s p – Page 2728 – Dielli

Gazeta e Kosovës Rilindja nuk u ndal as kur u ndalua nga Serbia

August 7, 2021 by s p

-Para 31 vitesh, në 8 Gusht 1990, gazeta tradicionale Rilindja – e vetmja e përditshme shqiptare në atë kohë në Kosovë, nuk doli, natën ishte ndaluar dhunëshëm në shtypshkronjë nga forcat okupatore të Serbisë, që kishin vendosur shtetrrethim. Por, gazeta historike Rilindja edhe kur u ndalua nuk u ndal…/

-Gazeta Rilindja, edhe pse pati dëbime e mbyllje të dhunëshme, arriti të jetë histori e Kosovës që nga koha e Konferencës së Bujanit të Rezolutës për të ardhme të vullnetit kombëtar e demokratik të popullit e deri në Pavarësinë e shpallur në 17 Shkurt 2008 e në njohjet ndërkombëtare/

-Nga arkivi: Vlerësimi dhe përkrahja e Presidentit historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova për Rilindjen edhe në intervista ekskluzive; Rilindja për 17 Shkurtin historik 2008 të Pavarësisë së Kosovës; Rilindja në 30 Dhjetor 2008: Mesazh atyre që duan kufirin në Mitrovicë/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 7 Gusht 2021/ Para 31 viteve edhe helikopterët e forcave okupatore të Serbisë me fluturime mbi Pallatin Rilindja – shtëpinë e gazetës tradicionale shqiptare të Kosovës Rilindja ishin pjesë e shtetrrethimt. Në 8 Gusht 1990, gazeta Rilindja – në atë kohë e vetmja e përditshme në gjuhën shqipe e Kosovës nuk doli, natën ishte ndaluar dhunëshëm në shtypshkronjë, derisa edhe gjatë ditës forcat policore serbe të armatosura i bënin shtetrrethim redaksisë së gazetës, që edhe në ato rrethana kërcënimi e represioni nuk ndaloi punën, e edhe pas ndalimit nuk u ndal…

