Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHEMBULL SE SI NUK DUHET TË BËHET INTERVISTA

by

Nga Frank Shkreli/
Fjala është për intervistën e fundit që zhvilloi gayetarja shqiptare Rudina Xhunga me Nexhmije Hoxhën, bashkëshorten e diktatorit komunist Enver Hoxha. Dua të them që nga fillimi se nuk jam kundër idesë që të intervistohen persona, si Nexhmije Hoxha – të cilët në emër të një regjimi ose në emër të ndonjë ideologjie — në jetën e tyre kanë bërë krime që madje mund të cilësohen edhe si krime kundër njerëzimit; diktatorë që kanë vrarë dhe u kanë shkaktuar vuajtje të pa-imagjinueshme fizike, shpirtërore dhe familjare mijëra e mijëra bashkombasve të vet gjatë sundimit të tyre. Në këtë rast subjekt i intervistës ishte Nexhmije Hoxha, bashkëshortja e njërit prej udhëheqsve komunistë më të urrejtur botërorë të shekullit të kaluar.
Përkundrazi, dëshiroj të rrëfej se jam në favor të intervistave të tilla, përfshirë intervistën me Nexhmije Hoxhën, por jo si në këtë rast kur subjekti i intervistës ishte jo vetëm bashkëshortja, por për më tepër, dora e djathtë e diktatorit. Unë nuk fajësoj gazetaren Xhunga për bërjen e intervistës me Nexhmijen, por unë nuk jam dakort me mënyrën se si ajo zhvilloi atë intervistë. Do të ishte më mirë të mos bëhej fare intervista se sa gazetarja të pranonte ndonjë kusht më përpara, për sigurimin e intervistës me Nexhmije Hoxhën, ie, se cilat do të ishin pyetjet dhe cilat subjekte mund të diksutoheshin. Me pyetjet dhe me (mos)reagimet e saja ndaj përgjigjeve, gazetarja Xhunga e trajtoi Nexhmijen sikur ajo të ishte ndonjë yll Holivudi dhe jo një pjesëmarrëse aktivenë njërën prej tragjedive më të mëdha që ka njohur historia e kombit shqiptar. Megjithëse u bë zhurmë e madhe për intervistën e Nexhmijes si historike, gjykuar nga pyetjet dhe nga përmbajtja e përgjigjeve, intervista nuk ishte as efektive dhe as historike. Në të vërtetë, intervista për nga mënyra se si u zhvillua ishte një ofendim shpirtëror dhe fizik për të gjitha viktimat e atij regjimi gjatë të cilit Nexhmije dhe Enver Hoxha kryesuan dhe e sunduan me dorë të hekurt popullin shqiptar për pothuaj një gjysëm shekulli. Intervista nuk ishte as a balancuar, as objektive dhe as e gjithanshme. Ishte një intervistë ashtu si e kishte paramenduar dhe paracaktuar Nexhmija. Mund t’i ketë pëlqyer ndonjë apologjeti komunist, të cilët me çdo kusht dhe me gjithçka që kanë në dispozicion, ende mbrojnë regjimin enverist.
Gazetarja, duker se nuk dëshironte t’a ofendonte Nexhmije Hoxhën “gjatë intervistës së fundit” dhe “intime” me të, siç u shpreh edhe Nexhmija, para se t’i “bashkohet Enverit”. Siç duket jo në jetë të pasosur, por në fund të ferrit pasi ajo thotë se, “ nuk jam fare besimtare, jam një ateiste, darviniste”. Sikur nuk e dinte bota shqiptare, Nexhmija “zbulon” gjatë kësaj interviste se as Enveri nuk besonte në Perëndi, por i “respektonte adedet.” Shko pyet viktimat e revolucionit kulturor të 1960-ave në Shqipëri se si dhe sa i respektonte Enver Hoxha “adetet”.E gjithë intervista është një absurditet në ekstrem, qoftë nga pyetjet e gazetares, qoftë nga përgjigjet e Nexhmije Hoxhës.
Gjithnjë në përpjekje për të mos ofenduar të intervistuarën, gazetarja i bën asaj pyetje mbi jetën bashkshortore me Enver Hoxhën, për shtëpinë, për pronatdhe për paratë. Në lidhje me këtë, Nexhmija pohon se çifti komunist paska patur vështirësi financiare dhe materiale dhe shton se njerëzit nuk “e besojnë këtë, por unë e kamë shkruar në ditar, e shkruar e zeza mbi të bardhë” thotë ajo, e si të tillë njerëzit duhet ti besojnë se ajo e ka dokumentuar këtë në ditarin e saj.
Sa libra kishte Enver Hoxha? Shumë pyetje depërtuese kjo!!!!!!! Gjithashtu edhe me këtë pyzetje, bota shqiptare priste me pa durim përgjigjen që të mësonte për numrin e librave të Enverit, pasi ishte njeri me kulturë të gjërë botërore…. Sikur Nexhmija të ishte ndonjë akademike, “Ju lexoni frëngjisht, rusisht”, e pyet atë gazetarja, siç duket në pritje të një përgjigjejeqë do të rriste edhe nivelin kulturor të Nexhmije Hoxhës. Pastaj vjen pyetja mbi ndalimin e fesë: a ishte ky vendim personal i Enver Hoxhës, pyet gazetarja. Jo thotë Nexhmija, ky vendim u mor nga baza, “nga poshtë”, nga vet populli. Enveri nuk kishte paragjykime, shton ajo. Enveri nuk kishte paragjykime?! I donte të gjithë si veten! Ai ishte shënjt, të tjerët i kanë fajet!Kryesisht populli, pasi ata “nga poshtë” ndaluan fenë, sipas saj, dhe jo Enveri. Po kush i vrau ata që predikonin fenë? Sipas saj, me urdhër të popullit! U burgosën dhe u zhduken shumë, jo vetëm klerikët e të gjitha feve e sidomos ata katolikë, por edhe të gjithë kundërshtarët politikë të regjimit të Enver Hoxhës madje edhe shumë ish-bashkpuntorë të tij. Pretendimi seviktimat e komunizmit dhe familjet e tyre u vranë, u burgosën u internuan, dhe u ekzeketuan nga populli e jo nga regjimi enverist, është një absurditet në ekstrem, të cilin gazetarja nuk e sfidoi asnjëherë. Në emër të popullit! I shkreti ai popull shumë vuajti e shumë krime janë bërë në emër të tij.
Pasi kishin filluar me zhdukjen e fesë, thotë Nexhmije Hoxha në vazdhim të intervistës së saj plot kontradikta, Enveri bisedoi me Ramizin, si Sekretar i Sektorit ideologjik, si t’i jepnin zgjidhje, si t’i kundërviheshin rinisë në këtë gjë. Në fund të fundit (zhdukja e fesë) kishte një vlerë, ishte çështja e edukimit ateist dhe në fund vendosën që të aprovohej një gjë e tillë. Është tjetër gjë që baza shkoi vetë në ekstrem”, dhe jo regjimi enverist shton ish-gruaja e pare shqiptare.
Ndërsa pyetjes së gazetares nëse ajo fliste me Enverin për “Sigurimin e Shtetit, për dënimet, për internimet, këto nuk përmendeshin? Nexhmije Hoxha përgjigjet: “Jo, janë vetëm legjenda që janë krijuar”. Por njëkohësisht shton duke thnë se “Arsyet e shtetit, vetë arsyeja nuk i shpjegon dot”. Unë gjithmonë kështu e kam përfytyruar, që Enveri vendimet më të vështira, si ekzekutimet, i ka bërë si një burrë shteti, i detyruar të bëjë detyrën, por në shpirt, në formim, në ndjenja ai ishte shumë i prekshëm, shumë i ndjeshëm, edhe mund t’i vuante, por ai e kish vendosur dhe ishte kalitur në këtë drejtim.” Pra, vrasjet dhe ekzekutimet, janë legjenda që janë krijuar apo u bënë nga një burrë shteti për arsye të shtetit, për të mbajtur në pushtet regjimin komunist të Enver Hoxhës?
Unë nuk e fajësoj Nexhmije Hoxhën që gjenë gazetar/e për ta intervistuar sipas kushteve që ajo vendosë, kështuqë në muzgun e jetës së saj të përpiqet sado pak të shtrembërojë edhe më shumë historinë në favor të një regjimi që ajo dhe bashkorti i saj i imponuan me dhunë popullit shqiptar. Ishte kjo një përpjekje e fundit për të përjetësuar gnjeshtrat mbi të cilat ata kishin ndërtuar një sistem të tërë dictatorial, kriminel dhe të korruptuar. Por, “Dielli nuk mbulohet me shoshë”. Pa marrë parsyshë se ç’thotë Nexhmija tashti, ose çfarë thonte Ramiz Alia në intervistat e tija para se të vdiste, historia e komunizmit në Shqipëri – dhe jo vetëm në Shqipëri por në mbarë Europën Lindore,dhe specifikisht roli i Enver dhe Nexhmije Hoxhës në këtë histori tragjike – dihet mirë tanimë.
Është në interesin e Nexhmije Hoxhës që të paraqesë të “vërtetën”, nga pikpamja e saj. Gjatë intervistës, Rudina Xhunga nuk kundërshton asnjë nga pretendimet dhe deklaratat absurde të Nexhmije Hoxhës. Opinionistë/gazetarë të ndryshëm janë shprehur se nuk ishte detyra e Rudina Xhungës të luante rolin e gjykatëses. Por çdo gazetar/e nëqoftse e konsideron veten si të tillë në një shoqëri të lirë, e ka për detyrë të përpiqet të zbulojë të vërtetën dhe të kundërshtojë pretendimet fals.
Në gazetari duhet të ketë moral njerëzor dhe etikë gazetareske. Roli i gazetarisë së lirë duhettë jetë, mbi të gjitha, që t’i shërbejë të vërtetës, por edhe të jetë informuese dhe edukuese. Fatkeqsisht, kjo intervistë nuk i shërbën shtypit të lirë, as nuk është informuese, as edukuese, por duke shtrembëruar të vërtetën mbi regjimin komunist nepërmjet një prej protagonistëve kryesorë të tij, ajo nuk i shërbën astë së vërtetës historike. Liria e shtypit është ajo që dallon demokracinë e vërtetë nga diktatura dhe shoqërinë e lirë nga tirania. Më vjen keq të them por kjo intervistë e Rudina Xhungës me Nexhmije Hoxhën i shërben “këmbë e krye” vetëm për përpjekjeve nga apologjetët e atij regjimi që vihen re kohët e fundit në Shqipëri për të arsyetuar dhe për të legjitimuar tiraninë komuniste pothuaj gjyëm shkeullore në Shqipëri.
Nëqoftse për gazetarët shqiptarë — zbulimi dhe mbrojtja e së vërtetës historike — nuk shikohet si diçka në shërbim të publikut dhe të zhvillimit të demokracisë, atëherë në Shqipëri nuk ka asnjë shpresë për një shtyp të lirë dhe si rrjedhim as për një demokraci të mirëfilltë afatgjatë.

