Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Bodigardi shqiptar në Zvicër shpallet i pafajshëm dhe dëmshpërblehet

by

Krahas lirimit nga akuza për shkaktim lëndimi, atij i paguhen 7821 franga si dëmshpërblim ndërsa për 28 ditët sa është mbajtur në burgun e hetimeve, i jepen edhe 4000 franga të tjera/

Në vitin 2010 në hyrjen e një diskoteke në qytetin Winterthur një mysafir turk po bënte probleme. Ai madje i sulet njërit nga katër rojet e portës të cilin e godet me grusht. Pastaj, njëri nga rojet e tjera, shqiptar nga Kosova e godet sulmuesin dhe e rrëzon, duke i thyer dhe hundën. Ndërsa rojet e tjera hidhen mbi turkun dhe e rrahin keq atë me grushte dhe shqelma. Ai pëson me këtë rast lëndime të ndryshme, veç tjerash edhe tronditje truri.

Gjykata e Qarkut në Winterthur u kishte shqiptuar bodigardëve dënime me kusht, me të holla. I vetmi që e kishte ushtruar të drejtën e ankesës ishte shqiptari. Dhe, të enjten e javes që shkoi ai po qëndronte para trupit gjykues të Gjykatës së lartë të Cyrihut duke këmbëngulur në pafajësinë e tij. Ai, sipas versionit të tij, ka reaguar vetëm për të qetësuar situatën por nuk ka marrë pjesë në rrahje. Kështu ka thënë edhe avokati i tij, i cili ka kërkuar lirim nga fajësia. Ai ka bërë fjalë për masat thjesht preventive dhe tejet profesionale që ka ndërmarrë i mbrojturi i tij. Këtë e tregon edhe videokamera, ka thënë ai.

Trupi gjykues është bindur nga kjo dhe ka shpallur të pafajshëm shqiptarin, duke i hequr dënimin e shqiptuar nga gjykata më e ulët. Sipas Gjykatës së Lartë të Cyrihut, Gjykata e Qarkut e Winterthurit ka vepruar në mënyrë paushalle, duke trajtuar njësoj të gjithë të përfshirët në zënkë. Kështu, ajo ka shpërfillur pamjet nga kamera që tregojnë se i përmenduri ka vepruar në qetësimin e situatës. Kryesuesi i trupit gjykues ka vlerësuar qëndirmin e të liruarit, duke konstatuar se ai ka vepruar ashtu si e kërkon profesioni i tij. Për këtë arsye, krahas lirimit nga akuza, shqiptarit i paguhen 7821 franga si dëmshpërblim ndërsa për 28 ditët sa është mbajtur në burgun e hetimeve atij i jepen edhe 4000 franga të tjera.(kortezi AlbInfo.ch)

Pashkët: pse bëhet ngjyrosja e vezëve?

by

Nga Frrok Kristaj/

Kjo festë, që te të krishterët çmohet më e madhja pas Kërshëndellave, edhe te populli shqiptar është ngulitur dhe tash e shumë shekuj përcillet edhe me rite të ndryshme. Festa e Pashkëve fillon me Krezhmet shtatëjavëshe, me “Oj mamët”, ditën e luleve, darkën e mbramë, ngjyrosjen e vezëve, bekimin e bukës dhe të bereqeteve të tjera dhe përfundon me Pashkët
Nga festat e shumta të të krishterëve, përkatësisht të besimtarëve katolikë, pas Kërshëndellave, që paraqesin lindjen e Jezu Krishtit, festa e Pashkëve është pa dyshim më e madhja, që paraqet ngjalljen e Tij. Pra, Pashkët janë festim i kthimit në jetë të Krishtit pas kryqëzimit të tij, përkatësisht festimi më i shenjtë ndër festat e krishtera.
Në fakt, shtatë javë para Pashkëve fillojnë Krezhmet (zgjasin 40 ditë, në mënyrë që të përkujtohet 40 ditë të qëndrimit të Jezusit në pyll), apo Moti i lidhur, që identifikohen me mundimet e Jezu Krishtit, që te shqiptarët njihet si Udha e Kryqës. Gjatë kësaj periudhe besimtarët e krishterë nuk e përdorin për ushqim as mishin, as bylmetin. Kryesisht përdoren perimet dhe ushqime të përgatitura me vaj dhe peshk.
Pashkët kremtohen të dielën e parë pas fillimit të pranverës, apo të dielën e parë pas hënës së parë të plotë të muajit, që zakonisht kremtohen brenda 22 marsit dhe 25 prillit. Festa e Pashkëve, që identifikohet me ngjalljen e Krishtit, është ngjarje kulminante fetare në jetën e të krishterëve, sepse në te bazohet triumfi mbi mëkatin, mbi vdekjen, triumfi i dritës mbi errësirën, i lirisë mbi robërinë dhe triumfi i të mirës mbi të keqen (djallin).

Kalimi nga errësira në dritë

Me ngjalljen e Krishtit ndodh kalimi nga vdekja në jetë, nga e Premtja e madhe (kur vdes Jezu Krishti pas shumë mundimeve dhe gozhdohet në kryq) në të Dielën e Pashkëve (kur ngjallet), përkatësisht kalimi nga errësira në dritë.

