• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MISION: KUJTESA DHE E VERTETA

April 16, 2019 by dgreca

-LIBRI, DOSJA DHE DJAJTE/

Nga Visar ZHITI

Qëllimi im, i vepës time, sidomos e asaj që kam veçuar si burgologji, ishte kujtesa dhe të dëshmoja një realitet të rëndë nën diktaturë, posaçërisht persekutimin dhe vuajtjen nëpër burgje, gjithmonë të vërtetën time, atë që u shkrua mbi lëkurën time, duke rrokur aq sa mundesha, duke dhënë dhe atë që pashë përreth. Do të doja ta kisha veç me dukuritë e së keqes, jo me njerëz të veçantë dhe me emra, por e keqja përhapet dhe ushtrohet nga njerëz dhe emra të veçantë, pra duke qenë e pashmangëshme përplasja, është detyrë të themi të vërtetën, në ndihmë të së mirës së përbashkët e të gjithkujt. Do të ishte e udhës që ashtu siç e dënojmë së bashku të keqen e përbashkët, ashtu dhe ta njihnim, duke zbërthyer secili pjesën e vet, atje ku ka patur rol. Të persekutuar dhe persekutorë, të mbanim përgjegjësitë, të dënonim të keqen, qoftë dhe moralisht dhe të punohej për normalitetin, për ringritjen sociale. U punua, por mungoi shumëçka, në këtë rast njohja e thellë, “hapja e dosjeve” dhe trasparenca, drejtësia e mirëkuptimi, prandaj dhe e keqja gjeti rrugë dhe forma të tjera dhe vazhdon duke arritur absurde vrastare. Së pari është e dëmshme që në zanafillë t’i trajtosh burgjet politike të diktaturës, Spaçin e Qafë Barin, etj, si kampe riedukumi, përkundrazi, ato ishin tmerre, ku ushtrohej dhunë asgjësuese dhe të dënuarit mbaheshin dhe për punë të rënda si ato në miniera duke u shkeluar parimi i parë bazë “shpërblimi sipas punës”, puna jonë grabitej, mbetet ende e papapaguar. Dhe kush do të riedukonte atje me Makarenkon dhe “Poemën pedagogjike” të tij siç na doli, në burgje s’kishte “të pa edukuar”, ata dinin më shumë se “edukatorët e tyre”, kur së pari në burgje mbylleshin të pa kënaqur me sistemin, disidentë e kundërshtarë, deri dhe heronj siç kishte dhe thjeshtë viktima dhe keqbërës nga ata që po sillte diktatura për t’i degraduar burgjet politike, sa të ishte e mundur më shumë. Por jemi ende larg këtij debati. Jemi nën sulmet dhunuese, por banale të atyre që kishin profesion dhunën dikur dhe jam i detyruar, jo t’u përgjigjem atyre, as e meritojnë, por t’i shpjegoj sado pak lexuesit. Ndërkaq janë librat, janë dhe dosjet.

1- Ishte një kohë kur unë isha rob, i burgosur brenda telave me gjëmba dhe dikush më ruante, e kishte punën e policit të mbante mbyllur, madje dhe të më tmerronte, të më bënte të vuaja, të më çonte me dhunë në punë, etj, etj, me vite dhe nëse unë e tregoj këtë sot, që është tjetër kohë, jo e policit por e imja, kjo e shqetëson policin tim, i duket hakmarrje, e tërbon dhe megjithëse ai është tjetër njeri tani, jo polic, vepron po aq dhunshëm si atëhere. Nuk ka shoqëri normale në botën demokratike, ku të lejohet që persekutorët e dikurshëm të kërcënojnë të persekutuarit e tyre, që shefat e burgjeve të shpifin ndaj viktimave në mbrojtje të krimeve të tyre siç po ndodh së fundmi në vendin tone.

2- Dialogu me djallin është tejet i vështirë, për të mos thënë i pamundur, prandaj dhe Papa Françesku, lideri moral më i rëndësishmi në botë sot, thotë me të drejtë se me djallin nuk dialogohet, ai është tejet dinak dhe keqbërës pa fund…

3- Në Shqipëri ka bashkëpunëtorë të shumtë të djallit, me dashje dhe pa dashje, të përhapur gjithandej, deri lart, madje dhe të ikur për t’iu shmangur përgjegjësive dhe të vërtetave, duke besuar se mund të jenë fshehur kështu mes atyre që kanë mërguar për një jetë më të mirë apo që nuk kanë duruar dot pikërisht djallin në atdhe.

4- Meqënëse unë kam shkruar libra, ku kam treguar ferrin e burgjeve politike dhe policinë e ferrit, në të cilat kam vuajtur dhe vetë, duke e ndjerë jo vetëm si detyrë të tregoj e të them të vërtetën, por dhe si detyrim për ata që s’janë më apo që nuk tregojnë dot, ndërkaq unë jam dënuar për poezitë e mia, për fjalën dhe kështu ajo u shndërrua në mision. E di, që krahas admiruesve të shumtë, kam bërë jo pak dhe armiq, madje dhe të rrezikshëm. Unë nuk kam armiq, nuk dua, ndoca më kanë mua armik dhe jam i detyruar të përballem. Së fundmi ata kanë marrë një revansh të pa skrupullt, duke u dhënë vend mediat e afërta me mllefin e tyre paranojak.

5- Sulmet e tanishme ndaj shkrimtarit Argon Tufa si drejtor i Institutit të Studimeve të Krimeve të Komunizmit, po dhe ndaj Kastriot Dervishit si ish drejtor i Arkivit të Ministrisë së Punëve të Brendshme, Nebil Çikës, kryetar i Shoqatës Antikomuniste të ish të Përndjekurve, etj, deri dhe te qytetarit Urim Gjata, etj, për të mos u hapur në emra të tjerë më parë, jo vetëm që s’kanë asgjë parimore, por veç bëjnë avokatinë e së keqes e janë të pa drejta, vetanake e fyese, shpifje ordinere jo vetëm ndaj atyre që u drejtohen, por ndaj gjithë shoqërisë dhe opinionit qytetar, të dëmshme për të tashmen dhe do të duhej të dënoheshin.

