Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kosova synon anëtarësim sa më të shpejtë në NATO

by

-Në Nju Jork Presidentja Osmani dhe Ministrja Gërvalla takuan Sekretarin e Përgjithshëm të NATO -s, Jens Stoltenberg/

NJU JORK, 21 Shtator 2021 – Gazeta DIELLI/

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, dhe Ministrja e Jashtme dhe e Diasporës, Donika Gërvalla, sot në Nju Jork takuan Sekretarin e Përgjithshëm të NATO -s, Jens Stoltenberg.

Presidentja Osmani theksoi se synim themelor i Kosovës mbetet anëtarësimi sa më i shpejtë në NATO. Anëtarësimi është i rëndësishëm për ta siguruar paqen në rajon, por edhe për promovimin dhe mbrojtjen e vlerave tona të përbashkëta.

Gjatë takimit me të, Presidentja Osmani theksoi përkushtimin e Kosovës për të hapur një kapitull të ri të bashkëpunimit me NATO-n, i cili nënkupton përfshirjen e Kosovës në Partneritetin për Paqe.

“Qëllimi ynë është të bëhemi pjesë e infrastrukturës globale të sigurisë, duke kontribuar për paqen”, tha ajo.

Forca e Sigurisë e Kosovës, tha Presidentja Osmani, është forcë profesionale, e përgatitur në përputhje me standardet e NATO-s, e cila do t’i mundësojë Kosovës të bëhet forcë aktive në kuadrin e sigurisë rajonale dhe globale.

“Ne jemi krenarë që ushtarët tanë po marrin pjesë së bashku me ushtarët e Forcave të Armatosura të SHBA-së në një mision të përbashkët ushtarak në Kuvajt. Ky mision, i pari i këtij lloji për Kosovën, është dëshmi e gatishmërisë sonë për të kontribuar në paqen dhe sigurinë globale”, tha Presidentja Osmani.

Presidentja e informoi Sekretarin Stoltenberg edhe për zhvillimet e fundit në dialogun me Serbinë. Ajo theksoj se Republika e Kosovës i ka zbatuar marrëveshjet e Brukselit për lirinë e lëvizjes dhe i dënoi kërcënimet dhe veprimet e Serbisë dhe të strukturave ilegale të saj në Kosovë.

Sekretari i NATO–s, Jens Stoltenberg, e falënderoi Kosovën për strehimin e përkohshëm të refugjatëve afganë bashkëpunëtorë të NATO-s dhe e vlerësoi veprimin e saj si shembull të bashkëpunimit dhe të koordinimit me aleatët.

Presidentja Osmani theksoi se vendimi i Kosovës ishte në përputhje me orientimin gjeostrategjik dhe reflektim i vlerave të përbashkëta të të drejtave të njeriut. 

“Kosova është e gatshme që edhe në të ardhmen të kontribuojë në misione të ngjashme humanitare, por edhe në ato të sigurisë”, tha Presidentja Osmani.

DOKTRINA BIDEN”: KTHESË HISTORIKE E POLITIKËS AMERIKANE

by

Sami Repishti, PhD

Ridgefield, CT.

Shteti i njohun si Afghanistan ashtë nji vend i rrethuem pa dalje në det. Pozita gjeografike e ban ate nji nyje të randësishme të transportit dhe tregëtisë për Azinë Qendrore dhe Jugore. Nga L. dhe nga J. kufizohet me Pakistanin, nga P. me Iranin, nga V. me Turkmenistanin dhe Uzbekistanin; ne V-L. me Republiken Kineze. Këto vende, (përveç Kinës) ashtu si Afganistani janë me shumicë dermuese të banueme nga popullsi të besimit islam. Sipërfaqja tokësore prej 652.000 km2 ashtë e mbushun me male të nalta -Hindokushi-; në V. e V-L. me fusha. Popullsia numron 41.4 miljonë banorë (2020) e përbame nga grupet etnke PASHTUN, TAXHIK, HAZARA dhe UZBEK. Kryeqyteti ashtë Kabul. Nji grupim fisesh artificial…!

   I okupuem nga ushtri kalimtare dhe jo fitimtare, Afganistani njihet si “vorreza e perandorive”. Mbas luftës anglo-afgane të vitit 1919, vendi u çlirue nga dominimi i huej dhe u themelue Mbretnia e Afganistanit. Në korrik, 1973, mbretnia u rrëzue dhe lindi Republika e Afganistanit që zgjati vetëm pesë vjet dhe vendi u ba nji shtet socialist që provokoi luftën afgano-sovjetike (1980) kundër “muxhahedinëve” të rebeluem nga motivet fetare. Në vitin 1996, Åfganistani ra nen sundimin brutal të “Talibanëve” (fundamentalistë islamikë), dhe u ba qendër e terrorizmit. Në vitin 2001, akti terrorist i 11 shtatorit (i njohun si 9/11) kundër Åmerikës  që shkatërroi dy kulla 110 katëshe dhe kushtoi jetën e 3.000 plus viktimave të pafajshme (tre shqiptarë: Rrok Camaj, Mon Gjonbalaj, Simon Dedvukaj), qeveria amerikane vendosi të shkatërroj çerdhen e terrorizmit, me sulme ajrore në fillim dhe me invadimin e Afganistanit ma vonë. Për fat të keq, ndermarrja amerikane zgjati 20 vjet aksionesh luftarake me nji kosto të randë: 2,461 viktima amerikane 65.000 plus viktima afgane dhe nji shpenzim  afërsisht 300 miljonë dollarësh çdo ditë.

