• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

OPOZITA PROTESTOI FUQISHËM NË SHQIPËRI

July 12, 2024 by s p

GAZETA PANORAMA:
Zjarr dhe molotov para kryeministrisë dhe bashkisë/ Mesazhet e Berishës dhe thirrja për qeveri teknike! Çfarë ndodhi në 3 orë protestë të opozitës

Ka zgjatur rreth tre orë protesta e opozitës para kryeministrisë, ku kryefjala ishte qeveria teknike dhe lirimi i Sali Berishës nga arresti shtëpiak.

Fillimisht qytetarët u grumbulluan para selisë blu, ku më pas së bashku me deputetë dhe drejtues të PD i janë drejtuar bulevardit Dëshmorët e Kombit dhe kryeministrisë.

Fjalimet nisën me regjisorin Edmond Budina, për të vazhduar me disa qytetarë të tjerë. Më pas protestuesve iu drejtuar me një fjalim Presidenti i Partisë së Lirisë, Ilir Meta, i cili hodhi akuza ndaj Edi Ramës, por edhe drejtësisë.

“Të gjithë duhet ta dinë, se Edi Rama financohet në Uashington dhe Bruksel nga armiqtë më të egër, për ti ngulur thika Kosovës, që nga Ballkani i hapur dhe cdo gjë tjetër. Ai nuk bën gabime rastësisht. Mos harroni çfarë tha në Kuvendin e Kosovës, së Shqipëria dhe Kosova do kishin një president të ardhshëm”, tha Meta.

Ai kritikoi edhe këshilltarët e djathtë, që  nuk kanë marrë pjesë në protestën e thirrur nga opozita para kryeministrisë.

“Turp për ata që përtojnë të vijnë këtu për të përmbysur regjimin më kriminal dhe më antikombëtar që ka njohur kjo tokë. Turp për të gjitha ata këshilltare opozitar që nuk janë me Tedi Blushin, me Klevis Balliun përballë kryehajdutit të Tiranës. Turp për ata që nuk janë përball hajdutëve në bashki. Turp për ata opozitar që kanë hallin e autoritetit të SPAK-ut”, u shpreh Presidenti i PL.

Më pas fjalën e mori kreu i PD, Sali Berisha, por në këtë moment qytetarët hodhën molotov drejt kryeministrisë.

Sali Berisha bëri thirrje për qeveri teknike dhe zgjedhje të lira dhe të ndershme pa Edi Ramën kryeministër.

“Sot në emër të Partisë Demokratike, në emër të frontit të gjerë opozitar, në emër të çdo shqiptari që ka mbi trup edhe shpirt plagët e Rilindjes dhe në emër të flamurit kuq e zi, unë sot i jap këtë paralajmërim Edi Ramës: Prano qeverinë teknike, si kushti i të gjitha kushteve për zgjedhje të barabarta, dhe të shkojmë në zgjedhje të përgjithshme”, tha Berisha.

Pas përfundimit të fjalimit të Sali Berishës protestuesit u zhvendosën edhe para bashkisë së Tiranës, ku edhe aty hodhën molotov.

Më pas protestuesit iu drejtuan Parlamentit, ku brohorisnin “Parlamenti i krimit”. Më pas protesta u mbyll aty ku startoi, në selinë e Partisë Demokratike.

Filed Under: Politike

S’ ka-Ndal ! : Ilir Beqja nga SASPAC në SPAK

July 11, 2024 by s p

Satirë nga Rafael Floqi 

Një herë në një qytet të vogël, Ilir Beqaj ishte një burrë i zakonshëm. Ai kishte një punë të rëndësishme si Drejtues i Agjencisë Shtetërore të Programimit Strategjik dhe Koordinimit të Ndihmës (SASPAC). Por, siç thuhet, “vogëlsira bën vëllain e madh.” Nga përgjimet që i janë bërë Ilir Beqajt dhe vartësve të tij rezulton se paratë e agjencisë, Ilir Beqaj i kalonte në xhepin e tij përmes faturave fiktive ose në restorantin “Gzona” ku disa vite më parë ishte aksioner bashkë me bashkëshorten e tij, e ku çonte para për dreka e darka përmes agjencisë që drejtonte.

