Opinion nga Rafael Floqi/
Adhurimi i barinjve nga piktori hollandez Mathais Storm 1650
Tani jemi thirrur të festojmë Krishtin gjatë gjithë vitit, megjithatë ne e humbasim këtë fokus gjatë sezonit të Krishtlindjeve. Ndërsa Krishtlindjet janë një kohë për të festuar lindjen e Krishtit dhe gjithçka që Ai na dha, por ne shpesh mund të zhytemi në dhurata dhe dekorime, duke harruar kuptimin e vërtetë të festës.
Perëndia e deshi aq botën, sa na dha Birin e tij të vetëmlindurin
Krishtlindja është një kohë për të përkujtuar lindjen e Jezu Krishtit, siç thuhet te Gjoni 3:16. “Sepse Perëndia e deshi aq botën, sa na dha Birin e tij të vetëmlindurin, që kushdo që beson në të, të mos humbasë, por të ketë një jetë të përjetshme”.
Ky është një moment në histori që përhap një mesazh dashurie, shprese dhe shpengimi në botë. Për shekuj me radhë, të krishterët anembanë globit e shënuan këtë rast si një mundësi për reflektim shpirtëror dhe bashkim. Megjithatë, në shumë pjesë të botës sot, Krishtlindjet janë lënë në hije nga materializmi dhe festat laike.
“Babi, çfarë ndodh në 25 Dhjetor ?”,- më pyeti vajza ime kur ishte 8 vjeçe.
Tani, ajo e di përgjigjen. Data 25 Dhjetor është Krishtlindja. Po, është dita kur vjen Santa, por është edhe ditëlindja e Jezusit. Unë e kujtoj atë, por ajo është në diçka më të thellë: “E di. Por pse të gjithë njerëzit e festojnë ditëlindjen e Jezusit?”, shtoi ajo.
Bëj pauzë në mënyrë të pakëndshme, sepse këtu është pika e pengimit. Nuk di çfarë t’i them sepse nuk e di më si t’i përgjigjen.
Ashtu si shumë familje të tjera, ne e kuptonim kuptimin e vërtetë të Krishtlindjes, ndryshe nga ajo kapitaliste a socialiste, e komercializuar apo demonizuar, e babagjyshit të Vitit të ri në TV.
Po pse të gjithë festojnë ditëlindjen e Jezusit?
Po pse të gjithë festojnë ditëlindjen e Jezusit? Sepse ai është Biri i vetëm i Perëndisë, me mish dhe me gjak. Sepse ai është Shëlbuesi i njerëzimit dhe fëmija që do të rritet për të shpëtuar të gjithë botën e bekuar.
E gjithë kjo është e mirë, e mirë, por këtu është problemi: Unë nuk i besoj më këto gjëra dhe nuk jam i sigurt se dua që edhe fëmijët e mi t’i besojnë ato. Por unë dua që ata të dinë se çfarë është në të vërtetë Krishtlindjet.
Unë dua që ata një ditë të gërmojnë në të gjitha detajet befasuese, të tmerrshme dhe të çuditshme të historisë së lindjes së Krishtit në Shkrimet e Shenjta . Një ditë, unë do t’u them fëmijëve të mi atë që u them shikuesve të mi: se Bibla është një thesar i letërsisë botërore, se është një tekst aq i bukur dhe aq ngatërrues që kam lexuar ndonjëherë dhe se ju nuk mund të mos e njihni Biblën, edhe në një komb po aq të devotshëm sa i yni , që e ruajti fenë kur një shenjë kryqi të çonte në burg.
Megjithatë, vajza ime ishte në klasën e tretë, dhe motra e saj nuk qenë vërtet gati për të gjitha këto. Për më tepër, ato nuk ishin gati as për të kuptuar Krishtlindjet e Ungjijve. Sigurisht, ka çmimin standard të konkursit tuaj festiv për grazhdin: me engjëj, barinj dhe njerëz të mençur “nga lindja”.
