• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Eliona Gjergo-Rilindja e një shpirtit Intim…

July 1, 2019 by dgreca

Esse analizë rreth romanit “Gjashtë gishta e gjysëm” të romancieres, Elona Gjergo./

Nga Raimonda MOISIU/

Romancierja e njohur, autore profilike e disa romaneve, Eliona Gjergo ka sjellë kësaj here për admiruesit, dashamirësit  dhe lexuesit e letërsisë, vecmas në gjininë e prozës; romanin bashkëkohor të titulluar -“Gjashtë gishta e gjysëm”. Një risi  dhe befasi kjo vepër letrare në  letrat shqipe, alternim i lidhjes së fortë e unike  që ekziston midis natyrës, hyjnores dhe shpirtit njerëzor, midis rrëfimit terrifik artistik dhe mendimit filozofik. Romani karakterizohet  nga lirizmi dhe shpalosja e ndjenjave të holla njerëzore brenda një kornize përgjithësisht reale,

Kur shkrimtari shkruan një libër të cfarëdo lloj zhanri, fillimisht gjendet midis “pretendimeve” për titullin e veprës letrare, c’ka do të thoë se idea  e fabulës, toni dhe stili i shkrimtarit  duhet të jetë i maturuar mes artistikes e psikikes, dhe të ngjasojë sa më bashkëkohor. Sepse kur shkrimtari  posedon kulturën e realizmit psikologjik, depërtimit dhe ndikimit të saj të qartshëm artistik; ai/ajo na paraqet një botë  të fragmentuar në shoqëri dhe në kundërshtim me heronjtë dhe personazhet e veprës letrare,  të cilat vet-paracaktohen dhe vet-karakterizohen nga jashtë drejt prezantimit intim  dhe të vetëdijes njerëzore. Titulli  joshës dhe simbolik “Gjashtë gishta e gjysëm” përcakton oringjinalitetin e autores Eliona Gjergo, një titull i gjurmueshëm deri në mosnënshtrimin emancipues,  elegancë dhe  inteligjencë të mendimit femëror. Titulli i romanit, ofron  natyrën provocative, rebele dhe konservatore  të Gjergos, një model i përsosur për cështjet  e kompleksitetit të ruajtes së traditës, gjuhës, dhe zakoneve. Autorja  vazhdon  të na rrëfejë  strategjinë midis mitikes  dhe reales,-  “Gjashtë Gishta”- dhe mban nën mëngë celësin sekret’– të “Gjysma” tjetër. Shqisat e Gjergos bëhen  ëndërrimtarë në kontekstin e gjerë për cështjet e kompleksitetit  mahnitës të identitetit dhe mentalitetit  njerëzor,  që nuk ngurrojnë të na rrëfejnë atë realitetin e përbashkët –Jetesën dhe Mbijetesën!!

Teksa lexoja nga faqja në  faqe, natyrëshmëria dhe naiviteti në artin e të shkruarit dhe të rrëfyerit gjithë energji e synime të guximëshme të Gjergos,  -gati autobiografik,- plot ëndrra e dëshira, vura re se këto vazhdonin të ishin të  prirura  nga  mendimi psikik, artistik dhe filozofik, edhe në  pjesët e tjera dhe etapat  e ngjarjeve që shtjellohen në roman. Ndërkohë të gjithë ngjarjet në roman, janë të lidhura  me personazhet e  veprës, por edhe me lexuesin, duke na rrëfyer kështu edhe anën tjetër të  kompleksitetit dhe shpresës. Gjergo mjeshtërisht, me elokuencë  dhe delikatesë zhbiron dhe “shfrytëzon” ngjyrat e ndenjave dhe impulset universale  të sfidave dhe jetës së personazheve, se jeta  ka shumë ngjarje, eksperienca e përvoja jetësore, gabime të bukura e të dhimbëshme që gjithkujt prej personazheve  iu duhet të përballen. Aq më tepër autorja Gjergo përpiqet t’i bëjë të njohura nëpërmjet talentit dhe dhuntisë së të shkruarit, me kontrastet  e tyre  gjatë udhëtimit të trishtë e të lumtur të jetës.