Një ditë, Iliri mori një telefonatë të papritur nga SPAK (Struktura e Përgjithshme e Antikorrupsionit). Ata e informuan se ishin në gjurmë të një aferë të madhe korrupsioni. Ajo quhej “Afera e Sterilizimit.” Kontrata ishte për mbi 100 milion euro dhe firmën e kishte vetëm një person: Ilir Beqaj.

Vesi del me shpirtin

Kur panë se Beqaj po i shpëtonte sterilizimit, prokurorë të tjerë nisën hetimet për fondet që Beqaj menaxhonte tek agjencia (SASPAC). 

Duhet thënë se detyrën në këtë agjenci Beqaj e mori në Nëntor 2021 dhe e la në Nëntor të 2023. Detyra i zgjati gati dy vjet. Vesi del me shpirtin. Megjithëse e dinte se ishte nën hetim nga SPAK, nisi zanatin e vjetër.

Iliri nuk e kishte parë këtë të fundit. Ai mendoi se ishte një gabim. “Unë nuk kam asgjë të bëj me sterilizimin,” tha ai. Por SPAK ishte i vendosur. Ata i sekuestruan pasaportën dhe e njoftuan se do të hetonin çdo detaj.

Iliri u ndje i kufizuar. Nuk mund të udhëtonte, dhe çdo të premte duhej të paraqitej në SPAK. Ai e kishte të vështirë të gjejë arsye për të shkuar atje. “Nuk është se kam diçka për të fshehur,” mendoi ai. Por SPAK ishte si një zonjë e dyshimtë: gjithmonë e gatshme të hedhë një sy në çdo çantë.

Nga SASPAC në SPAK

Në një moment të caktuar, Iliri u takua me shefin e SPAK, Altin Dumanin. “Çfarë po ndodh këtu?” pyeti Iliri. Altini e shikoi me një buzëqeshje të çuditshme. “Ilir, ti je një vjedhës i vogël,” tha ai. “Nuk është sterilizimi që na intereson. Ne po hetojmë fondet që menaxhon ti në agjencinë SASPAC.”

Iliri u trondit. Ai mendoi se kishte shpëtuar nga sterilizimi, por SPAK ishte më i zgjuar se sa kishte menduar. Ata e kishin kapur në vjedhje të vogla. Fondet e huaja ishin zhdukur në mënyrë të pabesueshme. “Nuk është e vështirë të vjedhësh,” tha Altini. “Por të mos kapësh është art.”

Iliri u dënua me detyrim paraqitjeje. Ai e la postin e drejtuesit të SASPAC dhe u bë një legjendë e vogël. Në çdo kafene, njerëzit flisnin për “Ilirin vjedhës.” Por ai nuk e humbi humorin. “Më mirë të jem vjedhës i vogël,” tha ai, “se drejtues i madh i burgut!”

Dhe kështu, Ilir Beqaj u bë një personazh i njohur. SPAK e kishte kapur, por ai kishte fituar një histori të shkëlqyer për t’u treguar. Në fund të fundit, vjedhjet e vogla ishin ato që e bënë atë të famshëm.  

Një histori e çuditshme e korrupsionit, faturave të trukuara dhe sterilizimit të pajisjeve kirurgjikale Në një vend ku korrupsioni është më i zakonshmi se kafja e mëngjesit, Ilir Beqajt, ish-ministri i Shëndetësisë, është përfshirë në një histori intriguese. Por çfarë fshihet pas prangave për Beqen? Le të hedhim një  vështrim:

Për të shpëtuar surratin 

Avokati i Beqajt Ermal Yzeiraj është shprehur se është një tentativë për t’i denigruar figurën, ndëra shtoi se SPAK nuk do që klienti i tij të mbrohet nga akuza për koncesionin e sterilizimit.

 “Beqaj tha në gjykatë se e gjitha kjo, është një tentativë për ta denigruar si figurë, për ta nxirë si person që mund të akuzohet edhe për vjedhje nga më minimalet. 