JA INTERVISTA E NEXHMIJE HOXHES DHENE RUDINA XHUNGES

Frank Shkreli

Dr. FUAD MYFTIA, Nga Greqia në Amerikë…

by

Dr. FUAD MYFTIA, Nga Greqia në Amerikë…– NE KETE INTERVISTE DR. MYFTIA TREGON EDHE SI DEPERTOI I DERGUARI I SIGURIMIT TE SHTETIT, CUFE MULLAI NE RADHET E LEGALISTEVE NE BELGJIKE-/
KUJTESE E KOMUNITETIT SHQIPTAR NE SHBA- Ne kujtim te Dr. Fuad Myftia, 9 vjet pas vdekjes/
INTERVISTE E DR. FUAD MYFTIA, DHENE GAZETARIT DALIP GRECA, EDITOR I SEC. SHQIP TE GAZETES ILLYRIA(Sot Editor i Gazetes DIELLI), SHTATOR 2008/
– Por kur erdhi Fuadi në Amerikë?, – e pyes bashkëbiseduesin.
– Kjo është një tjetër aventurë me telashe, – thotë Fuadi, që vazhdon të tregojë me detaje historinë e jetës së tij: – Në Amerikë erdha në 1958-n, sepse në Greqi u mbyll zyra amerikane. Babai vazhdonte të ishte në Aleksandri. Unë isha martuar dhe doja të sillja edhe babanë të qëndronte pak kohë me ne. Ia dhanë vizën për 24 orë dhe qëndroi dy javë me ne në Greqi. Më pas ai iku përsëri në Egjipt. Kishte ardhur koha që bashkë me gruan të udhëtonim drejt Amerikës. Kisha dy mundësi: ose të shkoja me aeroplan, ose me vaporin “Constituation” që ishte komod për atë kohë. Mirëpo donim të shkonim në Itali tek njerëzit e gruas, se më kishte lindur vajza. S’kishim pasaporta e asnjë lloj dokumenti. Unë udhëtoja me një letër që ma kishte dhënë zyra amerikane. Për vajzën, kur lindi, na dhanë vizën në një copë letër. Shkuam në konsullatën italiane për vizë, se ishte një vapor që nisej ne fundjave për në Gjenova e mbas dy javësh, po ky vapor, do të udhëtonte për në Amerikë. Përsëri telashe; kur shkoj atje, më thonë se tani për tani nuk ka mundësi, por do të kërkojmë autorizimin nga Roma, kjo zgjat nja 5-6 javë. Unë s’kisha kohë; për 5-6 ditë nisej vapori. Nga kjo situatë e vështirë më nxori Ernest Koliqi, të cilit i bëra një telefon. Ndërhyrja iku lart deri tek Andreoti. Ernesti kishte miq të fortë në qeverinë italiane. Të nesërmen shkova në konsullatë për vizë. Konsulli, që nuk i erdhi mirë, që unë kisha trokitur larg dhe lart, më pyeti; ç’miq paske në Romë se na ka ardhur një telegram emergjence andej?
– Mora vizat dhe shkuam në Itali. Pas 15 ditësh u nisëm po me atë vapor prej Gjeneve në Barcelona, pastaj në Lisbonë e prej Lisbone në Kanë. Takuam Mbretin Zog me Mbretëreshën. Princin e kishin në Zvicër. Vapori qëndroi tri ditë në Kanë. Mbas tri ditësh u nis direkt për në Nju Jork. Udhëtimi ishte tepër i gjatë dhe ne ishim me fëmijë të vogël dhe vështirësitë shtoheshin. Kemi bërë rrugë 15 ditë gjithsej.
Si depërtoi Sigurimi i Shtetit në radhët e legalistëve?
Sigurimi i Shtetit gjithnjë ka luftuar që organizatat nacionaliste t’i përçajë dhe në radhët e tyre të fusë agjentët e vet. Fuadi mendon se një pjesë prej tyre kanë kaluar nga Beogradi dhe e kanë treguar veten me veprimtari përçarëse, madje ndonjëri vazhdon edhe sot të veprojë kundër interesave të mbretëroreve. Disa kanë qenë “dhuratë” nga Sigurimi i Shtetit dhe kanë depërtuar nga Athina. Një pjesë janë zbuluar rastësisht, ndërsa disa të tjerë janë zbuluar dhe janë përjashtuar nga partia, ndonjë dhe ka mbetur pa u zbuluar, por jo pa rënë në sy.
E pyes për historinë më të bujshme, atë të agjentit Cufe Mullaji, i cili arriti qe të zinte poste deri në Komitetin Qendror të legalsistëve, pasi pat zënë edhe pozicionin e numrit një të legalistëve të Belgjikës, degës më të madhe të mbretërorëve në Evropë. Cufja, kujton Fuadi, hyri nga Greqia dhe qëndroi ca kohë në kampin e Lavrios, ku ishte dhe vetë Fuadi.
-Kur e zbuluat Cufen si agjent të sigurimit të shtetit?, – e pyes Fuadin.
– Ne s’kemi qenë të zotët për t’i zbuluar, se nuk na shkonte mendja kurrë se ai ishte agjent. E kanë zbuluar të tjerët. Mandej unë e kam përkrahur, e kam vënë në kontakt me shokët tanë që ishin në Bruksel.
– Si u paraqit agjenti i Sigurimit tek ju? Si e takuat Cufen, ju kujtohet fillimi i prezantimit me të?
– Kur erdhi Cufia, unë isha në Greqi atëherë. Ka qenë viti 1956. Grekët u bënin intervistën dhe pastaj i binin në kampin e Lavrios. Mandej vinin për të na parë atje e për të na dhënë ndonjë lajm për Shqipërinë. Siç vinin të gjithë erdhi edhe Cufja. Prezantohet. Në të vërtetë ustallarët e kishin llogaritur mirë punën, ai ishte i besueshëm se i ati kishte pas qenë toger i mbretit Zog. Më thotë se jam filani, kam simpati për Legalitetin, por jam me Hasan Dostin. Që sot e mbrapa unë do të jem pa parti e do të mundohem të kontribuoj në mërgatën shqiptare. Unë jam gati të bashkëpunoj me ju. Këto ishin fjalët e para të tij. Fillimisht ka qëndruar si qengj. E kemi ndihmuar edhe financiarisht e i gjetëm dhe një punë. Punoi si ndërlidhës me Athinën, ku shkonte e vinte, bënte telefona. Siç duke tani mezi e ka pritur atë pozicion se ishte i lirë me i raportu Sigurimit. Jo rrallë vinte edhe në shtëpi. Të them të drejtën, e para që ka dyshuar tek ai si njeri i dyshimtë, ka qenë gruaja ime. Ajo më thoshte shpesh; se çfarë ka ky njeri; gjithmonë është i shqetësuar. Duket si i dyzuar. Ke parë se si i lëviz këmbët, si i dridhen duart kur merr filxhanin e kafesë?
– E po i vjen zor, i thosha unë. Ajo këmbëngulte në të sajën: ai është shumë nervoz. Duhet të ketë probleme.
– Kjo ndodhte ngaqë ai ishte përherë i dytë në veten e tij; ishte legalist, nacionalist, roli që luante dhe ai i vërteti, agjenti i Sigurimit. Herën e parë që emigroi në Belgjikë, desh të regjistrohej në Legalitet. Tashti, na tha, po e kuptoj se duhet të regjistrohem në Lëvizjen e Legalitetit mbasi po shkoj në Belgjikë. Sikur të isha regjistruar më përpara, do të thoshit se po e bëja për oportunitet, domethënë, që kisha nevojën tuaj. Tashti s’kam më nevojë, jam duke u nisur për në Belgjikë, besoj se s’mundeni të thoni se po e bëj për oportunitet. Unë i thashë se këtu nuk është nevoja. Ne kemi degën atje. Të regjistrohesh në Belgjikë. Nuk e dija dhe atëherë, por ishte si princip që të pranonte dega atje. Sidoqoftë Cufja arriti ta realizojë qëllimin e vet. Ai u bë kryetar i degës më të madhe, asaj të Belgjikës. Më vonë, arriti të zgjidhet edhe në Komitetin Qendror të Organizatës.
– Mendoni se Cufja kontrollonte gjithçka në radhët tuaja?
– Nuk mendoj se tek ne kishte sekrete të mëdha, por është fakt se ai ushqehej me të gjithë informacionin që ushqeheshin anëtarët e Komitetit Qendror, pra parësia jonë. Në atë kohë unë isha Sekretar i Komitetit dhe korrespondoja me të gjitha degët në botën e jashtme. Ishin 19 degë e ndër më aktivet ishte dega e Waterbyr- it, e Detroitit, e Kanadasë dhe e Belgjikës.
Kur u bë Kongresi i parë i Legalitetit ai u zgjodh anëtar i Komiteti Qendror nën kryesinë e Nuçi Kotës, si Sekretar i Përgjithshëm. Kështu që ai merrte informacion mujor për gjithçka dhe besoj se i ka kënaqur ustallarët e vet të Tiranës.
– Por kur e mësuat të vërtetën?
– Dyshimet kishin kohë që po dukeshin. Çuam në Belgjikë dy shokë gjoja se po studionin historinë e mërgatës, të cilëve u dhashë me vete edhe një rekomandim, që të ndihmoheshin. Duke qenë se ata qëndruan gjatë dhe nuk e linin t’u dilte nga kontrolli, atij i duhej të shkëputej për t’u lidhur me qendrën e vet, por nuk e dinte se survejohej nga ne. Kështu që dyshimet u vërtetuan. Pas kësaj nuk bëmë ndonjë veprim të hapur, veçse ia shkurtuam postën. I çonim fillimisht pak informacion të përgjithshëm, derisa ia shkëputëm fare. Ai merrte në telefon dhe ankohej, unë i thosha se ta kam nisur por shih se mos ka ngecë gjëkundi…
-Dhe kur u largua Cufja?
– Ka ikur tamam në ditën e festës së Flamurit, më 28 nëntor 1967…
– Ka pasur të tjerë të dërguar nga Sigurimi që janë zbuluar?Në kujtimet e veta Cufja thotë se edhe ai që e zëvendësoi ishte bashkëpunëtor i Sigurimit. Ju si mendoni?
– Po, unë thashë se Sigurimi ka bërë shumë përpjekje me e pasë në dorë mërgatën dhe nuk i ka rresht përpjekjet për të futë bashkëpunëtorë të tij në radhët tona. Në kampin e Lavrios kemi pasur një çam. Ai jo vetëm që vepronte vet, por filloi t’i bënte presion dhe një elbasanlliu, të cilin e kërcënoi se djali që kishte në burg në Shqipëri do ta pësonte nëse ky nuk bashkëpunonte. Ka dhe raste të tjera, për të cilët është marrë masa e përjashtimit nga Partia…
11 kongreset e legalistëve në emigrim/
Refuzimi i ministrit të Drejtësisë së Shqipërisë për ta regjistruar PLL-në në zgjedhjet e para pluraliste, prapaskenat e kongresit të 13-të që u mbajt në Tiranë më 1996