Nëpërmjet rrëfimit në disa pjesë dhe fragmente, të krijohet idea dhe përshtypja se ndjehesh tejet i/e impresionuar  nga gjallëria e portretizimit të personazheve. Që në  Pjesën e parë  të titulluar  “Si është të më duash mua?” autorja Gjergo na rrëfen fatet njerëzore të disa personazheve; ku spikatin në mënyrë të vecantë, dy personazhe të ndjeshëm dhe të dashur për autoren, por që ajo duke qenë autore profilike, këto lloj ndjenja po aq ndjeshëm i transmeton edhe te lexuesi. Dashuria e heshtur, e bukur, e sinqertë dhe e vërtetë e bareshës së bukur Katerinës dhe Jorgjit një djaloshi jetim, por që dashuronte jetën dhe njerëzit, është një rrëfim  epik i mrekullueshëm, i freskët, një histori e gjallë, interesante dhe intensive dashurie. Rrëfim që endet në pëlhurën e së fajëshmes kundrejt së pafajshmes, sfidueses dhe provokatives, mospërfillëse ndaj trazimit dhe komplikimit të ndjenjave, botës së brendëshme e psikollogjike të Katerinës dhe Jorgjit. Rrjedha e ngjarjeve  dhe  se sa shumë dy të dashuruarit riskojnë për të gjetur lumturinë e dashurisë së vërtetë, atë  njerëzoren dhe hyjnoren, nga ku  rrjedh forca shpërthyese e opinionit dhe dëshirës, drojës e guximit, dashurisë e dhimbjes, shpërthimit të  brendëshëm që del në ekzaminimin e marrëdhënieve e lidhjeve të forta emocionale të  mallit e trishtimit nga thellësia e ekzistencës njerëzore. Gjergo përdor mjeshtërisht figurat artistike dhe filozofike, thënje të mëncura dhe rrëfenja, mite e legjenda të mbartuara ndër breza, autorja na jep botën e ngushtë “të përligjur” sipas traditës e zakoneve (vllehe), dhe plogështinë e ideologjisë sunduese së  botës së “papërligjur”, nga ku  një sërë pyetjesh lindin për vetë sistemin  e kohës së pakohë të atyre viteve në të cilat shtrihet edhe fabula e Pjesës së Parë. Sa më shumë Katerina dhe Jorgji, përfshi këtu edhe  të gjithë meshkujt të implikuar në jetën e saj nga dëshira dhe forca e traditës e zakonit; që nga babai, Peci dhe Nikolla, gjyshi, plaku i qilimave dhe  xha Andoni, sytë zhbirues dhe hamshorë të Kostës dhe  fejesa dhe martesa e pafajshmë tradicionale e lidhur që në ngjizje me burrin e saj, Tonin. Vecmas Plaku-Vjehrri hakmarrës e tragjik, emocionet e fshehta, sekretet e errëta e të rrëzikëshme të Kostës,- përshkojnë idenë e kësaj rrëfenje që zë fill  nga jeta reale. Katerina një vajzë e bukur, një peri, që teksa thurrte ëndrrat verbuese nga qilimat shumëmgjyrësh me rrotë apo xhami, ajo ëndërronte mes agonisë dhe ekstazës për të qenë vetvetja, mes vullnetit të fortë e forcës së dashurisë, ajo në heshtje për Jorgjin dhe Jorgji për Katerinën. Ankthi dhe Frika  se cfarë mund të ndodhte kur “përrallës së zanës së malit”,  do të mund t’i vinte fundi i këtij  realitetit të jetës në të përditshmen e tyre njerëzore dhe atij të transmetimit të ndjenjave, shpirtit rebel  dhe dialogimit romantik mes Katerinës e Jorgjit. Një romancë interesante, e bukur dhe e dhimbëshme, mes dy individëve, të rinj e të fortë fizikisht e mendërisht; Jorgji, me besnikërinë e një mashkulli jetim, të vuajtur dhe i gjendur në ambientin e zymtë krijuar nga situatat e paqëndrueshme në lidhje me konceptin e moralit social, -ndërsa Katerina me delikatesën e shpirtit femëror, agoninë e heshtur të saj, dhe e lënë mbas dore nga pashmangshmëria e diktatit mizor të ambicjeve dhe  fatit, dilemës së etërve dhe zgjedhja që etërit bënë, që në fillesën e gjallesës, për fatet njerëzore të Katerinës dhe Tolit,-Jorgjit dhe Katerinës. Përshkrime të papërsëritëshme nga eleganca dhe thjeshtësia, Gjergo  kontrollon mjeshtërisht këtë rrëfim terrifik, duke na dhënë përzierjen e absurdes, tragjedinë e thyerjes së brezave me farsën e kompleksitetit moral, social e konservator, dhimbjes e dashurisë njerëzore, mall dhe protestë ndaj ndjenjës së pafuqisë, që ka përballë fatin njerëzor të Katerinës, Jorgjit, Tolit dhe kërthijit në bark, me grafikën e kohës dhe hapësirës me  shenjtërinë e shpirtit të lirë. Që të dy  nuk hepen, nuk trillojnë, por sfidojnë marrëdhëniet tabu të shoqërisë  dhe mesazhi që ata japin, për jetën dhe me jetën, emocionet e fshehta ngjizin dashurinë e tyre  brenda atij realiteti të zymtë e tragjik. A është dashuria e vërtetë mëse e arritëshme  në këtë udhëtim të jetës ?! Ata ishin të vetëdijshëm se rruga e ndërmarrë prej tyre ishte e rrezikëshme, e dinin fare mirë se kjo që po bënin,  do të arrinte  pikën kulmore, por kurrë nuk iu pati shkuar në mendje për atë fund tragjik të tyre.

