Nga Mimoza Dajçi/

Më 02 maj 2024 Qeveria Shqiptare do të mbajë një “Dëgjesë publike për plan menaxhimin e ish burgut të Spaçit”. Nuk e di nese do të zbatohen vendimet e saj, por qysh prej vitit 1990, kur burgu i Spaçit u kthye në Muze i Kategorisë së Dytë akoma nuk kemi parë investime të rëndësishme. Në vitin 2018 për herë të parë me gazetarët e TV – BBC vizitova ish Burgun famëkeq të Spaçit. Si një ndër autoret shqiptare që pas vitit 1992 kam pasqyruar me realitet jetën në diktaturë për gratë, burrat, fëmijët, internimet, vrasjet, burgosjet, zhdukjet në masë qysh pas rënies së komunizmit në Shqipëri 1992 dhe si mbesë e një ish të pushkatuari e të zhdukuri pa gjyq nga komunizmi në vitin 1944 u ftova për një bashkëpunim me BBC. 

Pra ishte përzgjedhur edhe emri im. U ndjeva mirë. Vjeshtën e 2018, u takova me ta në Tiranë. Nisur nga kjo gazetarët e BBC filluan hulumtimet rreth këtyre ngjarjeve dhe morën kontakte me të afërm të viktimave. U befasova, por ky bashkëpunim më ngjalli shpresën e fundit. Aq më tepër që është amaneti i tim eti, dhe obligimi im personal. E pashë si dritë jeshile në horizont, jo vetëm për gjetjen e eshtrave të xhaxhait tim që kemi shumë vite që po i kërkojmë, por edhe të shumë ushtarakëve të tjerë të lartë që u pushkatuan po atë natë të ftohtë dimri me xhaxhain tim nga forcat sllavo-komuniste me në krye Shefqet Peçin. Kjo masakër vëllavrasëse urdhëruar direkt nga diktatori Hoxha, si edhe shumë masakra të tjera që kanë ndodhur në Gjirokastër, Malësi e madhe, Tepelenë, rrëzë Malit të Dajtit, etj, ndodhi më 15 Nëntor të vitit 1944 në Prizren. Përpjekjet për gjetjen e eshtrave të xhaxhait tim nga ana ime dhe e babait tim nuk kanë reshtur kurrë. Ato kanë qenë të pandërprera e të vazhdueshme si me kontakte në Shqipëri, Kosovë, me kërkime nëpër institucionet përkatëse, gjykatë por pa sukses. Në librin me titull “Lidhja e Prizrenit” me autorë shkrimtarët Tom Mriaj e Klajd Kapinova, të pushkatuarit pa gjyq të masakrës – Nëntor 1944 në Prizren i kanë quajtur heronj, sepse kundërshtuan regjimin e nuk u bënë bashkëpunëtorë të tij. Emrat e tyre janë; Kolonel Fuat Dibra, Kolonel Asllan Vela, N/kryetar Sadik Shkupi, Major Hasha, Kapiten Hajdar Planeja, Kapiten Rasim Dajçi, Kapiten Hysni Rudi, Kapiten Gjon Destanishta, Kapiten Mark Thani, Toger Musli Dobruna, N/toger Qazim Gostivari e Aspirant Reshit Kacaniku. Emrin e Rasim Dajçit si i pushkatuar pa gjyq më 15 nëntor të vitit 1944 në Prizren nga forcat sllavo komuniste me në krye Shefqet Peçin e kam parë edhe tek botimet krijuese të shkrimtares së njohur Eglantina Mandia.
Arrestimi e pushkatimi i tyre pati jehonë të madhe, fotografitë e tyre si antikomunistë e armiq të popullit u vendosën në çdo cep e shtyllë elektriku në Prizren, por megjithë vrasjet që kryenin serbët e komunistët shqiptarë nuk mundën të arrinin qëllimin për të frikësuar popullin e Kosovës e për ta mposhtur atë. U arrestuan natën në të gdhirë të 15 nëntorit të vitit 1944, të dorëzuar për pushkatim nga rregjimi i Enver Hoxhës.
Rasimi Dajçi kishte kryer Shkollën Teknike Amerikane “Harry Fultz” në Tiranë dega arkitekturë, më pas Akademinë e Lartë Ushtarake dhe u caktua në detyrë, ruajtjen e rendit në Prizren. Ishte një i ri inteligjent, rogëtar i kohës, patriot, atdhetar i flaktë, e donte jetën, e lirinë e vendit. Nuk kishte as një vit që ishte martuar kur e arrestuan, natën vonë. Nuk la fëmijë, ne jemi për atë fëmijët e tij, e që personalisht ruaj për atë kujtimet më të mira nga im atë e gjyshërit e mi. Sipas bisedave të grumbullurara në momentin e pushkatimit skuadra e pushkatimit e pati pyetur Rasimin: “a do të bashkëpunosh me ne apo do të vritesh si antikomunist. Dhe ai prerazi i ishte përgjigjur: “Unë do të vdes si antikomunist e me ju nuk bashkëpunoj kurrë”.Mbi trupin e tij e ushtarakëve të tjerë të lartë vërshuan breshëritë e plumbave. Fillimisht i arrestuan, i torturuan në një shtëpi burg në Prizren, më pas i pushkatojnë pa gjyq. 

