimin e vullnetit të qytetarëve të Kosovës për shtet të pavarur dhe sovran”, tha Thaçi.

Ndërkaq lideri i ORA-s, Veton Surroi tha se platforma e grupit është e qartë. “E ka pikënisjen, e ka pasur dhe do ta ketë për pavarësinë. Eshtë një elaburim më i gjatë, i cili ka konsensus të plotë dhe duhet të paraqitet në Kuvendin e Kosovës. Si i tillë bëhet obligues për çfarëdo procesi negociator”, tha Surroi.

CLINTON PARA PESËMBËDHJETË VITEVE NË KOSOVË TREGOI SE SI RUGOVA KËRKOI NGA AI TË NA NDIHMOJ

Ne 20 vjetorin e Lirisë – ndërhyrjes shpëtimtare të NATO-s në Kosovë, në Prishtinë ka qëndruar ish-Presidenti i Amerikës, Bill Clinton. Kjo ishte vizita e tij e katërt në Kosovë, ndërsa një vizitë shtetit për të cilin kontribuoj për liri dhe pavarësi Clinton e pati edhe në vitin 2009.

Presidenti i 42-të amerikan, kur erdhi në nëntor të vitit 2009 mbajti një fjalim në Parlamentin e Kosovës, teksa përshëndetjen e nisi duke ndarë një kujtim që kishte me ish-Presidentin e Kosovës, Ibrahim Rugova.“Dua ta përkujtoj ish-Presidentin Rugova, i cili ishte një njeri i shkëlqyeshëm. Kujtoi dhuratën që ai më ofroi, një gur unik, gjysmë kristali. Ishte ky gur që u bë i njohur edhe në Shtëpinë e Bardhë, si “Guri i Rugovës” në kohën që merreshim me problemet e Kosovës… Presidenti Rugova më dha këtë kristal të bukur. Unë ia shpjegova atij se jam rritur në një vend që në aspektin gjeologjik ngjan me Kosovën. Meqë vendlindja ime, Arkanzasi, ishte burimi më i madh i kristaleve të papërpunuara. Kur ia tregova Presidentit Rugova, atëherë ai tha se: – Ti duhet të na ndihmosh, meqenëse kemi një pikë të përbashkët, sepse është fati i tillë” – kujtonte Presidenti Amerikan Clinton këtë episod me Presidentin Historik të Kosovës.

1932 / “JA ÇFARË SHIKOJ NGA DRITARET E AMBASADËS AMERIKANE NË TIRANË” — RRËFIMI I HOLLËSISHËM I AMBASADORIT HERMAN BERNSTEIN

October 7, 2024 by s p

Herman Bernstein, ministër amerikan në Shqipëri — Burimi : The American Foreign Service Journal, mars 1932, faqe n°3-6

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 6 Tetor 2024

“The American Foreign Service Journal” ka botuar, në mars të 1932, në faqet n°3-6, rrëfimin e hollësishëm të ambasadorit Herman Bernstein mbi atë çka ai vështronte asokohe rreth e rrotull ambasadës amerikane në Tiranë, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Shqipëria — Vendi i Popullit të Shqiponjës

(Pamje nga dritaret e Legatës Amerikane në Tiranë)

Nga Herman BERNSTEIN, Ministër amerikan në Shqipëri

Burimi : The American Foreign Service Journal, mars 1932, faqe n°3-6

Nga dritaret e Legatës së re Amerikane në Tiranë mund të shihen shumë pamje të çuditshme dhe magjepsëse, të cilat ofrojnë një pamje të jetës shqiptare në të gjitha ngjyrat dhe nuancat e saj të larmishme.

Nga dritaret e përparme mund të shoh kopshtin tonë me lule të kujdesur nga një kopshtar shqiptar që pretendon se ka punuar në pallatin e vjetër të Sulltanit në Kostandinopojë dhe nga një ish-oficer rus që kishte ikur nga bolshevikët dhe kishte shërbyer në forcat Wrangell dhe më pas kishte ardhur në Shqipëri me ushtrinë e vogël të drejtuar nga Ahmet Zogu kur u kthye në pushtet pas mërgimit të tij në Beograd. Më tutje, te porta e Legatës, qëndron shtëpiza e dy kavasëve të Legatës, Sulejmanit dhe Rasimit, shqiptarë që kanë kaluar (jetuar) disa vite në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Sulejmani konsiderohet nga shqiptarët si me fat të veçantë jo vetëm për faktin se ai punon në Legatën Amerikane, por edhe sepse është babai krenar i pesë djemve. Vajzat kërkojnë pajë kur martohen në Shqipëri, ndërsa djemtë u sjellin prikë prindërve.

