Më datën 26 shtator, Drejtoresha e Zërit të Amerikës Amanda Bennett ishte e ftuar speciale në Forumet UET në bashkëbisedim me pedagogë, gazetarë dhe studentë/
Vizita e znj.Bennett në Tiranë erdhi në kuadër të një turneu që ajo ka nisur në pesë vende të Ballkanit, për të komunikuar me publikun e këtyre vendeve mbi rolin e Zërit të Amerikës dhe ndikimit të tij për rajonin. Zëri i Amerikës ka qenë e vetmja dritare e së vërtetës dhe lirisë për shqiptarët nën diktaturën komuniste, kur mund të burgoseshe apo internoheshe nëse kapeshe duke dëgjuar radion në këtë kanal.
Po kjo radio vijon të jetë po aq me ndikim edhe pas 27 vitesh demokraci. Sipas statistikave të vetë radios ajo ndiqet në masën 60.5% në Shqipëri dhe 64% në Kosovë, ndërsa shumë më pak në vendet e tjera të rajonit, respektivisht ndiqet nga 12% e popullsisë në Serbi, 13.4% në Bosnje Hercegovinë dhe 26.5% në Mal të Zi.
Për të kuptuar rolin e kësaj media në Ballkan Drejtoresha e përgjithshme e Zërit të Amerikës e emëruar nga Kongresi Amerikan në mars të vitit 2016, ka ndërmarrë një tur në vendet e Rajonit, i pari tur i këtij lloji nga një drejtor i VOA-s.
Duke folur folur për këtë lidhje të fortë të VOA-s me shqiptarët zonja Bennett tha se “Jam e nderuar të jem këtu, të kuptoj lidhjen që kemi patur ndër vite, ne kemi qenë në këtë zonë për 75 vite, dhe mësova se si për shumë shumë vite kemi transmetuar në Shqipëri pa e ditur, pa e ditur nëse po dëgjonte dikush, kishte thjesht transmetim dhe transmetim, dhe ishte e vështirë të merrje vesh diçka. Ndoshta herë pas herë dikush do të vinte si refugjat dhe do të na thoshte se që të gjithë në Shqipëri e dëgjonin VOA. Dhe mund të mendonim se po na e bëjnë qejfin, po na thonë thjesht atë që duam të dëgjojmë, por pasi çdo gjë u hap ne erdhëm këtu dhe kuptuam se sa shumë njerëz na kanë dëgjuar.
Dhe është nder të kuptosh se kemi një histori të gjatë së bashku. Dhe sot mendoj se ka një gabim që njerëzit kanë bërë në të shkuarën, me situatën e medias në botë; lufta mbaroi, problemet mbaruan, kështu që nuk kemi më nevojë më për këtë. Por unë mendoj që kjo është gabim. Ne po kuptojmë serish që situata e medias këtu në Shqipëri reflekton situatën e medias në botë që ka shumë presione në median e lirë, presioni ekonomik, presioni politik, mundimi për të mbajtur një shtyp të lirë, që s’mban anë, që s’thotë vetëm njërën anë të medaljes. Pra mendoj që mundimi është më i madh se kurrë dhe lidhja jonë është ende shumë e rëndësishme”.
Media në Shqipëri për Bennett përballet me sfida më të mëdha se mediat në SHBA e vendet me demokraci më të zhvilluar, por ajo beson se gazetarët shqiptarët duhet të jenë më të bashkuar për t’i shërbyer njerëzve me përcjelljen e së vërtetës.
“Gazetarët e rinj në Shqipëri përballen me sfida shumë të veçanta, të ndryshme me ato që përballen gazetarët në vendin tim. Ajo çfarë po shoh në Ballkan, është se edhe me këtë situatë ata sërish mund të gjejnë gjëra që mund të bëjnë. Mendoj që disa nga gjenerata më e vjetër e gazetarëve janë mjaft të fokusuar në atë ç’ka nuk mund të bëjnë, dhe ka shumë gjëra që mund të bëjnë. Shumë po përqëndrohen në atë ç’ka mund të bëjnë dhe mendoj është shumë e rëndësishme, po përpiqen të gjejnë burime, vende nga ku mund të gjejnë informacione për t’ia përcjellë njerëzve. Dhe mendoj që gjëja tjetër është që, gazetarët si të gjithë të tjerët duhet të bashkohen sepse nuk shoh ende ndonjë provë që ka një kulturë për të ndihmuar njëri-tjetrin dhe të mbështetin njëri-tjetrin. Ju keni ligje shumë të mira informacioni, që ndoshta nuk janë kaq optimale sa duhet të jenë, por në eksperiencën time, në SHBA, edhe pse kemi ligje të mira informacioni, nëse nuk do të kishim luftuar çdo ditë, çdo hap për ta marrë atë informacion, do të ishte pa kuptim. Sepse besoj se ti merr aq liri , sa lufton për të”- tha ajo.
Rreziku i industrisë së “Fake News” dhe ndikimit rus në Ballkan
Industria e “Fake News” dhe ndikimi me anë të mediave e Rusisë në Ballkan është një rrezik që duhet luftuar me median e vërtetë, me informacionet e bazuara në fakte. Kështu beson, drejtoresha e përgjithshme e Zërit të Amerikës.