As nuk ishte ndalur, gazeta Rilindja kishte dalur më shumë se një muaj përkundër masave të dhunëshme të Serbisë, që e përfshinin edhe ate në ditën e 5 Korrikut 1990 të suprimimit të institucioneve të Kosovës e mbylljes së Radio Televizionit të Prishtinës. “Okupim klasik”, ishte reagimi dhe kundërshtimi i Rilindjes në komentin në faqen e parë në ditën e 6 Korrikut. Beogradi, edhe pse në ditën e masave të dhunëshme kishte marrë vendimin, kurrë nuk arriti ta bëjë gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja “organ të Kuvendit të Serbisë”. Asnjë punëtor i gazetës Rilindja nuk e pranoi këtë, të gjithë e kundërshtuan dhe e hodhën poshtë. Kryeredaktor i gazetës Rilindja vazhdonte të jetë Nazmi Misini, i mbështetur nga punëtorët e ndërmarrjes, që nuk pranuan dhe kundërshtuan fuqishëm masat e dhunëshme të Serbisë. Masat e dhunëshme pasonin 2 Korrikun historik 1990, kur në shtetrrethim dhe para snajperëve serbë, Kosova me Deklaratën Kushtetuese të Kuvendit të saj shpallte Pavarësinë, e cila atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit kombëtar, politik e demokratik. Në prag të ditës së Deklaratës Kushtetuese për Pavarësi të Kosovës të 2 Korrikut 1990, të dielën e 1 Korrikut, në gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja isha redaktori kujdestar për ngjarjet e ditës. Në atë ditë të 1 Korrikut 1990 pjesë e sulmeve të Serbisë kundër Kosovës e shqiptarëve ishte edhe një “referendum për Kushtetutën e re serbe” të kundërshtuar nga shqiptarët, si dhe shpallja e “shtyerjes” së mbledhjes së Kuvendit të Kosovës të paralajmërur për 2 Korrik, e për të cilën përfaqësuesit e popullit-delegatët shqiptarë shumicë e delegatë të komuniteteve pakicë kishin bërë të gjitha përgatitjet për Deklaratën Kushtetuese…“Shtyrja” shpallej si vazhdimësi e bllokimeve e ndërprerjeve të punimeve të Kuvendit të Kosovës…“Reprizë nuk do të ketë”, me këtë titull shkruajta komentin në mbështetje të delegatëve që të mbahet gjithësesi mbledhja e Kuvendit me axhendë vullnetin e kërkesat e popullit – Deklaratën Kushtetuese për Pavarësi të Kosovës. “Kuvendi i Kosovës është i popullit dhe në të mund të vendoset vetëm sipas vullnetit e kërkesave të popullit”, theksonte komenti që u botua në numrin e 2 Korrikut 1990 të gazetës Rilindja, e cila që nga faqja e parë kishte raportime e shkrime me tiujt “Kosova duhet të ruajë subjektivitetin e vet në federatë”, “Populli vendosë në Kuvendin e vet”, “Kosova e re – sipas vullnetit të popullit”…Raportohej se “vazhdojnë tubimet legale dhe protestat e shqiptarëve në Kosovë” dhe se “kërkesë unanime” ishte që mbledhja e Kuvendit të Kosovës “të mbahet sot dhe të ketë në rend dite këkesat gjithëpopullore”. Poashtu raportohej se në Gjakovë përfundoi Kongresi i parë i Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Kosovës, i cili përkrahu delegatët e Kuvendit të Kosovës edhe për iniciativën për shpalljen e Kushtetutës së re të Kosovës, e cila Kushtetutë e Republikës së Kosovës e miratuar në 7 Shtator 1990 pasonte Deklaratën Kushtetues të 2 Korrikut të po atij viti. Edhe në një film dokumentar të shfaqur në seancën solemne të Kuvenditë të Kosovës në 25 vjetorin e Deklaratës Kushtetuese shihej gazeta Rilindja në duart e delegatëve, në mbledhjen para dyerëve të mbyllura të Kuvendit të Kosovës të 2 Korrikut 1990. Rilindja ishte me delegatët e Kuvendit të Kosovës në ngjarjen historike për të cilën raportoi gjerësisht me ekip gazetarësh e fotoreporterësh dhe kishte edhe redaksionalin tim me titull “Fillim i së nesërmes”, të botuar në ballinë në 3 Korrik 1990, ku theksonte se, “Deklarata Kushtetuese e delegatëve të Kuvendit të Kosovës është deklarim i popullit për barazi e subjektivitet të plotë të Kosovës e të shqiptarëve… është fitore e akt historik i shprehjes së vullnetit gjithëpopullor demokratik, është fillimi i fundit të pabarazisë e padrejtësive…Kosova e re, ajo me rregullim kushtetues sipas Deklaratës të sapo aprovuar do të jetë një djep kombëtar dhe i bashkëjetesës për të gjithë, i të drejtave të plota”… Në ditën kur Serbia ia ndaloi Kosovës gazetën e vetme të përditshme në gjuhën shqipe Rilindja bëja edhe një shkrim rezistence e proteste. “Rilindja e popullit jeton edhe e pashkruar”, me këtë titull shkruaja reportazhin herët në mengjesin 8 Gushtit 1990 duke ecur rrugëve e shesheve të Prishtinës dhe duke përshkruar reagimin e popullit në nisjen e ditës pa gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja. Me reportazhin e shkruar rrugëve më shumë në mendje e në fragmente me laps në një copë letre, përkundër ndalimit shkova në Pallatin Rilindja dhe pasi e daktilografova me makinë shkrimi nga redaksia e gazetës ngjita shkallëve të kateve më lart për te kryeredaktori i revistës për kulturë Fjala, Milazim Krasniqi. I tregova reportazhin dhe idenë që bashkë me lajmet kryesore që do i merrnim nga terreni nga korrespondentët e gazetës Rilindja (në atë kohë isha redaktor-shef i korrespondentëve) t’i botonte në Fjala. Revistën Fjala, për herë të parë edhe si gazetë, e nxori që të nesërmen, pa pritur dyjavëshin kur dilte. Në katër faqet e mesme me reportazhin dhe lajmet e ngjarjeve të ditës ishte “Rilindja e fshehur brenda Fjalës”, siç thonin shumë njerëz që e mbanin në duar e lexonin revistën që u botua e shtyp në tirazh rekord. Botimi i shkrimeve-informacioneve të gazetarëve të gazetës së ndaluar Rilindja që e nisi së pari revista Fjala me shpeshtime daljesh edhe si gazetë vazhdoi edhe te revistat tjera – Shkëndija, Kosovarja, Zëri i Rinisë…dhe për të pasur informacione edhe në ndonjë ditë më shumë gjatë javës doli edhe ideja që të nisë të ridalë edhe revista Bujku, e cila ishte e përdymuajshme për fshatin e bujqësinë dhe kishte vite që nuk kishte dalë fare. Fjala, Shkëndija, Kosovarja, Bujku e të tjera revista ishin të Ndërmarrjes së Revistave, që ishte një nga gjashtë ndërmarrjet sa kishte Ndërmarrja Shoqërore e Përbërë Rilindja, pjesë e së cilës dhe më e madhja ishte Gazeta Rilindja.

SOT… A BESON SHQIPTARI ?

