Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

PASURI

by

Nga Astrit Lulushi/
Njeriu ka shumë nevoja ose nevojë pêr shumë gjëra, që nëse do të ndaheshin, mirëqenia do të arrihej më lehtë dhe përqëndrimi do të ishte më i saktë drejt objektivit.Ka nevoja të natyrshme, që lindin me njeriun, dhe kur nuk përmbushen, prodhojnë dhimbje – siç janë ushqimi dhe veshja, nevoja të cilat lehtë mund të plotësohen.Ka pastaj nevoja të cilat, megjithëse të natyrshme, nuk janë të domosdoshme, siç është kënaqësia e disa prej shqisave. Këto janë nevojat më të vështira për tu përmbushur.Por ka nevoja që nuk janë as natyrore dhe as të domosdoshme, nevoja të luksit dhe lakmisë, dukjes dhe shkëlqimit, të cilat kurrë nuk përfundojnë, këto janë shumë të vështira për t’u kënaqur.Eshtë e vështirë, nëse jo e pamundur, të përcaktosh kufijtë e dëshirës për pasuri – sepse nuk ka pasuri që mund t’a kënaqë njeriun – sasia është gjithmonë relative, është e pamundur të ruhet proporcioni midis asaj që dëshiron dhe asaj që merr; sepse matja e lumturisë vetëm me atë që merr është aq e kotë sa të provosh të shprehësh një thysë me numërues, por pa emërues.Një njeri nuk e ndjen humbjen e gjërave me të cilat nuk ndeshet kurrë, ai është po aq i lumtur pa to; ndërsa një tjetër, i cili mund të ketë njëqind herë më shumë, ndihet i mjerë sepse nuk arrin të marrë një gjë që dëshiron. Çdo njeri që ka një horizont të vetin pret të arrijë aq sa mendon se është e mundur. Nëse një objekt duket brenda horizontit të tij, ai me besim mund të konsideronte marrjen e tij, dhe është i lumtur; por nëse i dalin vështirësi përpara, ai dëshpërohet. Ajo që qëndron përtej horizontit nuk ka asnjë efekt mbi të – -pra, pronat e mëdha të të pasurve nuk i ngacmojnë të varfërit, dhe anasjelltas, njeriu i pasur nuk ngushëllohet nga pasuria për mosrealizimin e shpresave të tij. Pasuria është si uji i detit; sa më shumë të pish më i etur bëhesh; e njëjta gjë është e vërtetë për famën.Humbja e një gjëje me vlerë shënon edhe fundin e pikëllimit, sepse sa më shpejt që fati zvogëlon shumën e pasurisë menjëherë zvogëlon edhe shumën e kërkesave; kur vjen fatkeqësia, njeriu ul sasinë e pretendimeve sepse është pikërisht ajo që është më e dhimbshme; pas kësaj, dhimbja bëhet gjithnjë e më e pakët dhe nuk ndjehet më; si një plagë e vjetër që mbyllet. Në të kundërt, kur një fat i mirë na bie, pretendimet tona rriten, dhe në këtë ndjenjë ekspansioni, qëndron kënaqësia. Por kjo nuk zgjat më shumë se vetë procesi, dhe kur zgjerimi është i plotë, kënaqësia merr fund; kërkesat tashmë janë përmbushur, dhe rrjedhimisht njeriu bëhet indiferent ndaj sasisë së pasurisë që i kënaq ato. Ka një fragment tek Odyssey që ilustron këtë të vërtetë:“…mendimet e njeriut janë si dita e dhënë nga perëndia; pakënaqësia buron nga një përpjekje e vazhdueshme për të rritur sasinë e kërkesave tona, kur ne jemi të pafuqishëm për të rritur sasinë që do t’i kënaqë ato”.Njeriu ka shumë nevoja, tek ato bazohet e gjithë ekzistenca e tij, prandaj nuk është për t’u habitur që pasuria zë vendin kryesor, por jo se është nderi më i madh se çdo gjë tjetër në botë – ashtu si diçka që nuk sjell fitim, nuk bën që përfitimi të jetë i vetmi qëllim për jetë më të mirë. Njeriu që ka lindur në pozitë pasurie, e shikon pasurinë si diçka pa të cilën nuk mund të jetojë më shumë se sa mund të jetojë pa ajër; Por njeriu që ka lindur në një pozitë të dobët e shikon atë si të natyrëshme dhe nëse në ndonjë rast bëhet i pasur, e konsideron pasurinë si një tepricë, si diçka që duhet të shijohet ose tretet, sepse, nëse e humbet, ai mund të fillojë ashtu si dhe më parë, me një ankth më pak; ose, siç thotë Shekspiri;“Nëse jeni mbret, ku është kurora juaj? – Kurora ime është në zemrën time, jo mbi kokën time; Kurora ime quhet përmbajtje, të cilës mbretërit rrallë i gëzohen.”

Finding the right solution

by

Only a deal in which Serbia recognises Kosovo and agrees to implement all 33 agreements from the Brussels dialogue can resolve the conflict./

BY David  L. Phillips*/

The presidents of Kosovo and Serbia will visit the White House on June 27, and US mediation could lead to a historic deal on mutual recognition and normalization of relations between embittered Balkan adversaries. Diplomacy is critical. In Kosovo, the absence of violent conflict does not mean that conflict is over. 

NATO intervened to prevent the ethnic cleansing of Kosovo Albanians by Serbia’s armed forces and paramilitary thugs in 1999. Ever since, Kosovo has been in limbo. Kosovo declared independence in 2008 and was recognized by 111 countries. The legality of its declaration was affirmed by the International Court of Justice. However, Serbia refuses to accept it lost Kosovo. It has waged an insidious campaign to undermine Kosovo’s government and thwart its efforts to gain greater global recognition. 

It is time to bury Balkan ghosts. After more than 20 years of hostilities, sustainable peace can be achieved by taking the following steps:   

Serbia should recognize the Republic of Kosovo as a sovereign and independent state within its current borders. It would abandon efforts to block Kosovo’s recognition by other countries, as well as international organizations. Regional economic cooperation through trade, travel and infrastructure would consolidate progress. 