E pyetur për rolin e Rusisë në Ballkan dhe ndikimit nëpërmjet mediave, gazetarja qëka fituar çmimin Pulitzer në SHBA, u shpreh:
“Mendoj që rreziku është nga çdo vend, organizatë, lëvizje politike, çdo gjë, çdo njeri, që mundohet të përhapë këtë lloj informacioni, sepse e sheh që vjen nga shumë vende të ndryshme, kshtu që,po mendoj që është një shqetësim shumë i madh. E shoh në Ballkan si dhe në SHBA, e shoh në të gjithë botën. Dhe mendoj që nuk vjen thjesht nga një vend, kshtu që duhet të dyfishojmë përpjekjet që të arrijmë të përcjellim informacion të bazuar në fakte njerëzve, është shumë kritike, veçanërisht në Ballkan, ku mendoj se ju keni shumë eksperiencë me këtë. “
Ndërsa për industrinë e “Fake News”, lajmeve të rreme ajo tha se duhet të shqetësohemi për çfarëdolloj përpjekje që po ndodh për të na mbushur mendjen se çfarë nuk është e vërtetë është e vërtetë dhe anasjelltas.
“Unë besoj se është ‘OK’ të luftosh në betejë edhe kur e di se do të humbasësh, dhe kjo është një betejë që unë e di se do ta humbas. Do doja që njerëzit të mos e përdorinin fjalën “lajm i rremë” kurrë më dhe e gjej shumë të vështirë, unë e përdor vetë sepse nëse thua lajm i rremë, do të thotë se pranon se lajmi mund të jetë i rremë, dhe nëse është i rremë nuk është lajm. Kjo është ajo për të cilën po mundohen të na bindin, se mund të kesh lajme që janë të rreme, por nuk mund të jetë. Nëse nuk është i saktë, i bazuar në fakte, nuk është lajm. Po përpiqen të na binin se s’ka fakte fare, se faktet janë opsionale, se faktet nuk kanë rëndësi dhe unë vërtetë e kundërshtoj këtë ide, që ska diçka të tillë si faktet. Por mund të shohësh problemi e lajmit të rremë, fjalës lajm i rremë, se shumë shpejt në vendin tonë, filloi duke thënë gjëra që vinin nga vendet e tjera, që ishin të gabuara, që vinin nga adoleshentë që po sillnin informacion fals dhe shumë shpejt lajmi i rremë u bë “lajmi me të cilin unë nuk bie dakort”. Dhe mendoj ky është rreziku kur e e thua këtë. Lajmi me të cilin nuk bie dakort nuk është domosdoshmërisht fals, mund të jetë i pakëndëshëm, që s’dua ta dëgjoj, por jo fals”, u shpreh Bennett.
Problemi i medias me lindjen e konceptit “post-truth” është shqetësues pranon ajo, por Bennett beson se ka gjithmonë diçka që gazetarët dhe media serioze mund ta kontrollojë.
”Nuk mund t’i detyroj qeveritë e huaja që të mos dërgojnë më informacione false nëpërmjet internetit, nuk mundem ta ndaloj këtë. Por mund të kontrolloj se cilat janë standartet që kemi dhe mendoj që në masën që mainstream media po polarizohet. Mendoj që media, përfshirë media mainstream, janë duke e vendosur veten në pozicione mjaft politike, puna jonë si VOA është të kthehemi në vlerat e vjetra të gazetarisë që kemi patur 30 vite më parë, që janë; të jemi të balancuar, të drejtë, të bëjmë lajme të bazuara në fakte, të raportojmë lajmet ashtu sic janë dhe të sigurohemi që të tregojmë të gjitha pikëpamjet, edhe të njerëzve që ndoshta nuk ua kemi vënë shumë veshin në vitet e kaluar”- theksoi ajo.
Drejtoresha Bennett shoqërohet në këtë turne nga Elez Biberaj, Drejtor i Divizionit të Euroazisë. Biberaj thotë se “në një botë ku besimi tek media po bie, Zëri i Amerikës vazhdon të luajë një rol jetik, si një prej burimeve më të besuara të lajmeve. Zëri i Amerikës ofron alternativën e njoftimit të bazuar në fakte, përballë propogandës, shërben si një mjet ku mund të gjesh alternativat që ofron opozita, si dhe debatin publik, duke nxitur zhvillimin e shoqërive të lira e të drejta”. {SH.K}
Shqetësimi i disa liderëve të PD lidhur me rrjedhjen e dy votave “demokratike”, që iu bashkangjitën thesit socialist për zgjedhjen e Ruçit kryeparlamentar, më duket i drejtë. Logjika e tyre përkon me logjikën e pastër perëndimore dhe rregullat e demokracisë. Vota e besuar, vota e besës, nuk mund të tjetërsohet. Nuk mund të votosh pro një personi, kur mbi shpatullat e tij rëndon një krim makabër komunist si ai i 2 Prillit 1991. Ruçi është i rëndësishëm për partinë e tij, ai është artikulacioni i vërtetë që lidh brezat e dy kohëve historike të saj, por interesat e vendit janë të tjera, të një tjetër perspektive, imazhi i së cilës kompromentohet rëndë nga besimi i një posti aq të lartë një ish ministri të diktaturës. Me Ruçin kryetar Parlamenti, Shqipëria, me kuotë të ulët kreditesh në arenën ndërkombëtare, dëshmon veten të lidhur ende me të shkuarën e hidhur, se strukturat politike të komunizmit kanë ende shumë pushtet dhe se ardhmja demokratike e vendit është ende e largët. Të përfaqësohesh sot në perëndim me ish ministrin e brendshëm të diktaturës, nuk do të thotë tjetër veçse të sfidosh botën demokratike, e cila e ka dënuar tashmë komunizmin si një nga përvojat më çnjerëzore të historisë. Me këtë zgjedhje, Partia Socialiste vulosi përfundimisht qëllimet e saj regresiste, se progresizmi i saj është vetëm demagogji, dhe se qëllimi i saj nuk është demokracia, por vetëm riciklimi në pushtet i strukturës së saj komuniste.