Edhe filozofia e krishterë e pranon faktin se shpirti i njeriut për nga natyra e tij është i pavdekshëm, ai hyn në pavdekshmërinë hyjnore pasi të jetë liruar nga verigat e trupit. Si rrjedhojë e kësaj del se ngjallja paraqet themelin e shpresës, e cila kurrë nuk mposhtet, dhe përsosmërinë e dashurisë. Pra, Krezhmet paraqesin përgatitjen për ngadhnjimin mbi të keqen, kurse Pashkët paraqesin fitorën mbi mëkatin, dashurinë mbi urrejtjen, mbi vdekjen. Këtu jeta na paraqitet si ngadhnjim.

Kjo e vërtetë mund të zbatohet edhe në realitetin tonë shoqëror. Procesi i ngjalljes

Ngjan edhe me bashkësinë, me popullin. Bile, dihet se Kosova kohën e Krezhmeve e kaloi në Kalvarin e vet mbi vuajtje e sakrifica për të arritur deri te dita e shumëpritur me shekuj – dita e lirisë dhe e gëzimit. Këtë liri duhet me përkushtim ta përforcojmë me vepra e dashuri, sepse liria është një sfidë, që kërkon vetëmohim dhe bashkim të të gjitha forcave në mënyrë që t’i arrijmë të mirat e përbashkëta, që janë edhe të mira personale. Po ashtu, ana materiale nuk bënë që të ta rrënojë botën e brendshme. Jemi të thirrur ta dëgjojmë Zotin, që problemet t’i zgjidhim me ndihmën e Tij, sepse tek e fundit festa e Pashkëve, sikurse edhe vetë fjala pashkë, do të thotë festë, kërcim, ngjallje e çlirim nga robëria, që na vjen nga të tjerët, por edhe nga vetvetja.

Pashkët – kremte e madhe

Te populli shqiptar është ngulitur festa e Pashkëve, e cila përcillet edhe me rite të tjera autoktone, që janë bërë pjesë e kulturës shqiptare.
Festa e Pashkëve fillon me kohën e krezhmëve shtatëjavëshe, në të cilat bëjnë pjesë (në javën e katërt, të pestë dhe të gjashtë) dhe “Oj mamët”.
“Oj mamet” janë grupe meshkujsh, që veshën me rrobe të leckosura, vëjnë mustakë artificialë dhe dalin e lypin vezë. Te dyert e çdo shtëpie kërcejnë duke thënë:
“Oj mamë, oj mamë
del-e moj dele
del-e o moj vashë
a m’i jep nja dy-tri vo për Pashkë?”.

Kështu vezët e fituara i ruajnë për t’i ngjyrosur në festën e Pashkëve.

Pastaj, në të dielen e parafundit të Pashkëve, është Festa e Luleve apo e Dielja e Ljarit, kur merren kryesisht lulet e thanës dhe nga thupra të thanës punohen nga 10 kryqa të vegjël, të cilët së bashku me lulet bekohen dhe pastaj vëhen mbi dyer të shtëpive, dhomave, hamarëve, koshave, ahureve, në kryeara (në krye të arave) dhe te varret.

Java, nga e Diela e Luleve e deri të Dielën e Pashkëve, quhet Java e Madhe. Dita e enjte para Pashkëve, njihet edhe si Vojimi i Shenjtë, apo Darka e Fundit (darka e ndarjes). Në atë darkë Krishti i gostiti nxënësit e vet vetëm me bukë dhe verë. Me bukë sepse buka përveç që ushqen, e mban trupin, ajo e ka edhe një veçori mjaft të rëndësishëm në jetën tonë: edhe na bashkon. Na bashkon kur ulemi të gjithë së bashku rreth tryezës (rreth sofrës), ndërsa buka gjendet në midis. Nga ajo bukë marrim të gjithë nga një pjesë, përkatësisht të gjithë pjesëtarët rreth sofrës bëhemi edhe pjesëtarë të një buke. Dihet se buka bëhet prej miellit, mielli prej kokrrave të grurit, e kokrrat prej kallinjve, që kanë qenë të shpërndarë nëpër ara. Pastaj, sa kokrra gruri e sa kallinj janë bashkuar për t’u bluar dhe tani janë bërë bukë, ashtu edhe njerëzitë bashkohen. Pra buka është shenjë bashkimi dhe njësimi, ashtu edhe Krishti me themelimin e eukaristisë, meshës, kungimit e ka menduar bashkimin në një zemër me bukën e tij – kungimin. Mesha, eukaristia, kungimi janë shenja bashkimi me Krishtinë dhe me njëri-tjetrin. Po vera? Bashkimi është shenjë gëzimi, domethënë se edhe bashkimi rreth bukës është shenjë gëzimi, e gëzimi e do edhe verën. Ndërkaq, ditën e enjte – të Enjten e Madhe në kishë organizohet larja (nga ana e famullitarit) e këmbëve të 12 aktivistëve (veprimtarëve), të cilët paraqesin 12 apostuj (nxënës) të Jezu Krishtit.

