Archives for February 2025

“Elon Musk mbi Fatin e luftrat e ardhshme”!

February 18, 2025 by s p

Gjeneral ®Piro Ahmetaj/

Me 7 Shkurt 2025, z. Elon Musk zhvilloi një bashkëbisedim me stafin dhe kadetët ekselentë të Akademisë së njohur Ushtarake “West Point”, SHBA mbi kërcënimet, teknologjinë dhe fatet e luftërave të ardhmshme. Intervista u moderua nga dekani i Akademisë West Point, Gjenerali mirënjohur Shane Reeves. Kjo intervistë mbart vëmendje dhe interesa globale jo vetëm për faktin se Elon Musk është pjesë thelbësore e Ekipit dhe programit të Presidentit Trump, por edhe për të lexuar vizionin, vendosmërinë si dhe mesazhet e forta të SHBA-ve që: “NATO nuk do të jetë kurrë më një klub diplomatësh por një fuqi e pakonkurrueshme (vdekjeprurëse), për paqen, sigurinë dhe interesat Auro-atlantike”!
Pikësëpari, për të mbetur NATO si një fuqi ushtarake e pakonkurrueshme, Presidenti Trump ka ri-konfirmuar edhe në Konferencën e përvitshme të Mynihut (Munich Security Conference), kërkesën/presionin e SHBA ndaj: “32 vendet e NATO-s të cilat duhet të rrisin buxhetet nga 3-5 % të GDP-së”. Që në fillim të fjales së tij, Z. Musk, theksoi se: “kërcënimet e ardhshme do të ndeshen dhe do të fitojnë me sukses forca e së ardhmes të cilën do ta projektojme dhe ndërtojmë sot”.