6- Sulmet e këtyre ditëve ndaj bashkëvuajtësve dhe qendrestarëve nëpër burgje, Bedri Blloshmit, Haxhi Baxhinivskit, të sapo vrarë, Kastriot Caushit, Lek Frrokut, Skënder Tufës, etj, si dhe ndaj meje, pa kaluar në emra të tjerë të mëparshëm, janë një përpjekje diabolike për të mbuluar një të vërtetë të rëndë, është tërbimi për të shtypur sërisht revoltën e shpirtrave tanë ashtu si dikur në burgjet e Spaçit e të Qafa Barit, etj. Përmendja si alibi e emrave të bashkëvuajtësve tanë, ndër më të mirët në burgje si Hajredin Fratari e Sherif Merdani e Namik Ajazi, por dhe Vasil Kati e Nuredin Skrapari e Sokol Ngjela, etj, – që s’janë më, shpërdorimi i mirësisë tonë për mirëkuptim dhe paqe të drejtë, nuk ndryshon gjë në dhunën e padrejtë që u ushtrua ndaj të burgosurve apo në shtypjet e revoltave të tyre duke shkuar deri atje sa të pushkatoheshin njerëz, pra në terrorin shtetëror.

7- Sulmet e herëpashershme ndaj meje, shpifjet vrastare, bëhen me qëllim për të na rrëzuar, jo vetëm mua, port ë vërtetën që ne mbartim, janë hakmarrje e kërcënime për ato që janë shkruar për përndjekjet, dënimet dhe burgjet dhe posdiktaturën, me qëllim që, duke na nëpërkëmbur ne, ata do të janë më të justifikuar. Bënë detyrën, thonë. Edhe ne bëjmë detyrën, themi. Për mua po shpif tani mbas 30 vjetësh ai që ka qenë shefi i polisë së tmerrshme të burgut të Qafë-Barit, se, sipas tij tani, unë paskësham qenë “veshi i partisë së tij në burg” dhe për ketë më paskëshin çuar të punoja në ofiçinën e burgut në Qafë Bar(?!). Kurrë. Jo! Unë asnjë ditë nuk kam punuar në ofiçinë, gjë që vërtetohet jo vetëm nga ish të bashkëvuajtësit e mi, por dhe nga dokumentacioni i mbetur i brigadave të punës në burg. Që dhe sikur të kem punuar atje, në ofiçinë, kjo s’përbën ndogjë gjë, i burgosuri shkon ku e detyrojnë, zvarrë, dhe në pushkatim. Në ofiçina kanë punuar dhe të burgosur të ndershëm, që kishin zanat mekaniku. Në të gjitha vitet e burgut tim, gati 8 vjet, unë vazhdimisht, pa ndërprerje kam punuar si skllav nën tokë, me turne, me kazmë e lopatë në terr, kam shtyrë vagona si i mallkuar. Kjo është e vërtetueshme kollaj dhe nga shumëkush dhe regjistrat e punës në burg janë ende. Dhe përsëri një tjetër uniformë e dikurshme ushtarake, e spërkatur me piklat e gjakut tonë, e thotë fare lehtësisht, pa përgjegjësi si i pa përgjegjshëm, pa një provë a dëshmi, edhe pse ish punonjës i lartë i diktaturës, mjafton që t’i duhet atij kështu, që unë paskësham qenë bashkëpunëtor i tyre. Jo, asnjëherë. Kurrë. Përkundrazi! Dhe s’kam dalë ndonjëherë dëshmitar. As për atë vetë nuk dua të dal, s’kam kohë për djajtë, është libri, po e deshën, duhet të veprojë shoqëria… Ua kujtoj dhe atyre që kanë qejf të jetë kështu siç i fanitet kryepolicit, se në dosjen time është gjetur e është bërë publike kartela e refuzimit tim (me neveri) e bashkëpunimit me Sigurimin e Shtetit dhe ajo është e vitit 1989, pra deri atëhere s’kisha pranuar, pastaj diktatura u zhbë dhe ata s’bënin do më spiunë të Sigurimit. I jap të drejtën kujdo të interesuari të rrëmojë në dosjet e mia, kudo që të jenë dhe e siguroj që s’ka për të gjetur një gjë të tillë, se s’ka. Megjithatë unë e përsëris prapë që për bashkëpunëtorët e tyre, spiunët, faji dhe përgjegjësia dhe dënimi së pari duhet të bjerë mbi ata që i thyen njerëzit me hir dhe pa hir dhe i bënë ashtu siç ata nuk deshën dhe pasi i shtrydhën, tani i flakin duke u bërë shumë më të ulët se ata. Kryespiunëve të lartë, meqënëse u duhet të dalin kundër atyre që u qëndruan, shpifin për të kundërtën, duke lenë fshehur ende bashkëpunëtorët e tyre realë, me të cilët dhe u mbajtën. Kurse ëndrra që sheh kryepolici, që ia mbathi në Gjermani, sikur i paska shpëtuar “veshët e mi” në burgun e Qafë-Barit, është një tjetër shpifje neveritëse dhe e dënueshme. S’kam patur kurrë rreziqe të tilla dhe rreziku i vërtetë në burg ishte ai dhe policia që drejtonte, përpjekja për të na bërë si vetja e tyre. Ç’prove ka ai kundër meje përveçse poshtërisë së vet? Unë madje kam gjetur në dosje se jam denoncuar dhe në burg dhe përgatiteshin për ridënimin tim, patjetër dhe prej rrjetit policor të tij…

8- Burgologjitë e mia “Rrugët e ferrit” dhe “Ferri i çarë” do të jetojnë më shumë se ai e ata që ngritën dhe mbajtën burgjet tona me dhunë dhe hekur. I kam shkruar pas burgut si vepra të kujtesës, kurse në burg kam shkruar poezi fshehurazi, kam dëshmitarë shumë miq besnikë, po përmend nga të gjallët, Hasan Bajo e Maks Rakipaj, Lek Mirakaj e Dine Dine, Esat Çoku, Astrit Xhaferri e Kujtim Prendi, e ku s’i kemi fshehur së bashku, që janë një tjetër sfidë se si arrita t’i shpëtoj kthetrave të policisë së tij, që të paktën shpirti është i pa asgjësueshëm. Nga shkaku i poezive klandestine, në burg rrija pa bërë rebelin, as heroin, poetin jo e jo, ishte e pamundur dhe e ndaluar rreptëisht. Në heshtje I besoja një të ardhmeje, që dhe pot ë mos ta arrija unë, ajo do të vinte me doemos. Flisnim kundër diktaturës dhe diktatorëve me miqtë e mi besnikë dhe mirënjohës që më mbrojtën mua dhe poezitë e mia, se ato ishin më të shtrenjta se jeta ime, kështu më thoshte bashkëvuajtësi Hasan Bajo. Ne nuk kemi shkruar nga urrejtja, e përsëris, por nga dhëmbja dhe detyra për kujtesën dhe të vërtetën, në nderim të vuajtjes njerëzore, të atyre që qëndruan fuqishëm deri në martirizim, kemi shkruar kundër së keqes, kundër dukurive të saj, dalin emra e bëma të rënda, që sot nuk i durojnë dot ata që i kryen, i kuptojmë dhe duhet të na kuptojnë, rruga më e mirë është distancimi nga vetja e tyre e dikurshme, shpjegimi, në se duan, ndjesa në se duan, por jo jo sulmi i ri ndaj viktimave, për të ridënuar të dënuarit, për të rivrarë të vrarët. Shkrimet tona janë dhe apel që të dënojmë së bashku të keqen, të kaluarën kriminale, se siç thotë Papa Françesku që ne duhet të jemi kundër mëkatit, por jo mëkatarit.