Ngjyrosja e vezëve

Ditën e enjte, diku dhe të premten, bëhet ngjyrosja e vezëve. Në fakt, veja qysh në kohët e lashta te popujt e ndryshëm kishte të bënte me zgjimin e natyrës në stinën e pranverës, ndërsa më vonë u mor si simbol i jetës së re dhe i ngjalljes së Jezu Krishtit. Bile, një prej simboleve më të vjetra pranverore në botë është veja. Forma ovale e vezës simbolizon formën e pikës së shiut dhe të farës. Këto të dyja kanë qenë elemente të rëndësishme për jetë.

Në fillim vezët u ngjyrosën me ngjyrë të kuqe, sepse gjaku ka ngjyrë të kuqe. Duke shikuar misterin e jetës, veja e kuqe merret si simbol i rruzullimit në të cilën çdo jetë përsëritet në heshtje dhe përjetësohet në drejtim të Provanisë hyjnore. Ajo na paraqet një botë të vogël të plotësuar, një harmoni të bukur, që asgjë nuk mund t’i shtohet e as t’i heqet. Në fakt, në mitologjitë e popujve, veza paraqet idenë e plleshmërisë së jetës dhe dhuntitë e çmueshme të njerëzimit dhe të natyrës. Kështu, prej simbolizimit të lashtë krishterimi e shndërroi idenë lëndore dhe ia përshtati misterit të Pashkëve. Në shembullin e vesë i krishteri sheh varrin në të cilin e vendosën Krishtin, duke menduar (armiqtë) se e kishin lënë për jetë të jetës, ndërsa ai përgatitet në heshtje për të dalë ngadhnjyes me një jetë të re, të pavdekshme. Për Krishtin dhe në Krishtin merr dritë enigma e dhembjes dhe e vdekjes, përkatësisht Krishti ngjallet duke e shkatërruar vdekjen me vdekjen e vet. Pra, të ngjallurit e Krishtit konsiderohet peng i sigurt i të ngjallurit tonë. Për këtë veja e kuqe simbolizon jetën, dritën dhe gëzimin (në këtë rast të Pashkëve). Veja e kuqe është edhe shenjë e lidhmërisë, miqësisë, afërsisë. Për ketë edhe vezët e kuqe dhe bekimi i tyre me bukën e bekuar kanë fituar edhe kuptimin e krishterë. Ngjyrosja e vezëve kuq na përkujton vdekjen e Krishtit dhe derdhjen e gjakut të tij për të mirën e njerëzimit. Së këndejmi, veja e Pashkëve te të krishterët është simbol i ngjalljes së Krishtit, sikur që krijesa e re shpërthen lëvozhgën e vesë, ashtu edhe Krishti, duke i rrënuar muret e varrit të tij dhe duke ngjadhënjyer mbi vdekjen, del në jetë të re.

Dita e premte është dita e vdekjes së Krishtit në kryq, për këtë arsye nëpër kisha bëhet puthja e Krishtit (trupores), si dhe ditën e shtunë në mbrëmje mesha fillon në mbrëmje para kishës me ndezjen e zjarrit, i cili edhe bekohet nga ana e famullitarit. Në kishë hyhet me qirinj të ndezur, që simbolizojnë dritën, e më pastaj mbahet mesha. Pas meshës famullitari bën bekimin e bukës (pogaçe, përkatësisht nore) dhe të bereqeteve të tjera, bekim që lidhet me Agapët (sipas gjuhës greke që do të thotë dashuri shpirtërore, dashuri ndaj Zotit, shenjtërve, vëllait, mikut, shokut) e të krishterëve të parë, përkatësisht me Korpin e Krishtit, kurse të dielën kremtohet ngjallja e Krishtit, Pashkët.

Ditën e Pashkëve, që njihet edhe si Diela e Pashkëve, së bashku në familje dhe në shoqëri festohet fitorja e Zotit, Jezu Krishtit, ngjallja e tij prej së vdekuri, po sa të zgjohen besimtarët hanë bukën e bekuar dhe ushqimet e tjera (djath, hudhra, vezë, kripë etj). Pas mëngjesit lahen duart në një enë të veçantë, në mënyrë që uji që tashmë konsiderohet i bekuar, të mos derdhët kudo, por në vendet e pastërta e ku nuk shkilet, kurse më pastaj bëhet urimi i festës së Pashkëve me “Me shëndet Pashkët!” apo “Për shumë mot Pashkët!”(Kortezi AlbInfo.ch)

 

 

Filmi “Nentori i dytë” i restauruar në kinemane e Nju Jorkut

by

Nëntori i dytë premierë amerikane nga vendi i Shqiponjave një mbrëmje e paharrueshme që do të hapë një dritare në botën e kinemasë shqiptare në Amerikë/

Ne Foto: “Nëntori i dytë” në njërën prej kinemave kryesore të qytetit të Nju Jorkut, kinemanë Directors Guild of America (DGA)Theater. Interesim i jashtzakonshem./

Nga BEQIR SINA, New York/

NEW YORK CITY : Projekti i Kinemasë Shqiptare organizon sot shfaqjen e variantit të restauruar të filmit “Nëntori i dytë” në njërën prej kinemave kryesore të qytetit të Nju Jorkut, kinemanë Directors Guild of America (DGA)Theater
Shfaqja e këtij filmi me tirtat në anglisht më datë 29 mars 2013, ka bërë që filmi i Shqipërisë, i cili deri tani ka qenë i rrallë të shfaqet në Amerikë, madje në një nga qytetet më të njohuara të kinemafilmografisë botërore.

