dgreca – Page 2039 – Dielli

Kosova 350 mijë të punësuar, papunësia 28.7%

May 1, 2017 by dgreca

-Dita e 1 Majit, e cila sot shënohet edhe me disa protesta sindikale, në Kosovë është festë zyrtare e përcaktuar me ligj/ PRISHTINË, 1 Maj 2017/ Në Kosovë, aktualisht, janë të punësuar 350 mijë persona (burra: 248,224, gra: 75,284), ndërsa kontribues aktivë në trustin pensional janë 269.900, ose mbi 80,000 punëmarrës nuk kanë kontrata pune. Tek të rinjtë (15-24 vjeç) kjo përqindje është më e lartë, 51.6% e tyre punojnë pa kontratë pune.

Këto të dhëna publikohen sot në Ditën Ndërkombëtare të Punëtorëve nga Qendra për Politika dhe Avokim, duke iu referuar anketës së fuqisë punëtore të realizuar nga Agjencia e Statistikave të Kosovës.

Po sipas të dhënave të publikuara së fundit nga kjo agjenci, në Kosovë shkalla e papunësisë është 28.7%. Papunësia më e theksuar është te femrat me 34.3%, krahasuar me meshkujt me 26.9%. Shkalla me e theksuar e papunësisë është te grupmoshat 15-24 vjeçare me 52.2%.

Dita e 1 Majit, e cila sot shënohet edhe me disa protesta sindikale, në Kosovë është festë zyrtare e përcaktuar me ligj.

Ligj për festat zyrtare në Republikën e Kosovës është miratuar në Kuvend në 21 maj 2008, kurse është shpallur me Dekretin e Presidentit të Republikës të 15 qershorit 2008.
Dekretimi i këtij ligji si dhe i 40 ligjeve tjera të dala nga paketa e Propozimit Gjithpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës të Kryenegociatorit Martti Ahtisaari – Emisarit Special të OKB-së, ishte një nga zhvillimet e ditës së 15 qershorit 2008 të hyrjes në fuqi të Kushtetutës së Kosovës, e cila është miratuar nga Kuvendi para 7 vitesh në 9 prill, më pak se dy maj pas shpalljes së pavarësisë në 17 shkurtin historik 2008./b.j/

URTËSIA POPULLORE, ORIGJINALE, NË VEPRAT E ZEQIR LUSHAJT

May 1, 2017 by dgreca

Shkruan: Adil FETAHU/

Veprat e Zeqir Lushajt nuk janë për një lexim, e pastaj t’i mbulojë pluhuri në raft. Ato asnjëherë nuk marrin pluhur, pasi merrën në dorë dhe kalojnë dorëpasdore, lexohen e rilexohen me ëndje, qoftë proza a poezia. Dhe sa herë i lexon, vërenë thellësinë e mendimit, fuqinë e mesazhit dhe frymëzimit për të mirën e të mbarën, për njerëzit, për vendlindjen, për atdheun, për natyrën, për dashurinë ndaj vlerave, përkushtimin ndaj punës, arsimit, kulturës, diturisë, edukatës, tolerancës, taditës, njerëzisë, bujarisë. Veprat e tij janë plot realizëm, plot dashuri, plot proverba, urti popullore të cilat i formulon dhe përdorë me vend, në kontekste të ndryshme.

Sipas Fjalorit të gjuhës së sotme shqipe (1980), proverbi është fjali e shkurtër, që shpreh një mendim të plotë, të figurshëm e të mprehtë, që përgjithëson përvojën e shumë brezave dhe përmbanë një mësim të urtësisë popullore për jetën dhe dukuritë e saj (fq.1559). Letërsia jonë popullore është përplot urtësi: me vlerë shkencore e kulturore, kundër injorancës e mediokritetit, të cilave duhet gjetur vendin adekuat, qoftë në shkrime, në bisedë a kuvend. Zeqir Lushaj, përveçse urtinë popullore e ka mësuar heret në odën e kullës së tij në Gri, nga babai Sadik Selmani, miqtë dhe mysafirët e tij të shumtë, e pastaj e ka provua dhe zbatua në jetë, dhe e ka futë në shkrimet e veprat e tij letrare. Për këtë Vështrim, kam nxjerrë fjalët e urta nga nëntë vepra të Zeqir Lushajt, nga poezia dhe proza. Tri tjera nuk i kisha në dispozicion, sepse m’i kanë marrë të tjerët për t’i lexuar, bile librin “Si n’kurbet, bre vëlla” ua kam dhënë djemëve të mi në kurbet (që punojnë e jetojnë në Londër), me porosi që t’i lexojnë dhe t’ua japin edhe shokëve-gurbetçarë për t’i lexuar, e për të nxjerrë mësim prej tyre. Autori ka përdorë fjalët e urta edhe në librat e poezië edhe të prozës, prandaj mund të ketë përsëritje, sikurse ka përsëritje të qëllimshme edhe të poezive dhe të figurave stilistike, prej një vepre në tjetrën. Për t’ua përshtatur rimës së vargjeve, autori ndokund ka mund të ndryshojë renditjen e fjalëve, por duke ruajtur përmbajtjen dhe mesazhin. Në këtë Vështrim kam përfshi fjalët e urta të nëntë veprave të Zeqir Lushajt (brënda kllapave është faqja e librit). Nuk i radhita fjalitë me kryerreshta, për shkak të hapësirës së botimit.

