Ekonomi – Page 177 – Dielli

Federata e Ballkanit-Perendimor, nje utopi europiane e shekullit te XXI?

July 15, 2017 by dgreca

TIRANE-BEOGRAD, NJE RRUGE E RE QE DO TE NDERTOJE EUROPA E SHEKULLIT TE XXI, MBI NJE SHTRAT TE PERGJAKUR TE SHEKULLIT TE XX./

(Federata e Ballkanit-Perendimor, nje utopi europiane e shekullit te XXI, e ngritur mbi utopine europiane te shekullit te XX, Jugosllavine, e cila me shperberjen e saj u la me gjakun e popujve jo serb)

NGA PETRO DANGELLIA/

Me fillimin e mijevjecarit te III pas lindjes se krishtit, pikerisht ne vitin 2000, ne kancelerite diplomatike te disa shteteve europiane u mendua per ngjizjen e nje femije, te cilin pasi e krijuan e pagezuan me nje emer te bukur, “Viset e Ballkanit-Perendimor”. Kumbari i kesaj femije ishte Franca, mikja e vjeter e serbeve dhe grekeve. Kush ishte ky femije i mbare, cfare e lidhte dhe ku dallonte ai nga Jugosllavia plake, e vdekur ne vitin 1999. Per te kuptuar se c’eshte ky femije, kthehemi 100 vjet prapa dhe shikojme se si lindi nje femije tjeter, qe u plak dhe vdiq ne vitin 1999.

Ne vitin 1919 Europa Plake, nga mitra e saj e pergjakur, lindi femijen e fundit dhe e pagezoi me emrin Mbreteria Jugosllave. Ne kete mbreteri futi edhe gjysmen e shqiptareve. Me te drejte nje jo europian (themi jo europian per nje qe nuk ka ment e nje europiani) do te pyeste: Po shqiptaret sllave jane, dhe ne se nuk jane sllave, cfare kerkojne ata ne nje mbreteri sllave?!!!

Kesaj pyetje, me aq ment sa kam, po mundohem t’i jap pergjigje une. Ne gabohem, me ndreqni. Si cdo mbreteri, edhe kjo mbreteri kishte nevoje per sklleverit e saj; dhe europianet si te mencur qe ishin, nuk mund te krijonin nje mbreteri pa skllever. Prandaj, ndane nga kopeja e shqiptareve gjysmen e tyre dhe ua dhane sllaveve te jugut, qe t’i perdornin per c’tu vinte per dore. Jugosllavet, prej shqiptareve qe u rane per hise, ca i vrane, ca i burgosen, ca i degdisen ne Kostamoni, ne Turqi, dhe ata qe mbeten brenda mbreterise u perpoqen t’i konvertonin ne sllave.

Aty nga mesi i shekullit te XX ne Jugosllavi pushtetin e mori nje mbret i kuq, i cili e perzuri mbretin me gjak blu. Ky mbret meqenese ishte i kuq, i kembeu emrin mbreterise dhe e quajti Republika Federative Jugosllave. Ky mbret i kuq e kishte emrin Josif. Ai mori bekimin e carit te Rusise, edhe ai me emrin Josif. Dy Josifet u muarren vesh, qe edhe gjysma tjeter e shqiptareve, qe kishte mbetur jashte mbreterise se vjeter, te futej brenda mbreterise dhe te quhej “principata e shtate jugosllave”. Madje, dy Josifet, donin qe te fusnin ne kete thes me emrin federate, gjithe sllavet e Ballkanit. Por bullgaret, sado qe ruset i kane mik per koke, si kokeforte qe jane, nuk pranuan. Mirepo, fati i shqiptareve dhe numri ters, shtate, qe dy Josifet donin t’u vinin; beri qe dy Josifet te ziheshin me njeri tjetrin per “mustaqet e Celos”. Keshtu, Shqiperia, e “lindur me kemishe” dhe e mbrojtur nga Zoti, shpetoi kesaj here.

Tani, qe te mos zgjatemi ne muhabet. Te gjithe e dime, qe dhjete vjetet e fundit te shekullit te XX, te mijevjecarit te ll, Jugosllavia plake mbyti ne gjak, veten dhe popujt qe kishte nen vete. Shqiptaret nen Jugosllavi, ne kapercyell te shekullit te fundit te mijevjecarit te ll, ngriten krye, rrembyen armet dhe kerkuan te clirohen nga zgjedha njeshekullore. Ne krah atyre u dolen anglo-saksonet. Shqiptaret e jugosllavise krijuan shtetin e tyre me emer sllav, Kosovo. Europianet varen turinjte dhe ua mbajten “vath ne vesh” kete shqiptareve.

Pikerisht nga ky “vath ne vesh” do tu vijne ca te keqia shqiptareve te Kosoves, por edhe atyre te Shqiperise. E fundit nga keto ishte Gjykata Speciale, e cila nuk eshte gje tjeter, por nje gjykate e ngritur nga europianet per te ndeshkuar shqiptaret qe moren armet dhe ju kundervune planeve qe kishte Europa. Por ka dhe me, Franca ua vuri “kufirin tek thana”, pra tek lumi i Ibrit shqiptareve, duke ja lene veriun e Mitrovices serbeve. Por ka edhe me, Europa, 60.000 serbeve te Kosoves u la 20 vende ne parlamentin e shtetit te Kosoves, sikur keta te ishin 600.000. Por ka edhe me, Europa e Krishtere, qendrat historike te shqiptareve i ktheu me ligj si qendra historike te serbeve. Ka dhe shume, e shume nga ky “vath ne vesh”, si planet e plakut Ahtisari. Por ketu nuk eshte vendi t’i tregojme te gjitha.

“Vathi ne vesh” i Europes u tregon shqiptareve se zot per ju, jam une, dhe jo ata “pertej detit”. Une ju copetova me 1913, une ju fus nen serbet edhe me 2013. Mesazhi eshte i qarte: Ju shqiptare, kudo qe jeni, asnjehere mos t’ju shkoje ne mendje te rrembeni armet dhe te ndryshoni bemat e Mia (Europes). Ne te kundert do te ndeshkoheni. Nuk donit ju, qe nje pjese e juaja te qendronte nen Serbi (Kosova); Atehere une ju fus te gjitheve nen Serbi (Kosove Shqiperi, shqiptaret e Maqedonise dhe ata te Malit te Zi). Doni me per Belulin!!

Meraku mbetet merak, thote populli. Dhe Europa, o e krijon prape Jugosllavine, o plas!!!

Historite, na tregon Drejtori i Akademise Diplomatike te MPJ te Shqiperise, Shaban Murati ne librin e vet “Profile te Diplomacise Europiane ne Ballkan”; fillojne qysh ne vitin 2000:

“…Nje fantazme e rrezikshme sillet korridoreve te zyrave te BE-se ne Bruksel. Kjo eshte fantazma e jugosllavizmit, e cila enderron te krijoje ish-Jugosllavine. (Serbi, Mal i Zi, Maqedoni, Bosnje-Hercegovine, Kosove dhe Shqiperi)…Jehonen e kesaj fantazme e beri gjermani Hans Koshnik…ne fakt propozimi i Koshnikut nuk eshte ndonje gje e re, sepse qe nga viti 2000, zyrtarisht termi “Ballkan Perendimor” u imponua nga diplomatet franceze…”(vepra ne fjale, artikulli “Integrim rajonal apo Jugosllavizim Rajonal”, dt.08.05.2005, faqe 54)

“…Nga pikepamja strategjike, kjo nuk eshte e re per Brukselin, ku nostalgjiket projugosllave jane, per fat te keq, ende te shumte ne numer…formuluan konceptin e imponuar dhe pa baza teorike, juridike dhe gjeografike te “Ballkanit Perendimor” ne vitin 2000, e deri tek krijimi i nje zone te perbashket “te tregtise se lire”, e cila do te shnderohet edhe ne nje bashkim doganor te vendeve te “Ballkanit Perendimor”, shihet si nje ide fikse e atyre qarqeve shteterore dhe diplomatike europiane, qe insistojne ne modelimin ne formen e ish Jugosllavise. Fantazma jugosllave shetit ne mendjet dhe zyrat diplomatike te BE-se…”(vepra ne fjale, artikulli “Fantazma Jugosllave shetit ne BE”, dt.05.02.2006, faqe 88)

Me tej, vazhdon profesor Murati: “Ne disa shtete anetare te BE ka ende zyrtare te larte, qe vuajne nga sindroma e jugosllavizmit me qender Serbine dhe qe enderrojne ta fusin sebashku ne BE kete ”grup jugosllav”, qe ata i kane vene emrin e sajuar “Ballkan Perendimor”. Kjo sindrome arkaike…mund te shkaktoje qe, neser, te paguaje per Serbine, edhe Kosova, edhe Shqiperia …”(vepra ne fjale, dt.20.03.2005, faqe 49)

Po shqiptaret cfare bejne, do te pyesni Ju. Po ua rrefej. Nje ish minister i jashtem i Shqiperise shkon para do kohesh ne Beograd, ku nuk kerkon asgje dhe sic thote populli, shkoi shul dhe erdhi lloz. Por ajo u quajt nje vizite historike.