Kinemaja Shqiptare të Projektit (ACP), me këtë shfaqje sapo nisur iniciativën për ruajtjen e filmagrofisë shqiptare me një ndryshim duke e restaruara filimin shqiptarë dhe duke e çuar këtë ‘të re’, tashmë edhe në kinemat kombëtare në ekranet ndërkombëtare.

Me këtë rast  Projekti i Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp paraqesin restaurimin e parë dixhital dhe përshtatjen në anglisht të filmit artistik të regjisorit të njohur shqiptar Viktor Gjika, “Nëntori i dytë”, prodhim i vitit 1982.

Nëntori i dytë tregon historinë e ngjarjeve që çuan në pavarësinë e Shqipërisë nga sundimi osman më 28 nëntor 1912. Kjo premierë në SHBA vjen në Nju Jork, metropolin amerikan mbas një një shfaqje për një audiencë të zgjedhur në Teatrin Michelson të Universitetit të NY, e ndjekur nga premiera në New England në Universitetin Wesleyan më 28 mars 2013, dhe nga një shfaqje e veçantë publike në njërën prej kinemave kryesore të qytetit të Nju Jorkut, kinemanë Directors Guild of America (DGA)Theater më 29 mars 2013, nga ora 7:00 e mbrëmjes deri në orën 10:00 të mesnatës.

Në një komunikat për shtyp Projekti i Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp, thotë se: ” Kjo është përshtatja e parë në gjuhën angleze e filmit, si dhe restaurimi i tij i parë, një bashkëpunim midis Projektit të Kinemasë Shqiptare, Arkivit Qendror Shtetëror të Filmit dhe Colorlab Corp.”

Sipas ,Projekti i Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp filmi “Nëntori i dytë” është shkruar nga autori i realizmit socialist Dhimitër Shuteriqi (së bashku me Kiço Blushin) dhe me regji të Viktor Gjikës dhe është realizuar tre vjet para vdekjes së diktatorit Hoxha, filmi pati premierën në fund të nëntorit 1982.

Gjatë prodhimit të filmit, thekson Projekti i Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp, Shqipëria hyri në një nga periudhat më të errëta të saj në pesëdhjetë vitet e sundimit marksist ku spastrimet e shumta dhe arrestimet e zyrtarëve qeveritarë dhe familjeve të tyre u bënë qëllim i asaj kohe.

Ndërkohë që më 3 nëntor 2012, varianti i restauruar i filmit “Nëntori i dytë” çeli “Festivalin e 13 të Filmit Shqiptar” në përvjetorin e 100-të të pavarësisë, në kinema “Millenium” në Tiranë.

“Ky ishte restaurimi i parë i një filmi shqiptar dhe hear e parë që u realizua një bashkëpunim ndërkombëtar mes kineastëve, laboratorëve të filmit, arkivave, akademikëve dhe aktivistëve për të ndihmuar në ruajtjen e një trashëgimie filmike që është në rrezik serioz.

Nëntori i dytë nuk ka qenë shfaqur më parë jashtë Shqipërisë dhe ky restaurim shënon njëkohësisht edhe përshtatjen e parë në gjuhën angleze të filmit”. “Nëntori i dytë” është i pari nga pesë filmat që ACP do të restaurojë brenda një harku kohor prej pesë vjetësh.” thuhet në kumntesën e Projektit të Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp.

Ata sqarojnë se teknikisht, restaurimi është i klasit botëror, befasues, që arriti të kthejë një film të zymtë në një film plot me ngjyra ylberi dhe peisazhe ftuese”, shkruan Mark Cousins në “Sight & Sound”, janar 2013.

Pas restaurimit dhe shfaqjes jashtë Shqipërisë të filmit “Nëntori i dytë”, janë dhe katër filma të tjerë që presin restaurimin dhe shfaqjen në ekranet e botës; “Ballë për ballë” (Kujtim Çashku, Piro Milkani, 1979); “Tomka dhe shokët e tij” (Xhanfise Keko, 1977), “Kapedani” (Fehmi Hoshafi, Muharrem Fejzo, 1972); “Ngadhënjim mbi vdekjen” (Gëzim Erebara, Piro Milkani, 1967).

Në fund Projekti i Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp, pohon se  ndërsa Shqipëria kapërcen në shekullin e 21-të, thesaret në Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit mbeten ende të fshehura në errësirë.

Për këtë, Projekti i Kinemasë Shqiptare po punon pa orar për të sjellë historinë e pasur të kinemasë shqiptare përsëri në dritë.

Dhe sipas  saj qëllimi përfundimtar i Projektit të Kinemasë Shqiptare është që të ndërtojë një hapësirë të re arkivimi dhe ekspozimi në Tiranë, përfundon kumtesa e Projekti i Kinemasë Shqiptare (ACP), Colorlab Corp.