Lisi i shkruar (vjersha):

*Kur vdes ama, bletët hupin (15); * Që të rritet lavdia, duhen vepra (23); * Gjumi është vdekje e përditshme, vdekja është gjumë i përjetshëm (25); * Çka s’të pëlqen të ta bëjë dikush, mos i bënë dikujt (32); * Kemi qëlluar ndërnyje mes Perëndimit e Lindjes, tërhiqen dy skajet e mesi vuan prej dhimbjes (41); * Ne dijmë gjithçka, veçse jo – kush jemi, ec e gjeje se për ku po vemi? (42); * Fati është mbreti i botës (45); * Po i pranove lekët, vare pushkën në gozhdë (46); * Ç’ka s’ta merr mendja, nuk është as në çitapë (56); * Cila është e vërteta, ëndërra apo jeta? (59); * Shokët e fëmijërisë, mos i largo (86); * Lisat rritën me gjatësi të ndryshme, por të gjithë rrënjët i kanë në tokë (86); * Nuk përzihet floriri me baltën e vorbave (99); * Armët në gozhdë, fjala në vend të vet (103); * I vogël, për karshillak ndaj madhështisë (114); * Gegë e Toskë janë vëllezër binjakë, të një barku, me babe e nënë (122); * Kush e përbuzë Atdheun, qoftë i përbuzur nga Perëndia (126); * Pas një jete të çfarëdollojshme, vdekja është (veçse) një ëmbëlsi (133); * Ma gjeni (vetëm) një njeri që u ankua – pasi vdiq (134); * Ushtari gjithmonë meriton respekt, edhe pak – mëshirë (140).

Dyqani i mendjes (shkrime publicistike):

*Gjithçka që sot është e vërtetë, nesër mund të jetë e dyshimtë (5); * Jeni të lutur t’i lexoni këto shkrime me frymën e kohës, kur janë shkruar ato (6); * Gazetat, librat, sallat e leximit dhe bibliotekat, – urtia popullore, me kohë, i ka quajtur “Dyqani i mendjes” (6); * Mjer ai që nuk e sheh dhe nuk e njeh vehten e tij (7); 8 Politika është bërë më keq se tifozllëku i sëmurë në sport, e për disa (është bërë) edhe pazar i turpshëm (8); * Roja (nga e keqja) nuk është frikë, është mençuri (12); * Ai që ndërroi parti, s’e ka për gjë të ndërrojë edhe emrin (15); * Nuk ngelë Berati pa dhallë, pse ngordhi një dhi në Velabisht (15); * Nga e thëna në të bërë, në mes është një det i tërë (16); * Europa na prêt, nuk ka për të luajtë vendi (17); * Po bien kokrra-kokrra, si fiq i qullavtë (19); * Shqipëria e vogël, gjithmonë pre dhe lakmi e të mëdhenjëve (21); * Nga 10 shëndete në dasma, 7 a 8 i kishte (shëndete) për partinë (24); * Këta (që ndërrojnë patitë) më gjasojnë në zogjtë e qyqes, të cilët nuk e dijnë se kush i ka pjellë, as të kujt janë (24); * Ndonëse vet jam ateist, gjithmonë i kam respektuar besimtarët, se ata kanë diçka fisnike, janë besnik të një ideje (27); * Kur lufton vëllai me vëllanë, nuk ka të fituar, por vetëm të humbur (31); * Atij që martohet dhe atij që armatoset, ruaju një vit (43); * Kur e vret veten, nuk ke prej kujt ta lypësh hakun (63); * Ruajut të keqes, mos të bëhet ves (64); *Nëse amatorizmi është deridiku i mire në sport, kulturë etj, në politikë është tepër i dëmshëm (64); * Edhe (kur) kokën do të na e mbulojnë thinjat, ndër mend do ta kemi një emër të nderuar – mësues (70); * Jeta e mësuesit është shkrirë te puna dhe jeta e të tjerëve (70); * Edhe dashit i merret fytyra, po t’ia heqësh kumbonën atij, e t’ia vesh një deleje (77); * Ai që kërkon më shumë se sa i takon, do ta merrë faqën e zezë (80); * Nuk vdes njeriu, emri dhe vepra e të cilit janë të pranishme në çdo vatër, në mendjen, në zemrën dhe në kulturën e një kombi (86); * Më shumë i peshon koka, se krejt trupi (132).

3. Pengjet (vjershërime):

* Më mirë pak e – jotja, se shumë – e botës (15); * Kurvat (emër përbuzës) gjithë bota i shanë, gjithë bota i përqafon, çfarë hipokrizie (20); * Po ta di kur vdes, i bëj vorrin vetes (33); * Edhe i vdekuri don me zgjedhë vend (34); * Fukarallëku … na i dha rrugët (41); * Gjithkush vdes një ditë, si shenjti si i pafeu, por një që nuk vdes është – Atdheu (43); * Prishet kollaj, e ndreqet zor (62); * Po Filani ku na hupi, qatje në qyshk si llullë magjupi (65); * Në sofrën shqiptare, një lugë e një gotë më shumë (66); * Bane Zot andërr (82); * Qeni që rri shumë lidhur, kur lëshohet mund ta hajë edhe të zotin e tij (83); * Sa për fatin e këtij vendi, shtriju qëtash sa gjanë e gjat dhe jep shpirt (85); * Hupi si shurra e pulës (89); * Emrit Bos, duhet shtuar një bashkëtingllore – “h” (91); * Pensioni – paradhënie e vdekjes (99); * Këtë punë e din edhe lopa (122); * Kur kapitalistët shkembëjnë vetëm para me para, gjërat përfundojnë keq (124); * Të fundit u shkëputëm nga Turqia, nga komunizmi dolëm në fund; të fundit do të hyjmë në Europë, të fundit kudo, e kudo në fund! (126); * Vajza dhe liria janë peng e gjithkujt (132).