Serbia would fully and verifiably implement 33 agreements brokered by the European Commission as confidence building measures. It would provide a full accounting of persons who were killed or apprehended during the War. In addition, Serbia would provide compensation for assets destroyed or removed during the conflict.

Kosovo’s international relations would be normalized. Five EU Member States that refuse to recognize Kosovo would lift their objections, putting Kosovo – a candidate country for EU membership – on track for integration into European structures. Russia would lift its veto, enabling Kosovo to become a UN member. 

Both countries would prioritize minority rights. Serbia would implement minority rights for ethnic Albanians living in the Preshevo Valley, which today is a part of Serbia. In parallel, Kosovo would enforce local self-government benefitting its Serbian minority in accordance with Kosovo’s constitution and the Ahtisaari principles that enshrine minority rights.

Benefits would flow to both countries. Serbia’s EU membership would move forward. Investments would enable economic connectivity between Kosovo and Serbia, benefitting both countries.

Importantly, Serbia would shed its pariah status. The stigma of Milosevic’s ethnic cleansing in Bosnia and slaughter of Kosovo Albanians would be removed when Serbia implements the deal. 

These arrangements are difficult, but viable. The big question: Will the Trump administration do the hard work of diplomacy to achieve sustainable peace or push for a quick-fix in the form partition. 

Trump is desperate for success on the world stage, given devastating domestic problems. His envoy Richard Grenell seems to have found a pliant partner in Kosovo President Hashim Thaci who promotes territorial exchange as pivotal to peace. 

Grenell says the delegations are coming to Washington to discuss economic issues. Why would so many travel to the US for talks on highways and railroads? Something else is in the works. Many suspect the real agenda is territorial exchange.

Partition is a bad idea. Rather than a panacea, adjusting borders would unleash a Pandora’s Box of problems. Partition represents the fulfillment of Milosevic’s project to create ethnically pure states in the Balkans, enabling Serbia to achieve at the negotiating table what Milosevic could not achieve in the battlefield. Keeping borders intact would obviate the potential for population flows catalyzing renewed violent conflict. 

The Trump administration has sent mixed signals about partition. US officials say they would support whatever agreement is reached by Kosovo and Serbian negotiators. A deal involving the exchange of territories might burnish Trump’s credentials in the short term. It would, however, lead to renewed hostilities between Kosovo and Serbia. It also risks destabilizing other fragile multi-ethnic states in the Western Balkans. 

Moreover, partition is strongly opposed by both Kosovo Albanians and Kosovo Serbs. Albanian-Americans, who are numerous in US swing states – Michigan, Pennsylvania, Illinois, and Texas – also strongly oppose redrawing borders. 

Many people died in the 1990s to preserve multi-ethnic states. Sovereignty, pluralism, and human rights remain bedrock principles of conflict resolution.  

Mr. Phillips is Director of the Program on Peace-building and Human Rights at Columbia University’s Institute for the Study of Human Rights. He served as a Senior Adviser to the State Department under Presidents Clinton, Bush, and Obama. He is author of Liberating Kosovo: Coercive Diplomacy and US Intervention.

The opinions expressed in the opinion section are those of the authors only and do not necessarily reflect the views of BIRN.

*The author sent it for Dielli Newspaper

US SUPREME COURT RULING UPHOLDS DACA PROGRAM

by

By Rafaela Prifti/

On Thursday the Supreme Court issued its ruling that upholds the DACA program.DACA which stands for Deferred Action for Childhood Arrivals was enacted in 2012. It allowed young people raised in the US without legal immigration status to renew authorizations to live and work in the US, although it did not provide a path to citizenship.

According to national immigration data, in states including California, Washington and New York, Dreamer activists pushed for laws that made it possible for them to get driver’s licenses and to qualify for college loans and reduced tuition programs. As of September 2019, roughly 700,000 people were in the DACA program, including doctors and teachers. President Trump has expressed his support of the population shielded from deportation. In his presidential Tweeter account in September 2017, he posted: “Does anybody really want to throw out good, educated and accomplished young people who have jobs, some serving in the military? Really!” In 2017, the administration sought to end DACAon the grounds of it being “implemented illegally by Obama in 2012.”President Trump defended the contradictory position by claiming that eliminating the program would force Congress to reach a deal that supported Dreamers.While the issue received little attention in Congress, the legality of the program was litigated in lower courts. Those courts decided to allow the program to continue but only for the people who were already receiving it. When the case reached the Supreme Court in 2019, the first question before it was fundamentally whether the nation’s highest court had the jurisdiction to review or make a ruling on the issue. The oral arguments at November 2019 hearing determined that it did.

Today’s justices ruling of 5:4 blocked the administration from ending the program that grants temporary protection from deportation to the undocumented immigrants who were brought to the country as minors. With regard to the issue of government rule-making,the Supreme Court ruled thatthe decision of the administration to end the program for undocumented immigrants was invalid.

Reportedly, the effort to seek protections for this population emerged two decades ago, with the introduction of the Dream Act (Development, Relief and Education for Alien Minors Act) in 2001 by US Senators Dick Durbin and Orrin Hatch. For the next 20 years, Congress repeatedly tried and failed to pass different versions of the legislation. In the meantime, an influential movement to secure protections for this group, known as Dreamers,have advocated on the state and federal level.

WILLIAM N. JOHNS-ENERGJIA MOTORIKE E KOMUNITETIT NË WORCESTER, MA

by


William N. Johns (January 10, 1932 – June 11, 2020)/

(Potret biografi për veprimtarin Willaim Nick Johns (Vasil Koli Kamenica)/

(Ribotohet me rastin e largimit nga jeta me 11 Qershor 2020)/

Nga Thanas L.Gjika/

Në kohën kur në Boston vepronte At Fan Noli, koka drejtuese e shqiptarizmit, komunitetit shqiptaro-amerikan të qytetit Worcester MA iu dha epiteti “zemra e atdhetarizmit në Massachussets”. Këtë cilësim ky komunitet e pati fituar dhe e mban ende në saje të punës së palodhur të disa breza veprimtarësh të përkushtuar, midis të cilëve janë shquar dhe vijojnë të shquhen edhe pjesëtarët e familjes Johns (Kamenica).