Përpara portës së Legatës ndodhet rruga e re që të çon nga Durrësi në Elbasan dhe Korçë. Durrësi, në Adriatik, është porti më i rëndësishëm i Shqipërisë. Qyteti, tani i vogël, me një popullsi prej rreth 10.000 banorësh, dikur ishte një qendër e madhe tregtare, që lidhte Perëndimin me Lindjen. I ndërtuar rreth 700 vjet para epokës së krishterë, Durrësi, i njohur në të kaluarën si Dyrrachium (Dyrrahu), dëshmoi skena lavdie, betejash të përgjakshme, të konfliktit midis ushtrive të Cezarit dhe Pompeut dhe të kryqtarëve në rrugën e tyre për në Tokën e Shenjtë. Besohet se edhe atje, në brigjet e Adriatikut, Shën Pali ka predikuar krishtërimin.

Rruga e re e Elbasanit, tashmë në përfundim, të çon në Korçë, e cila është një nga qytetet më përparimtare dhe moderne të Shqipërisë, kryesisht për shkak të ndikimit të shqiptarëve të emigruar në Shtetet e Bashkuara dhe që u kthyen në Korçë pasi kishin përvetësuar pasuri të konsiderueshme materiale dhe mënyrat e zakonet e Amerikës. Disa u kthyen për vizita në tokën e tyre të lindjes dhe sollën me vete konceptet e biznesit dhe metodave të bujqësisë amerikane dhe një standard më të lartë jetese, i cili u prezantua gradualisht në rrethin e Korçës. Për vite me radhë Korça ka marrë gjithashtu shuma të konsiderueshme të dërguara nga shqiptarët amerikanë për të afërmit e tyre në vendlindjen e tyre. Për këtë arsye Amerika është e njohur në Shqipëri. Shqipëria i është gjithashtu mirënjohëse Amerikës për ndihmën e Presidentit të ndjerë Wilson dhënë për çështjen e pavarësisë së Shqipërisë në një periudhë shumë kritike gjatë Konferencës së Paqes. Arsyet e tjera për vlerësimin e Amerikës nga Shqipëria janë shkollat amerikane në Tiranë dhe Kavajë, të drejtuara nga Kryqi i Kuq Amerikan dhe Fondacioni i Lindjes së Afërt, si dhe puna kundër malaries e Fondacionit Rockefeller.

Përtej rrugës së re të Elbasanit mund të shoh nga dritaret tona të përparme një fushë të madhe, kazerma, ushtarë që bëjnë ushtrime; kuajt, lopët, delet duke kullotur — skena të stërvitjes ushtarake të përziera me idilet baritore të paqes. Ndonjëherë dëgjoj zhurmën e mitralozëve që jehojnë në male. Dhe menjëherë pas kësaj dëgjoj barinjtë që luajnë melodi të këndshme në fyellin e tyre, ose fshatarë që këndojnë këngë orientale ndërsa kalojnë mbi kuajt e tyre të vegjël ose gomerët e vegjël. Aty-këtu shoh shtëpi të reja të shpërndara nëpunësish e fisnikësh shqiptarë. Përballë Legatës Amerikane do të ngrihen edhe disa prej legatave të huaja. Në një distancë të shkurtër, shihni kodrën në të cilën po ndërtohet pallati i ri i nënës mbretëreshë.

Teksa kthehem nga dritaret në të djathtë, përballë qytetit të Tiranës, kryeqytetit të Shqipërisë, që mban emrin e Teheranit rreth 300 vjet më parë, shoh kope delesh bardh e zi, buaj, lopë, selvi madhështore, xhami, minare të holla të bardha. Më pas pallati modest i nënës mbretëreshë dhe pesë princeshave, motrat e mbretit Zog, burgu i ri, ndërtesat e reja ministrore mjaft imponuese dhe Bashkia në qendër të Tiranës; pallati i vjetër i Mbretit Zog, i vetmi mbret në Evropë që ka ardhur në pushtet si bir i një prijësi të shquar malësor, trim, i cili luftoi për vendin e tij në rini, i cili më pas mbajti postet e Ministrit të Brendshëm, Kryeministrit dhe Presidentit, dhe i cili në vitin 1928 u shpall Mbret nga Asambleja Kushtetuese. Udhëheqësi i Popullit të Shqiponjës, siç njihen shqiptarët, është një i ri 36-vjeçar shtatlartë, i hollë, inteligjent, i cili sillet me një dinjitet dhe ekuilibër të thjeshtë por mbresëlënës.

Natën dritat e Tiranës shkëlqejnë me gëzim dhe e bëjnë kryeqytetin të duket shumë më i madh se sa është. Në festat kombëtare rrugët, kulla e sahatit dhe minaret janë zbukuruar me flamujt e Shqipërisë Kuq e Zi dhe me ndriçim elektrik shumëngjyrësh.