Më poshtë po japim disa nga mesazhet kryesore të intervistës së Elon Musk, përfshi dhe për RSh:
E ardhmja e luftrave: “Dronët Inteligjentë dhe Inteligjenca Artificiale (robotët).
Nisur edhe nga mësimet në Ukrainë, efektet më të mëdha në një luftë të ardhshme do të jenë tek Dronët inteligjentë dhe Inteligjenca Artificiale (IA). ʺTani e në vijim, luftërat e ardhshme midis fuqive të mëdha do të jenë Dronët dhe Inteligjenca Artificialeobotët (IA) ato që do vendosin fatin e luftës së ardhmeʺ. Edhe sot, në fakt, qendra e gravitetit në fushëbetejën e Ukrainës është një luftë me drona, ose një lloj gare midis Rusisë dhe Ukrainës që përpiqen se kush mund të dislokojë numrin më të madh të dronëve.
Edhe ne vlerësimin tim: ʺpo bëhet gjithmonë e më e rrezikshme dhe më e pamundur të vendosim ushtarët në vijën e frontit. Dronët do të jenë armatimet kryesore për çdo shtet të fuqishëm e me teknologji të përparuar, të cilët do të zëvendësojnë ushtarët në vijën e frontit, kur rrezikohet jeta e tyreʺ.
Po ashtu ʺduhet të investojmë me prioritet në zhvillimin e Dronëve inteligjentë – shprehet Musk. ShBA janë të forta për sa i përket teknologjisë së përparuar, por shkalla e prodhimit të tyre nuk është ajo që kërkohet, si dhe numri i njësive të tilla mbetet ende në një numër relativisht të vogëlʺ. Edhe presidenti Zelensky konformoi se 2025 do të ketë një milion dronë të gjenerates së fundit të prodhuar nga Ukrainasit.
Sic e shihni këtë evolucion: ʺmidis njeriut që nuk mund të pozicionohet më në vijën e parë, të fushë betejës dhe teknologjisë që del tashmë në krye të misionit, por duke i mbajtur ata të integruar dhe të sinkronizuar si një trup i vetëm, duke rritur aftesitë operacionale të tyre nëpërmjet komunikimit që nuk mund të përgjohet, pra sistemi Starlink, qe është shtylla kurrizore e sistemit të komunikimit ushtarak Ukrainas.
Nga ana tjetër, ʺsfida e Neurolink është se Inteligjenca Artificiale do të tejkalojë aftësinë e njeriut për ta kontrolluar atë (IA). Për këtë pyetje, do të desha të thoja jo, por përgjigja është po. Pra, se kjo ndodh përpara se IA të ketë evoluar deri në pikën ku ne së bashku me IA mund të fillojmë të punojmë së bashkuʺ.
Konkluzioni përfundimtar është se rruga më e mirë për sigurinë e IA është të kesh një IA që kërkon maksimalisht të vërtetën dhe që është gjithashtu kurioze, dhe nëse i ke të dyja këto gjëra edhe më mirë, pasi kjo do të inspiroje njerëzit të shohin se si zhvillohet njerëzimi dhe jo për ndonjë gjë tjetër; por sepse njerëzimi është shumë më interesant dhe i domosdoshëm se mungesa e njerëzimit. Sic dihet Elon Musk është një fans i madh i planetit Mars, pasi mendon se ne duhet të bëhemi një qytetërim shumë-planetar, kjo është shumë e rëndësishme që SpaceX është ta bëjë jetën multi-planetare.
Kjo është arsyeja që ai krijoi këtë kompani dhe kjo është arsyeja e zhvillimit te Starship në Teksasin e Jugut. Ajo raketë është shumë e madhe, ajo ka për qëllim kryesor të zhvillojë jetën në Mars, jo vetëm për të dërguar për një kohë të shkurtër astronautë atje, por për të populluar Marsin dhe te kemi një qytetërim tërësisht të pavarur. Duke u kthyer te IA, rrjeti nervor biologjik na thotë se ky do të jetë rezultati më i sigurt, sepse është si të shohësh që Marsi nuk është aq interesant sa Toka.
Besimi midis njeriut dhe teknologjise luftarake është bërë një realitet, ajo është vendimtare sidomos në teatrin e luftës. Po shikoja filmin tepër realist “Top Gun Maverick”. Mësova se Tom Cruz në fakt nuk është vetëm aktor i mirë, ai është edhe një pilot tepër i besueshëm. Ai thotë se bëhet fjalë për pilotin dhe jo për aeroplanin, me aftësinë e tij për të mposhtur një avion gjuajtës të gjeneratës së pestë për 10 sekonda. Kur zbatohet një teknologji e re më e efektshme, ne duhet t’i besojmë asaj veçanërisht nëse ajo ka aplikuar ndryshimin për të fituar, kështu që vetëm kështu mund të ndërtojmë besimin midis njeriut dhe makinës?
Puna me Dronët është se si çdo teknologji e re duhet të testohet dhe ri-testohet. Edhe per dronët, duhet të bëjmë shumë testime dhe të shikojmë se si funksionojnë në të vërtetë në një konflikt me rrezikshmeri të vogël, dhe pastaj të rritet përdorimi i tyre nëse është efektiv. Një dron është të paktën 100 herë më i lirë se një avion, dhe sigurisht është më mirë të sakrifikosh dronët në vend të avionit së bashku me pilotët. Pra, ka ardhur koha kur përdorimit të avionëve luftarakë të pilotuar nga njerëzit po i vjen fundi.
Një tjetër teknologji e nevojshme për luftrat e ardhshme është edhe teknologjia anti-dron. Kjo u demostrua dhe testua në Prill 2023, kur rreth se 99% e raketave dhe dronëve vrasës të Iranit u asgjësuan nga Forcat Ajrore të Izraelit si edhe nga flota ajrore/ avionët e gjeneratës së fundit të SHBA, UK, etj.., pra e vërtetoi se na duhet/must të zhvillojmë teknologji të zgjuar të sistemeve anti-Dronë.
Mendoj se nëse ka një interes strategjik në fushën e Dronëve dhe anti-Dron dhe industrua ushtarake do të kalojë shpejt në prodhimin e tyre. Kjo është urgjente, dhe kjo është ajo që po ndodh, pasi IA dhe Dronët janë e ardhmja e luftës. Edhe programet e hapësirës janë po ashtu kritike. Ndërsa Pyetjes se cili mund të ishte cilësia themelore për ushtarakët e së ardhmes, Musk i’u përgjigjet: “përpiquni të mësoni sa më shumë të jetë e mundur, si dhe të zhvilloni mendimin kritik për çdo gjë që ju thonëʺ.
Konkluzione si dhe tre mesazhe edhe për reformën e mbrojtjes së RSh:
Mesazhi 1: e zgjodha këtë intervistë për të ri-sjellë në vëmendje produktin e parë, në cilësinë e Koordinatorit të Sigurisë Kombëtare dhe marrëdhënieve me ShBA/NATO, si dhe për të përsëritur mesazhin gjithëpërshirës për të gjithë faktorët politik, grupet e interesit, Instituteve, Ekspertët e Sigurisë si dhe ushtarakët, për të kontribuar në nevojën kritike që ka vendi për modernizimin e sistemit të Sigurisë dhe Mbrojtjes Kombëtare si pjesë e programit të Qeverisjes së PDSh 2025-2029 si dhe në 10 vitet e ardhshme.
Mesazhi 2: Kombi/vendi ynë po ashtu ka nevojë kritike të modernizojë SS&MbK si dhe aftësitë operacionale të Forcave të Armatosura, jo vetëm për shkak zgjedhjeve të 11 Majit, por si për të gjitha vendet e NATO-s, kjo imponohet nga lufta neo-naziste në Ukrainë; impaktet e Trump-2 mbi rendin botëror; rikthimi i frikshëm te gara e armatimeve, destabiliteti demokratik dhe korrupsioni në Ballkan. Kjo nuk arrihet as me prapagandë partiake dhe as me statuse patriotike, por duke u bazuar në Rishikimit Strategjik të Mbrojtjes, i kryer në bashkëpunim me SHBA nën drejtimin e -sh-Kryeministrit Berisha (RSM-2013).
Mesazhi 3: Rrritja e buxhetit të mbrojtjes në 3% deri 5 % nuk është “për ta marrë me të mirë Presidentin Trump”, por mbi gjitha një domosdoshmëri kritike për të modernizuar fuqinë/efiçencën e Institucioneve, Agjensive dhe mekanizmave të sigurise dhe mbrojtjes kombëtare (përshi sigurisht fuqinë ushtarake/FA) në përmbushje të misionit kushtetues, pra: “për të mbrojtur integritetin (neni 5); zhvilluar interesat gjeopolitike të RSh në Rajon si dhe për të “merituar me dinjitet karriken” në tavolinën e NATO-s.
Gjeneral ® Piro Ahmetaj:
Koordinator për Sigurinë Kombëtare
dhe marrëdhëniet SHBA/NATO-n!