Gjatë qëndrimit tim të shkurtër në Shqipëri, pata rast që me grupin e gazetarëve të huaj të udhëtoja edhe drejt Burgut famëkeq të Spaçit. Aty pashë tmerret pa fund, që kanë përjetuar ish të burgosurit politikë të Shqipërisë, male të thepisura, shkëmborë e pa asnjë shans “arratisje” që andej. Minierën, galeri e kapanone torturash, varre masive. Ish burgu komunist i Shqipërisë, ku bie në sy izolimi gjeografik i zonës, rrethuar nga të katër anët me male të lartë. Ndërtuar në vitin 1968 rrotull një miniere të vjetër shfrytëzuar në vitet 30 nga italianët për nxjerrjen e bakrit e piritit. Burgu i Spaçit njihet si burgu i terrorit, frikës e shtypjes dhe si një metaforë e goditur e persekucionit komunist, sepse të dënuarit politikë që dërgoheshin aty, ishin khtyer në skllevër pune pranë asaj miniere e nuk gëzonin asnjë lloj etike jetese. Në vitet 70 kur burgu punote me kapacitet të plotë numri i të burgosurve arriti deri në 1400. Jeta, kushtet mizerabël të punës dhe torturat pa fund bënë që të linin jetën aty mijra djem nënash, të cilët hynin aty në moshë të re, e dilnin të moshuar të sëmurë rëndë apo nuk dilnin fare, e personeli i burgut nuk u jepte as trupat familjeve, sikur ata të mos ishin qënie njerëzore. Të afërmit e të burgosurve që vinin për ti vizituar e bënin rrugën në këmbë 7 km nga Repsi në Spaç sepse kamionet e minierës e kishin të ndaluar t’i mernin.
Një pjesë e mirë e të dënuarve politikë në burgun e Spaçit ishin intelektualë të klasit të parë, klerikë të nderuar, shkrimtarë, ekonomistë, fshatarë, qytatarë e djem të thjeshtë nënash e motrash të vuajtuara. Kishte edhe shumë shqiptarë nga Kosova. Në tynelet e nëndheshme gjetën vdekjen qindra njerëz, trupat e të cilëve nuk u jepeshin familjeve deri sa të vdekur të kryenin dënimin e plotë.
Më 21 Maj të vitit 1973 të burgosurit e Spaçit të lodhur nga puna e rëndë, ushqimi i pakët e dhuna fizike shpërthyen në një revoltë masive e cila zgjati tri ditë. Të burgosurit në kampin e braktisur nga policët dhe rojet brohorisnin kundër diktaturës komuniste, kundër ideollogjisë marksiste, e pro demokracisë. Nëpër dhomat e fjetjes e të torturave pashë e fotografova shumë vizatime e piktura nga vetë të dënuarit deri edhe në tavanet e mureve, si televizorë, libra, zogj, lule, simbole të paqes, jetës, të Amerikës etj…
Atje u artikulua për herë të pare shprehja; “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”. Një prej gjesteve simbolike e më domethënëse që shënoi edhe kulmin e revoltës ishte ngritja e flamurit kombëtar pa yllin e kuq komunist, mbi terracën e njërës prej fjetoreve. Flamuri u improvuzua me mjete rrethanore nga vetë të burgosurit. Revolta e 21 Majit 1973 u shtyp egërsisht nga autoritetet, duke përdorur trupa dhe mjete ushtarake. Mijra krime e kalvare vuajtjesh të gjatë