August 7, 2021 by s p

Nga Fritz RADOVANI

Melbourne, 7 Gusht 2021

Pasojat e ateizmit komunist janë të pabesueshme dhe të pariparueshme! Asht shumë e vështirë me e besue legjenden e Rozafës per të vertetë, bash ashtu, si asht e vështirë me besue “mirkuptimin vllaznor Shqiptar”! Komunizmi në Shqipni holli faren e spijunimit dhe të vllavrasjes… Dy nga shemtimet ma të mnershme të shoqnisë dhe të familjes Shqiptare. Kujtojmë në këte 70 vjetor masakren ndaj Atdhetarit Imz. Jul Bonatti! Me 6 nandor 1946, në pragun e arrestimit të Françeskanëve të Shkodrës, arrestohet edhe Imzot Jul Bonatti, nga sigurimi i shtetit në Vlonë, pra, pak muej mbas kthimit të Tij nga Italia. Dosja nr. 3616… “Në vitin 1945, jemi mbledhë në Romë, e aty na foli Papa Piu XII. Prej aty më kanë sjellë me aeroplan për në Shqipni, anglezët”. Imz. Bonatti deklaron në hetuesinë e Vlonës dhe asht fat i madh se në disa fletë që ruhen në shpjegimet biografike janë detaje që me siguri nuk do të ishin dijtë kurrë, p.sh.: “Në Stamboll, kam shërbye në Kishën e Sant Ospit. Atje më donin dhe më respektonin shumë.” Tregon me shka asht marrë gjithashtu edhe në vitet e fundit në Itali. Një opinjon që vazhdoi mbi 47 vjet në hetuesitë e sigurimit shqiptar: “…Përsonat që vajnë tek ky (Bonatti) janë Katolikë, dhe sigurisht qëllimi i vajtjës së tyre ka karakter politik.” (dt. 10 qershor 1946). Prokurori Beqir Isufi shënon po aty: “Prifti spijun i djallzuar…” Namik Cakrani shënon: “… Është i pa korrigjuar, t’i epët dënim i rëndë.” Trupi Gjykues i përbamë prej Kryetar Myftar Grabocka, antarë Taqo Jaho dhe Thoma Laro, prokuror kapiten Kristo Mushi, përveç sa e sa deklaratave të sipërme, akuzon Imzot Prof. Jul Bonattin: “… Agjent i Vatikanit, spijun i dërguar për qëllime armiqësore, ka bashkëpunuar me armiqë të popullit si: Prefektin e Vlorës Lele Koçin, Rrok Nallbanin (kuestor), dhe armikun e regjur Vishdan Risilia. Ka punuar në favor të Vatikanit i porositur nga Imzot Vinçenc Prennushi…” Me datën 27 tetor 1947, jepet vëndimi: “7 vjet burg, me heqje lirie.” Edhe pse Imzot Bonatti nuk pranon asnjë nga akuzat për një vit rresht në hetuesi, vendimi u shqyrtue në Gjykatën e Naltë të Tiranës, e përbame nga: Kryetar, Niko Çeta, antarë Veladin Zejneli dhe Nexhat Hysejni, prokuror Nevzat Hasnedari dhe vëndosi: ”Dënohet me 5 vjet heqje lirie”. A thue këtu mori fund gjyqi i Imzot Bonattit? Sigurimi komunist ishte ma i djallzuem se na shkon mendja né. Ai shpesh ndryshonte metodën, por kurrë rrugën e zgjedhun të krimit nga e cila nuk mund të shkëputej asnjë çast atëherë,., po edhe sot. Pak kohë mbasi u dënue Imzot Bonatti dërgohet në spitalin psikiatrik të Durrësit, gjoja për mjekim. Kur ishte aty shkoi me u takue mbesa i Tij me té. Njëditë Ai i kishte tregue: “Kam provue tortura të pandigjueme e të palexueme. Masakra me knaqë shpirtin e tyne pa asnjë arsye…”. Vazhdoi për disa muej ajo rrugë e mnershme për Profesorin e shkretë… Zotnues i disa gjuhve të hueja, i lauruem në letërsi, i palodhun në punë shkencore, përkthyesi i njohun i “Lahutës së Malcisë” (një mëkat me peshë të madhe edhe sot), meshtar i devoçëm dhe i përvujtë ma shumë se duhej, sillet në Shqipni.., dhe çohet në manikomjo. Fantazia e kriminelit asht e pafund…Imzot Prof. JUL BONATTI, njëditë thanë se ndrroi jetë! “Ndrroi jetë…”, një fjalë goje! U gjet në një dhomë të manikomjos copa copa, i shkyem nga të sëmurët e “pavetëdijshëm”!! Kush ishin këta të sëmurë? A me të vërtetë mendoni se ishin të sëmurët e “pavetëdijshëm” që e mbytën Bonattin? -Jo, jo! E, prap po përsëris, jo! -Ishin të sëmurët e “vetëdijshëm” që patologjikisht ushqehëshin me mish e gjak njeriu, dhe mundësisht Atdhetarë, ishin po, kriminelët e pashoq që nuk ngopeshin me një dru mbas