s p – Page 1451 – Dielli

IL PICCOLO DI TRIESTE (1913) / E VËRTETA E KËRKESAVA TË ESAD PASHËS NDAJ ISMAIL QEMALIT — INTERVISTA EKSKLUZIVE ME DERVISH HIMËN, TË BESUARIN E ESADIT

September 20, 2023 by s p

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 20 Shtator 2023

“Il Piccolo di Trieste” ka botuar, të premten 3 tetorit 1913, në ballinë, intervistën e Dervish Himës në lidhje me marrëdhëniet e ndërlikuara asokohe ndërmjet Esad Pashës dhe Ismail Qemalit, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Konflikti midis Esad Pashës dhe qeverisë së Vlorës vazhdon ende.

Akuza të rënda ndaj Ismailit në një telegram drejtuar Sir Grey

(Intervista jonë me Dervish Himën)

Burimi : Il Piccolo di Trieste, e premte, 3 tetor 1913, ballinë

Udhëheqësi i njohur shqiptar Dervish Hima, i cili është njeriu i besuar i Esad Pashës, mbërriti në Trieste mëngjesin e djeshëm nga Durrësi dhe u largua nga Shqipëria, siç njoftohet dje në telegramin tonë, me një mandat të veçantë : Dervish Hima vazhdoi udhëtimin e tij për në Vjenë mbrëmë, nga ku më pas do të udhëtojë për në Romë.

Një nga redaktorët tanë pati rastin ta intervistonte për ngjarjet më të fundit shqiptare, shumë prej të cilave sqarohen me marrëveshje të reja nga fjalët e figurës autoritare shqiptare.

Dervish Hima shprehu dëshirën për të ndriçuar sadopak opinionin publik mbi kushtet shqiptare dhe u vu në dispozicion tonë në çdo mënyrë. Lexuesit sigurisht që nuk do të humbasin rëndësinë e intervistës. Redaktori ynë, duke e pyetur për situatën në Durrës, Dervish Hima u përgjigj :

— Durrësi tani është një qytet i qetë dhe i gjithë distrikti është i qetë. Esad Pasha gëzon besimin e plotë të popullsisë dhe administron qytetin dhe krahinën në mënyrë të paqortueshme. Edhe në port ka një lëvizje më të madhe, e cila na jep shpresë për të ardhmen.

— Po konflikti me Ismail Qemal Beun, kreun e qeverisë së Vlorës ?

— Nuk është zbutur. Raportet e gazetave për këtë temë janë fantastike. Esad Pasha kërkon reforma serioze nga qeveria e Vlorës, pjesë e së cilës bën pjesë edhe si Ministër i Brendshëm, dhe kërkon që Ismail Qemal Beu të japë llogari për shpenzimet e deritanishme me taksat e paguara nga populli.

— Pra është një çështje administrative ?

— Është më keq. Qeveria e Vlorës ka dështuar në detyrën e saj. Këtu është një kopje e një telegrami që i dërguam dje, sapo mbërritëm në Raguzë, Sir Eduard Grey-t. Na u desh të përdornim një qytet dalmat sepse kablloja telegrafike e Vlorës është ekskluzivisht në shërbim të Ismail Qemal Beut. Ja teksti i telegramit :

“Ne të nënshkruarit e qarkut të Mallakastrës pranë Vlorës, duke parë sistemin administrativ oriental të Ismail Qemal Beut, së bashku me të gjitha qytetet e tjera shqiptare, kemi ngritur zërin, me distriktin tonë të Beratit, për të protestuar kundër këtij sistemi, duke propozuar një administratë perëndimore me zyrtarë kompetentë. Në vend që të pranonte propozimin e popullit, Ismail Qemal Beu mblodhi banditë si Salik Murad (Sali Murati), Husni Toska (Hysni Toska), Bajdo Pristina (Bajdo Prishtina) etj. Me këta njerëz të tmerrshëm u shkatërruan fshatrat tona, na u vranë gratë dhe fëmijët. Fëmijët tanë janë në duart e banditëve. Kërkojmë drejtësi. Ismail Qemal Beu pushton kabllogramin e Vlorës dhe na pengon të dërgojmë ankesat tona te Shkëlqesia Juaj dhe në mbarë Evropën. Erdhëm në Raguzë për të tërhequr vëmendjen tuaj. Paanshmëria angleze është e njohur në mesin tonë.”