4. Zbehje e heroizmit (shkrime publicistike):

* Heroizmi na ka frymëzua, na ka nxitur për vepra të mëdha në dobi të Atdheut e të Kombit, në të gjitha kohët (fq.13); * Shkrimet nuk i ndryshoj dot, as tani mbas dekada vjetësh (15, dhe 67); *Unë jam betuar, me gojë e me shkrim, me dorën në zemër, para Flamurit Amerikan, në ditën e dyshtetësisë sime, se do t’i respektoj të drejtat e njeriut, lirinë e mendimit e të shprehjes, lirinë e fjalës (16); * Shumë i këputi pushka në lulën e rinisë, por më shumë lindën dhe përkundën në djepa nënat shqiptare, prandaj, do të vinte patjetër dita e lirisë (21); * Në mes trimave, veç trimëri e burrëri do të mësosh (33); * I vogël nga trupi, por i madh nga zemra, trimëria dhe ideali (33); * E dvetin nënën: ku e ke djalin? – Ka lënë shkollën e ka marrë malin (44); * Kënga është gjuha e shpirtit (61); * E kam një amanet nga Lekë Dukagjini: Mos folni keq për kohët, se bani më shumë dëm (67); * Burrat takohën në këmbë, por flasin ulur (69); * Burrat e nderojnë njëri-tjetrin, e të gjithë sëbashku e nderojnë kombin, o- o- o politikanët tanë partiakë. Fëmijët shpesh edhe shahën e grindën, burrat afrohen, ulen, flasin e merren vesh (71); * Le të bëhen jo 20, por 200 parti, e Shqipëria do të mbetet Një. Do të dëshiroja thirrje e mesazhe vetëm për bashkim (75, dhe 107); * Pushka në kallbllak, më shumë vret njerëz pa hak, prandaj çoja grykën pak (75); * Lëvizja është jetë, të ndenjurit kot është vdekje (86); * Shih e shkruaj (98); * Asgjë nuk duhet të na ndajë, gjithçka duhet vetëm të na bashkojë më fort (75, dhe 107); * Kur rri me njerëz të mirë, të thjeshtë e të dashur, pak rëndësi ka sa vajti ora (123); * Me burra si Shaban Hyseni i Margegajve, nata e dimrit të duket e shkurtër (125); * Amanet, mos e hup vorrin, se po e hupe vorrin, edhe në jetën e pasosur do të mbetesh “emigrant” (136, 147, 150, 151); * Besimi edukon, frenon nga të këqijat dhe mobilizon për të mirë (143); * Djemtë janë për luftë, e burrat janë për kuvend (153); * Burrat kanë shkua në luftë, këtu veç gratë kanë mbetë (157); * A na keni thënë se nuk po luftojmë për kolltuqe e grada, po për çlirimin e vendit? (186); * Hyra në histori, duke u fotografua me njeriun më të fuqishëm të botës, me vet Presidentin (e ShBA-ve, 199).

5. Duhama e Valbonës (vjersha):

* Varret kallxojnë ku i kemi të parët; kur mbyllet shtëpia, kanë vdekur varret (36); * Më mirë të jeshë i vogël aty ku ke le, se edhe kolos por njeri pa Atdhe (40); * Duhej të vdiste motra, që të lindëte legjenda (Rozafa, 63); * Paska shumë mënyra për të jetue, edhe tuj ba qejf, edhe tuj luftue (79); * Pesëqind fjalë, për një pare (106); * Vendi i huaj, të ha (106); * Katolikët i fiki festa, myslianët i fiki bjeshka (154); * Dora thatë, s’ ka uratë (174).

6. Fjala mbi tel (tekste këngësh popullore):

* Veç bashkimi është forca e Kombit (7); * Mbi Ballkan vuajtjet do t’sosin, veç kur popujt t’vetëvendosin (8).

7. Piedestali (vjersha):

* Ndërrojmë përditë si lëkura e kameleonit, servileë ndaj të huajit, e gjelkokolsh ndaj tonit (8); * Kthe kokën prapa e shih gjurmët tua pas, po përbuze rrugën tënde, bota shkrihet në gaz (11); * As Drinin nuk e lam të lirë, tre herë u prangos në pranga, tuj i thanë: rri se je mirë! (20); * Po fjete në mulli, mbushesh paskaj e hi (26-27); * Ne që dalim në pension pa zënë punë me dorë, dijmë të duartrokasim e prodhojmë diktatorë (37); * Gjuha kocka s’ka, por kocka thyen (41); * Fjalën e rëndë nuk ka vagë që e peshon (42); * Kur nuk i beso pushkës, mos i del kujt në pritë (53); * Shih me sy, e plas me zemër (63); * Kush prishë punë nga dashuria, i ardhtë hakut Perëndia (87); * Mos folni keq për kohët, se bani ma shumë dam (98); * Po ndahemi, për t’u takuar prapë (106); * Sa pak lisa po le në këmbë ekologjia jonë politike (133); * Fjala nuk vdes kurrë (153); * Shpirti i autorit është brënda librave të tij (165); Oda pa oxhak, gruaja pa pshtjellak (168); * Kutia e duhanit, qitet edhe e thatë! (171); * Po s’i shtërngove rrathët e shekës, prishet hesapi (179); * Emri i mirë duhet n’këtë botë, njeriut nuk i hahet mishi (as i pihet çorba) (192); * Mikpritja e mirë, (edhe) shëllirën e bënë mjaltë (196).