koke para se t’i pushkatonin viktimat, ishin Hasnedarët e Themelët, ishin Kapisyzët e Dul Rrjollët, ishin e.., ishin Aranit Çelat me Kadri Hazbitë, Shehët e Hoxhët që kishin gjetë një Haxhi (Qamil) Lleshi, i mëshefun mbas fustanit Nexhmije Hoxhës, kobres së zezë të fundit të Shekullit XX, që nuk u ngop kurr me andjen e saj me mbytë e me vra me vulën e “popullit”, tue pi gjakun e tij. A thue pasojë e sllavokomunizmit ishte kjo, apo dishka ma shumë..?! Imz. Jul Bonatti deklaron: “Qëllimi i jonë si fetare asht të bashkojmë popujt, dhe t’i vllaznojmë në çdo anë të Botës!” Kjo thanje e Profesorit më ka terhjekë vemendjen që atëherë kur e kam lexue. Kam shkrue dhe mendoj mos me u ndalue këtu! I baj thirrje të gjitha Besimeve e Komuniteteve në Trojet Shqiptare! Imz. Prof. Jul Bonatti ishte Klerik Katolik Shkodranë, teolog, filozof, studjues dhe perkthyes i njohun i letersisë dhe i gjuhës shqipe, një humanist i persosun, poliglot dhe mbi të gjitha një Klerik me pikpamje Europjane, në vizionin e të cilit qendronte një nga perpjekjet e vazhdueshme të Atdhetarëve tanë: Unifikimi i Kishave Shqiptare! Përgatitja e Tij n’ Austri, Itali, dhe sherbimi në Stamboll mbi 16 vjet, si dhe në Durrës, Vlonë, Siçili, dhe njohja atje e Kishave Unite Shqiptare prej Tij, duhet të bahet piknisje per një studim të plotë të perpjekjeve të të gjitha palëve; katolikë, mysliman dhe ortodoksë per unifikim. E ky unifikim nenkupton Unitetin e Trojeve të Shtetit Shqiptar! Një veper e tillë Atdhetare, ishte fillue me kohë nga Imz. Kristofor Kissi. Kjo etapë e re fillon me kohë, madje vite perpara At Shtjefen Gjeçovi kur ishte në Vlonë, flet per perpjekje të dy kishave per Bashkim, dhe per ate që sot asht urgjente: Bashkpunimi. Kam parasyshë edhe vlersimet. Nga studjuesi z. Nelson Qiriaku, kam mujtë me u sigurue per fillimet e Kishës Ortodokse Autoçefale Shqiptare KOASH, e cila me disa nga drejtuesit e saj të nderuem filloi aso kohe marrveshjet per unifikim dhe bashkpunim me Kishen Katolike Shqiptare, që në vitin 1920. Menjëherë mbas shpalljes së Pavarsisë në 1912 shihen dokumentat. Perpjekjet e Hirsisë së Visarion Xhuvanit, Kristofor Kissit, Irene Banushit, etj., dhe lidhjet e Tyne me Famullitarët e Vlonës, Durrësit dhe së fundi të Tiranës, dhe ato lidhje janë një prej episodeve ma të lavdishme të mardhanjeve mes Kishave tona Shqiptare shumë të nderueme. Porsa Kisha Ortodokse Autoçefale Shqiptare filloi shkëputjen e saj nga kishat sllave e greke në vitin 1920, Kryepeshkopët e saj të nderuem u zgjodhën Shqiptarë që në Kongresin e Beratit (1922), vendosën KOASH, edhe perdorimin e gjuhës Shqipe nder Kisha. Patriarku i Konstantinopojës emnoi në Shqipni Hierotheos A. Jahon (Peshkop i Miletupolisit) si zevendsin e Tij të plotfuqishem, i cili, i shoqnuem nga Imz. Kristofor Kissi, Peshkop i Sinadonit, mërriti në Korçë në vjeshten e vitit 1923, dhe shuguruen Fan Nolin, me 21 Nandor 1923, në katedralen e Shen Gjergjit. Hierotheosi emeroi Imz. Kristofor Kissin, Peshkop të dioqezës së Beratit, e cila permblidhte edhe Vlonen; Fan Noli në 1924 u largue nga Shqipnia. Vjen koha kur Peshkopët e KOASH Visarion Xhuvani, Kristofor Kissi, Irene Banushi (u burgos në 1947), Kozma Qirio, At Dhimiter Leka (u pushkatue në nandor 1944), At Gjergj Suli (u pushkatue me 14 Janar 1947), At Llazar Popi (vdes në burgun e Tiranës, me 11 Dhjetor 1972), vetem pse kanë vazhduen me punue per Unifikimin e Kishave, njëherit me persekucionin e Tyne të vazhdueshem mbas 1944. Me këte “Bashkim Kishash”, nuk ishte i knaqun as Ahmet Zogu dhe, as Musolini, dhe në gjurmët e tyne eci edhe tirani Enver Hoxha, derisa shkatrroi këte Bashkim dhe mirkuptimin mes Fesë dhe besimtarve! Kryepeshkopi metropolit Kristofor Kissi drejtoi