Telegrami është firmosur nga Bektash bej Cakrani dhe 25 persona të tjerë fatkeq.

— Sigurisht që është një akuzë e rëndë.

— Fatkeqësisht, kjo është e vërteta. Ju jeni të parët që njihni përmbajtjen e kësaj dërgese, por ne duhet të hedhim pak dritë. Esad Pasha, me të gjithë armiqtë e tij në portat e Shqipërisë, do një administratë të paqortueshme në shtëpi. Për këtë arsye ai u rebelua.

— Dhe cilat janë qëllimet e Esad Pashës ?

— Para së gjithash, mbrojtësi heroik i Shkodrës kërkon të bëjë të ditur se ka braktisur gradën e tij të gjeneralit të divizionit në ushtrinë turke. Ai është shqiptar dhe synon vetëm mirëqenien e Shqipërisë.

— A është e vërtetë që ai donte të shpallej Princ i Shqipërisë ?

— Është një mashtrim. Sa të pavërteta janë thashethemet e gazetave se Esad Pasha kërkon të sjellë një princ turk apo egjiptian. Nuk është absolutisht e vërtetë që Esad Pasha mbështet kandidaturën e Fuad Pashës, princit egjiptian. Në të vërtetë, ai është mbështetësi më i zjarrtë i emërimit të një princi ekspert dhe të aftë evropian dhe beson se është thelbësore që ai të bëhet brenda një kohe sa më të shkurtër të mundshme. Ne do të duhet të arrijmë në këtë gjithsesi.

— Po konflikti me Serbinë ?

— Gjithashtu në këtë drejtim mund t’ju siguroj se Esad Pasha nuk ka nxitur ndonjë incident fatkeq që ka ndodhur në kufirin verior shqiptar. Nuk është as e vërtetë që ajo lëvizje revolucionare të drejtohej nga zyrtarë të huaj, vetëm mizoritë e kryera nga serbët në vendet kufitare që ia caktuan Serbisë nga Konferenca e Londrës shkaktuan britma alarmi tek ato fise që atëherë u ngritën. Dhe aty nuk luftojnë vetëm shqiptarë, ka edhe bullgarë. Serbët nuk i lejuan bullgarët që jetonin atje as të shkonin në shkolla apo të flisnin gjuhën e tyre. Sjellja e zotërinjve të rinj ishte e tillë që justifikonte rebelimin. Për më tepër, Esad Pasha bën gjithçka për të ndaluar gjakderdhjen. Ai i shkroi Qeverisë së Serbisë me keqardhje për konfliktet dhe duke deklaruar se dëshiron që të respektohen rezolutat e Konferencës së Ambasadorëve në Londër në lidhje me caktimin e kufijve veriorë.

— A mund të më thoni diçka tjetër për udhëtimin tuaj ?

Dervish Hima buzëqeshi në mënyrë diplomatike dhe tha se rrugëtimi i tij nuk ka shumë rëndësi. Në vend të kësaj, duket se ai duhet të ketë pak. Ndërkohë, dihet se shqiptarët po këmbëngulin për emërimin e princit të tyre, e vetmja mënyrë për të sjellë paqen e qëndrueshme në atë vend të trazuar.

Faik Konica, shqiptari i ditur, reagues kurajoz dhe polemisti i ashpër

September 20, 2023 by s p

Faik Konica ishte një nga personalitetet më unike të historisë së mendimit shqiptar. Universi i tij i papërmasshëm i dijes dhe reagimit, shënuan në kujtesën e kohës kreshtën më të lartë të zotërimit të mendjes së dritur dhe shpirti të trazuar. Bota përcillte te Konica një shqiptar i përmasave të pakonkurrueshme e shumëdimensional.