kanë parë e dëgjuar malet e lartë të Spaçit, Oroshit, Mirditës, Repsit, Qafë Barit, Ballshit, Tepelenës, Lushnjës etj nga kamxhiku i hekurt i xhelatëve shqiptarë, prandaj i takon qeverisë të lëvrojë fonde e kineastëve tanë për të realizuar filma e dokumetarë për të njohur bota e brezat e ardhshëm të kaluarën e errët të vendit tonë. Mos të harrojmë Shqipërinë burg, ndarë nga bota e qytetëruar për afro gjysëm shekulli, izoluar e gjitha nën klonin e kuq. Ku “njeriu po hante njeriun” burri denonconte gruan, e gruaja burrin. Shumë fonde dalin aty nga qeveria apo biznese për show vallëzimi e humori, por le të kthehet paksa vëmendja tek kjo faqe e historisë që na i ka vënë “Detyrë Shtëpie” bota e huaj apo OKB, për të Drejtat e Mohuara të Njeriut.
Miniera e Spaçit atë kohë po shfrytëzohej nga një kompani turke, e cila e kishte marrë me konçesion për 10 vite për të ngritur aty fabrikën e pasurimit të bakrit. Unë aty takova nga afër banorët e zonës, dëgjova histori të tmerrshme per periudhën gjatë komunizmit. Takova edhe vajzën mirditore, ish studenten e Universitetit “LaSapinza” në Romë që kishte përfunduar studimet për dipllomaci, por punonte si menaxhere pranë firmës turke, Griselda Loku, e cila ka folur edhe në Parlamentin Shqiptar mbi fatin e të ardhmen e bujqësisë e blegtorisë së vendit.
Shumë fonde dalin aty nga qeveria apo biznese për show vallëzimi e humori, por le të kthehet paksa vëmendja tek kjo faqe e historisë që na i ka vënë “Detyrë Shtëpie” bota e huaj, OKB, për të Drejtat e Mohuara të Njeriut. Shqipëria është vendi që ka kaluar diktaturën më të egër në Europë, flitet se shumë dosje janë zhdukur, i ka prishur koha, shpresoj që dosjet e babait e xhaxhait tim të gjenden. Cilido, që ka vënë dorë mbi këto dokumenta tepër sekrete e serioze të popullit tonë, duke abuzuar apo i zhdukur duhet të dalë përpara drejtësisë si një krim i dytë që i bëhet vendit tonë. Pasi nëse krimi nuk ndëshkohet, ka mundësi të përsëritet.
Gjithashtu në Tiranë u takova edhe me miken time të mirë, ish të persekutuar politike nga rregjimi komunist në Shqipëri Rozana Gjergji, i ati i saj patrioti, shkrimtari dhe dramaturku i njohur Kolec Cima, u dënua për agjitacion e propagandë kundër pushtetit popullor e vuajti dënimin në burgun e Spaçit. Rozana, në fëmijërinë e saj si shahiste e arstiste e vogël ka interpretuar tek filmi “Dy herë mat”. Sot ajo është shahiste e trajnere me famë boterore, avokate e aftë, bashkëshorte dhe nënë e mrekullueshme për tre fëmijët e saj. Në ish Burgun e Spaçit po hapen edhe ekspozita interaktive, që i shërbejnë brezave, historisë, por përderisa të mbijetuarit e këtij Burgu, burgjeve të tjera politike dhe Kampeve të Përqëndrimit shqiptarë akoma nuk janë shlyer financiarisht nga Shteti mendoj se asgjë nuk po bëhet në këtë drejtim.

Më 29 prill 2024 në një mbledhje të veçantë Bordi i Presidencës së Këshillit Ndërfetar të Shqipërisë diskutoi mbi “projektligj për shëndetin seksual dhe riprodhues”.

Në mbledhjen e djeshme të Bordit të Presidencës së KNFSH-së, merrnin pjesë Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë H. Bujar Spahiu, në emër të Kryepeshkopit të Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë Hirësi Asti Bakallbashi, Ndihmës i Kryepeshkopit Anastas (kryetar i KNFSH-së për vitin 2024), Mon. Gjergj Meta, Kryetar i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë, H. Dede Edmond Brahimaj, Kryegjyshi Botëror i Bektashinjve, Pastor Ergest Biti, Kryetar i Vëllazërisë Ungjillore të Shqipërisë, Prof. Genti Kruja, Sekretar i Përgjithshëm i KNFSH-së, si dhe anëtarë të Grupit të Punës së KNFSH-së lidhur me projektligjin në fjalë, të cilët janë specialistë të fushave të ndryshme.

Komunitetet fetare të Shqipërisë prej disa ditësh të njohur nëpërmjet medias me një projektligj lidhur me shëndetin seksual dhe riprodhues, kanë ngritur shqetësimin e tyre për mungesën e përfshirjes së komuniteteve fetare në dëgjesën publike të këtij ligji, si palë e interesit dhe mungesa e një relacioni, që duhet ta shoqërojë këtë projektligj në faqen zyrtare. Kështu nëpërmjet Këshillit Ndërfetar të Shqipërisë, Bordi i Presidencës së KNFSH-së, i cili përbëhet nga pesë liderët e pesë komuniteteve fetare në Shqipëri ka ngritur grupin e punës me përfaqësues nga të gjitha komunitetet fetare me specialistë të tillë si juristë, sociologë, teologë dhe mjekë.

Gjatë takimit të sotëm grupi i punës ka paraqitur para Bordit të Presidencës argumentet e tyre profesionale në lidhje me projektligjin në fjalë, duke shprehur shqetësimin e tyre në lidhje me efektet negative, që mund të ketë projektligji për shëndetin e individit, familjes dhe shoqërisë përsa i përket disa ndryshimeve që parashikon në ligj në lidhje me shëndetin seksual dhe riprodhues.

Nisur nga kjo, grupi i punës po punon fort për të nxjerrë një relacion me argumente shkencore, teologjike dhe profesionale në lidhje me këtë projektligj, dokument i cili do t’u dërgohet Komisionit të Ligjeve, Kuvendit të Shqipërisë dhe për dijeni institucioneve të tjera vendase dhe të huaja.

Në lidhje me projektligjin mund të klikoni:

https://www.konsultimipublik.gov.al/Konsultime/Detaje/727

Dr. Lulzim Nika/

Sot në përvjetorin e rënies së heroit Ilaz Kodra takova bashkëshorten dhe dy vajzat e tij dhe familjarët e tjerë.

Me respekt dhe nderim bëmë homazhe dhe u përulum para veprës së lavdishme dhe krenare të heroit Ilaz Kodra..

Ai shquhej për guximin, moralin dhe besimin në lirinë e Kosovës.

Ishte i veçantë për bashkëpunimin dhe respektin që gëzonte në mesin e ushtarëve.

30 prilli i vitit 1999 ishte ndër ditët më të përgjakshme të Luftës Çlirimtare të Kosovës.

Sot nderojmë kujtimin e atyre që dhanë jetën për liri.

“Nuk ka më të çmueshëm se jeta, por vetëm liria është më e çmueshmja. Prandaj, për liri do ta japim edhe jetën”. Ishin fjalët e Ilaz Kodrës.

Ky ishte Gjeneral Ilaz Kodra!

Kujtojmë heroin Ilaz Kodra, heroinën Antigona Fazliu, edhe 58 deshmorët dhe 235 martirët që ranë në fund të prillit të vitit 1999, për të mos vdekur kurrë.

Sot, mbushen njëzetepesë vjet nga rënia heroike e komandantit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Ilaz Kodra, i cili së bashku me Komandantin historik Adem Jashari, ideologun Fehmi Lladrovci dhe me grupin e Drenicës ishin embrioni i UÇK-së, i cili ka qenë grupi i parë më i madh i organizuar që vepronte në teren, me aksione konkrete, duke organizuar sulme kundër aparatit shtetëror serb të instaluar në Kosovë.

Të gjitha faktet dhe të dhënat historike të shkruara dhe të dëgjuara nga dëshmitarët e kohës, na bindën për të arritur në një konkludim se Grupi i udhëhequr nga Adem Jashari, ku në te ishte edhe heroi i Kosovës Ilaz Kodra, ishte grupi i parë më i organizuar, dhe për nga numri më i madhi që filloi nën tytën e pushkës dhe sakrificës titanike që kërkonte liria e atdheut tonë të dashur, Kosovës!

Heroi Ilaz Kodra shquhej me besim të jashtëzakonshëm për ardhmërinë dhe lirinë e Kosovës, ishte i pathyshëm dhe përkundër rrethanave të rënda që përjetonte me humbjen e shumë shokëve, që së bashku kishin filluar projektin e lirisë së Kosovës.

Në këtë ofensivë gjakatare, ai ra për të mos vdekur kurrë, ra komandanti dhe heroi Ilaz Kodra, bashkë me shumë luftëtarë të tjerë, ranë në altarin e lirisë së Kosovës.

Rroftë liria e Kosovës, sakrifica e madhe e shumë e shumë brezave dhe luftëtarëve të rënë për të!

Lavdi Komandantit Ilaz Kodra!

Lavdi të rënëve për liri!

Artan Nati/

“Ka vetëm një gjë që kam frikë: të mos jem i denjë për vuajtjet e mia”. Këto fjalë te Dostoyevskit më vinin shpesh në mendje duke parë dokumentarin “Fluturat” të shkruajtur dhe drejtuar nga Bujar Alimani dhe të sponsorizuar nga “Vatra” dega Çikago. Pasi u njohëm me këto heroina ose flutura, siç i quan autori, sjellja e të cilave në këtë ferr të komunizmit, ​​vuajtjet dhe dhimbjet e të cilave dëshmonte se liria e fundit e brendshme nuk mund të humbet. Mund të thuhet se ato ishin të denja për vuajtjet e tyre; mënyra se si ato duruan vuajtjet e tyre ishte një arritje e vërtetë e brendshme. Është kjo liri shpirtërore, e cila nuk mund të hiqet, që e bën jetën kuptimplote dhe të qëllimshme. Ato gjetën forcën të bëjnë lutjet e tyre dhe të shpresonin se një ditë zoti do të dëgjonte lutjet e tyre. Ato gjetën forcën e madhe të gjenin një gur nga kisha e shkatërruar nga komunizmi dhe të bënin lutjet e tyre para këtij guri, biles ta sillnin këtë gur deri në Amerikë dhe ta kthenin atë gur si engjëllin e tyre mbrojtës dhe kishën më të bukur në botë. Ato kuptuan se çdo gjë mund tu merrte regjimi antinjerëzor komunist, por kurrsesi lirinë e brendshme njerëzore, atë që të zgjidhnin qëndrimin e tyre në ato rrethana çnjerëzore, të zgjidhnin rrugën e tyre dhe tu tregonin botës mbarë se ato triumfuan dhe komunizmi u shkatërrua plotësisht në Shqipëri. Ok ndoshta jo plotësisht, kjo është edhe një nga arësyet që këto eksperienca të zgjojnë ndërgjegjen kombëtare se ashtu siç thotë George Santayana “Ata që nuk mund ta kujtojnë të kaluarën janë të dënuar ta përsërisin atë.”

Përse vallë thonë se ata që nuk njohin historinë janë të dënuar ta përsërisin atë? Niemöller ofron mësimin e historisë që ne e injorojmë për rrezikun tonë. Kërcënimi më i madh për demokracinë nuk vjen nga jashtë kufijve tanë, por nga brenda. Niemöller ishte një patriot i mirë që e donte vendin e tij, dhe së bashku me shumë të tjerë si ai, votoi në mënyrë naive për njeriun që solli Holokaustin dhe shkatërroi një pjesë të madhe të Evropës. Kur Niemöller e kuptoi gabimin e tij, ishte tepër vonë.

Fillimisht erdhën për socialistët dhe unë nuk fola, sepse nuk isha socialist. Pastaj erdhën për sindikalistët dhe unë nuk fola, sepse nuk isha sindikalist.Pastaj erdhën për të kërkuar hebrenjtë dhe unë nuk fola, sepse nuk isha hebre. Pastaj ata erdhën për mua – dhe nuk mbeti njeri që të fliste për mua. Ky citim i atribuohet pastorit të shquar gjerman Martin Niemöller.

Pas Luftës së Dytë Botërore, Niemöller foli hapur për bashkëfajësinë e tij të hershme në nazizëm dhe ndryshimin e tij eventual të zemrës. Fjalët e tij të fuqishme për fajin dhe përgjegjësinë rezonojnë edhe sot.

Pas çlirimit të vendit në 1944, ndodhi pushtimi nga komunizmi po aq i keq dhe ndoshta më i keq dhe një pjesë e madhe (fatkeqësishst) e shqiptarëve e brohoritën. Kur komunistët vodhën pasurinë e të ashtuquajtërve pasanikë, ne nuk folëm. Kur komunistët vranë dhe burgosën inteleltualët ne përsëri nuk folëm. Kur ata internuan “të shpronësuarit” dhe internuan këto flutura në kushte çnjerëzore përsëri ne nuk folëm. Kur erdhi rradha jonë për të na shpronësuar dhe detyruar të vepronim e jetonim si në burg ishte tepër vonë. Shpesh thuhet se ishin kohë të vështira, por harrojmë se kohët bëhen nga njerëzit dhe shpesh individët më të rrezikshëm nuk e bëjnë historinë vetë, por ndonjëherë një individ dhe kohët takohen për të prodhuar një ferr në tokë. Tragjedia më e madhe nuk është shtypja dhe mizoria e komunistëve, por heshtja ndaj kësaj nga njerëzit e mirë.

A nuk ndodhi kështu edhe në Shqipërinë e pas viteve 90?

Në fillim ish komunistët dhe ish spiunët e regjimit komunist hynë në partitë politike të gjithë spektrit dhe ne nuk folëm me pretekstin se ishim gjithëpërfshirës.

Pastaj ata morrën drejtimin e partive politike dhe ne nuk folëm sepse ata “do t,i rrëzonte koha”. Pastaj ata morrën qeverinë dhe institucionet dhe ne nuk folëm se kjo ishte demokracia. Pastaj ata morrën ekonominë dhe pronat tona dhe ne pamë që nuk kishte mbetur njeri për të na mbrojtur neve.

Dhe ja ku e gjejmë sot veten jashtë kufijve të atdheut përherë e më të huaj, pa të drejtë vote dhe përfaqësimi në vendin tonë. Sot Shqipëria udhëhiqet nga një bandë hajdutësh, partitë politike drejtohen nga njerëz të korruptuar e të kaluar të dyshimtë dhe askush atje nuk mendon se i detyrohet një falje publike këtyre fluturave të demokracisë, të persekutuarëve të regjimit, heronjve të demokracisë. Duke parë këto gra që edhe sot jetojnë me emocionet e dikursshme mendoj se është normale që të të ndihen të nervozuara sepse këto situata nuk janë normale, sepse ne të gjithë si shoqëri, por edhe institucionet e vendit i detyrohen atyre një falje të madhe, që ajo pjesë e shoqërisë e margjinalizuar në kohën e komunizmit të ndihet e përfshirë dhe e vlerësuar për sakrificat e tyre.

Fakti qe ne po flasim per kete ngjarje, qe njerezit jane revoltuar me kete status quo ne Shqiperi, që klasa politike është trembur dhe përjeton panik, tregon se vendi është në prag të një transformimi të thellë. Sot kombi ynë po përjeton momentin më kulminant historik me Kosovën e lirë e shtet i pavarur, dhe shqiptarët kudo janë përkrah aleatëve tanë perëndimor dhe ShBA-ve. Dalja e te rinjve në politikë ne Shqiperi tregon se vendi eshte ne ate moment historik qe sic thoshte Noli “Dhe një zë vengon nga lumi, më buçet, më zgjon nga gjumi…” Dhe ky zë është zëri i perëndimit që Shqipëria i përket historikisht, kulturalisht dhe gjeografikisht. E vetmja gjë e nevojshme për triumfin e së keqes është që njerëzit e mirë të mos bëjnë asgjë,

A do të jetojmë me ndjenjën e fajit për jetë, apo do të marrim përgjegjësi e të jetojmë me dinjitet, a do t’i japim kuptim sakrificave tona, apo do të jetojmë si struci me kokën e zhytur në rërë duke pretenduar se nuk ka ndodhur gjë. Sepse bota është në një gjendje të keqe, por gjithçka do të bëhet akoma më keq nëse secili prej nesh nuk bën më të mirën e tij, nqs gjithsecili nuk fiton lirinë e brendshme dhe t’i japi kuptim sakrificave të tij, ashtu si këto flutura i dhanë kuptim vuajtjeve të tyre.