 

RESHAT KRIPA: DEKLARATA PËR SHTYP NUK U BOTUA NË ASNJË NGA GAZETAT E TELEVIZIONET

by

SHQIPËRIA VENDI KU KATOVICA PO ZBATOHET ME PËRPIKMËRI – I KAM BËRË THIRRJE PD E LIDERIT TË SAJ TË KORIGJOHEN/
Intervistoi ELIDA BUÇPAPAJ/

PYETJE: A u botua Deklarata për shtyp – e Shoqatës tuaj Antikomuniste të Përndjekurve Politikë Demokratë të Shqipërisë – SHPREHIM INDINJATËN E THELLË QË PRESIDENTI I REPUBLIKËS DEKRETOI KANDIDATURA ME PREJARDHJE NGA REGJIMI, sepse kërkova sot me sy dhe nuk e pashë kund?
RESHAT KRIPA: Për sa i përket deklaratës së shoqatës atë ua dërguam gjashtë gazetave dhe pikërisht gazetave “Metropol”, “Republika”,“Standard”, “Koha Jonë”, “Telegraf” dhe “Shqip” si dhe katër televizioneve“Klan”, “Koha”, “URT”dhe “NTV” por deri më sot asnjëra nuk ka botuar apo transmetuar gjë. Sot u dërguam edhe një E-mail tjetër ku iu kërkojmë arsyen e mosbotimit. Jemi në pritje të përgjigjes. Vetëm gazeta “Telegraf” është përgjigjur deri tani. Sot ua kemi dërguar gjithshtu edhe gazetave “Tirana Observer” dhe “Kombëtare” si dhe “Zërit të Amerikës”. Edhe për këto jemi në pritje.

PYETJE. Në apelin që i bëni Kryetares të Kuvendit, vini re me keqardhje, se shkrimet tuaja nuk botohen në shtypin e Tiranës, keni ndonjë koment për këtë?
RESHAT KRIPA: Predispozicioni i shtypit të Tiranës për shkrimet e mia është shumë i paktë. Përveç gazetës “Metropol” dhe deri diku gazetave “55” dhe“Republika”, te të tjerat ka qenë shumë e vështirë. Këtë jua argumentoj me shembujt e mëposhtëm: Në vitin 2010, nisur nga i njëjti problem, bëra nje shkrim me titullin “A ka media të lirë në Shqipëri?” të cilin ua dërgova disa gazetave por asnjëra nuk e botoi. U detyrova ta botoj në mediat elektronike. Këtë shkrim po jua dërgoj edhe juve për ta patur parasysh se sa i lirë është shtypi te ne. Por kjo punë vazhdon edhe në ditët e sotme. Për mua është e pamundur të botoj një shkrim në gazetën “Panorama” pasi disa shkrime të dërguara njeri pas tjetrit nuk janë botuar. Pothuajse e njejta gjë është edhe me gazetën “Mapo”.

Në këtë gazetë kam botuar gjithsej dy shkrime. Më 24 maj 2011 u dërgova shkrimin “Kur do të shpëtojmë nga kthetrat e komunizmit?”, të cilin po ua dërgoj gjithashtu dhe zv/redaktori i saj më ktheu përgjigje ku më thoshte se shkrimi nuk ishte sipas parimeve të Bordit Drejtues të gazetës. I kërkova kush ishin këto parime dhe m’u përgjigj se ishte e kotë të zgjateshim. Gjithashtu po kjo gazetë nuk ka botuar shkrimet e mia : “A vriten poetët?” datë 11 gusht 2012, “Të përndjekurit politikë dhe qëndrimi i tyre ndaj zgjedhjeve”datë 20 shkurt 2013, “Sindroma komunizëm” datë 6 mars 2013 dhe shkrimi i fundit“Një thirrje Kryetares së Kuvendit” datë 26 mars 2013, shkrime të botuara në median tuaj.

Habia është se themeluesi i kësaj gazete, zoti Henri Çili, merr pjesë në një“Konvent딓Unioni Mbarëkombëtar i Integrimit të Përndjekurve Politikë” mbajtur këto ditë në Tiranë dhe nuk boton shkrimet e mia që bëjnë fjalë pikërisht për këto probleme.

PYETJE: Dje dekretet e Nishanit nuk u votuan, për shkak se Ilir Meta nuk i dha votat e tij, si e komentoni mos votimin e dekretit?
RESHAT KRIPA: Për çështjen e dekreteve nuk jam i qarte përse. Nuk besoj se duhet të jetë vetëm shkaku i votave të Ilir Metës. Një kopje të deklaratës ne ia dërguam zyrtarisht edhe zonjës Topalli. Pastaj mos harroni se në mbledhjen e Komisionit të Ligjeve deputeti Enkelejd Alibeaj abstenoi po për arsyet që shprehnim edhe ne. Kështu që mund të jetë edhe kundërshtimi i një pjesë tjetër të deputetve demokratë shkaku.

PYETJE: Si e shihni faktin se PD sjell në organet më të larta të drejtësisë njerëz me hipoteka?
RESHAT KRIPA: Për problemin e sjelljes së njerëzve me hipoteka në organet e larta të drejtësisë kjo ka qenë një praktikë e vazhdueshme në këto vite të tejzgjatura “tranzicioni”. Kemi shembuj plot duke filluar që nga Fehmi Avdiu që u bë Kryetar i Gjykatës Kushtetuese dhe duke përfundur te këta dy të fundit që kanë qenë në Gjykatën e Lartë. Të tillë gjen plot edhe në Këshillin e Lartë të Drejtësisë apo në Prokuroritë ku si shembull do të sjellë famëkeqin Skënder Breca që edhe u dekorua nga ish Presidenti Topi apo Njazi Jahon dhe Fatmira Laskajn.