-Dr. Fuad Myftia është një ndër drejtuesit që ka qenë në krye në legalistëve për më shumë se tri dekada, ndërkohë që jetë aktive në strukturat e mbretërorëve ai ka rreth gjysmë shekulli. E filloi aktivitetin që në demonstrimet antifashiste në vitet ‘40 të shekullit të kaluar e vazhdoi në kampet e pasluftës, në Itali dhe Greqi. Kur legalistët filluan të organizojnë strukturat e tyre, edhe Fuad Myftia ka pjesën e vet të kontributit. Pas kongresit I, atij të Zall-herrit të nëntorit 1943, kongresi tjetër do të mblidhej pas 19 vjetësh jashtë atdheut. Shkak u bë vdekja e Mbretit Zog. Një grup eksponentësh, dr. Nuçi Kota, avokat Selim Damani dhe dr. Fuad Myftia, u bënë nismëtarët e një përkujtimi madhështor. Përkujtimi u bë në Manhattan në qershor 1961, ku morën pjesë personalitete të botës shqiptare në mërgim dhe personalitete ndërkombëtare. Ky rast shërbeu për riorganizimin e Lëvizjes Legaliste. Një Këshill Provizor mori përsipër parapërgatitjen e kongresit, i cili u mblodh në nëntor 1962. Fuadi kujton se ai qe një manifestim shumë i organizuar i legalistëve. Në përfundim të punimeve u zgjodhën drejtuesit dhe anëtarët e Komitetit Qendror të Lëvizjes së Legalitetit. Dr. Nuçi Kota u zgjodh sekretar i përgjithshëm, ndërsa avokat Selim Damani nënsekretar. Fuadi u zgjodh në Komitetin Qendror. U vendos që të krijoheshin degë të Lëvizjes në çdo kontinent ku kishte shqiptar të mërguar. Numëroheshin atëherë 19 degë në Evropë, Amerikë, Kanada, Zelandën e Re, Australi etj. Lëvizja e Legalistëve e përjetoi me dhimbje humbjen e sekretarit të përgjithshëm, dr. Nuçi Kota, i cili vdiq në mënyrë të papritur në vitin 1965. Vendin e tij e zuri avokat Selim Damani, i cili drejtoi deri në vitin 1968. Në nëntor të atij viti u bë kongresi dhe avokati Damani dha dorëheqje për mospajtim idesh; Fuadi u zgjodh sekretar i përgjithshëm. Ai arriti ta udhëheqë me metoda demokratike Lëvizjen e Legalitetit dhe forcoi demokracinë e brendshme. Ishte kjo arsyeja që ai do të triumfonte edhe në kongresin e pestë edhe në atë të gjashtin. Për të kuptuar demokracinë e brendshme që kishte kjo organizatë politike, që natyrisht ishte më e madhja në mërgim, po sjellim si pikë reference kongresin e gashtë të legalistëve, i cili i zhvilloi punimet nga 26 deri në 27 nëntor 1977 në New York. Pas procedurave të rregullta, që nga seanca e parë që filloi në orën 10 të mëngjesit, deri në seancën e fundit, pas zgjedhjes së kryesisë së përkohshme për drejtimin e kongresit, e përbërë nga Shehat Osmani, kryetar; Mustafa Kulla, nënkryetar dhe Rasim Sina, sekretar deri tek kontrolli i mandateve; pas fjalimeve të të ftuarve dhe fjalimit të sekretarit të përgjithshëm, dr. Fuad Myftia, u erdhi radha zgjedhjeve. Është një model që mund t’u shërbejë dhe partive të tjera politike sot në Shqipëri. Dolën dy kandidatë për postin e sekretarit të përgjithshëm: Fuad Myftia dhe Idriz Basha. Secili nga ata paraqiti platformën para delegatëve. Dr. Fuadi gërshetoi përvojën që kishte fituar me objektivat që e prisnin Lëvizjen Legaliste në të ardhmen; ndërsa Idriz Basha tregoi aktivitetin e tij individual politik në shërbim të çështjes monarkiste, demaskimin e politikës së Tiranës përmes shkrimeve që ai vetë kishte botuar në “Lë Mond” dhe gazeta të tjera; secili nga kandidatët paraqitën listën e bashkëpunëtorëve të tyre me të cilët do të realizonin objektivat e paraqitura. Dr. Idriz Basha,në rast se fitonte kishte zgjedhë si nënsekretar të përgjithshëm zotërinjtë Ragip Lohja e Ibrahim Kulla dhe kishte hartuar një listë me 26 anëtarë të KQ-së; ndërkohë që dr. Fuad Myftia kishte përzgjedhë si zëvendës të tij, bashkëpunëtorin e ngushtë Hysen Mulosmanaj dhe Arif Fazo si dhe 36 anëtarë në KQ të OKLL-së. Të 154 delegatët i duartrokitën të dyja platformat dhe më pas kaluan në votim të fshehtë. Platforma e dr. Fuadit kishte bërë për vete 99 delegatë, ndërsa dr. Idriz Basha mori 55 vota. Në mes të duartrokitjeve, dy kundërshtarët i dhanë dorën njëri-tjetrit dhe u përqafuan nën duartrokitjet e sallës. Kjo përvojë është e vlefshme sot si për vetë legalistët e Shqipërisë, të cilët e kthyen në rrëmujë kongresin e tyre në vitin 1996 në Tiranë, ashtu edhe për partitë e tjera, të cilat e kanë kthyer në skematizëm formal konkurrimin e alternativave brenda partive.
Duke ndjekur kronologjinë e zhvillimeve në kampin e legalistëve mësojmë se dr. Myftia u tërhoq në kongresin VII, që u mblodh në nëntor 1980. Arsyeja ishte shëndetësore. Menjëherë u paraqitën katër kandidatura: Shehat Osmani, Nderim Kupi, Fahri Barolli dhe Idriz Basha. “Pati ca tensione ai kongres, – thotë Fuadi, – pasi për herë të parë konkurruan katër kandidatë”. “Pas shumë debatesh fitoi kandidatura e Nderim Kupit, i cili nuk qe se arriti një periudhë të artë drejtimi, përkundrazi, organizata pati shumë probleme”, – shton ai.
Pas presionit të miqve legalistë, Fuadi e rivë kandidaturën në kongresin e tetë. Ky kongres i ka zhvilluar punimet me 1983. Kandidatura e Fuad Myftisë fitoi lehtësisht. Përballë, sërish kishte kandidaturën e Idriz Bashës, i cili këtë herë nuk mundi të fitonte më shume se 30 vota.
“Kam pasur fatin, – thotë Fuadi, – që të punoj me Hysen bej Prishtinën si kryetar të Këshillit Kombëtar, ndërkohë që Hysen Mulosmanaj ka qenë një ndër ndihmësit e tij shumë të kualifikuar”. Në aktivitetin e tij ai thotë se ka pasur në mbështetje dhe këshillat e vazhdueshme të heroit të 7 prillit, Abas kupit.
Kongresi IX i legalistëve sërish u mblodh në mërgim, në Nee York. Punimet e këtij kongresi, si dhe të kongresit të Bllokut Kombëtar dhe të Kongresit IX të Partisë së Punës së Shqipërisë, gazeta e Vatrës, “Dielli” i ka paraqitur në faqen e parë të numrit të 31 janarit 1987, ku janë ballë përballë portretet e mëdha të Ramiz Alisë dhe Fuad Myftisë, në mes qëndron vendi bosh i kryetarit të Bllokut, Ndue Gjomarkaj. Le ta citojmë “Diellin” për legalistët: “Organizata Kombëtare Lëvizja e Legalitetit mbajti kongresin IX të saj më 29-30 nëntor. Punimet e këtij kongresi u zhvilluan në “Sheraton Hotel”, në New York… Punimet e kongresit u zhvilluan në katër seanca. Kongresin e hapi z. Ibrahim Kulla, i cili zëvendësonte sekretarin e përgjithshëm, z. Fuad Myftia, që ishte i pamundur atë ditë. Kryetar i kongresit u zgjodh z. Xhemal Laçi, i mirënjohuri ushtar i kombit dhe i legalitetit, i cili e drejtoi kongresin në mënyrë të pëlqyeshme”.
Fuadi kujton si tregues të madhështisë së kongresit pjesëmarrjen e shumë përfaqësuesve të partive politike shqiptare në mërgim, përfaqësues të fesë, si dhe përfaqësues nga vendet e robëruara nga komunizmi. Nga këta të fundit përshëndetën kongresin dërgata e Mbretërisë së Bullgarisë, ajo e shtetit të Kroacisë, dërgata e Republikës Çekosllovake në mërgim, e kryesuar nga z. Jan Kuncir, i cili shërbente si ministër i Jashtëm i Çekosllovakisë në mërgim, dërgata e Polonisë, e kryesuar nga z. W. Veleman në detyrën e ministrit të Jashtëm të Polonisë në mërgim, dërgata e Mbretërisë Rumune, dhe dërgata e Këshillit të Evropës Qendrore.
Z. Myftia ka paraqitur raportin, ndërsa për veprimtarinë 3-vjeçare të Këshillit Kombëtar foli kryetari Hysen Prishtina. Sekretar i përgjithshëm u rizgjodh Fuad Myftia, zëvendës të tij Ibrahim Kulla dhe Fari Barolli. Kryetar i këshillit u rizgjodh Hysen Prishtina, zëvendës të tij Ramiz Dani dhe Safet Malushi.
Dr. Myftia në arkivin e tij ruan dokumentacion të shumtë të Organizatës që ka drejtuar për dhjetëra vjetësh dhe letërkëmbimin privat. Në arkivin e tij gjenden edhe letërkëmbimet me familjen mbretërore dhe personalitete politike e shtetërorë në Evropë dhe në Amerikë. Në 15 nëntor 1986 ka korrespondencë me zv.presidentin amerikan, George Bush, ku përgëzohet për problemet që Fuadi ka ngritur në emër të “Albanian-American Community”. I shkruajnë nga zyra e Presidentit të Austrisë, dr. Franz Parak, ku e falënderojnë për informacionet dhe shqetësimet e ngritura për shqiptarët në Jugosllavi. Në një letër të shkruar nga Mbretëresha Geraldina, që e niste prej Spanje, flitet për hallet e Shqipërisë dhe të shqiptarëve. Në një faqe e gjysmë format të shkruar shqip, me shkrim dore, përcillen shqetësimet e çështjes shqiptare dhe problemet shëndetësore. Në një letër të shkruar nga Mbretëresha Suzana, përcillen falënderimet ndaj Fuadit, në një tjetër letër, të dërguar nga ambasadori anglez në Washington, i cili e falënderon për informacionin që ai i ka përcjellë Kryeministres së atëhershme britanike, Margaret Thatcher, janë me qindra letra; i shkruan nga Londra, Nicholas Bethell, e falënderon Alfons d’Amato, për problemet që ka ngritur për shkeljen e të drejtave të shqiptarëve në Jugosllavi, i shkruajnë nga kongresi, nga Shtëpia e Bardhë.
Fuadi tregon se si e zhvendosën organizatën e tyre legaliste në Shqipëri dhe pengesat e mëdha që nxorën komunistët për t’i penguar. Në fakt alarmi ishte dhënë me kohë nga Ramiz Alia, i cili tek kërkonte pluralizëm mendimi, nuk mund të pranonte pluralizëm politik, pse kjo nënkuptonte pikërisht rikthimin e partive kundërshtare të komunistëve, partive tradicionale, Balli dhe Legaliteti. Kërkesës së legalistëve për të regjistruar Partinë Lëvizja e Legalitetit në zgjedhjet e para pluraliste, u refuzua nga ministri i Drejtësisë. Fuadi ende e kujton replikën me ish-ministrin atëhershëm të Drejtësisë, Muçi: “Nuk mund të pranojmë parti që janë themeluar jashtë territorit të Shqipërisë…!” Jo, mor zotëri ministër, legaliteti është themeluar brenda në Shqipëri, madje jo shumë kilometra larg kryeqytetit, në Zall-herr, ne e mbajtëm gjallë në mërgim”, – i pat kthyer përgjigje Fuadi. Mirëpo koha iku, dhe legalsitët nuk morën pjesë në ato zgjedhje.
“Kthimi i organizatës në Shqipëri i kaloi nëpër shumë vështirësi, – thotë dr. Myftia dhe flet pa konsideratë për Guri Durollarin, i cili me metodat e tij gati e falimentoi partinë. Ai futi metoda jodemokratike në jetën e legalistëve, përçau radhët e organizatës dhe krijoi grupime interesash në parti. Një pjesë e ndërzeve që i kanë sjellë kokëçarje legalistëve, kryesisht kanë kaluar nëpër shkollat e Beogradit, mendon Fuad Myftia. Sipas tij, pak nacionalistëve u janë dhënë të drejtat për të studiuar në universitetet e ish-Jugosllavisë, ndërsa u është mohuar atyre që kanë qenë të betuar për Shqipërinë etnike.
Dr. Fuadi mendon se me kthimin në Shqipëri, Lëvizja e Legalitetit ka pasur një dëm të brendshëm. Në kongresin e 12-të pati krizë figurash. Na duhej një figurë simbol, por nuk mundëm ta gjenim. Bardh Kupi ishte një figurë e kompletuar, por ai u tërhoq. Më pas mbetën Rasim Sina dhe Guri Durollari. Tërheqja e Rasimit, fatkeqësisht e la partinë në duart e Gurit, i cili e tregoi veten plotësisht në kongresin e 13-të, që i zhvilloi punimet në vitin 1996. Nga ana tjetër, edhe Nderim Kupi me kongresin e vet paralel me tonin, nuk bëri gjë tjetër veçse uli vlerat që patëm sjellë nga mërgata.
Dr. Fuad Myftia ndërroi jetë në shkurt të vitit 2007, në moshën 83-vjeçare, në New York dhe u varros me nderime ne varrezën e Queens-it, ku janë varrosur edhe Abaz Kupi, Abedin Mulosmani, Hysen Mulosmani dhe legalistë të tjerë.
*Kjo eshte vetem nje Pjese nga Intervista me te ndjerin Dr. Fuad Myftia, Botuar fillimisht ne Gazeten ILLYRIA NE NEW YORK dhe me pas ne gazeten “Standard” ne numrat e 21, 22, 23, 24 shtator 2008)