Për të penguar atë që të punojë për çështjen e sterilizimit në gjykatë dhe deklarimin e tij në Kuvend. Për mendimin tonë, është pikërisht SPAK, sepse e kanë personale, pasi me këtë kanë nisur punën dhe aktivitetin e SPAK, me kallëzime ndaj Beqajt. 

Dështimi me çështjet kryesore si sterilizimi dhe check up, për akuzën është shumë domethënës”, tha përfaqësuesi ligjor i ish-ministrit Beqaj. Të jetë ashtu

Shuma e Akuzave:

SPAK (Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar) ka hetuar Beqajn për abuzim me fondet e BE-së. Por, kjo nuk është për koncesionet marramendëse të sterilizimit. Jo, jo! Është për faturat e trukuara të restoranteve. Një shumë maksimumi prej 200 mijë eurosh. Pse të vjedhin miliarda kur mund të vjedhin qindarka? .

Beqaj akuzohet se ka ngritur një skemë për përvetësimin e fondeve të BE-së. Por, kjo nuk është për koncesionet e miliardave. Jo, jo! Është për farurat e restoranteve. Një shumë që mund të paguhet me monedha të vogla. Ndoshta Beqaj ka menduar se BE-ja do të paguante me eurocentë e mbetur nga xhepi i Jean-Claude Juncker-it .

Fije dhe lidhje. Si “Gzona” i gëzonte të gjithë 

Në njoftimin e SPAK përmendet se si për një drekë, për një aktivitet kishte prodhuar fatura edhe agjencia që drejtonte Ilir Beqaj, edhe Ministria e Turizmit dhe Mjedisit që drejtohet nga Mirela Kumbaro.

Bëhet fjalë për Konferencën FESTA (E Ardhmja e Turizmit të Qëndrueshëm Mjedisor në Shqipëri”). Fatura që kishte printuar Ilir Beqaj ishte 125 mijë euro, kurse ajo e Mirela Kumbaros shkonte diku tek 380 mijë euro, pra thuajse 3 herë më shumë.  Sipas SPAK, në të dyja rastet ishte kontraktuar e njëjta shoqëri tregtare e quajtur “Landways International” sh.p.k me Ortak e Administrator personi nën hetim Gazmend Haxhia. Vini re, është e njëjta kompani që shfrytëzonin drejtorët e bashkisë së Erjon Veliajt. Është kompania “Landways international” që zotëron 27% të hotelit “Mediterrain Investment Group” në Durrës, i njëjti hotel për të cilin SPAK dyshon se është ndërtuar me paratë e vjedhura nga taksat e Bashkisë së Tiranës.

Me pak fjalë, “lavatriçen” e parave të drejtorëve të Bashkisë së Tiranës e përdori edhe Ilir Beqaj

Hipoteza të mundshme:

SPAK mund të ketë preferuar të hetonte Beqajn si drejtor agjensie. Pse? Sepse është më e lehtë të hetosh për faturat e trukuara të restoranteve sesa për koncesionet e sterilizimit. Plus, kush do të doni të hetonte për sterilizimin? Nuk është ndonjë temë argëtuese për darkën . 

Ambasadorja amerikane Yuri Kim ka ndikuar në hetimet. Amerikanët janë të interesuar që rastet e korrupsionit të mos përsëriteshin. Ata dërguan emisarë në SPAK për të shpejtuar dosjet kundër Beqajt. 

Epilog:

Beqaj është nën hetim. Por, a është ai një kriminel i madh? Nuk e dimë ende. Por, nëse ai ka vjedhur qindarka, atëherë duhet të ndëshkohet. Sepse, siç thotë populli: “Qindarka e vjedhur është qindarka e humbur.” . Ndërkohë, SPAK vazhdon të hetojë. Ndoshta ata do të zbulojnë se Beqaj ka vjedhur edhe një shishe ujë të pakontrolluar. Kështu është jeta në Shqipëri. 