PYETJE: A nuk i shihni të tradhëtuara idealet e ish-të persekutuara nga ajo forcë politike që ka 22 vjet që jep premtime dhe kjo shtresë politike ka 22 vjet që u jep votën?
RESHAT KRIPA: Përsa i përket qëndrimit ndaj të përndjekurve politikë do ta ndaja në tre faza. Faza e parë është periudha 1992-1997 ku, për të thënë të vërtetën, u bë diçka në këtë drejtim, si në drejtim të arsimimit, punësimit dhe çështje të tjera të integrimit të tyre në shoqëri.

Faza e dytë është ajo e qeverisjes socialiste 1997-2005. Ajo është periudha më e errët për këtë shtresë. Pushimet në masë nga puna, ndërprerja e arsimimit me preçedencë, rikthim i kuadrove të vjetra në detyra të rëndësishme ishin karakteristikat kryesore të asaj periudhe.

Faza e tretë është kjo e periudhës së dytë të qeverisjes demokratike (2005-2013). Fillimisht u duk sikur diçka do të ndryshonte. U miratua një rezolutë për ndëshkimin e krimeve të kryera nga regjimi komunist, ligj që nuk u votua nga socialistët. U miratuan disa ligje për dëmshpërblimin e të përndjekurve politikë, ku socialistët përsëri nuk morën pjesë dhe filloi zbatimi i tij. U hartua një ligj lustracioni që nuk u firmos nga ish Presidenti Topi dhe që u hodh poshtë nga Gjykata Kushtetuese me Fehmi Avdiun anëtar.

Të gjitha këto krijuan përshtypjen se gjithçka do të bëhej si në qeverisjen e parë të kësaj qeverie. Por nuk ndodhi kështu.

Rezoluta mbeti vetëm një letër pa vlerë. Nga të gjitha pikat e saj pothuajse nuk u realizua asnjë, vetëm miratimi i ligjit për dëmshpërblimin dhe ngritja e Komisionit për hetimin e krimeve të komunizmit. Por edhe këto sikur kanë ngecur në vend.

Në lidhje me ligjin e dëmshpërblimit nuk kanë përfunduar dy këste ende, megjithse kanë kaluar më shumë se katër vjet nga fillimi i zbatimit, ndërsa për çështjen e Komisionit ai deri tani merret vetëm me ceremoni përkujtimore dhe promovim librash të autorëve të përndjekur. Për të gjitha këto kam shkruar pothuajse në të gjitha shkrimet e mia.

PYETJE: Lideri i maxhorancës akuzon shpesh liderin e opozitës se në PS ka trashëgimtarë të PPSH, dhe kjo qëndron, por në rradhët e PD-së ka po ashtu trashëgimtarë të PPSH, siç është rasti i Ilir Rusmajlit, çfarë komenti keni?
RESHAT KRIPA: Përsa u përket akuzave të ndërsjellta që bëjnë liderët e maxhorencë dhe opozitës midis tyre, ato nuk janë gjë tjetër veçse një demagogji propagandistike në kuadrin e fushatës së zgjedhjeve parlamentare. Një miku im thoshte: Partia Socialiste është pasardhëse direkte e Partisë së Punës, ndërsa Partia Demokratike u ngjan shalqijve që nga jashtë duken të gjelbër por, po t’i çash, dalin të kuq. Kjo duket në shumë drejtime. Le të shohim qëndrimin që kanë këto ndaj nacionalizmit shqiptar. Bie në sy se të dy forcat politike synojnë ta kalojnë në heshtje këtë nacionalizëm, duke filluar historinë e vendit tonë, si dikur, që nga 29 nëntori 1944. Një gjë e tillë shfaqet në faqet e shtypit të të dy krahëve. Mjafton të përmend një rast të vetëm, figurën e liderit të Ballit Kombëtar, Mit-hat Frashëri. Kryetar i Kongresit të Manastirit dhe nënkryetar i Komisionit të Hartimit të Alfabetit, Ministër i Botores në qeverinë e Ismail Qemalit, Pjesmarrës i Konferencës së Paqes në Paris më 1920, Ambasador dhe plot detyra të tjera të rëndësishme. Çfarë është bërë për vlerësimin e kësaj figure? Asgjë. Asnjë përmendore, asnjë rrugë, asnjë shkollë, asnjë institucion shtetëror apo kulturor nuk mban emrin e tij. Mos vallë nuk e meriton? Përse? Sepse nuk duan. Me pak fjalë Shqipëria është vendi ku politika e Katovicës po zbatohet me përpikmëri.

PYETJE: Zgjedhjet po trokasin tek dera, çfarë mendimi keni për zhvillimin e tyre ?
RESHAT KRIPA: Për sa u përket zgjedhjeve mendoj se jemi në udhëkryq. Kemi vetëm dy alternativa. Nga njëra anë janë socialistët që, për të qenë realist, kanë qenë gjithmonë kundërshtarët tanë dhe të përndjekurit politikë nuk mund të bashkohen kurrë me ta. Nga ana tjetër demokratët të cilët karakterizohen nga një demagogji e madhe propagande duke realizuar vetëm fare pak. Forcat e tjera politike janë inekzistente në Shqipëri. Të tilla janë, për fat të keq, edhe partitë nacionaliste që pretendojnë se ruajnë parimet e partive të vjetra nacionaliste. Do të kishim dashur që të kishte një pol të tretë ku ndoshta mund të mbështeteshim por, për fat të keq ai nuk ekziston.