Në pjesët e tjera  të titulluara “Duke ëndërruar, harrova të jetoj”, “Jetë e thurrur me penj shumëngjyrësh”, ngjarjet  zhvendosen dhe ofrojnë një objektiv më të lehtë për t’u kuptuar dhe të admirueshëm nga lexuesi. Nën efektin e frymës, talentit, dhuntisë dhe muzës, gjatë procesit letraro-artistik, Gjergo ka më tepër  revoltë shpirtërore ndaj realitetit, se sa ajo kreative.  Gjergo përpiqet të krijojë karaktere tipike, në rrethana tipike shoqërore, në përshkrimin e ambienteve, sikundër shtëpia, familja, konvikti, lagja, qyteti, shoqëria, fshati, kasollja, pylli, etj.,  dhe vizatimin e personazheve si  Shpresa, Bashkimi, Toni, Saimiri, Ana, Olsi, Kristina, Eva, Andy, Sesilia, Benita, Orkeala, Cimi, “të fortët” dhe “të dobëtit” e qytetit, etj, duke nxjerrë zbuluar pikësynimin e saj ideor, pasqyrimin sa më realist të sferave shoqërore. Duke e parë edhe me syrin kritik se deri ku arrin pasqyrimi i vërtetë i jetës. Janë kuptimplote, ndjeshmëria  e sentimenteve të personazheve  me të vërtetën emocionale, guxuese të tyre, realë e jetësorë, mes moralit e të vërtetës, midis dashurisë dhe sakrificës, dëshirës dhe momentit emocional dhe asaj urisë seksuale që përfshin ndokënd, sikundër edhe në një cast të vetëm. Personazhet e Gjergos  gëzojnë gjallëri, forcë jetësore, ciltërsi, dashuri, mall, dhimbje, protestë, jetesë e mbijetesë, grotesken dhe absurden, moralen dhe  imoralen, ankthin e dëshiruar dhe të imponuar,  por që sfidojnë  me triumfin e mbijetesës në jetën e përditëshme të personazheve. Romancierja Gjergo me një stil të mrekullueshëm dhe imagjinatë të admirueshme dhe  të sinqertë, ka sjellë një roman bashkëkohor dhe rilindjen e shpirtit intim.
Autorja mjeshtërisht zbulon lakuriqësinë e krimit dhe vesit, hipokrizinë dhe falsitetin e jetës, lëndimin dhe revoltën femërore ndaj inferioritetit të diktatit dhe frikës për të jetuar dhe dashuruar. Përjetimin e këtij realiteti të perceptuar nga autorja me  aureolë emocionesh, të ndjeshme, të dhimbëshme, të trishta, emocionale dhe gabime fatale e të bukura; duke sfiduar kështu nocionet tradicionale të formës e përmbajtjes. Gjergo  përcjell indirekt reaitetin e përvojës tragjike të  “ballove me maska” dhe dinamikës së farsave sociale në muret socialë-ekonomikë e politikë, konceptet e ndërtuara nga shoqëria, cfarë ndodh në botën e brendëshme shpirtërore të personazheve dhe mentaliteteve të ndryshme të shoqërisë, përplasjes së tyre, zhvendosjes, ndryshimit e mbijetesës, midis dy realiteteve; ngjarjet, shëmbëlltyrat dhe ndjenjë trishtimit, shpirtit rebel, ambientin e zymtë krijuar nga situata të paqëndrueshme në lidhje me konceptin e moralit social  dhe  forcës njerëzore të individëve. Ky lloj kredebiliteti  dhe ky  lloj këndvështrimi i jep autores Gjergo mjaftueshëm  kredebilitet vlerësues,  rifreskim të vëmendjes – sepse  është e drejta e gjithkujt të ëndërrojë, të thurrë shumëllojshmërinë e ëndrrave, por kurrësesi të harrojë, vecmas familjen,  që është baza e një shoqërie. Shëmbëlltyra e saj shfaq herë-pas here, biles  ngutshëm,  autorja na jep, simbolikën e lidhjes së fortë me lirinë e të shprehurit, lirinë e shpirtit, detaje njerëzore psiko-analitike, imazhe të dhimbjes e dashurisë, përjetimit të përvojave dhe eksperiencave jetësore, fantazisë dhe pasionit, raportin mes natyrës, njerëzores dhe hyjnores, me qartësinë dhe forcën e të rrëfyerit, ashtu sikundër i ka ndjerë, jetuar e përjetuar. Romani përfundon me një përshkrim mallëngjyes të letrës së dashurisë që Jorgji i kushtonte Katerinës së bukur…. Sigurisht, pa asnjë iluzion se mund ta takojë më  deri në përjetësi. Një dashuri e tillë mallëngjyese deri në drithërimë dhe rrënqethëse me fund tragjik, si për Katerinën ashtu edhe për Jorgjin, vjen vetëm nga ai që dashuron një herë të vetme në jetë, deri në përjetësi. Romani nis me dashurinë e Katerinës e Jorgjit, dhe përfundon po me dashurinë e përjetëshme të Jorgjit! Dashuria nuk vdes, ajo shpëton botën..