9 VJETE PA DR. FUAD MYFTINE

by

New York : Përkujtohet 9 – vjetori i vdekjes, të nacionalistit, antikomunistit, krye legalistit per disa dekada dhe fisnikut, Dr Fuat Myftisë, në Amerikë/
Fije e artë e tyre e ka zanafillën, tek familja e tyre fisnike, tek kombi, tek idealet dhe iluminizmi i rilindasve tanë të mëdhenj, tek filozofia e Sami Frashërit, tek poezia e Naimit, shqiptarizma e Vaso Pashës dhe Fishtës, e deri tek fjalët që Ismail Qemali, i thotë Ahmet Zogut, të gjunjëzuar para flamurit: “Ngrihu biri im. Këtu na sollën idealet dhe mesimet e gjyshit tënd Xhelal Pashes, amanetin e të cilit, po e çojmë në vend sot…”/
Ne Foto: Queens…Duke u ndare me dr. Fuad Myftia ate dite me bore…/
— nga Beqir SINA, Nju Jork, SHBA/
QUEENS – NEW YORK: Teksa turma e njërëzve kokëulur, po i drejtohej varrezave në atë pejsazh të acart dimri, mbuluar me borë dhe fëshfirimat e një të ftohti polar, për të përcjell bashkëluftëtarin dhe bashkëpuntorin e tyre, mbretërorin e kulluar, dr Fuad Myftinë, mu kujtua sesa vështirë, ka qënë jeta e këtyre njërëzve. Ajo është e mbushur plot vuajtje dhe sakrifica. Ajo ka qënë rruga e këtyre shqiptarëve, prej kur i kthyen shpinën vendit të tyre, prej kur Shqipërinë, e pushtoi komunizimi, e deri kur u përrmbys.
Por, ajo që të mendohesh kur ndodhesh mes këtyre njërëzve, është se me njëherë të kujtohet, se në këtë segment kohor, kur ndahesh njëher e përgjithmon nga këta shqiptarë, sesa lartësohet mbi të gjitha figura, dhe në veçanti, vepra e roli, kontributi i tyre, për atë ata çfarë bënë për vendin tonë. Duke na e lënë të gjallë ndjenjën e thellë të patriotizmit dhe atdhedashurisë!
Të cilat, futur thell në zëmren e mendjen e tyre, të lindur e rritur me bindje, e ideale të pastra kombëtare, kanë shtruar atë fije të artë drite, nëpër të cilën kanë ecur këta burra, mbretënor, legalistët, në mërgim, por jo vetëm këta; të gjithë shqiptarët, atdhetarë, patriotë e demokratë, të gjithë ata shqiptar që luftuan, sakrifikuan rrugëve të botës, se e duan Shqipërinë, Kosovën, Çamërinë, e të gjitha viset shqiptare, atë vend të bekuar.
Fije e artë e tyre e ka zanafillën, tek familja e tyre fisnike, tek kombi, tek idealet dhe iluminizmi i rilindasve tanë të mëdhenj, tek filozofia e Sami Frashërit, tek poezia e Naimit, shqiptarizma e Vaso Pashës dhe Fishtës, e deri tek fjalët që Ismail Qemali, i thotë Ahmet Zogut, të gjunjëzuar para flamurit: “Ngrihu biri im. Këtu na sollën idealet dhe mesimet e gjyshit tënd Xhelal Pashes, amanetin e të cilit, po e çojmë në vend sot…”
Një nga veteranët e dispaorës në Amerikë,figurë e njohur kjo e çështjes kombëtare në mërgim, u nda nga jeta si sot 9 vjetë më parë në moshën 83 – vejçare(1924-2007).
Duke lënë pas vetes gruan dhe dy vajzat. Mbretnori shëmbullor, ish sekretari i Përgjithëshëm i Ogranizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit dr Fuad Myftia, i biri i Sali Efendi Myftisë, Kryemyftiu i Prefekturave të Shkodrës dhe të Kosovës. Atë me lot dhe hidhërim të thellë për tre ditë me rradhe në shtëpinë mortore “Schwartz Brothers Funeral Home”, në Kuins- Nju Jork, e përcollën familja Myftia, miq, shok, bashkëluftëtar, bashkëpuntor, dhjetra e dhjetra njërëz, bënë homazhe, vendosën kurora me lule të freskta dhe e përcollën për jetën e pasosur arkivolin mbuluar me flamurin kombëtar, me trupin e pajetë të dr Fuad Myftisë.
Ceremonia mortore:
Tomorr Selmani, Sekretar i Përgjithshëm i PLL, për SHBA-s, udhëhoqi ceremonin mortore, e cili e lartësoi në të gjitha shikimet edhe më shumë figurën e këtij patrioti të madh, besnik i mbretit Zog. Ndërsa, Lutjen fetare, sipas ritit musliman e kreu Imam Isuf Balaj. Fjala kryesore, u mbajt nga veterani legalist Enver Shaska( ka vdekur dy vjet më parë ne Queens – New York). I ndjeri foli atëhere duke kaluar nëpër labirithinet, të cilat Shaska, e kishte njohur për herë të parë dr Myftinë. Aty zbulohej qart flakadani i Shqipërisë Etnike, lufta, sakrifica, e kontributi it i Myftisë.
Kurse, kryetari i Federatës PanShqiptare të Amerikës Vatra, z Agim Karagjozi,( sot President i Përjetshëm i Varës) përshendeti dhe shprehu ngushllimet e tij në emër të Vatrës. Ish- Kryetari i degës së Lidhjes Demokratike zoti Agim Rexhaj ( sot nën kryetari i Vatrës)- tregojë për lidhjet e tij me Dr. Fuad Myftinë, duke e cilësuar atë si një shqiptar të mirë – si një kosovar të mirë. Mendimeve të oratorve iu bashkëngjitë në foltoren e ceremonisë edhe n/kryetari i Federatës PanShqiptare të Amerikës Vatra, dr Gjon Buçaj( sot kryetari i Vatrës), si mik e shok i vjetër Myftisë. Për njohjen si bashkëqytetar foli më pasë edhe Muhamet Omari.
Muharrem Udenishti(Xhudo) në emër të një grupi legalistësh nga Nju Jersi, tha se i autorizuar nga ky grup, nacionalistash, pro mbretëor, që vjen nga Jug-Lindja e Shqipërisë, për të mbajtur gjallë kujtimin e figurave të shquara shqiptare, të cilat, kanë dhë kontributin qoftë edhe me sakrifica sublime për interesat e kombit shqiptar, sot, ndajmë dhimbjen e përbashkët për humbjen e dr Fuad Myftisë, i cili ka qënë nga shtyllat bazë në Emigracion jashtë Atdheut, tonë Shqipërisë.
Sali Bollati i shoqatës Çamëria, dega e Nju Jorkut, i mbijetuari i gjenocidit çamë, si përfaqësues i komunitetit çamë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, tha se shëmbylltyra e këtyre njërëzve është një mesim i madh edhe për të rinjët shqiptar që vinë në emigracion. Të mos harrojn vendin e tyre, gjuhën, traditën, historinë, familjen e tyre.
Pinjolli i njërës prej familjeve patriote dhe atdhedashse – familje me tradita mbretërore Mena nga Lura e Dibrës, Hakik Mena , kryetar i Partisë Lëvizja e Legalitetit në SHBA, sot, nëikjen në amshim, të nacionalistit, antikomunistit, krye legalistit per disa dekada dhe fisnikut, Dr Fuat Myftise mbajti fjalimin e lamtumirës në emër të degës PLL në Amerikë.
Hakik Mena, kryetar Partisë Lëvizja e Legalitetit, dega SHBA-s e Kanada, iu drejtua pjesmarrësve në këtë ceremoni duke thënë se;”Jemi mbledhur, sot, këtu për t’i dhënë rrespektin e fundit njeriut që do të mbetet simbol i sakrifikimit të vetvehtes rreth çështjes kombëtare, njeriut që udhëhoqi OKLL për dekada me rradhë, njeriut që i priu komunitetit në shumë protesta të zhvilluara kundër komunizmit , dhe pro pavarësisë së Kosovës, njeriut fisnik e gojëamël të nderuarin Dr F. Myftia. Më pasë ai tha se unë e njoha Dr. Fuad Myftinë në fillim të viteve 90” mbas rënies së komunizmit, Që në kontakin e parë pashe tek ai njeriun e njerëzishëm e të rrespektueshëm në komunikim me njerëzit e thjeshtë, të matur e të saktë në biseda e dialogje. Sqarues, i bindshëm e i pagabueshëm ndaj frymës Zogiste, artikulues i shkëlqyer i formës së regjimit, dhe luftëtarë i flaktë i Shqipërisë etnike.
Sakaq, vijoj Mena: “Jeta e Dr Myftisë është shumë e pasur në aktivitete të ndryshme politike partiake dhe kombëtare. Ky fakt nuk ishte rastësi, por ishte prejardhja e tij nga një familje Shkodrane, me tradita kombëtare e fetare, bir i një prej figurave udhëheqëse e më të rrespektuar të qytetit të Shkodrës, dhe në të njëjtën kohë besnik i mbretit Zog, Sali Efendi Myftisë. Këto fakte dhe marrja e doktoratës me profil në drejtësi në Itali, do të ndikonin në formimin e identitetit të Dr F Myftisë, i cili inkuadrohet në preokupimet e nacionalisteve të diaspores që në moshë të re, dhe qëndron gjithmonë pranë babait të tij, dhe besnik i politikës së mbretit Zog, tha Hakik Mena, kryetar Partisë Lëvizja e Legalitetit, dega SHBA e Kanada.
Ahmet Hoti, nipi i të ndjerit Fuad Myftia, në emër të tij dhe familjes Myftia, iu falemnderua pjesamrrësve për vlersimet e tyre dhe respektin që treguan në këtë ceremoni fetare.
Para se të kryehej dhe falja e gjenazes u lexuan telegramet e ngushëllimit.
Naltmadhëria e Tij Mbreti Leka Zogu I, shkruante :”Të dashur miq, motra dhe vëllezër të Familjes Myftiu. Me dëshpërim të madh morëm vesh humbjen e madhe të të nderuarit dhe të të paharrueshmit Z. Fuad Myftiu.Kjo është një humbje e madhe për Familjen Myftiu, që ka treguar me vepra se e ka mbajtur gjithmonë të gjallë frymën kombëtare, ka luftuar për Kombin Shqiptar dhe për Idealin e Mbretërisë Shqiptare.Ne do ta kujtojmë gjithmonë me nderim dhe respekt, Babane Tuaj dhe mikun Tonë më të mirë, duke vlerësuar kontributin e veçantë që ka dhënë për çështjen kombëtare dhe për Mbretërinë shqiptare, pasi Ai nuk ishte vetëm një legalist besnik i kauzës Mbretërore, por edhe një luftëtar i betuar antikomunist.” Në fund Naltmadhëria e Tij Mbreti Leka Zogu I, thote “Edhe një herë Ju shprehim ngushëllimet dhe respektin Tonë për këtë humbje të madhe Tuajën.”
Me pasë u lexua telegrami i dërguar kryetar Partisë Lëvizja e Legalitetit në Shqipëri, dhe zotërijtë nga Franca e Belgjika, mbretërorët e legalistë e njohur Skënder Zogu, Ylli Spahia, Sulejman Gjana dhe Particie Najbor, miq e shok të Myftisë.
Në fund para arkivolit të mbuluar më flamurin kombëtar, kortezhi i përmotëshëm bëri homazhet duke i dhënë lamtumirën e fundit, e shoqëruar për në banesën e fundit, në jetën e pasosur në varrezat publike “Maple Grove Cementry” në Kew Gradens(Queens).
Fuad Sali Myftia :
I lindur me 28 korrik 1924 në shtëpinë e Myftijëve, liderët e hershëm të komunitetit mysliman të Shkodrës. Ai ishte më i madhi i tetë femijeve. Ka kryer maturën në vitet e pushtimit fashist, kohë në të cilën i jati ishte i internuar në Gjirokaster si njeri i besuar i Mbretit Zog. Në shtatorin e 1943-shit arrestohet për aktivitetin e tij antifashist dhe rrugës për në kampet famëkeqe të përqëndrimit, në ditën që Italia kapitulloi, arrinë të arratiset, duke u kthyer në Shkodër për t’iu bashkuar, së bashku me të atin, njësive luftarake zogiste në Gruemirë të Shkodrës.
Largohet nga Shkodra me të atin, më 28 nëntor 1944, ku nëpërmjet Tivarit mbërrin në Itali. Në vitin 1946 fillon universitetin e Firences në degën drejtësi. Për mungesë monetare e lë përgjysëm dhe i bashkohet të atit në Egjypt. Me këmbënguljen e Mbretit Zog dhe me bursën e tij shkon përsëri në Firence,ku kryen doktoraturën në 1951. Me kryerjen e shkollës shkon përsëri në Egjypt. Në 1956 deri më 1958 punon në Greqi në misionin Amerikan “Europa e Lirë”. Aty martohet dhe Zoti i fal fëmijën e parë. Në 1958 vjen dhe vendoset përfundimisht në SHBA. Ai i pat dhënë Mbretit Zog besën për shërbim, besë të cilën e mbajti deri më vdekje. Nder 10 kongrese të Legalitetit të zhvilluar në Diasporë zgjidhet kryetar gjashtë herë për më se njëzetë vjet. Jeta e tij pa dyshim iu kushtua idesë Legaliste. Në nëntor të vitit 1991 kthehet në atdhe , së bashku me shokët për të ndihmuar rikrijimin e Legalitetit në Shqipëri. Në vitin 1993 zgjidhet kryetar i këshillit kombëtar të Legalitetit. Atë vit i jepet medalja “Pishtar i demokracisë” të cilën e këthen mbrapsht në 1996 si reagim ndaj qëndrimeve të qeverisë së atëhershme ndaj familjes mbretërore dhe kriticizmit ndaj politikave të Mbretit Zog. Ai ka qënë mjaft aktiv në komunitet. Dashuria e tij ishte Kosova. Gëzonte respekt të madh për Vatrën, dhe vatranët. I’u kushtua deri në mishërim, familjes, Kombit, dhe Atdheut, besnik deri në amshim i Mbretit Zog.

