s p – Page 346 – Dielli

FEDERATA “VATRA” DHE GAZETA “DIELLI” PËRKUJTOJNË EDITORIN DALIP GRECA NË 3 VJETORIN E KALIMIT NË AMSHIM

May 16, 2025 by s p

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra”, gazeta “Dielli”, mbarë vatranët e shqiptaro-amerikanët përkujtojnë me mirënjohje, nderim, respekt dhe vlerësim Dalip Grecën editorin epokal të gazetës Dielli 2009-2021 në 3 vjetorin e kalimit në amshim.

Kontributi i Dalip Grecës në Federatën “Vatra”, gazetën “Dielli” dhe komunitetin shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës mbetet i pa harruar. Ai luftoi dhe punoi gjithmonë për të mirën, për të vërtetën dhe për të drejtën.

Për mbi dy dekada ai ishte zëri i fortë mediatik e patriotik, kritik e analitik i pa kompromis, arsyeja e fuqishme intelektuale dhe energjia e pashtershme atdhetare në shërbim të çështjes kombëtare.

Penë e mprehtë, vëzhgues i veçantë, patriot e veprimtar i shquar, vatran i përkushtuar, aktivist i flaktë i çështjes kombëtare e kauzave që mbrojti besnikërisht, e skalisin emrin e Dalip Grecës me gërma të arta në historinë e “Vatrës”, “Diellit” e shqiptarëve të Amerikës.

Z.Greca kultivoi një gazetari profesionale e shumë cilësore dhe të veçantë në përmbajtje, zhanrin mediatik të gazetarisë dokumentare, historike e reportazhet e gjata.

Z. Greca si kronikan u kthye në arkivin dhe memorien e paharruar të të gjitha ngjarjeve patriotike, kulturore, sociale, komunitare dhe atdhetare të diasporës shqiptaro-amerikane.

Dalip Greca si gazetar ka meritë të veçantë se nxori nga pluhuri i harresës në dritën e kujtesës figura historike dhe atdhetare të Vatrës, Diellit e diasporës shqiptaro-amerikane.

Dalip Greca ishte ekselent në lëvrimin e gjuhës shqipe, kritik i ashpër ndaj së keqes, vizionar, bashkëpunues dhe menaxher i shkëlqyer.

Për kontributin e shquar në media, karrierën e gjatë në gazetari dhe veprimtarinë e dalluar në komunitet, Dalip Greca mori vlerësime e nderime të larta nga Institucioni i Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Unioni i Gazetarëve Shqiptarë, Këshilli Bashkiak i New York e shoqata të ndryshme shqiptaro-amerikane.

Dalip Greca la pas një trashëgimi të shkëlqyer patriotike, morale, familjare, mediatike, komunitare e atdhetare.

Qoftë i përjetshëm nderimi dhe kujtimi për jetën dhe veprën e editorit Dalip Greca.

Mirënjohje përjetë dhe faleminderit për gjithçka.

Epopeja e lavdishme e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës e Jasharajve në Prekaz

May 15, 2025 by s p

Imer Lladrovci/

Në fund të dhjetëvjeçarit të shekullit të kaluar, trysnia e shtetit serb mbi shqiptarët po rritej vazhdimisht. Kosova ngadalë, por sigurt po rrëshqiste drejt luftës. Në këtë rendje të çmendur drejt rrëmujës së madhe ishte pothuajse e pamundshme të ndryshohej kahu i historisë. Jo pse shqiptarët e donin luftën, por pse atyre ajo iu imponohej. Në këtë kohë u bë e qartë për këdo se liri të Kosovës nuk do të kishte pa luftë. Edhe shqiptarët kishin pasur iluzionet e tyre kur kishin dashur ta ndryshonin botën me idenë e paqës. Megjithatë, historia na mësonte se kurrë nuk kishte ndodhur asnjëherë që një pushtues të tërhiqej nga territori i pushtuar pa luftë. Por, siç shkruante filozofi gjerman Georg Friedrich Hegel se historia na mëson se njerëzit e shpërfillin atë, nuk duan të mësojnë nga ajo. Raportet serbo-shqiptare kishin qenë që në krye të herës tipike: pushtues- i pushtuar. Kishin qenë dhe kishin mbetur të tilla. Presidenti serb Sllobodan Millosheviq (Slobodan Milošević) nuk rezononte si një burrështetas që ofron zgjidhje për problemet politike, por si një politikan që e di që zgjedhësi serb do ta ndëshkonte me votë çdo zbutje të kursit politik ndaj shqiptarëve, sepse dihej që problemit të Kosovës i kishte dhënë formë pikërisht politika e tij e pakomromis. Në fillim të karrierës së tij politike, ai kishte besuar se me forcë do të mund t‘i zgjidhte të gjitha problemet, tani në fazën e fundit të jetës së tij politike po e shihte se forca e tij nuk mjaftonte për ndryshimin e ëndërruar, sado që ai kishte realizuar pjesën më të madhe të asaj që kishte premtuar, por fitorja e tij ishte një fitore e Pirros dhe këtë gjë ai e dinte mirë, por ishte tepër vonë për pendim, kështu që ai gjithçka do të investonte në ndëshkimin e shqiptarëve, dmth. në dëbimin masiv të tyre, duke realizuar për një kohë të shkurtër ëndrrën e shovinizmit serb për Kosovën porhuajse pa shqiptarë.

Dihej nga të gjithë se Serbia e kishte marrë me luftë Kosovën në vitin 1913. Me përjashtim të propagandës serbe që e ushqente masën me iluzionin se një mobilizim i madh i serbëve mund ta ruante këtë krahinë brenda kufijve të shtetit serb. Dhe pa luftë Serbia nuk ishte e disponuar tua dorëzonte Kosovën shqiptarëve. Me forcë do ta mbajmë Kosovën si izraelitët Palestinën, bërtiste shkrimtari dhe ideologu i nacionalizmit serb, Dobrica Qosiq (Dobrica Ćosić). Propaganda serbe nuk kishte pushuar për më shumë se një shekull të fliste për idenë e Kosovës si Jerusalemin serb, kurse shqiptarët, në vetëmbrojtje të ekzistencës së tyre të zhveshur fizike, nuk kishin asnjë mundësi reale për ta shmangur katastrofën, sepse serbët u kërkonin atyre hiq më pak se të dorëzoheshin, nëse donin të mbijetonin fizikisht. Por, cili shqiptar do ta pranonte një fat të tillë të robit! Shqiptarët thjesht donin që kjo luftë që po përgatitej të ishte një luftë dhe jo një masakër, siç projektohej në zyrat e shtetit serb. Zbulimi i operacionit „Patkoi“ e vërtetonte katërcipërisht këtë drojë shqiptare. „Patkoi“ nuk ishte një ide fikse që e prodhon frika e madhe dhe as obsesion patologjik. Ai nuk ishte asgjë tjetër veçse një formë ushtarake operacionale e elaborateve serbe për zhdukjen e shqiptarëve. Serbët askund në hapësirën e ish Jugosllavisë nuk kishin qenë në gjendje të luftonin me formacione të organizuara ushtarake, por vetëm me popullsinë civile të paarmatosur.