9- Edhe pse flasin dhe veprojnë si ateistë të pandreqshëm, kujtojnë ndonjëherë Zotit, sikur këto janë pësime prej tij, hedhur mbi ne. Jo! Zoti na mbron, na mbron prej së keqes së tyre, por është djalli ai që na sjell dëme e mynxyra, tragjedi vetanake dhe vendit. Prandaj dhe zgjedhin më mirë në qiell se sa mes baltës me djaj. Të shpëtohet ç’mund të shpëtohet. 10- Për një higjenë sa më të pranueshme mendore e shpirtërore, që në trutë e atdheut të mos ketë kaq shumë qelb e në gjak kaq shumë helm. Që dhe armiqtë t’i bëjmë vëllezër. Me drejtësi dhe dhëmbje. Por dhe armiqtë të mundohen të mos mbeten të tillë, se dëmtojnë vendin, po aq dhe veten, në mos më shumë.

Filed Under: ESSE Tagged With: VISAR ZHITI-MISIONI

“KALORES I URDHERIT TE FLAMURIT” PER BATALIONIN ATLANTIKU

April 16, 2019 by dgreca

Presidenti Meta dekoron Batalionin shqiptaro-amerikan “Atlantiku” me Titullin “Kalorës i Urdhrit të Flamurit”/

Presidenti i Republikës, Sh. T. Z. Ilir Meta vlerësoi sot me anë të një ceremonie të veçantë, kontributet dhe sakrificat heroike të anëtarëve të Batalionit shqiptaro-amerikan “Atlantiku”, të cilët dolën vullnetarë para 20 vitesh duke luftuar për lirinë e Kosovës, si dhe për t’i dhënë fund gjenocidit dhe spastrimit etnik të makinerisë ushtarake të Millosheviçit, ndaj popullsisë së pambrojtur civile të shqiptarëve kosovarë.

Presidenti Meta dekoroi Batalionin “Atlantiku” me Titullin “Kalorës i Urdhrit të Flamurit”: “Me mirënjohje për ndjenjat më të larta atdhetare; si dhe në vlerësim të kontributeve të jashtëzakonshme të vullnetarëve shqiptaro-amerikanë të këtij batalioni, të cilët bënë sakrificat më sublime për çlirimin e Kosovës, dhënien fund të genocidit e spastrimit etnik në trojet shqiptare”.

Në fjalën e Tij drejtuar të pranishmëve, anëtarit të Këshillit Bashkiak të Nju-Jorkut Mark Gjonaj, pjesëtarëve të Batalionit shqiptaro-amerikan, familjarëve dhe të afërmve të tyre, Presidenti Meta vuri në dukje:

“Dy dekada më parë, kur Kosova, por edhe kombi ynë po kalonte një nga momentet më të vështira në historinë e saj dhe po përballej me gjenocidin famëkeq të Sllobodan Millosheviçit, një numër i madh shqiptaro-amerikanësh vendosën të linin pas gjithçka kishin, që nga familja, shtëpitë dhe puna e tyre në SHBA, për t’iu bashkuar vullnetarisht luftës çlirimtare të popullit të Kosovës.

Ata vullnetarë dhe atdhetarë, mund të shijonin mundësitë e mëdha që u ofronte Amerika, por thirrja e Atdheut për t’i ardhur në ndihmë Kosovës, për t’i ardhur në ndihmë e për të mbrojtur fëmijët dhe gratë e pafajshme, të cilët po masakroheshin nga ushtria dhe paramilitarët e Millosheviçit, ishte aq e fortë saqë u treguan të gatshëm për të sakrifikuar gjithçka, madje edhe jetën e tyre.

Pikërisht në mars të vitit 1999 u krijua formacioni ushtarak i organizuar në Nju-Jork, që u pagëzua me emrin ‘Batalioni Atlantiku’, i përbërë nga vullnetarë nga të gjitha trojet etnike shqiptare me banim në Amerikë.

Në radhët e tij Batalioni kishte ushtarë nga të gjitha trevat shqiptare, madje edhe nga ata që lindur dhe rritur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Në një ceremoni solemne dhe madhështore me rastin e betimit si ushtarë të UÇK-së, në qytetin Jonkers të Nju-Jorkut, në oborrin e Hotelit ‘Royal Regency’, ishin tubuar mijëra shqiptarë, në mesin e tyre familjarë të ushtarëve, tashmë të mobilizuar dhe me uniformë ushtarake. Që aty nisi rrugëtimi i lavdishëm për Batalionin ‘Atlantiku’ që do t’i bashkohej luftës çlirimtare së Kosovës, duke shënuar një nga faqet më të rëndësishme, më heroike dhe më vetëmohuese të historisë së kombit tonë.

Por, pjesëmarrja e Batalionit ‘Atlantiku’ në luftën për liri pati edhe pasojat e veta, pasi ky Batalion i dha lirisë së Kosovës tre ‘Dëshmorë’: vëllezërit Agron, Mehmet dhe Ylli Bytyçi.

Vepra dhe sakrifica sublime e heronjve Bytyçi nuk do të vdesë kurrë dhe ajo do të jetojë gjithmonë në zemrat dhe mendjet e shqiptarëve kudo në botë. Ata janë nderi i historisë së lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Duke lënë pas gjithçka kishin ndërtuar në mërgim, këta tre vëllezër të rinj që luftuan për lirinë e Kosovës, janë sot e përjetë krenaria e komunitetit shqiptaro-amerikan dhe e mbarë kombit tonë, në altarin e heronjve të lavdishëm të shqiptarizmës.

Ata u shndërruan në një shembull të jashtëzakonshëm të sakrifikimit më sublim në emër të lirisë dhe të emër të idealeve më të mëdha njerëzore, që sollën Kosovën e lirë dhe të pavarur.