Tiranë, Shqipëri — Panorama e qytetit siç shihet nga Legata e re Amerikane, 1931 (Foto nga H. Bernstein) — Burimi : The American Foreign Service Journal, mars 1932, faqe n°3-6

Nga xhamat e pasmë dalloj Alpet e purpurta shqiptare në perëndimin e diellit, me malin e Dajtit të mbuluar me borë në qendër. Shoh shpesh aeroplanë që fluturojnë sipër, shqiponja që fluturojnë, borë në majë të malit, gjeth të gjelbër në rrëzë të malit dhe në kopshtin tonë, jo shumë larg, trëndafila të lulëzuar në dhjetor. Unë shoh disa banesa të ulëta, tipike shqiptare me çati të kuqe prej tullash balte; mullarë të artë të rregulluar në dizajn fantastik; hijet e reve që bien përtej malit; dhe herë pas here ylberë të dyfishtë të shndritshëm shqiptarë në sfondin e malit të Dajtit. Përtej këtyre Alpeve është Kruja, shtëpia e Skënderbeut, Gjergj Kastriotit, Uashingtonit shqiptar që luftoi për pavarësinë e Shqipërisë në shekullin e pesëmbëdhjetë dhe për disa vite qëndroi fitimtar kundër turqve. Skënderbeu, lavdërimi i të cilit u këndua nga Longfellow në “Tales of a Wayside Inn”, ishte jo vetëm një ushtar dhe çlirimtar i madh, por, duke gjykuar nga testamenti i fundit për të birin, edhe një burrë shteti i mençur dhe largpamës.

Nga dritaret në të majtë shoh rrugën dredha-dredha për në EIbasan, rrugën e famshme romake Via Egnatia, e cila në ditët e para të epokës së krishterë të çonte nga Durrësi në Selanik. Unë shoh kodra të ulëta, në njërën prej të cilave qëndron një vend i shenjtë i braktisur bektashian i rrethuar me pemë. Më poshtë është një kasolle e vogël, e përdorur tani si kafene, ku ciganët kërcejnë dhe luajnë muzikën e tyre me zë të lartë, të çuditshëm, shpesh rrëqethës gjatë gjithë natës, gjatë muajve të verës dhe të vjeshtës. Shumë nga burrat dhe gratë që kalojnë përgjatë rrugës së Elbasanit janë të rreckosur, zbathur. Ndonjëherë veshin kostume të qëndisura artistikisht me dizajne të pasura dhe të bukura. Herë pas here një me beben e saj. Shpesh një grua e mbuluar, hipur mbi një gomar, duke mbajtur fëmijën e saj në njërin krah dhe duke mbajtur një ombrellë të hapur në dorën tjetër — jo për ta mbrojtur atë nga shiu apo nga rrezet e diellit të shndritshëm, por më tepër si një shenjë dallimi midis myslimanëve shqiptarë.

Shoh një kortezh të gjatë gomerësh, kuajsh, mushkash, buajsh, qesh, sidomos të enjteve, kur fermerët e fshatrave fqinjë dalin në treg në Tiranë. Kafshët janë të vogla dhe të holla; burrat dhe gratë janë të dobët, të drejtë, me pamje të trishtuar, rrallë të buzëqeshur, shpesh duke kënduar me ankth, zërat e tyre kumbojnë qartë si kambana argjendi. Tani shoh një hoxhë, të gjatë, të veshur me një çallmë jeshile, të hipur mbi një gomar të vogël, me këmbët që lëkunden në mënyrë ritmike, gati duke prekur tokën. Populli, edhe pse ende supersticioz, nuk njeh konflikte apo grindje fetare në Shqipëri. Udhëheqësit fetarë të myslimanëve, katolikëve dhe ortodoksëve jetojnë në harmoni dhe besimtarët e tyre ndonjëherë vizitojnë vendet e lutjes së njëri-tjetrit. Ndërsa shikoj nga dritaret e Legatës, shoh Tiranën në rritje, kryeqytetin e Popullit të Shqiponjës, duke marrë formën moderne, njerëzit që përvetësojnë nga jashtë rrugët përparimtare të Perëndimit, por ende të kapur pas disa prej traditave të tyre të shkëlqyera të lashta të cilat nuk kanë pësuar asnjë ndryshim me shekuj; ndërtimi i një shteti të pavarur, më i vogli nga shtetet ballkanike, i cili mban një pozicion kaq të rëndësishëm në Adriatik. Në Shqipëri, Orienti dhe Perëndimi gërvishten si në pak vende të tjera. Femrat shqiptare vlerësohen shumë nga burrat. Një grua që udhëton vetëm është e sigurt kudo në Shqipëri. Dhe asnjë burrë nuk duhet të ketë frikë nga hakmarrja stërgjyshore e një armiku nëse shoqërohet nga një nga gratë e tij. Mikpritja proverbiale dhe ndjenja e nderit e shqiptarëve nuk janë ndryshuar gjatë marshimit të shpejtë të vendit drejt modernizimit.