Ekzistojnë dëshmi të shkruara serbe, shqiptare dhe ndërkombëtare për luftën kundër shqiptarëve në fillim të shekullit XX, kështu që kushdo që do të donte të informohej objektivisht, kishte material të mjaftueshëm për rrjedhat e luftërave ballkanike në vigjilje të Luftës së Parë Botërore ku lufta kundër shqiptarëve përbënte një element qenësor. Mjafton të kujtojmë shkrimet e serbëve Dimitrije Tucoviq (Dimitrije Tucović) dhe Kosta Novakoviq ( Kosta Novaković), raportet për Vatikanin të kryeipeshkvit shqiptar të Shkupit e Prizrenit, imzot Lazër Mjeda, pastaj librat e austriakut Leo Frojndlih (Leo Freundlich) „ Golgota shqiptare“ që bazohet në raportet e Lazër Mjedës dhe artikujt e gazetarit rus Leo Trocki (Leo Trotzki) që u botuan fillimisht në gazetën ruse „ Kijewskaja mysl“ (Киевская мысль) dhe që më vonë në trajtë të librit me titullin domethënës „Luftërat ballkanike“. Në fund të shekullit XX ekzistonin konstelacione të tjera në Ballkan, në Europë dhe në botë. Serbët e dinin këtë gjë. Madje në zyrat më të larta të shtetit të tyre ky realitet njihej, mirëpo nuk ekzistonte vullneti politik për një zgjidhje paqësore. Sipas ish ministrit të jashtëm të Jugosllavisë, shkrimtarit Vuk Drashkoviq (Vuk Drašković) presidenti serb Sllobodan Millosheviq e shikonte Kosovën si një gur mulliri në qafën e Serbisë, ndaj dhe bënte një politikë vetëvrasëse të luftës me shqiptarët, në mënyrë që të lirohej nga ky problem dhe ithtarët e tij të mos e hetonin tradhëtinë. Kjo paraqitje e politikës serbe të kohës gjen shpjegim të shkëlqyer në aktet e terrorit shqiptar në Likoshan, Çirez dhe, në mars, në Prekazin e Jasharajve legjendar. Në Likoshan e Çirez serbët masakruan civlët shqiptarë, kurse në Prekaz policia serbe, që ishte më shumë se polici, hasi në rezistencë të madhe të familjes Jashari dhe të banorëve të tjerë të fshatit. Edhe këtu serbët kryen masakra mbi fëmijë, gra, pleq, e civilë, por këtu u luftua edhe si UÇK.

Po bëhej thuajse një shekull i tërë që kur Kosova ishte vënë nën sundimin e fqinjit të saj të veriut. Serbët, pas dështimit të daljes në Adriatik përmes Bosnjes, siç na dëshmon në librin e tij filozofi i ri serb Aleksandar Pavlović („Imaginarni Albanac : Simbolika Kosova i figura albanca u srpskoj kulturi“) „Shqiptari imagjinar: Simbolika e Kosovës dhe figura e shqiptarit në kulturën serbe“, daljen në Adriatik po përpiqeshin ta realizonin përmes tokave shqiptare në veri e në verlindje të Shqipërisë së atëhershme etnike. Në shekullin XIX u krijua miti i Betejës së Kosovës dhe miti i serbëve që ishin asimiluar përmes fesë islame në shqiptarë: të të ashtuquajturëve arnautashë. Sipas Beogradit politik, shqiptarët nuk e dinin se ishin serbë që flisnin shqip, ndaj dhe toka që e banonin nuk i takonte Shqipërisë, por shtetit serb që tashmë ekzistonte dhe kishte krijuar një mbështetje të madhe jo vetëm në Rusi, e cila kishte nevojë të madhe për Serbinë për politikën e saj ballkanike, por edhe në Europë ku kishte që prej kryengritjeve serbe një simpati të madhe për luftën e tyre kundër Turqisë. Këtë opinion të favorshëm elita politike dhe kulturore serbe donte ta përdorte për ekspansion territorial të shtetit të ri serb. Miti, gjithmonë në bërthamën e tij, ka një të vërtetë që zbërthehet e fragmentarizohet në shërbim të një politike të caktuar. Dhe pikërisht kjo po ndodhte në rastin serb. E vërteta është se ka pasur një popullsi sllave që është shkrirë në popullsinë vendëse, mirëpo kjo ka ndodhur shumë kohë përpara se të vërrshonin ushtritë osmane si pushtuese në këto anë. Pastaj përmasat e elementit sllav kanë qenë krejt të tjera nga ato që i paraqiste miti: shqiptarët kishin mbetur shqiptarë edhe përkundër bashkëjetesës shekullore dhe interferimit me sllavët e atëhershëm që u dynden, kështu që propaganda në favor të ekspansionit politik i fqinjëve të tyre ishte me të vërtetë një paturpësi e madhe. Historia e vërtetë nuk kthehej lehtë në shërbëtore të politikës. Ajo, historia, fliste në favor të shqiptarëve dhe jo të serbëve. Në studimet e gjenetikës së populacionit, sipas studimeve më të reja, shohim se në genomin serb janë të pranishëm shqiptarët dhe paraardhësit e tyre me rreth 40%, pra shumë më tepër se në genomin shqiptar ku sllavët, jo serbët, janë të pranishëm me 15%. Serbët do të duhej t‘i kërkonin në mesin e tyre ilirët e arbanasët e mesjetës së hershme dhe shqiptarët e asimiluar në serbë pas Krizës Lindore. Miti i tyre politik ishte konstruktuar për nevojat e politikës ekspansioniste, ngase e vërteta historike kishte qenë krejt ndryshe. Megjithatë, serbët u treguan kokëfortë dhe vazhduan me politikën e tyre kundërshqiptare, e cila arriti deri në brezin tonë.