Amaneti i tyre duhet të çohet akoma më përpara. Liria dhe pavarësia nuk janë të dhëna një herë e përgjithmonë, ashtu sikurse kemi të gjithë një rrugë të madhe përpara për t’i dhënë Kosovës, Shqipërisë dhe rajonit tonë edhe më shumë paqe, edhe më shumë siguri, edhe më shumë demokraci dhe begati afatgjatë.

Trashëgimia më e madhe që heronjtë e Kosovës kanë lënë është ‘Kosova e lirë, Kosova e pavarur, Kosova europiane dhe Kosova në NATO’!

Mesazhi që ata kanë lënë pas me sakrificën e tyre më sublime është për t’i edukuar fëmijët tanë, të rinjtë tanë me ndjenjat e atdhedashurisë dhe të sakrificës në emër të lirisë dhe të Atdheut.

Teksa flas për Batalionin ‘Atlantiku’, më vjen menjëherë në mendje vargu i famshëm i Imzot Fan Nolit në njërën prej poezive të tij: ‘Mbahu Nëno, mos ki frikë, se ke djemtë n’Amerikë’!

Një shprehje që është më aktuale se kurrë edhe sot, që e provoi kaq të vërtetë edhe Batalioni ‘Atlantiku’, batalioni juaj në betejën për çlirimin e Kosovës, duke pasur parasysh kontributin e shkëlqyer që diaspora shqiptare në SHBA ka dhënë ndër dekada për kombin tonë, duke ndërtuar ura bashkëpunimi mes dy kombeve dhe vendeve tona.

Me veprimtarinë e tyre atdhetare përfaqësuesit e diasporës vazhdojnë të kontribuojnë për çështjen kombëtare, por edhe për ruajtjen e traditave dhe zhvillimin e lidhjeve të forta që ekzistojnë mes amerikanëve dhe shqiptarëve.

Në këtë vit jubilar, në këtë 20-vjetor, kam nderin dhe kënaqësinë të vlerësoj Batalionin ‘Atlantiku’ me titullin e lartë ‘Kalorës i Urdhrit të Flamurit’ kombëtar për kontributin e jashtëzakonshëm dhe heroik në luftën për çlirimin e Kosovës.

Lavdi përjetë për Batalionin Atlantiku!

Lavdi të përjetshme dëshmorëve të luftës heroike të popullit të Kosovës si dhe të mbarë kombit tonë!”

Duke marrë në dorëzim titullin e lartë nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë, përfaqësuesi i Batalionit “Atlantiku”, zoti Gani Shehu si dhe anëtari i Këshillit Bashkiak të Nju-Jorkut, zoti Mark Gjonaj i shprehën mirënjohjen kreut të shtetit shqiptar dhe vunë në dukje kontributin e Presidentit Meta për suksesin e këtij udhëtimi si dhe mbështetjen e tij për vendosjen e flamujve kombëtarë përgjatë gjithë rrugës Tiranë-Prishtinë, për nder të Batalionit “Atlantiku”.

“Kemi një kërkesë në emër të këtyre zotërinjve dhe zonjave, modele dhe frymëzim për brezat e ardhshëm, duke ju falënderuar për njohjen që i keni dhënë diasporës sonë për sakrificat e tyre, që për 14 mijë të rënët në Kosovë, 1696 të zhdukurit që ende nuk janë gjetur, 20 mijë gratë e përdhunuara, që ju zoti President të adoptoni simbolin e shqiponjës së zezë për të gjitha viktimat shqiptare, ose çdo simboli tjetër të përshtatshëm, sepse ka ardhur koha për të nderuar të gjithë ata që kanë shërbyer, të gjithë veteranët dhe për të vënë në dukje përndjekjen ndaj së cilës jemi ekspozuar ne të tërë.” – theksoi zoti Gjonaj.

Filed Under: Featured Tagged With: Batalioni Atlantiku

“UNË KAM TË DREJTË E TI JE IDIOT” -VDEKJA E DISKURSIT PUBLIK NË BOTËN SHQIPTARE

April 15, 2019 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Thuhet se politika është fusha ku fillon e ku diskursi publik helmohet dhe vdes një herë e mirë.  Mënyra se si zhvillohet debati politik dhe jo vetëm politik, por debati publik në përgjithësi në botën shqiptare, lë të kuptosh se jo vetëm që atmosfera e diskursit publik është helmuar, por në të vërtetë, debati publik — në kuptimin e vërtetë të fjalës — ka vdekur.  Kjo vdekje e debatit publik që ka filluar me përfaqsuesit e politikës, nuk mbaron tek politika, por ka përfshirë tani mbarë shoqërinë shqiptare, ndërkohë që atmosfera e debatit publik është e helmuar – kur me qëllim për të shtypur kundërshtarin – jo vetëm politikani ngrihet kundër politikanit, por edhe shkrimtari kundër shkrimtarit, gazetari kundër gazetarit, opinionisti kundër opinionistit, avokati kundër avokatit, mjeku kundër mjekut, e ashtu me radhë.  Duket sikur shoqëria shqiptare po përjeton një konflikt të përherëshëm mbijetese.  Madje edhe emërat më të njohur të kulturës dhe letrave të Kombit, janë çuar peshë kundër njëri tjetërit, në vend që të jenë shembull i një debati normal politik e publik në pëgjithësi. Një shembull që do ti shërbente zgidhjes së problemeve më të mëdha dhe të shumta me të cilat përballet Kombi shqiptar.  Fatkeqësisht, në të gjithë këtë atmosferë të një debati publik të helmuar, viktima e parë e këtij diskursi të dështuar politik është gjithmonë e VËRTETA.  

Shkas për këtë shënim u bë një lajm që lexova të hënën në mengjes në shtypin shqiptar, sipas të cilit, numri dy i qeverisë së Tiranës, Zëvendës Kryeministri i Shqipërisë, Erion Braçe në një status të postuar në internet, e cilësoi kundërshtarin e tij politik dhe kryetarin e opozitës, Lulzim Bashën si, “idiotin e Tiranës”.   Pa dashur të futem në polemikë me njërën ose tjetrën palë, ky karakterizim i Erion Braçes drejtuar Lulzim Bashës, më kujtoi titullin e një libri nga autori amerikan James Hoggan: “I’m Right and You’re an Idiot”, (“Unë kam të drejtë e ti je idiot”).

