Koment nga Rafael Floqi 

Në vazhdën e largimit të tij nga Shtëpia e Bardhë, Donald Trump u gjend në një situatë të paprecedente. Dikur një figurë me fuqi të pamasë, ai tani ishte një person i hedhur poshtë në sytë e shumë njerëzve. Presidenca e tij me një mandat kishte përfunduar me refuzim nga votuesit dhe refuzimi i tij për të pranuar rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020, kishte kulmuar në një kryengritje tronditëse në Kapitolin e SHBA me 6 janar. I shmangur nga segmente të mëdha të partisë së tij, i ndaluar nga platformat e mediave sociale dhe duke u përballur me sfida të shumta ligjore, Trump dukej se kishte arritur pikën më të ulët. Megjithatë, që tre vjet përpara, dhe tregimi ka ndryshuar në mënyrë dramatike. Trump është shfaqur edhe një herë si forca dominuese në GOP, me fitore komanduese në garat e hershme të nominimit dhe epërsi të gjera në votime në shtetet pasuese.

Nëse dalja nga shinat u ofronte votuesve republikanë një kujtesë se përse e pëlqenin Trumpin, një sërë akuzash penale do ta përforconin përkushtimin e tyre ndaj tij.  

“Ishte si një bombë që shpërtheu,”  “Mund të ndjeni lëvizjen e tokës menjëherë. Por në vend të thirrjeve që Trump ta pezullonte fushatën e tij, përgjigja nga republikanët ishte një indinjatë. Trump e portretizoi veten si viktimë e një sistemi të politizuar të drejtësisë penale, i prirur për të dëmtuar shanset e tij për rizgjedhje. Pothuajse menjëherë, republikanët i dolën në mbrojtje të tij. Fushata e tij u përmbyt me donacione të vogla dollarësh dhe ai mblodhi 15.4 milionë dollarë në vetëm dy javë. (Kur Trump u arrestua më vonë për akuzat e shantazhit në Georgia dhe u bë ish-presidenti i parë ndaj të cilit iu hodh akuzua, fushata solli një rekord prej 4.18 milionë dollarësh atë ditë.) Komiteti i veprimit super politik aleat i Trump, i cili kishte luftuar për të mbledhur para, pa një rritje të ngjashme të kontributeve ndërsa numri i anketave të Trump filloi të rritet. Për votuesit republikanë, akuzat në rritje konfirmuan ankesat e shprehura me zë të lartë të Trump se sistemi ishte manipuluar kundër tij, duke shtyrë shumë që kishin konsideruar kandidatë të tjerë të mblidheshin rreth tij.

Udhëtimi nga pariah tek kandidati kryesor është një dëshmi e qëndrueshmërisë së Trump dhe dinamikës brenda Partisë Republikane. Pavarësisht përballjes me 91 akuza për krime dhe një rast mashtrimi civil, Trump ka arritur të mbledhë bazën e tij dhe të konsolidojë mbështetjen brenda partisë. Historia e ringjalljes së tij nënvizon dështimin e kritikëve të tij për t’u bashkuar rreth një alternative të qëndrueshme dhe fuqinë e narrativës së tij si viktimë e një sistemi të manipuluar.

Një moment kyç në narrativën e rikthimit të Trump ndodhi në shkurt 2023, gjatë një vizite në Palestinën Lindore, Ohio. Pas daljes nga shinat e një treni, Trump shfrytëzoi mundësinë për të portretizuar veten si një i perjon i jashtëm që lufton kundër një sistemi të prishur. Mesazhi i tij populist rezonoi me votuesit e zhgënjyer, duke u kujtuar atyre cilësitë që ata admironin tek ai gjatë fushatës së tij të vitit 2016.

Akuzat penale në rritje kundër Trump, në vend që të pakësojnë apelin e tij, shërbyen për të nxitur më tej mbështetësit e tij. Në vend të thirrjeve që ai të pezullonte fushatën e tij, republikanët u mblodhën rreth tij, duke i parë akuzat si sulme të motivuara politikisht. Aftësia e Trump për ta cilësuar veten si viktimë e persekutimit nga institucionet nxiti një rritje të mbledhjes së fondeve dhe mbështetjes në bazë, duke forcuar pozicionin e tij si kandidati kryesor.

Ndërsa kundërshtarët kryesorë të Trump, si Guvernatori i Floridës, Ron DeSantis, fillimisht parashtruan një sfidë, fushata strategjike dhe sulmet e synuara në mënyrë efektive neutralizuan vrullin e tyre. Ekipi i Trump përfitoi nga statusi i tij në detyrë, duke shmangur ngjarjet dhe debatet shumëkandidatëshe për të mbajtur fokusin në sulmin ndaj Presidentit Joe Biden. Duke kultivuar marrëdhënie me zyrtarët e partisë dhe duke siguruar mbështetje, Trump sinjalizoi dominimin e tij të vazhdueshëm brenda GOP, duke mbyllur paraprakisht dyert për sfiduesit e mundshëm.