Me ikjen e Faik Konitzes u-çduk nje yll i shkëlqyer në qiellin e Shqiperise

by

Nga Refat Xh Gurazezi*/
Rasti i ceremonisë fetare që dha më 25 te Jenarit shkuar Shoqëria Myslimane Shqipëtare në Detroit për Kutjtim te Faik Konitzes, i cili bëri dhjetë vjet që ka vdekur, me shtyri te shkruaj këtë artikull te shkurtër. S’ka bisedim se me vdekjen e Faik Konitzes u-çduk nje yll i shkëlqyer në qiellin e Shqiperise, i cili jipte dritë mi Kombin Shqipëtar.
Këtu flas me fakte, pa shtuar e pa shtrembruar asnjë gje pa mbajtur hatër e pa shkuar ner mënt asnjë urrejtje. Faik Konitzen e pata mesonjes dhe bashkepunova një kohe mjaft te gjatë me të, ashtu pata rastin e mirë dhe njoha më tepër shpirtin e tij.
Faik Konitza që zemerbardhë, që shpirtmath, që teper fisnik dhe kish siellje bujare, tamam sikundër i meritonte një njeriu të lartë të shkallës së tij. Nga zemerbardhësia e tij, Faik Konitza besonte shumë shpejt, dhe kur nonjë “mik” ose “shok i besuar” e kallzonte për keq kundër një miku ose shoku tjater, i vinte keq, merte inat, dëshperohesh teper, dhe nga dëshperimi muntë të thosh fjalë t’ashpera. Po inati i tij ish për një copë here, nuk mbante kurrë zëmrim, dhe kur e mesonte se ato kallzime ishin çpifje të bëra me qëllim te keq për të prishur punë, i jipte prapë dorën atij njeriu me te cilin e kish prishur miqësinë nga shkaku se ish kallzuar liksht prej njerësve ziliqarë.
Mi ketë pike, kujtojme ketu nje anekdote: Ne vitin 1924, ca “miq” i thane Faik Konitzes se nje axhent vaporesh ne Boston, i qojtur Nikolla Noçka, bente propagande te keqe kundre tij. Nga ay shkak, Konitza kish disa muaj qe nuk e veshtronte me sy te mire Noçken. Diten e Pashkeve, Nokça mbushi xhepat me vezë të kuqe dhe vajti në zyrat e Shoqërisë “Vatra.” Pasi i gostiti me nga një ve te kuqe zyrtarët dhe puntorët e shtypeshkronkes, pyeti sekretarin Z. Pandeli Çeco se a ish kryetari brenda. Z. Çeco i tha: “Është në zyren e tij, po mos e hap derën, trokellit më pare.” Dhe ashtu bëri. Kur hapi deren e zyres Faik Konitza, pa se mysafiri qe i vajti ish Noçka! Natyrisht e ftoj brenda, dhe e gostiti me një cigarete. Z. Noçke i tha: “Z. Kryetar, t’uroj per shumë vjet gezuar Pashket, urdheroni keto dy veze te kuqe per kujtim te dites se sotme si pas zakonit t’onë, dhe lutem me jepni leje te shkoj se kam per te bere shume vizita te tjera.” Dhe dolli jashtë.
Pake minuta më pas, Faik Konitza hapi derën e zyrës së tij dhe pyeti sekretarin: “Z. Çeco, a ke pakez kripë aty të hame këto vezët qe na solli Z. Noçke?” Pasi mori kripën nga sekretari, e qiroj një ve, e hengri ate, dhe nisi te qeronte tjatren. Atë çast, tha: “Mor ky Noçka nuk është njeri i lik, po mua me kanë marë më qafë shokët qe me kallzojnë për keq, dhe unë i besoj fjalët e tyre !” Sekretari, per te bere shaka ose me qellim per te prishur pune, i tha: “Kemi te drejt ne në Shqiperi kur thomi se ju Shqiptaret Muhamedane genjehi me nje ve te kuqe.” Ahere Faik Konitza mori inat, i hodhi vezen dhe kripen ne shportet, dhe i’u drejtua sekretarit: “Po ja se ku e provon vete qe keshtu si ti jane ata njeres te cilet me prishin mua me miqt’e e mij; ti nuk je i kenaqur kur me shikon mua t’armiqesuar me nje njeri vetem, me te cilin ti munt te kesh nonje meri personale, po perpiqesh qe si munt te me besh armik me te gjithe vellezerit Shqipetare te kershtere!” Pastaj hyri prape ne zyren e tij, e hoqi deren me force, dhe nuk i foli sekretarit per nje jave.
Eshte fare e vertete qe shoket e liq e patne mare me qafe Faik Konitzen, jo nje here, po kurdohere. Per shembull, nga fundi i motit 1935, dy “shoke” ziliqare ne Boston, miqt’e mij dhe te Faik Konitzes, e kallzuan kundre meje: i than se gjoja une u’bera “mik i ngushte” me dy njeres te cilet ishin denuar nga kuvendet e “Vatres,” dhe i urrente teper Faik Konitza, jo per gje tjeter po i kish provuar më shume se njer here si njeres te shtrember, te paqendruar, grindavece, etj. Goditi qe ata dy njeres u shkrojtne anetare te “Vatres,” dhe sido qe ne mbledhjen e komisionit une votova qe atyre dy njeresve t’u ktheheshin te hollat e kesteve dhe te mos pranoheshin per anteare, kundershtaret e mij i thane Konitzes se une “pata gisht” n’ate mes. Nga ay shkak erdhi perçarja, – u mbyll “Vatra” – dhe borxhliu zaptoj shtypeshkonjen e “Diellit” per nje borxh prej nja 2,300 dollaresh. Pas asaj ngjareje te shemtuar, une dolla neper kollonite shqipetare per te biseduar me Vatranet mi punet e “Vatres.” Me 20 te Jenarit 1936, qendrova ne Ëashington dhe vajta ne Legaten e Shqiperise qe vizitova Faik Konitzen. Nuke vajta per te mbrojtur veten t’ime nga çpifjet e renasheve, po vajta se kisha nje adhurim te veçante per te, per Faik Konitzen, i cili, sido qe ish i kallzuar shume keq nga kundershtaret e mij, me priti me fisnikerin’e tij te zakoneshme. Ne bisedim-e-siper, me tha: “Kudo qe te vesh, me shkruaj letra dendur, po letrat te jene te shkruara me dore, jo te shtypura ne maqine, se miq ishim, dhe prape miq jemi, vete, shoke s’jemi me si me pare.” Nj’a kater vjet më von, e zgjodhi te verteten qe ato akuzime kundre meje ishin te rema.
Faik Konitza që Shqipetar i kulluar, i pajosur me te gjitha cilesit’e mira te gjysherve t’ane; pandehte pastaj se çdo Shqipetar esht i kthiellt, nuke genjen e nuke çpif, perandaj besonte shpejt çdo njeri me maske Shqipetari, – dhe e merjin me qafe “shoket” e liq.
Po le t’i leme gjer ketu cilesit’ e larta personale te tij, dhe le te thomi pak fjale mi Faik Konitzen si burre Shteti e si nje nga beresit e Shqiperise, mi Faik Konitzen si zbulonjesin e Flamurit te Skenderbeut e si kryeleronjesin e gjuhes shqipe; mi Faik Konitzen si apostullin e Shqipetaresise.
Faik Konitza lindi ne Konice (Shqiperi) ne Prillin 1875, dhe vdiq ne Ëashington (Kryeqytetin e Shteteve te Bashkuara t’Amerikes) me 15 te Shen-Endreut 1942. Familia e bejlereve te Konices, nga e cila lindi Faik Konitza, eshte nje nga më te parat e më te nderuarat familie te Shqiperise. Faik Konitza kish mesime teper te larta, ish i graduar nga Univeresitete me rendesi e te degjuar te botes; veçan kesaj, e kish bere natyra njeri te mentshur.
Kur u-kuptua sheshit ne vjetet e funtme te Shekullit shkuar se Karta e Turqise do te ndryshohej nga themeli, the u-duk se perandoria e Osmanit do te mirte funt, kombesit e tjera te Ballkanit derguan menjehere ne Perendim udheheqes te zott te cilet shtruan perpara botes te drejtat e tyre kombetare. Vetem zeri i kombesise shqiptare nuk u-degjua n’ate kohe per te kerkuar te drejtat e Shqiperise. Munt te thomi se LIdhja e Pizrenit pati fryme kombetare; e besojme q’ashtu eshte, po, ne mos gabohemi, qe n’ate kohe dhe gjer me 1896, – nje kohe miaft e gjat, – nuk u-be nonje levizje serioze per te zgjidhur fatin e Shqiperise. Si më pare ashtu dhe pastaj, puna e kombesise shqipetare kish mbetur ne heshtje, ne nje heshtje si te vdekjes. Ishin n’ate kohe miaft Shqipetare qe e kuptojin rezikun e Shqiperise, po ose nga frika, ose nga ftohtesia e zemres, ose nga interesat e tyre personale, nuke nxuarne ze fare: te gjithe ishin shtruar ne çanakun te mbushur me pilaf prej Sultaneve te Turqise.
1896: – I vetemi ze qe dolli per te kerkuar te drejtat e kombesise shqiptare, që zeri i Faik Konitzes. Djal’ i ri nga mosha, vetem 21 vjetsh, po i pajosur me dituri te gjere e me ideale te larta kombetare, me 1896 Faik Konitza botoj rivisten “Albania: ne Bryksel te Belgjikes, nje riviste kombetare shqip dhe frengjisht me rendesi te veçante politike dhe letrare. E vazhdoj botimin e asaj riviste gjer me 1909, kur erdhi n”Amerike.
Zeri i Faik Konitzes per te drejtat e kombesise shqipetare u’degjua papushuar, an’-e-mb’-ane te botes, qe me 1896 dhe gjer ne diten e fundit kur vdiq. Me zotesin’ e tij te pashoqte, me penden e tij te mprehet, dhe me diturin’ e tij te pakufishme, Faik Konitza e beri çeshtjen e Shqiperise nje çeshtje politike te gjalle.
1899: – Po nje komb nuk munt te dale perpara botes si njesi politike pa patur nje shenje kombetare. Ashtu punoj pareshtur gjer sa e gjeti shenjen e bashkimit kombetar: me 1899 Faik Konitza zbuloj Flamurin e Skenderbeut, i harruar qe me 1467. Passi e nxori nga harrimi, passi i fshiu pluhurin e shekujve, Faik Konitza, pa pertuar e pa u- lodhur, e valoj atë flamur perpara zemrave te Shqipetareve. Me zbulimin e flamurit, Faik Konitza i dha botes se huaj ta kuptoje se Shqiperia kish jo vetem nje te shkuar politike dhe nje gjallesi kombetare, po dhe nje flamur historik: nje flamur me qindera vjete më te vjeter nga flamuret e kombesive te tjera te Ballkanit. Q’ahere u’be batalle fjala e Bismarck-ut qe tha se s’ka Shqipetare dhe qe Shqiperia nuk eshte gje veç nje emer gjeografik.
1909: – Faik Konitza erdhi n’Amerika me 9 te Vjeshtes Dyte 1909 qe mori redaksin’ e “Diellit” ne dore, i cili botohej prej shoqerise “Besa-Besen” dhe gjer ahere drejtohej prej Fan S. Nolit. Posa shkeli n’Amerike, Faik Konitza u-perpoq per themelimin e nje shoqerie te madhe kombetare, ku rreth saj te mblidheshin gjithe Shqipetaret e Amerikes. Me perpjekjet e Faik Konitzes, te Fan Nolit dhe te disa shokeve te tjere, ne dunt te Marsit 1912 u-themelua ne Boston Federata Pan-Shqiptare “Vatra” e Amerikes.
Ketu kemi vene re me habi se ca “shkrimtare” te rinj njohin Sotir Pecin si “themelonjes te Diellit e te Vatres,” edhe per gjithe aktivitetet e Shqipetareve te kurbetit! Sotir Pecin e çmojme si Shqipetar te mire dhe patriot, te kulluar, po ay s’pati gisht fare ne themelimin e “Diellit” e te “Vatres;” ndothta atij nuk i qe shtire as n’endre nje shoqeri e madhe dhe e forte si Federata “Vatra.” Sotir Peci ndenji n’Amerike fare pake kohe, nxori gazeten “Kombi” per nje kohe te shkurter, me 1907 shkoj prape ne Shqiperi, e la gazeten ne duar te huaja, e cila u’mbyll pas pake muajsh.
Ja dhe nje tjeter shaka te bukur: Nj’a dy vjet te shkuar, kur u festua Dita e Flamurit, nje flete shqipe tha se flamurin qe ngriti Ismail Qemali me 1912 ne Vlore, “ish i qindisur prej Zonjes Korça”! Po ku e gjeti atë flamur ajo zonje e nderuar? Perse fleta shqipe i dha rendesi më teper asaj qe e qindisi dhe jo Atij qe e zbuloj flamurin, nga urrejtja qe kish per të, apo nuk e dinte historin’ e flamurit? Keta te vete-thene “shkrimtare” ose jane dembele dhe pertojne te bejne remime mi historin’ e ringjalljes te Shqiperise, ose kane merira te vjetera dhe duan te mbeten budallenj per inate personale.
Nga Shqipetaret e kurbetit, – ose te “mergimit.” – qofshin te Misrit, te Rumanise, te Bullgarise e te Turqise, vetem Shqiptaret e Amerikes bene sherbimet më te mbedha e më të vyera per Shqiperine, dhe ato sherbime i bene nene udheheqjen e Faik Konitzes e te Fan Nolit.
N’ate kohe qe shtronte te drejtat e kombit shqipetar perpara botes se huaj, n’ate kohe qe perpiqej per te stervitur Shqiperine ne pune shoqerore dhe qeveritare, n’ate kohe Faik Konitza i jipej dhe lerimit te gjuhes shqipe, e cila, gjuhe e vjeter dhe e bukur, kish mbetur e paleruar. Asnjë njeri nuk e kupton e nuk e do frymen e shqipes se kthiellt aqe sa e kuptonte dhe e donte Faik Konitza, i cili kurre nuke pushoj dhe nuke ndjeu lodhje duke kerkuar udhe te re per fjale te vjetera gjer sa i dha gjuhes shqipe fuqine qe i mungonte ne te çfaqur mendimet dhe ndienjat. S’ka asnjë dyshim se shkrimet e Faik Konitzes jane per nxenesit shqipetar nje shkolle e veçante ku perparimi ne te shvilluar te gjuhes s’one duket çap pas çapi. Kur bisedoje me Faik Konitzen mi gjuhen shqipe, mi zakonet e bukura te gjysherve t’ane, mi historin’ e vjeter te Shqiperise e mi te pritmen e saj, te dukej sikur fjaloseshe me perendin’ e Shqipetareve dhe te vinte keq kur qasej koha e gjumit qe do te ndaheshe prej tij.
Faik Konitza qe njeri shumë i lartë për Shqipetarët. dhe këtë gjë e kanë çfaqur disa te huaj, njerës të ditur. Sikur të kish lindur n”Amerike, n”Ingli, ne France, a në Gjermani ose n’Itali, do t’ish sot më famë të përbotshme dhe do t’i kishin ngritur shtatë prej brunzi. Po lindi ne Shqipëri, në një komb të vogël, ne mes te Ballkanit, ku veprat e njerësve të ditur nuk çmohen.