Albert Spahi (Beni), in memoriam…

February 18, 2025 by s p

Albanian Community TV/

Me hidherim te thelle dhe me zemer te renduar njoftojme se u largua pergjithmone nga ne pronari i Televizionit ACTV, Albert Spahi (Beni) ne moshen 62 vjeçare.

Pas nje semundjeje te rende, Beni u largua sot drejt parajses se perjetshme i rrethuar me dashuri nga familjaret e tij, nga miq dhe te aferm, te cilet te pikelluar humben sot ne menyre te parakoheshme njeriun e pazevendesueshem.

Beni ishte nje familjar i dashur dhe shembullor, nje shok i pazevendesueshem per ndihmen e pakursyer qe deshironte t’i jepte edhe njerezve te panjohur qe mund te takonte.

Ai ishte simbol i humanistit te thjeshte dhe punetor. Albert Spahi ketu ne Amerike ishte nje biznesmen i sukseshem, por edhe nje intelektual i formuar.

Ai ishte nje artist i vertete, instrumentist, interpretues, humorist i kendshem qe mbushte cdo hapesire shoqerore me optimizem dhe pozitivitet.

Ai vraponte cdo dite, punonte shume sikur te ishte ne gare me kohen.

Ai la pas nje boshllek te madh. Do t’i mungoje shume familjes dhe te afermve, shokeve dhe miqve.

Beni do ti mungoje pa mase stafit te Televizionit ACTV. Tek ky television do te mungoje pasioni i Tij pa fund per ta shnderruar kete televizion ne hapesiren e perbashket te informimit, promovimit dhe krenarise shqiptare ne Amerike.

Lamtumire Beni!

Pusho ne parajse mik dhe shok i dashur!

TEMA E LIRISË DHE E PAVARËSISË SË KOSOVËS NË POEZINË E DIN MEHMETIT

February 18, 2025 by s p

Prof. Dr. Besim Muhadri*

Konceptimi poetik i qëndresës dhe i lirisë

Din Mehmeti është një ndër poetët e shquar bashkëkohorë të letërsisë shqipe, ndoshta “ndër më të angazhuarit me problemet shoqërore, historike sociale dhe ekzistenciale”. Duke qenë kështu ai pa dyshim se është njëri nga poetët e letërsisë shqipe, i cili tashmë ka krijuar një histori të mirëfilltë të shkrimit të poezisë së qëndresës. Të një qëndrese të mirëfilltë që i kundërvihet dhunës së ushtruar me shekuj nga pushtuesit, të cilët qëndruan gjatë në këto troje të sfilitura nga robëria. I lindur me dëshirën, siç shprehet ai në një poezi “për të vdekur duke udhëtuar në shpirtin e popullit të tij”, Din Mehmeti përmes vargjeve të tij plot rrezatime lirie dhe qëndrese, gjatë gjashtëdhjetë viteve të krijimtarisë së tij “ka skeduar një histori të veçantë, historinë e Kosovës dhe të shqiptarëve të një periudhe trazirash e konfliktesh asnjëherë të ndriçuara deri në fund. Prandaj, poezia e tij me të drejtë është cilësuar edhe si “një histori e Kosovës, e shkruar në vargje…”

Poezia e Din Mehmetit me tematikë nga e kaluara jonë historike, shndërrohet në një “biografi në vargje e njerëzve të vendlindjes” dhe në “një dramë të vogël të dramës së madhe sociale dhe historike” Kjo shihet edhe te poema As nuk vdes as nuk jeton, me nëntitullin Rënia e Ali Pashë Maxharit në Gjakovë, por edhe te shumë poezi dhe poema të tjera të kësaj natyre. Sigurisht se “rritja në një ambient specifik me këngë e krenari, ka bërë që shpirti kryengritës i poetit të brumoset me ndjenjën e ndjenjën e kërkimit të lirisë.