Për të gjithë ata që janë të zënë me faturat e trukuara të restoranteve, ju lus të vazhdoni të lexoni me kujdes. Mund të gjeni ndonjë ide për të pasuruar xhepin tuaj. 

Vetëm mos harroni të sterilizoni pajisjet!

Filed Under: Ekonomi

ERNEST KOLIQI SHKON NË SHKODËR – SHKODRA DHE MBARË KOMBI SHQIPTAR PASUROHEN  ME BIBLIOTEKËN E ERNEST KOLIQIT  

July 11, 2024 by s p

Nga Frank Shkreli /

                        

                                                        “A ka send mâ të mrekullueshëm në kët botë   

                                                          se me i sjellë qytetnimin nji kombi zhytë  

                                                                           n’ errsín e padijes?  

  

Bashkia Shkodër në bashkëpunim me revistën “Shêjzat” njoftuan lajmin për aktin e dhurimit të bibliotekës së shkrimtarit të mirënjohur, Ernest Koliqi, nga ana e revistës “Shêjzat”, Bibliotekës “Marin Barleti”, të qytetit të Shkodrës.  Dhurimi i Bibliotekës “Ernest Koliqi” Bibliotekës “Marin Barleti” në Shkodër u cilësua si një akt bashkpunimi midis Bashkisë  Shkodër me revistën “Shêjzat” – për transferimin e një koleksioni prej nja 1500 tituj librash, gazetash e ekstraktesh të ndryshme në bibliotekën publike të Shkodrës, “Marin Barleti”.   

  

Sipas lajmeve, biblioteka personale e Ernest Koliqit iu dhurua bibliotekës publike të qytetit të Shkodrës me nismën e studiuesit të njohur Ardian Ndreca.  Thuhet se bëhet fjalë për rreth 1500 tituj librash dhe koleksione gazetash, të cilat, sipas profesor Ndrecës, dëshmojnë për personalitetin e Koliqit si mësues, poet, romancier, eseist, përkthyes, gazetar, dramaturg, por edhe botues, ndër më të njohurat revista ishte “Shëjzat”.   

  

Duhet uruar dhe përgëzuar studiuesi Ardian Ndreca që ka bërë të mundur — siç u shpreh ai vet për mediat, me këtë rast — që të shpëtojë aq sa ka mundur nga bibliotekja origjinale e Koliqit, të cilëën unë e mbaj mend si shumë të pasur.  “Në mënyrë krejtsisht të rastësishme mbërrijta që të shpëtoj këtë pjesë të bibliotekës”, u shpreh ai për median vendore dhe kombëtare, duke shtuar:  

“Ka shumë dekada në të cilat jam përpjekë që kjo bibliotekë e Koliqit e cila dihej se ekzistonte në Itali, duhej të kthehej në Shqipëri por për shkaqe të ndryshme ishte e pamundur me e bë këtë gjë.  Personi që i zotëronte deri para pak vitesh, vdiq dhe në mënyrë krejtsisht të rastësishme mbërrijta që të shpëtoj këtë pjesë të bibliotekës, me idenë që sa më shpejt me e kthye në Shkodër dhe me ia dhenë një institucioni shtetëror, pra një institucioni që përfaqëson të gjithë qytetin dhe është publik i hapur për të gjithë. Si njësi, janë gjithsejt nja 1500 libra, ekstrakte, artikuj, ku bajnë pjesë edhe një koleksion gazetash tepër të rralla të fund viteve 1800 e në fillim të 1900-ave. Libra dhe materiale të botuara në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Itali në vende të ndryshme dhe në vende të Ballkanit, të cilat i mungojnë deri më sot fondit të bibliotekës si dhe asaj kombëtare. Ashtu siç ka ndodhë me Arshi Pipën, para disa vitesh kur vet Pipa ia dhuroi qytetit të Shkodrës bibliotekën e tij. Kjo gjë ndodhi edhe me bibliotekën e Ernest Koliqit. Shpresojmë që një gjë e tillë të verifikohet edhe nga autorë të tjerë shkodranë që kanë jetuar në mërgim…”, ka shpjeguar Profesor Ardian Ndreca.   

