Satirë nga Rafael Floqi/

Në një lëvizje novatore që ka lënë historianët të kruajnë kokën dhe zyrtarët e UNESCO-s të kërkojnë topat e tyre të stresit, qeveria shqiptare, e udhëhequr nga kryeministri gjithnjë novator Edi Rama dhe ministria e tij e nderuar i Kulturës, Margariti, ka vendosur të vendosë qytetin antik të Butrinti ne shitje. Po, e lexuat saktë – Butrinti, perlë historike me rrënjë që i përkasin Eneas legjendar, tashmë është në treg. Pra po shitet Buthroti apo Troja e Re… sipas Virgjilit.

Në një konferencë për shtyp që dukej më shumë si një rutinë stand-up komedie, kryeministri Rama deklaroi me entuziazëm: “Pse ta mbajmë për vete gjithë atë histori të lashtë, kur mund ta kthejmë në një lopë parash? Ta mjelim, Tani që ne po modernizojmë Shqipërinë se çfarë është më moderne, sesa ta shesësh trashëgiminë tënde kulturore?”

Po çfarë thotë legjenda, ” Ankizi me anijet u nis nga Ambrakia dhe duke lundruar pranë bregdetit, arriti ne Buthrot, liman i Epirit. Enea në anën tjetër, me ushtarët më të zgjedhur, pas një udhëtimi që zgjati dy ditë, arriti në Dodonë, me qëllim që t’u kërkonte mendimin e perëndive; këtu gjeti edhe ata trojanë që kishin ikur bashkë me Helenin.

Si morën përgjigje hyjnore mbi punën e kolonisë, i dhuruan zotit, bashkë me dhuratat e tjera trojane edhe kratere bakri, disa nga të cilat ndodhen edhe sot akoma aty, me mbishkrime shumë të vjetra, që tregojnë emrat e dhuruesve;…së këtejmi, pastaj arriti tek anijet pas një udhëtimi që zgjati më se katër ditë…”

Në fund të viteve ’30 të shekullit të kaluar, arkeologu italian Ugolini përmend gojëdhënën mbi zanafillën e largët të Butrintit. Se Heleni që kishte ardhur në Epir nga Troja, po përgatitej të bënte flijimin ritual, pas zbritjes në tokë. Lopa që do t’u flijohej perëndive, e goditur, por jo e vrarë, i shpëtoi nga duart dhe kaloi detin me not. Heleni, duke parë këtu një paralajmërim të perëndive, themeloi një qytet që ia vuri emrin Buthrotos.”

Sipas Plutarkut, perëndia Pan vdiq pikërisht në Butrint dhe çasti i vdekjes së tij, u bë shkak për klithmat e shtojzovalleve, të cilat njoftonin barinjtë anekënd Kaonisë, për këtë humbje tragjike për mbrojtësin e pyjeve dhe të luleve…

Më parë ish ministria Manastriliu, e veshur me atë që dukej si një togë e bërë nga dorëshkrime të lashta të ricikluara, tha: “Kjo është një situatë e favorshme! Ne marrim para dhe blerësi merr një qytet antik të denjë për Instagramin. “

Raportet sugjerojnë se blerësit e mundshëm tashmë ishin në rresht, me zhvilluesit e pasurive të paluajtshme luksoze që e parashikonin Butrintin si pronën e radhës që duhet të ketë për oligarkët dhe miliarderët e teknologjisë. Thashethemet thonë se një palë e interesuar po planifikon ta kthejë amfiteatrin antik, në një vend koncertesh privat për ngjarje ekskluzive, me çmimet e biletave që mund t’ju blejnë një ishull të vogël mesdhetar.