Poezia e Din Mehmetit, është cilësuar si poezi e qëndresës dhe e konsekuencës, por edhe poezi e “përjetimit të sinqertë dhe e frymëzimit të thellë, në planin e ndjenjës dhe të ekspresionit”. Këtë e shohim në shumë poezi të këtij poeti, por me dukshëm e hasim te vëllimet poetike të vutëve 80-90 të shekullit të kaluar.

Fjala e tij poetike, e shfaqur përmes metaforës së kullës, gjakut, diellit, krismës etj., u bë një mesazh i fuqishëm shprese dhe frymëzimi për, liri, çlirim dhe pavarësi të vendit të tij. Nga poezia në poezi, nga cikli në cikël dhe nga libri në libër, ai do të jetë përherë e më prezent në jetën e njeriut të këtij trualli, i cili i ndodhur në zgripcin e jetës dhe vdekjes, në mes dilemës dhe vendosmërisë, po përjetonte “këngën” më të keqe të jetës, që do të thotë shtypjen dhe represionin.

Poezia Kur hyri në këngën time fjala Republikë, është një krijim, që po ashtu paraqet një segment tjetër të përpjekjeve të këtij autori për të pasqyruar në mënyrë permanente ngjarjet që përshkuan Kosovën gjatë viteve. Duke qenë një poet i cili ndjek në mënyrë të vazhdueshme dhe besnike ngjarjet dhe zhvillimet në Kosovë, Din Mehmeti përmes kësaj poezie paraqet një realitet të ri, atë të shpalljes së Kosovës Republikë, një ëndërr e kamotshme e të gjithë atyre që ranë në altarin e lirisë, por edhe e atyre që me vite të tëra u dergjën burgjeve dhe kazamateve serbe. Sublimiteti i shpalljes së Kosovës Republikë u bë më 2 korrik të vitit 1990, akti i cili u përmbyll me luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe të shpalljes së Pavarësisë më 17 shkurt 2008 si dhe me pranimin e Shtetit të Kosovës nga mbi 100 vende të botës

Fjala “Republikë” hyri në këngën e poetit, si një akt madhështor, me “gumëzhitjet e hapave të pishtarëve të lirisë/ me vdekjet e vjetra dhe të reja/ me zjarret e shpirtrave të djegur dhe me shtëpitë e verbuara nga gjuajtjet, me vajin e nënave për djemtë e tretur”. Do të thotë me të gjitha fatkeqësitë dhe tragjeditë, por edhe me madhështitë e saj..

Në fund të vitit 1997, përkatësisht në fillimpranverën e vitit 1998 Kosova u gjend në luftë të armatosur. Ndodhi rënia heroike e komandantit legjendar të UÇK-së, Adem Jasharit dhe e familjes së tij, e cila sensibilizoi mbarë opinionin vendor dhe atë ndërkombëtar. Lufta për liri që tashmë kishte filluar, po përkrahej nga masa e gjerë e popullit.

Edhe poeti, krahas angazhimeve të tjera, krahas luftëtarëve që luftonin për liri, bën përpjekje të sublimojë zërin e tij në shërbim të çështjes. Ai në atë kohë shkroi një varg poezish që lidhen me luftën dhe krismat e lirisë. Aktin heroik të Adem Jasharit, poeti e koncepton si një akt madhështor dhe të domosdoshëm për kohën:

Ata s’deshën të lënë

Jetën të digjet në pragjet e shtëpive

Me eshtrat e tyre

Tokën e bënë të pathyeshme

Konceptimi i luftës dhe portretizimi dëshmorëve në poezitë e Din Mehmetit bëhet pa ngarkim metaforash dhe figurash të tjera stilistike, sepse tashmë kishte ardhur koha që poetët “t’i armatosnin vargjet”. Poezia duhej të ishte më e drejtpërdrejtë, më transparente. Madje me këtë rast poeti shndërrohet në rolin e kushtrimdhënësit. Si kushtrim tingëllon edhe poezia “Manifest poetik”, për të cilën temë do të flasim në një kapitull tjetër të këtij punimi. Duke parë rrezikun nga zhbërja si popull, një e keqe e madhe që vinte nga regjimi i egër pushtues dhe barbar serb, Din Mehmeti në mes tjerash shkruan:

Poet ka ardhur koha

Kur duhet t’i armatosësh

Edhe vargjet

T’i vendosësh mitralozat

Në çdo rrokje

Në çdo fjalë

Poeti në këtë poezi kërkon nga poetët që t’i ikin vetmisë krijuese, të ikin nga ëndrra dhe sugjestioni krijues e të dalin në terren, aty ku takohen jeta me vdekjen, robëria me lirinë, lufta dhe dëshira për të bërë paqe, në mënyrë që në vargjet e tyre të ketë më tepër gjak jete, më tepër rrezatim drite dhe kënge, që do të ishte një shpresë më shumë për fitore, që do të ishte një lloj arme e fuqishme për të arritur atë për të cilën kishin kënduar ata me vite e dekada, sepse, siç shprehet poeti, “e bukur është ta mbrosh jetën nga shfarosja…”:

Më 1999, kur lufta në Kosovë kishte përfunduar, poeti shkroi poezinë “Unë dhe liria”, të cilën do ta botojë te vëllimi poetik Mos vdis kur vdiset, dy vjet pas përfundimit të luftës. Në strofën e parë të kësaj poezie, ku dominon figura e personifikimit, poeti shprehet:

Liria erdhi

Si një dritë e përndezur shpirti

Nga zjarri i gjakut të Hyjnive

Vargu pohues Liria erdhi, që vjen si një klithmë apo si një lajm i shumëpritur, që natyrisht është një klithmë sa gëzimi, aq edhe dyshimi, plotësohet nga vargu tjetër, apo cilësori krahasues Si një dritë e përndezur shpirti. Siç mund të vërehet, poeti i gëzohet ardhjes së lirisë, kësaj “ëndrre drite”, “flakë gjaku” dhe “duhi shpirti”, por para tij njëkohësisht shfaqen edhe dilemat se ç’farë mund të bëjë ai për atë (lirinë) dhe ç’mund të bëjë ajo (liria) për të (poetin), pas gjithë asaj mungese, ashtu sikurse edhe shfaqja e dilemës tjetër se a mund ta përqafojë ai lirinë më tërë robërinë e stërzgjatur të jetës që kishte.

Akti i ardhjes së lirisë nënkupton edhe aktin e përfundimit të luftës. Por koha e zhvillimit të ngjarjeve në dramën e përgjakshme në mes këtyre akteve, është e stërmbushur tragjedi, dhembje dhe trauma, të cilat janë fiksuar thellë në shpirtin dhe qenien e poetit dhe të popullit të tij. Pasojat janë të rënda, të cilat do të ruhen gjatë në kujtesën e njeriut të kësaj treve.

Poezia Vargje të pëlcitura, publikimi i së cilës, qoftë në libër, qoftë edhe para se të futej në libër, u mirëprit dhe në atë kohë u konsiderua si një himn për heronjtë e lirisë të rënë në kohë dhe periudha të caktuara të historisë. Poezia është shkruar brenda një periudhe dramatike njëzetvjeçare, që nga demonstratat e vitit 1981 e deri në çlirimin e Kosovës. Në fund të saj janë shënuar vitet 1981-1999, me anë të cilave poeti në një farë mënyre, përveç periudhës së shkrimit të kësaj poezie, shënjohet edhe periudha të cilës edhe i takojnë dëshmorët e rënë, të cilëve u këndon poeti. Ai edhe mund të ketë kënduar, në këtë rast edhe për heronj të kohërave të tjera, por kjo datë e vënë në fund të librit, më tepër na flet për këtë periudhë dramatike të historisë më të re të Kosovës, e cila ndryshoi tërë rrjedhën e historisë:

Flini të qetë

ju s’keni pse ankoheni

gjërat më të shtrenjta

i dhatë për Kosovën

Duke qenë një ndër poezitë më emblematike të përpjekjeve dhe luftërave të vazhdueshme të shqiptarëve të Kosovës për liri dhe pavarësi, ajo u lexua në ditën e Shpalljes së Kosovës më 17 shkurt të vitit 2008, në Akademinë solemne të mbajtur në mbrëmjen e asaj ditë të shumëpritur, para ambasadorëve të shteteve të Kuintit dhe para të gjithë udiencës shqiptare anekënd botës.

Kosova dhe Evropa në poezinë e Din Mehmetit

Kosova dhe çështja e saj janë një këngë e gjatë e poetit të shqetësuar. Dhe kur mendohej se Kosova po ecte në rrugën e përcaktimit të statusit final të saj, me një fjalë, të përmbylljes së kapitullit të gjatë të historisë së dhimbshme të padrejtësive të bëra mbi të, në skenën e shqetësimit poetik të Din Mehmetit, Pavarësinë, sërish shfaqet mosbesimi në faktorin ndërkombëtar të vendosjes për fatin e popujve, prandaj edhe të popullit shqiptar. Ky shqetësim mbase ishte shumë i arsyeshëm, shumë me vend, sepse poeti shprehte fikën e përsëritjes së historisë. Të asaj historie me plot dredhi, që ra pamëshirshëm mbi fytyrën dhe trupin e atdheut të poetit.