8. Rrokada (politike):

* Fjala mos t’më shkruhet kabahat (7); * Qeni që i ha robtë e shpisë, do vrarë (16); * Politikanët shqiptarë e krijojnë krizën për pesë minuta, e nuk e zgjidhin as për pesë vjet (22); * Vjedhja e plaçkitja dhe korrupsioni shtetëror, duket se janë në garë: kush më shumë, e kush më parë (23); * Kur s’din me zhdredhë, mos e dredh (27); * Kujdes gishtin, se mos e ha n’dhambë! (31); * Hamë bukë me marre, jo me krypë (43); * T’i lëshojmë rrugë Rinisë (50); * Betohen për ne, zhvatin për vete (64); * I poshtruar, me imunitet (66); * E përqafojmë Perëndimin, me kokën kthyer pas – kah Lindja (72); * Kur para kuajve atllarë ka dalë magari, ai karavan duhet fillue prej së pari (78); * Kush është kanë, ka me kanë (84); *Gjaja ma mirë kullosin pa çoban, veçse përditë ujku i han (90); * Libri i jetës, zor lexohet (93); * Kah po i kullotni? (99); * Kanuni është prodhim i vendit (101); * Me luejtë derën në thinxa, nuk duhet shumë punë (103); * Në monizëm të demaskonin para popullit, në demokraci të demaskojnë para ekranit (109); * Kau i djathtë, s’bëhet i majtë (112); * Mbiemri “i mirë”, dhe folja “me sundue”, shqiptarisht – zor me u pajtue (133); *Uthulla e fortë, enën e vet e tharton (134); * Kur merr rrugën e mërgimit, t’u ka vra ora (138); * Zullumi këputet nga trashja (145); * Qeni i shtëpisë së madhe, nuk gjuhet (kollaj) me gurë (148); *Çika e burrit të fortë (zëngjinit), e rrehë djalin e fukarasë (148); * Potera politike (dhe politikanët), gjithë ditën veç tallen me ne (154); * Ia kam lanë Zotit me marrë hak (157); * Me gruan që jeni nda, burrnia e lypë, as mos me e lëvdue, as mos me sha (162); * Pluralizmi si lumenjtë, bajnë bërllogje turlifare dimër e verë, majtas e djathtas kujt ia lënë në derë (164); * Unë jam prapë Unë për miqë e shokë, me të dy këmbët mbi tokë (166); * Edhe për një fjalë të papeshuar mirë, gjumi i natës nuk të merr (168); * Veç bleta e di si bëhet mjalti (172); * Si guri mbi vorbë, si vorba mbi gur (173); * Dhëmbi i ujkut, n’ bythë t’thiut (174); * Po vazhdove kështu, do të hash bukë pa pare (179); * Sado tar rrahësh një thumb, (ai) veç një maje qet (185); * E keqja e Shqipërisë, vet shqiptarët (192).

9. Sportit i mbeta borxh (Shkrime publicistike):

* Në Malësi do të gjeni bukë të bardhë, zemër të bardhë dhe borë të bardhë (14); * Shkolla kurrë nuk plaket (35); * Mendja e shëndoshë, në trup të shëndoshë (36); * (Nipat e mbesat) ua mbushin shtëpinë e zemrën plot, (dhe) ua heqin pleqërinë (51); * …edhe për me luejtë ka çelë shteti shkolla të nalta? (52); * Njerëzit e artit, kulturës, arsimit, shkencës e letësisë, mos i pyetni kurrë as për stinë as për moshë, sepse ata as nuk plaken as nuk vyshken kurrë (62); * Nuk mësohen skitë, pa hipur mbi ski e rrëshqitur mbi borë (103); * Emri i mirë, kujtohet (147).

* * *

Lexuesi i vëmendshëm i veprave të Zeqir Lushajt, mund të vërejë se shumica e fjalëve të urta të cituara më sipër, janë formulime origjinale të vet atorit të veprave, e fare pak janë aso të marruna nga thesari popullor e të përshtatura kohës dhe kontekstit ku janë përdorë. Sepse, dija e autorit i ka nxjerrë nga përvoja e tij e gjatë e punës dhe jetës në fusha të ndryshme: në politikë, gazetari, arsim, kulturë, sport, kurbet, kontakti me shumë njerëz të ditur e me përvojë. Dhe këto urti të autorit, e kanë pasuruar akoma më tepër urtinë bashkëkohore. E gjithë proza dhe poezia e Zeqir Lushajt, pasqyron në mënyrë komplekse, artistike, me shtrirje të gjërë, botën shqiptare, edhe të periudhës së monizmit, edhe të pluralizmit, po edhe atje përtej Atlantikut ku qëndroi një kohë relativisht të gjatë në kurbet. Krijimtaria e Lushajt ka një individualitet realist, në rrjedhat e kohës, dhe realizmi i jep fuqi veprës së tij. Tanimë të gjithë lexuesit e veprave të Zeqos, e vërejnë stilin e veçantë të këtij autori, qoftë përkah gjuha, qoftë për frymën e urtisë dhe filozofisë popullore. Kur lexon veprat e Lushajt, krijon një afërsi dhe ndihesh sikur je duke biseduar me autorin. Unë me këtë ndjenjë i lexoj e rilexoj veprat e Zeqir Lushajt.