Kjo festë nuk ka shumë kuptim nëse Jezusi nuk është Mesia
Por grumbullimi i tyre rreth grazhdit nuk ka shumë kuptim nëse Jezusi nuk është Mesia. Dhe ata janë gjithashtu pikat kyçe të versionit më të dezinfektuar të historisë së Krishtlindjes, ai që lë jashtë pjesët më magjepsëse, shqetësuese, si mendimet e Jozefit për ta braktisur Marinë, vrasjet masive të Herodit të të foshnjave të Betlehemit, ikjen e familjes në Egjipt dhe ngritjen në qiell të Arkelaut.
Dhe pastaj janë të gjitha gjërat proto-teologjike në të cilat as nuk dua të hyj këtu. Ungjilli i Mateut e prezanton Jezusin si një fëmijë “të ngjizur … nga Fryma e Shenjtë” i cili do “ta shpëtojë popullin e tij nga mëkatet e tyre” (1:20-21). Si mund ti flasësh fëmiëve të vegjël që s’e dinë ende „nga vijnë bebet“ – t’u flasësh për ngjizjen dhe aq më pak për ngjizjen e papërlyer – dhe nuk jam i sigurt se do t’i afrohemi ndonjëherë mëkateve nga të cilat do duhemi të shpëtohemi.
Pra, çfarë duhet të bëjë një baba?
Epo, mendoj se gjeta një përgjigje. Një natë të fundit, u ulëm si familje dhe lexuam Lukën 1:46-57. Në këtë pasazh, ungjilltari na jep atë që disa e quajnë Magnificat, këngën që Maria këndon kur mëson se është shtatzënë. Ka shumë arsye të shkëlqyera që jam i emocionuar t’ua mësoj fëmijëve të mi – është një nga poezitë më të bukura në Bibël, është thënë nga një grua dhe frymëzon të gjitha llojet e muzikës së mrekullueshme.
Njerëzit duken më të përqendruar në kapjen e momentit “perfekt” të Krishtlindjes për mediat sociale sesa të reflektojnë në heshtje mbi kuptimin më të thellë të festës.
Luka 2:14 thotë: “Lavdi Perëndisë në qiejt më të lartë dhe paqe mbi tokë atyre mbi të cilët qëndron favoriti i saj.”
Gloria, “Gloria in excelsis Deo”
Ky është një nga vargjet më domethënëse në historinë e Krishtlindjes, për të kapur thelbin e asaj që nënkupton lindja e Jezusit. Kjo shpallje e engjëjve drejtuar barinjve nuk është vetëm një njoftim hyjnor, por edhe një mesazh i thellë shprese dhe paqeje.
Ai diskuton ardhjen e Krishtit si një moment lavdie hyjnore dhe paqeje njerëzore, një moment që kapërcen problemet e kësaj bote dhe ofron pajtim me Perëndinë.
Në kontekstin e Krishtlindjes, ky varg na kujton se kuptimi i vërtetë i festës shkon përtej dhuratave dhe festimeve. Na thërret të përqendrohemi në dhuratën e paqes që Jezusi u sjell të gjithë atyre që e pranojnë Atë. Ai na sfidon të reflektojmë se si mund ta jetojmë atë paqe në jetën tonë.
Sot një është viti i ri. Kush punon në media, e di saktë çka ka në dhjetor. I marrim do pare për reklama prej marketeve që i lëshojnë me zbritje birrat dhe artikujt për sallatë ruse e bakllava dhe mezi presim të kryhet viti, që me qenë depresiv në janar! Dikush thotë që këtë festë e ka shtyrë dhe e ka promovuar komunizmi, sepse e ka gjetë balancin që të mos festohen as Krishtlindjet katolike, as ato Orthodoks, e po të futet diçka në mes. Këta mendimtarë pohojnë që pikërisht për këtë arsye televizionet në vendet komuniste kanë pasur investuar shumë pare në programe të vitit të ri, në mënyrë që popullin ta hutojnë për nja 3 ditë.
Komunizmi ka ra, por Viti i Ri ka mbetur si vazhdim I Krishtlindjes. Italianët e kanë zgjidhur këtë kur thonë të festosh “A natale con i tuoi, Capodanno con chi vuoi.” Krishtlindjen festoje me njerëzit e tu , Vitin e Ri me kë të duash ti.