Me 28 shkurt 1998 në klubin shqiptar“ 7 shtatori“ të Wuppertal-it u mblodhën shumë mërgimtarë për t‘u informuar për mënyrën sesi ta ndihmonin financiarisht përmes fondit „Vendlindja thërret“ Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës. Në këtë tubim folën, Xhemajl Fetahaj,Sabri Kiçmari dhe Unë. Në atë tubim Xhemajl Fetahaj mori vendimin për t‘u kthyer në Kosovë ku ai do të vritej rreth një vit e gjysmë më vonë në Koshare, në fund të majit të vitit 1999, vetëm pak ditë para se nënshkruhej kapitullimi i ushtrisë serbe në Kumanovë dhe ushtritë e vendeve të NATO-së të marrshonin në vendin tonë. Tubimi u mbajt pikërisht në ditën kur serbët kryen masakrën e parë në Likoshan dhe në Qirez. Ne e dinim se po luftohej në Kosovë, por nuk dinim pothuajse asgjë konkretisht.Pas mbarimit të tubimit shkuam të Halim Baraliu në qytetin Schwelm se bashku me disa veprimtarë ku morëm thirrje telefonike nga baci Feh(Fehmi Lladrovci)nga rrethi i Mynhenit (München). Ai na dha një informacion të saktë për atë që kishte ngjarë në Likoshan e Qirez dhe shprehu bindjen se tashmë lufta me serbët kishte filluar dhe nuk do të kishte kthim pas. Duhet shtuar se ai dhe askush tjetër në këtë moment nuk dinte gjë për synimet e politikës serbe, se disa ditë më vonë trupat e armatosur serbë do t’ia mësynin familjes Jashari, për të tretën herë. Gjashtë muaj më vonë ai vetë do të ishte në shënjestër të ushtrisë serbe dhe bashkë me gruan e tij, Xhevë Krasniqi-Lladrovci, dhe një grup luftëtarësh së brigadës, që e udhëheqte, do të binte në fushën e luftës.

Epopeja e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës filoi me 5 mars me sulmin serb mbi familjen Jashari dhe zgjati deri me 7 mars të vitit 1998. Adem Jashari nuk ishte një luftëtar i zakontë i UÇK-së. Ai ishte kryekomandanti i saj, që kishte luftuar edhe në Likoshan. Në luftë u përfshi edhe vëllau i tij Hamzë Jashari dhe babai i tij plak, Shaban Jashari, dhe gjithë anëtarët e tjerë, gra e fëmijë. Ata rezistuan disa ditë, por arsenali i tyre i armëve ishte ku e ku më i dobët se i sulmuesëve që jo vetëm ishin të armatosur shumë më mirë, por ishin, edhe nga pikëpamja e numrit, në epërsi të dukshme. Sidoqoftë, familja Jashari nuk kishte ndërmend të dorëzohej. Në një intervistë për BBC-në, pas sulmit të dytë, plaku Shaban Jashari kishte thënë se nuk kemi ku të shkojmë përtej shtëpisë. Qëndresa e familjes qe paralajmëruar, por sikur nuk besonte askush që mund të ndërhynte në atë që do të ndodhte. Serbët, disa ditë më herët në Likoshan e në Qirezë, kishin treguar se nuk ndaleshin para asnjë krimi, sado i shëmtuar të jetë ai. Dhe, ne e dimë se ç‘ ndodhi me 5, 6 e 7 mars 1998: një familje e tërë u flijua në altarin e lirisë së kombit. Nga ky rrethim doli e gjallë vetëm Besartë Hamzë Jashari, që atëbotë ishte një qupëz prej vetëm 11 vjetësh. Ky akt trimëror atdhetar e tronditi publikun shqiptar. Në vazhdim gjithë Drenica u ngrit në këmbë. Dhe gjithë Kosova u hodh në kryengritje, kurse shqiptarët kudo që ishin u solidarizuan në forma rë ndryshme me familjen Jashari. Në këtë epope të madhe u vra dhe kryekomandanti Adem Jashari, mirëpo ky akt i tij guximtar pati jehonë të madhe kombëtare. Kështu filloi kryengritja e jonë 27 vjet më parë. Ushtria Çlirimtare e Kosovës nga një grup i vogël gueril u kthye në një ushtri të mirëfilltë, një shumëfishim kaq i shpejtë i rradhëve të saj nuk ishte parë askund në botën moderne. Dhe, vetëm një vit më vonë avionët e NATO-së hodhën bombat e tyre në Beograd dhe në të gjitha qytetet jugosllave, përfshirë këtu edhe Kosovën ku ishin vepronin 140.000 ushtarë të rregulltë jugosllavë nga Serbia dhe Mali i Zi, të cilat ishin të vetmet republika që kishin mbetur në federatën e dikurshme. Përveç këtyre ushtarëve, në Kosovë ishin përshirë edhe mijëra vullnetarë të tjerë në grupet e armatosura, në mesin e tyre edhe shumë mercenarë rusë.

Foto: balkaninsight.com

“Samiti Europës në 16 Maj, privilegj dhe sfidë serioze e Republikës së Shqipërisë”

May 15, 2025 by s p

Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Siç është gjerësisht e mirënjohur, nesër, dt. 16 Maj, Tirana ka nderin të mikëpres takimin e 6 të Komunitetit Politik Europian. Në këtë takim (Samit në vijim) do marrin pjesë krerët më të lartë të 47 vendeve të kontinentit, pavarësisht nëse janë apo jo anëtare të Unionit Europian (BE).

Kujtojme se kjo platformë u krijua me iniciativën e presidentit francez Macron, vetëm 6 muaj mbas agresionit neo-nazist që Rusia-Putiniste ndërmori kundër sovranitetit të Ukrainës si dhe ndaj rendit global, vlerave të demokracisë, interesave gjeopolitikë dhe fuqisë ushtarake të Aleancës Euroatlantike (NATO).

Çështjet kryesore që do të diskutohen nga 47 liderët do të jenë paqja në Ukrainë, ekonomia, migrimi, fuqizimi i rolit të rinisë, me synim për të nxitur dialogun, besimin dhe bashkëpunimin midis të gjithë liderëve të kontinentit tonë, nga Londra në Kiev e nga Oslo në Ankara.