KOASH derisa dha doreheqjen me 1949. Ai jetoi në pension pak kohë në manastirin e Ardenicës e me vonë në manastirin e Shën Prokopit afer Tiranës. Thohej se vdiq papritmas nga hemoragjia cerebrale (po, ma shumë mendohet se aty u helmuem nga Sigurimi komunist) me 16 qershor 1958. Patrikana e Konstantinopojës e njohu Kishen e Shqipnisë si autoqefale vetem nga autoriteti i Imz. Kristofor Kissit. Ai ishte personi ma i respektuem per të gjitha palët e interesueme, kryesisht per patrikanën e Konstantinopojës, per Popullin Shqiptar, per Klerin Ortodoks dhe per lidhjet e KOASH me Kishen Katolike Shqiptare. Ndersa, Martiri At Josif Papamihali.., asht mbulue me baltë i gjallë në kampin e shfarosjes, në këneten e Maliqit të Korçës, me 26 Tetor 1948 vetem, per lidhjet fetare me Klerin Katolik Shqiptar. Kjo ishte Kisha e vertetë Ortodokse KOASH, per të cilen unë ruej respekt sot e gjithmonë, ashtusi per Hoxhallarët Martir të Besimit Mysliman, nga të cilët kam njoh disa prej familjeve të nderueme prej Tyne në Shkoder! Ishte pikrisht koha kur në Shkoder Hafiz Derguti torturohej në 1947, dhe po i tregonte një bashkvuejtësit në hetuesi tek Kisha e Fretenve: “Më kërkojnë dëshmi për priftën, kërkojnë me na përça e nesër me thanë, se u pushkatuen priftnit me dëshmitë e rreme të hoxhallarëve. I kam thanë, bani shka të dueni se këtë punë nuk e baj kurrë pasha Allahun!” Cili kje qendrimi Europjan i Hafiz Ibrahim Dalliut në gjyqin e Tij në vitin 1946 ? Studjoni preceset e Tyne e shifni ku jemi sot! Kush mundet me mohue veprat e Hafiz Ali Tarit, ndaj Klerit Katolik në Burrel? Apo, qendrimin e Tij ndaj At Meshkallës para se Ai të vdesin! Kush asht Ai që sot mendon e vepron ndaj një Prifti Katolik si Hafizi?! Ndersa, vrasjet e masakrat e sllavokomunistëve të sigurimit shtetit ndaj Bektashijve të Nderuem, vazhdonin me korrë koka njerzish, vetem per qendresen e Tyne në perkrahje të katolikëve Shqiptarë. Sa vrau Everi?! Ashtusi mbyten At Papamihalin, ashtu shkyene dhe Imz. Jul Bonattin… Historia pa të vertetat e Saja, nga Populli Shqiptar quhet “rrenë”! Predikuesit e Parë të së Vertetes Historike të Trojeve tona, SOT duhet të jenë Komunitetet Fetare Shqiptare, pa dallime krahinash si dikur… Komunistët shovenistë sllavobolshevikë, ashtusikur paraardhësit e tyne anadollakë e filo turq’e grek, gjithnjë, kudo ku kanë sundue kanë perdorë metoden “Perçaj e sundo!”, jo “pa rezultat”. Shikoni Shqipninë SOT!! Ngjarjet e ditve të fundit të kryeministrit Rama, më shtyjnë me rikujtue: Në Sheshin Skenderbe, Papa Gjon Pali II, me 25 Prill 1993 tha: “Drama e Juej, Shqiptarë të dashtun, zgjon interesin e mbarë Kontinentit Europjan dhe asht e domosdoshme që Europa mos t’ ju harrojë…Por me një kusht, që të mbetët përgjithmonë në kujtesën tonë, ajo që ngjau në të kaluemen. Në të vërtetë ky asht kusht i domosdoshëm për mos me u rikthye tek të njejtat gabime të përlotuna dhe asht shtegu ma i mirë për një proces pajtimi të vërtetë.”Pajtimi i vertetë arrihet vetem me hapjen e dosjeve të deputetëve… Dënimi i diktatorëve që kanë ushtrue Gjenocid kunder Atdhetarëve dhe Klerit Katolik Shqiptar asht detyrë! Kerkoni largimin e tyne nga detyra! Shqiptarët duhet gjithnjë ti bajnë vetes një pyetje: Kush po qeverisë sot? Deri kur do të vazhdojë me u mashtrue Populli Shqiptar nga sigurimsat?! Sot a duhet të pajtohet Ai me veprimet antikombtare të qeverisë Rama? Tradhëtarët e Atdheut ditë e natë mendojnë e punojnë me ju perça ashtu si kanë veprue në 1944 Ever – Tito – Stalin! Ajo vazhdimsi asht edhe SOT. Shka tha Nana Tereze kur mori çmimin Nobel per prejardhjen e Saj? Shqiptarë! Bashkonju rreth Flamurit Kastriotit sa nuk asht vonë!.. Shqiptarët e të gjitha Trojeve janë Europjan dhe i perkasin VETEM ASAJ!