Një shqetësim të tillë poeti e shpërfaq edhe përmes poezisë Letër e Binak Bregut Evropës. Evropa në këtë poezi del si një sinonim i vendosjes për fatin e popujve, ndërsa ajo (poezia) është shkruar dhe botuar mu në kohën kur në Vjenë (2006) po mbaheshin bisedimet për statusin e Kosovës, ndërsa në opinionin ndërkombëtar dhe kombëtar të gjithë i binin fort telit të politikës së zgjidhjes apo moszgjidhjes së këtij problemi.

Evropa, edhe si një sinonim i një të keqeje të konceptuar edhe si derivat i një padrejtësie të pareshtur, në vizionin poetik të Din Mehmetit vjen e konceptuar si një e keqe tjetër, nga e cila mund të vijnë të gjitha të këqijat, por edhe të mirat. Prandaj, i ndodhur në mes dilemës së besimit dhe mosbesimit, por edhe të mësimit nga pësimi historik, Din Mehmeti, përmes kësaj forme poetike sikur dëshiron t’ia “bëjë me dije Evropës” se pas të gjitha atyre të këqijave, padrejtësive, rrebesheve dhe mallkimeve që për njëqind vjet kishin rënë dhe kishin nemitur trupin e atdheut më nuk mund të luhet me fatin e tij:

Pash qiell e tokë mos m’i hilo fjalët

I thuaj Evropës të bën të fala Binak Bregu

I bregut të gjakut të vet

Mos më shkel në bukë

Mos më shkel në kripë

Siç bëre dikur

Kur ishim të shtalbër…

Vargu i fundit është shprehje e një realiteti brutal të krijuar apo të përjetuar dhe një mesazh i qartë dhe i fuqishëm drejtuar Evropës nga ana e poetit, qoftë edhe ne këtë formë, pra me gojën e heroit lirik, alias Binak Bregut të Bjeshkëve të Nemuna. Letra e të cilit drejtuar Evropës në kohën e definimit të statusit dhe të dhënies fund vuajtjeve dhe padrejtësive të mëdha shekullore ndaj një populli të tërë, është edhe një zë i fuqishëm dhe i alternuar poetik i Din Mehmetit.

Mos e ndaj trupin tonë

Nga shpirti ynë

Mos e lavro tokën tonë

Me pllug të huaj pa e pyetur të zonë

Mos shkrep farë mbi eshtrat

E gjyshërve tanë se krisma mbijnë

Se nuk jemi ata që ishim dikur

*Kumtesë e lexuar në simpoziumin në Filadelfia, me rastin e 17-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës.

BETEJA E NJË KOMBI PA SHTET NË MBROJTJE TË TOKAVE DHE IDENTITETIT TË TIJ

February 18, 2025 by s p

Ruajtja e tokave dhe identitetit kombëtar, ashtu si paraardhësit tanë mbrojtën Nokshiqin dhe Plavën me jetën e tyre, sot kemi për detyrë të ruajmë gjuhën, kulturën dhe identitetin tonë kombëtar. Asimilimi dhe ndarja janë kërcënime që mund të shmangen vetëm përmes një angazhimi të vazhdueshëm në edukim dhe vetëdije kombëtare.

Nga Prof.dr. Skender ASANI

Historia shqiptare është e mbushur me beteja të lavdishme që dëshmojnë për trimërinë dhe vendosmërinë e popullit tonë për të mbrojtur tokat dhe identitetin e tij. Një nga këto beteja, shpesh e anashkaluar në historiografinë e përgjithshme, është Beteja e Nokshiqit e vitit 1879. Kjo fitore e lavdishme kundër forcave malazeze dëshmon për aftësitë e shkëlqyera ushtarake dhe përpjekjet diplomatike të shqiptarëve në mbrojtje të trojeve të tyre. Në këtë 145-vjetor, është e rëndësishme të kujtojmë këtë ngjarje historike dhe të nxjerrim mësime për të ardhmen e kombit tonë.

Pas Luftës Ruso-Turke (1877-1878), Kongresi i Berlinit vendosi ndryshime territoriale në Ballkan, duke shpërblyer Malin e Zi me toka shqiptare, përfshirë Hotin, Grudën, Plavën dhe Gucinë. Kjo ndarje ishte e papranueshme për shqiptarët, të cilët nuk pranuan të dorëzonin trojet e tyre. Lidhja Shqiptare e Prizrenit, një organizatë patriotike dhe ushtarake e krijuar në vitin 1878, u bë mburojë e interesave shqiptare dhe organizoi rezistencën ndaj këtyre vendimeve të padrejta.