Që në krye të herës, nënvizoj se “organizimin e këtij Samiti në Tiranë” e çmoj si: “si kurajo serioze dhe sfidë që i bën nder Shqipërisë”. Kjo: “jo vetëm për peshën gjeopolitike, por edhe mundësitë që mund të mbajnë shpatullat e një vendi relativisht të vogël, si RSh”.

Ky është Samiti i parë i këtij niveli në vendet e Ballkanit, si dhe në momente historike të integrimit të RSh me BE. Pra, edhe për shkak të këtij Samiti, Tirana zyrtare do të vendoset në “top-news” të medias, kancelarive, ekspertëve/kolegëve në 47 vendet e Komunitetit Europian, përfshi Ballkanin.

Në kapacitetin e “Senior Ekspertit të Sigurisë Kombëtare, Rajonit dhe USA/NATO-së”, në vijim po adresoj një përmbledhje rreth peshës gjeopolitike dhe sfidave të këtij takimi:

Së dyti, pa asnjë mēdyshje zhvillimi i këtij Samiti në Tiranë konfirmon edhe përkushtimin e Shqipërisë ndaj axhendës së integrimit në BE, pasi “RSh demonstron mbështetje të pakushtëzuar ndaj të gjitha angazhimeve dhe projekteve të Komunitetit Europian në interes të paqes, sigurisë si dhe në mbështetje pa asnjë kompromis deri në fitoren e Ukrainës, ndaj së keqes së përbashkët, ose Rusisë-Putiniste”.

Organizimi i këtij takimi në Tiranë, po ashtu, konfirmon vëmëndje gjeopolitike të shtuar. Si i tillë, do duhet përshëndetur pasi kjo ngjarje i bën nder flamurit tonë kombëtar, interesave dhe procesit të integrimit në BE.

Uroj të jem gabim, por ndoshta do duhet qartësuar edhe një pikëpyetje “cinike”: a ekspozohet, apo A/sa rrezikon RSh nga organizimi i këtij Takimi në Tiranë? Përtej mendjeve të ndryshkura, 34 vjet mbas rrëzimit të komunizmit, shpresoj të kemi zhvilluar një vetëdije kombëtare se: “ashtu si NATO, edhe BE nuk janë kurrëse një organizatë bamirësie që dhurojnë ndihma falas apo mbështetje politike”.

Ndërsa për sa: “ekspozimin e RSh në mbështetjen pa kompromis të Ukrainës”, theksoj se sigurisht RSh ka interesa gjeopolitike shtesë, përtej vendeve të tjera të NATO/BE. Kjo pasi, një “fitore e Rusisë në Ukrainë”, ndërsa do të ishte fatale për rendin global, Komunitetin Europian, Aleancën Euroatlantike, “do të ishte edhe më tragjike për interesat kombëtare të RSh në Ballkan, Mesdhe dhe në Adriatik”!

Së treti, organizimi i kësaj ngjarjeje madhore në Tiranë e gjej si: “mundësi e shkëlqyer për të promovuar peshën që mban RSh në paqen, stabilitetin demokratik si dhe axhendën e integrimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor”. Nga ana tjetër, kjo ngjarje e kthen Tiranën zyrtare në qendrën e gravitetit për zhvillimin e projekteve ekonomike të përbashkëta si dhe ndaj kërcënimeve konvencionale dhe atyre asimetrike, si dhe “terrorizmit, mbrojtjes kibernetike, emergjencave, ekstremizmit, krimit të organizuar, etj”!

Me këtë rast, sjell në memorjen strategjike rolin aktiv dhe performancën dinjitoze të RSh në Këshillin e Sigurimit të OKB-së; solidaritetin e pakushtëzuar ndaj angazhimeve të USA/NATO; mbështetjen për refugjatët si dhe kontributet më shumë se modeste që vijon t’i japë Ukrainës martire. Ndërkohë kjo ngjarje do të shërbejë edhe si eksperiencë e shkëlqyer për organizimin e Samitit të NATO-s në 2027, bashke me të edhe vizitën e Presidentit Trump në Tiranë.

Thënë sa më sipër, sigurisht për si-këto ngjarje me peshë gjeopolitike, KURRËSESI nuk vlejnë as privatizimi i axhendës së integrimit por as cinizmat bollshevike mbi “gjendjen së opozitës pas humbjes madhështore dhe mëkatare njëherësh të 11 Majit”, si dhe as shpërdorimi i Institucioneve dhe fuqisë së mbipushtetit, POR: “vetëm dashuria, nderimi për vendin, vizioni dhe përgjegjësia e lartë shtetërore ndaj interesave kombëtare, besimi në vlerat demokratike si dhe ‘bekimi ndaj partneritetit strategjik me SHBA, NATO-n dhe BE”.

Duke përshëndetur inisjatorët dhe organizatorët e këtij takimi në Tiranë, do të duhet që në krye të axhendës kombëtare të mbetet: “modernizimi i Sistemit të Sigurisë dhe Mbrojtjes Kombëtare, pra i konceptit, strukturave, kapaciteteve, balancat e pushteteve si dhe kulturën euroatlantike të bashkëpunimit”.

Së katërti, gjetjet dhe mesazhet e Samitit do të shërbejnë edhe si mesazhe Euroatlantike ndaj 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor: “për të mos u (sh)përdorur për interesat e Putinizmit; të mos frymëzojnë radikalët e tipit Dodik në Bosnjë; as axhendën e pushtetarëve të korruptuar dhe grupeve kriminale; si dhe të mos kërcënojë ushtarakisht statusque gjeopolitik dhe interesat e USA/NATO për paqen e rajonit”!

Me këtë rast, do të sillja në kujtesë se: “marrëveshjet për paqe të qëndrueshme nuk kanë për të funksionuar, pa shtruar si themele një paketë masash të mirëbesimit reciprok”. Krimea mbetet një mësim i madh, mbasi marrëveshja e Minsk/2015, jo vetëm nuk “prodhoi paqe, por ende po shpaguhet me gjakun e qytetarëve ukrainas dhe rusë”.! Prandaj, për aktorët zyrtarë, faktorët relevante dhe ekpertët/kolegët në 47 vendet do të sugjeroja:“për të forcuar më tej kohezionin midis vlerave; mbështetje pa asnjë kompromis Ukrainën deri në fitoren ndaj Rusisë, por edhe për përmirësimin e fuqisë ushtarake në mbrojtje të paqes, vlerave demokratike dhe interesave gjeopolitikë të BE/NATO në Europe”!