“Natale con i tuoi, Capodanno con chi vuoi?”
Krishtlindja në Komunizëm ishte një periudhë e veçantë dhe e vështirë për besimtarët dhe për jetën fetare në Shqipëri, e cila nënkupton periudhën kur vendi ishte nën regjimin komunist të udhëhequr nga Enver Hoxha (1946–1985) dhe pasuesit e tij. Në këtë periudhë, besimi fetar u ndalua dhe shpesh u persekutua. Komunizmi shqiptar shpalli një politikë ateiste të rreptë. Në vitin 1967, Enver Hoxha shpalli Shqipërinë si shtetin e parë ateist në botë, duke mbyllur dhe shkatërruar shumicën e kishave dhe xhamive. Besimi fetar u konsiderua një kërcënim për regjimin dhe shumë priftërinj dhe besimtarë u persekutuan, burgosën ose internuan. Festimi i Krishtlindjes, si dhe çdo ngjarje fetare, ishte i ndaluar. Kishat ishin të mbyllura dhe çdo manifestim publik i besimit fetar ishte i dënueshëm.
Ata që u kapën duke festuar Krishtlindjen ose duke kryer ritet fetare mund të përballeshin me pasoja të rënda. Edhe pse ishte ndaluar praktikimi i riteve fetare, shumë nga traditat popullore të Krishtlindjes mbetën të pranishme në formë sekulare. Disa familje ende mbaheshin të lidhura me festat e Krishtlindjes, por pa ritualet fetare. Këto shpesh shprehnin dëshirën për të ruajtur një pjesë të identitetit kulturor dhe shoqëror të shqiptarëve.
Regjimi komunist i përdorte Krishtlindjet dhe çdo ngjarje fetare për të promovuar agjendën ateiste dhe për të shmangur çdo ndikim fetar në shoqëri. Krishterimi dhe çdo fe tjetër ishin shpallur si mbeturina të kaluara, dhe propagandistët komunistë punonin për të hequr çdo ndikim të fesë në jetën e përditshme.
Përpjekjet për të Mbajtur Traditën e Krishtlindjes: Përkundër represionit të regjimit, shumë individë dhe familje gjetën mënyra të fshehta për të festuar Krishtlindjen në mënyrë private. Këto praktika ishin shpesh të fshehura dhe ndihmuan në ruajtjen e identitetit dhe besimit fetar të popullsisë, sidomos pas përmbysjes së regjimit komunist në vitin 1991.
Por dhe në kapitalizëm komercializimi i ka hequr frymën hyjnore Krishtlindjeve. Aq shumë ka të tillë që mendojnë kështu sa që në Google në internet ka sa të duash shkrime, ka edhe aso mendimtarë që thonë që Babadimrin a Plakun e Vitit të vjetër e ka shpikur Coca – Cola. ku thuhet që kjo nuk është e saktë, por pranohet që ka gati 100 vjet që babadimri është pjesë e marketingut të kësaj kompanie.
Bile ka edhe aso mendimtarë që thonë që përpara njerëzit një mbledhë rreth flakës në shpella, kasolla ose shtëpi ku kanë jetuar edhe aty kanë treguar e dëgjuar tregime e përralla, derisa flakën nuk e ka zëvendësuar televizori e përrallat nuk i ka zëvendësuar Hollivudi!
Krishtlindja premtimi i paqes dhe vullnetit të mirë për të gjithë
Në një botë të karakterizuar shpesh nga përçarje, konflikte dhe ankth, Lluka 2:14 shërben si një kujtesë e fuqishme se Krishtlindja ka të bëjë me premtimin e paqes dhe vullnetit të mirë për të gjithë. Është një ftesë për të përqafuar shpresën dhe harmoninë që bën të mundur Lindja e Krishtit.
Largimi nga festimi i Krishtit gjatë Krishtlindjeve nuk është i rastësishëm. Është rezultat i një kulture që gjithnjë e më shumë i jep përparësi kënaqësisë së menjëhershme, shfaqjeve të jashtme të suksesit dhe një ndjesie artificiale gëzimi mbi reflektimin e vërtetë shpirtëror.