   Në vitin  2021 amerikanët vendosën tërheqjen nga Afganistani. Procesi normal i tërheqjes u përkeqsue nga nji sulm i papritun dhe  i përgjithshëm I forcave talibane, nji aksion të papritun për shumicën e autoriteteve amerikane.  Me gjithë organizimin e suksesshëm të tërheqjes së 5,500 ushtarëve dhe diplomatëve amerikanë e aleatë, u tërhoqën edhe ma shumë se 120.000 afganë dhe familjet e tyne, elementë që sherbyen si përkthyes dhe këshiltarë gjatë invazionit amerikan. Operacioni i tërheqjes ashtë sot subjekt I interpretimeve ma të ndryshme, dhe ka marrë ngjyra partizanie. 

    Në këte moment  situata politike dhe qendrimi amerikan për të ardhmen u sqarue me fjalimin e mbajtun me 1 shtator nga Presidenti Joseph R.Biden, Jr. Ai percaktoi vijat e përgjithëshme të qendrimit amerikan për dekadat e ardhme. Unë jam i mendimit se fjalimi I Presidentit Biden do të vlerësohet si nji kthesë historike në politikën amerikane dhe raportet me botën e jashtëme

   Në nji koment për ndigjuesët e saj, Zëri i Amerikës në janarin e kaluem (mbas skandalit te 6 janarit kunder  Kapitolit) tërhiqte vrejtjen: “Ashtë nji moment shumë i ngjashëm me periudhën e Luftës Civile (1860-63)…Tani duhet të fillojmë të provojmë zbatimin e nji programi rreth nji demokracie shumëracore…ose të vazhdojmë thjeshtë të justifikohemi dhe të bajmë ndryshime sipërfaqsore për faktin që ekziston pabarazi e thellë dhe padrejtësi në këte vend….” 

   Nji koment i këtill na duhet edhe për rastin tonë, sot. Ç’na mëson Åfganistani?

   Para së gjithash na duhet nji sistemim i njohunive që kemi e që I konsiderojmë me qenë të verteta. Nga kjo “pasuni” njoftimesh duhet të fillojmë interpretimin e fakteve, të caktojmë orientimin e ri dhe të angazhohemi me drejtue aksionin! Nji organizim i këtill zakonisht vjen nga nji “doktrinë”. Paraqitja nga Presidenti Biden e fakteve, interpretimi i tyne, orientimi i sugjerimeve dhe mobilizimi per aksion përmban elementët e nji “doktrine” të re në marrëdhanjet ndërkombëtare të SHBÅ-së. Interesët e vendit tonë janë të nji randësie vendimtare. Çdo problem tjetër zen vendin e dytë.

   Pjesa e madhe e kritikave ka të bajë me mos-marrëjen e masave të duhuna për nji tërheqje ma të organizueme. Ofensiva talibane në Afganistan ka ardhë e pa parashikueme nga amerikanët dhe aleatët e tyne. Matthew  Atkins i The N.Y.Times,

 me 2 shtator dergoi këte telegram për redaksinë e gazetës: “Jemi  në dhomën e shefit të “inteligjencës” (zbulimit) të Qeverisë afgane që ra, me nji submashine automatike Berretta në gjunj; Mawlavi Habib Tavakol po tregonte se ai dhe luftarët e tij u gjetën plotësisht të pa përgatitun; shpejt erdhi urdhni  me hy në Kabul me 15 gusht, ndërsa talibanët po avancojshin me shpejtësi në të gjitha drejtimet në Afganistan…. Në mbasdreke, udhëheqja e jonë urdhnoi me hy në qytet me qellim që të evitohet grabitja” tregon ai. Shefi i Zbulimit taliban Haxhi Nexhibullah i tha atij të vrapojë me njiherë në  qendrën e Agjensisë së Zbulimit Åfgan, Drejtoria Kombëtare e Sigurimit, me marrë në dorëzim teknikën e dokumentët. Burgjet, zyrët, postet e sigurimit- të gjitha ishin të zbrazuna”.

    Bota u gjend para nji kaosi masiv të papritun….! Dhe SHBA u gjend në pozitën e kërkuesit për nji risistemim imediat të interesave amerikane. Zëri i Amerikës komentonte: “Presidenti (Biden) përballet ende me sfiden e fortë të lindun nga përfundimi i nxituar, mes tyre si duhen ndihmuar për të dalë nga Afganistani rreth 200 amerikanë e mijëra afganë që kanë mbetur ende atje, strehimin e dhjetëra mijëra refugjatëve që i a dolën të largoheshin, si dhe nji proces shqyrtimi nga ana e Kongresit i problemit si u kap e papërgatiur Administrata nga ramja e shpejtë e qeverisë afgane pavarësisht nga paralajmërimet e shumëta. Nji përgjegje e plotë e këtyne pyetjeve u dha nga Presidenti Biden në fjalën e ti të 1 shtatorit.  

   Mbasi pohon se lufta e Afganistanit ashtë ma e gjata në historinë e SHBA-së Presidenti Biden konfirmon se ma shumë se 120.000 afganë dhe familjet e tyne janë tërheqë nga Afganistani .”Nji sukses I jashtëzakonshëm!”…”nji aksion jo për përfitim por në sherbim të tjerëve, nji mision mëshire që kushtoi jetën e 13 ushtarakëve amerikanë dhe 22 tjerë të plagosun”.   

    Që në muejin prill Presidenti Biden vendosi me përfundue luftën në Afganistan  me 31 gusht 2021, tue mendue se ky gjykim ishte i drejtë. 300.000 ushtarakë afganë u lanë të pajisun me të gjitha mjetet ushtarake për mbrojtje nga Talibanët. Ky gjykim u provue se nuk ishte i saktë! ”Megjithate, unë instruktova personelin tonë të sigurimit kombëtar të pergatitën për çdo eventualitet, edhe për këte që shohim sot..”Fatkeqsisht, forcat afgane nuk rezistuen as edhe nji ditë; udhëheqja iku nga vendi….me gjithëse Presidenti Ghani premtoi se ‘…do të luftoj deri në vdekje’. “Prandej unë autorizova dergimin e 6.000 ushtarëve në Kabul për ndihmë focave në aeroport”spjegoi Presidenti. 