ÇËSHTJA E TUNIZISË DHE PLOGËSHTIA E KUSHTUESHME EVROPIANE

August 7, 2021 by s p

Nga ANGELO PANEBIANCO

“Corriere della Sera”, 2 gusht 2021 Përktheu: Eugjen Merlika

Çfarë do të duhej të na këshillonte kriza në vazhdim në Tunizi, Një Vend që, nga një çast në tjetrin, mund të zhytet në pështjellimin e luftës civile? Kriza tuniziane duhej të na shtrëngonte të hapnim sytë. Evropa ka një problem serioz të sigurisë, por nuk duket se e kupton. E dijnë profesionistët që në Vendet evropiane,në rangje të ndryshme, merren me të, por nuk e kanë kuptuar opinionet publike. Problemi i sigurisë s’Evropës mund të përmblidhet kështu: Nëna Amerikë duket se ka si synim t’i braktisë këlyshët e saj në fatin e tyre, nuk duket më e gatëshme t’i mbrojë nga rreziqet kërcënuese. Ka ndryshuar Amerika e kanë ndryshuar dhe rreziqet. Të shqyrtojmë Italinë, Vëndin më në pah të gjithshkaje ndodh në anën Jugore të kontinentit të Vjetër. Vizita në Libi e ministrit të Jashtëm Di Maio, që ndjek atë të kryeministrit Draghi të pak kohëve më parë, tregon kujdesin dhe shqetësimin e qeverisë sonë. Jemi në mëshirën e valëve të mundëshme mërgimtare të mëdha (nëse me të vërtetë lufta civile do të shpërthejë në Tunizi, do t’a marrim vesh shpejt) dhe Mesdheu është gjithënjë e më shumë një det i kontrolluar nga fuqi armike: Rusia, Turqia. Do të jenë ato në vitet e ardhëshme që do të mbikqyrin / mbarështojnë trafikun e qënieve njerëzore ndërmjet Afrikës dhe Evropës. Pas saj është rreziku terrorizëm: në Magreb, Tunizi e Libi në krye, si dhe në anë të tjera t’Afrikës, nuk numërohen xhihadistët që presin një rast për të futur duart. Prova që Italia, duke përjashtuar natyrisht qeverinë, nuk ka asnjë njohuri për rreziqet kërcënuese është lehtësisht e vërtetueshme: a ju duket se qoftë edhe vetëm një parti, të ketë rrjeshtuar, me bekimin e kryetarit, një politikan me autoritet dhe ekspert, t’aftë t’i flasë Vendit për problemet ndërkombëtare e të sigurisë, pa rënë në parulla dhe në propagandë të një shkalle t’ulët? Nuk do të gjeni asnjë. Nëse opinioni publik do t’ishte i alarmuar, nëse vetëdija e rrezikut do t’ishte e përhapur, partitë do t’ishin të shtrënguara të pajiseshin për të biseduar zgjuarësisht me zgjedhësit. Pjesa tjetër e Evropës nuk është më mirë. Për vite të tëra është zbavitur me parulla pa asnjë kuptim. A kujtohet ndonjeri për refrenin mbi Evropën “fuqi civile”? Ideja ishte që ne evropianët, në krahasim me pjesën tjetër të botës, ishim një shembull virtyti: “civil”, pra paqësor, e kundërta e atyre kawboysve të pagdhendur e të dhunshëm amerikanë. Ishte një përfytyresë vetëngushulluese. Evropa mund t’i lejonte vetes të zëvendësonte shpatën me diplomacinë dhe tregëtinë, sepse përdorte mbrojtjen amerikane, një mbrojtje që nuk qëndronte vetëm në çadrën atomike. Amerika na mbronte edhe sepse mbikqyrte të gjithë vëndet strategjike e, me gjasë, të rrezikshme për Evropën, në Lindje drejt Rusisë dhe Lindjes së Mesme. Pavetëdijshmëria evropiane për si qëndronin në të vërtetë faktet, arrinte deri aty sa ndërsa përfitonin nga mbrojtja e tyre, shumë prej nesh qortonin amerikanët sepse nuk kishhin krijuar një Shtet social të fuqishëm të tipit evropian. Duke lënë mënjanë ndryshimin e traditave kulturore, kishte një hollësi të vogël që Evropa, mbas luftës së Dytë botërore, kishte mundur të kishte lluksin e zhvillimit të sistemeve shoqërore të kushtueshme pikërisht në sajë të mbrojtjes amerikane, që i jepte mundësi të kishte burime t’ardhurash të cilat përndryshe do t’i kishte investuar në armatime e mbrojtje. A ka ende ndonjë gjë që me arsye mund t’a quajmë Perëndim? Duke e kuptuar në kah politik, natyrisht. Këshilloj të lexoni në Foglio, sa i përket Amerikës së re, syzimin e shkëlqyer e të dhimshëm, të frymëzuar nga ndërkombëtarizmi wilsonian, të Leon Wieseltier. Polemikave t’ashpra të Trump-it kundër Evropës, i a kanë zënë vëndin buzëqeshjet, shtrëngimet e duarve dhe rrahja e shpatullave e Biden-it. Po e pastaj? Në çastin nuk ka asnjë shenjë që të lerë të kuptohet (me përjashtim të një rifillimi të mundshëm të bisedimeve SHBA / Iran mbi bërthamoren) ndonjë ndryshim politike në krahasim me kohët e Administratës Trump përsa i përket Lindjes së Afërme e të Mesme. Zbrazësia e pushtetit e lënë nga amerikanët – e për të cilën Biden-i nuk duket i gatshëm t’a mbushë – është plotësuar nga të tjera fuqi (Rusia, Kina) që përforcojnë çdo ditë që kalon vendosjen e tyre dhe i lënë lirinë më të madhe të veprimit rish imperializmave, (Turqia, Irani). Nëse do të pranonim se përgjigja e pyetjes “a ekziston më Perëndimi?” është negative, nëse do të bëhej e qartë që as Biden-i nuk është në gjëndje të riafrojë Shtetet e Bashkuara dhe Evropën (së paku në lëndën e sigurisë), nëse do të vërtetonim pamundësinë për të patur një zotim të vendosur e të përtëritur amerikan në krahun tonë të Jugut në këmbim të një mbështetje evropiane në shemërinë ndërmjet amerikanëve e kinezëve, atëherë nuk mbetet tjetër veçse të shpresohet tek Evropa. Qeveritë e Vendeve më të rëndësishme, Gjermania, Franca por edhe Italia, duhet të marrin shënim për kushtet e ndryshuara ndërkombëtare, të zgjojnë opinionet publike përkatëse e të marrin vendime të bashkërenduara për të përballuar rreziqet e rinj. Por ka një por, madje shumë por. Nuk është vetëm fakti që Gjermania, Franca, e shpejt a vonë edhe Italia kanë fushata zgjedhore për të përballuar, gjë që priret të paralizojë nismat e qeverive. Nuk është vetëm që Gjermania, ende e burgosur e fantazmave të së shkuarës, nuk është e gatëshme të marrë vendosjen e drejtimit që i takon në lëndën e sigurisë. Ka edhe një tjetër faktor që ndihmon plogështinë evropiane, ose fakti që evropianët e përceptojnë rrezikun në mënyra të ndryshme. Me ndonjë përjashtim të rrallë: ndërhyrja italiane në Sahel në krah të Francës lind nga vullneti i përbashkët për të ndaluar, më parë se të përfaqësojë një kërcënim për të gjithë neve, rrënjosjen e skajshmërisë islamike. Por vendimi i papritur i Macronit për të tërhequr kontigjentin ushtarak francez nga Mali ngre dyshime mbi t’ardhmen e atij misioni. Zakonisht nuk ka një vlerësim të përbashkët të rrezikut: është m’e lehtë që sot në kryeqytetet e tjera evropiane të pëshpëritet: ”Lufta eventuale civile nw Tunizi mund të kërcënojë Italinë? T’a zgjidhin vetë italianët. Punë e tyre”. Duke mos patur një përceptim të njëjtë të rrezikut, prirja për më të shumtit është: secili për vete. Natyrisht, nëse në afate të mesme, një Vënd i rëndësishëm evropian do të binte në telashe, edhe pjesa tjetër e Evropës do të pësonte pasojat. Por demokracitë nuk interesohen për atë që mund të ndodhë në kohë afatmesme. Është vetëm afatshkurtëri që peshon. Ndoshta duhet shpresuar se, pavarësisht dukjeve të kundërta, përgjigja pyetjes “a ekziston Perëndimi?” të mbetet ende pozitive.

Ballkan i Hapur, arritje apo dështim?