Më kujtoi gjithashtu protestat në Francë të disa muajve të fundit dhe mënyrën me të cilën qeveria dhe shoqëria franceze, në përgjithësi, kanë reaguar ndaj kërkesave të protestuesve.  Si përfundim i protestave dhe pakënaqësive të shprehura rrugëve të Parisit, Presidenti Macron kishte ndërmarrë më heret një fushatë për të dëgjuar ankesat e francezëve anë e mbanë vendit, duke u takuar me kryetarët e bashkive dhe përfaqsues të tjerë të shoqërisë, për tu informuar më mire, për hallet e tyre.  Si pjesë e kësaj fushate, Presidenti francez kishte në plan të mbante mbrëmë një fjalim drejtuar kombit për të njoftuar një sërë ndryshimesh politike që ka në plan të ndërmarrë qeveria e tij, bazuar në reagimet që kishte dëgjuar gjatë konsultimeve me publikun dhe në kërkesat e protestsuesve.  Me fjalë të tjera, gjatë një periudhe dy mujore diskursi normal me publikun, janë realizuar rreth 10.000 debate anë e mbanë vendit dhe janë numëruar pothuaj dy milionë reagime në internet, sipas agjencisë franceze të lajmeve, AFP, të gjitha këto në lidhje me kërkesat dhe në përpjekje për të pasur një ide më të mirë për shqetësimet dhe për problemet me të cilat përballet Franca.

Nuk është e qartë nëse masat që do njoftoi Presidenti francez, Macron, si përgjigje ndaj kërkesave të protestuesve, do të shuajnë protestat e francezëve, por përpjekjet e tija për të dëgjuar edhe zërat kundërshtarë, tregon mënyrën se si, në një shoqëri normale, duhen trajtuar kërkesat dhe pakënaqsitë e popullit, pas protestave të gjata dhe të vazhdueshme.  Agjencia e lajmeve, AFP, njofton se të pakën nga këndveshtrimi i pjesëmarrjes, debati politik i nxitur nga qeveria duket se, kryesisht, doli me sukses, ndonëse përfundimi mbetet për tu parë, pasi të Presidenti Macron të ketë njoftuar masat e qeverisë për daljen e vendit nga ky qorrsokak.

Edhe në Shqipëri kanë vazhduar protestat ndaj qeverisë, por në vend që të pakën të ketë një diskurs normal politik, për të dëgjuar shqetësimet e të gjitha palëve,  përfshirë edhe opozitën politike, ashtu siç ndodhi në Francë dhe në vende të tjera që përballen me situata të tilla – në Shqipërinë tonë ndodhë e kundërta.  Të dy palët, kundërshtojnë dialogun pasi në krye me udhëheqsit e tyre partiakë, janë ngujuar në llogoret e veta politike dhe sulmojnë njëra tjetrën me fjalët më të fëlliqta të fjalorit të gjuhës shqipe.  Ndonëse të dy palët janë shqiptare, janë përfaqsues dhe si të tillë edhe përgjegjës për fatin e të gjithë shqiptarëve dhe jo vetëm të atyre që përfaqëson partia e tyre — prap se prap — sjelljet e tyre lënë të kuptosh se kjo klasë politike, as si shqiptarë dhe as si politikanë, sikur nuk kanë gjë të përbashkët me njëri tjetrin, sidomos kur është fjala për interesat madhore të Kombit dhe të mirëqenjes së  përditshme të qytetarëve.  Në vend që të përpiqen të zgjidhin ose të pakën të minimizojnë konfliktet, politikanët shqiptarë, me veprat dhe sidomos me fjalët e tyre, duket se po e keqësojnë edhe më shumë situatën, në vend që ta përmirësojnë dhe më në fund ta zgjidhin dhe që qytetarët të vazhdojnë jetën normale.

Por le t’i kethehemi librit, “Unë kam të drejtë e ti je idiot”, të autorit James Hoggan: autori përpiqet të kuptoj se si dhe pse njerëz normal që konsiderohen krejtsisht të arsyeshëm, mbrojnë me këmbëngulje qëndrime krejtësisht të pa arsyeshme, duke e këthyer diskursin politik në një debat absolutisht të urrejtshëm ndaj kundërshtarëve politikë.  Libri në të vërtetë është një forum mendimtarësh të njohur botërorë, të cilët eksplorojnë historinë dhe psikologjinë e diskursit politik dhe të metodave për tejkalimin e pengesave për një debat dhe komunkimin të vërtetë midis palëve me qëndrime të ndryshme.  Si i tillë, ky libër është një vepër që, detyrimisht, duehj të lexohej nga politikanët si dhe nga mbështetsit dhe praktikuesit e një debati të mirëfiltë politikë, kudo.

Autori Hoggan shkruan se, “Objektivi diskursit të mirëfilltë politik e publik është që të inkurajohet pjesëmarrja dhe të zbardhet e vërteta dhe jo çkurajimi i opozitës ose që qellimisht t’u jepet një goditje shkatërrimtare kundërshtarëve”.   Debati i sotëm publik, sipas tij, është një ndotje që në të vërtetë saboton dhe diskrediton diskursin e vërtetë politik, polarizon njerëzit dhe i pengon ata që të mendojnë qartë.

Sulmet kundër karakterit të kundërshtarëve, në vend që të përqëndrohen tek çështjet të një interesi dhe rëndësie të përgjithëshme, në të vërtetë, largojnë vëmendjen e publikut nga problemet aktuale të vendit, shkruan autori James Hoggan.  “Kur qendrimet ekstreme të palëve përcaktojnë çështjet me rëndësi të debatit publik, atëherë problemet duken të pazgjidhëshme dhe qytetarët humbasin interesimin e tyre në proceset politike” të vendit, duke mos marrë pjesë aktive në politikë, shkruan Debra Tannen, njëra prej kontribueseve të librit të autorit James Hoggan, “Unë kam të Drejtë e ti je idiot”. 

Autori merr frymëzim nga murgu dhe aktivisti i paqës, budisti vjetnamez Thich Nhat Hanh, i cili ka thënë: “Thuaj të vërtetën, por jo me qëllim për të ndëshkruar”, kundërshtarin.  Prandaj, nuk do të thotë se njerëzit që nuk janë dakort me ne, kanë qëllime të këqia ndaj nesh.  Si të tillë, ata nuk janë as idiotë as njerëz të këqi, është shprehur autori i librit “Unë kam të drejtë e ti je idiot”, James Hoggan.