Së fundmi, duke u uruar mirëseardhjen kryetarëve të 47 Shteteve si dhe suksese stafeve organizatore, besoj se gjetjet e këtij Samiti do të shërbejnë për të zgjuar dhe zhvilluar një Leadership të Ri, me vision dhe përgjegjshmëri të lartë, vullnet, solidaritet si dhe projekte për modernizimin e aftësive ushtarake për t’u përballur me rreziqet konvencionale si dhe kërcënimet ndaj sigurisë, paqes, prosperitetit dhe stabilitetin demokratik në Komunitetin Europian, përfshi vendet e Ballkanit Perëndimor.

Po ashtu, nga Tirana, në 16 Maj, do të ndahen mesazhe të forta për 47 vendet e Komunitetit Europian (përfshi RSh), që ndërsa “Neo-Stalinistët e Kremlinit, Kim-Jong, Shtetet apo Organizatat Terroriste; Dodikët e droguar nga interesat e Kremlinit, jo vetëm vijojne të kërcënojnë sovranitetin e Ukrainës, paqen në Lindjen e Mesme, sigurinë në Europe si dhe axhendën e integrimit të Ballkanit Perëndimor, por sfidojnë seriozisht vlerat demokratike, interesat dhe fuqinë e Aleancës Euroatlantike (SHBA/NATO/BE)”. Prandaj do të duhet që bashkërisht: “jo vetëm të mbështesin me deklarata diplomatike Ukrainën, në këtë betejë për jetë a vdekje me të keqen e përbashkët, por të marrin barrën për të përmirësuar kohezionin, si dhe për të modernizuar sistemin e sigurisë në përballjen me neo-nazistët e rinj që po kërcënojnë më shumë se kurrë që nga Lufta e Dytë Botërore, interesat euroatlantike, vlerat demokratike dhe interesat jetike të qytetarëve”.

Po ashtu, shpresoj që mesazhet e këtij Samiti t’ju shërbejnë të rinjve dhe elitave mëndjehapura të 47 vendeve të Europës se: “paqja mbetet misioni i vetëm në mënyrë që siguria të konsumohet përtej historisë së përgjakshme, në interes të sigurisë së jetës, prosperitetit të qytetarëve si dhe perspektivës Euroatlantike edhe për 6 vendet e Ballkanit Perëndimor”.

* Autori është Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Senior Ekspert për SK, Rajonin dhe NATO-n,
Zv/President i Këshillit të Atlantikut; dhe ish:
Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në PD,
Këshilltar i Presidentit, Zv/ShShPFA,
Përfaqësues Ushtarak në SHAPE/NATO.

Kërkesat e Eqrem dhe Syrja bej Vlorës drejtuar Austro-Hungarisë për çështjen shqiptare në vitin 1904

May 15, 2025 by s p

Prof.as.dr. Hasan Bello

Në një memorandum të Eqrem bej Vlorës drejtuar Vjenës nga Stambolli më 14 prill 1904 trajtohej gjerësisht gjendja dhe pozita politike e kombit shqiptar në raport me shtetet fqinjë dhe fuqitë e interesuara. Ai ishte i bindur se e ardhmja e sundimit osman në Shqipëri nuk e kishte të gjatë. Kjo do të shoqërohej me pasoja të rënda për kombin e papërgatitur shqiptar. Sipas tij, atyre i mungonte forca mendore dhe vullneti, mbështetja morale dhe ndoshta fizike e një përkrahje të jashtme, për t`i imponuar fatit të vet një të ardhme më të mirë. Në fund, ai parashtronte disa pika, të cilat lidheshin me të drejtat e kombit shqiptar. Një prej tyre ishte liria për të shkruar dhe lexuar në gjuhën shqipe; që shqiptarëve t`u jepeshin të njëjtat të drejta si të gjithë nënshtetasit e Perandorisë Osmane. Një pikë tjetër mjaft interesante ishte kufizimi i shkollave të huaja, që ishin hapur në Shqipëri për qëllime propagandistike. Me këtë, ai kishte parasysh të gjitha institucionet arsimore që përpiqeshin për helenizimin, bullgarizimin dhe serbizimin e kombit shqiptar.

Eqrem bej Vlora kërkonte që reformat të mos aplikoheshin vetëm në vilajetet që përfshinin rajonin e Maqedonisë, por edhe në Janinë e Shkodër. Në qoftë se kjo kundërshtohej nga shtetet fqinj, atëherë ai propozonte që të krijohej një njësi e re administrative e banuar vetëm nga shqiptarët. Kjo, sipas tij, nuk duhej konsideruar si një dëshirë e ekzagjeruar, nëse kihej parasysh plotësimi i kërkesës bullgare për formimin e vilajeteve maqedone. Këto dhe pikëpamje të tjera të pasqyruara në këtë memorandum ishin kërkesa legjitime për të përgatitur terrenin politik, që në momentin kur të largohej Perandoria Osmane shqiptarët të mos gjendeshin në befasi.

Në një memorandum tjetër që Syrja dhe Eqrem bej Vlora botuan në një gazetë vjeneze disa muaj më pas me titull “Qëllimet dhe e ardhmja e Shqipërisë”, kritikonin politikën austro-hungareze në Shqipëri. Kjo për shkak të pikëpamjeve që ishin përhapur pothuajse në të gjithë Shqipërinë e Jugut, se fatin e saj austriakët e kishin lënë në dorë të Italisë. Në fakt këto pretendime kishin një bazë faktike. Në kuadër të kultusprotektoratit, Austro-Hungaria interesohej më shumë për ngritjen dhe forcimin e mirëqenies kombëtare, sociale dhe ekonomike të Shqipërisë Veriore. Për këtë arsye, ishte krijuar bindja se në të ardhmen Shqipëria e Jugut do t`i përkiste Italisë. Influenca austro-hungareze në jug ishte më e vogël se në veri. Prandaj, i vetmi mjet për ekuilibrimin e saj ishte rritja e veprimtarisë ekonomike; riorganizimi i transportit detar; themelimi i përfaqësive tregtare në Vlorë, Berat etj.