Me afrimin e garave të para të nominimit, fushata e Trump-it ndikoi në besnikërinë e mbështetësve të tij në një efekt të madh. Vullnetarët u shpërblyen me mirënjohje personale nga vetë Trump, duke nxitur një ndjenjë përkatësie dhe përkushtimi. Ndërkohë, kandidatët rivalë shpenzuan burime duke sulmuar njëri-tjetrin, duke e kursyer Trumpin nga kritikat e vazhdueshme dhe duke e lejuar atë të konsolidojë drejtimin e tij.

Ndërsa atyre i pëlqenin politikat e Trumpit, “Unë po luftoj më shumë kundër sistemit që po e sulmon pamëshirshëm. … Ka një pjesë të mirë të republikanëve që thonë se është koha për dikë tjetër. Këtu është problemi: Por nëse kjo ndodh, ju keni lejuar që sistemi të fitojë.” Ndikimi u ndje menjëherë në fushatat rivale, kandidatët e të cilave u vunë në pozitën e vështirë për të mbrojtur kundërshtarin e tyre kryesor në mënyrë që të shmangnin anën e prokurorëve demokratë ose Departamentit të Drejtësisë të Bidenit. Ndërsa paditë vazhduan të përhapeshin, Trump dominoi më tej mbulimin mediatik, duke u mohuar konkurrentëve të tij vëmendjen shumë të nevojshme. Kjo e bëri atë viktimë dhe askush nuk është më i mirë për të luajtur viktimën sesa Donald Trump. Trump i ktheu prenotimet dhe paraqitjet e tij të mëvonshme në gjykatë në spektakle që u bënë thelbësore për mesazhin e tij të fushatës. Në të vërtetë, disa javë, ai kaloi vullnetarisht më shumë kohë në sallën e gjyqit sesa në shtetet e parakohshme të votimit. Ekipi i Trump vlerëson vendimin e tij për t’u përballur me akuzat, duke ndihmuar në lehtësimin e shqetësimeve të votuesve për zgjedhjen e tij.

Në fund, ringjallja e Trump nga një ish-president i zvogëluar në kandidatin kryesor dominues të GOP-së është një dëshmi e aftësisë së tij për të lundruar gjatë krizavet, për të shfrytëzuar ndarjet brenda partisë së tij dhe për të shfrytëzuar besnikërinë e bazës së tij. Nëse ky moment do ta çojë atë në një nominim të tretë presidencial mbetet për t’u parë, por një gjë është e qartë: Donald Trump ka sfiduar edhe një herë pritshmëritë dhe ka riformuar peizazhin politik amerikan.

Rafaela Prifti/

Temë kyçe për 2024 kur do ketë zgjedhje thuajse një e treta e vendeve të globit është integriteti elektoral përballë makinerisë së fuqishme të dezinformacionit. Në janar të këtij viti Tajvani arriti të kryej me sukses zgjedhjet demokratike duke dalë fitues ndaj dyndjes elektronike keq informuese që për muaj me radhë synonte dobësimin dhe denigrimin e procesit zgjedhor. Analistët dhe agjencitë e lajmeve njoftuan se Tajvani e zmbrapsi fushatën e ndërhyrjes së Kinës në zgjedhjet parlamentare duke qenë shumë metodik dhe i koordinuar në taktikën e vet. Në këtë pikë, shteti ishull i Paqësorit ka dhënë një shembull me vlerë për zgjedhjet në Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera përsa i takon kërcënimit që sjell dizinformacioni nga jashtë. Viti 2024 mund të quhet kryevit i zgjedhjeve sepse gjatë 12 muajve 64 shtete të botës, nga Mbretëria e Bashkuar në Rusi, nga India në Kinë, pra, së bashku, më shumë se gjysma e popullsisë së planetit ka për të shkuar në zgjedhje. Nga rezultatet e tyre do shihet gjendja e sistemeve demokratike dhe ajo e vendeve me regjime autoritare.

Në 13 janar në Tajvan kishte filluar numërimi i fletëvotimeve ndërkohë që përhapej me shpejtësi online “lajmi” i falsifikimit të votave. Flitej se votuesit kishin bërë vota fallco dhe se ato tashmë ishin numëruar prandaj edhe rezultatet do ishin të pasakta. Një video me shikueshmëri të lartë tregonte se një punëtore e qendrës votuese gabimisht llogariste votat e një kandidati në rreshtin e një kandidati tjetër. Mesazhi për të gjithë ishte më se i qartë:

Zgjedhjet nuk janë të besueshme! Rezultatet janë të manipuluara!

Të tilla kriza sjellin ngjarje si 6 janari amerikan, por kjo nuk ndodhi, njofton agjencia Associated Press. Zgjedhjet e janarit në Taivan përfaqësonin një moment kyç për ekzistencën demokratike të vendit. Fqinji i madh dhe i fuqishëm Kina kishte dërguar 30 fluturues luftarakë dhe një regjiment të flotës kineze drejt Tajvanit në 27 janar, sipas Ministrisë së Mbrojtjes. Ndërkohë marrëdhëniet midis Amerikës dhe Kinës arritën pika të reja të tensionit në prag të njoftimit të hapjes së bisedimeve. Nga ana e saj administrata e Biden-it i kërkon Pekinit të ndikojë mbi Iranin për sulmet nga Hutët, ndërsa Kina i jep paralajmërim Uashingtonit për pavarësinë e Tajvanit.

Reagimi i Tajvanit ndaj videos dhe lajmeve të rreme ishte i rrufeshëm. Grupet e verifikimit të informacionit dhe Komisioni Qendror Zgjedhor dhanë menjëherë konferenca shtypi për të sqaruar dhe zbardhur paqartësitë. Figurat me influencë të internetit dhanë shpjegime të shpejta në YouTube për sa i takon numërimit të votave. Konkretisht videoja që tregonte punonjësen që numëronte gabimisht votat u analizua menjëherë dhe u gjet që ishte e manipuluar në montim. Shkelja ishte kapur në vend dhe numërimi ishte korrigjuar menjëherë. Kjo u njoftua nga një program aplikacioni i pavarur tajvanez.

Megjithatë video ishte një nga qindra publikime që verifikuesit dhe organizatat mediale jofitimprurëse i analizonin në momentin e publikimit.

Kryetari aktual i Partisë Demokratike Progresiste Lai Ching fitoi ndaj rivalëve në zgjedhjet presidenciale të cilat në realitet janë një referendum i marrëdhënieve të Tajvanit me Kinën. Kina e cila e konsideron

Tajvanin pjesë të vetën vuri në veprim një gamë të gjerë dizinformacioni, sipas hulumtimeve të kryera nga Double-Think Lab.

Qendra për Studime Strategjike Ndërkombëtare njoftoi se, në masë të gjerë, fushata synonte bjerrjen e besimit në partinë në fuqi, duke e paraqitur si palë e interesuar për të nisur një luftë të cilën Tajvani nuk mund ta fitojë. Paralelisht tentohej edhe denigrimi i përkrahjes amerikane si një fuqi e lidhur me vendin vetëm për interesat ekonomike të Amerikës.

Në Tajvan denoncimi i informatave të rreme ishte efektiv sepse nuk ishte i copëzuar dhe nuk bazohej vetëm në instanca të caktuara shtetërore për verifikimin e të dhënave të publikuara, thanë ekspertët e marrëdhënieve ndërkombëtare. Tajvani ndoqi një strategji të quajtur “reagim i gjithë shoqërisë” në të cilin edhe individë apo shtetas privat mund ta denonconin dizinformacionin apo propagandën e publikuar. Kundërpërgjigja e shpejtë nuk i jep mundësi thashethemeve të shpërndahen pa kontroll të shpejtë dhe të dokumentuar. Qasja është e ngjashme me trajtimin e tumorit, thonë analistët, “sapo e ke diagnostikuar, vepron menjëherë për ta hequr nga organizmi.” Kjo nuk ndodh në boshllëk apo pa pasur një shoqëri civile të organizuar mirë. Në Tajvan një pjesë e grupeve janë nisma personale nga individë që vërenin sesi miqtë e familjarët e tyre ndikoheshin nga dizinformacionet online. Disa ente të shoqërisë civile nuk marrin as fonde nga shteti për të qenë krejtësisht të pavarur, raporton Associated Press.

Publiku është më syçelët në lidhje me ato çfarë shikon apo ‘raportohet’ në platformat dixhitale por vetëdijësimi kërkon kohë. Ndonëse zgjedhjet përfunduan, sfida nuk është kapërcyer. Analiza pas- zgjedhore e institutit Double-Think Lab tregon se metodat për dezinformim nga Kina kanë tipare më të lokalizuara dhe janë në mënyrë të vazhdueshme më të sofistikuara. Ndërsa videot e prodhuara vite më parë nga kinezët postuar në faqet e FB dalloheshin lehtë për nga cilësia e dobët e tekstit dhe paraqitjes grafike, produksionet e tanishme duken autentike dhe përzgjedhja e temave është e lidhur me diskutimet e ditës në atë mjedis, prandaj bëhet lehtësisht e besueshme.