  

Ky është një zhvillim tepër i rëndësishëm për Shkodrën, për Shqipërinë dhe për mbarë Kombin. Jam i bindur se ai shikon nga lartë me kënaqësi për arritjen e bibliotekës së tij, sado të pjesëshme, nga Roma në Shkodër, në dispozicion të lexuesve shqiptarë, jo vetëm në Shkodër e Shqipëri, por nga të gjitha trojet ku flitet shqip — siç e kishte prëcaktuar ai vet në një shkrim se kjo bibliotekë, është për të gjithë ata: “Që kanë për gjuhë amtare shqipen – ku ma shumë e ku ma pak – frymzohen nga shpirti i zakoneve arbnore e që sot ndahet në tri pjesë: banorët e shtetit shqiptar, vëllëznit tanë nën Jugosllavi dhe bashkatdhetarët e diasporës. Në idealin tonë, që kurrë s’ka për t’u shkimun, këto tri degë përbajnë nji tanësi gangullore, cilido që të jetë zhvillimi shoqnuer i veçantë i tyne.” Ernest Koliqi, Bota e re e shqiptare – Shëjzat II, 5-6, 1958.  

  

Edhe Adrian Ndreca, në hapjen e pavionit të veçant të bibliotekës kushtuar Koliqit, theksoi gjithashtu se biblioteka “Koliqi” është një vlerë shumë e çmuar për Shkodrën dhe më gjerë. Një “kthim simbolik” e quajti ai transferimin e bibliotekës së Ernest Koliqitn ë Shkodër, duke shtuar se Koliqi, së pari, i përket lexuesve, mbarë lexuesve shqiptarë, ashtu si i përket edhe qytetit të tij – Shkodrës.  Koliqi, shtoi studiues Ndreca, ka se çka t’u mësojë lexuesve, duke shpresuar që ky rikthim të jetë edhe tek leximi i veprave të Koliqit, u shpreh ai për median.  

  

Të pranishëm në këtë ceremoni ishin edhe Kryetari i Bashkisë Shkodër, Benet Beci dhe Ministri i Shtetit Elisa Spiropali.  Uroj dhe shpresoj që hapja e sallës “Koliqi” në Bibliotekën publike të Shkodrës, të jetë fillimi i një procesi zyrtar, sa më të shpejt, që figura e këtij shkrimtari të madh të Kombit, të hiqet nga lista e zezë komuniste dhe të vlerësohet nga letrarë, historianë, akademikë dhe shkencëtarë jo-komunistë — për kontributet e vërteta të tija – ashtu siç janë ato.   

Ky është një akt që duhet të duartrokitet dhe të mirëpritet nga të gjithë dashamirësit e Ernest Koliqit, adhuruesit e trashëgimisë së tij letrare dhe atdhetare, por edhe të librave shqipe, në mbarë hapësirën kombëtare. Ernest Koliqi, siç dihet, ishte i ndaluar dhe i përjashtuar nga regjimi komunist i Enver Hoxhës dhe për fat të keq edhe gjatë këtyre 30-viteve të ashtuquajtur “post-komunizëm”, Ernest Koliqi vazhdon të jetë, zyrtarisht, i përjashtuar, i kritikuar dhe i denigruar nga qarqe të caktuara politike dhe jo-politike — zyrtare dhe jo-zyrtare — në Shqipëri.   

  

Mundësimi i transferimit të bibliotekës së Ernest Koliqi (megjithse jo e plotë nga koha që e mbajë unë mend nga vizita ime në të, në vitin 1970), është megjithëate një hap i duhur, i mirëseardhur, megjithëse tepër i vonuar.  Ernest Koliqi, “shkoi” pardje në Shkodër, siç e cilësuan disa media transferimin e bibliotekës së tij të përgjysmuar në bibliotekën e Shkodrës, por ende nuk mund të thuhet se ai është pranuar në “shtëpinë” e vet.  Ka ardhur koha që Ernest Koliqit t’i hapen portat e “shtëpisë” së tij – Shqipërisë dhe të shqiptarisë në përgjithësi, që i deshi aq shumë – për të cilat jetoi, veproi dhe i mbrojti interesat kombëtare deri në frymën e fundit të jetës së tij. Biblioteka e Ernest Koliqit në Shkodër vetëm do t’i sjell qytetërim, Shqipërisë, Shkodrës dhe Kombit shqiptar — të zhytur për një gjysëm shekulli në errësirën e indoktrinimit të ideologjisë aziatike sllavo-komuniste.  “A ka send má të mrekullueshëm në këtë botë se me i sjellë qytetnim nji kombi, zhytë n’errsín e padijes.”  