Disa të dhëna për historikun e familjes Johns (Kamenica)

Në fillim të shekullit XX-të nga lagjeja e sipërme e fshatit Kamenicë, u shpërngul Jovani (1868 – 1905) me nusen e tij Thomaidha dhe u vendos në qytetin e Korçës. Në fshat qëndruan prindërit që vijuan të punonin tokat e të mbanin gjënë e gjallë rreth shtëpisë. Me ta ndënji dhe djali i vogël, Thimi (1888 – 1949). Çifti i ri bleu në Korçë një shtëpi të vogël pranë çezmës së njohur me emrin “Çezma e Papa Llambro Ballamait” që ndodhej në faqen e kodrës së Shën Thanasit. Shumë shpejt banorët e qytetit filluan ta quanin atë “Familja Kamenica”, me që kishte ardhur prej atij fshati. Në Korçë familja e re u shtua me dy djem: me Kolin (Nikolla 1902 – 1971) dhe Pandin (1904 – 1973).

Në vitin 1904 qeveria turke e forcoi luftën kundër familjeve shqiptare të krishtere, kështu largimi për në kurbetin e ri të Amerikës mori hov. Nga qyteti i Korçës dhe fshatrat për rreth, si dhe nga fshatrat e Kolonjës ikën shumë të rinj. Midis tyre ishin dhe mësuesi Petro Nini Luarasi me disa kolonjarë dhe Jovan Kamenica me disa të rinj korçarë. Ky e la djalin e dytë disa muajsh. Petro N. Luarasi e kolonjarët u vendosën në Clinton MA, ku u bashkuan me kolonjarë të tjerë dhe filluan të merreshin me ndërtim shtëpish, sepse dinin zanatin e muratorit. Kurse Jovani u vendos në Manchester NH, ku filloi të punonte nëpër kuzhina si pjatalarës. Mirëpo gjatë dimrit 1904-1905 Jovani u sëmur e vdiq sapo mbushi një vit në mërgim, duke i lënë në gjendje të vështirë nënën, gruan dhe dy djemtë. Disa vjet më vonë, Thimi pasi u martua, mori rrugën e mërgimit me gjithë gruan e tij. Ky çift u vendos në Worcester MA, por nuk lindi fëmijë, madje shumë shpejt nusja e re vdiq dhe Thimi u dorëzua prift. Në këtë detyrë At Thimi Theodhos fitoi popullaritet dhe ariti të emërohej Archimandrid. Për shërbimin e tij të gjatë e të devotshëm, portretin e tij të madh (pikturë me ngjyra) e kanë vendosur në sallën e aktiviteteve të kishës Shqiptare Orthodokse “Fjetja e Shën Mërisë” (Albanian – American Orthodox Church “St. Mary’s Assumption”).

Më 1920, pasi Koli mbushi 18 vjetët, u ftua prej xhaxhait të tij, Thimit. Ai e nxori pasaportën dhe emigroi në Worcester MA. Këtu filloi të punonte pjatalarës në një restorant. Pas pesë vjetësh ai me kursimet që kishte mbledhur u kthye në atdhe me synim që të bënte një shtëpi të re dhe të martohej. Shtëpia që kishte blerë babai ishte e vjetër dhe e vogël. Në rrugën që të shpinte drejt kishës Shën Ilia, po bëheshin shtëpi të reja. Aty e bleu tokën dhe ndërtoi shtëpinë e tij Koli Kamenica. Ngjitur me të bëri shtëpi të re dhe vëllai i tij Pandi, i cili gjithë jetën punoi si furxhi dhe nuk shkoi në kurbet.

Për të gjetur nuse, nuk ishte e vështirë, sepse çdo vajzë korçare pranonte të martohej me një djalosh që kishte punuar në Amerikë dhe që do të kthehej përsëri atje. Koli zgjodhi vajzën simpatike Olimbi (1902 – 1999) nga Floqi, një fshat i madh pranë Kamenicës. Me familjen e saj, prindërit e Kolit kishin njohje të hershme. Dasma u bë në vitin 1925. Disa muaj më vonë dhëndëri u nis përsëri për Amerikë, ku pas disa muajsh mori lajmin e gëzuar se i lindi djali i parë, Kristaqi (1925 – 2015). Pas gjashtë vjetësh Koli u kthye përsëri në Korçë, ku jetoi gati dy vjet. Më 10 janar 1932 u lind djali i dytë, Vasili. Në pranverë Koli e mori për të tretën herë i vetëm rrugën e kurbetit. Në Worcester MA ai bleu shumë shpejt një restorant ku punonte gjithë ditën deri në darkë vonë. Në pranverë të vitit 1937, nëna Olimbi me dy djemtë, Kristaqin 12-vjeçar dhe Vasilin 5-vjeçar, e shoqëruar prej vjehrrës Thomaidhë, u nis me karvanet që largoheshin nga Korça për në Vlorë. Prej këtu me vapor grupi kaloi në Bari. Nga Bari me tren shkoi në Napoli, ku hipi në vaporin REX dhe mbriti në New York ku i priti Koli. Bashkimi me familjen ishte gëzimi më i madh i Koli Kamenicës, mbas martesës e lindjes së dy djemve të parë. Nëna Thomaidhë mbas një viti u kthye në atdhe, ku u pleqërua me djalin e madh, Pandin. Zoti e bekoi familjen e Kolit më 1942 edhe me lindjen e një djali tjerër, të tretit. Sipas traditës, administrata amerikane e asaj kohe qytetarët që vinin nga jashtë dhe ata që lindnin këtu, i regjistronte me emra të variantit anglez. Kolin e kishte regjistruar më 1925 me emrin Nick, Kristaqin e regjistroi me emrin Christy, Vasilin me emrin William (shkurt Bill). Mbiemri Kamenica u la mënjanë, në vend të këtij mbiemri u vu emri i gjyshit Jovan në formën angleze: Johns. Kurse djali i tretë, që lindi në SHBA më 1942, u quajt vetëm me emrin amerikan Andrew. Ky u rrit e u martua më 1961 me zonjushen amerikane Sandra Asad, por nuk lindi e nuk adaptoi fëmijë.