Vazhdojme me tej. Ne qershor te vitit 2013, ne kulmim e fushates elektorale ne ndihme te koalicionit “Per nje Shqiperi Europiane”, dy udheheqesit e dy partive te majta, ne mbyllje te fushates elektorale ne qytetin e Shkodres, ne podiumin e dy partive shqiptare, duket ish presidenti Serb Boris Tadic . Cfare i lidh me ish presidentin serb dy udheheqesit politike shqiptare?!!! Per kete precedent te rralle Asnje nuk foli. Nuk folen partite e djathta. Nuk foli asnje politikan, i djathte, apo i majte qofte; pavaresisht se ne parlament ngrihen si gjela dhe bejne patriotin. Nuk foli asnje media. Megjithese nga mengjesi ne darke, kakarisin dhe u shurdhojne veshet shqiptareve me lloj lloj lajmesh. Nuk foli asnje analist, as nga te varurit dhe as nga ata te “pavarurit”. Nuk foli asnje gazetar, ose sic e quajne veten moderator, as nga ata “pa dinjitet”, dhe as nga ata “dinjitozet”, te cilet ne emisionet e tyre “patriotike” na tregojne fotografite mbi ura. Nje politikan serb ne mes te politikaneve shqiptare, ngjante si ujku ne mes te deleve. A ishte kjo nje ogur i mire, apo nje ogur i keq, koha do ta tregoje.

Po kush eshte Boris Tadic? Ja cfare na thote per te profesor Murati:

Me 23 dhjetor te vitit 2004, kryeministri V.Koshtunica, kryeparlamentari P.Markovic dhe presidenti B.Tadic, leshuan nje deklarate te perbashket ku kercenojne komisionerin e BE-se, per Bosnjen lordin Pedi Eshdaun dhe komunitetin nderkombetar, se Serbia ka interesa partikolare per “Serpska Republiken”…me date 22 dhjetor 2004 parlamenti serb miratoi ligjin per reabilitimin e cetnikeve, krimineleve serbe te Luftes se Dyte Boterore…Me 1 shkurt 2006 Presidenti i Serbise B.Tadic deklaroi me nje megalomani tipike se “Serbia eshte qendra gjeostrategjike e Rajonit“…Boris Tadic, duke qene ne nje vizite zyrtare ne Sarajeve me 29 qershor 2006, ju bashkangjit qendrimeve separatiste te serbeve te Bosnjes me deklaraten, se eshte e pamundur qe komuniteti nderkombetar te kundershtoje referendumin serb per pavaresi ne Bosnje…ne Kroaci Boris Tadici perseriti oferten e vitit 1991 te Miloshevicit per ndarjen e Bosnje-Herxegovines, ne Maqedoni kerkoi perseri te shiste kerkesen efmere per kufirin Maqedoni-Kosove, ne Sarajeve hodhi poshte kerkesat e drejta te Bosnje-Herxegovines per separacionet e luftes, qe Serbia duhet t’i paguaje popullit te Bosnjes per masakrat dhe shkaterimet qe i shkaktoi me 1992-1995…

…Boris Tadici duket me shume si nje hibrid i nje fytyre te re, me dizenjon e nje fytyre te vjeter, te politikes serbe…Qendrimet dhe deklaratat kryesore te Boris Tadicit ne Zagreb, Podgorice, Shkup dhe Sarajeve ishin mbi nje platforme kompromisi me nacionalizmin serb, e cila megjithe retoriken demokratike; duket sikur ka dale nga MEMORANDUMI FAMEKEQ I AKADEMISE SERBE, qe u be platforme ideologjike e agresioneve serbe kunder gjithe popujve joserbe ne ish-Jugosllavi, memorandum qe mban edhe firmen babait te tij, LUBOMIR TADICIT.

Ky ishte i ftuari i dy partive te medha te majta ne mitingun elektoral ne Shkoder ne qershor te vitit 2013. Si nje rast i rralle, por per here te pare pas 22 vjetesh, ne Shkodren qe ishte bastion i se djathtes, pas zgjedhjeve te qershorit 2013, fitoi e majta. Me te drejte mund te shtrojme pyetjen: Mos valle ajo fitoi ne Shkoder me mbeshtetjen e Serbise?!!!

Ja cfare na thote profesor Murati lidhur me te majtet shqiptare, qe kane qene ne pushtet pas vitit 2000:

“Eshte per te ardhur keq qe ish-udheheqes te Shqiperise, me mendjelehtesine me te madhe, kur ishin ne postet e tyre, nga me te lartat e shtetit shqiptar, profeconin se ne fillim duhet te behet integrimi rajonal e pastaj integrimi europian i rajonit, nje formule derivate e modelit jugosllav te Ballkanit ”(vepra ne fjale, artikulli “Fantazma Jugosllave shetit ne BE”, dt.05.02.2006, faqe 89).

Me te drejte shtrojme pyetjen: Mos valle prania e Tadicit ne Shkoder, ka qene uvertura e krijimit te Jugosllavise se Re, me te keqe se e para. Kjo pasi ne te paren ishin edhe sllovenet dhe kroatet dhe mungonte Shqiperia. Ne kete te dyten kemi vetem serbe te Serbise, serbe te Malit te Zi, serbe te Bosnje-Herxegovines, serbe te Maqedonise edhe se fundmi, si qershia mbi torte edhe serbet e Kosoves. Serbe dhe serbe dhe serbe prape, serbe te pasosur dhe shume nate. Cfare pune kane shqiptaret ne nje shtet sllav me dominim absolut te serbeve?!!! C’duan shqiptaret ne mes te zogorise?!!!

Jemi nga muaji nentor 2013, muaji i festave kombetare. Bash ne prag te ketyre festave, Ministri i Jashtem i Shqiperise flet per nje vizite “historike” te kryeministrit shqiptar ne Serbi. Nuk shkoi disa muaj dhe kete e konfirmoi zv.kryeministri i Serbise. Ja ku mbritem ne muajin prill 2014 dhe vete kryeministri, nepermjet nje gazete serbe, u jep “sihariqin” shqiptareve se do te shkoje ne Serbi. Si do te shkoje, si ai…ne dasem, per muaj mjalti do te shkoje? Cfare plane te erreta fsheh ky udhetim?!!! A ka marre mandat nga shqiptaret, per ate qe ka nder mend te beje? A mendon se shqiptaret do t’ia falin, nese ai ka ne mendje ndonje tradheti kombetare?!!!

Mbase europianet i kane premtuar statusin ne kembim te marteses se Shqiperise me Serbine. Pasi kjo pune nuk ka filluar sot. Krushka Europe ka 15 vjet qe merret me kete pune. Europianet kane thene: Ne fillim realizoni “tregtine e lire”. Kjo pike eshte realizuar, pasi qeveria paraardhese aq shume e ka zhvilluar tregtine e lire me Serbine, aq sa mallrat e skaduara serbe kane mbytur Shqiperine. Kesaj “tregtie te lire” i sherben edhe e ashtuquajtura “Rruga e Kombit”, e cila ne te vertete eshte “Rruga e serbeve” per te dale ne Adriatikun shqiptar. Investimet strategjike per energjine dhe tregtine energjitike, qeveria e meparshme i ka lidhur me Serbine. Shume koncesione dhe investime ne Shqiperi u jane dhene firmave me origjine serbe. Ne vazhdim te kesaj, qeveria e sotme, kur ishte ne opozite, cirrej se Fazllicit i ishte dhene tenederi i linjes se interkonjuksionit Shqiperi-Kosove. Ndersa sot, kjo qeveri perfundoi punen e nisur nga qeveria e meparshme, dhe po Fazllicit ja dha tenderin.

Mbase edhe fakti, qe qeveria shqiptare nuk e can shume koken per Radiken, kete aresye ka. Pasi mendon se se shpejti do te jemi nje shtet me sllavet. Keshtuqe derdhet Radika ne Drin, apo derdhet ne Vardar, njesoj eshte. “Vaji mbetet ne lakra”. Mire me Radiken. Po per Vjosen pse nuk can koken? Apo ka plane qe ne te ardhmen i gjithe lumi Vjose t’i kaloje Greqise, nga burimi deri ne gryke-derdhje. Matotheos! Zoti na ruajte!

Europianet kane thene: Ne vazhdim, pasi te keni zhvilluar “tregtine e lire” me njeri tjatrin, hiqni doganat dhe beni bashkimin doganor. Per te mos rene ne sy, fillimisht qeveria e jone do te heqe doganat me Kosoven. Kosova do te heqe doganat me Serbine. Ja ku u realizua edhe bashkimi doganor Shqiperi-Serbi, pa cak pa bam.