Shkruar nga Raimonda MOISIU

Qershor, 2019

Postskriptum

Elona Gjergo ka lindur në qytetin juglindor të serenatave, Korcës.  Rrënjët e saj janë nga Boboshtica nga vjen edhe titani i letërsisë rumune, boboshtari i famshëm, Viktor Eftimiu.

Shkrimtarja Elona Gjergo jeton, punon dhe krijon  prej shumë vitesh në Athinë, Jeton me familjen e saj.

Krijimtaria e saj letrare përmban pesë romane  të vlerësuar nga kritika e kohës me disa çmime. Në vitin 2015 –ë iu dha cmimi “Shkrimtarja e Vitit” për komunitetin shqiptar në Greqi.

Veprat letrare të shkrimtares Elona Gjergo janë;

1.” Kur i lemë engjëjt të vdesin” e vlerësuar me çmimin Sotir Andoni.

2. “Skizofrenia”  best seller në Panairin e Parë të Librit shqiptar në Greqi , vlerësuar me çmimin “Faik Konica”.

3.”Gjashtë gishta e gjysmë”  kandidat për çmimin e madh “Ismail Kadare”.

4.”Bisha prej qelqi” romani për fëmijë që në sajë të tematikës që trajton, u bë bisedë letrare në shumë shkolla nëntëvjeçare në Shqipëri, Greqi  dhe Itali (shkolla të mësimit plotësues të gjuhës shqipe)

5.”Spectrum” romani i saj i fundit,  që së shpejti do qarkullojë dhe në gjuhën greke.