Mbas ardhjes së familjes, Koli nuk ndjente më lodhje, pa le që djali i madh filloi ta ndihmonte në restorant shumë shpejt si pjatalarës. Shëmbllin e tij, pas disa vjetësh e ndoqi dhe djali i vogël. Këta dy vëllezër shkonin dhe në shkollë. Shkollën e mesme (High School) e ndoqën së bashku në vitet 1947 – 1951. Mbasi kryen dhe shërbimin ushtarak, ata filluan të merren me punë private. Billi edhe pse ishte më i vogli, mori inisiativën të hapte më 1955 birrarinë e tij të parë me 60 karrige në Front Street. Me të punoi dhe Christy që atëhere e gjatë gjithë jetës. Pasi e rriti biznesin e këtij dyqani, pronari e shiti, më tej ai bleu një tjetër birrari, të cilën po ashtu, pasi ia rriti vlerën e biznesit, e shiti. Duke ecur me sukses në këtë lloj biznesi, duke blerë, forcuar e shitur birraritë, ai arriti të bëhej një nga biznesmenët shqiptaro-amerikanë më të suksesshëm të Worcester MA. Më 1970 ai bleu në Chandler Street dyqanin e madh “Liquor” për shitje pijesh të ndryshme me shishe e arka. Së fundi ai hapi një restorant e birrari me emrin “Coast Caffee” në Mill Street, anës liqenit me 100 karrige. Këtu ai mori në punë dhe shumë nga ne shqiptarët e rinj, përgatiti në rrugë praktike dhe kuzhinierë si Klodi etj.

Si biznesmen i suksesshëm Bill Johns ishte në Worcester MA një koleg i denjë i biznesmenit të madh të Bostonit, zotit Antony Athanas. Në vitin 2003, në këtë restorant ai e mbylli aktivitetin e biznesit të tij, pas gati 50 vjet pune të pavarur, pa llogaritur vitet e rinisë kur shërbeu pranë restorantit të babait, ku mësoi përmes punës praktike zanatin e kuzhinierit. Më 2003, në moshën 71 vjeçare ai u pensionua, por natyrisht nuk qëndroi në shtëpi si shumë pensionistë të tjerë. Edhe sot, si do ta shohim më tej, ai vijon të interesohet e të ndihmojë për mbarëvajtjen e kishës shqiptare, për Festivalet shqiptare, për Illyrian Gardens, etj.

VEPRIMTARI SHOQEROR

Ajo që na bën ta quajmë zotin Bill Johns një energji motorike për komunitetin është pikërisht veprimtaria e tij shoqërore në të mirë të komunitetit. Familja e tij, ashtu si familja Steffon e disa të tjera janë shtylla herkuliane (Herculian pillars) për mbajtjen në këmbë të veprimtarive shoqërore e fetare të komunitetit tonë.

Dashuria dhe devocioni për të ndihmuar kishën kanë qenë karakteristikë dalluese e familjes Kamenica, që në vitet 1930-të. Babai i tij bashkë me At Thimin, në vitin 1943 blenë në Oxford MA një pronë me 13 hektarë tokë dhe një godinë të madhe me 12 dhoma, të cilën e kthyen në Manastir të Kishës Shqiptare “Fjetja e Shën Mërisë”. Aty shqiptaro-amerikanët shkonin me pushime, bënin piknike dhe ceremoni të ndryshme. Ato të ardhura i kalonin kishës si ndihmë. Në vitin 1960 kjo pronë u ble prej shtetit sepse aty u krijua një rezervuar i madh uji, si liqen artificial.

Në vitin 1979 shqiptaro-amerikanët e Worcester MA vendosën të ndërtonin një kishë të re, mbasi kisha e parë e blerë më 1915 ishte vogël. Në këtë nismë shpërthyen dhe aftësitë organizative të Bill Johns-it, i cili u zgjodh “Chairman of the Land” dhe “Chairman of the bilding” si për ndërtimin e kishës dhe të godinës së pensionistëve “Illyrian Gardens”. Me përpjekjet e tij e të shokëve të tij u sigurua jo vetëm shuma e pareve, por edhe leja për blerjen e tokës dhe ndërtimin e saj në një lagje të qetë jo larg qendrës. Kështu filloi puna per ndërtimin e godinës së kishës. Me muaj e vite të tërë djemtë e rinj, anëtarë të shoqërisë “Djemtë e Shën Marisë”, punuan vullnetarisht krahas ustallarëve dhe e ngritën karabinanë, e suvatuan, i shtruan dyshemetë e të dy kateve, vendosën dyer e dritare, sistemuan shkallet, etj, etj. Në vidiot e regjistruara të këtyre proceseve prej Vangjo Naumit kemi parë z. Bill në krye të punëve që në hapjen e themeleve. Kisha mbaroi së ndërtuari më 1982, kurse godina për pensionistë Illyrian Gardens u përfundua më 1991. Për punën e përkushtuar që kreu z. Wlliam Johns nga fillimi deri në mbarim të këtyre dy objekteve të rëndësishme për komunitetin shqiptaro-amerikan dhe për qytetin e Worcester-it, shoqëria “Christian and Jewish” i dha atij një Award (çertifikatë nderi) me shkrim e foto të vendosur në kornizë, vlerësim të cilin nuk e ka marrë asnjë shqiptar tjetër në qytetin tonë.

Kur erdhëm ne mërgimtarët e rinj pas vitit 1991 e gjetëm këtë kishë të kompletuar me të gjitha anekset e saj. Zoti Johns me Komitetin e kishës organizuan mbledhjen e pareve të tjera për të mbushur muret e kishës me piktura dhe për të bërë disa shtesa plotësuese si anash dhe përpara godinës. godinës. U lidh kontrata me piktorin e talentuar Dhimitër Çika dhe shumë shpejt kjo kishë arriti të zerë vendin e parë për nga bukuria e brendshme midis kishave shqiptaro-amerikane.