Kjo nuk ka asnje ndryshim nga parapergatitjet e bashkangjitjes se Shqiperise si republike e shtate Jugosllavise ne vitet 1946-1948. Ne ate kohe qeveria shqiptare hoqi doganat me Jugosllavine dhe realizoi paritetin midis lekut dhe dinarit jugosllav. Pasojat e ketij veprimi qene rrenuese per ekonomine shqiptare. Leku shqiptar, qe ishte i forte u shkaterua. Heqja e doganave dhe pariteti i monedhave beri qe mallrat shqiptare jugosllavet t’i blenin me ca letra pa vlere si ishte, dinari. Tregu shqiptar u boshatis nga mallrat e nevojes se pare, te cilat i rrembyen serbet e urritur. Kete politike kapitulluese e njeh mire z.Kristo Frasheri, i cili ne ate kohe ka punuar ne Banken e Shqiperise. Kete politike kapitulluese dhe shkaterrimtare per ekonomine shqiptare ne ate kohe e ka kundershtuar ashper dhe drejte i madhi Dhimiter Pasko, shkrimtari me i dashur i femijve shqiptare, autori i “Xinxifillos”, njeriu i mire Mitrush Kuteli.

Keshtu, pasi te jete realizuar bashkimi ekonomik; bashkimi politik do te jete nje formalitet. Ja ku u realizua edhe “bashkim-vellazerimi” i ri pas 70 vjetesh midis sllaveve, serbeve dhe shqiptareve. Eshte po ai “bashkim-vellazerim” qe realizuan dy Josifet ne mes te shekullit te kaluar. Por me nje ndryshim, ai qe nje “bashkim-vellazerim” midis proletareve dhe komunisteve serbe dhe atyre shqiptare; Ky i sotmi eshte nje “bashkim-vellazerim” midis borgjezise serbe dhe politikaneve gjakprishur shqiptare.

Mbase ne mbeshtetje te ketij bashkimi rajonal BE, pikerisht ne vitet 2000 ka nxitur krijimin e Nismes Adriatiko Joniane (NAJ), e cila u zyrtarizua në Ankona, Itali, më 20 Maj 2000. Në aktivitetin themelues morën pjesë shtate vende, midis të cilëve ishte edhe Shqipëria. Sot vendet anëtare të NAJ-it janë tetë dhe përkatësisht Shqipëria, Bosnje dhe Hercegovina, Kroacia, Mali i Zi, Greqia, Italia, Serbia dhe Sllovenia. Qartazi duket qe i teti eshte Serbia.

Nje profan me te drejte mund te thote se Serbia merr pjese ne kete Nisme, pasi ajo ka dalje ne detin Adriatik, apo detin Jon. Jo miq te dashur. Serbia nuk ka dalje jo vetem ne keto dy dete. Por nuk ka dalje ne asnje det te botes. Serbia ka vetem kufi tokesor. Por kete te vertete e di gjithe bota, por BE nuk e njeh gjeografine, ajo nuk e di qe Serbia nuk ka dalje ne detin Jon dhe ate Adriatik. Per BE 2+2=5. Disa shtete te fuqishme ne BE dhe qarqet e tyre kane interesa te vecanta ne Serbi. Vertet Serbia nuk ka dalje ne det. Por, per disa shtete te Europes Qendrore rruga per te dale ne disa dete, kalon nepermjet Serbise. Pra, Serbia te dashur miq “ka dalje ne det”, ose medomosdo dhe me cdo menyre duhet te dale ne det, nepermjet bashkangjitjes me shtetet qe kane dalje ne det. Pra, nuk eshte cudi qe “Nisma Adriatiko-Joniane” te jete nje suport per shtetin e ri jugosllav ne Ballkan, qe per te mashtruar popujt i vendosin emra te bukur “Ballkani Perendimor”, “Nisma Adriatiko-Joniane” etj. Qofsha i gabuar! Per ta bere me te plote konvertimin nga “Shtete Joniane-Adriatik” ne “Shtete Jugosllav ballkanik”, cyten shqiptaret qe te dalin vete e te propozojne qe tek shtetet detare te futen edhe Kosova me Maqedonine.

Kjo nismë,- vijoi më tej kryeministri Rama,- synon ta kthejë Adriatikun dhe Jonin, në një liqen të madh dhe të pasur të Europës së bashkuar, si një instrument për zgjidhje të përbashkëta për makro-rajonin”.

Keto jane cudira te papara. Tre shtete qe nuk kane pare ndonjehere det me sy, Serbi, Maqedoni dhe Kosove i bashkangjiten nje aleance te shteteve bregdetare!!!!

Vazhdojme me “Nismen” dhe daljen ne det. Serbia megjithese nuk ka dalje ne det, por nepermjet Danubit eshte pjese e rruges lumore me te madhe te Europes, sidomos asaj qendrore. Kesaj po ti shtojme edhe lumenjte Morava dhe Vardar, te cilet Serbia, Maqedonia dhe Greqia duan t’i bejne te lundrueshem; atehere Serbia del ne detin Egje. Por nepermjet ketyre lumenjve, neqoftese kthehen te lundrueshem, del ne detin Egje edhe Gjermania me Austrine, kete te mos e harojme. Pra nderhyrjet per Radiken mund te vijne qe nga larg. Me rruge tokesore nepermjet Kosoves dhe Shqiperise (“Rruges se Kombit”) Serbia del ne detin Adriatik. Serbia eshte nje shtet ne udhekryq. Prandaj Europa (shtetet qendrore te saj) kerkon te ndertoje nje shtet te madh me qender Serbine, ku nepermjet saj, te kete dalje ne disa dete. Pare ne kete kendveshtrim, pritja qe ju be kryeministrit shqiptar ne Gjermani dhe Austri dhe mbeshtetja, qe ju dha prej tyre, nuk eshte cudi qe lidhet me kete projekt. Ne do ju fusim ne BE, Ju do te futenii ne zgjedhen serbe. Ndryshe BE-ne shikojeni me dylbi. Franca po eshte nje mike disa shekullore e serbeve. Hollanda shkon pas Frances dhe Gjermanise. Italia e do rrugen te hapur Durres-Beograd. Atehere kjo eshte BE. Po Inglitera. Po SHBA. Do te jene dakort me kete shtet amalgame te serbeve me shqiptaret. Nuk e dime.

Cfare fiton Shqiperia ne kete rast? Shqiperise, si lemoshe, i japin statusin e futjes ne Europe. Por a e meritojne politikanet shqiptare futjen e Shqiperise ne BE? Neqoftese do te me pyesnin mua si qytetar, une do te thosha se Shqiperia nuk e meriton te hyje ne Europe. Pasi ne Shqiperi nuk ekzistojne ato standarte qe gezojne qytetaret e europiane. Shqiperia eshte plot me plehra. Shqiperia i ka rruget me gropa dhe balte. Qytetaret shqiptare i hedhin plehrat akoma nga ballkoni ne rruge. Ne Shqiperi shteti nuk kontrollon ushqimet qe u jep te hane shtetasit e vet. Ne Shqiperi shteti nuk u siguron barnat shtetasve te shtruar ne spitale. Ne Shqiperi ka nje Universitet per 100 student. Ne Shqiperi ka nje varferi te tejskajshme migjeniane. Qytetaret europiane nuk vuajne per buken e gojes, ashtu sic vuajne 40 per qind e qytetareve shqiptare. Qytetaret europiane nuk jane te sunduar nga politikane bandite, vrastare, reptile dhe hajdute te babezitur, ashtu sic sundohen qytetaret shqiptare.

Po a e meritojne shqiptaret si komb dhe si race, qe Europa, pas 500 vjetesh ndarje, t’i beje pjese te saj. Po e meritojne. Shqiperia vete eshte Europe. Europa zanafillen e saj e ka ne gadishullin e Hemit. Shqiptaret, per nga cilesite dhe virtutet e tyre (jo politikanet shqiptare, te cilet jane race zvaranikesh), jane me shume se europiane. Shqiptaret jane nje komb i qyteteruar mijeravjecar. Qyteterimi i tyre filloi me Pellazget dhe vazhdoi me Iliret, Dardanet, Epirotet. Por ky qyteterim i shkelqyer u nderpre me dhune nga pushtimi romak 1500-1700 vjecar dhe pushtimi osman 500 vjecar. 2200 vjet nderprerje nuk jane pak. Megjithate, shqiptaret ne genin e tyre, ruajten qyterimin e te pareve te tyre, intelektin dhe zotesine si race.

Me sa duket, me kete miratim qorthi te platformave europiane per rikrijimin e Jugosllavise me nje emer te ri mashtrues per shqiptaret “Viset e Ballkanit Perendimor”; qeverite shqiptare qe nga viti 2000 e kendej, dashje pa dashje, i jane futur rruges se tradhetise kombetare. Kjo nuk ka asnje ndryshim nga ajo qe deshironte te realizonte Esat Pashe Toptani me 1914, plot para 100 vjetesh. Edhe ai donte ta fuste Shqiperine nen sundimin e Serbise. Veshjet, kostumet dhe aktoret ndryshojne, cfaqja dhe drama shqiptare mbetet e njejte edhe pas 100 vjetesh. Shqiptare tregohuni vigjilente! Ata qe e kane drejtuar Shqiperine keto 100 vitet e fundit, nuk e kane pase per gje qe ta shesin Shqiperine per interesat e tyre personale.

Thote populli: Jane bere hesapet pa hanxhine. Dhe hanxhiu eshte populli shqiptar, te cilin qarqet europiane dhe politikanet servile shqiptare (kudo qe jane) nuk e kane llogaritur.

Asnjehere shqiptaret nuk do te pranojne nje sundim te serbeve.

Asnjehere ata nuk do te pranojne te jene ne nje shtet me sllavet, e per me teper me serbet.

Ashtu sic nuk mund te rine nen nje cati, djajte me engjejte. Ashtu nuk mund te rine nen nje shtet, serbet me shqiptaret.

Europianet te mendohen mire: Nga martesa qe ata mendojne te bejne do te linde nje monster, nje perbindesh, si minotauri i lashtesise.

Europa e krishtere, eshte mire qe t’i rrije sa me larg MEKATIT.

Po i mbyll keto shenime me fjalet profetike te Shaban Muratit:

“Eshte ANTIHISTORIKE cdo perpjekje per rikrijimin e nje Jugosllavie me emrin “Ballkani perendimor”, te drejtuar nga Serbia. Me te nuk do te fitonte as integrimi, as STABILIZIMI dhe as europianizimi i Ballkanit” (vepra ne fjale, artikulli “Integrim rajonal apo Jugosllavizim Rajonal”, dt.08.05.2005, faqe 57).

ZOTI E RUAJTE SHQIPERINE DHE SHQIPTARET!!!

Petro Dangellia, 30 prill 2014.

P.s. Samiti i Triestes nuk beri gje tjeter vecse e konsakroi kete Jugosllavi te Redhe shtroi udhen ligjerisht drejt krijimit te saj.

Ne kete kuader futet edhe dhenia e “Kryqit te Legjionit te Nderit” kryeministrit shqiptar nga ish kryeministri francez ne emr te te ish Presidentit Francez, i cili as qe denjoi te merrte pjese ne ceremoni. Kuptimi eshte ky. Ne po te japim kryqin per punen qe ke bere dhe ate qe do te besh per futjen e shqiptareve nen Serbine. Ai kryq me kujton kryqin e marre nga kryetradhetari shqiptar Esat Pashe Toptani.

Sot ne diten e marrjes se Bastijes me topa, me ngjethet mishte kur mendoj se ne shqiptaret do te duhet te derdhim perseri gjak per te shpetuar nga roberia serbe me bekimin e Europes plake, qe sot e kesaj dite nuk na ka kerkuar ndjese per gjakosjen dhe copetimin e trojeve tona me 1913.

(Petro Dangellia 14 korrik 2017)

Kosova, integrim evropian e bashkëpunim rajonal

July 13, 2017 by dgreca

-Kryeministri Mustafa në takimin qendror të Samitit të Triestes/

ZKM-03

-Orientim shumë i qartë i qytetarëve të Republikës së Kosovës për rrugën evropiane dhe se alternativën e vetme e shohim këtë rrugë, dhe përkrahemi nga ju që ta kapërcejmë këtë rrugë.

ZKM-05

Në Trieste, kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa dhe kryeministrat e vendeve të Ballkanit Perëndimor, në praninë e personaliteteve evropiane, kanë nënshkruar Traktatin e Komunitetit të Transportit, marrëveshje me rëndësi për thellimin e bashkëpunimit ndërmjet vendeve të rajonit si dhe në raport me BE-në dhe shtetet e saj/
TRIESTE, 12 Korrik 2017-Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, mori sot pjesë në Samitin e Triestes ku ishin të pranishëm liderët e disa shteteve të BE-së dhe kryeministrat e shteteve të Ballkanit Perëndimor.

Në takimin qendror ku Republika e Kosovës përfaqësohej nga kryeministri Isa Mustafa, ishin të pranishëm edhe kryeministri i Italisë, njëkohësisht organizatori i Samitit, Paolo Gentiloni, kancelarja gjermane Angela Merkel, presidenti i Francës, Emmanuel Macron, sekretari i shtetit për Punë të Jashtme të Britanisë së Madhe, Boris Johnson, si dhe përfaqësuesja e lartë e BE-së, Federica Mogherini e personalitete tjera.

Para të pranishmëve, kryeministri Mustafa fillimisht foli për rëndësinë e kësaj iniciative e cila ka krijuar një perspektivë të rëndësishme të bashkëpunimit dhe të komunikimit ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor.

“Unë shpresoj shumë që ky bashkëpunim do të na përgatis në rrugën e integrimit tonë në Bashkimin Evropian, dhe nuk e shoh në asnjë rast si formë të zëvendësimit të përkohshëm të kësaj rruge tonë”, tha kryeministri.

Kryeministri Mustafa më tej theksoi të arriturat dhe zhvillimet aktuale në Kosovë.

“Ne në Kosovë tani jemi në fazën e konstituimit të Kuvendit të Republikës së Kosovës, pas zgjedhjeve të qershorit, dhe të themelimit të Qeverisë së re, por jam i kënaqur që mund të rikonfirmoj se edhe nga këto zgjedhje del një orientim shumë i qartë i qytetarëve të Republikës së Kosovës për rrugën evropiane dhe se alternativën e vetme e shohim këtë rrugë, dhe përkrahemi nga ju që ta kapërcejmë këtë rrugë.
Ne kemi arrit që gjatë kësaj periudhe të realizojmë bashkëpunim të mirë me Bashkimin Evropian, tani po punojmë në implementimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit, po punojmë në implementimin e Marrëveshjes Kornizë për Programet e Bashkimit Evropian, kemi përmbushur 94 nga 95 kriteret për liberalizimin e vizave, dhe shpresojmë që edhe kriterin e fundit do ta përmbushim. Ky kriter nuk ka të bëjë fare me kontekstin në mes të Kosovës dhe Malit të Zi, sepse Mali i Zi ka qenë shumë korrekt dhe ne jemi të bindur që puna është kryer në mënyrë korrekte, por është çështje e jona e brendshme dhe vlerësojmë se këtë proces ne do ta përfundojmë.
Ne po ashtu jemi shumë të interesuar që të qojmë përpara bashkëpunimin ekonomik të vendit tonë me vendet e Ballkanit Perëndimor. Shohim interes të madh në këtë hapësirë ekonomike rajonale, qoftë në tërheqjen e investimeve të huaja në këtë hapësirë, qoftë në zgjidhjen e problemit të papunësisë, me të cilin ne në Kosovë veçmas jemi të ballafaquar, sepse kemi papunësinë shumë të lartë sidomos të grave dhe të të rinjve. Kemi po ashtu edhe papunësinë strukturore e cila ka ndodh për shkak të ndryshimit të strukturës së ekonomisë, por mund t’ju them po ashtu që vitet e fundit kemi arrit edhe rritje relativisht të lartë të GDP-së, prej 4 për qind, për dy vitet e fundit, që siguron se ne mund të përmbajmë këtë rritje ekonomike, por edhe se duhet të kemi bashkëpunim më të mirë me vendet tjera.
Në suaza të realizimit të këtij bashkëpunimi, ne shohim nevojën që të bashkëpunojmë me Qeverinë e Bosnje dhe Hercegovinës në zgjedhjen e problemi të vizave, në mënyrë që mos të kemi pengesa në qarkullimin e njerëzve dhe të mallrave me Bosnjen. Kemi po ashtu nevojë që me Serbinë ta zgjedhim problemin sa i përket njohjes së certifikatave të mallrave fitosanitare, certifikatave të origjinës së mallit dhe certifikatave të cilësisë. Unë shfrytëzoj rastin që t’i uroj zgjedhjen kryeministres së re të Serbisë, e cila është këtu, dhe po ashtu të shpreh gatishmërinë që ne të vazhdojmë dialogun me Serbinë dhe të zgjidhim të gjitha çështjet përmes procesit të dialogut.
Kemi nevojë po ashtu që me Serbinë aktualisht të zgjedhim problemin e energjisë dhe transmisionit i cili ka mbetur i papërdorshëm dhe në të cilin kemi investime rreth 70 milionë euro me përkrahjen e qeverisë gjermane dhe Bankës Gjermane për Zhvillim, që kemi realizuar së bashku me Shqipërinë.
Unë konsideroj se përmes këtij bashkëpunimi do të arrijmë që të zgjidhim problemin e konkurrueshmërisë, që Kosova e ka sidomos me konkurrencën në tregun e Bashkimit Evropian, për çfarë kemi nevojë që ta mbështesim njëri-tjetrin dhe të arrijmë që të kemi suksese më të larta. Sikurse e kemi përkrahur Traktatin e Komunitetit të Transportit, vlerësojmë se ky traktat do të arrij që të rris edhe më tutje konjektivitetin në mes të vendeve tona. Ne kemi investuar mjaft shumë në fushën e infrastrukturës, dëshirojmë që rrugën që e kemi ndërtuar së bashku me Shqipërinë, do ta lidhim tani me Serbinë, dhe do ta funksionalizojmë edhe në aspekt më të gjerë. Dëshirojmë të bashkëpunojmë me Maqedoninë, në mënyrë që investimet të cilat i kemi në rrugën për Shkup, po ashtu ta përmbyllim me pjesën e Maqedonisë, e cila do ta mbështes këtë projekt, siç tha edhe kryeministri i Maqedonisë me këtë rast” tha kryeministri.

Përpos bashkëpunimit rajonal, kryeministri Mustafa ka përmendur edhe iniciativat e reja të bashkëpunimit, duke kërkuar që bashkëpunimi të vazhdoj edhe në fushën e shkencës dhe teknologjisë.

“Sa i përket Traktatit të Komunitetit të Transportit, unë dëshiroj të shpreh interesimin e Kosovës këtu, që selia e këtij traktati të jetë në Kosovë, sepse deri më tani nuk kemi arritur që të kemi asnjë seli të programeve të cilat i kemi realizuar bashkërisht në suaza të bashkëpunimit tonë me vendet e Ballkanit Perëndimor.
Unë e shoh të rëndësisë mjaft të madhe vazhdimin e këtij bashkëpunimi, e shoh të rëndësisë të madhe edhe iniciativën që kancelaria Merkel sot lidhur me Samitin e IT-së, që do të marrë, sepse kemi interes që të zbatojmë teknologjinë informatike dhe të përparojmë edhe më tutje, dhe po ashtu e shoh edhe interesin e Kosovës që në suaza të bashkëpunimit tonë, të kemi edhe bashkëpunim edhe në fushën e shkencës dhe teknologjisë, në mënyrë që të arriturat evropiane dhe botërore ne të mund t’i aplikojmë edhe në vendet tona, si të arriturat në ekonomi, në mënyrë që të të ulim diferencat tona në zhvillim, të cilat aktualisht ekzistojnë në mes të vendeve tona dhe vendeve tjera të Bashkimit Evropian.
Dëshiroj që t’ju falënderoj për bashkëpunimin që kemi pasur, që t’ju bëjë ftesë që ta në përkrahni edhe më shumë në të gjitha mënyrat dhe më të gjitha instrumentet, edhe juve edhe përfaqësuesve të Bashkimit Evropian”, tha kryeministri Mustafa.

Sot në Trieste, kryeministri Mustafa dhe kryeministrat e vendeve të Ballkanit Perëndimor, në praninë e personaliteteve evropiane, kanë nënshkruar Traktatin e Komunitetit të Transportit, marrëveshje me rëndësi për thellimin e bashkëpunimit ndërmjet vendeve të rajonit si dhe në raport me BE-në dhe shtetet e saj.

Mustafa në Samitin e Triestes takon komisioneren e BE-së për Transport, Violeta Bulc/

Trieste, 12 korrik 2017-Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa, para fillimit të Samitit të Triestes, ka zhvilluar një takim bilateral me komisioneren e BE-së për Transport, Violeta Bulc.

Gjatë takimit është biseduar për progresin e Kosovës në fushën e transportit në të gjitha aspektet, si dhe për projektet aktuale dhe ato që planifikohen për të ardhmen.

Po ashtu, në takim është diskutuar edhe për Traktatin për Themelimin e Komunitetit të Transportit ndërmjet 6 vendeve të Ballkanit Perëndimore, që ka për qëllim përmirësimin e ndërlidhshmërisë në fushën e transportit ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe ndërlidhshmërinë me vendet e Bashkimit Evropian.

Kryeministri Mustafa, në Trieste, Itali, merr pjesë sot në Samitin e Liderëve të Ballkanit Perëndimor, ku janë të pranishëm kryeministrat e vendeve të rajonit si dhe liderë të vendeve evropiane e të mekanzimave të Bashkimit Evropian, ndërsa do të zhvillojë edhe takime tjera bilaterale të nivelit të lartë.

Zëvendës Presidenti i Bankës Botërore Muller: Rritja ekonomike në Kosovë rezultat i lidershipit të kryeministrit Mustafa

Trieste, 12 korrik 2017-Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, sot në Trieste ka zhvilluar një takim me zëvendës presidentin e Bankës Botërore për Evropë dhe Azi Qendrore, Cyril Muller.

Gjatë takimit është diskutuar për të arriturat e Kosovës në zhvillimin ekonomik si rezultat i reformave fiskale dhe qeverisjes së fokusuar në zhvillimin ekonomik të vendit.

Kryeministri Mustafa ka falënderuar Bankën Botërore për mbështetjen e vazhdueshme, duke shprehur besimin se edhe më tutje Kosova do ta ketë përkrahjen e tyre në avancimin e vazhdueshëm të ambientit biznesor.

Nga ana e tij, zëvendës presidenti i Bankës Botërore për Evropë dhe Azi Qendrore, Cyril Muller, tha se rritja ekonomike e Kosovës është rezultat i lidershipit të kryeministrit Mustafa duke vlerësuar vendimet e marra në të mirë të zhvillimin ekonomik të Kosovës.

Ai ka shprehur besimin që edhe qeveritë tjera të ndjekin shembullin e Qeverisë Mustafa dhe të kujdesen për financat publike./b.j/

Hahn: “Një miliardë euro për Ballkanin Perëndimor”

July 12, 2017 by dgreca

Qëllimi i investimeve në Ballkan është ndërlidhja më e mirë e përgatitja e këtyre vendeve për anëtarësim në BE, pohon në intervistë ekskluzive për DW-n, komisioneri Johannes Hahn. Ai flet edhe për projekte konkrete.Nga Adelheid Feilcke/

Deutsche Welle: Zoti Hahn, a ka impulse të reja dhe pritje pozitive për samitin në Trieste? Muajt e fundit në raportet mes Ballkanit Perëndimor dhe BE ka pasur vështirësi të shumta.

Johannes Hahn: Unë mendoj se samiti në Trieste është përgatitur në mënyrë të mrekullueshme nga nikoqirët italianë. Ne jemi përpjekur që në këtë samit të kemi sa më shumë rezultate konkrete. Për shembull, kemi përgatitur për nënshkrim një marrëveshje për transportin. Kjo do të thotë se vendet e Ballkanit Perëndimor do të ndërlidhen me ligjet e BE – që forcon edhe raportet ekonomike dhe i jep impulse të reja rajonit. Ne do të miratojmë një radhë projektesh në fushën e transportit, respektivisht energjisë, në vlerë prej rreth 200 milionë euro, që në fund mund të rezultojnë me investime në vlerë prej rreth 540 milionë eurosh. Këtu është shumë me rëndësi që të krijohet edhe baza për rritjen ekonomike në rajon dhe për një tregti ndër-rajonale, ku ka shumë potencial. Ne mendojmë se në vitet e ardhshme në këtë rajon do të hapen rreth 80.000 vende të reja pune.

Këto janë lajme të mira, po ku ka më së shumti pengesa?

Po, si gjithmonë në rajon, më së shumti ka probleme me afatet kohore për zbatim. Ka shumë premtime, shumë pëlqime, por zbatimi i marrëveshjeve është më i ngadalshëm. Këtu kërkohet më shumë angazhim. Por kjo është gjendja në rajon dhe me këtë jemi mësuar. Tek e fundit, qëllimi është që 20 milionë banorëve të atjeshëm t’u hapet një perspektivë, të sigurohet stabiliteti, dhe nëse doni – të garantohet paqa në rajon.

Stabilitet, siguri, prosperitet ekonomik – të gjitha këto i përmendët, por jo edhe demokracinë. Shumë shpesh thuhet se me projektet e BE-së po forcohen tepër strukturat autokratike në rajon. Cilat janë argumentet tuaja kundër këtyre pohimeve?

Kur flas për stabilitetin, natyrisht që kjo nënkupton edhe forcimin e demokracisë. Nëse njerëzit nuk mund të shprehin mendimin e tyre të lirë, nëse nuk janë të lirë në veprim, atëherë nuk mund t’i gëzojnë këto vlera, të cilat Evropën e bëjnë kaq unike. Ky është edhe shkaku pse Evropa është kaq atraktive edhe për vendet e Ballkanit, të cilat duan që një ditë të anëtarësohen në BE. Zhvillimi ekonomik është i mundur vetëm nëse funksionon shteti juridik. Kjo sepse askush nuk do të investojë para në rajon, as investitorët e rajonit as ata nga vendet e BE, nëse p.sh. nuk funksionojnë si duhet organet juridike.

Në samitin e sotëm do të prezantohen projekte konkrete. Cilat?

Ne kemi përgatitur konkretisht gjashtë projekte për trafikun, si në fushën e rrugëve ashtu edhe hekurudhave. Projekti hekurudhor i njohur si “Korridor 8”, që ndërlidh Lindjen me Perëndimin, nga Bullgaria deri në ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë. Më pas ajo mund të vazhdojë edhe për Shqipëri. Ne kemi parasysh edhe rrugët ujore mes Bosnje-Hercegovinës dhe Serbisë. Këtu bëhet fjalë në radhë të parë për ndërtimin e porteve. Të gjitha këto janë të rëndësishme. Apo dhe projekte të ndryshme për ndërtimin e rrugëve, si për shembull mes Bosnje-Hercegovinës dhe Kroacisë. Këto janë investime vendimtare, por që duhet të realizohen. Në fushën e transportit do të japim në dispozicion rreth 145 milionë euro, që mund të shkaktojnë investime të përgjithshme deri në 450 milionë euro. Një projekt tjetër në fushën e energjisë është “Interconnector”, një linjë e përçimit të gazit mes Serbisë dhe Bullgarisë. Një investim prej rreth 50 milionë eurosh.

Zhvillimi ekonomik, marrëveshjet për transport – të gjitha këto tingëllojnë gati si anakronike nëse shikojmë konfliktet e hapura në raportet mes vendeve të këtij rajoni. Si do t’i zgjidhni këto probleme të mëdha?

Ky është në fakt edhe sharmi i këtij procesi, sepse ne themi: ne duam t’i bashkojmë të gjitha gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor së bashku, pavarësisht nga niveli që kanë arritur në procesin e anëtarësimit të ardhshëm në BE. Ne konkretisht jemi duke zhvilluar negociata me Serbinë dhe Malin e Zi, me të tjerat jemi shumë larg. Por me përpjekjet tona që këto vende, të cilat janë të rrethuara nga anëtaret e BE-së, t’i fusim në infrastrukturën e BE-së në transport dhe në energji, krijohet një bazë për futjen e tyre në struktura të BE-së. Në këtë mënyrë krijohet edhe baza për zgjidhjen e njërit apo tjetrit konflikt, apo të paktën që të zhvillojmë një perspektivë, e cila mund të funksionojë në të ardhmen.

Cilët janë hapat që duhen ndërmarrë pas samitit?

Marrëveshjet duhet të zbatohen. Unë këtë vit kam marrë pjesë në fillimin e dy projekteve për ura, në Bosnje Hercegovinë dhe Kroaci, por edhe në Serbi. Edhe në sektorin e energjisë kemi financuar disa projekte, që duhet të ndërlidhin Malin e Zi me Italinë por edhe Malin e Zi – përmes vendeve të Ballkanit – me Rumaninë. Këtu në Trieste do të ndodh diçka shumë konkrete: bëhet fjalë për ndihmën e sipërmarrjeve të vogla dhe të mesme. Në kuadër të samitit do të nënshkruhet një marrëveshje për ndarjen e një buxheti prej 48 milionë eurosh, që mund t’u ndahen si kredi rreth 6000 sipërmarrjeve. Pra kemi të bëjmë me projekte shumë konkrete që duhet të ndihmojnë zhvillimin ekonomik. Ne me siguri që do të përgatisim projekte konkrete edhe për samitin e ardhshëm. Sepse deri në fund të kësaj dekade duam të ndajmë rreth një miliardë euro, për të arritur diçka në këtë rajon…

…që këto vende të futen në BE?

…që këto vende të përgatiten për një kalim sa më të lehtë deri në BE.

Johannes Hahn është prej vitit 2014 komisioner i BE për Politikë Fqinjësore dhe Negociata për Zgjerimin.

Intervistën zhvilloi Adelheid Feilcke

NË LLIXHAT E ELBASANIT, ATY KU NATYRA BËN MREKULLI

July 7, 2017 by dgreca

NGA PËLLUMB GORICA/

Për Llixhat e Elbasanit gjithnjë kam qënë kurioz, sepse ky emër më ngjallte dëshirën për të vizituar vende të tilla. Vonë jam takuar me këtë vend. Shkak u bë një shqetësimi im shëndetsor. Them vonë, pasi vrulli i jetës me punë, udhëtimet, pasionet dhe shqetësimet shëndetësore më kanë shoqëruar, si gjithnjë ne shqiptarët, që i shoqërojmë me moskokëçarje gjëra të tilla. E vlerësoj të rëndësishme se duhet kujdesje për shëndetin e nuk duhet të anashkalohen sinjalet që i jep organizmit të njeriut edhe një ndërlikim i lehtë. Ka shumë mjekime të ndryshme dhe krahas spitaleve e qëndrave shëndetësore, dukuritë e natyrës, të sigurojnë kurime të tilla, që zëvëndësojnë mjekët dhe ilaçet.Ujërat termale janë bërë prej shekujsh pjesë e terapive kuruese. Ndaj, që të mos braktisen këto bekime të natyrës, udhëtojnë jo pak njerëz drejt tyre, edhe pse ndonjëherë larg.

3 Llixhat 4 Llixhat 2 LLixha 1 Llixha

****

I kemi rënë anash Elbasanit, ku udha gjarpëruese të orienton drejt Jugut. Mes poteresh dhe lëvizjesh, ecim një copë herë të mirë. Pamje të konturuara me drurë frutorë që vrapojnë e fshihen pas nesh dhe vendbanime të shtrira në fushë e rrëzë kodrave me ndërtime anës rrugës, si ylber të shpalosin larminë e vet.

Udhëtojmë drejt qëndrës së ujërave termale të Llixhave, një nga dukuritë më interesante të trevës së Elbasanit, aty ku dhjetëra mijëra kilometra në thellësinë e fshehur të tokës, reaksionet e llavës së nxehtë në 355 gradë celcius kanë bërë që të shpërthejnë ujëra sulfurorë. Është një pasuri natyrore me veti jo vetëm kuruese, por edhe ripërtëritëse, te të cilat njeriu është ndalur që herët.

Ardhja këtu të jep një ndjesi krejt ndryshe me erën e pakëndshme dhe pështjelluese, por ajri i stopuar nga nxehtësia e stinës, si për të fshehur thesarin e saj, bashkë me rrëmujën dhe zhurmën e tregëtarëve të një tregu të vogël, janë zbulesa befasuese plot kontraste.

Rruga futet në brendësi të luginës së rrethuar nga kodra të veshura me gjelbërimin e thellë të drurëve shekullorë, ku nga lakoret e tyre mund të admirosh edhe krahinën e Shpatit. Afër saj ujërat, siç duket, të disiplinuara në një kanal të betonuar, shushurijnë lehtë e kutërbojnë, duke të ngacmuar hundët dhe të sjellin ndonjëherë një përzjerje të lehtë. Më tutje shkel pllanga gropash me ujëra të nxehta që dalin nga toka.

E shtrirë në këtë hapësirë, në të majtë e në të djathtë ndesh një grumbull ndërtimesh (shumica hotele) që të bëjnë përshtypje me hijeshinë e tyre, por edhe ngehina portative, ku kryhen shërbimet e duhura për kuruesit, të cilat plotësojnë pamjen e saj. Ato i ndan nga njëri-tjetri një largësi sa gjerësia e një rruge të zakonshme. Gjithë këto ndërtime pa kriter e që lenë aq shumë për të dëshiruar për nga rregulli, përbëjnë një mangësi e zyrave projektuese të Elbasanit pa një plan studimi të vendosjes e të largësive nga njëra- tjetra, apo edhe të rrugëkalimeve të ngushta, pasojë e një babëzie njerëzore për të ndërtuar ku të mundësh.

Natyrisht, pa u futur në hollësi të panevojshme, aty ku merr frymë jeta, njerëzia, bagëtitë, gjelbërimi, qendra e ujërave termale të Llixhave, duke e humbur qetësinë kuruese, të ngjan si një qëndër turistike, edhe pse është shpallur e tillë. Por, me keqardhje, nënvizojmë se kjo është lënë pas dore nga shteti dhe në vend që të gjejë frekuentuesi kushte, pezmatohet me gjendjen skandaloze të rrugëve të pashtruara, gjithë pluhur e baltë; nga tezgat vend e pa vend, bezdisja e ambulantëve, ndriçimin që mungon, pa harruar lulishten e hardallosur nga bari, stolat e sakatosur, apo plehërat çfarë të tregoj më tepër.

“Park Nosi” dhe historitë që tregohen

Duke rrëshqitur në emërtimin dhe historinë e kësaj qëndre kuruese, të njohur që në kohët e lashta, ku ujërat termale dalin me bujitjen e një afshi të nxehtë, mësojmë se banorët vendorë e kanë emërtuar Llixhë; ndoshta kjo që në rrjedhën e pushtimeve të hershme. E emërtuan me këtë emër dhe ka mbetur e pandryshuar, e mbushur me histori.

Një nga këto histori, që ka marrë edhe trajtën e legjendës, është ajo se 1000 vjet më parë, Romakët zbuluan vetitë shëruese të ujërave termale të Llixhave të Elbasanit në mënyrë rastësore. Ndodhi që ata, duke kaluar këtu, në një nga inkursionet e tyre pushtuese, u detyruan të lënë një kalë të bardhë e të dëmtuar rëndë nga lufta, i cili kishte mbetur në moçal me ujë gjithë erë të rëndë në mes të një pylli me drurë të lartë, ku humbiste gjithkush po të kalonte. Por ç’ndodhi?! Po këta ushtarë, kur kthehen nga rrugëtimi, shohin kalin e tyre të shëruar e në një gjendje shumë të mirë. Kësisoj provojnë ujërat çudibërëse dhe ndjehen të ripërtërirë nga lodhja rraskapitëse.

Të tjera copëza të grimcuara historie për vetitë çudibërëse të ujërave termale në kohëra vijnë të treguara nga banorët; se si ato janë shfrytëzuar prej shekujsh, por pa u vlersuar si të tilla; si ajo e bagëtive të shëndosha dhe barinjve që nuk njihnin sëmundje, edhe pse këtu vendi ishte pa ndërtime.

-Vonë është populluar këtu me ndërtime,- tregon Petref Idrizi një nga banorët e vjetër të Llixhave. – Një ditë ia behën ca njerëz të veshur e ngjeshur mirë dhe ustallarë që thyen heshtjen shekullore, duke ndërtuar godinën e parë. Ishin Nosët nga Elbasani që shfrytëzuan ujërat termale të këtij vendi, për të krijuar mjedise të përshtatshme dhe për t’u ardhur në ndihmë njerëzve që kanë probleme shëndetsore, por edhe si një oaz ripërtëritjeje.

Pikërisht, në mes të kësaj lugine të ngushtë, aty nga dhjetëvjeçari i tretë i shekullit të kaluar, industrialisti elbasanas, Grigor Nosi ndërtoi godinën katërkatshe që ekziston edhe sot. Arkitekti i saj i thirrur nga Nosët ishte austriaku Kohler. Nosët ishin një ndër familjet më të njohura elbasanase, me kulturë dhe kontribute patriotike në dobi të kombit, që shquheshin për tregëti, politikë, humanizmin e tyre, etj. Grigori i peshoi mirë gjërat dhe, me guxim, duke marrë parasysh rrezikun, krijoi të parin vend kurimi, si qëndër ujërash termale, e cila mori edhe vëmendjen e mbretit Zog për të sjellë këtu mjekë çekë, të cilët kryen studime të mirfillta për të vënë në dobi të shëndetit të njerëzve këtë pasuri që e ka dhuruar natyra.

Nga biseda me Vason, një nga pronarët e “Stacioni i ujërave termale “Park Nosi”, ndër të tjera mësova se ujërat termale që burojnë në 60 gradë celius u sollën këtu nga 500 m larg me një tubacion për ta grumbulluar në depo e basene. Kur u ndërtua godina- hotel, kishte 63 dhoma e 133 shtretër. Ajo u shtetëzua në 1946, por që iu rikthye trashëgimtarëve në vitin 1995. Dhe, si një domosdoshmëri për një vend termal, u krijua një park, i mbushur me drurë frutorë dhe dekorativë, me rrugica e stola çlodhës, por edhe anekse shërbimi: mensa, bar- kafe, zyra, dhoma e mjekut, vaskat e ujit dhe të pregatitjes së baltës, etj.

Duke u ndalur në copëza të tjera historie të kësaj qëndre kuruese, Vaso përmend faktin se në vitet e Luftës së Dytë Botërore, babai i tij, Grigori, shpëtoi e mori në mbrojtje çifutin Mark Menhemin. Ishte koha ku liria nuk njihej shumë si cilësi humane dhe është një vlerë për të cilën njeriu i sotëm ka më tepër nevojë. Gjendja ishte e rëndë, jo vetëm për çifutët, por kërcënim edhe për popullin shqiptar. Rraca çifute u vu përballë mbijetesës nga përndjekjet dhe holokausti i nazistëve. Dhe, në rrethanat e jashtëzakonshme të endjeve në Ballkan, fati hodhi jo pak prej tyre në rrethinat e Elbasanit, në Berat, Vlorë, Durrës etj. Kujtohen vështirësitë me të cilat u ndeshën qinda e mijëra prej tyre për të shpëtuar nga kjo makutëri zhdukjeje.

Natyrisht nuk ka mirënjohje më të madhe se ajo e humanizmit njerëzor në ditët më të vështira të jetës. Sepse edhe kur jeton në një botë sado shfarosëse, mirësjellja njerëzore të befason dhe për të ia vlen të sakrifikosh. Mark Menhemin e strehuan për një vit të tërë këtu, në Llixhat e Elbasanit, ku u kujdesën aq shumë për të. Ky akt, si një shembull i mirfilltë njerëzor, dëshmoi shpirtgjerësinë e këtij industrialisti elbasanas. Dhe e gjithë kjo edhe për respekt të miqësisë që kishte pasur me çifutët kur kishte studiuar në Austri. Çdokush e di se jeta duhej jetuar, por, si çdo njeri që kalon sfida, kjo për çifutin Mark Menhemi mbeti një nga mirënjohjet më të mëdha të jetës. Vlen të veçohet momenti i rëndësishëm i këtij humanizmi, mirënjohja e izrealitëve, të cilën ata e kanë përjetësuar të gdhendur në mermer më 21 korrik 1992, në një mur të Jerusalemit, në Izrael.

Vlerat kuruese të ujërave termale

Vlerat e shumta kurative për shumë sëmundje dhe qënia pranë qyteteve të mëdha e ka bërë qëndrën e ujërave termale të Lixhave, të jetë aq shumë e frekuentuar; sidomos në Pranverë, por edhe në Vjeshtë, duke e rritur numrin e të ardhurve nga viti në vit. Në këndvështrimin e përbërjes termominerale, Llixhat e Elbasanit listohen ndër më të njohurat në Shqipëri, por edhe si të 36-at në Botë.

Pas analizave të kryera në vitin 1922 nga Inxh. Dr. çek Beno Winter, por edhe në vitin 1924 nga Inxh.Dr. Hamakova e Forminek dhe më vonë nga specialistët rusë, të cilët erdhën me projekte shumë interesante, por që nuk u realizuan prej prishjes së mardhënieve me Bashkimin Sovjetik në vitin 1960, ujërat termale të Llixhave të Elbasanit kanë një kompleksivitet përbërjeje minerale, me elementë kimikë si: hekur, sodium, klor, potasium, kalcium, magnezium, kalium, natrium, alumin, brom, jod,flor; si edhe alkanitete e gazra sulfurore, hidrogjene, etj që janë efektive në kurimin e shumë sëmundjeve.

Ndaj dhe veprimi shërues i ujërave termale të Llixhave, proçedurat e terapisë fizike, baltës minerale dhe kushtet e tjera optimale ofrojnë mundësi të shumta për kurim, duke larguar jo pak semundje nga trupi i njeriut.

– Efektiviteti më i sukseshëm i ujit dhe baltës këtu, – thotë Eduart Bajraktari, farmacist në këtë qëndër prej 30 vjetësh, – është në sëmundjet reumatike, sepse ndikojnë në shërimin e dhimbjeve muskulare, të deformimeve të gjymtyrëve, por sidomos të atyre kronike artikulare:të qafës, të shpatullave, të belit, të këmbëve, të cilat nëse nuk kurohen, me kalimin e viteve pak nga pak shtohen e marrin përmasa torturuese.

Ujërat termale të Llixhave janë të njohura edhe në luftimin e sëmundjeve të organeve gastrotestinale, të organeve respiratore, të anemive dhe të aparatit lokomotor. Ato, gjithashtu, reabilitojnë problemet që kanë lidhje me gratë që nuk lindin, por ndikojnë edhe në shtimin e hormoneve mashkullore dhe të qarkullimit të gjakut. Luftojnë ekzemat e lëkurës dhe përmirësojnë shendetin e njeriut në aspektin qelizor dhe molecular; gjithashtu përforcojnë imunitetin njerëzor, e bëjnë të mundshëm, edhe duke kontribuar në humbje peshe e zbukurim trupi. I theksuam këto për të nxjerrë në pah rolin që luajnë në proçeset e organizimit të njeriut këto ujëra termale.

Histori e re që po shkruhet

Godina ekzistuese e hotel “Park Nosit” ishte e pamjaftueshme për të pritur e përcjellë kuruesit e shumtë nga i gjithë vendi, ndaj me kalimin e viteve u ndërtuan nga shteti në gjysmën e dytë të shekullit të kaluar edhe dy godina të tjera disakatëshe: “Ylli” në Vitet ’60, si edhe hoteli i ri apo siç u quajt i Kinezëve në fillim të Viteve ’70 me personel specialist, por që pas Viteve ’90 u privatizua

Por, pa i hequr një diagonal së kaluarës së tyre shtetërore, kjo qendër sot e ka humbur disi seriozitetin për një shërbim cilësor mjekësor.

-Do ishte më mirë të mbetej përherë, – ashtu të thotë Nina nga Tirana, një nga frekuentueset e rregullta të tyre prej 30 vjetësh, -me shërbim të kontrolluar shëndetësor nga mjekë specialist; sepse kështu mbulohet shumë mirë dhe më me rigorizitet kujdesi i kuruesve.

Por, pas Viteve ’90 në qëndrën e ujërave termale të Llixhave ajo që ra në sy ishte orientimi drejt një piksynimi të ri, i cili më vonë pësoi ndryshime të mëdha për të shfrytëzuar mundësitë, sidomos të atyre që banojnë afër ujit çudibërës. Kështu, në këtë sipërfaqe u ndërtuan dhjetra hotele e shtëpi funksionale për të pritur kurues; në fillim të thjeshta, ndërsa më pas, duke rritur cilësinë e shërbimit me kërkesat e kohës, krijuan kushte të përshtatshme, gjë që e shtuan gjallërinë dhe numrin e të ardhurve nga e gjithë Shqipëria, por më shumë nga viset e Kosovës dhe të Maqedonisë.

Godinat, ngjitur me njëra-tjetrën, të krijojnë përshtypjen se janë një trup i vetëm. Të bien në sy emra interesantë hotelesh: “Iliria”, “Guri i Fatit”, “Debrova”, “Qetësia”, “Boçi”, “Çekrezi”, “Qosja”, “Puka”, etj.

Të le mbresë të thellë shërbimi dhe respekti i personelit të tyre sa çdokush, kur largohet pas terapive, formëson përshtypje të mira. Një kujdes që mbetet parësor në krijimin e kushteve dhe, siç thonë ata që e frekuentojnë prej vitesh, ka rritje të ndjeshme të cilësisë së shërbimit. Natyrisht janë krijuar kushte, sepse aftësia për të punuar në një biznes me përspektivë është motivi kryesor për të siguruar të mirat materiale. Ndaj dhe nocioni punë, përkujdesje me kulturë ndaj atyre që i frekuentojnë, i ka dhënë asaj tjetër kuptim. Për të tërhequr sa më shumë kurues, janë përgatitur e shpërndarë fletë-palosje guidash me informacione të shumta për dobitë e shërimit të sëmundjeve, por edhe rreth trajtimit, ushqimit, fjetjes, si edhe kohëzgjatjen e tarifat, që janë të arsyeshme.

Arta Papri një infermiere dhe menaxhere e sukseshme, ka bërë që hoteli “Puka” të tërheqë, jo pak kurues nga Kosova.

Ka nga ata që vijnë prej vitesh këtu dhe e ndjejnë veten mirë, sepse kurimi u ka përmirësuar shëndetin, duke i çliruar nga ankimet e sëmundjeve.Pa dashur të ngërthehem më tepër në tregimet e shumta të kuruesve, më bëri përshtypje ai i Skënderit nga Berati.

-Kam ardhur këtu – thotë ai – në një gjendje shëndetësore të rëndë, thuajse i paralizuar. Nuk kisha, as fuqi sa të ngrihesha nga shtrati për të qëndruar më këmbë. E dhimbshme kur mendoja se do të mbetesha i tillë. Nuk lashë ilaçe, analiza e mjekë të shumtë pa provuar por nuk më sollën asnjë përmirësim. Mendova se duhet t’i provoj llixhat dhe erdha me shpresë se shëndeti do më printe për mirë. Nuk kam gabuar dhe e frekuentoj prej 15 vjetësh atë e ndjehem aq mirë me shëndet. Faktet flasin vetë për këtë të vërtetë e mund të them se kam harruar dhimbjet, aq sa mund të harrohen ngjarje të rënda.

Pas ngrohtësisë së banjës së nxehtë apo masazhit me baltë, secili pushon në qetësinë çlodhëse të dhomave të freskëta e me kushte të përshtatshme ndaj një kurimi të tillë. Orët e tjera kalojnë me lojëra, biseda, argëtime, bashkë me zhurmat që e shoqërojnë këtë ambient kakofon. Jo pak prej tyre shëtisin peisazheve të veshura me gjelbërim, një hapsirë, që nën diellin e stinës, janë një tjetër kënaqësi çlodhëse.Ditët kështu kalojnë shpejt, sepse, teksa bëhesh pjesë e bisedave dhe mënyrës së komunikimit, ajo bëhet më interesante dhe të ka ënda të shkëmbesh mendime. Një pjesë kuruesish janë miqësuar, sepse kanë vite që vijnë dhe njihen aq mirë me njëri-tjetrin.

Por, siç ndodh rëndom, kur e pranishme është tema politike, mendimet janë të ndryshme; madje me kundërvënie ndaj njëri -tjetrit. Ka nga ata që qeverisjen e një partie e quajnë të dështuar e të tjerë kanë vërejtje për zjarrin që ndez shtypi;apo për gjuhën vulgare të politikanëve në foltoren e parlamentit; të tjerë të pakënaqur nga reformat që po ndërmerr shteti. Amullia e gjendjes nuk mund të vazhdonte me abuzime, mospagime taksash, prandaj dora e shtetit i ndali ato. Por bisedat vërtiten edhe rreth angazhimit të shtetit për mirëmbajtjen e mjediseve publike. I shqetëson rruga e amortizuar këtu, rrugicat gjithë pluhur, plehërat e hedhura vend e pa vend, etj. Janë këto mangësi të infrastrukturës që pushteti lokal duhet t’i shmangë, duke i krijuar dhe mirmbajtur ato, që këtu të ketë më shumë frekuentim, më shumë përfitime. Dhe rrokja e gjithë shqetësimeve duhet të verë në lëvizje administratën shtetërore.

**********

Dita në ikje përthith ndjesi të bukura. Mbrëmja e vonë mund të flejë edhe ajo për t’u qetësuar nga zallamahia; kështu edhe njerëzit të pushojnë nën fëshfërimën e pyllit që murmurin lehtë. Për t’i dhënë kësaj tablo, pritjen e ditës tjetër, nuk harron të shkruash edhe për përkushtimin e atyre që edhe këtu në qëndrën e ujërave termale, “Llixhat e Elbasanit” natën e bëjnë ditë, duke qëndruar në detyrën humane për kuruesit.

Mëngjeset e braktisin heshtjen e natës për të vazhduar ritualin e veprimeve kuruese, me zhurmat që i japin një tjetër kuptim qëndrës së ujrave termale të Llixhave.

Ajo është si një minierë, ku, nëse e trajton me kriter, do ta shohësh se është ujëdhesë e frekuentuar; jo vetëm për kurim, por edhe për Turizëm, për ta bërë atë një nyje të rëndësishme; vetëm se kjo kërkon përkushtim e vullnet nga të gjithë: investitorët, banorët, media, shteti…

*Ndalohet riprodhimi i plotë apo i pjesshëm pa lejen e autorit.

Kosovë-Dogana lehtësira për bashkatdhetarë

July 6, 2017 by dgreca

-Të mos krijohen situata kur bashkatdhetarët tonë vonohen për gjëra të parëndësishme/

PRISHTINË, 6 Korrik 2017-Gazeta DIELLI/ Dogana e Kosovës deklaroi sot se, duke marrë parasysh se tani kemi hyrë në sezonin kur pritet fluks i lartë i bashkatdhetarëve tanë të cilët vizitojnë Kosovën për pushime, ka lëshuar udhëzime për stafin e saj në pikë-kalimet kufitare ashtu që lehtësohet kalimi për udhëtaret në aspektin e procedurave doganore.

Drejtori i përgjithshëm ka kërkuar që stafi në pika kufitare duhet të jetë në nivel të detyrës dhe duhet të ketë parasysh brengat e tyre dhe peripecitë eventuale me të cilat kanë mundur të ballafaqohen gjatë rrugëtimit, andaj ka lëshuar udhëzime që të reflektojnë respekt dhe mirëkuptim.

Derisa sa i përket mallrave që eventualisht mund të bartin me vete, stafi është udhëzuar që të analizoj rastet e veçanta dhe të mos krijohen situata kur bashkatdhetarët tonë vonohen për gjëra të parëndësishme.

Dogana fton qytetarët që të thërrasin në telefonin 0800 50 095 nëse hasin apo shohin keqpërdorime dhe kontrabandim, sepse vetëm së bashku mund të mbrojmë dhe ndërtojmë shtetin tonë./b.j/