Një mundësi tjetër është bojkotimi i zgjedhjeve. Por cili do të ishte përfundimi i këtij bojkotimi? Në favor të cilit do të shkonte? Me siguri në favor të socialistëve dhe një gjë të tillë ne nuk e duam. Ndaj them se jemi në një udhëkryq. Ndaj kam kohë që në shkrimet e mia i bëj thirrje Partisë Demokratike dhe liderit të saj që të bëjnë korigjimet e duhura. Jemi në pritje por ditët po ikin dhe shenjat tregojnë se nuk do të bëhet asgjë në lidhje me ato që ne kërkojmë… Atëherë çfarë duhet bërë? Problemi mbetet dilemë. Jam kryetar i nje dege të rëndësishme të një shoqate të përndjekurish megjithatë, si i tillë, jam i detyruar të veproj sipas vendimeve që merr shumica e kësaj shoqate. Ndaj do të presim dhe do të vendosim.

Lidhur me këto tema mund të shkruash faqe të tëra, por mendoj se për sot mjafton me kaq për të krijuar një ide të qartë të pikpamjeve të mia. Përshëndetje miqësore

Konferencë për lidhjet shqiptaro-rumune në një shekull histori

by

Nga Arjan Th. Kallço*/

Një vit më parë më mbërriti si më thënë në tryezë një ftesë për të marrë pjesë në një konferencë ndërkombëtare lidhur me marrëdhëniet rumuno-shqiptare në një universitet të Rumanisë. Koinçidenca e dy konferencave në të njëjtën kohë, bëri që ta refuzoja ftesën, por edhe për vetë faktin se në Rumani do të shkoja disa muaj më vonë. Po një vit më parë ambasadori rumun në Shqipëri, hedh idenë e një konference ndërkombëtare shkencore që mori udhë këtë vit në universitetitn e Korçës nga data 26-27 mars 2013. Është kuptimplote kur konferencat organizohen nga strukturat përkatëse universitare , akademike dhe të institucioneve të tjera që janë pjesë e shkencës. Por kur në këtë event përpiqet të japë kontributin e vet edhe diplomacia, është një lajm i mirë që, nëse respektohen drejt balancat, i hap rrugën një bashkëpunimi të frytshëm dhe të gjerë, sepse në lidhjet midis popujve, pavarësisht nga pozicionet përkatëse institucionale, reciprociteti i njohjes dhe përhapjes së kulturës bëhet më efikas. Nuk ka politikë dhe diplomaci që të mund ta anshkalojë, apo aq më keq ta harrojë kulturën, e vetmja trashëgimi e vërtetë dhe që meriton vëmendjen e qytetarëve. Të tjerat ose janë fjalë dhe vetëm fjalë, o janë interesa të tjera larg nga ato shpirtërore mbarëkombëtare. Më vjen mirë që në këtë ngjarje të shkencës nuk mungoi edhe Ministria e Jashtme dhe Ambasada rumune, pasi historikisht kemi shumë gjera për të nxjerrë në dritë, por së pari kontributin e madh rumun ndaj vendit tonë në ditët e para dhe të vështira të pavarësisë. Konferenca në Korçë me temë Lidhjet kulturore dhe historike shqiptaro-rumune kishte për synim që të nxirrte në pah pikërisht një fakt të padiskutueshëm historik, 100 vjetorin e njohjes së pavarësisë sonë nga Rumania dhe 100 vjetorin e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike mes dy vendeve tona. Pra janë dy ngjarje për të cilat Shqipëria nuk mund të mos përfitonte nga rasti që t’i kremtonte këta dy përvjetorë. Por po historikisht mes dy vendeve ka edhe një lidhje humane dhe kulturore, pasi kolonia shqiptare në Rumani ka shekuj që është vendosur aty. Në këtë pikë lidhjet bëhen më komplekse dhe të dukshme, sepse tash nuk janë vetëm takimet diplomatike apo në nivele të tjera qeveritare që vijojnë. Shqiptarët në Rumani kanë brezat e tyre që punojnë dhe jetojnë, bashkëjetojnë dhe bashkëpunojnë me rumunët, duke dhënë e duke marrë nga ky bashkëpunim. Për më tepër po aty është krjuar dhe vazhdon të krijohet një pjesë e kulturës sonë kombëtare, prandaj bëhet e nevojshme që të evidentohet edhe kjo pjesë shpirtërore e jona dhe të studiohet. Por bashkëpunimi bëhet më i bukur kur janë vetë studiuesit rumunë që përmes fakteve të pakundërshtueshme historike sjellin atë kontribut të çmuar të vendit të tyre ndaj një vendi të vogël si Shqipëria. Bëhet edhe më i kapshëm dhe ura lidhëse kur sjellin kontrbutin e shqiptarëve në jetën rumune dhe akoma më i përkryer kur artistët, shkrimtarët dhe studiuesit flasin për lidhjet personale mes tyre. Bëhet më krenar për ne shqiptarët kur e shikojmë sesi gjuha jonë flitet kaq bukur nga disa prej studiuesve pjesëmarrës dhe nga vetë ambasadori Vilorel Stanila. Ja pra sa shumë risi solli konferenca e organizuar këto ditë marsi në Korçë.  Natyrisht do të kishte qënë e mirëpritur edhe diplomacia shqiptare, por ajo ka kohë që është jashtë detyrës së vet, jashtë funksionit të vet, jashtë natyrës së vet. Një gjumë i gjatë letargjik e ka mbuluar krejt diplomacinë, por të vjen keq kur mëson lajme që edhe mirëfunksionimi i saj nëpër botë është në mëshirë të fatit. Nuk ka sesi ta promovojë vendin tonë një diplomaci shterpë dhe e vegjetuese. Meritokracia edhe në këtë strukturë shtetërore po vuan pasojat e militantizmit. Për të mos folur për ngjarjen tronditëse të ditëve të fundit që me të drejtë intelektualët dhe studiuesit po e ngrenë zërin e tyre mbarëkombëtar. Por le t’i kthehemi konferencës në ditën e saj të parë, pasditen e datës 26 kur në përshëndetjet e rastit u vu në dukje pikërisht fakti i lidhjeve të hershme mes dy vendeve tona, i kontributit të Rumanisë, por edhe në rastin konkret me dy përvjetorët e cituar më sipër. U shkëmbyen edhe disa dhurata ceremoniale që të dyja palët kishin përgatitur me këtë rast, rektorati dhe Ambasada. Në seancën e kumtesave studiuesit rumunë folen për Mesharin e Gjon Buzukut, për arumanishten në akademinë e Voskopojës apo marrëdhëniet gjuhësore rumuno-shqiptare. Në ditën e dytë u sollën kontribute të tjera në lëmin gjuhësor dhe etnografik, disa prej figurave të shquara rumune në pavarësinë e Shqipërisë, çështja shqiptare në arkivat e MPJ rumune, luftrat ballkanike dhe çështja shqiptare etj. Kumtesat e akademikëve dhe pedagogëve shqiptarë dhe nga Kosova prekën disa çështje gjuhësore, bashkëpunimin mes gjuhëtarëve në kohë, publicistikën, letërsinë, historinë, shoqatat kulturore etj. Në fjalën e mbylljes Ambasadori rumun, Stanila, falenderoi Universitetin e Korçës për mikpritjen, organizatorët dhe e konsideroi konferencën të rëndësishme në marrëdhëniet kulturore, shkencore, intelektuale midis dy vendeve tona. Konferenca ishte e vlefshme dhe e frytshme që do të ketë një zhvillim të mëtejshëm në një takim të dytë më të gjerë në Kostancë. Ai theksoi se kumtesat u përshkuan nga një nivel i lartë shkencor, pati risi me zbulimet e reja që lidhen me pavarësinë dhe gjuhësinë.