Një majët tona

May 1, 2017 by dgreca

nga Andon Dede, Nju York/

Sikur nuk më besohet që, qysh nga përmbysja e Diktaturës kaloi një çerek shekulli. Ata që u lindën atë dhjetor të ’90-s, jane tashmë 27 vjeç. Kur i kujtoj ato ngjarje, të para-pluralizmit, aq fort janë ruajtur në kujtesë, sa më duket sikur kanë ndodhur dje. Jam gati t’i riprodhoj me hollësitë më të vogla. Kjo, jo aq për meritë të kujtesës sime se sa për të veçantën që patën ato dhe për ndikimin që ushtruan në ngjizjen e personalitetit tonë.

Rri e mendoj për të lindurit e pas-Diktaturës…Madje, një pjesë të tyre tashmë as që mund t’i quash më të rinj. I kam zili ata që po i gëzohen një sistemi krejt tjetër, edhe pse akoma jo plotësisht i lirë e demokratik, siç pandehëm në ato ditë të paharruara, përderisa nuk ke të siguruar minimumin e të ardhmes tënde por rron me frikën se ç’do të sjellë e nesërmja. Sidoqoftë, të paktën ata kanë shpëtuar nga shumë telashe apo dhe marrëzira që kemi përjetuar ne që lindëm në ato vite kur po hidhte shtat Diktatura. Ka aq shumë për të treguar, sa që s’do të mjaftonin vëllime të tëra apo, parë ndryshe, kishte aq shmë marrëzira e budallallëqe sa që s’di se kë të tregosh më parë. Me që është një maj, Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve, le të merremi me atë kësaj radhe.

Eh, ç‘kemi hequr ne të gjorët sa herë që vinte kjo datë e shënuar, qoftë kur ishim të vegjël apo dhe më pas kur u rritëm e nisëm punën! Duhet të grumbulloheshim shumë orë përpara diku. Prit e prit atje deri në stërmundim, sa të na jepej njoftimi për të lëvizur. Se a e dini ç’ndodhte? Nëse manifestimi ishte planifikuar për në orën dhjetë, komiteti i partisë së Tiranës, udhëzonte komitetet e partisë së rajoneve që të fillonte grumbullimi i njerëzve të paktën një orë përpara. Komitetet e rajoneve, për të qënë të sigurt, porositnin organizatat bazë të ndërmarrjeve, shkollave apo dhe lagjeve që të nisnin përgatitjet edhe një orë më herët. Por, marrëzia e asaj dite nuk mbaronte as këtu: sekretarët e organizatave, që mos të kishin telashe me vonesa apo mungesa të mundëshme, i porosisnin punojësit, nxënësit apo banorët e lagjeve që të grumbulloheshin edhe një orë më herët. Kjo nuk është fantazi, por një përjetim personal, qoftë si nxënës, student apo punonjës. Pra, të gjorët njerëz duhet të zgjoheshin e shumta në gjashtë të mëngjezit për të qënë në rregull me paraqitjen për manifestim.

Mbasi grumbulloheshim tek vendi i caktuar, fillonin orët e pritjes, deri sa të na vinte radha për të ecur drejt tribunës. Qe e tmerrshme, mund të prisje një apo dhe dy-tre orë, varej nga vendi ku banoje dhe ku ishte pika e takimit. Ndërkohë, nga gjithë kjo, kishe filluar të ndjeheshe i lodhur. Kur e them unë këtë që, në ato vite, isha relativisht i ri, mendo për veteranët e të moshuarit e lagjeve se ç’hiqnin. E si të mos mjaftonte tërë kjo, duhet të tregoheshe sa më në formë e i qeshur, i gëzuar, entusiast e të brohorisje me sa fuqi kishe për Partinë e Punës dhe shokun Enver, për ditët e lumtura që po përjetonim, paçka se mezi ngopnim barkun me bukë, se dyqanet ishin bosh e se çdo gjë qe e racionuar e me lista. Ngurimi më i vogël për t’i kryer tërë këto, mund të të hapte aq shumë telashe në mos dhe mund të shërbente si zanafilla e ndonjë procesi apo dosjeje, siç edhe ka ndodhur në jo pak raste. Kuptohet që vështirësitë shumëfishoheshin po të qe mot i keq e me shi, siç edhe më ka rastisur mua disa herë.

Nga pritja e gjatë dhe lodhja deri në stërmundim, ndodhte që të prishej komplet shfaqja. Jo vetëm që njerëzit dukeshin të raskapitur e shpirt-plasur por prisheshin radhitjet, krijoheshin hapësira boshe që e kthenin parakalimin në një lëvizje grupesh të pa organizuara. Autoritetet e qytetit i zinte frika e ndëshkimit. Më kujtohet një vit që zbriti nga tribuna vetë sekretari i parë dhe antari i Byrosë, Manush Myftiu dhe tepër i egërsuar na bënte thirrje që të shpejtonim e të kapnim ata që kishim përpara e që na kishin lënë pas.