Autorja ka pasion edhe poezinë edhe pse nuk ka ndonjë  vëllim të botuar .

Në vitin 2011-ë ka fituar cmimin e dytë në konkursin “Ju Variboba”.

Në vitin 2012 ka fituar cmimin e parë për poezinë me varg të lirë, në konkursin ” Jul Variboba”.

Në vitin 2018 fitoi cmimin e parë në konkursin diasporik të poezisë me temën e emigracionit.

Ndërkohë që është autore e dy tekste këngësh, që kanë marrë pjesë në festivalin e fëmijëve.

Cmimin e Publikut e fitoi në Festivalin Mbarëkombëtar në Korcë e në qytetin e Shkodrës.

Romani për fëmijë “Bisha prej qelqi” është shndërruar dy herë në pjesë teatrale, nga fëmijë të shkollave të mësimit plotësues të gjuhës shqipe në Selanik të Greqisë dhe në Parma të Italisë, nën kujdesin e  regjisë së gazetarit dhe publicistit, Ndue Lazri.

Filed Under: ESSE Tagged With: Raimonda Moisiu- Gjashte Gishta e gjysme-Eliona Gjergo

MY INTERESTING LIFE

June 28, 2019 by dgreca

BY DR.ZEKRI PALUSHI/

There is no better place on earth to live and work than Australia.

Back in 1995 I came to Australia from Albania, with my wife Tina, and our three children, Anisa, Arbiona and Endrit – now all adults with families of their own. 

I had previously practiced in north Albania in the post-graduate specializations of internal medicine and cardiology, working hard for very long hours, all year long. Our life was nothing like the one we have now, the one that we’ve been enjoying for many years here in Australia. 

Back then, for about three or four years when we first arrived, I worked as a cleaner, while learning the language, embracing the Australian culture and working towards my Australian accreditation as a medical practitioner. Once I had that I was able to work as a doctor, initially in hospitals and then, from 2002 on as a general practitioner in private practice. I feel sincere gratitude for the way Australia and Australians have generously accepted me and my family – I will always be grateful. In some ways it feels like I have been here forever. 

I love the commonly used expression that ‘Australia is the lucky country’, even though I respectfully disagree with this sentiment. I truly believe in that Australia has made its own luck. Its people are hardworking and good. Since 1901 there has been a continuous succession of harmoniously and democratically elected governments. In Australia there is freedom and democracy. 

Reflecting back on my life in Albania and on my ‘new’ life in Australia, I have come to the conclusion that Australians and Albanians have many things in common: both peoples are hardworking, very generous, decent, humble and trustworthy. But while Australians have been working hard and enjoying their freedom and the fruits of their labours, Albanians, for the last 50 years or so, have also been working hard, but under unimaginable circumstances – with their lives controlled by the most oppressive of communist regimes.  

Unfortunately, Albanians took the freedom and democracy they had under King Zog for granted. In 1944, the Communist Party duped the people with slogans, such as ‘we will eat with golden spoons’, and a promise to collect the wealth from the rich and re-distribute it to all the people. The reality, however, was very different; people ended up losing everything. Life became one of class wars, hardship, poverty and humiliation. Society disintegrated: there was physical, verbal, emotional and financial abuse. But worse than this, people were brain-washed by the communists – in effect it was a ‘genetic mutation’ that they had to go through, which I believe, will follow them for life. 

Soon after communists took power, their first action was to eliminate all other political parties and any kind of opposition. People were rounded up, imprisoned, and the majority were inhumanely tortured and killed. 

Then they delivered on the first part of their promised ‘golden spoon’ slogan, by seizing tons of gold coins (which were then the currency) along with people’s properties and their dignity. No lives were spared. They failed, however, to deliver on the second part of the promise. Instead of redistributing wealth to the ordinary people, members of the Party kept everything for themselves. 

The ‘golden spoon’ ethos was replaced with the tenet of ‘we [the people] ought to live life within our means, and in order to achieve that, we should tighten our belts’. According to the communists, we were surrounded by enemies, both within and without, constantly plotting against the state to destroy our communist system. Of course, all the ‘enemies’ were imaginary, made up to scare people and to justify their inhuman acts against their own citizens.  

The politics of communism is to divide and rule; they created within society a ‘good people’ – those with communist connections, and the ‘bad people’, their ‘enemies’ – fighting against each other on a daily basis. 

For my poor grandfather, it was too late to adjust and understand the changes. After few years of living under the communist regime, in a community meeting, he naively asked about the promised ‘golden spoon’. This error was enough to prove to them that he disliked the communists, and to justify his incarceration on the grounds of ‘agitation, propaganda and collaboration with the hidden insurgents, and conspiring against the communist system’. He endured a couple of years of unimaginable torture before he was eventually murdered by crushing his spine, with his lifeless body thrown into a creek (Zalli i Kirit, Shkoder). His family was strictly prohibited from taking his remains for a proper burial. The result of all this was that members of his distraught family (including myself) were discriminated against and classified as being anti-communist, thereby preventing any of us from getting a tertiary education. It is a long story, but eight years later, by a rare stroke of luck, I was able to study medicine. Unfortunately, thousands of other, potentially excellent, students – including my wife Tina – were not as lucky. 

The ‘class struggle’ ruled Albania until 1991. 

Communists are deceitful, unscrupulous and hypocritical; but, to their credit, they are united inasmuch as they are determined to think, speak and act as one in order to achieve their aims by any means, and with no regard for human lives. Over the years they’ve referred to themselves by different names, and used different slogans, depending on their political agenda at the time. Initially, they were interduced as the ‘Albanian Democratic Front’, soon after, they called themselves  ‘Communists’, then they rebranded themselves and changed to ‘Labour’, and then, from 1991, they call themselves ‘Socialists’. 

I have to agree with Khrushchev’s description ‘Socialists are Communists without guts’, although being called this didn’t seem to worry them. Instead, they worked hard, mastering the art of lies and deception and training their not-so-smart brains to come up with endless slogans, which they would learn by heart until truly believing them. These would be drip fed, slowly and deliberately, infused into people’s psyches, injecting their sugared poison. At first, no one noticed the process, and by the time they did it was too late. The slogan had become law. Bad luck. 

Mark Twain said, ‘Never argue with stupid people, they will drag you down to their level and then beat you with experience’. I beg to differ, to protect civilization, ourselves, and our freedom, democracy, dignity, integrity, and moral values we should never ignore or forget the awesome power of stupidity. We should engage with and argue every day against their hidden agendas. We should not accept and let these things go. We need to hold them legally liable for the social experiment of communism, in the name of which they performed their inhuman deeds and deceit, and for the millions of lives barbarously destroyed. Ironically, all of these horrific acts were done ‘on behalf of the people’. 

Today they are still working, but under different branding, to bring back their freshly minted, very sophisticated, brain-washing machine, in order to further continue and finish their masterpiece, which is a ‘World Without Borders’, a dependent humankind without identity, and global citizens ready to be sacrificed, but with no dignity nor a better life. 

Socialism is like a dangerous autoimmune disease, and we should all be aware of its early signs. Catching it will make our life miserable. Let’s mention a few common signs to watch out for: climate change; unconscious bias; safe schools; political correctness; identity politics; vilification of white men; pre-school sex education; diminishing the Christian faith: different phobias; choosing to suffer and be offended on behalf of the others; and so on. All these are signs of the incurable ‘socialist disease’. However, it is amazing how many people digest, tolerate and ignore these signs, which we hear and see every day. They are becoming part of our vocabulary and culture. Fooling us again makes us very stupid indeed. 

Back let’s return to socialist Albania, when later came a new communist slogan: ‘Each and every one should rigorously fight against personal comfort, or a comfortable life.’ This was a dictum that Albanians had to strictly follow until as recently as 1991. 

We should not forget, also, that the Party prevented people praying to and putting their hopes in their gods. From 1967 it became law, thereby banning Albanians from practicing their religions. They believed that the only hope people should have, and pray for, was for the Party and for the dictator himself, Enver Hoxha. Religious faith was considered to be the ‘opium for the people’ and the clergy, especially the Roman Catholics, were heavily persecuted, taken to jail, and sentenced to death. It was this fate that met my wife’s grandfather, Fran Mirakaj, who was only 30 years old when he was sentenced to death and killed by torture because he refused to denounce his Catholic faith. In 2016, he was among the Albanian martyrs beatified by Pope Francis. 

This was my life until 1990. 

It all changed when, inspired by the political changes taking place in the Eastern European communist countries, I decided to put my family and my life in harm’s way by becoming involved in the political process. Until then I had been trying to look after my patients’ physical health, but instead I decided to fight to improve their lives, to bring back the dignity, freedom and democracy that we once had. So it was that I became heavily involved in founding the Albanian Democratic Party and as the leader of the Puka district branch. 

In 1991, the first democratic, pluralistic election took place; I failed to be elected for the Parliament, mainly because of the manipulation of the electoral system by the communist incumbents. 

Then, in 1992, the Albanian Democratic Party was voted in, winning the majority of votes. I was elected a member of the Albanian National Council of the Democratic Party, Chief Adviser to the Prime Minister, and the Chair of the Governmental Commission for the Humanitarian Aids – positions I held until I arrived in Australia, where I hoped to establish diplomatic relations. Once I arrive in Australia I met with the Speaker of the Australian Parliament, with the Minister for Foreign Affairs and with other different federal MPs and officials; indeed, I was made to feel very welcome and I have very good memories of all those people who were so friendly and willing to help. 

Holding the positions that I did enabled me to analyse and understand that the ‘collapse’ of communism was not in fact due to the fight we waged against it, as many Albanians including myself used to believe and would like to claim credit for. Unfortunately, the credit belongs to the well-crafted strategy of the United Eastern European Communists, led by Mikhail Gorbachev, which was to ‘destroy’ communism in order to protect and empower it – by allowing their own people to stay in power and become millionaires. A new Communist Manifesto was conceived allowing so-called pluralism; the best citizens were urged to ‘defect’ from the communist parties and to create right-wing political parties. These parties appealed to the disaffected opposition (the declassed), and the ex-prisoners who wished to continue their fight for freedom and democracy. What a joke. Once more we were deceived and used. 

Which is why I am here, enjoying a real taste of democracy and freedom, and sharing my experiences under the deceptive socialist system, with its Bible-like fundamentalist theories. Borne in 1848, the ideology has, practically speaking, proven to be a disaster, but strangely enough it still appeals to many. Did they introduce anything into our water to change the genome of humankind? 

It has been 28 years since the so-called ‘collapse’ of communism. And it has become very obvious that we haven’t destroyed the communists at all, but instead have naively trusted them and helped them to come to power, and to stay in power. This happened and is still happening not just in Albania, but in all excommunist countries, the worst example being Russia. Those who caused the most harm in that time remain in control and deny their responsibility for any wrong doings. They have never shown any remorse. They have never admitted to anything. And they have never apologized or asked for forgiveness. Nor was a commission set up to interrogate them about their crimes. No one knows what happened to all that seized property and money. We worked hard for nearly 50 years with nothing to show for it. Where is the money? Who owned or owns it? One thing we all do know, though, is that all of them are now the new multimillionaires, able to control everything and everybody’s lives by using the invisible communist mafia tentacles and their wealth along. 

Ridiculously enough, they still use their old slogans – ‘we put the lives and the interests of the people first’, and ‘on behalf of the people’. The socialist multimillionaires ‘do everything for the people’. They are continuing to lead the Socialist Party and the other left-wing derivates, to ensure that the people are ‘well looked after’. What hypocrisy! 

How they can still be in power? All I can say is what Stalin’s said: ‘… the people who cast the votes decide nothing. The people who count the votes decide everything.’ 

Surprisingly, most of those socialist millionaires pay no taxes or very little. Therefore, almost nothing goes back to the people. The Albanian pension is just A$150 per month, while prices for goods (which are generally past their use-by dates), are very much like here. I have yet to see or hear of any leaders of Labour or Socialist Parties, or their sympathisers, having shared their own wealth with the people, as they always preach. However, they are very keen to take a share of other people’s wealth for themselves. 

People in ex-communist countries have been fed a sweet, addictive diet of lies and slogans by the communists and their derivates. Which is why those countries are still ruled and controlled by today’s ‘poor’ millionaires. 