“Scribi përballë medias së shkruar”

May 15, 2025 by s p

Luan Rama/

Nga libri me i ri “Scribi përballë medias së shkruar”, me jë përmbledhje intervistash, i cili mbaron me këtë intervistë që i bëj vetvetes:

Intervistë me vetveten

Tek shkruaj, mendoj se kjo s’do të jetë një intervistë e fundit por sidoqoftë, edhe pse nuk është botuar askund, po i marr leje Petro Markos që ti huazoj titullin e tij në intervistën e gjatë me titull “Invervistë me vetveten – retë dhe gurët”. E di që po ta kisha pranë ai do të gëzohej, pasi unë isha një mik i afërt i birit të tij poet, Jamarbër Marko dhe shumë kujtime më lidhnin me familjen e tij që në kohë të adoleshencës dhe të rinisë. Atëherë banoja me gjyshen time dhe në të njëjtin pallat me të: ata në kat të dytë dhe ne në kat të dytë por në një shkallë tjetër. Ishte Pallati nr. 64 në bulevardin “Stalin”, i cili vetëm pas viteve ’90 do të ndryshonte emrin dhe do të quhej Zogu i Parë. Kur Jamarbri doli nga burgu, si i dënuar për “agjitacion e propagandë” isha i pari që shkova në shtëpi ta takoja dhe Safo, e ëma, me sy të habitur dhe të shqetësuar më tha : “Nuk ke frikë që vjen në shtëpinë tonë? Unë qesha dhe shkova nga dhoma ku rrinte Madu, siç i thërrisnim ne. Petro dhe Safo e vuajtën shumë burgosjen e Madut. Atëkohë Petros ia ndaluan të drejtën e botimit. E shikoja tek dilte pasditeve në bulevard i vetmuar dhe tmerrësisht i trishtuar duke tymosur cigaren e tij. Shpesh takohej në bulevard me Skënder Luarasin dhe të dy vazhdonin të heshtur në ecejaken e tyre të zakonshme deri tek përmendorja e Stalinit në sheshin e Tiranës. Që të dy të dënuar edhe pse kishin qenë ndër vullnetarët shqiptarë në Luftën e Spanjës dhe kishin kontribuar për Shqipërinë e re. Nga mesi i viteve ’80 e shikoja përsëri tek shëtiste në bulevard me Fatos Arapin, Xhevahir Spahiun, madje dhe me Spiro Deden dhe Arshin Xhezon, edhe pse këta të dy drejtonin shtypin partiak. Por një erë e re frynte tashmë për ndryshime të mëdha. Më 1991 unë u nisa në Paris dhe nuk e pashë më Petro Markon, i cili tashmë ishte sëmurë. Pas vdekjes së tij lexova librin “Intervistë me vetveten” dhe aty mësova më shumë për kalvarin dhe jetën e tij revolucionare. Sigurisht në këtë intervistë timen, po e shkruaj si një mbyllje të këtij libri të thjeshtë për të thënë diçka si një përshëndetje për miqtë e mi, pasi çdo njeri për jetën e tij ka shumë ç’të thotë. Disa libra që kam botuar tregojnë aty-këtu për çaste të ndryshme të jetës time, siç është dhe libri “Fëmija e bulevardit Stalin”, meqë unë linda dhe u rrita në këtë bulevard. Atëherë le ta pyes vetveten për dy-tre gjëra të fundit:

– Çfarë të ka mësuar jeta?

– Të jem tepër i thjeshtë pasi shumë pak gjëra dimë nga kjo jetë efemere. Dikujt mund ti duket se dimë diçka apo se po themi diçka të re, por gabohet. Të gjitha janë thënë, vetëm se tashmë thuhen në një atmosferë dhe kohë tjetër. Kam parasysh një thënie të mikut tim të vjetër Jusuf Vrionit shumë vite më parë kur u takuam bashkë në Paris dhe unë po përktheja për herë të parë një libër poetik të poetit Alain Bosquet, “Nesër pa mua”. Një çast i thashë nëse mund të më thoshte apo mësonte diçka nga arti i përkthimit. Por tepër thjeshtë dhe duke qeshur, ai mu përgjigj me dashamirësi: “E ku mund ti di unë sekretet e përkthimit?!” Më bëri pështypje kjo përgjigje, e cila më pas mu kthye në një këshillë të vyer: Të jesh shumë i thjeshtë! Francezët kanë një fjalë të bukur për këtë: “Humble!”

– Nëse do ta vështroje botën me një shikim të shpejtë, si do ta përkufizoje?

– Një botë relative. Gjithçka është relative në këtë botë: luftrat, përpjekjet, humbjet dhe fitoret, revolucionet, katastrofat dhe vdekjet e mëdha. Gjithçka varet nga gjendja emocionale që je kur e shikon botën përreth. Gjithçka varet nga eksperiencat tona dhe shkalla e njohjes. Duke iu rikthyer mikut tim Vrioni, kur ishte në qeli dhe i varur nga duart në një çengel, vuajtja nuk i bënte përshtypje. Ai e kapërcente vuajtjen duke recituar me mendje vargje të poetit të madh Rembo. Dhe po ta shohësh botën nga brenda, ajo është relative pasi është gjithnjë në lëvizje dhe mes energjish që përplasen, siç ndodh në zemrën e një vullkani në prag erupsioni. Ajo çka vdes, bën të rilind diçka tjetër dhe ajo që lind nuk është asnjëherë e ngjashme me të mëparshmen, me atë çdo të ndodhë me njeriun, pemët. Teoria e relativitetit të Anjshtanjit është një mësim i madh jo vetëm për makrokozmosin por dhe mikrokozmosin.

– Çdo të pëlqente këtë çast?

– Të shoh botën nga lart, nga një stacion i NASA-s. Jo rrallë kur ngjarjet në botë bëhen të vështira, dramatike apo tragjike, ku barbaria njerëzore shfaqet në mënyrë mizore e të llahtarëshme e në mënyrë instinktive e shoh rruzullin tokësor nga shumë lart dhe them me vete se përse gjithë ky gjak, tërë këto luftra që s’mbarojnë, këto shfarosje e urrejtje brenda llojit njerëzor pyetje që e bëj në një poezi timen me titullin “Shekspiri nuk e gjeti dot enigmën e llojit njerëzor”. Jam munduar shpesh të depërtoj në shpirtin njerëzor por e pamundur ta gjej saktë dhe ti jap një përgjigje kësaj pyetje: Pse? Pasi asgjë nuk ka ndryshuar që nga prehistoria apo nga antikiteti deri në ditët tona. Po ata diktatorë, krime, pushtime dhe vrasje brenda familjes çka sollën dhe mitet e Edipit, Andromakës, Kasandrës, etj. Çfarë e ngacmon egon njerëzore për të asgjësuar dhe urryer tjetrin. Vallë cënimi i ekzistencës tënde? Lufta brenda llojit për ekzistencë? Po kur ekzistenca jote nuk kërcënohet, përse barbaria shfaqet sërish? Vallë utopia Thomas Moore, Erazmit, Campanela-s është një fjalë e kotë në ajër, një shpresë që s’do të realizohet kurrë?…

– Ç’është jeta për ty?