Çdo të dielë zotin Bill Johns me familjen e tij të zgjeruar e gjen në kishë gjatë ceremonisë së meshës. Në çdo festë, në çdo drekë e darkë ceremoniale ose jo, ai nuk ka munguar e nuk mungon bashkë me vëllezërit e tij. Shembulli i tij si dhe i kunatit të tij, z. Robert Steffon e disa veprimtarëve të tjerë, frymëzojnë anëtarët e vjetër e të rinj të komunitetit tonë. Ai është gjithnjë një nga donatorët kryesorë për veprimtaritë e kishës e të komunitetit. Ai me gjithë anëtarët e familjes krijoi dhe e mbajti për shumë vjet fondacionin “Nick Johns Sponsoring”, krijuar për nder të babait të tij, ku janë derdhur shuma të konsiderueshme në ndihmë të kishës, të sporteve, të shfaqjeve teatrale, etj. Dy herë, kur erdhi Nënë Tereza në SHBA për të mbledhur fonde për më të varfrit e të varfërve të botës, William Johns shkoi e takoi dhe iu përgjigj thirrjes së saj bashkë me Dhimitra Peters, Llazo Vishnja, Dhimitër Steffon.

FAMILJE E PERKUSHTUAR

Në vitin 1957 Billi u martua me zonjushen Loreta Ligor Steffon (1935 – 2012), motra e shokut të tij Robert (Bob), e cila shquhej për urtësi, bukuri e zgjuarsi. Ajo kishte mbaruar High School. Olimbia e deshi si vajzën e saj. Nga kjo martesë lindën dy vajza e një djalë: Karen lindi më 1958, Sandra më 1962 dhe Marku më 1965. Të tre fëmijët kryen studimet në kolegje të ndryshem dhe sot punojnë, vajza e madhe në halder care (qendër kujdesi për të moshuarit), e dyta kordinatore në Illyrian Gardens Inc., dhe djali Real Estate. Dhëndurrët po ashtu kanë kryer kolegje për biznes dhe kanë punët e tyre të pavarura, z. Harvard Dono ka “Real Estate Apresel Co.” dhe z. Mark Dionis “Manifactures Sale”. Duke vijuar traditën e krijuar prej Nik Johns-it (Koli Kamenicës) i cili për shumë vjet u zgjodh Kryetar i Këshillit të kishës edhe Bill-i, edhe djali i tij dhe dëndëri po ashtu janë zgjedhur disa herë kryetarë të këtij këshilli dhe e kanë kryer këtë detyrë me përkushtim. Loreta dhe dy vajzat janë zgjedhur e kanë punuar në komitetin e shoqërisë së grave.

Edhe vëllezëtit Christy dhe Andrew kanë ecur në rrugën e devocionit të babait të tyre. Christy (1925 – 2015) u martua më 1946 me zonjushen amerikane Alice. Me të ai pati tre djem në çdo dy vjet: Tom-in 1947, Davidin më 1949, Fredin më 1951 dhe vajzën Kathreen më 1955. Prej këtyre fëmijëve Tomy vdiq aksidentalisht më 2007 në krye të krye të detyrës si polic. Christy ka lënë gruan, dy djem, një vajzë, dy nuse, një dhëndër dhe nipër e mbesa plot.

Sot familja e ngushtë e z. William (Bill) Johns është e shtuar, si thotë populli ajo është “një bletë e plotë”, e bekuar nga Zoti, përveç dy vajzave e djalit dhe dy dhëndurëve e nuses, kjo famijle ka dhe nëntë nipër e mbesa të gjithë të shëndetshëm e të pashëm, që ndjekin shkolla të ndryshme sipas moshave.

Karen dhe Harvard Dono kanë tre fëmijë: djalin Jason dhe vajzat Kristin e Natasha; Sandra dhe Mark Dionis kanë dy: vajzën Sydney dhe djalin Zahary; kurse Marku dhe Julie kanë katër fëmijë: dy vajza e dy djem, Skyler, Willow, Koli dhe Torin.

Për devocionin fetar dhe punën e përkushtuar ndaj kishës, Peshkopata Shqiptaro- Amerikane i akordoi më 1996 z. William N. Johns titullin “Kalorës i Shën Gjergjit” (Knight of Saint George). Ky përkushtim vijon dhe tek pasardhësit, vajzat, djali dhe dhëndri, si dhe tek besa Sydney. Kjo shkoi vjet në qershor bashkë me disa të rinj e të reja në Shqipëri për të marrë pjesë në aktivitetet verore të kishës së Elbasanit. Këto veprimtari dhe përshtypjet nga Shqipëria ajo i pasqyroi në facebook-un e saj dhe u lexuan prej të rinjve si në Shqipëri e në SHBA.

Duke e vlerësuar përkushtimin e tij ndaj komunitetit, producent i Albanian Culture TV Adem Belliu erdhi një herë nga New Yorku dhe e intervistoi për emisionet e tij televizive. Kurse z. Sotir Millona, një artdashës, që krijon emisione për kulturën shqiptare një herë në muaj në “Illyrian Gardens Inc.”, disa vjet më parë krijoi një film dokumentar për jetën e punën e këtij veprimtari. Në këtë vit të 85-vjetorit të tij, z. William Johns po vijon përpjekjet bashkë me Dr. George Laska që të realizojnë një projekt për ndërtimin e gjashtë godinave në tokën e kishës, me qëllim që ky institucion të forcohet ekonomikisht me të ardhurat e qirave që do të merren prej tyre.

Clark University i kishte dënë në vitin 2007 vlerësimin “WEBSTER SQUARE BUINESS MAN OF THE YEAR”. Kurse në gusht të vitit 2012 Shoqëria AANO e vlerësoi z. William N. Johns me çmimin e lartë “LIFE TIME ACHIEVEMENT”.

Viti 2017, viti i 85-vjetorit të lindjes së këtij veprimtari të palodhur, neriton të quhej Viti William Johns prej Town Hallit të qytetit tonë, sepse ai me jetën e punën e tij nderon maksimalisht komunitetin shqiptaro-amerikan të Worcesterit MA dhe të mbarë Amerikës. Komuniteti ynë dhe dega e këtushme e Shoqërisë VATRA i urojnë këtij zotërie të nderuar të rrojë dhe një qind vjet me shëndet e ëndrra të realizuara!

* * *

Midis ne mërgimtarëve të ardhur mbas vitit 1991 bie në sy jo vetëm mungesa e veprimtarëve energjikë si William Johns me shokët e tij, por dhe një indiferentizëm ndaj veprimtarive të komunitetit e të kishës. Shqiptarët, sidomos ata që kanë dalë në pension, gjatë ditëve të javës dhe sidomos të djelave, shkojnë orë të tëra nëpër klube të ndryshme duke pirë kafe, duke diskutuar me zjarr për politikën dhe duke krojtur bileta llotarie. Harxhojnë dhjetëra dollarë në javë, por e kanë të vështirë të vijnë në kishë të djelave e të hedhin dy dollarë. Shumica e atyre me origjinë të krishtere, vijnë në kishë gjithsej dy a tri herë në vit, sa për të kujtuar ndonjë nga prindërit e larguar nga jeta. Jemi shumë të ndryshëm nga mërgimtarët e parë, të cilët edhe pse ishin gjithsej rreth 1.000 shqiptarë, shumica me shkolla fillore, punuan së bashku për krijimin dhe funksionimin e regullt të kishës, u bashkuan në shoqëritë e ndryshme, formuan degën aktive të shoqërisë “Vatra”, etj. Kurse sot jemi rreth 20.000 shqiptarë, të gjithë me diploma të shkollave të mesme, shumë dhe me diploma të larta, por na mungon dashuria për njëri tjetrin, na mungon dëshira për t’iu afruar kishës ose degës së shoqërisë Vatra. Nuk e kuptojmë se afrimi e bashkëpunimi midis anëtarëve të një komuniteti tregon qytetarinë e pjesëtarëve, se një komunitet sa më i organizuar të jetë aq më shumë mund të ndihmojë veten dhe atdheun…

GJERMANIA PROTAGONISTE E SKENËS BOTËRORE TË MJEKSISË …

by

Flet për Gazetën “DIELLI” Dott. Mag. Xheni Voloti specializante në Kardiologji në kampusin Benjamin Franklin-Charité në Berlin/

SI U BË GJERMANIA PROTAGONISTE E SKENËS BOTËRORE TË MJEKSISË NË LUFTËN NDAJ COVID-19/

Dott. Mag. Xheni Voloti specializante në Kardiologji në kampusin Benjamin Franklin-Charité në Berlin, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, situatën e Covid-19 në Gjermani, tipare të sëmundshmërisë së zemrës dhe masat që e bënë Gjermaninë model suksesi botëror në betejën ndaj Covid-19.  Me Dott. Mag. Xheni Voloti, bisedoi gazetari Sokol PAJA.

BERLINI NË BETEJËN NDAJ COVID-19

Kanë kaluar tashmë rreth 5 muaj që prej vendosjes së masave të lockdoën-it në Berlin. Në këto muaj kam pasur mundësinë të jem dëshmitare e të vëzhgoj, sesi një sistem shëndetësor me themele të forta i drejtuar nga një plan i mirëmenduar mund të riorganizohet në kohë rekord në mënyrë të efektshme në një situatë të jashtëzakonshme. Sistemi  shëndetësor gjerman  është tejmase i mirëorganizuar jo vetëm në kuadrin e mirëfunksionimit të strukturave spitalore, por edhe në kuadrin e pasjes së një roli kyç të mjekut të familjes e të zbatimit të protokolleve të këshilluara nga shoqatat europiane të specialiteteve përkatese. Gjithashtu, një nga faktorët thelbësor, që e bënë Gjermaninë protagoniste të skenës mjekësore botërore, është edhe fakti se Kryeministrja Merkel u këshillua me ekspertë të fushës së mjekësisë dhe ekonomisë për të krijuar një plan, dukshëm tashmë, të efektshëm për të përballuar pandeminë nga SARS-CoV-2. Pjesa më e madhe e njerëzve punoi në homeoffice. Qendra spitalore universitare Charité krijoi që në fillim një aplikacion (CovApp) në përpjekje për të ndihmuar stratifikimin e pacienteve për të evituar dyndjen në urgjencat e spitaleve e rrjedhimisht evitimin e një saturimi inicial i panevojshëm. Sistemi spitalor u aksesorizua me poste të shtuara intensivi e u testua masivisht popullsia në rrezik që prej fillimit. Puna e stafit mjekësor u intensifikua shumë për të përballuar situatën e pandemisë. Personel mjekësor shtesë u trajnua për t´u paraqitur në repartet e intensivit, nëse do të lindte nevoja. Unë i kam ndjekur të dhënat e Institutit Robert Koch pothuajse rregullisht dhe vdekshmëria në Gjermani është rritur nga 2% në rreth 4.5% pas lehtësimit të masave të ndërmarra për kufizimin e pandemisë. Situata në Gjermani ishte dhe mbeti nën kontroll që prej fillimit. Paralelisht me punën time në klinikë si specializante e mjekësisë së brëndshme dhe e kardiologjisë, jam e angazhuar edhe në një nga projektet shkencore më të mëdha në Berlin. Për shkak të pandemisë, çdo studim që nuk kishte të bënte me Covid-19 ose me pacientë me Covid-19 u pezulluan nga autoritetet shtetërore. Unë isha e përzgjedhura e departamentit të kardiologjisë në kampusin ku unë punoj për të ndjekur pacientët me Covid-19 në përpjekje për të bërë një fenotipizim kardiak. Situata rezultoi aq shume nën kontroll, saqë e patëm të pamundur të rekrutonim kohortën e nevojitur për të arritur në konkluzione të vlefshme. Kjo sigurisht të gëzon, pasi ishte një lajm shumë i mirë për situatën. Për më tepër në dy kampuset e tjera të Charité-së filloi që në maj të reduktoheshin postet me shtretër të shtuar për përballimin e situatës. Mbetet sidoqoftë për t´u përgëzuar sjellja e popullsisë ndaj rregullave të këshilluara. Vetëm kur zbatimi i rregullave bëhet në grup, mund të arrihet një rezultat kaq i efektshëm në një kohë kaq të shkurtër. Në Berlin pati një lehtësim deri diku gradual të masave të marra. Që prej datës 15 qershor baret dhe restorantet mund të jenë të hapura pa orar. Së shpejti do të lejohen grupimet me 1000 persona. Gjithashtu edhe zyrat shtetërore po rifillojnë aktivitetin e tyre të zakonshëm. Më lejoni të shtoj se, në analizën retrospektive që do të duhet t´i bëhet rastit gjerman, duhet të merren parasysh edhe disa faktorë që kanë të bëjnë mentalitetin shoqëror dhe mjekësor të popullsisë. Në Gjermani është jo e shpeshte, që të jetojnë bashkë me shumë se një brez në një banesë. Gjithashtu, kontakti fizik në përditshmëri është tejet i reduktuar. Duke e krahasuar me situatën në Itali, mosha mesatare e të prekurve është më e vogël. Për më tepër, një i moshuar italian nuk do të donte t´i nënshtrohej procedurave miniinazive  (për shembull trajtimi me procedura miniinvazive i një valvule të zemrës). E kundërta do të ndodhte tek një i moshuar gjerman, të cilët janë më të prirur të pranojnë procedurat e këshilluara nga mjekët. E sa më shumë sëmundje të trajtuara të ketë një pacient i moshuar, aq më shumë i rriten shanset për të përballuar situata mjekësore, që mund të jenë kritike. 

PROBLEMET KARDIOVASKULARE TE PERSONAT E PREKUR NGA COVID-19

Pacienti kardiak ëhstë një pacient kompleks e si i tillë per se ka një rrezikshmëri të lartë për të pasur komplikacione e vështirësi në përballimin e tyre. Zemra dhe mushkëritë ndërveprojnë ngushtë me njëra-tjetrën për të plotësuar nevojat e organizmit e janë dy prej organeve më të rëndësishme të përfshira në ruajtjen e ekulibrit  të nevojitur për mirëfunksionimin e trupit. Komuniteti shkencor i kardiologjisë ka qenë shumë aktiv mbarë botërisht për të mbledhur të dhëna lidhur me përfshirjen kardiovaskulare në sëmundjen Covid-19. Nga rezultatet e para  në fillimvit u vu re se mund të kishte një dëm kardiak të asociuar tek pacientët e infektuar e, meqënëse sëmundjet virale respiratore janë një faktor risku kardiovaskular  i njohur, pavioni i spitalit ku unë aktualisht punoj nuk u shndërrua menjëherë në pavion Covid-19. Kjo për të evituar kontaktin e pacientëve të shtruar me raste të dyshimta që mund të rezultonin pozitivë. Momentalisht, sipas protokolleve të përditësuara të Charité-së, të gjithë pacientët e pranuar në repart duhet të testohen paraprakisht përmes një tamponi nazo-faringeal të kryer në urgjencën e spitalit. Në periudhën e parë pas lockdoën-it në Gjermani u vu re dukshëm se pati një rënie të numrit të pacientëve që paraqiteshin me një diagnozë të infarktit të miokardit (NSTEMI ose STEMI). Ky fenomen është raportuar dhe në Kinë e në ShBA. Tashmë situata ka ndryshuar e pacientet kardiak po i drejtohen edhe një herë urgjencave. Ka dy shpjegime të mundshme për atë që ndodhi. Në fazen e lockdoën-it pjesa me e madhe e njerëzve kanë punuar në homeoffice e për rrjedhojë kanë qenë më pak të ekspozuar ndaj stresit emocional e fizik, që janë shkaktarë të njohur të infarktit të miokardit në pacientë me sëmundje të koronareve. Arsyeja e dytë mund të ketë qenë frika nga infektimi me SARS-CoV-2 në spital. Komplikacionet e infarktit të miokardit mund të jenë edhe fatale e nuk është e këshillueshme që të evitohet paraqitja tek mjeku në rast simptomash. Fillimisht do të doja të shprehja qartë disa pika kyçe, pasi është e rëndësishme që në këtë situatë emergjente të mos spekullohet me informacionin e shpërndarë. Dua të theksoj se informacionet e poshtëpermendura i referohen studimeve të publikuara në periudhën prill-maj 2020. Pikë së pari, të dhëna nga Kina dhe ShBA tregojnë se nuk ka një ndryshim relevant të prevalencës së sëmundjeve kardiovaskulare mes pacientëve me Covid-19 dhe popullsisë së gjërë.  Së dyti, sëmundjet kardiovaskulare  janë të shpeshta mes pacientëve me Covid-19. Sigurisht, vlen për t´u përmendur  se prirja e pranimit në spital është më shumë e drejtuar ndaj një pacienti 70-vjeçar me sëmundje kardiovaskulare e Covid-19, sesa ndaj një 30-vjeçari me simptoma të mesme të Covid-19 pa sëmundje të mëparshme.

Së treti, nuk ka akoma të dhëna shkencore solide të cilat të vërtetojnë, se sëmundjet kardiake paraqesin një risk të shtuar për t´u infektuar me SARS-CoV-2. Ka artikuj shkencorë, të cilët kanë treguar një asociacion të sëmundjes së koronareve me një prognoze me të keqe te Covid-9. 

Se katërti, për shkak të fiziopatologjise së infeksionit me SARS-CoV-2, pati në muajt e mëparshëm një hezitim për të përdorur inhibitoret e ACE, që janë një nga klasat e ilaçeve më të përdorura në pacientët kardiake.  ESC-ja (European Society of Cardiology) u shpreh qartë se nuk kishte akoma të dhëna të mjaftueshme, që mbështesnin spekullimin se pacientët, që përdornin këtë grup ilaçesh, mund të ishin më të rrezikuar. Një studim i publikuar në “NEJM”  tregoi se marrja e inhibitorevete ACE ose e ilaçeve të tjera antihipertensive nuk ndikon në mënyrë relevante në prognozën e keqe ose jo të Covid-19. Së fundmi, duhet të theksoj se nuk ka akoma një terapi specifike të target-uar kundrejt sëmundjes Covid-19. Të gjitha trajtimet proceduriale e medikamentoze tek pacientët me Covid-19 janë simptomatike. Në prani të komplikacioneve, vendosen në zbatim protokolle tashmë të etabluara që përdoren prej vitesh. Sipas të dhënave të fundit të publikuara në revistat e njohura shkencore, demi kardiak akut raportohet të shfaqet në formën e miokarditit, infarktit të miokardit, aritmive, insuficiencës kardiake akute dhe shokut kardiogjen. Sidoqoftë janë verifikuar dhe raste miokarditi deri në 15 ditë pas Covid-19. Në nivelin qelizor shikohet se kardiotoksiciteti gjatë Covid-19 mund të jetë multifaktorial e i ndërmjetësuar nga stuhia e citokinave proinflamatore e demi vaskular si rrjedhojë e inflamacionit nga infeksioni me SARS-CoV-2. Troponina me sensitivitet të larte (hs-troponin) është një indikator i dëmit kardiak. Në nivelin laboratorik është parë një rritje e troponinës tek pacientët me Covid-19. Në një meta analizë të vogël kjo rritje ka rezultuar e ascociuar me një ecuri të Covid-19 më të komplikuar. Nëse kjo rritje e troponinës është një konsekeuncë direkte e virusit apo e demit nga infeksioni ose e komplikancioneve të infeksionit me SARS-CoV-2, mbetet akoma për t´u parë. Përveç troponinës, një marker tjetër i rritur në pacientët me Covid-19 i raportuar që prej fillimit nga Kina, ka qenë dhe D-dimeri, një marker i koagulimit të gjakut. 