Pjesë nga kumtesa që do të mbajta në Rumani

Rumania është një tapë e detyrueshme për të gjithë shqiptarët, sepse lidhjet mes dy vendeve janë shekullore. Gjurmët janë të shumta, pavarësisht natën e errët të kohëve, sepse historia na ka vënë pranë në një Ballkan me një të shkuar të dhimshme. Plagët e saj janë shëruar duke ndihmuar njëri-tjetrin, sipas parimit në rrezik e në nevojë… Historian a thotë se edhe Rumania u shndërrua në një atdhe të dytë për shumë shqiptarë, kryesisht nga Korça, që gjetën aty një mikpritje që ende sot na mahnit. Për mua pak rëndësi kanë datat, por i besoj rrugëtimit shpirtëror dhe magjisë së vendit të legjendave të shumta, dashurisë që ushqente në zemrat dhe shpirtin e emigrantëve në kërkim të një fati më të mirë. Ndoshta daton në vitin 1595 vendosja e parë e shqiptarëve në Rumani, ndoshta më vonë. Kaluan shekujt dhe historia përsëritet, por tash ndryshe, si një urë e gjatë miqësie që i lidh të dy vendet e lashtë. Epoka më e rëndësishme e Shqipërisë ishte rilindja e saj mbi rrënojat e një ngjarjeje me emrin e madh Rlindja kombëtare. Lëvizja më e madhe e ekzistencës së saj po trokiste dhe çështja shqiptare po përhapej ku gjente terren të favorshëm, mes të cilëve dhe Rumania. Vllahia ishte qendra e nismave kulturore e shumë patriotëve dhe personalitetve të shquara shqiptare të kohës, si Naim Frashëri, Jani Vreto, Dora D’Istria, Asdreni, Nahum Veqilharxhi etj. Më vonë gjetën strehë personalitete të tjera të kulturës si poeti Eftimiu dhe Poradeci. Në 100 vjtetorin e Pavarësisë, kujtojmë se në Bukuresht u mbajt takimi më i rëndësishëm që i parapriu asaj në vigjilje të 28 nëntorit, me në krye Ismail Qemalin dhe shumë patriot të tjerë rreth tij, ku dhe u pranua rezoluta e parë e mëvetësisë sonë.

*Pjesëmarrës në Konferencë 2013