– Kur jemi të rinj jetën e jetojmë me vrullin e saj. Ndodh si ata fëmijët që hidhen ne rrjedhën e një lumi që zbret dhe i merr me vete për ti çuar diku. Dhe unë e kam jetuar një pjesë të mirë të jetës pa menduar për të ardhmen, pa menduar se jeta njerëzore ka një cak dhe në fund të fundit do të pyesësh veten: çfarë bëra në këtë jetë? Vetëm kur kalon moshën 50 vjeçare njeriu fillon të mendojë për fundin e tij, vitet që i kanë mbetur, vdekjen dhe se gjeneratat do ndjekin me rradhë njera-tjetrën. Kështu njeriu bëhet një lloj filozofi, i vetëdijshëm për rrugëtimin e tij dhe kjo është e kuptueshme. Para disa vitesh, po shkruaja një libër tjetër për mikun tim piktor Omer Kaleshi. Dhe ai më nxiste ta mbaroja shpejt. Por menjëherë e kuptova, pasi ai donte ti mbyllte projektet e tij, seritë pikturale, para se të ikte nga kjo botë. Njerëzit u ngjasojnë pemëve. Ashtu si pemët, edhe njerëzit kanë stinët e tyre, panverën, verën, vjeshtën dhe dimrin. Pas gjetheve që bien, një kohë tjetër vjen. Dalin sythet dhe lulet e reja. Por brenda trungut njerëzor jeta asnjëherë nuk ndalet, nuk shuhet.

– Si do kishe dëshirë ti jetoje vitet që vijnë?

– Të udhëtoja dhe të jetoja sa më thjeshtë. Është e kotë përpjekja e shumë njerëzve për të patur sa më shumë dhe kjo dëshirë e kamjes i shtyn drejt mashtrimit, shfrytëzimit të tjetrit. Nuk i shoh dot ata që në televizor tregojnë dhe demostrojnë kamjen e tyre. Kjo gjendje ndaj anës material është fatale. Sa më i thjeshtë mendoj, aq më i lumtur je. Nuk vuan nga ambicjet, mjafton të kesh minimumin e jetesës. Kam parasysh shtëpitë e japonezëve të cilat janë tepër të thjeshta dhe me shumë pak orendi, ndryshe nga ne që e mbushim me lloj – lloj orendish. Kam shkruar për një personazh historik amerikanin Rajmond Dunkan, i cili erdhi dhe në Sarandë gjatë luftrave ballkanike 1913-1914 dhe ngriti një tezgjah që të ndihmonte fshatarët dhe refugjatët e ardhur që po vdisnin nga uria. Madje ngriti dhe një furrë buke. Ishte një humanist i madh dhe qilimat që bënin gratë e Skelës (siç quhej atëherë Saranda) i shiste në Londër dhe me ato para sillte miser e grurë. Ky njeri në fillimet e shekullit XX u vendos në Paris dhe krijoi një akademi artistësh. Por ai jetonte shumë thjeshtë. Vishte një tunik të bardhë si grekët e lashtë dhe një palë sandale. Me ato dilte në Paris dhe me ato vdiq në fundin e viteve ’60. Modeli i tij ishte Sokrati dhe Platoni. Tashmë unë jam në pension, minimumin e jetesës e kam siguruar dhe nuk kam prona çka do të thotë se nuk kam shqetësime. Vazhdoj me pasionet e mia të shkrimit, si një lloj skribi. Gëzimi më i madh është paqja me veten dhe dashuria për njerëzit. Dëshiroj të jetoj në natyrë, në një fshat. Bota në fund të fundit është kthyer në një fshat global.

– A do të doje të ishte dhe tani gazetar?

– Sigurisht do të doja, madje jam, pasi vazhdimisht shkruaj. Gazetaria më pëlqen shumë. Në fakt gazetaria e shkruar është në orët e fundit të saj. Ja pse dhe unë anoj më shumë nga letërsia, poezia, romani, eseja apo libri historik.

– 30 vjet më parë ke botuar një libër për gazetarinë e re shqiptare pas viteve ’90: “Metamorfoza e fjalës – për një deontologji të shtypit në Shqipëri”. Si e shikon tani evolucionin e shtypit?

– Shtypi i shkruar ka luajtur një rol të veçantë në kohën e tranzicionit, veçanërisht në viteve e para, kohë kur dhe kam qenë korrespondent i gazetës “Koha Jnë” në Paris. Robert Menard, presidenti i “Reporterëve pa kufij” të Francës shkroi parathënien për këtë libër dhe ishte ky fondacion që dhe e sponsorizoi. Por me kalimin e viteve dhe kur biznesmenët u futën në politikë, pra të bëhen deputetë për të mbrojtur aferet e tyre, kur gazetarët filluan të mendojnë dhe ata për fitimin sa nga një krah politik në tjetrin, shtypi u cënua rëndë, madje dhe në gjuhë u bë banal. Në atë libër shkruaj gjatë për deontologjinë por mjerisht, deontologjia sot lë shumë për të dëshiruar. Madje janë dhe pesë portretesh gazetarësh të mëdhenj botërore që i janë përkushtuar të vërtetës, si George Orwell, Albert Londres, Albert Camus, apo Bertold Brecht.

– A do të pëlqente ti ktheheshe përsëri gazetarisë?

– Por unë s’jam shkëputur asnjëherë nga ajo. Unë gjithnjë kam shkruar për ngjarje, njerëz, figura historike, artistike. Madje kam botuar katër vëllime me publiçistikë dhe kam gati vëllimin e pestë: “Në udhëkryqet e historisë” ku gjithsejt mund të jenë 2500-3000 faqe libri. Kam shkruar ese për artin si librin “Përballë tablosë” si dhe libra për artistët.