[1] Ky artikull wshtw i botuar edhe ne Dielli, edhe ne “Jeta Muslimane Shqiptare” vol.IV, nr.1, janar -mars 1953,f.5
* Ribotohet me rastin e -2016, Vitit i Faik Konices shpalle nga Federata Panshqiptare e Amerikes VATRA

KOSOVA NË LOJËN PUTINISTE

by

Shkruan: Dr. Islam LAUKA/
diplomat, pedagog/
Tetë vjet pas shpalljes së pavarësisë së saj, Kosova është njohur nga shumica e shteteve të botës, është anëtarësuar në një numër organizatash rajonale, megjithatë ajo vazhdon të mbetet jashtë familjes së madhe të OKB-së dhe organizatave të tjera të rëndësishme ndërkombëtare. Subjektivitetit i saj ndërkombëtar vazhdon të jetë i cunguar. Kjo situatë është pasojë e veprimit të një konfluence faktorësh, të brendshëm e të jashtëm, rajonalë dhe jashtërajonalë.
Midis faktorëve të jashtëm, padyshim, Rusisë putiniste i takon “merita” kryesore për krijimin e pengesave dhe vështirësive, me të cilat po ballafaqohet Kosova në rrugën e afirmimit të shtetësisë së saj, në rrafsh ndërkombëtar.
Kremlini vërtet dështoi në përpjekjet e tij intensive për ta bllokuar dhe minuar shpalljen e pavarësisë së Kosovës, por tani ka se me çfarë të “mburret”, sidomos, me dëmin që po i shkakton asaj për t‘u njohur ndërkombëtarisht.

KOSOVA SI PJESË E RRËFIMIT PUTINIST ANTIPERËNDIMOR

Në intervistën e parë të Presidentit rus për vitin 2016, botuar në tabloidin e njohur gjerman, “Bild”, me 11 janar, Kosova zë një vend qëndror, ashtu siç ka ndodhur në intervistat dhe fjalimet e tij më të rëndësishme, tash 16 vjet, sa është në pushtet.
Kosova është një ndër kuajt e betejës që Putini ka përdorur dhe po përdor kundër Perëndimit, krahas atyre për “pasojat” e zgjerimit të NATO-s dhe mbrojtjes antiraketë.
Në dy mandatet e para, mantra e Putinit për Kosovën, e përsëritur pa fund, në Kremlin, në Bruksel, në Nju Jork (OKB) dhe në vizitat e tij në Azi, Afrikë dhe Amerikën Latine ishte kjo: ndërhyrja e NATO-s dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Jugosllavi, në vitin 1990, pa miratimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe pa përfillur mendimin e Moskës, ishte një shkelje e rëndë e parimeve të njohura mbi integritetin territorial të shteteve të pavarura e sovrane, mosndërhyrjen në punët e tyre të brendshme dhe paprekshmërinë e kufijve ekzistues. Shkurt, shkelje e hapur e ligjit ndërkombëtar. E tillë ishte edhe shpallja e njëanshme e pavarësisë së Kosovës, me 17 shkurt 2008.
Në përshtatje me mantrën putiniste, gjithë sistemi i politikës së jashtme ruse dhe strukturat e tij u vunë në kërkim të “argumenteve” që vërtetojnë se pavarësia e Kosovës nuk është as e ligjshme, as legjitime. U cituan nene, statute, ligje, konventa, marrëveshje dhe precedentë ndërkombëtarë që “dëshmonin” epërsinë e parimeve të integritetit territorial të shtetit dhe paprekshmërisë së kufijve ekzistues mbi të drejtën e popujve për vetëvendosje. E drejta ndërkombëtare u shpall “ideologji e politikës së jashtme të Rusisë”.
Edhe radiacioni informativ i Kremlinit u vu në shërbim të mantrës putiniste. Pavarësimi i Kosovës u quajt si pjesë e projektit amerikan për kontrollin e Ballkanit dhe dëbimin e Rusisë nga ky rajon. Bashkimi Europian u akuzua se i shkon pas Amerikës, në mënyrë të verbër, ndërkohë që Uashingtoni me strategjinë e “kaosit të drejtuar” synon dobësimin dhe përçarjen e vetë Europës.
Në një përpjekje tjetër për të parandaluar shpalljen e pavarësisë së Kosovës, në Samitin e G 8, mbajtur në qershor 2007, në Hejligendamm, Vladimir Putini paralajmëroi vendet perëndimore se “shkëputja e Kosovës nga Serbia do të ishte një disfatë për krishtërimin në luftën e tij epike kundër islamit”. Ishte një tezë e huazuar nga diktatori serb, Sllobodan Millosheviç dhe e përhapur nga turbopropaganda e Institutit të Sllavistikës së Moskës, për ta paraqitur luftën për liri të shqiptarëve të Kosovës, si luftë fetare dhe si përplasje midis civilizimit të krishterë, të mbojtur nga Serbia dhe Rusia dhe atij musliman, të mbrojtur nga shqiptarët. Perëndimi u akuzua se mori anën e “ekstremistëve” dhe “terroristëve” shqiptarë. Më vonë, Putini do të akuzonte Perëndimin për mbështetjen edhe të terroristëve që luftonin kundër Rusisë në Kaukazin e Veriut.
Pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës, turbopropaganda e Kremlinit kundër Perëndimit u intensifikua edhe më shumë, duke e akuzuar atë se, me paramendim, krijoi “precedentin”e Kosovës, i cili, gjoja, do të hapte “kutinë e Pandorës” të konflikteve seperatiste, kudo në botë.
Shkaku kryesor i pakenaqësisë së Moskës me Perëndimin nuk ishte “bombardimi i Serbisë aleate”, as shpallja “e njëanshme e pavarësisë së Kosovës”, por refuzimi i kërkesës së Putinit për ta klasifikuar rastin e Kosovës, jo sui generis, por universal. Universalizimi i këtij rasti do të legalizonte të drejtën e Kremlinit për të ndërhyrë sa herë ta kërkonin interesat e tij në hapësirën ish-sovjetike. Pikërisht ky refuzim i perëndimorëve “e poshtëroi” keq Putinin, i cili si manipulues profesionist e fryu edhe më shumë “poshtërimin” rus, duke e bërë pjesë të rëndësishme të rrëfimit të tij antiperëndimor, në funksion të axhendës së tij politike, brenda dhe jashtë vendit.
Në atë fazë, strategjia e rrëfimit putinist antiperëndimor kishte disa objektiva. Ajo synonte: shfrytëzimin e “poshtërimit” si një narkotik politik për mobilizimin e shoqërisë ruse për t`u përballur me situatën e “kështjellës së rrethuar”; rikthimin dhe konsolidimin e pozitave të fuqisë së madhe në marrëdhëniet ndërkombëtare; parapërgatitjen për”hakmarrjen” e madhe që Kremlini e konsideronte të pashmangshme.
Nga tre pjesët përbërëse të rrëfimit putinist antiperëndimor, që ftonin rusët për “hakmarrje”, ajo për Kosovën paraqitej si më e padhimbta dhe më e lehta për t`u realizuar. Duke qenë anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit, Moska shfrytëzoi me zell instrumentin e vetos, kundër Kosovës dhe pavarësisë së saj. Ky instrument ishte i pafuqishëm ndaj zgjerimit të NATO-s dhe programit të mbrojtjes antiraketë.
Megjithatë, kur flitet për “hakmarrjen” ruse, duhet patur parasysh se ndërhyrjet e saj të armatosura në Gjergji dhe Ukrainë, të cilat paraqiten prej saj si të motivuara nga ndjenja e hakmarrjes për poshtërimin që, gjoja, i paska bërë Perëndimi në Kosovë, në të vërtetë, janë të frymëzuara nga interesat e saj shtetërore dhe të drejtuara, jo nga e shkuara e “fyerjeve” dhe “poshtërimeve”, por nga e ardhmja e saj si fuqi e madhe.