Në fund, unë do i pyesja këta protagonistët shqiptarë, të cilët ndaj njëri tjetrit përdorin fjalët më të ndyra në fjalorin e gjuhës shqipe, përfshirë idiot – se në mungesë të një diskursi të mirëfilltë politik dhe publik dhe në përgjithësi objektiv, që respekton dhe toleron pikëpamjet e kundërshtarit – si mendojnë të zgjidhin problemet e mëdha dhe gjëndjen e vështirë në të cilën e kanë hedhur vendin?  Ashtu si edhe në Francë, shpresoj që zërat e arsyes të bëjnë thirrje dhe të angazhohen për një Debat të Madh Kombëtar, për një përpjekje për të dalë nga ky qorrsokak.

Shpresoj që për të dalur nga kjo gjëndje e krijuar, të ketë një reflektim të thellë, jo vetëm personal dhe politik por edhe kombëtar nga ana e tyre — dhe të bëjnë një gjë të tillë duke mënjanuar armiqësitë dhe antagonizmat politike dhe partiake ndaj njëri tjetrit, me modesti dhe me respekt ndaj nevojës së madhe për zgjidhjen e problemeve të përbashkëta me të cilat përballen bashkatdhetarët vet, të cilët mund të kenë mendime të ndryshme për situatën në vend — ndoshta edhe prej një kundërshtari politik — por armiq nuk janë! 

Filed Under: Ekonomi Tagged With: Frank shkreli

Dielli and the Challenges of Albanian Democratic Consolidation

April 15, 2019 by dgreca

By Dr. Elez Biberaj – Director, Eurasia Division
Voice of America* /

Presentation at the 110th Anniversary Celebration of Dielli[1]

New York, April 6, 2019/

Thank you very much for the invitation to participate in this important conference on the 110th anniversary of the publication of Dielli.  Congratulations to VATRA’s membership, leadership, and particularly to Dielli’s editor Dalip Greca, for achieving such a historic milestone. 

Dielli has played a critical role in faithfully chronicling the troubled history of the Albanian nation, supporting the Albanian national cause, highlighting the developments in our great Albanian-America community, and promoting the creation of democratic, just and prosperous Albanian societies. Like every media outlet and institution, Dielli has had its ups and downs over its long history.  But, with its multifaced contributions, Dielli has rightfully earned a cherished place in the annals of the Albanian history.

            Recently, the Voice of America also marked an important milestone: the 77th anniversary of its establishment in February 1942.  On May 13, 2019, VOA will mark the 76th anniversary of its first Albanian-language broadcasts. The Voice of America is a well-known and influential brand and prides itself in consistently producing journalism of exceptional value in support of freedom and democracy. While the last seven decades have witnessed dramatic changes, one thing that fundamentally has not changed is VOA’s mission – to empower its audiences with accurate, objective and balanced news and information so that they may make informed decisions about their societies and governments.

Dielli and VOA, of course, have different missions.  But they share common objectives of providing coverage of the Albanian-American community, its many contributions to the American society, the strengthening of bonds between American and Albanian peoples, and promoting democratic values in the Albanian lands.

Throughout the decades, we have had a very close relationship. Dielli’s and VATRA’s activities have been prominently featured in VOA programs.  Hours of original recordings of VATRA’s conventions and meetings as well as speeches by Fan Noli and other prominent Albanian-Americans, professionally recorded by VOA’s Lou Prifti, were given to VATRA’s president Anthony Athanas and the Albanian Orthodox Church in Boston.  My understanding is that these were delivered in the 1980s to the National Library in Tirana. Three prominent VOA journalists have served as editors of Dielli – Piro Tyko, Nelo Drizari, and Xhevat Kallajxhi.  And my former VOA colleague Rafaela Prifti now serves with distinction as Dielli’s English-language editor. Many other VOA journalists – Fehime Pipa, Frank Shkreli, Gjek Gjonlekaj, Idriz Lamaj, Ilir Ikonomi, and Astrit Lulushi – have collaborated with Dielli.  

I personally have had the fortune of a long relationship with VATRA and Dielli and am very proud of the fact that my first writings were published in Dielli. I had the honor and the great pleasure of interacting with many prominent VATRA and Dielli personalities, but on this occasion, I would like to pay tribute to Xhevat Kallajxhi.

            Mr. Kallajxhi became editor of Dielli after his distinguished, three-decade carrier with the Voice of America and served in that position from 1976 to 1986.  He revived Dielli, raised its journalistic standards, broadened its scope of coverage, and focused prominently on the challenges facing the diaspora, Albania, Kosova, and Çamëria.

Mr. Kallajxhi was particularly interested in bridging the gap between the older and younger generations of Albanian-Americans.  He provided a wide range of young journalists and scholars with an outlet for their articles and informed comments. Mr. Kallajxhi was a person of high integrity, was widely respected, and had a great appreciation for the importance of objectivity and fairness, which are closely tied to credibility – the most cherished asset of any media outlet. While he encouraged the expression of different perspectives and welcomed passionate debates, Mr. Kallajxhi had no tolerance for those who engaged in malicious allegations, character assassination, self-promotion and phony patriotism.

I first became acquainted with Mr. Kallajxhi during one of his visits to New York, soon after he became editor of Dielli. At that time, I was pursuing my doctoral studies at Columbia University.  Mr. Kallajxhi encouraged me to write for Dielli and to speak at events organized by VATRA.  Thus, I participated in the conference on the occasion of the 100th anniversary of the Albanian League of Prizren and at the Flag Day celebration.

I am grateful to Mr. Kallajxhi for prominently featuring my articles in Dielli, and, on several occasions, publishing them as guest editorials.  My writings focused on communist Albania’s foreign and domestic politics, the prospects for reform, and the plight of Albanians in Kosova.

I am particularly proud of two pieces I published during Mr. Kallajxhi’s tenure.  The first, written with the pseudonym Albanicus and published on January 1, 1979, was an attempt by me to address frankly some of the problems that our community and our nation faced.  The article caused quite a stir in the community.

The second was devoted to U.S. Ambassador Herman Bernstein’s collection on Albania, which is deposited at the Yivo Institute for Jewish Research in New York.  Bernstein, a prominent writer, journalist, and an authority on the Jewish question, was America’s ambassador to Tirana from 1930 to 1933. The existence of the collection was discovered by coincidence.  My brother Hasan, while doing graduate work in history at Columbia University, met a classmate who had come across Bernstein’s collection while doing research on the persecution of Jews in Eastern Europe.  The collection is a valuable source for scholars interested in Albanian developments and U.S.-Albanian relations in the early 1930s. My article, disclosing the existence of this collection and summarizing its contents, was published on October 15, 1980.

