Përgatiti Rafael Floqi/
Ndiqni përshkrimet e udhëtimit të William Martin Leake dhe e kuptoni.
William Martin Leake (14 janar 1777 – 6 janar 1860) ishte një ushtarak anglez, topograf, diplomat, antikuar, shkrimtar dhe anëtar i Shoqërisë Mbretërore. Ai shërbeu në ushtrinë britanike, duke kaluar pjesën më të madhe të karrierës së tij në portet detare të Mesdheut. Ai zhvilloi një interes për gjeografinë dhe kulturën e rajoneve të vizituara dhe ishte autor i një sërë veprash, kryesisht për Greqinë. Ai u dërgua për të vëzhguar brigjet e Shqipërisë dhe Moresë, me qëllim që të ndihmonte turqit kundër sulmeve të francezëve nga Italia, dhe nga kjo ai përfitoi për të formuar një koleksion të vlefshëm monedhash dhe mbishkrimesh. dhe për të eksploruar vendet antike. Më 1807, pasi shpërtheu lufta midis Turqisë dhe Anglisë, u burgos në Selanik; por, duke u liruar po atë vit, ai u dërgua me mision diplomatik te Ali Pasha i Janinës, besimin e të cilit e fitoi plotësisht dhe me të cilin qëndroi për më shumë se një vit si përfaqësues britanik. Ndiqni librin “Travels in northern Greece. By William Martin Leake., v.1., 1777-1860. London,J. Rodëell,1835 ku ne faqet 79-92 flet për Himarën, për të ilustruar qënien shqiptare të Himarës mjafton ky paragraf “Gjuhën greke e flasin pothuajse të gjithë burrat dhe italishten ata që kanë jetuar jashtë vendit; por gratë në përgjithësi s’dinë gjuhë tjetër përveç shqipes”. The Greek language is spoken by almost all the men, and the Italian by those ëho have lived abroad ; but the ëomen in general knoë little of any language but the Albanian.
Këtu po ju sjellim një përkthim nga faqja 79 deri 91 të udhëtimit të tij në Himarë dy shekuj më parë .
10 janar. – Era e shirokut ka qenë e vazhdueshme nga Dyzet Shenjtorët (Saranda) qysh nga nisja ime, dhe barka me të cilën kalova kanalin nuk mundi të kthehej në Korfuz veçse katër ditë më parë. Pasi morëm ekuipazhin e një varke tjetër korfiote , e cila sapo kishte mbërritur në port me një ngarkesë nga Vlora për në Korfuz, për të shtyrë kalimin e tyre atje derisa të më çonin në Palermo dhe kthim, lundruam për në atë port në orën 9.30 të mëngjesit dhe mbërritëm n atje në orën 2.
Distanca është rreth tetëmbëdhjetë milje; era ishte një erë e butë, si ajo që përcolli Ciceronin në Brindizi . Midis Limanit të Dyzet Shenjtorëve dhe Spillesë, ose portit për Nivicë, ka disa përrenj të vegjël ku mund të gjejnë strehë varkat. Spilleja është afër një përroi në grykën e një lumi, ku qëndron rrënoja e një vendroje që u shkatërrua nga Ali Pasha në luftë me Nivicën . Përtej tij është Lukova, një fshat i vogël në anën e malit, i rrethuar me tarraca hardhish dhe misri; dy ose tre milje përtej të cilit është Piqerasi , disi më i madh; dhe dy milje më tutje Sopoti. Poshtë Lukovës dhe Piqerasit janë plazhet me rërë, ku ankorohen varkat kur mund të bllokohen në mot të keq. Sopoti qëndron në një lumë dhe ka një kështjellë të quajtur Borshi, në majë të një shkëmbi të thepisur të komanduar nga Haxhi Bedo Aga, një partizan i Vezirit. Këtu janë të vetmet familje myslimane në këtë bregdet. Pas Sopotit zbret një lumë në një përroskë shumë të thellë dhe shkëmbore. Pak më në veri është Qeparoi , buzë një gremine të thepisur, poshtë së cilës janë disa fusha, që përfundojnë në një plazh që ndahet nga Porti i Palermos vetëm nga pika që strehon atë në jug dhe në lindje. Palermo, Panormusi i lashtë, të cilin Straboni e përshkruan si një port të madh në mes të maleve Cerauniane , dhe kështu dallon qartë nga Panormusi i Orikumit, ndahet në dy gjire nga një gadishull shkëmbor, që del në mes të tij, në majën e të cilit qëndron Kastro , ose Kalaja. Kjo kështjellë nuk është gjë tjetër veçse një rrethim i vogël katror që përmban një shtëpi, një kishë dhe dy ose katër plevica. Pasi i solla një letër Bylykbashit ose komandantit, zbarkoj sapo mbërrijmë dhe strehohem nga shiu në banesën e tij të vogël, e cila është e vetmja në vend që ka një oxhak. Në anën e kodrave që kufizojnë ndarjen jugore të portit janë disa ara me misër dhe vreshta, të cilat, së bashku me disa dele në kodra, kulloten nga dhjetë ushtarët që e garnizonit të kalasë. Pesë prej tyre janë myslimanë, duke përfshirë edhe Bylykbashin dhe djalin e tij; të tjerat janë ortodoksë. Në skajin e portit verior, kodrat janë të kultivuara mirë, por këto janë pjesë e territorit të qytetit të Himarës , i cili zotëron të drejtën ekskluzive të peshkimit në atë ndarje të gjirit. Një stuhi e shoqëruar me shi, e cila erdhi natën nga juglindja, sjell një anije nga Ulqini , në italisht, D’Ulcinio në port , e nisur nga Aleksandria. Duke qenë se ulqinakët kanë reputacionin e prirjes për pirateri, garnizoni alarmohet dhe përgatitet për mbrojtje . Në të vërtetë, ata tashmë ishin vënë në alarm nga mbërritja jonë, sepse varka jonë ishte nga Korfuzi, guvernatori dyshoi për një tradhti ruse dhe përpara se shpura ime të dërgohej në kështjellë, u kontrollua, që të mos kishte armë të fshehura. Verën e kaluar një varkë pirate franceze, e cila më pas u shkatërrua në Fanu nga një prej anijeve britanike të luftës në këtë stacion, u fut në Palermo, pasi kishte plaçkitur disa anije malteze me flamur anglez. Himarjotët formuan një plan për ta sulmuar atë, me pretendimin e të qenit pirat, por ndoshta me qëllimin e plaçkitjes; Megjithatë, duke mos rënë dakord mes tyre, projekti dështoi.
11 janar- Era zhvendoset në drejtim të perëndimit dhe moti kthjellet në mesditë. Në orën 1, i shoqëruar nga një shërbëtor dhe i paraprirë nga një nga skafistët korfuziotë dhe një roje nga kalaja, vazhdoj të eci në këmbë për në Himarë ku nuk mund të shëroheshin bishat dhe rruga mezi pranonte se ishin të punësuar. Kapiteni i Ulqinak, një burrë me mjekër, rreth shtatëdhjetë vjeç, më kishte ofruar të më zbarkonte në gjirin e Himarës dhe kështu të shpëtoja devijimin përgjatë anës së malit; por kur erdhëm pranë anijes së tij, autoriteti i tij rezultoi i pamjaftueshëm për të marrë një remtarësh për të vozitur varkën. Duket se kanë frikë nga himarjotët . Pasi kalojmë kreshtën në skajin e gjirit verior dhe ngjitemi përgjatë anës së kodrave që dalin nga deti përtej tij, arrijmë në fund të një ore në këmbë nga kalaja, në një luginë dhe plazh të vogël ku ka disa tufa. Në të djathtë, faqet e maleve janë mbushur me valanidh, ose dushqe, që prodhojnë regjësin e lëkurave. 