  

Frank Shkreli  

  

Në përkujtim të Ernest Koliqit me rastin e Dhurimit të Bibliotekës “Ernest Koliqi”, Bibliotekës “Marin Barleti”, Bashkia Shkodër –  

   

“A ka send mâ të mrekullueshëm në kët botë se me i sjellë qytetnimin nji kombi zhytë n’ errsín e padijes?  

-Ai që kalon nëpër popull tue hjedhë farën për nji jetë mâ të mirë,  

ai që e ndriçon me nji dritë mâ të bukur tokën qi na ushqen,  

ai që bân me ngadhnjye agimet në muzgun e pacaktuem të shpirtnave;  

shkurt: kush i difton popullit nji udhë të re qytetnije të vërtetë,  

âsht i denjë me qênë i nderuem si gjymsë perendije.”  

Marrë nga novela “Gjaku” – Ernest Koliqi  

   

                                                                                                          

May be an image of 2 peopleProfesor Ardian Ndreca me Kryetarin e Bashkisë Shkodër, Benet Beci  

  

    May be an image of 6 peopleNdër të pranishëm edhe Dom Nikë Ukgjini — Foto nga ceremonia marrë nga portali i Bibliotekës “Marin Barleti” -Shkodër  

          

  

               [Text Wrapping Break]  

May be an image of 6 people and textNjë foto që po qarkullon në rrjetët sociale – ku dallohet Ernest Koliqi me  shkrimtarët Asdrenin dhe Poradecin, ndër të tjerë –   

në Kafe të Madhe, Shkodër, 1936  

  

  

  

May be a black-and-white image of 9 peopleShkodra në rininë e Ernest Koliqit – foto nga Biblioteka Marin Barleti  

Filed Under: Politike

Ndahet nga jeta gazetari Aristir Lumezi

July 11, 2024 by s p

Pas një kohe vuajtjesh nga një sëmundje e rëndë, është ndarë nga jeta, kolegu ynë i dashur, një ndër modelet njerëzore të komunitetit tonë, kryeredaktori i gazetës “Panorama”, Aristir Lumezi.

Ikja e tij nga jeta, në moshën 57 vjeç, ka pikëlluar rëndë familjarët e tij, miqtë, kolegët dhe krejt organizatën tonë, pjestar i së cilës ishte qysh në vitin e parë të themelimit të saj.

Gazetari Aristir Lumezi spikati si reporter i politikës në shtypin shqiptar përgjatë 20 viteve të fundit. Ai drejtoi me maturi dhe profesionalizëm disa redaksi të të përditshmeve kryesore në vend dhe për disa vite u dallua si zëvendës/ kryeredaktor dhe kryeredaktor i së përditshmes kryesore në vend, gazetës ” Panorama”.

Kolegu ynë i nderuar Lumezi ishte prind dhe familjar i shkëlqyer, një profesionist i karakterizuar në çdo moment nga përgjegjësia dhe ndërgjegjia e lartë morale dhe profesionale.

Ai ndau njohje të shumta profesionale e njerëzore dhe meritoi një simpati publike si gazetar dhe pjestar i editorit të Panoramës.

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë shpreh dhimbjen e anëtarëve për humbjen e parakohshme të kolegut dhe mikut tonë të respektuar dhe përcjell ngushëllimet pranë familjes Lumezi!

I paharruar do të mbetet mes nesh kolegu dhe miku ynë i urtësishëm!