             Mr. Kallajxhi set a high bar for Albanian journalists and has left us a rich legacy – a legacy of high commitment to journalistic standards, objectiveness, fairness and respectability, and strong democratic and patriotic convictions.

On such significant anniversary occasions as this one, it is only natural that we dwell on past achievements.  But it is also important to look to the future.

The Albanian-American community has played a remarkable role in efforts to influence U.S. foreign policy on Albanian issues. After the peak of the euphoria that followed Kosova’s independence, Albanian-American activism, however, has declined significantly.  The community now seems largely demobilized.  It is important that the community remain engaged.  Dielli, as well as the other major Albanian-American newspaper, Illyria, is well positioned to promote community activism.

Let us be realistic: the potential role of diaspora newspapers on developments in Kosova and Albania is likely to be limited for many, and objective reasons.  Nevertheless, Dielli and Illyria can contribute by pursuing a fact-based approach to news and information, offering a wide range of spectrum of opinion on top issues, and providing a forum for public debate.

Albanians in Kosova, Albania, Macedonia, Montenegro and Eastern Kosova rightfully should be proud of their national, political, economic and social achievements in recent decades. Nevertheless, this progress is now being threatened by negative political, social and economic trends, which are corrosive for the establishment of a prosperous and truly democratic society. Albanian societies suffer from dangerous political polarization, poor governance, pervasive corruption, and lack of a credible voice for compromise and moderation. 

            Twenty years after its liberation, Kosova has made lots of progress, but remains a fragile state. Prishtina seems consumed with the issue of negotiations with Serbia, making it difficult for the leadership to focus seriously on pressing domestic issues.  Recently Kosova’s position has been undermined by Prishtina’ s grievous missteps and ugly leadership squabbles.

The lack of consensus on fundamental issues, such as negotiations with Serbia, have damaged Kosova’s international standing and created ill will among Kosova’s strongest supporters, including the United States.  These self-inflicted wounds are the result of the failure of key actors to participate in a joint policy development, coordination and implementation process.

            President Hashim Thaçi appeared confident that he could reach a deal with his Serbian counterpart for a “border adjustment,” in return for Belgrade’s recognition of Kosova. His plan seems to have backfired because he failed to engage other key actors, particularly Prime Minister Ramush Hajredinaj, or secure buy-in from the public, for a land swap. This caused serious problems within the political elite and undermined Kosova’s position in future negotiations with Serbia.  The public airing of policy disagreements in Prishtina gave ammunition to those who question the very idea of a Kosova state – and this at a time of significant changes in the international political landscape, most of them favorable to Serbia.

The continuation of the current political stalemate, dysfunctional relationship between key actors, and decision-making paralyses could lead to Kosova’s progressive decline, domestically and internationally. Kosova’s leaders must find ways to bridge the political divide and map out a way forward.  They cannot afford to be complacent or to take for granted America’s commitment.  And Albanian-Americans cannot be oblivious to actions that might damage the special relationship with the United States.

            Meanwhile, Albania is facing its most serious predicament since its implosion in 1997 – a deteriorating political situation, the practical dismantling of the check-and-balance system, and a seemingly collapsed judiciary.  Institutions that sustain a rational, all-inclusive, democratic decision-making process are weak. Polarization is striking and there is no political center, which makes compromise very difficult.

Albania finds itself in the unenviable position of being one of Europe’s poorest and most corrupt countries. Although Albania has averaged an annual real GDP growth of 4 percent, one third of the population still lives in extreme poverty, subsisting on less than one dollar per day. Many Albanians believe the current system is rigged against them.  They have lost hope, seeing little opportunity to shape their country’s future.  According to recent Gallup surveys, some 60 percent of Albanians would like to emigrate. Since the early 1990s, more than a million-and-a-half Albanians have emigrated, with those between the ages of 20 and 40 leaving in the largest number.  Albania’s population today is estimated at 2.9 million – the same as it was in 1989 – and within the next thirty years is expected to decline to 2.6 million.

Having won a clear mandate in the 2017 elections, Prime Minister Edi Rama has been riding high. But his rule has been tarnished by poor governance, pervasive corruption, and economic mismanagement, and his leadership style has alienated many.

As is the case with some other East European leaders, Rama has become decidedly more authoritarian, corrupt, arrogant, and less transparent. He has attempted to maximize his power, shrinking public space, undermining independent institutions, stacking the judiciary with loyalists under the guise of reforms, and marginalizing the opposition. Rama has instituted a kleptocratic model of governance, granting no-bid contracts worth hundreds of millions of dollars to companies close to the government.  The patron-client relationship between government officials and prominent businessmen has deformed the government decision-making process, violating the basic rules of the game, distorting market competition, and leaving ordinary Albanians without meaningful ways of effecting change.

The media environment has become less free and independent. The Prime Minister has steadily challenged the very notion of an independent media, launching his own, online outlet, ERTV.  He has steadily undermined the media, using an increasingly aggressive and threatening rhetoric, and characterizing them as “trashcan media.”  His recent attacks on the VOA, for airing a report on collusion between Socialist Party officials and organized crime groups during the 2017 elections, were breathtaking in their audacity.

Many journalists, vulnerable to political and economic pressure, practice self-censorship and avoid reporting about taboo topics. It is troubling that in 2019, the Albanians must rely on the international media, including the VOA, for reporting on sensitive issues.

Rama has refused to address the many scandalous revelations of corruption, including the publication of wiretaps revealing the involvement of senior Socialist officials with organized crime groups in vote buying during the 2017 elections. He has unabashedly provided impunity to high officials despite clear evidence of corruption and collusion with organized crime groups and drug traffickers.

The State Department’s 2019 International Narcotics Control Strategy Report, released in March 2019, identified Albania as a key transit country for narcotics distribution and “a base of operations for organized crime organizations operating in the United States, Europe, the Middle East, and South America.”  The report listed Albania as a major money-laundering country, and added that, “Official corruption is pervasive and fosters an environment in which drug traffickers are largely able to operate with impunity.” The State Department report noted that justice reforms were undermined by “pervasive corruption.”

It was against this background that the Democratic Party-led opposition decided, in February 2019, to withdraw its deputies from parliament.  This unprecedented step pushed Albania into a state of increased tensions, which risks violence, governance breakdown, and the postponement of Albania’s EU integration. Rama has dismissed Democratic Party leader Lulzim Basha’s demands to resign and create a technical government as simply an attempt to grab power. Despite the urgency of the situation, the Prime Minister has thus far made no serious effort to reach out to the opposition.