Në Shtetet e Bashkuara polarizimi i brendshëm ndër vite ka ndjekur linja të kontrasteve të thelluara në shoqëri, ekonomi dhe politikë duke krijuar kushte të favorshme për shpërndarje të dizinformacionit. Çdo lloj përpjekje për ta penguar atë kritikohet si censurë e lirisë së shprehjes nga shteti. Në emër të mbrojtjes të së drejtës kushtetuese luftohet çfarëdo lloj mekanizëm verifikimi si imponim apo diktat mbi fjalën e lirë. Klima politike aktuale e komplikon përballjen me shtrembërimet e informacionit pa u akuzuar se “po censuron pikëpamje politike legjitime”. Nuk është rastësi që të njëjtat qëndrime të cilat propagandohen nga media shtetërore ruse dhe të tjera gjejnë shpërndarje të ethshme online nga grupe e grupime të brendshme. Studiuesit e marrëdhënieve ndërkombëtare thonë se nuk duhet shumë për injektimin e opinionit publik nga faktorë të jashtëm sepse tashmë dizinformacioni gjallon në formë aktive brenda shoqërisë sonë.

---

---

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 27 Janar 2024

“Chicago Daily Tribune” ka botuar, të martën e 1 qershorit 1937, në faqen n°2, një shkrim mbi ngarkesën e rrjetit telefonik asokohe në Shqipëri për arsye të vizitës së Galeazzo Ciano-s, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Nga matanë detit

Nga Terence Atherton

(Shërbimi i shtypit i Chicago Tribune)

Tiranë, Shqipëri. — Centrali më i vogël telefonik në Evropë sapo i ka mbijetuar krizës më të madhe.

Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, ka vetëm 300 abonentë privatë të telefonisë. Nuk ka numra telefoni dhe as numërator. Në vend të kësaj ka tre operatorë të njohur – dy quhen Hasan dhe i treti Sulejman.

Si Hasanët ashtu edhe Sulejmani jo vetëm që mund të lidhen me secilin abonent pa pasur nevojë për një numër për t’i drejtuar ata, por ata gjithashtu njohin zërat dhe lëvizjet e të gjithë abonentëve të tyre individualë.

Nuk është e pazakontë, kur kërkon një abonent, operatori t’i thotë se është jashtë qytetit, ka shkuar për të vizituar një vëlla të sëmurë ose për një çështje të ngjashme familjare, për të cilën operatorët janë të mirëinformuar.

Është e kotë që një abonent i vjetër të thotë se nuk është i disponueshëm kur nuk dëshiron t’i përgjigjet një telefonate; Sulejmani ose një nga Hasanët e njeh menjëherë zërin e tij dhe nuk mund të mashtrohet.

Një krizë u shkaktua nga vizita e kontit Galeazzo Ciano, ministrit të jashtëm italian, i cili shoqërohej nga një numër i madh gazetarësh të huaj, zërat e të cilëve nuk dalloheshin as nga Sulejmani, as nga Hasanët.

Numri i thirrjeve ndërkombëtare që tre operatorët duhej të kryenin bllokoi edhe centralin e vogël telefonik. Ngarkimi i rrjetit ka kaluar tashmë dhe shërbimi për shtyp i Ministrisë së Jashtme shqiptare siguroi se shërbimi telefonik tashmë është forcuar ndjeshëm.

Prof.Besnik Tahiri/

Tash e dy vite të angazhimit tim në delegacionin e Kosovës si anëtar i disa komisioneve dhe pjesëmarrës në grupim politik, e them me përgjegjësi të plotë se anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës e vulosë rrugëtimin tonë të qëndrueshëm në BE. Gjatë kësaj kohe, bashkë me kolegë ishim aktivë në komunikim, diskutim dhe argumentim se pse Kosova duhet të jetë pjesë e këtij institucioni.

Gjatë kësaj vizite, diskutova në Komitetin për Çeshtje Politike dhe Demokraci, ku theosova se rrugëtimi i ndërtimit institucional të Kosovës dhe procesi i shtet-ndërtimit është unik, në vijë të plotë me standardet ndërkombetare dhe modern pasi që sistemi politik dhe qeverisës është ndërtuat nga fillim shekulli XXI.

Në Komitetin nga i cili vjen edhe raportuesja për pergatitjen e raportit statutor për aplikimin e Kosovës per anetaresim në KiE, theksova se pavarësia jonë është e pakthyeshme, ashtu siç është edhe rruga jonë e integrimit euroatlantik. Theksin e vura edhe te nevoja që qytetarët e Kosovës të kanë qasje tek instrumentet e këtij institucioni, sidomos rreth çështjes së të drejtave të njeriut.