INKOHERENCAT PUTINISTE RRETH KOSOVËS

Pas ndërhyrjes ushtarake në Gjerogji, në gusht të vitit 2008 dhe njohjes së dy rajoneve të saj, Abhazisë dhe Osetisë së Jugut, si shtete të pavarura dhe sovrane, por sidomos, pas aneksimit të Krimesë dhe konfliktit të armatosur me Ukrainën, në vitin 2014 e në vazhdim, Vladimir Putini ka “zbuluar” parime dhe norma të tjera në të drejtën ndërkombëtare. Në intervistën e tij në gazetën “Bild”, Putini thekson: çdo popull ka të drejtën e vetëvendosjes; vullneti i popullit duhet respektuar gjithmonë; nëse një popull vendos të shkëputet nga shteti ku bën pjesë, nuk ka nevojë të merret leje nga autoritet qëndrore; nuk kanë rëndësi kufinjtë, as territori, por fatet e njerëzve.
Duke hequr paralele midis Kosovës dhe Krimesë, në këtë intervistë, por edhe në intervista e fjalime të tjera të viteve të fundit, Putini nuk nguron që t’i vlerësojë si “situata absolutisht analoge” dhe të ripërsërisë pyetjen, “në qoftë se u lejohet shqiptarëve të Kosovës, përse mos t’u lejohet edhe të tjerëve?” (Abhazisë, Osetisë së Jugut, Krimesë…I.L.)
Megjithatë, pas “analogjisë absolute” të këtyre dy rasteve, Putini konstaton se ato kanë edhe ndonjë dallim “ të vogël”. Sipas tij, Kosova e shpalli pavarësinë e saj më votim të parlamentit, ndërsa Krimeja me referendum. në logjikën e tij, ky dallim e bën rastin e Krimesë më të ligjshëm dhe më legjitim se atë të Kosovës. “Gjetja” e Putinit nuk është gjë tjetër, veç një shtrembërim e falsifikim i realitetit. E vërteta është se referendumi për pavarësine e Kosovës është zhvilluar, që në shtator të vitit 1991, me tregues më të lartë se referendumi i Krimesë, sa i takon pjesëmarrjes dhe votës pro pavarësisë.
Për të argumentuar qëndrimet e veta, presidenti Putin i referohet Rezolutës se Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, të vitit 1970, Mbi Parimet e Marrëdhënieve Miqësore dhe Bashkëpunimit midis Shteteve, Konventës Ndërkombëtare mbi të Drejtat Civile dhe Politike të vitit 1966, si dhe pikës 2 të nenit numër 1 të statutit të OKB-së. Është e vërtetë se këto dokumente, sidomos, Deklarata mbi Parimet e Marrëdhënieve Miqësore dhe Bashkëpunimit midis Shteteve, mbështesin konceptin, sipas stë cilit, respektimi i tërësisë territoriale nënkupton sigurimin nga shteti përkatës të të drejtës së popujve për vetëvendosje dhe mospërdorimin e forcës shtetërore për t’i detyruar ata që të qëndrojnë në përbërje të tij. Gjithashtu, për të justifikuar referendumin e Krimesë dhe aneksimin e saj nga Rusia, Putini po i referohet edhe mendimit këshillues të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për Kosovën, të datës 22 korrik 2010, sipas të cilit, shpallja e pavarësisë së saj nuk është në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare.
Por kur krahasohen qëndrimet e fundit të Putinit me ato të mbajtura në dy mandatet e para të tij, rezulton se kemi të bëjmë me një inkoherencë të dukshme, politike, juridike dhe morale të udhëheqësit rus.
Së pari, inkoherenca putiniste shfaqet në përdorimin selektiv dhe instrumental të ligjit ndërkombëtar, për dy raste që, siç i klasifikon ai Kosovën dhe Krimenë, janë “absolutisht analoge”. Në rastin e Kosovës, ai bëri “mbrojtësin” e paepur të së drejtës ndërkombtare, nga pozita konservatore, statike. Në rastin e Krimesë, Putini bën “novatorin” e ligjit ndërkombëtar, nga pozita revizioniste, duke e konsideruar atë si një të drejtë në zhvillim dhe ndryshim.
Së dyti, Putini me qëllim i fut në një thes Kosovën dhe Krimenë, megjithëse ai e di fort mirë që, veç disa “analogjive” të sipërfaqshme, edhe ato të rreme, në thelb, këto dy raste nuk kanë asgjë të përbashkët. Siç dihet, Kosova, para se të jetë rast i vetëvendojses deri në shkëputje, është rast i shpërbërjes me dhunë të ish-Federatës Jugosllave. Politika e spastrimit etnik dhe e terrorit te strukturuar shtetëror, të ushtruar nga regjimi i Sllobodan Millosheviçit, që coi në ndërhyrjen e NATO-s, në vitin 1999, për të parandaluar katastrofën humanitare, si dhe 9 vjet protektorat ndërkombëtar, janë argumente shtesë, në favor të pavarësimit të Kosovës.
Në rastin e Krimesë, nuk kemi të bëjmë as më shpërbërje të shtetit ku ajo bënte pjese, pra të Ukrainës, as më spastrim etnik, as me terror shtetëror, por më shumë me rreziqe të supozuara, nga ana e Kremlinit.
Dallim tjetër thelbësor përbën fakti që Kosova sot është shtet i pavarur dhe sovran, ndërkohë që pavarësia e Krimese ishte jetëshkurtë, vetëm njëditore, sepse të nesërmen ajo u aneksua nga Rusia, në bazë të një referendumi, ku qytetarët krimeas, shprehën “vullnetin e tyre të lirë” në prani të tankeve dhe trupave ushtarake ruse.
Inkoherenca putiniste rreth Kosovës vazhdon më tej. “Analogjia absolute” e tij për Kosovën dhe Krimesë, injoron plotësisht fakte të tilla si Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshmë të OKB-së, numër 68/262, datë 27.03.2014 “Mbi integritetin territorial të Ukrainës”, e cila nuk njeh rezultatet e referendumit të Krimese dhe aneksimin e saj nga Rusia e vlerëson si të paligjshëm. Nuk ka ndonjë dokument të kësaj natyre që shprehet kundër pavarësise së Kosovës, përkundrazi, kemi disa dokumente të Këshillit të Sigurimit dhe të AP të OKB-së, që konfliktin në Kosovë e kanë trajtuar në kuadrin e kapitullit të shtatë të statutit të OKB-së, si kërcënim për paqen e sigurine ndërkombëtare, ndërsa mendimi këshillues i GJND-së e legalizon shpalljen e pavarësisë së saj.
Kulmin e saj, inkoherenca putiniste e arrin kur Presidenti rus deklaron se Krimeja është një çështje e mbyllur, e zgjidhur përfundimisht, ndërkaq, Kosovën jo vetëm që nuk e njeh, por ende e konsideron një çështje të pazgjidhur. Me paradoksin putinist, rasti i Kosovës justifikon, legalizon dhe legjitimon zgjidhjen e rastin të Krimesë, por jo atë për veten e saj. Kjo zgjidhje, sipas Putinit, duhet të bazohet në rezolutën 1244, kurse qëndrimi i Moskës ndaj kësaj çështjeje do të jetë i njejtë me atë të Beogradit. Për Putinin edhe pavarësimi i mikrorajoneve të Gjeorgjise, Abhazisë dhe Osetisë së Jugut, është një çështje e mbyllur, sepse si shtete të pavarura dhe sovrane, i njeh Rusia. Kaq mjafton. Për tjetër njohje nuk kanë nevojë. Se Tbilisi është kundër pavarësisë së tyre, nuk ka fare rëndësi. Se Kievi është kundër aneksimit të Krimesë nga Rusia, as kjo nuk ka fare rëndësi. Ndërsa, që Beogradi është kundër pavarësisë së Kosovës, kjo po, ka shumë rëndësi.
Instituti i Sllavistikë në Moskë dhe ndonjë pseudoanalist serb në Beograd përpiqen ta shpjegojnë këtë qëndrim me “serbofilinë” ruse. Një tezë e tillë është krejtësisht e pathemeltë. E vërteta është se jo “ serbofilia”, por interesat shtetërore ruse e përcaktojnë qëndrimin e Kremlinit lidhur, me Kosovën. Aktualisht, këto interesa kërkojnë që ajo ta mbajë Serbinë të lidhur pas vetes. Së pari, për ta shfrytëzuar territorin e saj, në zemër të Ballkanit, për projektet potenciale infrastrukturore ruse, së dyti, për të mbajtur gjallë shpresat e Moskës që pozicioni “ në dy karrige” i Serbisë të anojë, gradualisht, nga Rusia, jo nga Bashkimi Europian. “Mbështetja” e Putinit për Kosovën e mban të lidhur Beogradin pas Moskës.
Në plan rajonal, Rusia është e interesuar që, jo vetëm Kosova, por gjithë Ballkani të jetë i trazuar, i tensionuar dhe i çorientuar. Pavarësisht se vendet ballkanike, përgjithësisht, janë përcaktuar për integrim euroatlantik, Drejtoresha e Qendrës së Studimit të Krizës Jugosllave, pranë Institutit të Sllavistikës në Moskë, Elena Guskova, në një shkrim të sajin, të këtyre ditëve, shtron pyetjen: Tani që Rusia e ka bërë zgjedhjen e saj (kupto, kundër Perëndimit- I.L.), “cila do te jetë zgjedhja që do të bëjnë vendet ballkanike të traditës ortodokse…, Perëndimi, Rusia, apo politika famëkeqe “shumëvektorëshe”, që është sinonim i pafytyrësisë dhe mungesës së qasjes strategjike?”
Gjatë vizitës së tij të fundit në Beograd, Zëvendëskryeministri rus, Dimitri Rogozin, paralajmëroi se, “në qoftë se Serbia e harmonizon politikën e saj të jashtme me Bashkimin Europian, ju do të keni Këlnin tuaj këtu”.
Qëndrimi i ashpër rus ndaj Malit të Zi, i cili mori ftesën për anëtarësim në NATO, tashmë dihet. Edhe vlerësimi rus për protestat antiqeveritare, vitin e kaluar, në Maqedoni, si të nxitura e të frymëzuara nga jashtë, dihet.
Forcat më radikale dhe ultranacionaliste në Ballkan po marrin zemër nga mbështetja ruse. Presidenti i Serbisë, Tomisllav Nikoliç, deklaroi se serbët, vërtet, dëshirojnë të jetojnë si në Perëndim, por “zemrat tona i kemi në Lindje”. Nga ana e tij, Presidenti i Republikës Serbe të Bosnjes, Millorad Dodik, deklaroi se tek Rusia e fortë sheh garancinë për sigurinë e serbëve.
Përvojën e “suksesshme” të referendumit të Krimesë, Instituti i Sllavistikës në Moskë, politikanë dhe dipolomatë rusë ua ofrojnë Malit të Zi për çështjen e anëtarësimit në NATO si dhe serbëve të Bosnjes dhe atyre të Kosovës për të drejtën e vetëvendojses. Ndërkaq, Partia Radikale Serbe, shpreson se, ashtu siç u kthye Krimeja në gjirin e Rusisë, edhe “Kosova e Metohija”, me ndihmën e Moskës, mund t’u kthehen Serbisë.
Për arritjen e qëllimeve të veta, loja putiniste nuk ndalet as para aktivizimit të minave historike, me të cilat rajoni ynë është aq i pasur, siç janë konfliktet ndëretnike, grindjet territoriale ndërshtetërore, etj.
Jashtë Ballkanit, Putini vazhdon ta instrumentalizojë “precedentin Kosovë”, sidomos, në hapësirën ish-sovjetike. Absurditeti i logjikës putiniste arrin deri aty sa të pohojë se pavarësia e Kosovës çoi në konfliktet në Gjeorgji dhe Ukrainë. Historia e pasur ekspansioniste e Rusisë e hedh poshtë shumë lehtë këtë argument. Jo “precedenti i Kosovës”, por interesat gjeostrategjike, gjeopolitike dhe gjeoekonomike, e çuan ushtrine ruse në Gjeorgji dhe në Krime. Politikën dhe diplomacinë ruse, historikisht e kanë lëvizur dhe e lëvizin edhe sot, jo analogjitë dhe precedentët, por, interesat e saj si fuqi e madhe.
Së fundi, në plan më të gjerë ndërkombëtar, nuk përjashtohet që Putini të planifikojë shfrytëzimin e Kosovës si pjesë të një ujdie të madhe, në bazë të formulës së vjetër, quid pro quo. Në këtë kontekst, ai mund të ofrojë njohjen e Kosovës, në këmbim të njohjes nga Perëndimi të aneksimit rus të Krimesë.

LOJA PUTINISTE – PASOJË E FUQISË RUSE, APO E DOBËSISË PERËNDIMORE?