Në dhjetor të vitit 1879, trupat malazeze u përpoqën të pushtonin Nokshiqin, një zonë kyçe pranë Plavës dhe Gucisë. Shqiptarët, të udhëhequr nga prijës të shquar si Ali Pashë Gucia, Sulejman Vokshi dhe bajraktarët e krahinave përreth, ngritën një mbrojtje të organizuar dhe përdorën strategji të zgjuara luftarake. 1. Pozicionimi Taktil – Shqiptarët përdorën terrenin malor për të mbrojtur veten dhe për të zhvilluar luftë guerile kundër forcave më të mëdha malazeze. 2. Uniteti dhe Mobilizimi i Popullit – Fisnikët dhe populli u bashkuan për një qëllim të përbashkët, duke treguar se çështja kombëtare ishte mbi interesat lokale. 3. Kundërsulmet Vendimtare – Pas disa përleshjeve, shqiptarët kaluan në kundërsulm dhe zmbrapsën ushtrinë malazeze, duke e detyruar të tërhiqej me humbje të mëdha.

Fitorja e Nokshiqit ishte një sukses i jashtëzakonshëm për shqiptarët, jo vetëm në aspektin ushtarak, por edhe diplomatik. Për herë të parë, një komb pa shtet organizoi një rezistencë të suksesshme kundër vendimeve të fuqive të mëdha dhe mbrojti me armë tokat e tij. Kjo betejë ndihmoi në forcimin e qëndrimeve të Lidhjes së Prizrenit dhe i tregoi botës se shqiptarët nuk do të pranonin ndarjen e trojeve të tyre pa luftë.

Rëndësia e Bashkimit Kombëtar siç dëshmoi Beteja e Nokshiqit, uniteti ishte arma më e fuqishme e shqiptarëve. Edhe sot, sfidat kombëtare kërkojnë një bashkëpunim të ngushtë mes shqiptarëve në Shqipëri, Kosovë, Maqedoninë e Veriut, Mal të Zi dhe diasporë. Çështjet kombëtare duhet të jenë mbi interesat personale dhe politike.

Rëndësia e diplomacisë dhe zërit ndërkombëtar në 1879, shqiptarët jo vetëm që luftuan në terren, por përdorën edhe diplomacinë për të mbrojtur interesat e tyre. Edhe sot, është jetike që Shqipëria dhe Kosova të kenë një strategji të qartë diplomatike për të mbrojtur çështjet e tyre kombëtare në arenën ndërkombëtare.

Ruajtja e tokave dhe identitetit Kombëtar ashtu si paraardhësit tanë mbrojtën Nokshiqin dhe Plavën me jetën e tyre, sot kemi për detyrë të ruajmë gjuhën, kulturën dhe identitetin tonë kombëtar. Asimilimi dhe ndarja janë kërcënime që mund të shmangen vetëm përmes një angazhimi të vazhdueshëm në edukim dhe vetëdije kombëtare.

Beteja e Nokshiqit mbetet një nga shembujt më të ndritur të trimërisë dhe zgjuarsisë shqiptare. Në 145-vjetorin e saj, ajo na mëson se liria dhe dinjiteti kombëtar fitohen dhe mbrohen vetëm me përkushtim, unitet dhe vendosmëri. Ky është një mesazh i fuqishëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm: historia na mëson, por varet nga ne që të mos e përsërisim atë me humbje, por me fitore.

(Kumtesë me rastin e 145 vjetorit të “EPOPESË SË NOKSHIQIT”)

Shkup, 18 shkurt 2025

VËREJTJE MBI SHKATËRRIMIN E MUZIKËS SHQIPTARE

February 18, 2025 by s p

Nga Ramazan Çeka/

Në krijimtarinë time poetike me tendencë tekstet e këngëve, gjithmonë jam munduar të shpalos anën pozitive për këngëtarët dhe kompozitorët e nderuar. Të kujdesesh për ndjeshmërinë dhe respektin është shumë e rëndësishme, veçanërisht kur ke të bësh me një temë kaq delikate.

Është hera e parë që trajtoj një temë si vërejtje dhe është e natyrshme të jesh i kujdesshëm dhe i ndjeshëm, pasi flet për një fenomen shumë të rëndësishëm, i cili ka ndikuar në shumë krijues dhe muzikantë. Po përpiqem për të strukturuar mendimet dhe të formuloj një mesazh të qartë dhe të respektueshëm për ata që janë të përkushtuar ndaj artit, por gjithashtu të ngrisim shqetësimin për ata që dëmtojnë vlerat e muzikës shqiptare.