August 7, 2021 by s p

Zenel Çeliku

TIR-FAX News Agency

Ideja e Minishengeneit Ballkanik ka startuar më 1998 që kur në qeverisje ishte Fatos Nano. Realisht ishte Ai (Nano) që e artikuloi këtë ide dhe sot mbas 23 vitesh, ky projek-ide ka marrë jetë. Mendoj se projekti i “Minishengenit Ballkanik” I cili është projekt i vjetër i lënë në sirtaret e kryeministrisë nga ish Kryeministri Nano, nuk u realizuar për shumë arësye, por rikthimi tek ky proket-ide do të thotë se tashmë është koha që të bëhët realitet, pa dyshim kjo është sukses rajonal. Përrallat se “Ballkan i Hapur” apo “Minishengenit Ballkanik” do te formoi sërisht një Jugosllavi të re, të bëjnë të qeshësh por edhe të qash për nivelin, ironinë dhe cinizmin që tregojnë ata që e kontestojnë. Shengeni i BE-së dhe as Shengeni i Ballkanit Perëndimor nuk presupozon se do bëhet një shtet që me budallallëk e me hipokrizi e quajnë si Jugosllavi të re dhe hapësirë për investimet kineze apo edhe ato ruse. Shengeni i BE-së nuk e ka cënuar aspak sovranitetin e shteteve brenda BE, kështu do të ndodh më 1 Janar 2022 edhe me “Ballkan i Hapur”, ku sejcili shtet që bën pjesë në këtë projekt, nuk do të ketë asnjë ngacmim apo cënim të sovranitetit të tij. Rrugëtimi i Minishengenit Ballkanik tashmë të quajtur “Ballkan i Hapur”, një sukse i pa mohuar, ka startuar dhe po formësohet njësoj si Shengeni i Bashkimit Europian i cili hoqi të gjitha barrierat dhe kufijt që lëvizja e lirë e njerëzve, e mallrave, e kapitaleve dhe shërbimeve të mos pengohet në asnjë pikë kufitare të vëndeve të BE. Kjo solli një frymë të re optimiste në marëdhëniet e qytetareve, solli një frymë të re në tregëti dhe tek investitorët të të gjithë vëndeve që preku Shengeni I Bashkimit Europian. Meqënëse vëndet e Ballkanit Perëndimor po zhgënjehen nga BE-ja vit pas viti për t’u bërë pjesë e BE, me një vendim të guximshëm vëndet e para që kurorëzuan Ballkanin e Hapur-Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Serbia, kanë marë parasyshë për të anashkaluar të gjitha pengesat dhe sulmet me qëllimin e vetëm për t’a penguar këtë ide të hershme e cila pa asnjë dyshim do të sjell shumë të mira për shtetasit e këtij rajoni të lënë pas dore nga BE-ja. Ka ardhur koha që Ballkani të mos quhet si fuci baruti, por më shumë besim të themi se “Ballkan I Hapur” ka qëllim që qytetarët e Ballkanit Perëndimor të gëzojnë katër liritë njerëzore siç jane ; lëvizja e lirë e njerëzve, e mallrave, e kapitaleve dhe shërbimeve të çdo lloji. Kjo do të thotë, të gjithë shtetasit e vëndeve të Ballkanit Perëndimor të ndjehen të lirë gjithashtu edhe sipërmarrësit të ndjehen me dinjitet ashtu si ata të BE-së. “Ballkan I Hapur” ka ftuar edhe Kosoven, Malin e Zi dhe Bonjen që të bëhen pjesë e këtij qëllimi madhor. Tani për tani pjesë e këtij projekti është të përfunduar janë Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Serbia, kjo marveshje përfundimisht është firmosur nga lideret e tre vëndeve të lartpërmendur, marëveshje e cila starton më 1 Janar 2022. Pas shumë zvaritje nga BE-ja për të bërë pjesë të saj edhe vëndet e Ballkanit Perëndimor, ashtu si shumë tjerë publicistë, edhe unë mendoj e gjykoj se kjo arritje-“Ballkan I Hapur”, ka marë pagëzimin edhe përtej oqeanit. Partnerët strategjik (SHBA-të) I kanë bërë thirje disa herë BE-së që të mos e zgjasë hapjen e negociatave për Shqipërinë dhe Maqëdoninë e Veriut, ndërsa Serbisë ai ka bërë të qartë, të njoh pavarësinë e Kosovës. Shenjat e para janë se edhe Mali I Zi sëshpejti do të bëhet pjesë e “Ballkanit të Hapur”. Ndërkohë që kjo marëveshje tashmë ka filluar të marrë frymë, që vërtetë është pritur dhe vlerësuar me nota mjaft të mira nga politikanë objektiv dhe publicist profesionist, çfar po ndodh dhe kush ulëret më shumë me nota mjaft negative ?!!! Për “Ballkanin e Hapur” rezerva kanë shprehur edhe Mali I Zi, edhe Bonja të cilat sot nuk janë pjesë e këtij projekti, por për fat të keq më shumë ulërin me të madhe Kryeministri I Kosovës-Albin Kurti. Ai është shprehur me nota shumë negative, duke e quajtur “Ballkanin e Hapur” si qëndër të korrupsionit, autokracisë, kriminelitet, se po krijohet një Jugosllavi e re, se Ballkani po hap dyert nga Lindja, apo për ndikime kineze dhe ruse. Qëndrimet e Kurtit janë se Ai ka zbuluar konspiracionet e “tradhetarëve” që e kanë firmosuar përfundimisht “Ballkanin e Hapur”. Kurti po bën konspiracionistin më të madh me qëndrimet e tij, pa menduat se këtu dëmtohet Kosova, Ai (Kurti) edhe pse është I vogël fare, ka filluar të flas si udhëheqës I madh I Ballkanit e më tej. Kryeministri Kurti kategorikisht ka qënë dhe është kundra “Ballkanit të Hapur” duke paraqitur argument që nuk egzistojnë, por në këtë mes ka vetëm ambicie politike drejtpërdrejt me Kryeministrin Rama. Albin Kurti mendoj se Rama do të marrë flamurin si figura qëndrore në Ballkanin Perëndimor, por pikërisht këtu ai gabon rëndë sepse penalizon Kosovën për të mos përfituat katër liritë themelore-lëvizja e lirë e njerëzve, e mallrave, e kapitaleve dhe shërbimev. Kurti duhet të tregohet miqësor e bashkëpunues me Kryeministrin Rama dhe me Shqipërinë, Kurti nuk duhet të ketë xhelozi dhe cmirë nëse Rama bën hapa pozitive për të mirën e Shqipërisë dhe të shqiptarëve, përkundrazi Kurti duhet ti bashkohet çdo hap pozitiv që merr Shqipëria e cila gjithmonë ka menduar e ka lobuar për Kosovën. Kurti ka një të drejtë të madhe kur kërkon që Serbia të kërkoi ndjesë publike për trë gjenocidet që ka kryer ndaj shqiptarëve të Kosovës, por kjo nuk e legjitimiton Kurtin që të pengoi projektin në fjalë për të cilin kosova ka shume nevojë. Gjykoj, Kurti me Ramën duhet të flasin me njëri-tjetrin për të gjetur një gjuhë të përbashkët dhe jo përçarëse përballë opinionit në Shqiperi, në Kosovë dhe jashtë vëndeve të tyre. Z. Albin Kurti duhet të kuptoi se, pjesëmarrja e Kosovës në “Ballkanin e Hapur”, ku lideri i saj të ulet në tavolinën e bisedimeve dhe të vendimeve që merren, krejt i barabartë me Vuçiç, i barabartë e me dinjitet më liderët e vëndeve të tjera të këtij projekti jetësor rajonal. Kjo do të thotë se Kosova ska asngjë të përbashkët me Serbinë, por vetëm fqinjësi reciproke. Liderët e Kosovës për momentin si armën më të fortë ndaj Serbisë, kanë marrëveshjen e Uashingtonit, nëse Osmani dhe Kurti janë distancuar dhe nuk e kanë në konsideratë këtë marëveshje, ata bëjnë gabim të madh. Marrëveshjet ndërkombëtare për vënde të vogla dhe në nevojë si Kosova, kanë shumë rëndësi, pa patur parasyshë se kush shkon e kush vjen në pushtet. Me bindje gjykoj se Shqipëria dhe Kosova duhet të bëhen bashkë në çdo iniciativë, duke përfshirë edhe ‘’Ballkanin e Hapur’’, kështu dhe vetëm kështu mund të kufizohen lëvizjet e Serbisë.