Shqetësimet për ruajtjen e historisë së pasur të Butrintit u hodhën poshtë menjëherë nga qeveria. “Kujt i duhet historia kur mund të kesh një resort me pesë yje?”, tallte menderin kryeministri ynë Rama. “Ne po i japim Butrintit një ndryshim të fytyrës, për një shkëlqim! Së shpejti do të jetë destinacioni i preferuar për influencuesit që kërkojnë një sfond për fotosesionet e tyre ‘vibes antike’. Në kanalin e Vivarit”

Kritikët argumentojnë se shitja e trashëgimisë kulturore është një rrugë e rrëshqitshme që mund të çojë në privatizime të tjera absurde, si nxjerrja në ankand e të drejtave për të emërtuar monumentet historike ose zhvendosje të Akropolit. Por qeveria shqiptare mbetet e patrazuar, me ministren e re Margariti sugjeron se ata mund të konsiderojnë edhe shitjen e të drejtave të emrit të Butrintit tek ofertuesi më i lartë.

Në përgjigje të shqetësimeve për reagimin e publikut, kryeministri Rama e siguroi kombin se një pjesë e vogël e të ardhurave nga shitja do të shkonte për financimin e një nisme të re kombëtare krijimin e “Ministrisë së modernizimit Trendi për Vendet Historike”. Sepse kujt i duhen rrënojat e vjetra të pluhurosura, kur mund të kesh një version të ri, të modernizuar të së shkuarës? Një Trojë të re.

Teksa bota e shikon me mosbesim, duket se fati i Butrintit qëndron në balancë, i kapur mes faqeve të historisë dhe joshjes së një marrëveshjeje kryesore të pasurive të paluajtshme. Vetëm koha do ta tregojë nëse kjo lëvizje e qeverisë shqiptare do të festohet si një goditje gjeniale apo do të dënohet si një gabim gazmor në analet e ruajtjes së kulturës.

Aktivistë, si z Auron Tare ngritën shqetësimin, duke thënë se dhënia e Butrintit me koncesion një Fondi të huaj, përbën rrezik për kulturën dhe identitetin kombëtar. Mes të tjerash ai tha se territoret e Parkut Kombëtar të Butrintit janë hequr nga zonat e mbrojtura dhe po jepen leje për ndërtime.

“Ka gati tre vite që është e pranishme në media e publik kjo çështje. Nesër është vendimi përfundimtar i Gjykatës Kushtetuese. Dhënia e Butrintit me koncesion një Fondi të huaj është një vendim i paprecedent. Nuk ka ndodhur që një trashëgimi e UNESCO-s t’i jepet në menaxhim një subjekti të huaj. Territoret e Parkut Kombëtar të Butrintit janë hequr nga zonat e mbrojtura dhe po jepen leje për ndërtime.

Përtej sarkazmës, në Shqipëri ka njerëz ka njerëz që me ndershmëri e kuptojnë se ky veprim është i rrezikshëm. Unë jam optimist dhe mendoj se gjykata do japë vendimin e duhur.”, u shpreh Z. Tare

Para do kohe Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, shpalli në një ngjarje spektakolare në Bashkinë e Sarandës planin e saj të radhës: shitjen e biletës për një eksperiencë kalimtare 10-vjeçare në Parkun Kombëtar të Butrintit. E shoqëruar nga një ekip specialistësh, ajo prezantoi me krenari “Planin e Menaxhimit të Butrintit për 10 vitet e ardhshme”, duke shpallur një revolucion në turizmin dhe menaxhimin e pasurive kulturore.

Ministrja Margariti, e pajisur me një mantel artistik të krijuar nga një koncept arti modern, që shumica e njerëzve nuk e kuptojnë, falënderoi për pritjen dhe kushtet e mira të prezantimit, ndërsa shprehu gëzimin e saj që ka arritur të paraqesë “Planin e parë Menaxhues të Butrintit për vitin 2030”. Përmes një deklarate të pazakontë, ajo shtoi se plani do bëjë Butrintin t’u përngjitet modeleve më të mira rajonale e botërore, ndoshta duke shtuar edhe disa paragrafë më në fund, nëse kishte orë të tjera për ta përgatitur.