Në një kohë kur arti i vërtetë muzikor kërkon përkujdesje dhe përkushtim, ne jemi dëshmitarë të një fenomeni shqetësues që po dëmton rëndë vlerat e muzikës shqiptare. Përdorimi i termit “tregu muzikor” ka bërë që muzika, që dikur ishte një shprehje e shpirtit, të kthehet në një produkt që mund të blihet dhe shitet. Por, as zemra e askushit dhe as shpirti i artit nuk mund të shiten, dhe kjo është arsyeja pse muzika nuk mund të quhet “treg” – sepse muzika është më shumë se një transaksion; ajo është një mesazh i shpirtit.

Sot, ndërsa muzika e vërtetë po kërkon kujdes dhe vlerësim, duket se një pjesë e madhe e saj po bie viktimë e një prodhimi mediokër dhe komercial.

Kjo gjendje ka një burim të qartë: tingujt e zakonshëm dhe të rëndomtë, tekstet vulgare dhe meloditë pa shpirt.

Prodhimi mediokër i muzikës, mungesa e ideve artistike, banalizimi i gjuhës së teksteve me vargje pa kuptim dhe varfërimi i cilësisë muzikore pa emocion dhe pa respekt për artin, është një pasqyrë e qartë e degradimit kulturor që po përjetojmë.

Ndërsa muzika që ka pasur vlerë dhe shpirt, ajo që dikur nderohej dhe respektohej, jo vetëm po anashkalohet me një shpejtësi alarmante, por po lëngon në hije. Kjo është një shenjë e qartë e një kalimi në një fazë të degradimit kulturor që nuk mund të injorohet.

Në këtë mes, dikush mund të pyesë: Si kemi arritur deri këtu? Shumë nga këngëtarët e rinj që shpallen si ikona të muzikës, mburren me numra të mëdhenj ndjekësish në rrjetet sociale, por shumë herë dështojnë të imponojnë një performancë të denjë në skenë.

Mungesa e profesionalizmit dhe e njohurive të thella mbi artin e muzikës ka bërë që muzika jonë të shndërrohet në një “produkt” që ndjek vetëm interesat e shpejta dhe fitimin e menjëhershëm, duke injoruar mjeshtërinë dhe vlerat e thella artistike që dikur përbënin identitetin e muzikës shqiptare.

Për fat të keq, institucionet artistike që duhet të jenë në ballë të mbrojtjes së artit, qëndrojnë indiferente. Një katastrofë muzikore e etur për fitim të shpejtë ka prishur shijet e njerëzve, duke promovuar banalitetin si model referimi dhe duke refuzuar mjeshtërinë e vërtetë muzikore.

Në këtë situatë të rrezikshme për të ardhmen e muzikës shqiptare, ne nuk mund të qëndrojmë të heshtur. Muzikantët e vërtetë është e domosdoshme që të kundërshtojnë këtë barbarizëm të shijeve.

Ata duhet të ngrihen dhe të luftojnë për mbrojtjen e vlerave që kanë kontribuar në trashëgiminë tonë, duhet të bëhen zëri i së vërtetës. Ne si shoqëri duhet të themi “mjaft!” dhe të mbrojmë artin nga analfabetizmi muzikor që po e dëmton.

Ne kemi qenë dëshmitarë të krijimeve të jashtëzakonshme nga kompozitorë dhe artistë të nderuar, të cilët me mjeshtri dhe përkushtim kanë udhëhequr muzikën tonë përpara. Është koha që të riaktivizojmë vlerat e asaj muzike dhe t’i kthejmë seriozitetin dhe respektin që meriton. Le të mos mbetemi indiferentë përballë kësaj rrjedhe destruktive, por të ngrihemi dhe të mbrojmë muzikën nga mediokriteti që po e shkatërron.

Kjo është një thirrje për të gjithë ata që vërtet duan të shërbejnë për artin e vërtetë, të qëndrojnë të fortë dhe të kontribuojnë në ruajtjen e identitetit tonë muzikor, duke respektuar dhe promovuar mjeshtërinë që e ka ndihmuar këtë art të lulëzojë për shumë vite.

Le të mos mbetemi apatikë përballë kësaj rryme destruktive. Është detyrë e jona të ruajmë dhe të kultivojmë muzikën me profesionalizëm, duke i dhënë vlerën e duhur mjeshtërve të vërtetë dhe duke luftuar mediokritetin që po e gërryen thelbin e artit tonë.

U përpoqa të ruaj një ton të kujdesshëm dhe të respektueshëm ndaj atyre që janë ende të përkushtuar ndaj artit, ndërkohë që theksoj nevojën për të luftuar kundër trendëve të shkatërrimit të cilësisë muzikore.

Michigan, Shkurt 2025