Loja putiniste në Kosovë është pjesë e një loje më të madhe, që ai e ka nisur, që kur erdhi në pushtet, për rikthimin e statusit të fuqisë së madhe për Rusinë dhe zënien e një vendi “më të denjë” për të në hierarkinë e fuqive kryesore botërore.
Loja e tij me Kosovën u ka paraprirë aksioneve të tij ushtarake në Gjeorgji dhe Ukrainë.
Qëndrimet e tij, pa kompromis, gjatë procesit të statusit të Kosovës dhe përpjekjet e Rusisë për zgjatjen, pa fund, të bisedimeve për gjetjen e një zgjidhjeje, kërcënimi i hapur i Moskës zyrtare se, nëse plani Ahtisari futet në axhendën e Këshillit të Sigurimit, Rusia do të ushtronte të drejtën e vetos, thirrja me urgjencë e Këshillit të Sigurimit për të dënuar shpalljen e pavarësisë së Kosovës dhe deklaratat për “hakmarrje”, pas 17 Shkurtit 2008, Perëndimi i mori si reagime normale të një vendi që, pavarësisht kundërshtimeve, “është si ne” dhe, herët a vonë, “do t’u bashkohet qëndrimeve tona për Kosovën”. Megjithëse u shfaq më qartë në rastin e Kosovës, koncepti se Rusia “është si ne” është më i hershëm. Ashtu siç konstaton me të drejtë studiuesja Julia Shevcova, rendi botëror pas “luftës së ftohtë” u ndërtua mbi premisën se Perëndimi, tashmë, nuk ka kundërshtarë ideologjikë dhe se “Rusia mund të bëhet partnere e tij”. U besua se demokracia në Rusi mund të ndërtohet e forcohet me ndihmën e tubacioneve të naftës dhe të gazit, me investime në fushën e industrisë dhe, përgjithësisht, me shtimin e lidhjeve ekonomiko-tregtare. Disa autorë postmodernistë vlerësuan se Rusia është e orientuar nga Europa. Sipas tyre, kishte mbërritur ora e marrëdhënieve ndërkombëtare etike.
Edhe diskursi i një pjese të mirë të realistëve, nga pozita të kundërta me ato të liberalëve postmodernistë, në vend që të përmbante propozime për masa që do të çonin në frenimin e Rusisë, gjë që do të ishte e natyrshme për shkollen e tyre, përgjithësisht, ofroi qasjen e përshtatjes me Moskën.
Nga të dy krahet u kërkua që “të kuptohet Putini” dhe Perëndimi të përpiqet që me veprimet e tij të mos e provokojë dhe të mos e fyejë atë. U shfaq mendimi se Perëndimi ia ka më shumë nevojën Rusisë, se sa Rusia perëndimit.
E ndërtuar mbi iluzione, politika perëndimore injoronte ose nuk i vlerësonte si duhet, jo vetëm kërcënimet, por as veprimet agresive të Putinit. Udhëheqësi i Kremlinit kërkonte që Rusia të ndikojë në formësimin e ngjarjeve, sidomos, në “fqinjësinë e afërt” të saj. Që në mandatin e tij të dytë, Putini e formuloi këtë kërkese në dokumente të rëndësishme shtetërore, si në konceptin e politikës së jashtme, në strategjinë e sigurisë kombëtare etj, por askush në Perëndim nuk e mori atë seriozisht.
Reagimi perëndimor, pas ndërhyrjes ushtarake të Rusisë në Gjeorgji dhe njohjes, nga ana e saj, të Abhazisë dhe Osetisë së Jugut si shtete të pavaruara dhe sovrane, ishte krejtësisht retorik, por edhe retorika ishte e vakët. Asnjë lloj sanksioni nuk pati ndaj Rusisë. Perkundrazi, në Deklaratën e Samitit të NATO-s në Lisbonë, mbajtur në nentor të vitit 2010, dy vjet pas konfliktit me Gjeorgjinë, u kërkua “forcimi i partneritetit ekzistues midis NATO-s dhe Rusisë” dhe u vlerësua se bashkëpunimi i tyre ‘ka rëndësi të madhe strategjike”. Perëndimi dhe Rusia vazhduan “biznesin”, si zakonisht. Kjo ishte ajo çfarë kërkonte Rusia nga Perëndimi: që të mos ndihej e fyer dhe e poshtëruar, duhej që të mos ndëshkohej, kur ajo të shkelte rregullat e lojes dhe ligjin ndërkombëtar. Kështu edhe ndodhi.
Pas vitit 2008, Rusia ia mori shizën Perëndimit dhe vazhdoi realizimin e planeve te veta si fuqi e madhe, pa hasur ndonjë rezistencë serioze, nga ana e tij.
Bashkimi Europian, i përfshirë në krizën e euros dhe atë institucionale, i zënë kryesisht me hallet e veta, shpresoi se “fuqia e ashper” putiniste do të zmbrapsej para “fuqisë së butë” të saj. Siç argumenton Henri Kizingeri, kaplimi i kontinentit të vjetër nga ideja e “fuqisë së butë”, si qëllim në vetevete, kur të tjerët veprojnë në baze të parimit të “fuqisë së ashpër”, çon në çekuilibër.
Veçanës së gabuar konceptuale, në qëndrimin e Brukselit ndaj Rusisë kanë pasur ndikimin e vet negativ edhe disa elementë të tjerë. Një numër kryeqytetesh europiane paraqiten të zbutura në raportet me Rusinë, për shkak të lidhjeve të veçanta historike me të. Si taktisien i rryer, Putini e shfrytëzoi këtë rrethanë për përçarjen e vendeve të BE-së.
Një pjesë tjetër sidomos e ashtuquajtura ‘Europë e vjetër” harroi që, jo shumë larg, por vetëm një çerek shekulli më parë, trupat ruse kanë qenë te dislokuara në zemër të saj. Vladimir Putini nuk mund të mos përfitonte nga skleroza europiane.
Në thellimin e përçarjes midis vendeve të Bashkimit Europian, nuk janë pa ndikim as interesat ekonomike e tregtare të shteteve të caktuara me Rusinë, por jo rrallë, edhe ato personale. Personalitete të njohura perëndimore, si ish-kancelari gjerman, Gërhard Shreder, por jo vetëm ai, u përfshinë në biznese fitimprurëse me Rusinë. Udhëheqës të veçantë të vendeve anëtare të Bashkimit Europian, si presidenti çek Millosh Zeman, u kthyen në apologjetë të politikës putiniste.
Por “suksesin” më të madh në thellimin e përçarjes europiane, Presidenti rus e arriti me Kosovën. Pa mohuar “meritën” e tij në instrumentalizimin e “precedentit” Kosovë, ‘suksesi” putinist e ka bazën tek dobësia e BE-së. Brukseli nuk arriti të ketë një strategji dhe as një politikë të jashtme unike për Kosovën. 5 vende të BE-së u gjetën në një llogore me Rusinë – kundër pavarësisë së Kosovës. Duke zvarritur pa fund procesin e liberalizimit të vizave, Brukseli e ka kthyer Kosovën në një geto.
Izolimi dhe bllokimi i Kosovës në fushën ndërkombëtare është strategji putiniste, por dështimi i saj për anëtarësim në UNESCO, mban vulën edhe të disa vendeve anëtare të BE-së. Rezoluta e fundit e Asamblesë Parlamentarë të Këshillit të Europës, kërkon kthimin e kompetencave të UNMIK-ut, per Interpol-in dhe Europol-in. Ndërkohë, dihet që forcimi i kompetencave tw UNMIK-ut është një psalmë e politikës dhe diplomacisë putiniste, e përsëritur në mënyrë rituale në mbledhjet periodike të KS të OKB-së për Kosovën.
Nuk ka qenë pa probleme as përdorimi i tepruar i “ambiguitetit konstruktiv’, nga ana e Brukselit, në procesin e bisdimeve midis Kosovës e Serbisë. Veç keqkuptimeve midis palëve dhe implikimeve në situatën e brendshme, respektivisht, në Kosovë dhe në Serbi, ai i jep Moskës shkas për interpretime në favor të Beogradit.
Pavarësisht disa arritjeve në planin ndërkombëtar (marrëveshja për programin bërthamor të Iranit, ajo për klimën etj) as politika e Presidentit amerikan, Barak Obama, ndaj Rusisë, nuk mund të konsiderohet e suksesshme. I njohur si “hero i tërheqjes”, Presidenti Obama, la në heshtje një letër të disa personaliteteve te Europës Lindore dhe Qëndrore, në vitin 2009, që tërhiqte vëmendjen për rrezikun rus në rajon. “Rifillimi” i marrëdhënieve me Rusinë, po në vitin 2009, në kuadër të të cilit ai u tërhoq nga zbatimi i programit të mbrojtjes antiraketë në Poloni dhe Çeki, vlerësohet si një politikë e dështuar. “Durimi strategjik” i Obamës dhe “udhëheqja amerikane nga prapavija”, gjithashtu vlerësohen si strategji të dështuara. Deri në ndërhyrjen ushtarake të Rusisë në Ukrainë dhe aneksimin e Krimesë prej saj, Presidenti amerikan e pati zhvendosur vëmendjen nga Europa, duke ia besuar asaj problemet e sigurisë në kontinentin e vjetër. Edhe kjo rezultoi të jetë politikë e gabuar.
Duket se gabimi i Barak Obamës qëndron në atë që, në raportet e tij me shefin e Kremlinit, ai nisej nga kultura strategjike dhe kodi operacional i një presidneti demokrat të një vendi demokratik, si SHBA, ndërkohë që Putini përfaqëson sundimtarin e një shteti autoritar, me kulturë strategjike dhe kod operacional krejt tjetër.
Sa i takon Kosovës, krahasuar me Bashkimin Europian, politika e Shteteve te Bashkuara të Amerikës ka qenë shumë më e vendosur dhe parimore. Megjithatë, në kuadrin e ‘filozofisë së tërheqjes”, gjatë mandatit të parë të Presidentit Obama, u fol për mbylljen e bazes amerikane në Kosovë, Bondstill, gjë që, në kushtet e mësymjes drejt Ballkanit të Rusisë së ringritur dhe ndërtimit prej saj të qendrës humanitare, në fakt të bazes ushtarake në Nish, do të ishte me pasoja negative afatgjata për sigurinë rajonale e më gjerë.
Duke qenë se, në SHBA, 2016-a është vit i zgjedhjes së presidentit të ri, shpresohet që kandidatët për president të nxjerrin mësimet e duhura, për t’ju ofruar zgjedhësve politika dhe strategji më të qarta e më të vendosura në marrëdhëniet me Rusinë. Pozat pro Putinit dhe komplimentet publike, të kandidatit Donald Trump për udhëheqësin rus mund t’i shkojnë për shtat një afaristi që kërkon të arrijë një ujdi fitimprurëse për biznesin e vet, por në asnjë mënyrë, Presidentit të ardhshëm të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

PËRFUNDIME
Loja putiniste me Kosovën, instrumentalizimi i “precendetit” të saj dhe heqja e paraleleve të rreme mes Kosovës dhe konflikteve të tjera në hapësirën ish sovjetike, në mënyrë të veçantë me Krimenë, është bërë burim kërcënimi për sigurinë europiane.
Ajo dëshmon se, pavarësisht ndryshimit të rrethanave, Kremlini vazhdon ta konsiderojë Ballkanin si sferë të interesave të tij strategjike, shumëplanëshe dhe afatagjata. Në logjikën e Kremlinit, ky rajon është pikë e nxehtë rivaliteti midis tij dhe Perëndimit, ku secila palë kërkon avantazhe gjeostrategjike.
Në këto kushte, është e domosdoshme që kthjellimi i Perëndimit për natyrën e vërtetë të regjimit putinist, i cili filloi me aneksimin rus të Krimesë, të vazhdojë më tej, për të shpërndarë përfundimisht iluzionet perëndimore mbi mundësine e bashkëpunimit me Vladimir Putinin, si me një partner apo aleat. Përkundrazi, sidomos, në raport me Ballkanin, ai duhet të konceptohet e të trajtohet si kundërshtar i egër i Perëndimit dhe i popujve të këtij rajoni.
Nga ky këndvështrim, politika e frenimit, duket se është instrumenti më efektiv ndaj kursit putinist në këtë rajon. Politikat e bashkëpunimit me Kremlinin, për të cilat po flitet edhe këto ditë, duhen parë me shumë rezervë, kudo, por sidomos në Ballkan, ato janë të rrezikshme.
Është për t’u përshëndetur vendimi i Shteteve të Bashkuara të Amerikës për shtimin e pranisë së saj ushtarake në Europë, por forcimi i kësaj pranie është i domosdoshëm edhe në Ballkan, jo vetëm në Europën Lindore dhe vendet balltike. Ruajtja e bazës amerikane në Bondstill dhe shikimi i mundësise për ndërtimin e ndonjë baze tjetër, psh. në bregdetin shqiptar, do të ishin kontribut i rëndësishëm për forcimin e sigurisë e të stabilitetit të krejt rajonit tonë. Pa Shtetet e Bashkuara të Amerikës, balanca e fuqisë në Europë dhe në Ballkan, anon nga Rusia.
Në funksion të forcimit të sigurisë rajonale do të ishte përshpejtimi i procedurave për anëtarësimin e plotë të Malit të Zi në NATO, anëtarësimi i Maqedonisë dhe Bosnje Hercegovinës, si dhe krijimi i ushtrisë së Kosovës, përfshirja e saj në Partneritetin per Paqe dhe, në perspective, anëtarësimi i plotë edhe i këtij shteti ne Aleancën e Atlantikut të Veriut.
Pavarësisht problemeve të brendshme që po përjeton Bashkimi Europian, është i nevojshëm një rifokusim i vëmendjes së tij ndaj Ballkanit Perëndimor dhe, në mënyrë të veçantë, ndaj Kosovës. Është pozitiv nënshkrimi i MSA-së midis BE-së dhe Kosovës, por efektet e normave dhe standarteve që përmban kjo marrëveshje janë, jo të shpejta. Kërkohen rezultate të prekshme sot, jo nesër apo pasnesër. Në këtë kontekst, Brukseli duhet t’u japë fund zvarritjeve të pajustifikueshme për liberalizimin e vizave për shqiptarët e Kosovës.
Një hap tjetër konkret e kuptimplotë do të ishte njohja e Kosovës nga 5 vendet anëtare të BE-së, Greqia, Qiproja, Rumania, Sllovakia dhe Spanja. Në të kundërt, Brukseli do të humbiste edhe të drejtën morale për t’ua kërkuar këtë gjë të tjerëve, duke dëshmuar mungesën e unitetit dhe të kohezionit në rradhët e veta.
1)- . Dr. Islam LAUKA është President i Qëndres Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike, Drejtor i Përgjithshëm i Institutit Shqiptar të Studimeve Politike, diplomat me gradën Ministër-Këshilltar; ish ambasador i pare i Shqipërisë në shtetin e ri të Kosovës, pedagog ligjërues në Universitetin UBT e Kolegjin FAMA në Prishtinë, etj. Autor i disa monografike shkencore për diplomacinë, politikën e jashtme e marrëdhëniet ndërkombëtare.