Ai, i madhi Faik Konica, ai, pendëmprehti e gjuhëhidhuri, i shumëdituri e i shumëakuzuari, atdhetari i madh dhe fshikulli më i pamëshirshëm ndaj vulgut dhe trandjeve. Ai që guxoi si pakkush të thoshte disa të vërteta që shndrisin edhe sot në vetëdijen e çdo mendjeje të kthjellët dhe vullnese për të pranuar dhe kuptuar pa qenë i magjepsur nga pathosi dhe folklorizmat nacionaliste. Ai që edhe pse në shumë raste e tejkaloi sensin e masës dhe bëri jo pak armiq që e luftuan dhe i’u hakërryen, mbeti i pashembullt në llojin e tij, në të drejtën për të mendur dhe kumtuar mendjehapur. Ai që ndërtoi një figurë emblematike të shqiptarit në botë dhe e përfaqësoi atë me vetveten e tij dinjitoze. Ishte ai që i dha një dimesnion perëndimor botkuptimit të këtij nacionaliteti duke shembur kështu mure të larta anatemimi që një hordhi dashakëqinjsh kishin ngritur për këtë rracë vitale, për këto njerëz trima dhe finsikë.

U keqkuptua në shumicën e herëve. Fjala e tij gjeti më shumë zëra për ta mbytur se sa veshë për ta dëgjuar dhe kureshti për ta nxënë. Kishte vendosur të ishte një fenomen, të kishte të drejtë edhe kur shumëkush ishte i pakënaqur me të dhe më çfarë ai kishte thënë dhe shkruar. Por ajo që mund të thuhet sot, është ajo që lejon secilin ndër ne të ketë një bindje vetiake për Faik Konicën. Gjithqysh analiza e tij për shqiptarët është nga më të arrirat. Në fondament qëndron përkufizimi, i cili ka vërenjtur shumë fytyra, ka hidhëruar shumë gjuhë, ka kthyer shumë koka mënjanë, por ai mbetet: “Nëse ka kush që do t’i bëjë keq Shqipërisë, janë vetë shqiptarët”, kësisoj është shprehur ai në një nga rravgimet e tij cinike.

Do të mbahet mend si një nga shërbestarët më të veçantë të çështjes kombëtare shqiptare. Kujtojmë këtu rolin që ai luajti në një moment kapërcyelli historim për fatin e Shqipërisë dhe shqiptarëve. Na bëri me flamurë dhe idealet e larta të legjendarit Gjergj Kastrioti – Skëndërbeu. Përmes “Albania” na dhe një zë të fuqishëm për kushtrimin shqiptarë në botë. Faktorizoi çështjen kombëtare përmes zërit dhe vullnetit të shqiptarëve të Amërikës nëpërmjet “Vatrës” dhe driti me “Dielli”-n në rolin e tij kombëtar.

“Ndërroj jetë me mejtimin se ju jeni njerëzit që më keni kuptuar më qartë në këtë dhe. Nuk do të më tretë dheu, nëse ti imzot Noli dhe ti Lamja im i vogël dhe gjithë ata që e quajnë veten shqiptarë nuk do ta çojnë kufomën time të tretet në tokën mëmë. Kam lënë menjanë edhe harxhimet e rrugës për trupin pa jetë dhe shumën për dy metra vend në Shqipëri” ishin këto fjalët e fundit që tha, ishte ky amaneti që la i madhi Faik Konica në çastet agonike.

U lind me 15 mars i vitit 1875. Më 15 dhjetor të vitit 1942 ndali zemra e “njeriut me kulturë të lartë” siç mëton për të Fan Noli, “enciklopedia shëtitëse”, siç preferoi ta cilësonte erodicionin e tij Apolineri. Faik Konica ishte ndër personalitete shqiptare kontributi dijetues i të cilit kaploi më të epërmet maja.

Konica ishte një nga personalitetet më në zë të kulturës dhe letërsisë shqiptare, por edhe i mendimit dhe vizionit politik. Prozator dhe poet i kalibrit ndërkombëtar, publicist dhe estetit i një shprehjeje të thellë dhe të rafinuar krijuese, kritik letrar dhe përkthyes rreptësisht korrekt dhe i pamëshirshëm. Ai me veprën e tij të shumanshme pasuroi dhe ngriti në lartësi të reja fjalën shqipe dhe mendimin letrar shqiptar, duke vendosur kështu një standard. Njeri me dituri të madhe si një fenomen, me dhunti artistike plot sqimë dhe thellësi, mjeshtër i hollë i gjuhës shqipe dhe gardian i saj.