Manifestuesit, përgjithësisht, mund të klasifikoheshin në disa kategori. Kishte të sinqertë që i gëzoheshin me të vërtetë ballafaqimit me udhëheqësin e shquar të popullit dhe mezi e prisnin një ditë të tillë. Nuk e tepëroj po të them se ata duartrokisnin e brohorisnin sa lodheshin e këputeshin, iu skuqeshin duart nga përplasja dhe do iu duheshin disa ditë që të merrnin veten. Ma merr mendja se një fakt i tillë mund t’iu duket i ekzagjeruar disave, por unë kam njohur disa syresh. Kush nuk beson, le të rrëmojë në kronikat e filmuara dhe do të bindet. Të tjerë e kishin bezdi e shkonin në to vetëm që të mos kishin pasoja. Një grup tjetër nuk e fshihnin se jo vetëm që nuk donin të shkonin por edhe e urrenin një manifestim të tillë, pra as që donin t’ia shihnin surratin atij që na kishte katandisur në atë derexhe. Unë kam njohur nga të gjitha këto grupe, tjetër punë se nga vigjilenca e sigurimsave nuk guxonim të prononcoheshim krejtësisht me njeri tjetrin. Për hir të së vërtetës duhet të pranoj se kishte kalime nga njeri grup në tjetrin, siç kishte ndodhur dhe me mua vetë. Pse ta fsheh: kur ishim të vegjël, e quanim si ëndërr që të shihnim direkt xhaxhi Enverin. Por, me kalimin e viteve kalova në grupin e dytë apo dhe në të tretin fare.

Ja disa episode që më kanë ngelur në mendje nga ato “ditë entusiaste”.

Njerin nga këta një-maje, kur isha nxënës në Politeknikum, e kalova me inxhinierin e njohur e të nderuar Andrea Xeka, që kishte studjuar në Francë e, logjika ma thotë se do ta ketë njohur dhe direkt të madhin e vendit para të cilit tani i duhej të parakalonte. Por, fati i tyre qe krejt i ndryshëm: ndërsa xhaxhi Enver po i gëzohej pozicionit të numurit një të shtetit, inxhinieri i nderuar, vetëm pak vite pas Luftës, u fut në burg si kundërshtar i regjimit, në mos gabohem me Grupin e Deputetëve. Pasi u lirua, e sollën në Politeknikum e na jepte disa lëndë që lidheshin me minierat. Leksionet e tij qenë, pa asnjë diskutim, nga më interesantet se i pasuronte me shifra e fakte që dilnin dhe jashtë temës. Unë për të ruaj respektin më të madh. Por, të kthehemi tek një maji i atij viti. Binte shi, disa herë me gjyma. Ne s’kishim as çadra, por rraseshim diku apo dhe nën ombrellën e inxhinierit që tregohej aq i dashur me të gjithë. Më në fund na erdhi radha për të parakaluar. Ne ngrinim flamurkat apo banderolat që na kishin dhënë. Por më është fiksuar në mendje portreti i inxhinierit të nderuar kur kaluam para tribunës. Nuk e fshihte mllefin që ndjente, sado që u përpoq të tregohej korrekt. Ndryshe nga të tjerët, hodhi një vështrim nga tribuna, sa për të bërë borxhin dhe vazhdoi ashtu i qetë e fytyrë-vrenjtur. Mbase kjo do kishte kaluar pa u regjistruar në mendjen time, sikur “vigjilentët” e vegjël, që ishin rekrutuar që në atë moshë, informuan se “profesor Andrea” nuk kishte brohoritur e nuk qe treguar entusiast”. Na thirrën dhe ne të tjerëve e na pyetën si me marifet. Unë pohova atë që kisha përjetuar, se kishim kaluar shumë mirë e inxhinieri na kishte mbrojtur nga shiu e na kishte mbajtur me biseda interesante për të mos u mërzitur gjatë pritjes. Kur e mora vesh se përse po na pyesnin, ndjeva neveri për ata që merreshin me këtë punë por sidomos për “vigjilentët” e klasës, informatorët e ardhshëm.

Kur isha në Universitet, kishim mes nesh dhe studentë kinezë. Edhe ata mezi prisnin Një Majin që të shihnin “luanin e Europës”, siç e quanin udhëheqësin tonë, pas Maos, që i jepnin vendin e “luanit të Azisë”. Besoj se moshatarët e mij nuk e kanë harruar këngën e njohur se “dy luanë ka sot bota, një Asia e një Europa”. Tek unë kishte filluar procesi i distancimit, pra kalimi nga grupi i parë në të dytin: manifestimet më bezdisnin. Me që e kisha rregulluar me kujdestaren e klasës dhe sekretarin e rinisë, që të mos më vinin mungesë, vendosa të mos shkoja. Atë ditë, pra, më një maj, kur të gjithë po përgatiteshin si për festë, me ato që kishin, unë vazhdoja të pushoja për qefin tim. Kur Kuoja, studenti kinez, vuri re se nuk po përgatitesha si të tjerët, më pyeti i habitur: “Pse nuk po çohesh e të bëhesh gati?”. “Unë nuk do vij…” – i thashë. Ai u tmerrua e nuk po iu besonte syve. “Ti nuk do vish në manifestim?” – përsëriti ai, nga që i dukej e pabesueshme”. Dhe nuk shkova, siç bëra shumë herë edhe në vitet në vazhdim, duke iu shmangur me kujdes pasojave të mundëshme.