Kuvendi i Kosovës nuk e miraton rezolutën për zbatimin e Marrëveshjes së Uashingtonit

August 6, 2021 by s p

Radio Evropa e Lire

Deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë dështuar që të miratojnë një rezolutë për zbatimin e Marrëveshjes së Uashingtonit, të arritur më 4 shtator 2020 në Shtëpinë e Bardhë. Për rezolutën e propozuar nga partia opozitare, Lidhja Demokratike e Kosovës votuan 24 deputetë, ndërkaq 57 abstenuan. Ishin deputetët e partisë në pushtet, Lëvizja Vetëvendosje ata që abstenuan për miratimin e kësaj rezolute, ndërkaq në sallë ishin 83 deputetë. Rezoluta ftonte Qeverinë e Kosovës të zbatonte këtë marrëveshje dhe të përgatiste një plan-veprim që do t’i dorëzohej kuvendit. Debati për këtë rezolutë ishte zhvilluar më 7 korrik. Shtetet e Bashkuara kanë deklaruar që presin nga Kosova dhe Serbia t’iu përmbahen detyrimeve që dalin nga Marrëveshja e Uashingtonit. Përndryshe, rezolutat e miratuara nga kuvendi nuk janë detyruese, por pasqyrojnë vullnetin politik. Mosvotimi i rezolutës për zbatimin e Marrëveshjes së Uashingtonit nuk duhet të shihet si mosvlerësim i rolit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, thotë për Radion Evropa e Lirë, shefja e Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari-Lila. Sipas saj, Lëvizja Vetëvendosje kundërshton nismën e ‘mini-Shengenit’ dhe ndarjen e resurseve me Serbinë për Liqenin e Ujmanit. “Janë dy parime përmbajtjesore. E para është që në asnjë mënyrë ose në asnjë formë mosmbështetja e kësaj rezolute sot nuk lidhet me mosvlerësimin e rolit të SHBA-së, e kundërta. Si Grupi Parlamentar i Lëvizjes Vetëvendosje dhe Qeveria e Kosovës mbeten të përkushtuara në një partneritet strategjik, i cili është i veçantë për Kosovën dhe popullin e saj me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ne do të vazhdojmë me bashkëpunimin në të gjitha sferat në veçanti edhe në raport me procesin e dialogut. Parimi tjetër është që Kosova në dialogun nuk hyn si palë e cila duhet të konsiderojë se duhet të vazhdojë të bëjë kompromise të mëtutjeshme, por si dy shtete që do të diskutojnë për një të kaluar, ku Serbia ishte agresori dhe Kosova viktima”, thotë Kusari-Lila.