Një ditë, turistët në kërkim të peizazheve të çuditshme dhe të bukura, zakoneve dhe kostumeve të veçanta do të zbulojnë këtë vend nga më piktoreskët në Evropë. Nëse vonojnë vizitën e tyre në Shqipëri, do të jetë tepër vonë. Pjesa më e madhe e sharmit magjepsës të Shqipërisë po zhduket, duke i lënë vendin kostumeve perëndimore dhe ritmit të vrullshëm të jetës moderne.

Shoqata shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. zhvilloi kampionatin e tretë të shahut

October 7, 2024 by s p

Shoqata shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. zhvilloi për të tretin vit radhazi kampionatin e shahut. Ky kampionat, i kthyer tashmë në traditë për shoqatën shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc., u zhvillua më datë 6 tetor 2024, në parkun më të madh të Nju Jorkut, që cilësohet edhe si mushkëria që furnizon me oksigjen këtë qytet kaq të madh, në Central Park, Manhattan. Anëtarë dhe dashamirës të shoqatës u mblodhën për të kaluar një ditë të bukur me ngjyrat e vjeshtës dhe për të mbështetur lojtarët që do të konkurronin me njëri-tjetrin në lojën e bukur të shahut, që përveç vëmendjes dhe zgjuarsisë, kërkon lëvizje të mirëmenduara për të dalë fitues. Kampionatin e deklaroi të hapur kryetari i shoqatës shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc., z. Imer Lacaj, i cili, pasi falënderoi anëtarët për pjesëmarrjen në këtë kampionat, u uroi lojtarëve suksese në lojë. Z. Lacaj gjithashtu falënderoi edhe anëtaren më të re të shoqatës, znj. Lali Doci, e cila iu bashkua shoqatës në këtë ditë. Lojtarët u ndanë fillimisht në 6 grupe; ata ishin të grupmoshave të ndryshme, duke nisur që nga fëmijët, të cilët e kanë pasion këtë lojë, e deri te të rriturit e moshat e treta. Loja, e cila zgjati për plot 4 orë, sa vinte e bëhej më interesante kur lojtarët filluan të skualifikoheshin një e nga një për të arritur te dy finalistët e këtij kampionati, të cilët ishin ish-kampioni i kampionatit të kaluar, z. Gjovalin Marku, dhe z. Lekë Preci. Pas një loje të fortë dhe relativisht të gjatë, fitues i lojës së shahut dhe kampionatit të tretë u shpall z. Lekë Preci, i cili u duartrokit me entuziazëm nga të pranishmit. Z. Preci iu dha çmimi i parë, si dhe një çek simbolik, i cili ishte miratuar nga kryesia e shoqatës. Kryetari i shoqatës shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. i uroi suksese z. Lekë Preci dhe falënderoi të gjithë konkurrentët e tjerë për pjesëmarrjen, duke theksuar gjithashtu se aktivitete edhe më të rëndësishme do të vijojnë në muajt e ardhshëm.

Dokumentari “Pan patriotizmi Shqiptar” shfaqet në Worcester, MA më 27 Tetor 2024

October 7, 2024 by s p

Familja Pani njofton dhe fton komunitetin shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të marrë pjesë në shfaqjen e dokumentarit të RTSH Korça, “Pan patriotizmi Shqiptar”, kushtuar veprimtarit dhe dardharit patriot Sotir Pani si edhe parardhësve të tij, Josif e Vasil Pani. Kjo veprimtari organizohet nga Dardha Society INC dhe sponsorizohet nga Vasil dhe Andrea Pani dhe Bruko Broadcast Radio. Hyrja për publikun është falas. Të ardhurat prej ndonjë dhurate apo donacioni të mundshëm do të përdoren për të realizuar projektet e ardhshme patriotike e komunitare për shqiptarët në Boston. Jeni të ftuar të merrni pjesë në datën 27 Tetor 2024 në orën 12:15 në sallën e katit të poshtëm të St Mary’s Albanian Church në adresën 535 Salisbury St, Worcester, MA, 01609. Pritja fillon në orën 12:15 dhe më pas programi dhe shfaqja e dokumentarit për të gjithë të pranishmit.