There is no question that the Democratic Party and other opposition parties had a litany of legitimate grievances.  But by withdrawing from parliament, they simply abdicated their responsibilities to their electorate and made it easier for Rama to move in a more authoritarian way.  Arguably, Basha could have pursued a two-track policy: remain in parliament and challenge Rama’s governance and power structure, while at the same time mobilize support for nation-wide protests, develop an alternative platform, and work to position his party as best as possible to win the next local and parliamentary elections.  While Albania’s elections have in general been problematic, they offer the best and most realistic opportunity for the opposition to dislodge the governing party.

Basha took this hugely important decision in the absence of a real, honest debate about the rationale and potential risks of such a course and without any serious effort to enlist international support. Few Democrats had the courage and opportunity to question the assumptions under which the decision was made.  As should have been expected, the United States and the European Union expressed support for the government and criticized the opposition.

While Basha has been able to organize large protests in Tirana, it is not clear to what extent the opposition’s message has resonated with the populace.  There has not yet been a critical mass of public pressure that would force Rama to resign or radically adjust his position. The society at large seems disillusioned and increasingly disinterested in politics and unwilling to act. Despite growing discontent with government policies, ordinary Albanians have displayed little enthusiasm for societal activism that would bring much desired changes, apparently believing that they have no influence over the political system.  It is not clear if Basha has a strategy to broaden his party’s appeal and engage the civil society, which would help the opposition sustain the protests and convince Rama to compromise. There is a huge disconnect between the means at his disposal and his desired ends. Lack of a road map and Rama’s staying power could lead to an erosion of support for Basha and fragmentation of the opposition bloc.

Rama does not seem to comprehend the magnitude of the challenges his country faces and has adopted an uncompromising position.  The international community’s criticism of Basha’s decision and reluctance to seriously scrutinize the government’s policies and actions, have emboldened Rama, giving him confidence in his grip on power. His strategy has been to portray a sense of normalcy, embark on the offensive with his own rallies, hoping that in due time support for the opposition will vanish.

This is a short-sighted policy.  The longer the crisis continues, the greater the risk that Albania will face a potentially combustible situation.

            Albanians today appear dangerously adrift and without a clear vision for the future.  They seem to have lost trust and confidence in their leaders and in themselves.  They are likely to suffer further setbacks unless they make some critical choices and develop a strategy that will not only reverse their current backsliding but will set their country on a clear democratic path.

In past crisis, Albanian leaders were able to forge, at the last minute, unexpected and face-saving deals.  While there has been a serious breakdown in trust and communication between the government and opposition, there is still time for a compromise to end the cycle of escalation that is essential for maintaining the nation’s social cohesion.  But this requires political will on both sides to deescalate the conflict and pull back from maximalist demands. Thus far, political will has been missing and the current situation could easily settle into a prolonged stalemate.

However, unless Albanian leaders make serious efforts to find a compromise, Albania will likely descend into a quagmire.  An early test will be the local elections, scheduled for June.  It is in the interest of both sides, that the opposition takes part in the elections.  If Basha boycotts the elections, the opposition will deprive its supporters of representation and face the risk of being further marginalized.  On the other hand, it would be shortsighted for Rama to go ahead with the elections in the absence of the opposition’s participation or to attempt to create his own opposition to dislodge the official one.

Current Albanian leaders are facing a crisis of their own making.  Clearly, they have a responsibility to their nation to find ways to de-escalate the conflict and alter their country’s dysfunctional trajectory before Albania slides into a full-blown national emergency, with a high probability of civil conflict. The crisis could be defused with an agreement on the local elections, followed by changes in the electoral code and a deal on holding early parliamentary elections. It has become imperative that the 2008 constitutional changes be revisited with the objective of strengthening independent institutions and empowering the parliament. The current electoral law, which has led to a dangerous distance between the people and their elected representatives, must be changed. There is an emerging consensus that Albania should return to a mixed or winner-take-all system and shift away from the current proportional system.

But ultimately, any arrangement in the absence of a complete national overhaul and real, fundamental reforms will not necessarily deliver a clean break or revitalize the country’s political system.  Albania desperately needs a restart and a national compact – an agreement on shared national goals, and principles of good governance – that would reshape the country’s political order.

The next phase could determine if Albania will evolve into a consolidated democracy or take a pro-authoritarian, one-party direction. The established political leaders, which have dominated the country’s politics since the early 1990s and are responsible for Albania’s lagging behind, have run out of steam and can no longer serve as a catalyst for fundamental change.  Let us hope that three decades after the demise of communism, the Albanian society is able to produce new elites that will display the real statesmanship that the road ahead demands.

***

* www.gazetadielli.com


* The views expressed herein are the author’s and do not represent the position of the Voice of America.

Filed Under: Politike Tagged With: Dr. Elez Biberaj

Tragjedia e ka emrin‘Notre Dame’

April 15, 2019 by dgreca

Tragjedia ka ndodhe. Bota eshte tronditur nga ajo cfare kane pare sot. Maja e katedrales ‘Notre Dame’

 u rrafshua pa shkuar ora tetë e mbrëmjes. Maja e katedrales ishte 93 metra, dhe konsiderohej ndryshe si simboli i Parisit. Për orë të tëra, qytetarët e Parisit dhe mijëra turistë panë zjarrin të djegë katedralen e ndërtuar mbi 800 vjet më parë.

Zjarrfikësit kanë thënë se flakët shpërthyen në papafingon e katedrales. Kisha u evakuua dhe zjarrfikësit ngritën një rreth të madh sigurie rreth saj. Sipas mediave vendase, u vendosën katër shkallë shumë të larta, dhe dy ashensorë për të vënë nën kontroll flakët që po gllabërojnë strukturën e famshme gotike. Disa helikopterë fluturojnë mbi zonë.

Një zëdhënës i katedrales njoftoi se e gjithë struktura e çatisë është në flakë: “Asgjë nuk do të mbetet”, tha ai, siç raportojnë mediat vendase.

‘Notre-Dame’ është monumenti historik më i vizituar në botë, ku çdo ditë ajo shihet nga rreth 13 milion turistë.

Filed Under: Featured Tagged With: Tragjedia-Notre Dame

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 1046
  • 1047
  • 1048
  • 1049
  • 1050
  • …
  • 5724
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë
  • Alis Kallaçi do të çojë zërin dhe dhimbjen e “Nân”-s shqiptare në Eurovision Song
  • Garë për pushtet…
  • Njëqind vjet vetmi!
  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT