Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MESAZH FUNDVITI I KRYETARIT TË VATRËS

by

NGA Dr. GJON BUCAJ/

Të dashtun Vatranë,

Përzemërsisht ju uroj festat e fundvitit, me shëndet dhe gëzime në familjet tueja, në farfis dhe në rrethin e miqve e të dashamirëve, për shumë mot!

Festat fetare, si Bajrami që kremtuem para pak kohe dhe Krishtlindjet që festojmë në këto ditë, sjellin gëzim, paqë e lumtuni, dashuni për Zotin e për kombin, harmoni me njenitjetrin dhe solidarizim e kujdes për nevojtarët.

Viti i ri asht festë e mbarë botës, kohë gëzimi e argëtimi për të gjithë. Asht koha kur këthejmë mendjen mbrapa, bajmë bilancin e sukseseve dhe mungesave të vitit në mbarim; këqyrim perpara drejt detyrave që na presin në vitin e ri, të përkushtuem për t’i përballue me besim në suksesin e arritjeve të reja.

Për kombin shqiptar viti 2012 asht viti i manifestimeve të mëdha të festës madhështore të 100 vjetorit të pavarësisë, që u zhvilluen kudo jetojnë shqiptarë, në të gjitha trojet etnike dhe në diasporë, me kremtimet kulmore në Vlorë e Tiranë.

Për Vatrën 2012-a asht viti i kremtimit madhështor të 100 vjetorit të saj, i përkujtimit me nderim të themeluesëve dhe figuravet tjera që ia kushtuen jetën rilindjes kombëtare, fitores dhe ruejtjes së pavarësisë. Asht i dhimshëm fati i disave nga këta patriotë që u këthyen për t’i shërbye kombit në atdhe, por gjetën vdekjen nën regjimin e okupimit nga ideologjija e huej. Ata ende presin drejtësi.

Në Konferencën Shkencore që nisi me lutje fetare e përshëndetje nga krenët e klerit të besimevet tona, historianë e publicistë nga trojet shqiptare dhe nga diaspora, ligjëruen mbi rrethana e figura të periudhës së pavarësisë dhe mbi kontributin e Vatrës për pavarësinë dhe për miqësinë me Amerikën.

Lutjet dhe përshëndetjet e krenëve të klerit, përshëndetjet e Kryeministrit Berisha, të Ambasadorit Amerikan Arvizu, të Zavendëskryeministres Teuta Arifi, të Ministrit Ibrahim Makolli dhe të Princit Leka ishin vëlerësim gjithëkombëtar i Vatrës dhe i kremtimit të 100 vjetorit të themelimit të saj.

Pjesëmarrja në darkë nga të gjitha trojet dhe nga diaspora shqiptare e Europës dhe e Amerikës, zyrtarë shqiptarë dhe amerikanë, përfaqësuesët ma të lartë të klerit, delegacione e udhëheqës shoqatash dhe institucionesh, me praninë dhe me përshëndetjet e tyne i dhanë solemnitet të madh kremtimit. U prit me entuzjazëm leximi i mesazhevet uruese nga Presidentja e Kosovës Atifete Jahjaga, Kryetarja e Parlamentit të Shqipnisë Jozefina Topalli, e Akademikut Mark Krasniqi, Ipeshkvit Arbresh të Lungros në Kalabri, Ercole Lupinaci dhe e Kryetarit të nderit të të Vatrës, z. Agim Karagjozi, sjellë nga i biri, Zuhdiu.

Pjesëmarrja në Konferencën Shkencore me ligjeratë e zotit Alexander Arvizu, Ambasador i Amerikës në Tiranë, dhe prania e tij në darkën solemne, dëshmoi vëlerat historike shqiptaro-amerikane të Vatrës.

Do të mbetet historike prania e prijsëve ma të lartë klerikë të besimevet tona, në frymën kombëtare të trashigueme nga Rilindësat, si dishmi e harmonisë së shqiptarëvet me besime të ndryshme, shtyllë mbështetëse në themelin e kombit tonë.

Ky që shkoi, për Vatrën asht edhe viti i shtimit të degëve. Përveç dy degëve të maparshme, në Washington me kryetare zonja Merita Bajraktari-McCormack dhe në Michigan me kryetar z. Alfons Grishaj, këtë vit u themeluen edhe tri degë tjera me radhë, në zonën West Palm Beach të shtetit Florida, kryetar z. Kolec Ndoja nga Pompano, në Hudson Valley në New York, kryetar z. Elmi Berisha dhe në Jacksonville, Florida, me kryetar z. Adriatik Spahiu. Parashihet të hapen edhe degë tjera në disa qytete të Amerikës ku ka shumë shqiptarë të interesuem për t’i shërbye çashtjes kombëtare me anë të Vatrës.

Mund të themi se viti 2012 ishte vit suksesesh për Vatrën. Entuzjazmi i frymëzuem prej kremtimit të 100 vjetroit, themelimi i degëve të reja, promovime librash me vëlerë kombëtare, vizitat në vende historike në vendlindje në përkujtim të disa figurave kombëtare, si dhe fryma e 100 vjetorit të pavarësisë, janë shenja që tregojnë moralin e lartë të Vatranëvet, të cilët kanë dhanë nji kontribut të jasshtëzakonshëm për realizimin e sukseseve.

Me këtë entuzjazëm dhe moral të lartë do të përballojmë detyrat e reja që na presin në vitin e ri 2013. Krijimi i degëve tjera, shtimi i antarëve të Vatrës, përpjekjet për të afrue rreth sa ma shumë antarë të tij, me nnji vemendje të posaçme për të rijt që ushqehen me idealizëm kombëtar, mbajtja e gazetës “Dielli” dhe synimi për t’a nxjerrë ma shpesh, gatishmënija për t’u gjtë prezent me qendrimet e Vatrës në dobi të Kombit ku dhe kurëdo që paraqitet nevoja, janë disa nga sfidat që na presin. Por kryesisht ky do të jetë viti i Kuvendit të Përgjithshëm të Vatrës.

Mbasi nuk u realizue Kuvendi në vitin e 100 vjetorit të Vatrës, do të synojmë përvjetorin e parë të shkullit të dytë. Mendoj se fundi i prillit do të ishte koha ma e përshtatshme. Pergatitjet do të jenë jo të lehta, pse duhet të kemi edhe degë tjera funksionuese, do të përshtatet kohëve të reja pjesa e rregullimit administrativ të Kanunores, pa luejtë pikat parimore, do të formulohet misioni i saj me vizion të gjanë dhe nji platformë kombëtare.

Në krye të platformës duhet të jetë Bashkimi Kombëtar dhe përkrahja e parezerva e çashtje çame. Shqiptarët janë në rrugë të mbarë për t’u bashkue, integrimi ndërshqiptar asht në rritje, abetarja unike në Shqipni e Kosovë asht nji fillim shumë shpresëdhanës, por duhet të unifikohet e të hyjë në përdorim në të gjitha shkollat shqipe, në trojet shqiptare dhe në diasporë. Duhet unifikue edhe tekstet tjera, të historisë kombëtare në rend të parë. Krijimi i institucioneve të përbashëta kulturore e sportive dhe ekonomike. Duhet të arrihet, në këtë mënyrë, bashkimi shpirtnor sa ma i fortë, që të jemi de facto të bashkuem kur të integrohemi në Europë. Gjatë kremtimit të 100 vjetorit të pavarësisë patriotizmi asht rritë dhe duhet kultivue në mënyrë të vazhdueshme por dhe me kujdes pët të evitue teprina (eksese). Asht realistik dhe shumë i qëlluem trumbetimi i bashkimit të shqiptarëvet në Europë.

Vatra duhet të vazhdojë thirrjet që shoqnia shqiptare në përgjithësi, jo vetëm në Shqipni, duhet të shkëputet nga trashigimia e së kaluemes komuniste Disa shenja inkurajuese shifen me largimin e disa prokurorëve por dhe duhet të bahen përpjekje ma të mëdha në këtë drejtim. Denimi i krimeve të komunizmit, aplikimi i ligjit të lustracionit, përpjekje për mëkamjen e shtresës së ish të përsekutuemëvet, vëlersimi objektiv i figuravet kombëtare që komunizmi i ka përndjekë, vra e masakrue ata që i ka nxanë dhe etiketue me epitetet ma të pa drejta dhe të pameritueme.

Dhe nji herë, Gëzue Festat të gjithëvet! Atyne që kanë humbë të dashtunit e tyne këtë vit, pritshi gëzime tash a mbas.

Dibra my Mother land

by

Emin Eddie Egriu/

Dibra has been on my mind continuously ever since I brought my mother’s remains in 1998 to rest next to my father. May they rest in peace!
Many might get angry with me after some of things that I have to say, and this I do not mind because I will speak with my heart and will express what I believe.
As a child I remember drinking directly from the lake as I swiped the top of the water and drank the pure water of nature and tasted the best water ever till this day of my life, when I visited Dibra in 1998 the lake was filthy with plastic bottles floating from Radika to the edge of Dibra and the pure nature of it was no longer there, this I find a disaster, a crime, an unforgivable sin. Still it did not end here, the day after I arrived I went to rest my Mother at a cemetery a place our angels are resting and all I seen was rubbish all around it especially in rout to get to it. Again as a child the only thing that I remember that had to be done was removing the weeds and bushes not garbage as I seen on this day.
After three days of mourning and waiting for guests to share their respect to my Mother I went by hill top that I used to play as a child and saw the house I was born in and the beauty that I remember when I was a little boy, the last time I had seen this was when my father sent me in 1976 and I had imagined how or why we had left such beautiful land behind us and now living in the United States, I knew the answer to why, but I had questions about it because Dibra is so beautiful. The answer to my question is my father was seeking freedom and better opportunity for him and for us, the riches we had in Dibra because my father was living financially very well as he was one, of not many that were self-employed in the days of the Iron fist Communism, so called socialism, I remember his friends and ex workers telling me that my Father had American riches here and he did not need money as many others who leave their homes for a better economy for their families. This I can tell you that my father had no interest in riches, the interest he had was freedom and not just for him but for all of his people as he invested every dime for the cause. This I can say freely because many of you from Dibra know and say this about the Egriu family, “they are no good for themselves because they are only good for others”. Some of you might look at this statement that I just said, as not a good thing to say. This I say proudly, this tells you that all we want to do is help other and this means that we are not selfish or for ourselves. So have faith my fellow Dibrans as I want to you have a better life and a better economy in the land that we both come from and let me extend my olive branch and ask for your forgiveness for all the years that I have not done anything for you and have neglected my homeland for all of my lifetime as I always wanted to do something but did not know what and how to go about it. The contributions that my Father Abedin Din Egriu my Brother Naxhi John Egriu and my Uncle Ibrahim Egriu have done for our people in general is something that many of you will never forget, now it is my turn to try and continue the great values that they fought for and are leaving with us. I will try my best to help and to change your lives and bring back the beauty that Dibra once was. We are a people that are highly respected and have strong values.
Now comes the criticism of why Dibra is in shambles and has not prospered as many other have. Over the years I have been educating myself and have watched from the outside and giving our so called representative’s a chance to do their jobs, the ones here and the ones there, and it’s sad to say but they have not done nothing but make promises to you and or rob you of what should have rightfully been yours, example; your Schools are in shamble, your roads are as old as Dibra, your economy is one of the poorest in Macedonia, your unemployment in Dibra is what about 80% and the Dibrans unemployment here is about 8% and more than half live here in the USA… The sad part is that all we do is build homes in Dibra, so that we can say that we have a beautiful home there and guess what no one lives in them. Imagine all those millions of dollars were invested in our economy and manufacturing and education systems do you think that Dibra would have more than half of its population here, I don’t think so I think many of us would still be there, because here we work full time and when I say full time I mean average of 16 hour days.
Let’s talk a little about (Sociata Dibra Atdhetare) in Staten Island NY, I hear that you in Dibra have many complaints about them not doing anything for you and that they have never really done much. Yes I agree with you, but who do we blame for this the leaders the board or people, I have to say all three, the leaders have not been able to keep the people united, the board has always been divided, and the people have never really been involved. Reason for this because we all have one big problem, that is why him or why not me or he is no good or he is doing it for himself on and on…….. I ask that you stop your bullshit and lets help each other move forward, because I know this for a fact that many of the people that have been trying to help, you held them back, because this or that, this or that is not the answer, unity is the answer let’s take advantage of each other and help each other do the right thing so that we can all Love each other as we do our children good or bad. How come when you travel you are proud to say that you are from Dibra and that you tell others that we are the best at everything, so let’s take that pride and bring us together to challenge our needs as ONE! Sociata Dibra is having there elections this month, I ask that whoever is chosen to be the Board of directors and the President that you all set your differences aside and support them and enforce them to do the right things because let’s not forget that when Sociata Dibra speaks they speak for all of Dibra and this is why you need to be involved. It seems like when you are invited to parties, wedding, sports, and even for a card game or a drink you jump, so why not jump for your children, show them that we care not just for our own but for all our children…. Let’s show the rest of our people that we know how to get things done!
Many of you know that I together with others have founded a new movement called PUSH (Programi Unik Shqiptar) and you might say that, “oh just another organization” first we are not an organization we are a group of people that want to unite all as one to bring all the different organizations together so that we can finally resolve our causes and strengthen our people to give us the freedom that is rightfully ours. Just had our first meeting in Dibra Club in Staten Island NY with some other organizations at this meeting and many just sitting in the back playing chess and having a drink just listening had nothing to do with the meeting, however when the meeting started they were all listening and I believe that they enjoyed what they heard because at the end of the meeting they all became members of PUSH, these are the people that usually do not even want to hear about meetings or organizations, but what they saw and heard they have never even imagined that what Push was talking about would even take place, however they saw that we have a very sincere and honest mission and they saw that our meeting had support from the majority that participated in our meeting. Why have I even mentioned our meeting because we will work endlessly to unite and liberate and create a better life for all as we move forward to the next generation.
In a general message to others I Emin Eddie Egriu challenge this mission to better my home town due to the fact that as the saying goes you must start fixing things at home first, and this is what I will do first as I challenge to UNITE our people across the Balkans!

Consider me being the child that need his mother.
If the baby doesn’t cry the Mother won’t feed it!
PUSH (Programi Unik Shqiptar)
Founder/President
Emin Eddie Egriu

 

KOMEDIA E PARTIVE: U NGJALL NGA IDEALISTËT/U RUAJT NGA RASTET\ U VRA NGA POLITIKANËT

by

SHKROI: Faik KONICA/

Korrespondenca e mikut t’one të kthiellt, Francesco Argondizza, që “Dielli” boton në numër të sotmë, na heq përsëri vërejtjen mi reziqet që e rethojnë Shqipërinë. Kur popujt dëshërojnë paqe dhe kërkojnë marëveshje e mëiqësi në mes tyre, aventurierët e politikë nërkombëtare si Mussolini dhe Pashicci e shkojnë kohën duke bërë plane për të turbulluar qetësin e botës, për të derdhur përsëri gjak, dhe për të shtuar mjerimet që rendojnë si plumb i nxehtë në kurriz e në shpirt të njerëzisë. Nuk është punë aq e lehtë të prishet një Shtet i vendosur, dhe s’duhet të na trembet aqë shumë syri. Atë lakmi ccakalle që kanë sot, fqinjtë t’anë e kishin dhe die. Ish më lehtë të prishej die se sa sot Shqipëria; më lehtë në kohë të Konferencës së Parisit, kur Shqipëria nuk ish edhe e njohur si Shtet dhe armiqt’ e saj flisjin si shokë dhe aliatë të nderuar të Fuqive të Mbëdha mundëse, se sa sot që Shqipëria jo vetëm është një Shtet i njohur po mer pjesë dhe në Lidhje të Kombeve. Pastaj, ka sot n’Evropë burra si Radicc-i i Kroatisë dhe Morel-i i Inglisë, fytyra fisnike që përfaqësojnë ndërgjegjjen e njerëzisë dhe zëri i të cilëve, i shtrënguar të heshtë gjer die nga gishtërinjt’ e hekurt të despotismave e të censurave të lindura nga lufta, dëgjohen tani anë mb’anë të botës dhe janë të zotët të bashkojnë për veprim gjithë forcat morale të dheut.
Jo. Nuk besoj se Shqipëria është në rezik, – të pakën jo dhe për shumë kohë. Po kjo s’do të thotë se jemi të siguruar në ccdo rast dhe në ccdo mënyrë.
Asnjë Shtet nuk është i siguruar plotësisht dhe pa konditë. Nuk është nevojë të kërkojmë shëmbëlla në histori të shkuar, arrin të hedhim një sy në historin’ e sotme, për të kuptuar se Shtetet, si njerëzit, lindin, riten dhe vdesin, – dhe ca vdesin që në foshnjëri, nga sëmundjet ose nga aksidentet. Në qoftë se anarkia, e cila mbretëron që katër vjet e tëhu në Shqipëri vazhdon dhe ca kohë, ahere optimisma s’ka vent dhe trëmbem se dicc do të ngjasë. Le të kemi shpresë se të vetë-qojturve “udhë-heqës” do t’u vijnë
menttë dhe punët do të shtrohen. Po në qoftë se e papritura ngjet, në qoftë se Shqipëria – fjalë fatale – vdes, ahere munt pa ccpifje të shkruajmë këto fjalë në gur të varrit të saj:

U NGJALL NGA IDEALISTËT
U RUAJT NGA RASTET
U VRA NGA POLITIKANËT

Po. S’ka dyshim se politikanët – turma e erët e njerësve që e përdorin politikën jo si një udhë po si një qëllim – kanë zënë t’i vënë kazmën Shqipërisë. Unë që s’këndoj kurrë gazetat e Shqipërisë (e kam ccfaqur arësyen tjatër herë), zura këto javët e fundit t’i këndoj me regull që të kuptoj rrjedhjet politike të vendit, dhe gjer tani nuk arrita të zbuloj gjësendi. Këtu këtje, nonjë artikull i veccuar ccfaq te bërësi një ndienjë të problemeve të mbëdha që janë shtruar përpara Shqipërisë; po përgjithësisht s’duket gjëkundi filli i pakëputur i mendimeve të përgjithëshme, po vetëm një bisedim i rëmbyer hollësirash, detajesh.
Për shembëll, le të marrim reformën e kodit. Pse duan t’a reformojnë dhe me cc’frymë do t’ reformohet? S’meret vesh mirë. A duan t’a shkurtojnë kodin dhe t’i përmbledhin gjithë kanunet në një pakicë faqesh, sicc bëri tani shpejt Japoni, gjë për të cilën ky vent u lëvdua nga juristët, se shumësia e kanuneve është një sëmundje dhe një pengim? Po të kishin një ide t’atillë reformatorët t’anë, ahere ja një fill udhëheqës, një mendim i përgjithëshm: arsyeja e reformës do t’ish simplifikimi. – A duan t’i lënë më tepër liri njeriut dhe të shkurtojnë gjer në kufirin më të ngushtë nërhyrjen e Shtetit në punët individuale, dhe jo si në Prusi ku për të ndruar odë duhet të kërkosh leje nga opolicia, sistem skllavërie i kopiuar gjer më një pikë dhe nga Turqia? Ja përsëri një fill udhëheqës: zgjerimi i lirive individuale dhe pakësimi i pengimeve të vëna nga Shteti. – A duan të kenë kanune më elastike, më t’ epëshme, dhe jo rigide pa nevojë, – si për shembëll në Skolland ku ka shumë forma martese: përpara një njeriu feje, ose përpara registar-it, ose përpara miqsh të thirur si dëshmonjës në shtëpi, etj., të gjitha forma legale, kurse në Francë ka vetëm një formë legale dhe do s’do je i shtrënguar t’i bindësh asaj forme? Ahere, ha bhë thatër fill udhë-heqës: të reformuarit e kodit për të kallur ane mb’anë një epërsi më të madhe në formalitetet. Munt të vazhdojmë duke dhënë shembëlla të tjera. Këto arrijnë për të treguar se një reformë, që të jetë reformë e dobishme, duhet të ketë një fill udhëheqës, një frymë përmirësonjëse të re. Në këtë reformë të kodit, s’shohim për kundrë veç se një ndryshim. Po çdo ndryshim nuk është doemos një përparim. Dhe po të përmbledhim fjalët e reformonjësve dhe fjalët e kundërshtarëve do të gjejmë këto mendime: Reformonjësit duan t’a reformojnë kodin e sotmë se s’janë mësuar me të, kundërshtarët e mprojnë se janë stërvitur pas tij. As gjë tjatër.
Që Shqipëtarët, në çdo çap të jetës politike dhe sociale, tërhiqen nga hollësirat dhe kurrë nga mendimi i përgjithëshëm; dhe nga ana tjatër, që Shqipëtarët kujtojnë se çdo ndryshim është përparim: – ato janë dy fakte që duhet t’i kenë vënë re gjithë vëzhgonjësit e shvillimeve në të katër vjetët e fundit. Patmë këto ditë një provë tjatër në të “themeluarit” e dy “partive” të “ra”. Asnjë nga këto të dy “parti” s’ka nonjë gjë të re brenda, as njerës të
rinj as parime të ra: njerëzit jan’ ata që i kemi njohur në disa partira të tjera, – parti “‘nacionaliste”, “popullore”, “përparimtare”, “liberale” dhe s’di se ç’emëra të tjera me -ore, -are, -ale ose -atre: po kurdohere ”the same old damned thing”, një grup njerëzish që nuk i lith as një e shkuar e përbashkm: as dashuria për një ideal të përbashkët, po vetëm ca inate e ca interesa të çastit. E vetëma gjë e re ketu jan’ emërat e “partive”, emëra që s’kan’ asnjë kuptim të caktuar: fjala “demokrat” ësht’ aq’ elastike, sa ka ngjarë shumë herë të meret për flamur mbulonjës nga reaksionarët më të tërbuar; sa për fjalën “radikal”, kjo ësht edhe me elastike, -aq’ elastike sa më Sërbi “radikale” një kohë quhej partia rusofile, në Francë “radikale” ka qenë partia që lëftonte lidhjen e Shtetit me Kishën Katholike, n’Ingli “radikale” jan’ ata liberalë që anojnë nga partia e punëtorëve, dhe n’Amerikë më në fund fjala “radikal” është një emër i mbuluar për të thënë socialist. Aqë kuptime sa edhe vende. S’munt të mohojmë se në të dy “partitë” që u themeluan ka njerës të mirë; përveç kësaj, sekretarët që të dy partive janë miqatë t’anë, dhe nukë munt të vënë në dyshim kthiellësin’ e qëllimeve të tyre. Po dhe njerës të mirë shumë herë bien viktima të rrethit e të rasteve. Themelimi (i cili do të mbetet themelim në kartë vetëm) i të dy partive të ra, nuk është veç se një lodrë fjalësh, – një ndryshim etikete, ndryshim që Shqipëtarët pas zakonit të tyre e kujtojnë përparim. Po a do t’ gënjehet Populli? Besoj që jo.
Besoj që Populli kur të shohë se gjith’ ata njerës që i kanë dalë një mot më parë n’emër të një partie tjatër dhe tre vjet më parë n’emër të një partie tjatër prapë, do të thotë me vete të tij se këta njerës tallen me të, dhe do t’u kthejë kurrizin. Dhe do t’ votojë pas mendjes tij, – do t’votojë për njerëzit e “ndershëm”, pa vënë re maska, etiketa, dhe emëra. Kemi shvilluar shumë herë në këto shtylla mendimin që një vent nukë munt të qeveriset mire po s’pati dy parti t’ organizuara, po parti në kuptimin e vërtetë të fjalës, do me thënë parti që kanë një parim udhëheqës të kthiellt, një program me hollësira të caktuara mirë, me anëtarë besnikë e të patundur, dhe me një kryetar të njohur e të dëgjuar. Që të gjitha këto mungojnë në Shqipëri. Dhe kur na çfaqen dy parti pa kokë, pa trup, dhe veçan pa frymë, besojmë se nuk do t’gënjehet njeri me etiketa, – etiketa që janë dhe fallse, se etiketa e vërtetë e që të dy partive në fjalë duhej t’ish “konservative e matur”; që t’i çquajme duke marë hua një fjalë nga jargoni i parlamentit të Francës, njëra munt të quhet “parti centre-gauche” dhe tjatëra “parti centredroit’: S’shohim, gjë tjatër n’ato “partira”.
Po pse te humbasim kohën? Populli u ngop me gënjeshtra. Ka humbur besimin në politikanët. Dhe Populli s’ka aspakë faj, se politikanët më të vërtet s’meritojnë aspakë besim. Aherë ç’do të dalë nga zgjedhjet? Hiç gjësendi. Populli shqipëtar – si popujt e tjerë të Ballkanit, si Grekët për shembëll që një-qint vjet me radhë s’kanë patur veç se partira personash, “Trikupiste” dhe “Delijaniste”, “Venizeliste” dhe “Kostandiniste” – do t’ grupohet pas personave. Populli Shqipëtar do t’votojë për njerëzit “më të ndershëm”, dhe Perëndia e di se ç’farë njerës jan’ ata që Populli i gjykon të ndershëm.
Përpara një kauzi ballkanik si ky, është më kot të thajmë gurmazin duke predikuar në shkretëtirë. Besojmë se detyra e vatrës është paskëtaj të rij’ e paanëshme, duke stërvitur Popullin për një të nesërme më të kthiellt dhe duke përkrahur, çdo guvernë që të japë ca garantira të paka ndërgjegjjeje dhe pune, pa kërkuar nga ky brez i korruptuar gjëra të pamundura.

Botuar më 1924

ZAKONI I SKLLAVERISE….

by

Vetëm të larkmët duhet të dinë një gjë: skllevët që përmentmë, spiunë të mbetur nga regjimet e shkuara të Shqipërisë, s’kanë të bëjnë fare me VATREN. Vërtet lehin, lëpijnë, futin hundën në çdo deriçkë, – po as një në dhjetë s’ësht’ anëtar i Federatës që kam nderin të kryesoj. Dhe në qofshin shtat’ a tetë gjithsej, jan’ asish që hyjnë të pavënë re nga dera kur e gjejnë të hapur, po dalin me elegancë nga penxheria kur zbulohen prej kujdestarëve të shtëpisë…

SHKROI: Faik KONICA, 

Skllavëria, si çdo pësim tjatër, pasi rëndon ca kohë në kurriz, bëhet më në funt një zakon i pëlqyer, dhe ata që e mbajnë mi xverk e durojnë me gëzim. Veçan atyreve që lindin skllav, u është skllavëria si një natyr’ e dytë dhe ata jo vetëm s’marin vesh çdo me thënë liri, po ndiejnë një farë urrejtje për mprojtësit e lirisë dhe ushqejnë respektin më të thellë për tiranët ekspertë të shkopit dhe të zinxhirit.
Këto që thomi s’janë theori të thata. Kemi fakte historike që i provojnë. Dini të gjithë se që më 1861 e gjer më 1865, u-bë n’Amerikë një luftë civile e madhe në mes të Shteteve të Veriut e të Shteteve të Jugës. Veriu, me Lincolnin si President, i qojti gjithë skllevët të lirë. Juga nuk pëlqeu këtë veprim. Juga deshi t’a mbajë skllavërinë si një institutë legale, dhe u-nda nga Veriu duke u-prokllamuar një republikë më vete me Jefferson Davis-in si President. Fundin e di çdo njeri: Juga u-munt, Amerika u bashkua përsëri, dhe skllaveria u-çduk për gjithënjë. Lincoln-i u-vra në mbarim të luftës. Davis-i rojti gjer më 1889, si njeri prevat, -dhe bukuria është se çngjau kur vdiq ky njeri që kish derdhur aqë gjak për të mprojtur skllaverinë: ngjau kjo gjë e çuditshme, që dymij ish-skllev vazhduan duke qarë qivurin e Davis-it! Shikoni forcën e zakonit: skllavi i çliruar kish zemrën dhe dashurinë të lidhur me armikun e çlirimit.
Kur qenka ashtu natyra e njeriut, a është çudi që një shumicë Shqipëtarësh të kenë në shpirt të tyre adhurimin e zgjedhës? Bij, nipër, stërnipër skllevësh, skllev vetë, fjala liri nuk është për ta veç se një gjë misterioze dhe e rezikshme, e cila duhet ose lëftuar ose pritur me të ftohtë. Çudia është se kemi dhe n’Amerike një shumicë nga këta skllev qesharakë dhe të poshtër. Të lirë nga krahët, truri i tyre është i lidhur me zinxhirë. Dhe është bukuri të vazhdojë njeriu sielljet e kësaj kopeje. Posa u tepëron pakë kohë nga puna, ata nukë dalin të marrin erën e paqme që të qërojnë mëlçit’ e tyre nga mikrobi i oftikës, – po venë si gjërpërinj nga “konak” në “konak” dhe nga dyqan në dyqan dyke bërë propagandë kundër Fushatës. – “Ç’ësht’ ajo parti liberale?” thonë skllevët. “Ne kemi një guvernë, dhe duhet t’a mprojmë. Ato që bën guverna janë të mira. Populli në Shqipëri ësht’ i kënaqur. Mos dëgjoni çpifjet, se paratë do t’ju venë humbur”. Dhe fjalët e tyre gjejnë përkrahje nga një turm’ e errët spiunësh dhe larosh, – pseudotregëtarë gjysmë t’egër që janë në të dhënë faliment e sipër, batakçinj t’ardhur në mes të Shqipëtarëve s’dihet nga ku dhe me ç’porosi, varangjelistë të paqytetëruar me kurrizin “den-baba-den” të zbutur nga shkopi, kumarxhinj, dembelë, etj. Kjo turme, e palarë në gjithë kuptimet e fjalës, ka disa qëllime të fshehta, – dhe një qëllim sheshit, që është: të mos bëhet Shqipëria një Shtet modern i shtënë në themele të shëndosha, po të mbetet një vent i turbull dhe i dobët, i lehtë për të përmbysur kur lakmia e fqive të gjejë rastin.
Vetëm të larkmët duhet të dinë një gjë: skllevët që përmentmë, spiunë të mbetur nga regjimet e shkuara të Shqipërisë, s’kanë të bëjnë fare me VATREN. Vërtet lehin, lëpijnë, futin hundën në çdo deriçkë, – po as një në dhjetë s’ësht’ anëtar i Federatës që kam nderin të kryesoj. Dhe në qofshin shtat’ a tetë gjithsej, jan’ asish që hyjnë të pavënë re nga dera kur e gjejnë të hapur, po dalin me elegancë nga penxheria kur zbulohen prej kujdestarëve të shtëpisë.
Puna është sheshit. VATRA ka lëftuar dhe lëfton për një Shqipëri moderne, serioze dhe të nderuar. Partia liberale që u-organizua në Shqipëri, do t’mundohet të fitojë shumicën në zgjedhjet, që të vërë në veprim idealet e VATRES. Ju pëlqen ky mendim? Përkraheni me sa ju mundet Partine Liberale duke mos u vënë veshin larove, të cilët pa fjalë do të bëjnë zanatin e tyre.

Botuar më 1923

NË PRAG TË 100-VJETORIT TË DYTË

by

Nga Frank Shkreli/

Anë e mbanë trojeve shqiptare në Ballkan dhe gjithku  jetojnë shqiptarët anë e mban  botës, muajin që kaloi u festua denjësisht 100-vjetori i Pavarësisë Kombëtare, duke kujtuar me solemnitet dhe duke nderuar burrat dhe gratë të cilët kanë sakrifikuar jetën dhe kanë kontribuar me talentet e tyre për të siguruar këtë pavarësi dhe liri që gëzon dhe që festoi  kombi shqiptar.  Shekulli i parë ishte një shekull sakrificash dhe heroizmash, pushtimesh e diktaturë komuniste, me të gjitha të mirat e të këqiat, me gjithë sukseset dhe dështimet — këtë vit që po merr fund — u shënua dhe u celebrua me krenari, 100-vjetë i të qenët shqiptar.  Shekulli i kaluar dhe luftërat heroike të shqiptarëve gjatë shekujve të më parëshëm, për të realizuar më në fund këtë pavarësi 100-vjeçare, ishin tepër domethënse për kombin. Imponimet e historisë dhe të rrethanave të kohërave kombin shqiptar e kanë bërë ai që është sot, i ndarë dhe i përçarë në pesë shtete, pothuaj si asnjë popull tjetër në botë, megjithëse me shekuj jeton në një hapësirë homogjene etnike.

Por megjithë këtë histori të dhimbëshme, 100-vjetët e ardhëshëm janë ekskluzivisht në dorë të shqiptarëve për të krijuar dhe ndërtuar një të ardhëme ashtu siç e dëshirojnë vet shqiptarët, duke marrë përsipër përgjegjësitë dhe obligimet si indidvidë dhe si shoqëri, por mbi të gjitha si komb. Dhe si të tillë, duke pyetur vetveten, nëse gjëndja e sotëme në të cilën gjëndet kombi shqiptar është e pranueshme dhe nëqoftse jo, çfarë duhet bërë? Duke iu përgjigjur kësaj pyetjeje, secili ka rolin e vet për të luajtur por edhe përgjegjësitë, si anëtar i denjë i kombit të vet.

Gjergj Kastrioti — Skendërbe, Lidhja e Prizrenit, si dhe patriotët, në krye me Ismail Qemalin, të cilët 100-vjetë më parë shpallën Pavarësinë Kombëtare, kishin një vizion të qartë dhe të vendosur për të ardhmen e kombit shqiptar. Ata ishin burra të mençur, të flakët në patriotizëm dhe të përkushtuar, jo ndaj interesave personale, por ndaj parimeve të tyre kombëtare dhe dashurisë për Atdheun, që më në fund pas 500-vjetë pushtimi osman, bënë që ”Shqipëria me sot të bëhet më vete, e lirë e mosvarme”.

Ndërsa po mbyllen festimet e 100-vjetorit të parë të Pavarësisë Kombëtare dhe ndërkohë që fillon shekulli i dytë i shqiptarëve, cili është vizioni për të ardhmen e kombit që e dëshiron brezi i sotëm i shqiptarëve — ky brez i privilegjuar i cili udhëhoqi dhe me krenari mori pjesë në festimet e 100-vjetorit të shpalljes së Pavarësisë — për ta bërë Shqipërinë  dhe për ta radhitur kombin shqiptar me kombet e tjera evropiane, aty ku historia ia caktoi vendin?

Them brez i privilegjuar sepse në çerek shekullin e kaluar ky brez ishte dëshmitar dhe në shumë raste edhe pjesëmarrës në sigurimin e lirisë dhe në rivendosjen dhe zgjërimin e të drejtave dhe lirive individuale dhe kombëtare për të gjithë shqiptarët. Shqiptarët kudo që janë, kurrë më parë nuk kanë gëzuar më shumë të drejta dhe liri se sot. Historia ka filluar të ndreqë gabimet dhe disfatat që ka pësuar kombi ynë gjatë shekujsh, ashtuqë ëndërra e rilindasve të shkojë në vend. Karl Sandburg, shkrimtari dhe poeti amerikan ka thënë se asgjë nuk ndodhë, nëqoftse më së pari nuk fillon si ëndërrë. Dhe sipas Eleanor Rusvelt e ardhmja është e atyre që besojnë në bukurinë e ëndërrave të veta.  Ëndërra e rilindasve të kombit shqiptar është në realizim e sipër, por është tani në dorë të këtij brezi të shqiptarëve — e sidomos të klasës politike në të gjitha trojet — që liria që gëzojnë sot shqiptarët të forcohet, të konsolidohet dhe të përjetësohet, ashtuqë ëndërra e tyre të bëhet realitet dhe të shkojë në vend amaneti i rilindasve patriotë.

Ku janë sot patriotët dhe heronjtë e kohës moderne? Fatbardhësisht, rrethanat historike sot janë të tilla, se për të qenë hero nuk është e nevojshme dhe as e detyrueshme që doemosdo duhet të japësh jetën për kauzën e lirisë ose të pavarësisë së kombit tend.   Por ama, për të konsoliduar dhe për të gëzuar lirinë e sotëme për çdo shqiptar, ashtu siç dëshironin patriotët e Shpalljes së Pavarësisë, nevojitet ndihma e Zotit dhe bashkimi me mend e me zemër me njëri tjetrin — pa dallim — për qëllime dhe ide të përbashkëta, ashtuqë të realizohet vizioni i para-ardhësve për një komb të lirë e të bashkuar.  Sepse, për ndryshe, siç kemi mësuar gjatë historisë së kombit shqiptar, armiqtë e lirisë dhe të pavarësisë së shqiptarëve, në mungesë të këtij bashkimi ideshë e qëllimi nga vet elita shqiptare, do të vazhdojnë të përdorin si gjithëherë metoda të ndryshme në interes të tyre dhe në dëm të shqiptarëve, për të manipuluar dhe shtrëmbëruar historinë e kombit shqiptar.

Nënshkruesit e Shpalljes së Pavarësisë Kombëtare me ndihmën e Zotit dhe të bashkuar rreth një ideje dhe qëllimi të përbashkët, kërkuan jo vetëm lirinë dhe pavarësinë për popullin e vet por në të njëjtën kohë edhe rivendosjen e të drejtave të kombit të tyre që i ishin grabitur gjatë shekujve, pa pëlqimin dhe kundër vullnetit të tij. Ideja e tyre ishte liria personale, vet-qeverisja dhe bashkimi kombëtar. Megjithëse, ata fatkeqsisht nuk e gëzuan pavarësinë, idealet e tyre mbijetuan, por që ato të lulëzojnë, kërkohet angazhim dhe dedikim i plotë dhe serioz ndaj këtyre parimeve.

Kështuqë ndërsa fillon 100-vjetori i dytë i pavarësisë kombëtare të shqiptarëve, le të ndalemi dhe të falenderojmë të Madhin Zot dhe rilindasit largpamës për vizionin e tyre, për një komb dinamik të bashkuar në liri dhe pavarësi.

Këtu në Amerikë thuhet se lufta për sigurimin e lirisë në të vërtetë nuk fitohet kurrë, dhe se ruajtja e lirisë është një proces që nuk mbaron asnjëherë. Mbrojtja e lirisë individuale dhe kombëtare është një obligim dhe përpjekje e vazhdueshme e çdo gjenerate.

Në prag të 100-vjetorit të dytë mbetet aq shumë për t’u bërë. Me sigurimin e pavarësisë kombëtare, duhet tani të punohet për pavarësinë e individit dhe për të drejta të barabarta për të gjithë, por edhe për sigurimin e mundësive që çdo shqiptar e shqiptare të zhvillojë potencialin e tij ose të saj për të qenë të aftë të kontribojnë për veten dhe shoqërinë.   Për të krijuar një shoqëri që nuk bazohet në frikë, as nga shteti as nga krimi, por një shoqëri e cila vepron si individ dhe si komunitet për të përmirësuar jetën e çdo njërit, ashtuqë secilit t’i jepet mundësia që të zhvillojë kapacitetet e veta mendore, intelektuale dhe fizike për mirëqenjen e vet, të shoqërisë në të cilën jeton dhe në interest të kombit.

Le të jetë shekulli i dytë i Pavarësisë Kombëtare një shekull shprese, bashkimi, arsyeje, mirëkuptimi me njëri tjetrin dhe ndryshimesh pozitive, por të jetë gjithashtu edhe një shekull lirie dhe integriteti personal dhe kombëtar.  Të jetë gjithashtu edhe një shekull kur udhëheqsit e sotëm shqiptarë të të gjitha trevave dhe të gjitha bindjeve politike — të mos kenë frikë nga e ardhmja — por të punojnë me seriozitetin më të madh për një imazh të kombit shqiptar në arenën ndërkombëtare, i cili rrjedhë nga bindja dhe krenaria e realizimit të ëndërrës së rilindasve të kombit shqiptar.