Manifestime e parada ka pasur e ka kudo në Botë, edhe këtu në Nju York, nga më të ndryshmet, por ato nuk kanë asgjë të përbashkët me “një majet” tona, siç u përpoqa ta shtjelloj më sipër. Këto radhë nuk i shkruajta thjesht për të kënaqur një kuriozitet, por se marrëzira si ato gjallojnë akoma, jo vetëm në Korenë e Veriut por edhe gjetkë. Duartrokitës e brohoritës entusiastë, që ngjiren nëpër mitingje, për t’iu bërë qefin shefave partiakë, gjen me bollëk edhe tek ne. Ndjehem keq kur i shoh e i dëgjoj dhe më kap trishtimi kur mendoj se ata që iu gëzohen këtyre marrëzive të turmave kanë në dorë fatet e vendit.

Nju York, 30 prill 2017.

NJË DASËM TRADICIONALE RUGOVASE NE NJU JORK

April 30, 2017 by dgreca

Të dielën, 30 Prill, ishim të ftuar në dasmën e Blertës, vajzës së Ramiz dhe Fatmira Mujaj, e cila e ka lidhë jetën me një djalë me origjinë nga trojet shqiptare në Mal të Zi, nga Vuthaj, Liridon Gocaj, i biri i Smajl dhe Nurije Gocaj. Sipas traditës, ne ishim përcjellësit e nuses. Së bashku me qindra të ftuar si dhe 150 krushq nga ana e dhëndrit, ishte dhe një përfaqësi e Vatrës, e ftuar nga vatrani Ramiz Mujaj, duke i përcjellë atij dhe zonjës urimet e të gjithë vatranëve. Blerta është një nga ata studente që ka përfituar bursë nga Vatra dhe ka moderuar mbrëmje festive të Vatrës.Pra është edhe vatrane. Dasma u organizua në mjediset e Green Country Club në New Rochelle, NY, me bukuri të rrallë me vështrim në Oqean.Në krye të vendit janë prindërit e Ramizit, që kanë udhëtuar nga Kosova për të qenë pjesë e gëzimit.

Dasma të tilla, ku tradita dhe modernia shkrihen bashkë të mbeten në mendje. Vajza dhe djem të veshur me kostume popullore të Rugovës e shtuan koloritin e mjedisit të zbukuruar aq hijshëm, jo vetëm me lule. Valltaret e veshura hijshëm për asnjë cast nuk e lëshuan vallen e Rugovës. Blerta, e veshur fillimisht me një kostum karakteristik të krahinës nga vijnë prindërit, shfaqet para të ftuarëve dhe ia nis valles së bashku me familjen dhe të afërmit. Më pas valles i shtohen dhe të tjerë dhe vargu zgjatet e zgjatet.

Ardhja e krushqëve pritet sipas traditës. Jashtë rastorantit dhe në mjediset e brendshme janë rreshtuar njerëzit e familjes nga hyrja e restorantit e deri në mjediset e brendshme përfaqësuesit e familjes dhe miqësisë së vajzës. Në krye të krushqëve prijnë flamurtarët me Flamurin amerikan dhe flamurin kuq e zi shqiptar. Në krye të krushqëve prinë Rexhep Balidemaj, që shoqërohet nga një djalosh shtatlart i veshur me kostum kombëtar.

Sipas zakonit krushqëve u vendosen lulet nga vajzat dhe nuset. Në sy të miqëve shfaqet Blerta-Nuse, këtë herë, sipas tarditës rugovase, e mbuluar në fytyrë me rroben karkteristike.

Regjisori dhe poeti Idriz Celaj ka marrë përsipër “shkrirjen” në një dhe preznatimin e dy miqësive përmes një prezantimi të shkurtër:-Kam nderin, tha ai, t’ju uroj mirëseardhjen dhe të përcjell urime për këtë miqësi të re. Sot, me këtë dasëm madhështore, Z. Ramiz Mehmet Mujaj po lidh miqësi me familjen e Smajl Elez Gocaj nga Vuthajt e Malësisë. Për hajër!

Prindërit e Blertës Ramiz dhe Fatmire Mujaj ia urojnë martesën vajzës së tyre me Liridonin, duke u dëshiruar Jetë ët lumtuar. Me këtë urim bashkohet miqësia dhe një pjesë e artistëve të Asmablit artistik Rugova në Nju Jork. Për nder të këtij gazmendi dhe për ta uruar ciftin e ri, shtoi Idriz Celaj, ne kemi përgatitur një valle tipike Rugovase!

Valles i prijnë Hilmi Rugova e Leonora Lajci dhe e përcjell me tupan Zeqir Lajci. Nën ritmin e muzikës dhe rëniet e tupanit ia nsi vallja dhe të gjithë janë cuar në këmbë dhe i duartrokasin valltarët.

Në valle përfshihet dhe nusja me dhëndrin. Pista e vallzimit mbushet plot.Të dyja miqësitë janë shkrirë në valle.

Pas valleve, një përshëndetje e shkurtër nga krushqit. Ata sërish kanë zgjedhur Rexhep Balidemaj që të përshëndesë dhe të urojë këtë miqësi. Pranë ka vëllanë e Ramizit Agim Mujën.Shtërngime duarësh dhe urime për ciftin dhe miqësinë.

Fjala e kryemikut duartrokitet.

Pasi përcillen krushqit, sërish këngë e valle. Agim Gërbeshi me grupin nuk ndjejnë lodhje.

Me trshëgime Blerta dhe Liridon!