Ju mund të argumentoni se shkoni në kishë çdo të diel ose lexoni një histori biblike aty-këtu, por a është kjo ku ju e vendosni kufirin? Në vend që thjesht të kënaqeni me ushqimin dhe pijen në kohën e festave, përfitoni nga rasti për ta ndarë mesazhin e Zotit me ata përreth jush dhe për t’u kujtuar atyre arsyen e vërtetë të festës.
Është gjithashtu vërtet mungesë respekti të zëvendësosh fjalën “Krisht” me një “X” në fjalën Krishtlindje. Shkurtesa “Krishtlindja” mund të duket e padëmshme ose e përshtatshme për disa, por ai heq zemrën e thelbin e festës.
Krishti” është thelbi i Krishtlindjeve?
“Krishti” është thelbi i Krishtlindjeve? i gjithë kuptimi i festës sillet rreth lindjes së Jezu Krishtit me një moment që ndryshoi botën. Duke e reduktuar emrin e Tij në një “X” jopersonale, ne jo vetëm ia pakësojmë rëndësinë shpirtërore të festës, por fshijmë edhe themelin mbi të cilin qëndron kjo festë.
Krishtlindja është bërë një ngjarje kulturore, kryesisht e shkëputur nga rrënjët e saj fetare. Në vend që të ngadalësojmë për të reflektuar mbi rëndësinë e lindjes së Krishtit dhe çfarë do të thotë ajo për jetën tonë, ne vrapojmë përgjatë sezonit, duke u përpjekur të vazhdojmë me tendencat më të fundit dhe duke u përpjekur të kalojmë njëri-tjetrin me dhurata ekstravagante dhe festime madhështore.
Ndërsa fotot, festimet dhe argëtimi janë ato që i bëjnë Krishtlindjet të këndshme, pse i lejojmë ato të bëhen fokusi qendror i sezonit? Jezusi e sakrifikoi jetën e Tij që ne të kishim tonën, megjithatë ne shpesh dështojmë të tregojmë vlerësim për Të.
Në fund të fundit, pa Krishtin nuk do të kishte Krishtlindje.
Po Santa pyesin ato. Fjala “Santa” ka kuptime të shumta, duke përfshirë një titull për një shenjtor, një mbiemër që do të thotë “i shenjtë” dhe një referencë për personazhin mitik si Santa Claus. Titulli për një shenjtor: Fjala “Santa” vjen nga fjala italiane santa, që do të thotë “shenjt” ose “i shenjtë”. Përdoret përpara emrit të një shenjtoreje femër, si Santa Rosa. Si mbiemër, në anglishten amerikane, “Santa” mund të përdoret si mbiemër për të nënkuptuar “i/e shenjtë”.
Referenca për Babadimrin: Fjala “Santa” lidhet edhe me personazhin mitik Santa Claus, i cili njihet për sjelljen e dhuratave për fëmijët në prag të Krishtlindjeve. Emri “Santa Klaus” vjen nga emri holandez Sinterklaas, i cili është një modifikim i emrit Sint Nikolaas, ose Shën Nikolla /Shën Kolli. Përdorimi i parë i njohur i termit “Santa Claus” ishte në 1773.
Por sot ne festojmë sepse historia e Krishtlindjes na tregon se Zoti është në anën e të shtypurve – se ai preferon varfërinë sesa pasurinë, përulësinë ndaj krenarisë, shërbimin ndaj pushtetit. Dhe na thotë se duhet të ushqejmë të uriturit. Është një thirrje e fuqishme dhe koncize për drejtësi sociale që duhet të na godasë edhe më fort sot në një kohë pabarazie ekonomike marramendëse.
Dhe kështu u shpjegoja fëmijëve të mi. Vajza ime heshte dhe më pas më pyeti: “Babi, çfarë është Zoti?”
Unë do t’ua tregoj këtë për Pashkë, u them.
Tani për tani, Gëzuar Krishtlindjet.