– Çfarë çastesh interesante ruan nga kjo përvojë publiçistike?

– Kujtime kam shumë, ngjarje po ashtu dhe takime me personazhe të ndryshme. Por mund të them shkurt për dy takime apo intervista që kam realizuar në Paris. E para me Ernesto Sabato-n me të cilin u takuam në hotelin ku vinte gjithnjë në Saint-Germain des Près i quajtur “Madison”. U takuam dy here dhe biseduam gjatë, ku ishte dhe sekretarja e tij e re. Gruaja i kishte vdekur. Kohën e kalonte me pikturë edhe pse shikonte me vështirësi. Në fakt shkonte në Shqipëri për të marrë çmimin “Kadare”. Ishte thjesht një preteks pasi ai ishte shumë kureshtar të shikonte Shqipërinë, meqë gjyshja dhe nëna e tij kishin folur shqip. Ishin nga arbëreshët e Italisë së jugut. Por në atë kohë ishte kulmi i dhunës së Berishës kundër opozitës. Ne folëm për këtë dhe pasi u mendua një çast më tha se nuk ishte e udhës të shkonte dhe të pritej nga një njeri i tillë dhe se duhej të kthehej. Ai gjithë jetën kishte luftuar kundër diktaturave dhe autokratëve. Por unë ngula këmbë që të shkonte. Dhe ai shkoi. Me këtë rast botova dhe intervistën e tij të gjatë mbi historinë e tij familjare dhe letërsinë e tij. Një takim tjetër ishte me Paolo Cuelo-n, autorin e romanit të famshëm “Alkimisti”. Ishte Salloni Ndërkombëtar i Librit në Paris dhe Brazili ishte si vendi “i ftuar nderi” në panair. Edhe me të u takova dy herë, madje më ftoi dhe në festën e organizuar për të në “Carrousel du Louvre”. Disa romane i ishin botuar nga “Toena”. Ishte tepër I thjeshtë dhe shumë njerëzor. Shumë i dashuruar me gruan e tij. Kishte një simpati të veçantë për Shqipërinë. Më premtoi se do të vinte në Shqipëri. Të shpresojmë…

– Për çfarë ke mall këto çaste?

– Për fëmijërinë time, nënën, gjyshen që më tregonte përralla mistike…

– Po dhimbja jote më e madhe?

– Vdekja e motrës, Ilirianës. Ishte diçka shkatërruese nga ana emocionale, një humbje e jashtëzakonshme çka e kam ndjerë për një kohë të gjatë, kohë kur i kushtova dhe shumë poezi. Më kujtohet gjithnjë fëmijëria jonë, koha e adoleshencës, koha kur si student i tregoja për dashuritë e mia platonike, rinore. Një nga poezitë e shkrova kur ishim në shtëpinë e saj, vetëm, ajo gjithë dhimbje dhe unë me sytë e përlotur që nxorra një copë letër dhe shkrova një poezi: “Ti po shkoje!” Si mund ta ndihmoja?…

– Përse vazhdon të shkruash?

– Edhe unë e pyes veten për këtë. Në fakt gjithçka është thënë në këtë botë, madje shumë bukur, që nga skribët e lashtë. Ende shijojmë tekstet e vjetra të Homerit, Sofokliut, Sokratit e Platonit edhe pse format letrare kanë ndryshuar. Madje në romanin e fundit, “Murgu i malit të shenjtë” krijoj dhe një linjë paralele me kthimin e heroit në shtëpi pas shumë kohës dhe kthimi i Odiseut në Itakë. Por heroi im e gjen “Penelopën” e tij që ka filluar një jetë të re. Kohët, epokat, kanë ndryshuar. Dhe atëherë ai niset për në Malin Athos që të bëhet murg. Shkruaj pasi e kam të vështirë të shkëputem nga kjo lloj aventure dhe ta ndaloj këtë udhëtim letrar. Më është e pamundur të ndaloj imagjinatën time në krijimin e ngjarjeve, subjekteve, figurave, atyre imazheve dhe skenave dramatike. E atëherë i them vetes: kjo duhet shkruar, s’ka rëndësi se sa jam i aftë ta shkruaj por për mua është organike dhe pasionante. Dhe kështu nis të shkruaj.

– Nga gjithçka çfarë ke shkruar çka mbetur?

– Fryma! Jo frymëmarrja por fryma shpirtërore, ajo e krijimit. Secili ka frymën e tij dhe prandaj autorët, artistët janë të ndryshëm. Një ditë isha në atelierin e një mikut tim skulptor dhe e pyeta rreth ndjesisë që kishte ai për Auguste Rodin. – Çfarë të tërheq tek ai? – Fryma e tij! – mu përgjegj miku im.

– Çfarë pasioni të ka mbetur nga fëmijëria?

– Pullat dhe filmi. Kam shkruar për dashurinë time si koleksionist pullash që në moshën 10 vjeçare, për lidhjet e mia me filatelistë të botës gjer në Trinidat Tabaco apo në Ghana e Nigeria, pa folur për zarfat me pulla që më vinin nga Italia, Franca, vendet e Evropës Lindore etj. Por meqë banoja pranë kinema “17 nëntori”, në zemër të Tiranës, unë i lashë pullat dhe fillova koleksionin tim me kuadrot e filmit që i gjenim në koshat e projeksionistëve kur u këputej filmi. Kisha një koleksion të mrekullueshëm dhe ndoshta dashuria ime për imazhet kështu ka lindur. Është interesant fakti se Roman Polanski, adoleshent, kishte qenë gjithashtu koleksionist pullash. Por më pas e shiti koleksionin e tij që të blinte një apparat të vogël projeksioni të kuadrove të filmit. Madje dhe unë për disa vjet kisha një aparat të tillë në shtëpi. Ndikimi i filmit është tepër i madh tek adoleshentët. Nga kjo ndoshta kam dhe një kujtesë të jashtëzakonshme pamore, ndërkohë që asnjëherë nuk kam mbajtur mend të lexoj një poezi timen apo poezitë e autorëve të traditës që mësonim në shkollë. Ja pse dhe skenat e romaneve që shkruaj, unë i shoh dhe vetëm i përshkruaj… E megjithatë tek pullat u riktheva sërish. Madje dhe sot blej vazhdimisht pulla! Pulla shqiptare dhe franceze që nipi im Eliot, të njohë përmes pullave historinë shqiptare dhe trashëgiminë kulturore të saj.