Kjo ngjarje, e përshëndetur me humorin që e karakterizon politikën shqiptare, u mbyll me një thirrje publike për sugjerime në postën elektronike të Bashkisë Sarandë, ose nëse do të kishit guxim të kritikonit hapur, edhe në publikimin e tyre në Facebook. Kështu, Butrintasit dhe jo vetëm, janë ftuar të kontribuojnë në krijimin e një periudhe të shkëlqyer 10-vjeçare të turizmit në Butrint. Satira, ose thjesht realitet? Pritemi ta zbuloni në këtë serial të gjatë të kulturës dhe menaxhimit të pasurive.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti me një karvan në Bashkinë e Sarandës, e shoqëruar nga një trupë specialistësh që dukeshin sikur kishin marrë pjesë në një garë kostumesh antike. Arsyeja e vizitës ishte shpallja e një “Planit të Menaxhimit të Parkut Kombëtar të Butrintit për 10 vitet e ardhshme.” Po e imagjinoni Butrintin si një version të ri të Disneyland, me Enean si Mikey Mouse dhe Aleksandrin si Donald Duck?

Ah, shkëlqyer! Në një ngjarje ku humorit i ka shkuar ndër sysh, debati për Butrintin ka shndërruar Parlamentin shqiptar në një klub stand-up komedish. Ku para do kohe, Ina Zhupa, një deputete demokrate, ka hedhur një thirrje për transparencë, duke kërkuar që kontrata e marrëveshjes për Parkun të bëhej publike. Sikur të mos kishte pasur mjaftueshëm ngjarje absurde, ajo ka akuzuar se Parku do të jepet me koncesion, duke bërë që kabineti i Edi Ramës, t’i hedhë poshtë akuzat si thërrime pa kuptim.

Ina Zhupa, një skenariste e talentuar, ka kënduar baladën e sirenave ninfa të një Butrinti të shndërruar në një biznes fitimprurës, duke i hedhur fajin një fondacioni, përfshirë një anëtar të njohur, Richard Hodges, arkeolog me emër, që e ka pasion për pasurinë kulturore shqiptare, qysh prej 1993. Deri aty sa ndonjëherë të krijohet ndjesia se historitë konspirative janë më të besueshme se faktet.

Por, ëndrrat e Ina Zhupës për një faqe të bardhë në planin e biznesit u prekën. Edi Rama, një mjeshtër i fjalës dhe ndër shpirtit e të pasurve, e shpalli se ai dhe fondacioni i lordëve kanë bërë një marrëveshje sekrete për të hapur bare dhe restorante në Butrint. Dhe pse jo, kjo sepse baret dhe restorantet janë një mënyrë shumë e sofistikuar për ta kuptuar historinë dhe trashëgiminë kulturore. Në fund të fundit, debati shkoi në një nivel të lartë, duke përfshirë akuzat e përziera, fyerjet, dhe fjalimet stil “Lojërat e Fronit” Games of Throne” të Edi Ramës. Kryeministri nuk mundi të mbajë gjuhën brenda asaj parlamentare, por kush e ka nevojë seriozitet në politikë?

Ina Zhupa nuk arriti ta bindë kryeparlamentaren për masa disiplinore, ndërsa Edi Rama vazhdoi t’i shpërblente deputetët e opozitës me fjalë të forta, duke ua thënë se janë të infektuar me sëmundjen e budallallëkut.

Ndërkohë, Ina Zhupa deklaroi se çështja e Butrintit do të shkojë në SPAK, duke lënë të gjithë ne me ankthin e vërtetimit se a do të vijojë kjo shfaqje satirike në Gjykatën kushtetuese apo jo. “ Nëse Kushtetuesja bën interesat që i interesojnë një shteti tjetër, atëherë Butrinti rrezikon territorin… Butrinti në këtë koncesion cenohet se nuk do jetë më pozita e tij në UNESCO”. Çështja është mbytur në dilemën “Në UNESCO apo në SPAK”.

Pra, siç duket pas Romës, Enea do të mbërrijë në SPAK….

Shënim për të mos u lodhur për të lexuar ndiqni këtë “ S’Ka Ndal!” në linkun a ALBTVUSA