    Ai konfirmoi se që në Mars 2021, janë ba 19 tentativa me informue qytetarët amerikanë në Afganistan dhe u sigurohej largimi nga vendi. Rreth 5,000 amerikanë që nuk lëvizen ma parë, vendosën mos me u largue për arsye familjare.” …Për ata që mbeten në Afganistan nuk ka afat për largim. Na angazhohemi me i marrë ata, kurdoherë që dëshirojne”, tue respektue kështu nji traditë amerikane: asnji amerikan i abandonuem! Besohet se afër 100 amerikanë janë akoma në Afganistan    Me 31 gusht, UNO kaloi nji Rezolutë e cila cilëson se Talibanët janë të detyruem me respektue të drejtën e udhëtimit, dhe ate me u largue nga vendi. Afganistani hapi aeroportin e Kabulit si portë dalje.

******

    “Dëshiroj me qenë i qartë,” tha Presidenti Biden.“Largimi me 31 gusht nuk ishte nji datë arbritrare. Ashtu u vendos me shpëtue jetët e ushtarëve amerikanë. Para-ardhësi i im (Trump) nenshkroi njI marrëveshje me Talibanët me tërheq trupat amerikane me 31 maj 2021. Por ai autorizoi lirimin nga burgu të 5,000 Talibanëve të burgosun për terrorizëm vitin e kaluem, tue përfshi edhe Talibanë udhëheqës ushtarakë, në mes të tyne edhe disa që morrën  kontrollin e Afganistanit”. Nuk  kemi gjetë nji pIan tërheqje, tha ai. 

     “Kështu, na mbetëm para nji vendimi të thjeshtë: me vazhdue angazhimin e marrun nga Trump ose mos me u largue dhe ….me angazhue dhjetra mijëra trupa të reja për luftime. Në mes të evakuimit dhe vazhdimit të luftimeve, unë vendosa mos me vazhdue këte luftë pa mbarim. Dhe unë nuk do të vazhdoja pa mbarim daljen nga konflikti.

     “Vendimi për largimin ajror nga aeroporti i Kabulit ashtë marrë nga rekomandimet e shumëta të këshilltarëve civilë dhe ushtarakë……

     “Unë pranoj përgjegjsinë për nji vendim të këtill. A ka pasë mundesi që tërheqja të bahej në mënyrë ma të rregulltë? Me respekt për mendimet tjera, unë nuk jam  dakord. Erdha në detyrë dhe u gjeta përballë nji afati, 1 Maj (2021)

     “Para rrezikut të nji sulmi nga Talibanët: Cili ishte interesi vital i SHBA-së?

     “Në mendimin tim, na erdhëm këtu vetëm: me sigurue që Afganistani nuk do të jetë kurrë përsëri i aftë me organizue sulme, e me sulmue vendin tonë. Këtu kemi pasë sukses në kryemjen e objektivit tonë nji dekadë ma parë. Mandej, ne mbetëm aty edhe për nji dekadë tjetër. Kishte ardhë koha me përfundue këte luftë.  

      “ Sot gjindemi para nji bote të re. Detyrimi themeltar i nji presidenti, në mendimin tim, ashtë me mbrojtë dhe me ruejtë Amerikën nga rreziku. Jo ma nga kercënimet e vitit 2001, por nga  kercënimet e vitit 2021, dhe ata të së nesërmes. Kercënimi nga terrorizmi…ka ndryshue i perhapun në shumë vende tjera, strategjia e jonë duhet të ndryshojë gjithashtu! Na duhet të përpiqemi me përballue terrorizmin dhe vend-qendrimet e tij pa qenë nevoja me dergue kambësorinë tonë.

      “Jam i bindun plotësisht se rruga ma e mirë me ruejtë sigurimin tonë dhe mirëqenjen tonë qendron në strategji të fortë, pa mëdyshje, të përqendrueme, dhe precize, që ndjek terroristët kudo që janë.

      “Bota po ndryshon. Na jemi ri-angazhue në nji garë serioze me Kinën. Na jemi në njI situatë ku duhet te perballojme sfidat e shumëta që vijnë nga Rusia. Kemi nevojë për ndihmën tuej…Na duhet të rrisim aftësitë e garës amerikane në përballimin e  sfidave, dhe garen simbas nevojave të shekulli 21. Dhe na kemi mundësi me i plotësue të dyja: me luftue kundër terrorizmit dhe me përballue kercënimet e reja që përjetojmë sot, e do të vazhdojnë edhe në të ardhmen…. Na duhet të mësojmë nga gabimet tona! 

     “Për mendimin tim, ekzistojnë dy rrugë që kanë karakter permanent:

e para, na duhet të përcaktojmë misionin tonë me objektiva të qarta dhe që arrihen, jo diçka që nuk mund të arrijmë kurrë; dhe,

e dyta, na duhet të përqendrohemi vazhdimisht në mbrojtjen e interesave kombëtare themelore të Shteteve të Bashkueme të Amerikës.

    “Vendimi i jonë për Afganistanin nuk  ashtë vetëm për Afganistanin. Ai vendim deklaron fundin e nji epoke operacionesh ushtarake me rindertue vendet tjera.(nation-building)                        

    “Më lejoni të sqarohem: na do të vazhdojmë me përkrahë Afganistanin nepërmjet diplomacisë, influencës ndërkombëtare dhe ndihmën humanitare.

     “Na do të vazhdojmë me preferue angazhimin diplomatik për pengimin e dhunës dhe destabilizimin. Na do të vazhdojme me folë për të drejtat e njeriut të popullit afgan….Dhe unë kam qenë i qartë se të  drejtat e njeriut janë në qendër të politikës sonë të jashtëme….jo me anë të përdorimit të ndermarrjeve ushtarake, por me diplomaci,  ekonomi, dhe inkurajimin e botës për përkrahje të pikësynimeve tona.

    “Populli amerikan duhet të ndigjojë edhe këte: 300 miljonë dollarë çdo ditë për dy dekada….ma shumë se 2 trillions janë shpenzue në Afganistan….Unë refuzoj me  vazhdue nji luftë që nuk ashtë edhe ma gjatë në interesin jetësor kombëtar, në interesin e popullit tonë, dhe sidomos mbasi që 800.000 amerikanë kanë sherbye në Afganistan; sidomos mbasi 20,744 ushtarakë amerikanë burra e gra u sakatuen, dhe mbas humbjes se 2,461 jetëve të personelit amerikan ….Unë refuzoj me hapë edhe nji tjetër dekadë luftash në Afganistan. Na kemi qenë nji komb në luftë për nji kohë të gjatë; shumë nga veteranët tonë me familjet kanë përjetue jetën në ferr….

     “Luftë jo e nxehët dhe me rrezik të ulët ose me çmim të ulët nuk ekziston. Ka ardhë koha me përfundue luftën tonë në Afganistan. Ka ardhë koha me shikue drejtë së ardhmes, jo mbrapa në të kaluemen. Me shikue për nji të ardhme ma të qetë, për nji të ardhme që ashtë ma e sigurtë.

     “Unë ju premtoj nga zemra ime që unë besoj se vendimi (i tërheqjes) ashtë vendim i drejtë,  i peshuem mirë, dhe vendimi ma i favorshëm për Amerikën. 

     Falemnderit…..!”

     Shenim: Në komentin e tij analitik, autori dhe gazetari i shquem Peter Baker shkruen: “Tue deklarue fundin e ndermarrjes së deshtueme amerikane në (“nation-building”), nji gjysëm bote larg nga ne, Z. Biden luente me fatin, i mbështetun në premizën se ai do të kujtohet nga mbasardhësit si personi që, ma në fund, e nxori Amerikën nga pellgu ku kishte ra, e jo për punën e tij si president. Megjithëse aprovimi i popullsisë amerikane ka ra në nivelin ma të ulët që nga dita kur erdhi në fuqi, sondazhet tregojnë se shumica e popullit amerikan aprovojnë tërheqjen nga Afganistani, dhe se Shtëpia e Bardhë ashtë  e prirun me mendue se (Administrata) do të kalojë menjiherë në përqendrimin e saj në probleme tjera te vendit, siç janë  pandemia (COVID 19) dhe mbarvajtja e ekonomisë…”(The NYTimes, 1 shtator 2021)

    Ligjëvenësit amerikanë kanë kerkuar për shumë vite të kufizohet pushteti I presidentit per të hyrë në luftë; ky pushtet u perdorue me autorizimet e vitit 2001 e 2002 për invadimin e Afganistanit dhe Irakut. Simbas Kushtetutës amerikane vetëm Kongresi ka të drejtën ligjore me shpallë luftë,jo Presidenti!(VoA 1.IX.2021)

Kosova dhe Serbia kanë të dyja të drejtë….

by

-Kryeministri Kurti priti në takim ambasadorët e vendeve të Quint-it dhe shefin e Zyrës së BE-së në Kosovë

 -Ambasadorët dhe kryeministri Kurti u pajtuan që duhet ruajtur paqen dhe qetësinë, stabilitetin dhe sigurinë, dhe se dialogu duhet të vazhdojë e situata duhet të de-eskalojë.

PRISHTINË, 21 Shtator 2021- Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, z. Albin Kurti, së bashku me Ministrin e Punëve të Brendshme, z. Xhelal Sveçla, priti në takim ambasadorët e vendeve të Quint-it dhe shefin e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë: të ngarkuarin me punë në ambasadën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, z. Nicholas Giacobbe, ambasadorin e Gjermanisë, z. Joern Rohde, ambasadorin e Mbretërisë së Bashkuar, z. Nicholas Abbott, ambasadoren e Francës, znj. Marie-Christine Butel, zëvendës-shefin e Misionit të Italisë në Kosovë, z. Ugo Ferrero, dhe Përfaqësuesin e Posaçëm e Shefin e Misionit të Bashkimit Evropian në Kosovë, z. Tomas Szunyog.

Në këtë takim, u diskutua mbi vendimin e djeshëm rreth pajisjes me targa të përkohshme për automjetet që mbajnë targa të Serbisë dhe hyjnë në territorin e Republikës së Kosovës.

Kryeministri Kurti i informoi ambasadorët se në asnjë vendkalim kufitar dje dhe sot nuk ka pasur incidente. Ai tha se vendimi i djeshëm nuk është provokim e as diskriminim ndaj askujt dhe se Policia e Kosovës ka qenë dhe është profesionale, korrekte dhe efikase.

Ligji është zbatuar, trajtimi i barabartë është siguruar, tha kryeministri, duke theksuar se njësitë speciale janë aty vetëm për të mbrojtur policinë kufitare dhe vendkalimet kufitare. Prania e tyre aktuale është aty për shkak se dhjetëra protestues kanë bllokuar me makineri rrugët që shpiejnë te pikat kufitare 1 dhe 31 e në afërsi të tyre. Policia ka biseduar me protestuesit dhe nuk i ka cenuar ata, tha kryeministri Kurti, duke shtuar se liria e lëvizjes është e drejtë dhe vlerë që nuk bën të shkelet.

Te ky reciprocitet i targave të përkohshme për vetura ose Kosova dhe Serbia kanë të dyja të drejtë, ose e kanë të dyja gabim. Pra, ose do t’i mbajmë aso lloj targash të dyja shtetet, ose le t’i heqim ato edhe Kosova edhe Serbia, theksoi kryeministri Kurti.

Ai i njoftoi ambasadorët edhe për bisedën telefonike që ka pasur mbrëmë me Zëvendës Presidentin e Komisionit Evropian dhe Përfaqësuesin e Lartë të BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, z. Josep Borrell.

Ministri Sveçla tha se policët tanë janë në nivel të detyrës dhe po kontribuojnë në ruajtjen e rendit dhe sigurisë. Qytetarët serbë nuk kanë pse të ndjehen të frikësuar, potencoi ai. Masat e ndërmarra nuk janë kundër atyre dhe as kundër ndokujt tjetër. Policia nuk merret me nacionalitetin e udhëtarëve. Ajo i mbron e respekton të gjithë qytetarët pa dallim, tha ministri.

Ambasadorët dhe kryeministri Kurti u pajtuan që duhet ruajtur paqen dhe qetësinë, stabilitetin dhe sigurinë, dhe se dialogu duhet të vazhdojë e situata duhet të de-eskalojë.

Zhgënjimi i Lulzim Bashës

by

Sadik Elshani*

*Shkrimi eshte qendrim personal i autorit dhe nuk perfaqeson qendrimin e Vatres.

Në gjithë hapësirën shqiptare sot nuk kemi asnjë udhëheqës që të frymëzon, që i jep shpresë kombit. Dikur e kishim Ibrahim Rugoven.

Më 25 qershor u zhvilluan zgjedhjet për Kuvendin e Shqipërisë (zgjedhjet parlamentare). Dhe si zakonisht dhe që është fare e logjikshme, në këto zgjedhje fiton një parti apo koalicion partish, një krah apo krahu tjetër, “të majtët” apo “të djathtët”, por kurrë nuk fitojnë kombëtarët, nuk fiton kombi, nuk fiton Shqipëria. Arsyeja për këtë është e thjeshtë: Në Shqipëri nuk kemi asnjë parti që ka një program kombëtar, një platformë, strategji kombëtare – parti që mbron interesat kombëtare të Shqipërisë dhe kujdeset e lufton për mirëqenjen e popullit shqiptar kudo që jeton ai. është fatkeqësi kombëtare që partitë politike kryesore të Shqipërisë, si për nga ana organizative, ashtu dhe mënyra sesi e ushtrojnë veprimtarinë e tyre, më tepër u perngjajnë grupimeve klanore, mafioze. Që në fillim dua të sqaroj se nuk i përkas asnjë partie, asnjë grupimi politik, as në Shqiperi dhe as në Kosovë. Qysh në rininë time të hershme jam përcaktuar vetëm për një parti: Kombin dhe ideologjinë e tij, shqiptarizmin. Gjithmonë do ta perkrah atë parti që vjen në pushtet me votën e lirë, që punon për kombin dhe jo për interesat e klaneve të tyre. Ngjarjet që po zhvillohen para syve tanë po na deshmojnë qartë se asnjëra nga partitë politike kryesore të Shqipërisë as që e çanë kokën për interesat kombëtare, për mirëqenjen e popullit.

Shpresat e mia u ngjallen pak me ardhjen e zotit Lulzim Basha në krye të Partise Demokratike të Shqipërisë. Mendova se ndërrimi i gardës së vjetër me gardën e re ndoshta do të sillte diçka të re në skenën politike të Shqipërisë. Thënë të drejtën, nuk kam pritur edhe aq shumë, por si një udhëheqës i brezit të ri, i edukuar në një universitet përendimor, ai do të sillte diçka të re në jetën politike të partisë së tij dhe të Shqipërisë. Nga zoti Basha është pritur që ai të qendrojë mbi nivel dhe jo të lëshohet në nivele të ulëta si dikur homologu i tij kur ishte në opozitë, apo paraardhësi i tij. Dikush duhet të bëjë hapin e parë, levizjet e para për të dalë nga ky rreth vicioz që po ia zë frymën Shqipërisë, ta zbusë pak klimën e ashpër politike. është pritur që ai te sjellë energji pozitive, stil te ri, qasje të reja ne politikën shqiptare; të përdor gjuhën e kompromisit, bashkëpunimit dhe jo gjuhën e përçarjes, grindjes. E di, për tango duhen dy, por dikush duhet të prijë.

Por, zoti Basha bëri të kundërtën nga ajo që pritej prej tij. Partia Demokratike i humbi zgjedhjet e vitit 2013, pastaj edhe ato vendore. Kur ndodh diçka e tillë, atehere çdo parti duhet të bëjë një analizë, autopsi, se pse ndodhi kjo, cilët ishin faktorët që sollën humbjen e papritur dhe si duhet të mënjanohen të metat, gabimet që çuan drejt këtyre humbjeve. Çdo parti serioze, çdo udhëheqës serioz do ta bënte këtë, por ja që zoti Basha nuk e bëri fare. Në vend se të ndërtonte partinë, te përpilonte një program bindës që do ta gezonte përkrahjen e gjërë, ai zgjodhi rrugën e ulët të kacafytjes, grindjes, sharjeve e fyerjeve. Me sharje e fyerje nuk mund ta mposhtësh kundërshtarin tënd politik, por me punë serioze, veprime bindëse, duke ua paraqitur votuesve një program të detajuar sesi do t’i përmbushësh premtimet tua zgjedhore (elektorale). 

Zoti Basha nuk ishte përgatitur fare për zgjedhjet e vitit 2017, edhe pse ai e ka ditur qysh në vitin 2013 se do të ketë zgjedhje pas katër vitesh. Ai nuk bëri asgjë për ta riorganizuar, përtrirë partinë e tij, për ta ngjallur, shtuar entuziazmin e anëtarëve të partisë së tij. Duke e ndier thellë në vete se do t’i humbiste zgjedhjet, ai zgjodhi rrugën tjetër: retorikën demagogjike, rrugën e kërcënimit, kacafytjes – metoda këto tipike bolshevike. Hapi vdekjeprues ishte ngrehja e tendes (çadres) mu ne qendër të Tiranës, duke bllokuar një nga pjesët më të gjallëruara të kryeqytetit shqiptar. Ai dhe përkrahësit e tij u mbyllën në çadër dhe lëshonin deklarata helmuese, duke kërcënuar me mosbindje qytetare, luftë vëllavrasëse, kaos, shkatërrimin e shtetit. Dhe këto veprime po ndodhnin pikërisht në njëzetvjetorin e ngjarjeve të mbrapshta të vitit 1997. E përse? Vetëm për t’i arritur (sipas tij) qëllimet e tij politike që përndryshe nuk mund t’i arrinte në kutitë e votimit. Zoti Basha si një njeri i edukuar në perëndim dhe si ish ministër i Punëve të Brendshme duhet ta dinte mirë se trazirat fillojnë lehtë, por nuk mbarojnë lehtë dhe gjatë kohës së zhvillimit të tyre ndodhin shumë gjëra tragjike, dëme njerëzore e materiale. Me këto veprime ai e shndërroi veten e tij në një figurë tragjiko – komike, për të ardhur keq ta shikoje me sy në këtë gjendje. është për t’u habitur se askush nga përkrahësit e tij nuk i tha se ajo që ai po bënte ishte tepër gabim, rrugë e verbër (qorre) që nuk të shpie askund, por që mund të çonte drejt greminës politike, ashtu edhe siç ndodhi në zgjedhjet e 25 qershorit, 2017. Me siguri edhe ai e ka ditur se kjo është gabim, por si të dilte tani nga ky qorrsokak?! Nga ky donkishotizëm atë e shpëtoi marrëveshja e 18 majit me kryeministrin e Shqipërisë, zotin Rama. Zoti Basha me të drerjtë e kritikonte qeverisjen e dështuar te zotit Rama, por ja që tani ai pranoi të jetë pjesë e kësaj qeverisje të cilën çdo ditë e kritikonte. Hipokrizi e marrëzi! Dhe ai mendonte se kjo hipokrizi e marrezi do t’ia zbardhte atij fytyrën e marrur. Me këtë marrëveshje zoti Rama e bëri zotin Basha te dukej si njje piun shahu, ndërsa vete dukej si mbret (shahu) në këtë lojë të çmendur shahu politik.

Pastaj zoti Basha i acaroi marrëdhëniet me figurat kryesore të Partisë Demokratike. Tamam si një figurë autoritariane, si një diktator, ai vetë i përpiloi listat e kandidatëve për deputetë, duke futur emra të panjohur dhe duke i eliminuar figurat kryesore që kishin dhënë ndihmesën e tyre në ngritjen e kësaj partie. Ky refuzim, kjo mospërfillje solli edhe përçarje në Partinë Demokratike, demoralizimin e anëtarësisë dhe përkrahësve të tyre që si rrjedhim pati humbjen katastrofike të Partisë Demokratike në zgjedhjet e 25 qershorit. Sikur edhe një bari të ishte në krye të Partisë Demokratike nuk do të ballafaqohej me këtë humbje katastrofike. Zoti Basha çdo gjë e bëri ashtu siç nuk duhej bërë. Me veprimet e tij ai u tregua se nuk është një drejtues, strategjist, udhëheqës i mirë, udhëheqës largpamës.

NJë udhëheqës serioz e i ndërgjegjshëm merr përgjegjësi për veprimet, dështimet e veta dhe nuk i fajëson të tjerët. Në vendet përendimore një udhëheqës që do të pësonte një humbje të tillë të thellë, menjëherë do të jepte dorëheqje. Kryeministri i Britanisë së Madhe, David Cameron, dha dorëheqje pas rezultatit te Brexit-it. Askush nuk duhet ta kryqëzojë zotin Basha për veprimet e tij, por edhe askush nuk duhet të na paraqesë atë si një udhëheqës të rrallë siç bëjnë disa servilë e militantë të partisë së tij. Në një shkrim të saj, dr. Albana Deda e quan Bashen “investim serioz kombëtar”, “personalitet shumë serioz politik”. Por, realiteti tregon diçka tjetër: Zoti Basha mund të jetë një aparatçik, byrokrat i mirë, por jo një udhëheqës, prijës i mirë. Ai po të kishte një fije ndërgjegje do të jepte dorëheqje dhe jo të kandidohej e të zgjidhej përsëri kryetar i Partisë Demokratike. Në këtë çast ai është një politikan i lënduar, që nuk gëzon autoritet dhe si i tillë nuk mund të jetë nje prijës i përshtatshëm për të vazhduar udhëheqjen e partisë, për t’u ballafaquar me sfidat nëpër të cilat eshte duke kaluar partia e tij. Përçarësi nuk mund të jetë bashkues i partisë. Me sjelljet e tij zoti Basha po dëshmon se është një poltikan tipik në kuptimin negativ të kësaj fjale, oportunist që kujdeset vetëm për veten e tij. Nëse zoti Basha e do partinë e tij, nëse e do Shqipërinë, atëherë ai duhet të jepë menjëherë dorëheqje nga pozita e kryetarit te Partisë Demokratike dhe t’ua lëshojë rrugën të tjerëve. Me këtë veprim ai do të sillte diçka të re në politikën shqiptare: ndjenjen e përgjegjësisë dhe vënjen e interesave kolektive, kombëtare, mbi ato vetjake (personale).

*Shkrimi eshte qendrim personal i autorit dhe nuk perfaqeson qendrimin e Vatres.

KOSOVA DHE PËRMASAT TRONDITËSE TË KRIMEVE SERBE 

by

Xhelal Zejneli 

Gjatë luftës në Kosovë të vitit 1999 Serbia bëri krime. Ndonëse që atëherë kanë kaluar 22 vjet, shumë pyetje kanë sot e kësaj dite kanë mbetur pa përgjigje.   

Ushtria, policia, njësitë paramilitare apo falangat serbe:

– kanë kryer vrasje;

– kanë vrarë civilë;

– kanë vrarë fëmijë; 

– kanë vrarë njerëz të pafuqishëm;

– kanë ekzekutuar civilë;

– kanë kryer përdhunime;

– kanë dëbuar popullsinë civile nga shtëpitë e veta;

– kanë krijuar varreza masive;

– kanë djegur kufoma;

– kanë hedhur kufoma në lumë;

– i kanë humbur gjurmët e viktimave;

– kanë djegur shtëpi;

– i kanë shkatërruar pronat e popullsisë civile;

– kanë shkatërruar pasuri të tjera të Kosovës.

Sipas të drejtës ndërkombëtare, vrasjet e sipërthëna konsiderohen dhe përkufizohen si krime lufte, apo si krime kundër njerëzimit. 

  Sipas organizatës Fondi për të drejtën humanitare, të prezantuara në “Librin e kujtimit të Kosovës” (LKK), gjatë luftës së vitit 1999 janë vrarë ose janë zhdukur 10.812 shqiptarë. Shifra e sipërthënë është nxjerrë nga analiza e 31.600 dokumenteve burimesh të ndryshme. Të dhënat burojnë edhe nga deklaratat e viktimave dhe të dëshmitarëve të krimeve të luftës. 

Gjatë luftës së Kosovës, ushtria, policia dhe paramilitarët serbë kanë vrarë 1133 fëmijë shqiptarë.  

Numri i civilëve shqiptarë të vrarë nga ushtria, nga policia dhe nga njësitë paramilitare serbe sipas komunave: në Gjakovë – 1.022 vetë; në Skenderaj – 984 vetë; në Gllogoc – 804 vetë; në Rahovec – 724 vetë; në Pejë – 561 vetë; në Prishtinë – 466 vetë; në Prizren – 464 vetë; në Vushtrria – 451 vetë; në Suharekë – 434 vetë; në Mitrovicë 417 vetë.  

Me gjithë këtë numër të evidentuar të personave të vrarë nga forcat serbe të sigurisë, edhe 21 vjet nga përfundimi i luftës së Kosovës, 1227 civilë shqiptarë konsiderohen të pagjetur dhe për ta ende nuk dihet gjë.

*   *   *

Në një raport të organizatës së OKB-së për refugjatët (UNHCR) thuhet se në periudhën prej 23 marsit deri më 9 qershor të vitit 1999 nga Kosova u larguan 862.979 refugjatë. Në një raport të OSBE-së thuhet se ndërmjet marsit dhe qershorit të vitit 1999     u dëbuan nga Kosova 863.000 civilë. Amnesty International thekson se deri në fund të luftës në Kosovë në qershor të vitit 1999, më shumë se gjysma e popullatës civile të Kosovës jetonin në kampe refugjatësh në Shqipëri dhe Maqedoni.

*   *   *

Në Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq dhe në Komisionin për persona të zhdukur – të qeverisë së Kosovës, në bazë të kërkesave të familjarëve, janë evidentuar 6.057 raste personash të zhdukur. Këta persona evidencohen si të pagjetur. Tragjedia e shumicës prej tyre është zbardhur, por për 1.647 persona, sot e kësaj dite nuk dihet asgjë.

Autoritetet e Kosovës, si dhe organizatat joqeveritare ndërkombëtare bëjnë të ditur se rreth 80% e personave të zhdukur gjatë luftës kanë qenë meshkuj të moshës prej 18 deri në 40 vjeç. Pjesa tjetër janë të moshës 41 deri në 60 vjeç. Duhet shtuar se ka pasur edhe raste  rrëmbimesh dhe zhdukjesh të personave të moshës mbi 60 vjeç.

*   *   *

Pas përfundimit të luftës, në Kosovë dhe në Serbi u zbuluan një numër i madh varrezash masive. Në dokumentet e Tribunalit të Hagës shihet se në aktakuzat ndaj të akuzuarve për krime lufte të kryera nga pala serbe, prej marsit të vitit 2000 janë identifikuar 529 varreza masive. Pjesa më e madhe e tyre janë në Kosovë. Në këto varreza janë gjetur trupat e pajetë të 4.300 personave të vrarë.

*   *   *

Pas luftës së Kosovës, në Serbi u zbuluan disa varreza masive. Sipas burimeve të Beogradit, në Serbi ka shtatë varreza masive. Në to janë gjetur trupat e shqiptarëve që ishin vrarë në Kosovë. Varreza më e madhe masive u zbulua në Batajnicë afër Beogradit. Në këtë poligon të njësive speciale të Serbisë u zbuluan mbetjet mortore të rreth 930 shqiptarëve. Sipas të dhënave të UNIMK-ut të vitit 2001, në varrezën masive të Batajnicës janë zbuluar 744 mbetje mortore shqiptarësh të vrarë. Po atë vit, në varrezën masive në Petrovo Selo të Serbisë lindore u gjetën 61 mbetje mortore shqiptarësh. Në vitin 2001, në liqenin Peruçac u zbulua një varrezë masive me 84 trupa. Në vitin 2013, në Rudnicë që ndodhet në afërsi të vendkalimit kufitar të Kosovës dhe Serbisë – në Jarinë, u gjetën mbetjet mortore të 52 personave. Në vitin 2020 një varrezë masive u zbulua në Kizhevak afër Rashkës me mbetjet mortore të 17 personave që besohet se janë shqiptarë të Kosovës. Siç shihet, varreza masive e Kizhevakut zbulohet 21 vjet pas përfundimit të luftës. 