Rafaela Prifti/

Java e dytë e protestave studentore pro-palestineze në universitetet amerikane dhe në Evropë ka bërë pjesë të diskutimit qëndrimin e tyre dhe vështirësinë që kanë drejtuesit e shkollave në situatën e krijuar. Lëvizja filloi në parkun e madh të Columbia University në Nju Jork javën e kaluar. Për studentët, shkeljet e të drejtave dhe shkalla e padrejtësisë në Gaza eklipson çdo gjë tjetër. Numri i të vdekurve, sipas të dhënave të Ministrisë së Shëndetësisë të Gazës, ka arritur në 30,000, lagje të tëra janë rrafshuar nga bombardimet izraelite. Forcat e Izraelit pengojnë hyrjen e ndihmave humanitare duke e rënduar edhe më shumë ekzistencën për të mbijetuarit. Studentët protestues e shikojnë këto si akte barbarizmi dhe kërkojnë të ndalohen investimet me kompanitë që financojnë luftën e Izraelit në Gaza. Protestat sjellin frymën e viteve ‘70 të demonstratave studentore kundër luftës në Vietnam apo kundër aparteidit në Afrikën e Jugut. Kërkesat e studentëve fokusohen në shkëputjen nga kompanitë që bëjnë biznes me Izraelin ose janë prodhues të armatimeve. Disa studentë i paraqesin protestat nga këndvështrimi i lirisë së fjalës.

Për krahun tjetër, dueli studentë-administratë ka më shumë në thelb demaskimin e agresorit dhe të drejtat e të shtypurve sesa të drejtën e fjalës. Dhe nëse e thjeshtësojmë edhe më tej, analistët vërejnë se kjo është përballje midis rendit dhe kaosit. Studentët kanë thyer rregullat e shkollës duke ngritur tenda në vende publike dhe duke prishur rendin. Në Vanderbilt njëzet studentë hynë me forcë në zyrën e presidentit të fakultetit duke lënduar një nga rojet e sigurisë. Në Universitetin e Texas-it forcat policore, të veshur me pajisje speciale, bllokuan studentët dhe arrestuan njëzet protestues.

Rregullat janë baza e sistemit dhe pa ato shoqëria rrëshqet në kaos, thonë drejtuesit e këtyre institucioneve. Në disa media protestuesit pro-palestinezë janë krahasuar me grupime të të bardhëve kundra integrimit racor në kohën e Presidentit Eisenhower, ose turma pa kontroll deri në grupime antisemite, siç i quajti Kryeministri i Izraelit Netanyahu. Por analogji të tilla nuk kanë fituar popullaritet. Arsyetimi se studentët janë ata që po thyejnë rregullat ka kundër-argumentin se as Izraeli nuk e ka respektuar ruajtjen e rendit duke ndërmarrë agresion në territorin palestinez, ndërsa të tjerë thonë se pikënisja është Hamasi ndërkohë që një pjesë besojnë se pushtimi izraelit është arsyeja e një konflikti të pandërprerë.

Pyetja është çfarë do të ndodhë më tej?

Protestat studentore vazhdojnë dhe ceremonitë e diplomimeve po afrojnë.

Columbia University ka njoftuar se kurset do vazhdojnë në modelin hibrid. Policia ka ndërhyrë në protestat studentore në Emerson College, shkollë private, si edhe në UPenn, në Texas dhe shtete të tjera. Në Northeastern University në Boston, njësitë policore nuk ishin në gjendje të mbronin protestuesit nga provokimi i një individi kundërprotestues, sipas njoftimeve nga vendi i ngjarjes. Gjatë ditës së sotme janë arrestuar qindra studentë të këtij universiteti.

Universiteti i Kalifornisë Jugore (University of Southern California) ku ka pasur një valë me protesta kundër luftës së Izraelit në Gaza, ka deri tani 100 protestues të arrestuar nga policia.

Sot USC njoftoi sot se ka anuluar pjesën kryesore të ceremonisë së diplomimit. Ky lajm ka dëshpëruar studentët që nuk patën ceremoni mature në vitin 2020 për shkak të Covid-it, dhe që tani nuk do kenë as ceremoni diplomimi nga universiteti.

Foto kortezi burningrosenu Sheshi i NEU pas arrestimeve të studentëve protestues https://www.instagram.com/p/C6RX01sOzhl/…