Zyra Informuese

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë

Filed Under: Rajon

A KA SHANSE QË IRANI TË REFORMOHET?

July 11, 2024 by s p

Asllan Bushati/

Irani shtrihet në Azinë perendimore në një sipërfaqe prej 1,648.195 kilometrash katrore dhe me një popullsi prej 90 milion banorësh. Ai kufizohet me: Turqinë, Azerbajxhanin, Armeninë, Detin Kaspik, Turkmenistanin, Afganistanin, Pakistanin, Gjiun e Omanit e Gjiun Persik. Është vend multifetar, multietnik dhe multikulturor, ku 51% e popullatës është persiane, 24% azerbajxhanase, 7% kurde, 7% lurset, 7% mazandaranët dhe gilaket, 3% arabët, dhe 2% boloshët. Irani është një vend me një histori mijra vjecare, me kulturë e identitet të vecantë, i ballafaquar me shumë luftra që nga koha e Aleksandrit të Maqedonisë e deri tek ato ruse, turke, britanike etj. Për një kohë të gjatë këtë vend e sundoi Dinastia Pahlavi (i fundit Shahin Shahu- Pahlavi u përmbys në 1979 nga revolucioni Islamik i Iranit drejtuar nga Ajetollah Khomeini).

Që nga kjo kohë u aplikuan forcërisht ligjet fetare, ku liritë e të drejtat themelore të njeriut (vecanërisht ato për femrat) pësuan goditjen më të rëndë. Po ashtu vendi u militarizu e u bë prodhuesi më i madh i terrorizmit ndërkombëtar. Veprimtaria e tij terroriste, me të gjitha format e mënyrat u përcollë kundër Europës Perendimore, SHBA-së dhe fuqishëm në Irak, Siri, Liban, Rripin e Gazës, Jemen edhe ISIS. Kohët e fundit u bë mbështetësi kryesor i Rusisë me armatim, municion dhe vecanërisht drone të cilat duke u përdorur në Ukrahinë kanë vrarë një masë të madhe civilësh e vecanërisht gra e fëmijë. Po ashtu duke qenë se Shqipëria pranoi një sasi të opozitarve të kohës së Pahlevit në teritorin e saj, Irani ndërmori sulmet kibernitike duke dëmtuar shumë sektorë, gjë e cila coi në ndërprerjen e mardhënive diplomatike.

Veprimtari shumë të rrezikëshme për sigurinë e Izraelit dhe të gjithë Lindjes Mesme Irani bëri me mbështetjen e armatosjen e Hamasit dhe Hezbullahut duke krijuar një situatë të rëndë e një dëm kolosal për popullin palestinëz.

Irani ka formën presidenciale të ushtrimit të pushtetit i cili bëhet me zgjedhje, por presidenti është autoriteti numër dy në vend, sepse autoriteti numër një është Lideri Suprem (aktualisht Ali Khamenei).

Me qenë se Presidenti Republikës Islamike të Iranit Ebrahim Raisi, humbi jetën pas një aksidenti me helikopter në maji 2024, më 28 qershor u zhvillu raundi parë dhe më 5 korrik raundi i dytë zgjedhor. Pas përfundimit të raundit të dytë reformatori Masoud Pezeshkian u zgjodh President i Republik Islamike të Iranit me 53,6% të votive të elektoratit. Po kush është Masoud Pezeshkain? Ai ka lindur në Kurdish të Mahabadit një rajon azerbaxhano Iranian. Ai flet gjuhët persisht, azerbajxhane, kurde, arabe dhe anglisht. Është 69 vjec me profesion kirurg kardiak dhe ka shërbyer si Ministër i Shëndetsisë në vitet 2001-2005. Po ashtu ka qenë kandidat për president edhe dy herë të tjera në 2013 dhe 2021.

Pezeshkian ka qenë një opozitar i fortë edhe kundër ish Presidentit thellësisht konservator Mahmoud Ahmedinaxhad. Që në 2009 kur shërbente si parlamentar ai ishte i orientuar qartë nga procesi i reformimit të shtetit Iranian. Shpesh kritikonte ashpër praktikat e pamoralshme e anti ligjore të shtetit e vecanërisht të patrullave të policisë sidomos në veprimet kundër grave. Ai bënte thirrje për:”përgjegjesi të lartë në sjelljen ndaj grave, besimtarve, minoriteteve” etj.