1 ; ata ende ruajnë gjethet e tyre të vitit të kaluar, por vështirë se mund të quhen me gjelbërim të përhershëm. Takojmë disa barinj, të cilëve marinari, me pak fjalë përshëndetjeje, u bën komplimentin e zakonshëm në Shqipëri dhe në këto rrethe të pavarura një shlyerje të nevojshme. Në këmbim, barinjtë thërrasin qentë e tyre, të cilët na kishin bërë një kërcënim të përgjithshëm. Shpejt arrijmë të shohim Himarën , e vendosur në majë të një kodre me majë, dhe hyjmë në tokën e kultivuar që e rrethon atë, e përbërë nga vreshta të mëdha, disa fusha me grurë që sapo kanë mbirë dhe të tjera me elb, dhe fshatarët ishin duke pluguar dhe do ta mbjellin sapo të kenë një interval të shkurtër moti të mirë. Në një majë të lartë nën malet në të djathtë është manastiri i Panaghisë, në të majtë porti i Himarës , pranë bregut të së cilit janë disa mullinj uji, të kthyer nga një përrua nga mali . Porti është i ekspozuar në perëndim, por ofron strehim të mirë për anijet e vogla nga çdo erë tjetër dhe ka një plazh të bukur . Ka një tjetër plazh më të hapur, dy milje më larg në veri, menjëherë poshtë qytetit, ku varkat tërhiqen në plazh. Këtu është një fushë e vogël e cila, me anën e kodrës midis kësaj fushe dhe fshatit, është pjesa më e mirë e kultivuar e territorit të Himarës . Menjëherë poshtë fshatit janë disa kopshte, me hardhi, ullinj, selvi dhe pemë frutore. Në orën tre e gjysmë mbërrijmë në shtëpinë e kapiten Zakarias , djalit të Gjergjit, i quajtur popullorçe Zaho-Jorgji , për të cilin kam një letër prezantimi nga targambledhësi, mikpritësi im në Sarandë. Shtëpia është një banesë e thjeshtë si e çdo kapiteni në Shqipëri. Në dhomën e brendshme një zjarr, në mes të dyshemesë dhe një dyshek i shtrirë anash tij, janë luksi i rregulluar me shpejtësi për mua. Kapiten Jorgo, i cili ka arritur kufijtë e zakonshëm të jetës dhe nuk ka munguar kurrë në fshatin e tij të lindjes, përveç tre viteve të kaluara në shërbimin Napolitan , shpreh kënaqësinë e tij që sheh një anglez këtu për herë të parë. Dy gjermanë disa vite më parë, të cilët e quanin veten anglezë, i lanë një certifikatë kapiten Konstantin Andrucit , që e vërtetonte mashtrimin. Familja e kapedan Zahos përbëhet nga një djalë, e veja e një djali tjetër të vrarë në shërbim të mbretit të Napolit dhe dy ose tre nga fëmijët e tij. Të gjithë janë të punësuar në përgatitjen e darkës, por kryesisht e veja. Pjatat janë pjekur dhe një peshqir i ndyrë i shtrirë, shërben si për tavolinë ashtu edhe për mbulesë tavoline. Kapiteni dhe marinari nga varka, i cili nderohet si mysafir, janë të vetmit persona që i bashkohen tryezës . Pas darkës hyjnë të gjithë kryetarët e shtëpive miqësore me Zaho-Jorgos dhe ulen këmbëkryq rreth zjarrit. Ata rrëfejnë aventurat e tyre në napolitane apo shërbime të tjera, pasi shumica e himarjotëve e kërkojnë jetesën si ushtarë jashtë vendit. Njëri thotë se ishte në luftën e Italisë me Buonapartin, i cili i bëri shumë pyetje në lidhje me këtë pjesë të Shqipërisë dhe i tha në Trieste se donte të dërgonte 40.000 burra në Korfuz dhe po aq në Vlorë . Ata të gjithë flasin me krenari për lirinë e tyre, që do të thotë përjashtimin e tyre nga shtypja turke, në të njëjtën kohë që ankohen për anarkinë dhe përçarjet e tyre të brendshme dhe bien dakord që duhet të jenë të lumtur të marrin bekimin e një qeverisjeje të mirë nga duart e çdo sovrani në Evropë ,përveç turkut, të cilit janë gjithmonë të vendosur t’i rezistojnë. Ata nuk paguajnë haraçin dhe asnjë taksë tjetër, përveç një kontributi prej tridhjetë parash për kokë në vit për Ibrahim Pashën e Beratit , për lirinë e tregtisë në portet e tij. E drejta e kullotës në tokat e qytetit të Himarës , ajo e grumbullimit të valanidhit në male dhe ajo e peshkimit në gjirin verior të Palermos, gëzohen të përbashkëta për të gjithë banorët. Misri rritet në fushën ngjitur me plazhin verior, ku dy përrenjtë, të cilët përqafojnë qytetin, vërshojnë në dimër dhe përgatisin tokën për mbjelljen e atij drithi. Gruri prodhohet brenda territorit, më se i mjaftueshëm për konsumin vjetor të vendit në stinë të favorshme; por për dy ose tre vitet e kaluara mezi kanë korrur mjaftueshëm për gjashtë muaj. Valanidhi , një sasi e vogël gruri në vitet e mira, ndonjëherë edhe pak verë, e thatë dhe pa shije, janë të vetmet eksporte. Thuhet se mali pas Himarës ka plot bredha të përshtatshëm për direkë, të cilët mund të priteshin me një shpenzim të vogël dhe do të ishte një ndërmarrje fitimprurëse, nëse do ta pranonte varfëria dhe përçarja. Fshati, ose qyteti siç kanë kënaqësinë ta kualifikojnë vendasit, i Himarës , më i theksuar sipas italishtes qyteti Tjimaraj përmban 300 familje: të ndara në pesë fise kryesore , aleanca të quajtura parentie në italisht dhe në greqisht Pharas , një fjalë klasike që vështirë se pritet të gjendet në Shqipëri. Me njërën ose tjetrën nga këto, të gjitha familjet inferiore janë në aleancë.
Vëllazëritë janë, 1. Liganatët 1, të përbërë nga gjashtëdhjetë ose shtatëdhjetë shtëpi, në krye të të cilave është Alex Dhimo 2 , i biri i Aleksit, 2. Zakanatet 3, nga të cilët pritësi im Zaho-Jorgji që ka mbi tetëdhjetë shtëpi; 3. Kojkadhi 4, nga të cilët Zaharias Andruci 5 është i pari: prej tyre ka rreth dyzet e pesë shtëpi; 4. Mazates 6, nga të cilët Gjon Tragjini 7 është kryetarii; dhe, 5. Kokouprasec , kreu i të cilit është Andrea Pali 8. E para dhe e dyta janë të vetmet familje, që për momentin, që nuk janë në gjendje të flasin mes tyre, por gushtin e kaluar pati një përleshje me shpata mes Kostandinit, vëllait të kryefamiljarit të tretë, dhe Aleks Dhimës , kreut të së parës. në të cilën u morën disa plagë përpara se të rregullohej sherri dhe palët në konflikt u kthyen në një shkëmbim fjalësh. Një vëlla tjetër i Andrucit tani është nënkolonel i një prej regjimenteve të Cacciatori Albanesi në shërbimin napolitan. Majori i tij është me origjinë nga qyteti i Vunoit. Konstandin Andruci më bën me dije se ishte njëzet e tetë vjeç në shërbimin napolitan, se dezertoi te francezët kur ata morën Napolin, por duke mos marrë asnjë punësim apo inkurajim prej tyre, u kthye në vendlindjen e tij. Kur gjenerali Villettes po ngrinte një trupë shqiptarësh për shërbimin britanik, C. Andruci iu dërgua në Korfuz për të rënë dakord për kushtet nga ana e himarjotëve . Ai flet dhe lexon italisht dhe frëngjisht, është i informuar me tolerancë për historinë dhe antikitetet e këtij vendi, dëshiron shumë të hyjë në shërbimin anglez dhe pohon se mund të ngremë lehtësisht një trup prej 800 himarjotësh nga fshatrat e lira të Himarës dhe me lejen e turqve, dyfishin e numrit në rrethet fqinje . Në qytet janë rreth 100 pensionistë të mbretit të Napolit, përfshirë oficerë, të cilët paguhen nga kapedan Zaho, për këtë qëllim ai viziton çdo vit Korfuzin për të marrë pagesën nga konsulli napolitan, agjent i të cilit është. Ai merr një pension prej dymbëdhjetë dukatësh në muaj për shërbimet e tij ushtarake, katër të tjera për konsullatën ose agjencinë dhe tetë dukatë për të venë e një djali që ra në shërbim. Një dispozitë kaq e bukur pas një shërbimi të shkurtër personal mund të konsiderohet vetëm si synim për të siguruar një agjent me ndikim në vend, sepse Zaho-Jorgji shihet si njeriu kryesor në Himarë nga të gjithë, përveç atyre që janë në anën e Liganatëve dhe që , sigurisht, e konsideroni Aleks Dhimon kryetar. Mosmarrëveshja mes dy palëve është e gjatë ; përplasja më e shquar ndodhi dhjetë apo dymbëdhjetë vjet më parë, kur thuhet se kanë humbur shumë jetë. Krerët e familjeve janë ata që zotërojnë përqindjen më të madhe të vreshtave, arave me misër dhe kopevë; dhe ata formojnë këshillin e Lidhjes familjare. Ndërmjet vëllazërive miqësitë bëhen lehtësisht , megjithëse edhe 12 prej tyre themeli dhe burimi i fundit i ligjit është lex talionis. Ashtu si në Arabi, një vrasje mund të shpallet i pafajshëm për para. Në Himarë 2000 piastrat turke janë çmimi i zakonshëm i gjakut; në fshatin tjetër Vuno është 1000. Derisa të paguhet kjo hakmarrja vazhdon.
Fuqia e kryefamiljarëve, vëren kapiten Zaho , është thjesht ndikim i pasurisë dhe karakterit dhe as nuk pohohet e as nuk pranohet. “Ai njeri,” duke treguar me gisht një shoqërues, “ndonëse e merr rrogën nga unë, nuk do të bëjë asgjë që unë urdhëroj nëse nuk do.” Ai tregon, megjithatë, në të njëjtën kohë, se mund të dëshirojë që burri të sjellë kapën e tij dhe ta vendosë mbi supe. Këtu janë disa ushtarë me leje, gjatë së cilës marrin pagën. Njëri ka një leje dymbëdhjetë muajshe. Paga e një ushtari është 28 grana mëditje; ai i një rreshteri-major 34; i një kapiteni 80 dukat në muaj; i një nënkoloneli 110; por ata i gjejnë vetë uniformat dhe rrobat e tyre. Një ushtar napolitan nuk ka as gjysmat. Janë tre ose katër kapitenë himarjotë që tani rekrutojnë këtu për trupat e tyre në Napoli. Himarjotët shpesh martohen me banorët e Vunoit , territori i të cilëve ndahet vetëm nga ai i Himarës me kreshtën e malit në veri-perëndim, e cila shikon nga lart Vunoin . Por, duke mos i bërë ballë këtyre aleancave, të dy qytetet janë përgjithësisht në kushtet e dyshimit dhe shpesh në armiqësi të hapur. Kjo është, në të vërtetë, gjendja e zakonshme e dy qyteteve fqinje në Shqipëri dhe, si pasojë e natyrshme, ato që ndahen nga njëri-tjetri nga një territor i tretë janë përgjithësisht në aleancë, gjë që në fakt nuk është e pazakontë në një më shkallë të madhe në të tjera pjesët të botës .
Emri i Himarës në përgjithësi përdoret në lashtësi për të tërë Kreshta Karaburunit, nga Kepi i Qefalit në Kepin Gjuhësës, duke përfshirë luginën e Orikumit . Qytetet në vijim nga nga jugu në veri janë: Nivica , Lukova , Piqerasi , Sopoti , Qeparoi, Himara , Vunoi , Dhërmia , Palasa dhe Dukati . Të gjitha këto vende qëndrojnë në anën perëndimore të shpatit të Karaburunit , me përjashtim të Dukatit , i cili shikon në gjirin e Vlorës . Ka edhe disa fshatra më të vegjël në Himarë , njëri prej të cilëve, i quajtur Piluri , është i dukshëm nga qyteti i Himarës në drejtim të lindjes, drejt majës së malit, në një kalim që të çon në fshatin mysliman të Kuçit. Në Korfuz takova një farë konti Gjika nga i Dhërmia, i cili e përshkroi atë vend si shumë piktoresk, me një lumë që kalonte nëpër të; dhe shtoi, se afër Dukatit ka pyje me lisa dhe pisha të holla, që prodhojnë lëndë druri që mund të zbresin lehtësisht nga kodrat në lagunën e Erikos . Të gjitha qytetet kanë pothuajse të njëjtat sjellje dhe zakone gjysmë barbare . Gjuhën greke e flasin pothuajse të gjithë burrat dhe italishten nga ata që kanë jetuar jashtë vendit; por femrat në përgjithësi dinë pak gjuhë përveç shqipes. Himara , është e vendosur në një lartësi shkëmbore të pjerrët, e mbrojtur nga të dyja anët nga lugina e një përroi dhe me të gjitha shtëpitë e jashtme të përgatitura për mbrojtje , me fuqinë e saj ka shërbyer deri më tani si një pengesë për të gjithë pjesën veriore të rrethit kundër armëve të Ali Pashës. Tre-katër vjet më parë himarjotët luftuan me trupat e tij në kodrën mbi Palermo. Kohët e fundit, duke vizituar vendin e fundit, ai propozoi të blinte një tokë nga himarjotët , me qëllim ndërtimin e një kështjelle, të cilën ata me mençuri e refuzuan. Ai e ka rekomanduar shpesh këtë port për përdorimin e anijeve britanike. Objektivi i tij kryesor në të cilin, siç më rrëfeu ai, është se me këtë paraqitje të mbështetjes nga ne, mund ta ketë më të lehtë t’i vendosë himarjotët nën zgjedhën e tij. Ishte në një mënyrë disi të ngjashme si ai mori Nivicën dhe Shën Vasilin ; dhe kështu është që ai gjithmonë përpiqet, në transaksionet e tij me fuqitë e Evropës, t’i shndërrojë ato në instrumente të madhërimit të tij. Nga Himara në Tepelenë në këtë stinë rruga llogaritet një udhëtim katër ditësh, megjithëse distanca direkte nuk është më shumë se 20 G. milje: ndalimi i ditës së parë është në Kuç , e treta në Nivicë në Shushicë , e cila, si përrenjtë e tjerë të këtij vendi, është e vështirë për t’u kaluar në stinët e shiut. Nivica është e banuar nga Musulmanë Lab, dhe përshkruhet si e vendosur në një shkëmb të lartë, të rrethuar nga lugina të thella dhe përrenj, ku ruhen mbetje të konsiderueshme të mureve antike, dhe në kështjellë veçanërisht një derë e tërë. Është rënë dakord nga të gjithë ata që i kanë parë këto mure, se ato ngjajnë saktësisht me disa pjesë të veprave të lashta helene, të cilat tani shërbejnë si themele për disa prej shtëpive moderne të Himarës . Muratura i afrohet një lloji të rregullt dhe asnjë prej blloqeve prej guri që ka më shumë se pesë anë. Këto relikte, së bashku me Damën, nuk lënë asnjë dyshim që Himara qëndron në vendin e saktë të Kimerës së lashtë, të cilën besoj se e ka vënë re vetëm Plini. Më njoftuan për një mbishkrim në një shtëpi private, por duke qenë se i përkiste njërit prej grupeve të kundërta , nuk munda të merrja leje për ta parë.
12 janar – As stina, as angazhimet e varkës me të cilën erdha në Palermo, as politika dhe qytetërimi i dyshimtë , nuk do të pranoja ta eksploroja Himarën më larg, aq më pak të mundem të këtë rrugë për të ekzaminuar topografinë e Amantias , Orikumit , Bylisit apo Apolonisë, kam nevojë të kthehem në Palermo dhe Korfuzi . Banorët e Dukatit, që zotërojnë luginën mbi Orikum, janë vështirësia kryesore, duke pasur një reputacion të tillë. atë të Kakovuliotëve të Manit. Edhe pse era është e favorshme sot në mëngjes për t’u kthyer nga deti në Sarandë me motin e këndshëm, kapiten Zaharias , duke i shtyrë ligjet e mikpritjes në një masë, nuk do të më lejojë të kthehem në Palermo , derisa një qengj, të cilin ai e dërgoi nga kodrat, të ishte pjekur dhe shërbyer në dysheme. Pas këtij mëngjesi homerik, ne zbresim në Palermo, të shoqëruar për dy milje nga kapiten Konstantin Andruci: dy roje, si dikur Enea ushtarët napolitanë , të armatosur me mushqeta, ecin me ne deri në kufirin e territorit, midis gjirit verior të Palermos dhe istmit të kalasë. Këtu, duke pasur morën një dhuratë , ata qëlluan me mushqeta.
Nisja qe në orën 14.00 . me një dritë me fllad nga veriu, i cili së shpejti bie në një qetësi; dhe , duke vozitur gjatë gjithë rrugës, mbërrijmë në orën 9 e gjysmë në Sarandë shoqëruar nga një dritë e shkëlqyer e hënës . Në të gjithë këtë pjesë të Shqipërisë është një vend mbizotërues ide , jo e pazakontë gjithashtu në shumë pjesë të Greqisë , se ai vend më parë u përkiste spanjollëve dhe se të gjitha rrënojat janë vepër e atyre njerëzve ; ato në Sarandë, kalaja e Delvinës , rrënojat në fushën e Dropullit , mbetjet e një kështjelle të vjetër turke në Tepelenë , madje edhe muret helene të Finiqit supozohet të jenë të ndërtuara nga spanjollët. Është vështirë për t’u kuptuar si ky opinion lindi , për katalanasit , të vetmit spanjollët që bënë ndonjë vendbanim të përhershëm në Greqi, nuk ishin në këtë vend, as nuk mundet të kenë lënë ndonjë rrënojë në Epir .
14. Janar – Duke gjetur një anije tjetër, ne lundrojnë përgjatë bregut deri në gjirin e Butrintit, duke kaluar mes të dyve shkëmbinjve të Kasopeas , të cilat janë kaq të rrezikshme pengesë për lundrimin e sigurt e kjo kanal . Ata shtrihen në mes të rrugës mes kalasë e Kasopo dhe një të gjerë gjiri në bregun e Epirit, i cili është i ndarë vetëm nga liqeni i Butrintit nga një kreshtë e gjatë e tokë , jo më e gjerë në disa Gjiri që quhet Ksamili , në aluzion për istmin , ky emër është – shpesh bashkangjitur nga grekët modernë në një isëm , çfarëdo qoftë mund të jetë e saj gjerësia kështu aplikuar në Istmi i Korinthit , dhe tek ai i lirikut Chersonese, pranë Cardias. Gjiri i Ksamilit është i hapur dhe i ekspozuar në perëndim , por në jug një pjesë është mirë strehuar nga katër ishujt, të cilat kanë dhënë mundësi ankorimit brenda tyre me emri i Tetranisa . Përtej kjo ka një bregdet të thyer, paralel me lindjen ekstremitet të Korfuzit, dhe duke formuar pjesën më të ngushtë të kanalit duke projektuar pikë në kontinent që është ndoshta Kepi Posedionit i Ptolemeut dhe Strabonit Ndërmjet Onhesmussit dhe Posidiumit, Ptolemeu vendos një Casiopea , të cilën ai e dallon qartë nga Casiopea e Corcyraw , duke e përshkruar të parën si një port , e të dytën si një qytet dhe kep. Kasiopea e Epiri , pra , nëse Ptolemeu është i saktë, pasqyrohet në monedhat e Korkyrës.