Sipas Akademisë Gjermane të Trombozes dhe Hemostazës, tek pacientët e shtruar me Covid-19, në mungesë të kontraindikacioneve, është e këshilluar një dozë profilaktike me antikoagulant.  Është për t´u theksuar se kjo është gjithësesi një procedurë standarte për pothuajse çdo pacient të shtruar në spital, sigurisht gjithmonë në mungesë të kontraindikacioneve. Është e rëndësishme që njëkohësisht këta pacientë të mbikëqyren ngushtë përsa i përket parametrave të koagulacionit për të evituar komplikacionet e mundshme. Për të evituar thellimin e mëtejshëm në informacion tejet mjekësor, do të doja të thoja në mënyrë të shkurtër e të përmbledhur se diagnoza e përfshirjes kardiake në pacientët me Covid-19 duhet të ketë vëmëndje të veçantë. Konstelacionet e ndryshme që paraqiten në EKG, në ekon e zemrës për sindromën akute të koronareve ose dhe në rizonancën manjetike në rastet e miokarditit, duhet të identifikohen sa më shpejt të jetë e mundur, që të shërbejnë për të planifikuar një terapi të target-uar konform protokolleve ndërkombëtare.

SHQIPTARËT NË BERLIN

Un kam pak vite që jam në Berlin e modaliteti i qëllimit tim këtu, mes specializimit dhe kërkimit shkencor, me limiton në kohë për të krijuar kontakte ekstensive përtej qëllimit të punës. Nuk di të ketë të dhëna zyrtare përsa i përket komunitetit tonë këtu. Unë mund të them nga pervoja ime personale se Berlini, duke qenë një qytet vibrant, është shumë atraktiv për shumë studentë shqiptarë, të cilët i janë drejtuar për të ndjekur studimet universitare ose post-universitare në vitet e fundit. Unë jam pjesë e nismës vullnetare të Shoqatës së Mjekëve Shqiptarë në Gjermani për t´i ardhur në ndihmë komunitetit tonë këtu në kohëra të pandemisë. Jemi një grup mjekësh nga e gjithë Gjermania, që ushtrojmë profesionin tonë këtu e që kemi vënë në dispozicion një mjet kontakti për komunitetin shqiptar në landin përkatës. Jam kontaktuar nga individidë të ndryshëm shqiptarë që jetojnë në Berlin. Jam munduar t´u shpjegoj se paraqitja tek mjeku për një ekzaminim të saktë është gjëja më e rëndësishme. Në spitalin ku unë punoj, gjatë turneve të natës si specializantë jemi përgjegjës për pacientët e repartit të kardiologjisë e të pneumologjisë. Disa herë me ka ndodhur gjatë turnit të kem vizituar personalisht individët nga të cilët jam kontaktuar në kuadrin e kësaj nisme. Për fat të mirë, ishin raste ku nuk nevojitej një shtrim në spital. 

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Unë jam shumë e re për të dhënë një mesazh qoftë nga mosha po edhe aq nga kontributi akademik e diaspora shqiptare në Amerikë ka një histori të hershme.

Por do të më pëlqente  që, po aq sa shqiptaret aty në Amerikë janë një komunitet dinjitoz në fushën e shkencës, artit e biznesit njëkohësisht dhe mjaft të lidhur e të respektuar me njëri-tjetrin, edhe ne në kontinentin tjetër të kontribuonim në integrimin e jetës sociale dhe akademike për të ngritur sa më lart emrin e Arbrit. Mesazhi për Gazetën “Dielli“ është të punojë pa reshtur për të promovuar çdo arritje e kontribut të shqiptarëve në diasporë. Ne sytë e mendjen sëbashku e kemi nga Shqipëria, mëmë se cilës i përkasim. Dhe pse të larguar, jemi pjesë e një kombi, që ka virtyte e histori të veçantë e për të cilin unë ndjehem krenare.

KUSH ËSHTË DOTT. MAG. XHENI VOLOTI

Dott. Mag. Xheni Voloti kreu studimet universitare në UKZKM në periudhën 2009-2015 në degën “Mjekësi dhe Kirurgji” dhe u diplomua me notë maksimale. Aktualisht është duke ndjekur vitin e dytë të specializimit në Kardiologji në kampusin Benjamin Franklin-Charité në Berlin, ku fillimisht kreu studimet e doktoratës mjekesore (Dr.med). Punimet e projektit të doktoratës i zhvilloi në laboratorin shkencor të së njëjtit repart në fushën e rimodelimit kardiak. 

Momentalisht është gjithashtu edhe kërkuese shkencore klinike dhe anëtare e projektit BeLOVE në Institutin e Shëndetit të Berlinit (BIH), i fokusuar në kerkimin shkencor translacional. Aktualisht projekti i saj perfshin rolin e imunofenotipizimit ne stratifikimin e riskut kardiak. Xheni Voloti është anëtare e Dhomës së Mjekëve në Berlin si dhe e Shoqatës Gjermane së Kardiologjisë. Qendra Spitalore Universitare Charite ku Dott. Mag. Xheni punon, është qëndra spitalore më e madhe në Europë. Sipas klasifikimit të Statista të publikuar në Newsweek në 2019, Charité-ja u rendit e pesta në listën e spitaleve më të mira në botë.