Publikimet e kohëve të fundit bëjnë me dije se ai u bë zëri më i fuqishëm në politikën iraniane brenda vendit, (2022) kur e reja Mahsa Amini u arrest për mos respektim (refuzim) të kodit të veshjes iraniane dhe tragjikisht humbi jetën nën tortura e policisë në burg.

Në fushatën elektorale të këtij viti, Pezeshkain duke e njohur mirë situatën e brendëshme të Iranit, u suall si përfaqësuesi i njerëzve të demostratave, i klasës mesme, studentëve, të rinjëve dhe vecanërisht grave. Nga ana tjetër, ai u zotu të gjente gjuhën e përbashkët me konservatorët, të kooperonte e të kordinonte me to, për të evituar ndonjë konflikt të thellë brenda shtetit dhe vecanërisht me Liderin Suprem Ali Khamenei. Pra ai parashtroi dhe u zotu se do të ndërmerrte reforma të qënësishme politike pa e theksuar këtë të fundit “politike”.

Vizioni ekonomik i tij fokusohet tek një drejtësi sociale e bazuar në ligj, zhvillimi i balancuar rajonal, reforma strukturore të thella, themelimi i një sistemi transparent ekonomik, luftë të hapur kundër korrupsionit dhe stimuli i rritjes përgjithëshme të ekonomisë. Premtoi ngritjen e një klime të favorëshme për investimet e huaja për të ulur nivelin e papunësisë dhe reduktimin e inflacionit në 40%. Ai nënvizoi se Iranit i duhen të paktën 200 miliard nga investuesit perendimor duke i dhënë fund nivelin shumë të ulët të mardhënieve të sotme me perendimin. Irani, tha ai është ekonomia e 19 në botë nga përmasat e GDP-së e cila është e barabartë me 1,081 trilion. Pra premtoi reforma të thella ekonomike duke u hapur ndaj vendeve perendimore, gjë e cila nuk është dëgjuar në vendin e tij që nga koha e Pahlevit.

Duke qenë se me Kushtetutën e Iranit, Pezeshkani, është udhëheqësi numër dy, ka kakufizime në vendimmarrjet për problemet madhore vecanërisht ato të politikës jashtme, sigurisë dhe Gardës Revolucionare. Prandaj ai ka hedhur insinuatën për mos përplasje me liderin suprem Ayatollah Ali Khamenei. Por nga ana tjetër edhe për ti thënë atij se jam i vendosur në zbatimin e premtimet të marra para elektoratit të vendit.

Irani është vend i rëndësishëm në botë, e fuqi e madhe rajonale. Interesat e vendeve perendimore janë që ai të mbetet fuqi jo bërthamore. Të dhënat e deri tanishme të Institutit Ndërkombëtar Atomik të Vienës (dhe shërbimeve sekrete) bëjnë me dije se një sasi e madhe uranium është pasuruar në kufijt e 60%. Aktualisht ky nuk është në formatin e municionit bërthamor i cili kërkon pasurimin mbi 90%, por nuk është larg kufirit të kërkuar për një municion të tillë.

Sido që të jetë, zgjedhja e Mosaud Pezeshkain në postin e Presidentit të Republikës Islamike të Iranit, në perendim ka prirjen të shihet si një shpresë, që në ate vend,do të kryhen reforma të thella e të gjithanëshme. Reforma që do të cojnë në vendosjen e lirive e të drejtave njerzore, ngritjen e mirqenies dhe uljen e tensioneve të brendëshme e të jashtme.

Pyetjes së kryetitullit se: a ka shanse që Irani të reformohet ? mund ti përgjigjemi me një “po” në se lufta që po gatitet nuk është afër shpërthimit.

Filed Under: Komente

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 861
  • 862
  • 863
  • 864
  • 865
  • …
  • 2776
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT