Analiza – Page 264 – Dielli

Paradokse nga e sotmja

May 25, 2021 by dgreca

NGA ASTRIT LULUSHI/Në demokraci me pak njerëz të mirë, të këqinjt janë shumicë. Të ikurve në vende të lira u është krijuar një ministrit, por nuk kanë të drejtë të votojnë. Ata kanë mbetur si dikur, ‘pa triskë fronti’; kufijtë ditën e zgjedhjeve qeveria i mbyll për emigrantët, të sëmurët me Covid nuk i lejon t’u afrohen qendrave të votimit. Vetëm ata që janë brenda territorit, si dhe të burgosurit votojnë. Prej zgjedhjeve të tilla dihet se çfarë qeverie del, dhe çfarë kuvendi.
I gjithë qëllimi i politikës sot është të mbajë të alarmuar popullsinë (dhe kështu me lavdi ta çojë atë në siguri) duke e frikësuar me një seri të pafund rreziqesh, të gjitha imagjinare. Propagandë. Kjo teknikë është përdorur nga sundimtarët. Kombi i njerëzve pa Guxim ka vetëm një fat, të presë, sepse nga qeveria vjen shpëtimi. Kështu do ajo që populli të mendojë. Covid-19, dhe vaksinat që dalin e i presin çdo ditë në aeroport. Thjesht, vazhdon e vazhdon e vazhdon, veçanërisht tani që vendi qeveriset pa program, por vetëm me mesazhe e pamje me drone në FB.
Dhe nëse nuk mund të presësh mjaftueshëm që ndonjë protestë të ndizet, bëje vetë, atëherë mund të thuash, ‘hej, plasi dhuna – duhet të bëjmë diçka!’ Dhe bën atë që doje të bëje duke përdorur justifikimin se nuk do të ndodhë kurrë më…por do të ndodhë kur të vendosësh të bllokosh aeroportin.
Flamuj alarmi të rremë – historia është e mbushur me ta. Njerëzit besuan në këto qeveri për 30 vjet. Por ishte besim i çimentuar nga diktatura e mëparëshme që i kishte bërë njerëzit ta quanin derrin dajë. Ata përshtaten me të gjithë alarmistët. Teoritë e konspiracionit mund të jenë argëtuese, sepse krijojnë një ndjenjë aventureske dhe mbase epërsie. Por të gjitha bien vetëm me pak analizë. Kurdoherë që ndjen dëshirën për t’u entuziazmuar kontrollo veten dhe mendo për gjërat e tjera të ngjashme që kanë ardhur dhe kanë ikur me kalimin e kohës, për të gjetur se asnjë nuk është më, të gjitha mungojnë. Njeriu, thotë një fjalë e urtë, gjithmonë ka dy arsye për atë që bën – një e mirë dhe një e vërtetë. Ka gjasa ndonjëherë që arsyeja e mirë dhe arsyeja e vërtetë të jenë e njëjta. Kjo mund të ketë ndodhur thjesht rastësisht, por jo mes politikanëve.

Shqipëria ‘‘ideale’’

May 25, 2021 by dgreca

Shkruan:Anton Marku: Historia e njerëzimit është e mbushur me përpjekje të popujve për të krijuar shtetet e tyre etnike. Disa ia kanë dalur, të tjerët pjesërisht, ndërsa një numër edhe më i madh i tyre nuk ia ka arritur këtij qëllimi (të kujtojmë kurdët, palestinezët, romët, vllahët, etj). Si dhe ku qëndrojnë shqiptarët në këtë mes? Çfarë mund të kenë mësuar ata nga e kaluara dhe cili është vizioni i tyre për të ardhmen? Një opinion që nuk pretendon t’i vejë kapakun kësaj teme.

Po u kthyem në retrospektivë do të shohim se, pas themelimit të Shqipërisë, u nevojit pothuajse një shekull që të bëhet hapi i dytë drejt realizimit të ‘‘ëndrrës kombëtare’’, e që ishte krijimi i shtetit të Kosovës. Bashkimi i saj me Shqipërinë do të ishte hapi i tretë në këtë rrugëtim, i cili do të përcillej me shkëputjen e pjesës perëndimore të Maqedonisë së Veriut dhe përngjitjen dhe të disa komunave të vogla në Mal të Zi dhe jug të Serbisë.

Aktualisht, në kohën kur si Shqipëria ashtu dhe Kosova po tkurren për sa i përket numrit të banorëve, nga që të dyja ato vijnë zëra për zgjerim të territoreve dhe atë deri tek ‘‘molla e kuqe’’, e cila nuk ka ekzistuar asnjëherë, pos në këngë lahutash dhe fantazitë e ndonjë të përhumburi në legjendat kalorësiake. Sidoqoftë, edhe pse sot për sot më shumë peshon ajri se sa thirrjet e tyre, duhet theksuar se idhëtarët e këtyre aventurave, të cilët ngjajnë me ushtarë të vetmuar që bërtasin me zë të lartë, mbase janë të demobilizuar por jo dhe të demoralizuar. E preferueshme do të ishte që ata që duan të bëjnë gjumin të qetë të mos merren me gjëra që mund t’i lënë pa gjumë.

Në anën tjetër, këtij diskursi, me deklaratat dhe qëndrimet e tyre shpesh kontraverse, jo rrallë edhe duke demantuar vetveten, i kanë kontribuar dhe po e bëjnë ende, edhe dy kryeministrat aktualë, këndej dhe andej gurit, Rama dhe Kurti. I pari, për përdorim të jashtëm, trumbeton narrativin se ‘‘shqiptarët do të bashkohen një ditë në familjen e madhe evropiane’’, ndërsa për opinionin e brendshëm propozon ‘‘president të përbashkët’’, i cili mbase xhepat do t’i kishte plot harta të cilave nuk u dihet prejardhja. Në ndërkohë i dyti, i cili ngritjes së tij politike i falënderohet parullës ‘‘Vetëvendosje!’’ tani ka kuptuar, me të drejtë, se ndryshimi i kufijve të shtetit që qeverisë, së paku tani për tani, është më i komplikuar se sa supozohej, dhe atë jo vetëm për shkak të dispozitave kushtetuese por edhe të gjeostrategjive globale. Ai tani emblemën e dikurshme e ka kornizuar në paradigmën lehtë të kuptueshme: ‘‘Të ngutesh nuk do të thotë të nxitosh! Vonë është më mirë se kurrë!’’.

Çuditërisht apo jo, janë shqiptarët e Kosovës ajo forcë që përpiqet të imponojë bashkimin kombëtar, edhe pse tani e kanë shtetin e tyre, rrjedhimisht dhe vazhdojnë të kërkojnë njohje ndërkombëtare për të që nga shpallja e pavarësisë, këtu e trembëdhjetë vite më parë.

Në anën tjetër fitohet përshtypja se një pjesë e madhe e shqiptarëve të Shqipërisë, së paku ekonomikisht dhe kulturalisht, më tepër janë të interesuar të bashkohen me Italinë apo Greqinë se sa me Kosovën. Kur këtij fakti t’i shtohet edhe argumenti se në zgjedhjet e fundit parlamentare të 24 prillit asnjëra nga lëvizjet apo partitë politike në Shqipëri që lidhet me bashkimin kombëtar nuk arriti të fitojë së paku një ulëse në kuvend, atëherë tabloja bëhet edhe më e qartë.

Modelet futuriste

Termi Shqipëri është përdorur për herë të parë në shekujt 13-15. Emërtimi ‘‘Shqipëri e madhe’’ është produkt i propagandës hegjemoniste që para kohërave të ‘‘Titosllavisë’’, më pas edhe të fashizmit, dhe nuk ka nevojë për një elaborat më të thukët. Koncepti ‘‘Shqipëria etnike’’ është jo gjithëpërfshirës pasi që përjashton grupet e vogla nacionale joshqiptare, përderisa ai artificial i ‘‘Shqipërisë natyrale’’ nuk është i precizuar aq sa duhet sepse paradigmë ka gjeografinë, pra zonat e Ballkanit të banuara me shumicë shqiptare, e të cilat nuk kanë qenë asnjëherë, e nuk janë as sot, statike por dinamike dhe lëvizin, rriten apo zvogëlohen, në njërin apo tjetrin drejtim. Në anën tjetër referenca ‘‘Shqipëria qytetare’’ që do të kishte për lajtmotiv lojalitetin e shtetasve ndaj institucioneve të zgjedhura përmes votës, mund të jetë projekt iluzionist dhe në stadin fillestar.

Ideja për ‘‘Shqipërinë ideale’’ mbështetet në idealizmin jo vetëm si ideologji, mbase dhe utopiste, por që përkufizohet si sistem pikëpamjesh dhe vlerash universale që rregullon raportet ndërnjerëzore pa i pyetur ata për botëkuptimet e tyre apo emra të përveçëm.

Në një utopi të tillë, larg tymnajave regjionale, jo vetëm shqiptarët por edhe të gjithë të tjerët që do të jetonin brenda dhe ngjitur me kufijtë e saj, do të ndiheshin të lirë, të barabartë para ligjit, të mbrojtur, të sigurt, të vlerësuar dhe fuqizuar si pjesëtarë aktiv të një shoqërie laike dhe demokratike, ku dallimet gjuhësore, fetare e krahinore konsiderohen vlerë e jo pengesë. Në të nuk do të kishte diskriminim të asnjë lloji. Një Shqipëri e tillë, fillimisht në thelb më tepër imagjinare, nuk është e thënë që domosdo të përfshinte të gjitha ‘‘territoret shqiptare’’, por që në mendjen e secilit do të zgjonte ndjenjën se ajo përkujdeset për ta dhe i mbështetë, kudo qoftë dhe kurdo qoftë, jo vetëm brenda vijave administrative.

Depolitizimi i politikës

Për ata që të ardhmen e shohin me syrin e pragmatistit dhe tentojnë që të gjejnë shtigje të reja për udhë të vjetra, nuk ka vetëm një përgjigje për të gjitha pyetjet, por diçka është më se e sigurt: Shqipëria bëhet duke ju ofruar shqiptarëve jetë të dinjitetshme. Asesi ndryshe.

Kjo do të ishte Shqipëria si e paramendoj unë. Shqipëria ime. Shqipëria jonë.

Albania Parliament’s Race to Fill Media Board Causes Alarm

May 24, 2021 by dgreca

epa06397208 Members of Opposition in Albanian Parliament as smoke bombs are detonated during a vote for a new temporary general prosecutor in Tirana, Albania, 18 December 2017. Albanian police have clashed with opposition supporters outside the building trying to force their way into the Parliament. EPA-EFE/STR

An apparent rush to elect board members of Albania’s Audio-visual Media Authority before the next parliament meets in September is prompting concerns that the ruling Socialists are hurrying to fill the board with political sympathisers.

By Gjergj Erbara-BalkanInsight

Albania’s parliament on Monday announced vacancies for four positions on the board of the country’s Audio-visual Media Authority, AMA, without waiting for the new parliament elected in the April 25 elections to give its view, prompting concerns about the creation of a one-sided board supportive of Edi Rama’s ruling Socialists.

The decision follows the election of four members of the board of Albania’s public broadcaster, two of whom have a clear political affiliation.

Both boards should by law be politically independent, but their members in practice are widely seen as representatives of the parties who propose them in parliament.

Moreover, the current parliamentary opposition bench comprises a number of MPs who have meanwhile gone over to the government side, causing concern that the new boards will be totally dominated by Socialist Party supporters.

Koloreto Cukalli, head of the Albania Media Council, an NGO based in Tirana, said it looked like a power grab by the Socialists that could damage the credibility of the AMA for years.

“Such institutions should be independent and not, as they have been till now, cross-party boards,” Cukalli said, citing an opinion of the Venice Commission. “If the current parliament elects all of them [the board members], the AMA’s reputation will suffer even more,” he added.

Elvin Luku, head of Medialook, a think tank based in Tirana, added that the current parliament lacked the credibility to elect the new board members, and should leave the task to September, when the new parliament meets.

“The election of the board members of the public broadcaster by the current parliament poses concerns in terms of political independence,” Luku told BIRN.

“We already have a problem with editorial independence and the editorial freedom of the media, so it is of crucial importance that the next parliament elects the AMA board members, not this one”, he said.

The Media Commission of parliament debated the candidates for membership of the public broadcaster board on 26 February.

The law grants the opposition in parliament the right to veto some of the candidates, a right deigned to stop the majority party from imposing its choice. Klajdi Qama, an opposition MP, exerted this right, according to the Commission report on the meeting.

Less then two months later, however, Qama became a Socialist Party candidate in the elections. Despite that, he is still nominally representative of the opposition in the current parliament – one of several MPs from the former opposition that has gone over to the ruling Socialist side.

Other MPs, also nominally representing the opposition, have consistently voted in favour of the government, granting the Socialists a de facto supermajority that will end only when the current parliament is dissolved.

Because of this, the boards of various independent institutions are now seen as tools of the ruling Socialists and not, as before, as representing both the government and opposition.

The last elections, which the Socialists again won, took place on April 25 but the previous parliament is still sitting and won’t likely be dissolved until July 7. The new parliament is expected to meet on 9 September.

“Personally, I would prefer to have AMA board vacancies filled by the next parliament,” media expert Luku told BIRN, pointing out that the vacancies were created in 2018 and 2019, so waiting a few more months will not make much difference.

Diskursi demografik-Shqiptarët emigrojnë më së shumti në rajon

May 22, 2021 by dgreca

Në sajë të dhënave të publikuara kohë më parë nga Instituti për Studime Ekonomike Ndërkombëtare i Vjenës për përiudhën 2010-2019 del se nga Shqipëria kanë emigruar rreth 499 mijë persona, në një raport të fundit për migracionin neto të Ballkanit Perëndimor, duke dëshmuar së Shqipëria mban vendin e parë në regjion.

Nail Draga

Dukuria e emigrimit të popullsisë, nuk është dukuri e panjohur sepse i ka përfshi pothuaj të gjitha vendet e regjionit, duke mbetur çështje shqetësuese për popujt e vendeve përkatëse. Në këtë aspekt vendet e ish kampit socialist dallohen për nga numri I emigrimit të popullsisë, që është dëshmi e varfërisë ekonomike të trashëguar nga koha e monizmit, por edhe të pakonsolidimit në periudhën e tranzicionit shoqëror.

Të dhënat e publikuara kohë më parë nga Instituti për Studime Ekonomike Ndërkombëtare i Vjenës ka të bëjë me vendet e ish Jugosllavisë ku përfshihet edhe Shqipëria që në fjalorin politik njihet si Ballkani Perëndimor, duke ofruar të dhëna statistikore për këtë dukuri shqetësuese bashkëkohore.

Në këtë grup veçohet Shqipëria, në sajë të numrit të emigrantëve që janë përllogaritur përmes autorizimeve për lejet e qendrimit të lëshuara për herë të parë nga këto vende. Të dhënat ekspertët i kanë marrë nga Eurostat për vendet e BE-së si dhe nga vende jo anëtare të BE-së.

Kështu bëhët me dije se 56% e lejeve janë dhënë pêr arsye familjare, 17.5% për punë dhe pjesa e mbetur raportohet për arsye studimi apo të tjera.

Në krahasim me vendët tjera si Serbia, Mali i Zi, Bosnja e Hercegovina, Maqedonia e Veriut dhe Kosova, Shqipëria rezultoi me numrin më të lartë të emigrantëve prej 499.000 që nëse e krahasojmë me popullsinë në vend paraqet shqetësim për të tashmën dhe të ardhmën e kombit shqiptar. Pasi kemi të bëjmë me të dhëna nga një institucion kompetent të dhënat e tilla duhet të merren seriozisht dhe të analizohen për të gjetur zgjidhje për ndalimin e emigrimit të popullsisë sepse pasojat jan të mëdha.

Varfëria si shkak i emigrimit

Në lidhje mbi shkaqet e përmasave të tilla të emigrimit si faktor themelor ekspertët e Vjenës evidentojnë nivelin e lartë të varfërisë, sidomos në Shqipëri dhe Kosovë, që është dëshmi e trashëgimisë se mos zhvillimit ekonomik në periudhën e kohës së socializmit.

Nëse si barometer i zhvillimit ekonomik marrim të ardhurat për frymë të banorëve në regjion del qartë së Shqipëria dhe Kosova janë në nivelin më të ulët, andaj nuk është befasi niveli i lartë i emigrimit të popullsisë.

Sipas të dhënave të cilat disponojmë për momentin si vend me i kërkuar për emigrantët është Gjermania , sepse ofron mundësi të punësimit me shumë se disa vende tjera, qoftë në mënyrë sezonale apo me kohë më të gjatë.

Nuk ka dilemë se nga të emigruarit vendin e pare e zënë ata të moshes së re, ku nga të dhënat e publikuara del se për të rin jtë nga Mali i Zi, për periudhën 2010-2019 janë lëshuar 20 mijë leje pune. Nga veprimtaritë bëhet më dije se shumica e lejeve të punës janë të natyrës sezonale për në turizëm, ndërtim, tregti etj.

Në krahasim me vendet tjera të cilat janë marrë në shqyrtim Shqipëria dallohet në lidhje me emigrimin e grup moshave, sepse nga këtu emigrojnë të gjitha grup moshat, edhe pse edhe këtu dominojnë të rinjët, andaj nuk është rastësi së për këtë periudhë nga Shqipëria kanë emigruar pothuaj gjysëm milioni shqiptarë(499.000). Ndërsa nga vendet tjera kanë emigruar nga Serbia 351.730 banorë, Bosna e Hercegovina 272.155, Kosova 246.540, Maqedonia e Veriut 160.633 dhe Mali Zi 22.080 banorë.

Të rinjët emigrojnë më së shumti

Në motivin e emigrimit të popullsisë, përveç papunësisë së lartë si dhe mungesa e përspektivës në vendet përkatëse, motiv tjetër është edhe ribashkimi i familjeve dhe arsimi, përkatësisisht studimi në profilet e ndryshme, mbesin gjithnjë shkaqet e emigrimit të popullsisë. Ndërsa sa iu përket grup moshave ekspertët nga Vjena bëjnë me dije se shkalla e papunësisë në grupmoshat e reja (15-19 dhe 20-24 vjeç) në vendet e Ballkanit është shumë më e lartë se në ato më të vjetrat, ku një trend i tillë nëse nuk do te ekzistojë qasje tjetër nga qeveritë në vendet përkatëse ndaj kësaj kategorie, do të vazhdojë edhe në të ardhmën.

Duke vlerësuar të dhënat e tilla nga Instituti Vjenëz, duhet cekur se Shqipëria regjistrimin e popullsisë e ka planifikuar ta mbajë në vitin 2020, por për shkak të pandemisë u shty për më vonë. Bëhët me dije se regjistrimi do të realizohet sa të krijohen kushtet pas pandemisë, ku do të kemi të dhëna më të plota në lidhje mbi emigrimin e popullsisë në botën e jashtme.

https://i2.wp.com/www.monitor.al/images/2021/04/B1.jpg?resize=670%2C420&ssl=1

https://i1.wp.com/www.monitor.al/images/2021/04/TAB-1.jpg?resize=600%2C209&ssl=1

TURQIA QË SFIDON EVROPËN (DHE TJETRA QË SHIKON NGA PERËNDIMI)

May 22, 2021 by dgreca

Nga ANGELO PANEBIANCO-Perktheu:Eugjen MERLIKA/

Në jetën ndërkombëtare mund të haset shpesh në dy lloje problemesh: ata të përballueshëm dhe ata të papërballueshëm. Të parët, ata të përballueshmit mbajnë të zotuar diplomacinë. Për shembull, shumë tani po bëjnë çmos për të arritur një pushim zjarri ndërmjet Izraelit dhe Hamasit. Asnjëri nuk mendon të “zgjidhë” ndonjë gjë: bëhet fjalë për një konflikt të paracaktuar të vazhdojë për pale sa vjet, nëmos për dhjetëvjeçarë. Por problemi është i “përballueshëm”, në kuptimin që ndoshta do të jetë e mundur t’i vihet një arnë e përkohëshme. Ka pastaj probleme të një tjetër natyre, krejtësisht të patrajtueshme. Askush nuk din si t’i përballojë. Në përgjithësi kërkohet të zhvendosen, të shtiret sikur nuk ekzistojnë. Në shpresën që të jetë historia e ardhëshme, në paparashikueshmërinë e saj pëbërëse të zgjidhë nyjet. Edhe sa kohë ende bota perëndimore mund të shtiret se Turqia – një antar i organizatës së saj kryesore ushtarake (Nato-s), nuk është bërë një armike?

Të përmbledhim, në vija të përgjithëshme, faktet. Turqia bën pjesë në Nato që nga viti 1952. Për dhjetëvjeçarë ka qënë pjesë përbërëse e aleancës perëndimore, një shtyllë. Për pasojë ishte dhe aleate e Izraelit. Kishte një marrëdhënie të ngushtë ndërmjet vendosjes së saj ndërkombëtare dhe regjimit të saj të brëndshëm. Turqia bashkëkohore u sendërtua nga Mustafa Qemal Ataturku që e deshi laike dhe “evropiane”.

Qe një trashëgim që ushtarakët, struktura e vërtetë mbajtëse e regjimit turk (edhe në periudhat në të cilat ishte demokracia parlamentare), e mbronin dhe e mbanin gjallë. Laicitet në politikën e brëndëshme, filo – perëndimorizëm në politikën e jashtëme. Pastaj gjërat ndryshuan. Turqia islamike, ajo e katandisur në heshtje ose gati në të nën Ataturkun, u hakmorr duke vënë në një qoshe Turqinë evropiane. Partia islamike, hap mbas hapi, duke shkrehur trashëgiminë e Ataturkut, ka nxjerrë jashtë loje ushtarakët (duke i dhënë shtysën përfundimtare mbas grushtit të Shtetit të 2016-ës) ka ri-islamizuar një pjesë të madhe të shoqërisë. Me ri-islamizimin ka mbaruar perëndimërësia turke. Mund të diskutohet nëse ka ndonjë përgjegjësi Evropa: zjarri pengues kundrejt kërkesës së Turqisë për të hyrë në Bashkimin evropian, sigurisht ka dhënë ndihmesën e vet për të dobësuar dhe poshtëruar turqit evropianë në të gjthë dobinë e Turqisë islamike. Por ndoshta ri-islamizimi ka arsye të shumta e komplekse, nuk është vetëm përgjegjësi e Evropës.

Shënja e parë e ndryshimit të vendosjes ndërkombëtare shkon në vitin 2003 kur, duke qënë në qeveri partia islamike, Turqia, për të parën herë që nga mbarimi i luftës së dytë botërore, i u përgjigj ashpër kërkesës së Shteteve të Bashkuara dhe nuk pranoi t’i lejojë ushtrisë amerikane të përdorte bazat e saj në Turqi për të goditur Irakun e Sadam Hysenit.

Por ndoshta viti në të cilin ndryshimi i vendosjes ndërkombëtare, si pasojë e ndryshimit të regjimit të brëndëshëm dhe ri-islamizimit të shoqërisë turke, u bë më i dukshëm ishte 2010: sulmi izraelian mbi një anije turke që, zyrtarisht dërgonte ndihma humanitare palestinezëve (por që, simbas izraelianëve, kishte dhe armë) lajmëroi botën se ishte në zhvillim një përmbysje e aleancave. Mbaronte marrëveshja dhjetravjeçare ndërmjet Izraelit dhe Turqisë. Dobësimi i vazhdueshëm i aleancës turke me perëndimorët përputhej (në mënyrë koherente) me një ndryshim frontesh nga ana e turqëve edhe në Lindjen e Mesme. Mbaronte aventura properëndimore e dëshëruar nga Ataturku, fillonte ajo neo – otomane.

Sot Turqia luan në të gjitha tryezat e mundëshme. Fakti që vazhdon të jetë antar i Nato-s i lejon të mbajë në ruajtje perëndimorët. Në të njëjtën kohë mban marrëdhënie të ngushta me Putinin (me të cilin është shemër në garën për ndarjen e Libisë). Në sajë të këtyre marrëdhënieve mund t’i lejojë vetes të sfidojë (deri tani me sukses) atë Nato në të cilën bën pjesë. Siç e tregoi kur theu solidaritetin atllantik duke blerë raketa nga Rusia. Është financuese e madhe, së bashku me Katarin, i Vëllezërve Myslimanë. Erdogani luan kundër Arabisë Saudite dhe Egjyptit, duke synuar drejtimin e botës sunite, gjë që nuk e pengon të gjejë pika takimi e mirëkuptimi me Iranin shiit, si në këtë çast (por jo që sot) në mbështetje të Hamasit.

Kush mendon se sidoqoftë veprimi turk ka të bëjë vetëm me Lindjen e Mesme e nuk prek Evropën, gabohet rëndë. Së pari sepse ajo që ndodh atje ka pasoja edhe këtu. Mbështetja turke radikalizmit islamik në Lindjen e Mesme nuk mund të mos na përkasë edhe neve. Nëse Mesdheu do të ndahet qëndrueshmërisht ndërmjet turqëve e rusëve, do të jenë duar të ndryshme nga ato evropiane (dhe armike t’Evropës), që do të kenë kontrollin mbi burimet jetike energjetike dhe mbi rubinetat që rregullojnë valët mërguese.

Për më tepër, veprimi turk dhe dëshirat e Erdoganit i kalojnë kufijtë e Lindjes së Mesme, siç kanë treguar tensionet ndërmjet Turqisë e Greqisë për kontrollin mbi burimet e gazit në Mesdheun lindor. Siç dëshmon edhe ndërhyrja masive në zonën ballkanike, ku Turqia kombinon investime ekonomike dhe indoktrinim fetar.

Ende nuk është e gjitha. Mendoni ndeshjen shumë të fortë ndërmjet presidentit francez Emmanuel Macron dhe diktatorit Erdogan. Turqia këtë herë provon me të tjerë mjete. Dy herë (me rrethimet e Vjenës të 1529 dhe të 1683), perandoria otomane kërkoi rrugën për të mësyer Evropën. Tani Turqia kërkon të rrisë ndikimin e saj politik në kontinent duke financuar xhamitë që sponsorizojnë islamin më radikal, për të kushtëzuar nga përbrënda Vëndet evropiane.

Ndonjëherë, siç u tha, është historia, në paparashikueshmërinë e saj, që zgjidh nyjet të cilat njerëzorët nuk dijnë si t’i përballojnë. Ndoshta (kushedi?) Turqia evropiane, edhe se e goditur ashpërsisht nga ajo aziatiko – islamike, shpejt a vonë do të ngrejë kokë. Megjithë “kurën” Erdogan Turqia mbetet një shoqëri e ndarë, kaluar mes Evropës dhe Azisë. Nëse dy Turqitë do të kthehen për t’u ndeshur, kjo do të ketë sigurisht pasoja dhe ndikime edhe në politikën e jashtëme t’atij Vendi. Ndoshta do t’i a zvogëlojë synimet, ndoshta e bën më pak agresiv si në Lindjen e Mesme si kundrejt Evropës. Nëse ti nuk mund të nxjerrësh gështenjat nga zjarri, duhet të shpresosh që t’a bëjnë ata që disa quajnë Providencë e disa Fat.

“Corriere della Sera”, 20 maj 2012

Përktheu Eugjen Merlika