Kurajoja qytetare dhe vendosmëria për t’i qëndruar konseguent mendimeve dhe pikpamjeve të tija, bënë shumë artmiqë, por arriti të vendoste një standard të mëndimit kritik, të qëndrimit të vetvetijshëm dhe fshikullit si vullnesë ndëshkimi. Në atë kohë kur Konica vdiq, Shqipëria ishte përfshirë nga lufta, dhe trupi i pajetë i tij u varros në Boston, përkohësisht. Me këtë rast, Fan Noli mbajti një elegji për mikun e tij dhe premtoi përmbushjen e amanetit. Gjithsesi, sistemi komunist që u vendos në Shqipëri pas luftës ndaloi jo vetëm emrin dhe veprat e Konicës, por edhe kthimin e eshtrave në tokën që e lindi dhe për të cilën bëri kaq shumë. “Noli dhe “Lamja i vogël” (Selfulla Maleshova) nuk mund të bënin gjë. Eshtrat e Konices u kthyen në atdhe vetëm pas 53 vjetësh, më 1995, me rastin e 120 vjetorit të lindjes.

Në historinë e shqiptarëve, në shpirtin e madh të përjetësisë, Faik Konica ai do të vijojë të jetë ende shndritës. Drita e tij shpërthyese e mendimit dhe dijes ishte, është dhe do të mbetet një shkreptimë në yjësinë e vetëdijes sonë kombëtare.

Albert Vataj

SOT NË ORËN 6 PM KRYETARI I KOMUNËS SË PRISHTINËS Z.PËRPARIM RAMA VIZITON VATRËN

September 20, 2023 by s p

Kryetari i Komunës së Prishtinës Z.Përparim Rama do të zhvillojë një vizitë zyrtare në Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra ditën e sotme në orën 6 pm.

Ai do të zhvillojë një bashkëbisedim në Selinë Qendrore të Vatrës me vatranët dhe komunitetin shqiptar në New York e më gjërë.

Ftohen mediat dhe komuniteti që të marrë pjesë.

Observing The World In Real-Time Data Works for Everyone

September 20, 2023 by s p

Rafaela Prifti/

Donald (Don) Leka, Founder, Chairman and CEO of the Jumptuit Group has been a proponent of observing the world in real-time data with the purpose of forecasting global events that impact all of us, while changes may occur within seconds. “The notion that there are historical patterns is a device that gives us a certain degree of comfort. But in fact things are constantly changing,” Leka said at Data for Impact Event – The Convergence of Artificial Intelligence and International Relations, School of International Service, American University, Washington, DC on September 18.

A data system expert, Donald Leka has been called to consult on and present to various agencies and institutions on the importance of accurate data and the tools that are designed to do it. The Ukraine war, he argues, is a large-scale example of the power of forecasting. It is a case where the potential impact of inaccurate data is just too massive to be ignored or disregarded.

The July 25 issue of Newsweek published Donald Leka’s critical views of the US response to Russia’s invasion of Ukraine starting with sanctions and military aid by US and NATO. “The purpose of the sanctions was to deny Russia the ability to finance its full-scale invasion of Ukraine and bring the war to a swift conclusion. The White House issued a statement on April 6, 2022, outlining its policy toward Russia based on forecasts by experts predicting “Russia’s GDP will contract up to 15 percent this year, wiping out the last fifteen years of economic gains. Similar forecasts regarding Russia’s GDP contraction were made by the World Bank, reporting in April 2022,”sanctions already in place are expected to drive Russia’s GDP down by 11.2 percent in 2022.” (Forecasts, Policies and Outcomes: The Human and Financial Cost of Miscalculations, Leka Donald, Newsweek, July 25, 2023)The sactions did not succees in bringing Russia to the negotiating table.