S’ka dyshim se për lokacionet e varrezave masive autoritetet serbe kanë pasur informacione, por për to kanë heshtur qëllimisht. Për publikimin e varrezave masive ka munguar vullneti politik. Çdo agresor gjatë historisë i ka fshehur krimet e kryera ndaj popullsisë civile të vendit të sulmuar dhe të pushtuar.  

Për vrasjet, për rrëmbimet dhe për zhdukjet e civilëve në Kosovë, të periudhës prej 15 qershorit të vitit 1999 deri në fund të dhjetorit të vitit 2000 flet edhe drejtorja e FDH– Natasha Kandiq. 

*   *   *

Gjatë luftës së vitit 1999 në Kosovë, llogaritet se ka pasur rreth 20.000 viktima të dhunës seksuale të kryera nga ushtria, nga policia dhe nga falangat serbe ndaj femrave shqiptare. Për këtë ka folur para Kongresit amerikan edhe ish-kryetarja e Kosovës Atifete Jahjaga. Për përdhunimet e kryera në Kosovë nga pushtuesit serbë, sot e kësaj dite nuk është  përgjigjur askush. Deri në vitin 2018, për verifikimin e statusit të personit të dhunuar seksualisht gjatë luftës në Kosovë, kanë parashtruar kërkesë 1050 femra. Këtu janë përfshirë abuzimet apo dhuna seksuale të kryera brenda periudhës prej 27.02.1998 deri më 20.06.1999.       

 Të dhëna për dhunën seksuale në Kosovë të kryer në periudhën e lartpërmendur jep Komisioni për njohjen dhe për verifikimin e statusit të personave të dhunuar, i themeluar pranë qeverisë dhe që zyrtarisht e ka filluar punën në shkurt të vitit 2018. Po kështu, vepron edhe Qendra për rehabilitimin e viktimave të torturës. Shumë raste të dhunës seksuale janë trajtuar më herët edhe nga organizatat joqeveritare. 

*   *   *

Shkatërrimi i pronave civile nga forcat jugosllave, përkatësisht serbe në 1999 konstatohet edhe në një raport të Human Rights Watch të pasluftës. Duke cituar një sondazh të UNHCR-së të nëntorit të vitit 1999, kjo organizatë raporton se rreth 40 % e  shtëpive të banimit në Kosovë janë dëmtuar rëndë ose janë shkatërruar plotësisht. 

Nga gjithsej 237.842 shtëpi, 45.768 sosh u dëmtuan rëndë, ndërsa 46.414 u shkatërruan. Serbët dëmtuan edhe shkolla dhe objekte fetare. Sipas vlerësimit të dëmeve të kryer nga Kombet e Bashkuara, nga 649 shkolla në Kosovë, më shumë se një e pesta e tyre ishin dëmtuar rëndë dhe më shumë se 60 për qind ishin shkatërruar plotësisht.

*   *   *

Përgjegjës për shtyllën IV që kishte të bënte me rindërtimin dhe me zhvillimin ekonomik, ishte Bashkimi Evropian. Pas luftës, në kuadër të misionit të UNMIK-ut, për një periudhë prej tre vjetësh, për të rindërtuar Kosovën e shkatërruar nga lufta, kishte vlerësuar një kosto prej të paktën 4 miliardë dollarë. Çështja e kompensimit të dëmeve të luftës duhet të jetë pjesë e rëndësishme e dialogut që rifilloi në vitin 2020. Në këtë dialog duhet biseduar me ngulm edhe për personat e pagjetur. 

*   *   *

Sipas studimeve të ekspertëve ekonomikë të Kosovës, gjatë luftës Serbia i ka shkaktuar Kosovës dëme në një shumë prej rreth 22 miliardë eurosh. Këtu janë përfshirë dëmet e shkaktuara në sektorin publik, në atë privat, në fondin e pensioneve. Janë përfshirë edhe depozitat e qytetarëve etj. 

Gjatë luftës, dëme të mëdha janë shkaktuar edhe në sektorin privat. Beogradi dhe Uashingtoni e Berlini duhet t a dinë se prona private është e paprekshme dhe e mbrojtur edhe me Konventën për të drejtat dhe liritë e njeriut. Me sa më sipër duhet të njihen edhe Uashingtoni, Berlini dhe Londra.  

S’ka normalizim marrëdhëniesh me Serbinë, s’ka fqinjësi të mirë me të, derisa Beogradi të mos e zbardhë çështjen e të pagjeturve, të mos kërkojë falje për vrasjet dhe ekzekutimet, të mos pendohet dhe të mos kërkojë falje për fëmijët e vrarë dhe të ekzekutuar, të mos i paguajë dëmet e luftës apo reparacionin e luftës. S’ka normalizim marrëdhëniesh, as Ballkan të hapur derisa Serbia të mos e njohë sovranitetin e Kosovës, tërësinë tokësore dhe pavarësinë e saj. S’ka fqinjësi të mirë me Serbinë, derisa Beogradi të mos i japë fund politikës klerofashiste të saj.   

*   *   *

Historia e lavdishme e Kosovës, qëndresa heroike e saj gjatë tërë shekullit XX përballë pushtuesve dhe kolonialistëve serbë, lufta për jetë a vdekje e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, heroike, epike dhe legjendare duhet të mësohen dhe të studiohen – vite me radhë – nëpër të gjitha shkollat dhe universitetet e kombit shqiptar në rajon.    

Xhelal Zejneli