Jetë të Lumtur!(dg)

PROTESTA- BASHA SHPALLE MOSBINDJEN CIVILE

April 30, 2017 by dgreca

*Basha-qytetareve: Në 19 qershor mos respektoni ligjet, mos paguani taksat/

Lulzim Basha, udheheqesi i Opozites ka ashpersuar tonet ne Cadren e Lirise, ne pergjigje te fteses se fundit te kryesocialistit Rama. Madje ai ka shpalle edhe mosbindjen civile te qytetarve per te rrezuar Republiken e vjeter : Nëse republika e vjetër nuk tërhiqet nga plani dhe projekti për të asgjesuar pluralizimin, për ta zëvendësuar atë me pluralizmin fasadë dhe për të vazhduar demokracinë fasadë, nëse kjo nuk ndodh në 18 qershor në mesnatë, Kushtetuta dhe ligjet e republikës së vjetër, për republikën e re do të jenë të pavlefshme, nul. Më 19 qershor asnjë qytetar i lirë shqiptar që e ndjen veten pjesë të republikës së re nuk duhet të paguajë asnjë taksë të republikës së vjetër dhe nuk do ti bindet asnjë ligji të republikës së vjetër.

Basha denoncoi edhe një fakt tjetër, siç e quan ai të pazarit të ndryrë të Edi Ramës ku një kryetari partie të opozitës i janë ofruar 500 mijë euro për të hyrë në zgjidhje.

Basha: Ju duhet ta dini se republika e vjetër, dje gjatë gjithë ditës dhe në orët e vona të natës ofroi shumë të majme partive politike opozitare me qëllim regjistrimin e tyre në thyerje të vendimit të koalicionit opozitar.

500 mijë euro iu ofruar vetëm një kryetari partie për tu shkëputur nga opozita dhe nga ky vendim popullor, dhe për tiu bashkua pazarit të ndyrë. Qindra mijëra euro iu ofruan kandidatëve të tjerë. Ata thanë jo, askush nuk e mori lugën e çorbës së prishur të Ramës e Metës me shokë. Arsyeja kryesore që ata dhanë para sekserve të ndeyrë: Këto para nuk janë tuajat, por të shqiptarëve të papunë.

Basha tha se goditjen përundimtare kryeministri Rama do ta marrë në 7 maj në Kavajë.

Basha: Qindra mijë shqiptarë të ndershëm, që do të bashkohen në Kavajë me datën 7 maj, në një bashkim gjigand dhe të paparë ne 27 vite pluralizëm, se bashku me mijëra banorë të Kavajës dhe në ballë me rininë e Kavajës, do të pamundësojnë zgjedhjet farsë, votimin farsë të diktuar nga krimi. Do të pamundësojmë rikthimin de juro dhe de facto të Kavajës në duart e Elvis Rroshit, që Kavaja e shporri me ligjin e dekriminalizimit, me ndihmën e qëndresës sonë të bashkuar, dhe së bashku me 7 maj, ne do t’i japim republikës së vjetër goditjen finale. Të vendosur dhe në paqe totale asnjë lule dhe asnjë fije bari nuk do të preket. Por asnjë qytetar i vetëm i Kavajës nuk do detyrohet nga krimi, nga droga dhe republika e qeverisë së vjetër në një proces fasadë, në një farsë elektorale, sepse një proces të tillë nuk do të ketë, në 7 Maj në Kavajë, dhe as në 18 Qershor në Shqipëri.

Protesta e opozitës vijon në bulevardin Dëshmorët e Kombit, ndësa Basha u tha mbështetësve se fundi i republikës së vjetër po vjen.

***

Ne fakt ish kryeministri dhe lideri historik i demokrateve dr. Sali Berisha, e kishet paralajmeruar ne daljen e tij te 27 prilst en Cader se mOsbindja Civile do te filloje te Henen. Ja care pat paralajmeruar dr. Berisha:

Ish-kryeministri Sali Berisha tha me 27 prill se me mosbindjen civile e cila filloi të hënën dhe që do të vazhdojë me tej do të rrëzojnë kryeministrin Rama.Nga çadra e lirisë, Berisha i kujtoi Ramës një rast në vitin 1991, kur ai është avakuuar me autoblindë të ushtrisë.

Berisha: Filloi mosbindja civile e cila do të flakë Edi Ramën në koshin e plehrave të hsitorisë njëlloj si etrit e tij. Edi Rama do ti kujtoj një moment. Më 20 shkurt të 1991 është evakuuar me autoblindë të ushtrisë nga Ramiz Alia bashkë me njerëz të tjerë dhe është derguar në Zall-Herr. Tani Edi Rama nuk ka më Zall Herr më për ty, as në Surrel nuk mund të rrish. Të garantoj që kjo çadër do të krejë ty nga ajo zyrë, do të të japë ty vendin që meriton dhe mos mendo se do të çojë Mimi autoblindat se nuk do jetë as ajo aty ku është.

Sali Berisha kishte edhe një mesazh për të rinjtë që mund të tymosin ndonjë cigare hashash.

Berisha: Dua tu them me dashurinë, respektin dhe dhimbjen më të madhe: Asgjë nuk ju shkatërron ju të ardhmen, karakterin e njeriut sesa droga. Dhe kjo betejë që ne bëjmë, e bëjmë sepse ne besojmë tek ju, te e ardhmja e Shqipërisë në duart tuaja. Këtu karshi nesh është një përdorues droge, pervers. Karshi nesh është një njeri i papërgjegjshëm që e shndërroi Shqipërinë në narkorepublikë. Narkorepublika ka ezksituar vetëm një në botë, ishte Panamaja e Norigës, njeriun të cilin e ndihmuan për të bërë demokraci dhe shtet ligjor.