“The forecasts failed to assess Russia’s ability to dynamically adapt to the sanctions by increasing economic activity and trade with India, China, the Middle East, Latin America, and Africa. The signals were readily available in real-time data but were unaccounted for in the forecast models,” writes Leka. The policymakers were inclined to and did follow inaccurate predictations that did not materialize. The outcomes is a prolonged war as the military aid pours into the country. “Despite the scale of economic sanctions and military aid, Ukraine has been unable to dislodge Russia from Eastern Ukraine,” the Jumtuit Founder writes.

There is no disputing that the forecasts that governments, organizations, and companies rely on is largely dependent on the currency, reliability, and completeness of the data. The question of accepting and relying on a comprehensive data system is not without challenges. One of them is AI. Leka says that “The challenge of applying AI and data science to understanding global events has become essential in an increasingly interdependent world and in the current crisis in Ukraine.”

Donald Leka has been developing pioneering cloud and mobile technologies since the early 2000s as a recent graduate student of the School of International Service, American University in Washington DC. AI ultimately led to the combining of his passions for International relations and data system building to synergize international data obtainment and analyze using machine learning and AI applications. The American University alumnus and his associates founded Jumptuit Group in 2013, “to address the need to quickly access accurate data and make informed decisions.” Jumptuit is a company poised to meet the challenge of applying AI and data science to understanding global events. It is an essential tool in an increasingly interdependent world and in the current crisis in Ukraine. Although it will remain unknown whether realistic forecasts prior to invasion would have de-escalated the conflict and given the edge to diplomatic efforts, Leka’s confidence in real-time data is stronger than ever. And so is the appeal for the technology that delivers it including the AI powered scenarios.

An entrepreneur in the information technology industry, Leka understood early on that “For technology to be widely applied, it must first widely appeal.” The Founder and CEO of Jumtuit has set out to putting data to work and to thinking of everyone in the process.

His engagement with real-world experience goes back to the University days of organizing international protests and providing humanitarian assistance. His background and education poised him well to brigde his global experience with business and technology. Donald Leka is an expert in analysis of huge data sets with algorithms to generate data-driven insights and scenario forecasting. “The intersection between cloud computing, AI, data science and the social sciences is where I have spent my career,” says Leka. He is a member of the higly respected Leka family, and the son of Dr. Agim Leka, (01.25.1924 – 03.08.2018) a philanthropic and pioneering doctor with an exemplary pasion for history and immense love for his homecountry of Albania.

Presidentja Osmani në drekën tradicionale të përfaqësuesit të Lartë të Bashkimit Evropian, Josep Borrell me krerët e Ballkanit Perëndimor

September 20, 2023 by s p

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, e cila po qëndron në New York ku po mbahet sesioni i 78-të i Asamblesë së Kombeve të Bashkuara, ka marrë pjesë në një drekë të organizuar nga Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë z. Josep Borrell.
Në këtë takim, u diskutua për bashkëpunimin rajonal dhe përshpejtimin e procesit të integrimit evropian për shtetet e Ballkanit Perëndimor.
Presidentja Osmani shtroi nevojën e përshpejtimit të procesit dhe marrjen e vendimeve të nevojshme nga ana BE-së për integrimin e Kosovës, duke i dhënë statusin e vendit kandidat, si dhe anëtarësimin e shteteve të rajonit bazuar në përmbushjen e kritereve.
Presidentja Osmani po ashtu ka theksuar se masat e BE-së ndaj Kosovës përveç që nuk i kontribuojnë avancimit të dialogut, ato, nëpërmjet pezullimit të projekteve të BE-së, më së shumti prekin interesat dhe mirëqenien e qytetarëve.
Në këtë kontekst, Presidentja Osmani tha e Kosova është palë konstruktive dhe e përkushtuar për paqe e stabilitet, e bashkërenduar tërësisht me politikat e BE-së edhe sa i përket sanksioneve dhe me procese reformuese të rëndësishme.
“BE duhet t’i shpërblejë shtetet të cilat janë të bashkërenduara me BE dhe në të njëjtën kohë kanë ndërmarrë reforma, sidomos në sundimin e ligjit, ekonomi dhe standarde evropiane”, ka theksuar Presidentja Osmani.