It is very important for everyone to understand this Machiavellian deception. For me, and on behalf of those millions of people who died or endured communist and socialist regimes, it is very disappointing, insulting and concerning to see the results of a recent Galaxy opinion poll where six out of ten Australian millennials believe socialism is ‘a good thing’. People forget what socialism was and is, and that terrifies me; I know the kind of hell that socialism leads to. What socialists and communists did to their own people is very similar, just stretched in time, to what Nazis did to the Jewish people. The difference is that there has never been a Nuremberg-like trial in any of those former communist countries. I strongly believe that there is an urgent need to educate people about socialism, in the same way we were educated about Nazism and fascism. Their slogans, ideology and propaganda should be outlawed before it is too late. 

The country known as Albania, which produced George Kastriot – who fought against the Ottoman Empire and saved Christianity in Europe, came to reject its faith. It came to replace George Kastriot’s flag with the communist’s hammer and sickle. The citizens of the country that produced Saint Mother Teresa came to reject themselves as normal human beings, to reject any good human traits, to reject their ancient history, and to replace it with the history of communism. Ironically, a few times, we rejected St Mother Teresa’s attempt, and her burning desire, to visit Albania and her mother Drane in Drane’s last days. 

Why did we take these actions? Because we were socialists, and we were told that Mother Teresa was our enemy, a spy that wanted to destroy our socialism and socialist achievements! Can you believe it? I had the honour to see in person both St Mother Teresa and St Pope John Paul when they visited Albania in 1993. 

It took about half a century for another pluralistic election to come, when Albanians realised that communism and socialism were like an octopus that had mastered the art of camouflage, while using stealth and intelligence to capture their prey.  

It is important for people to take note of this story. Australians should not be fooled by the socialist propaganda. They do not need to take part in this ongoing social experiment. It is very important to understand that, instead of being envious of others’ wealth, we should work hard and build up our own wealth by taking advantage of our freedom and democracy. We should be grateful to any of the hardworking business-leader millionaires, who in contrast with the ‘socialist’ millionaires pay their taxes and freely contribute to the community and different charities. They really work hard for us, they employ us, and their contribution to the welfare system (which, paradoxically does not exist in socialist-run countries) is enormous. We should be very grateful that they are one of us, and are not hated. Indeed, we should be far more appreciative of our business leaders, because without them there would be no jobs or a welfare system. 

We all have different aspirations for life, different talents, different dreams about choosing a profession, different priorities and lifestyles. Some work more and some work less. We should build our lives based on our needs and our efforts, and we should never trust those who promise the world and ‘put the life of the people first’. The socialists think they can own the people and their brains, they can own the country, and they have the legitimacy to possess everything on earth. They like to make people think naively and believe in the world ‘entitlements’. They rely on people’s short-term memories. But we should keep in mind the unimaginable differences in the lives of people living under communist or socialist rule and those living with freedom and democracy. 

We must remember the lives of those in communist East Germany compared to the lives of those in the capitalist West Germany. I really hope that people are smart enough to have memorised those scenes from the Berlin Wall. 

I am going to conclude by returning to my career in Australia, and adding that I am now a member of the Royal Australian College of General Practitioners, a selected member of Leading Physicians of the World Organisation, and, in 2012, I was recipient of an ‘Honorary Citizen’ title from Albania, which was granted in absentia for the contributions I made towards the democratisation of Albania and in the field of medicine. 

I end my story, with one of the many testimonies from my patients posted on the community Facebook: ‘It is overwhelming to see all these thank you’s for you, Zekri. It seems pretty obvious that you have made an enormous positive impact on so many people. I thought it was just me that you made feel special, but it is abundantly clear that you treated everyone the same and we all felt special. It takes a wonderful GP to be able to have that effect on so many people in the community …’ (Original testimonies can be forwarded at your request.) 

I believe I built my reputation because of my determination to work hard and to keep myself professionally up-to-date, which has enabled me to be capable of fulfilling the needs of my patients and to look after their well-being, and because of my sincerity and willingness to speak my mind and to stay away from ‘political correctness’, which indeed is something my patients have appreciated the most.

Gold Coast, Australia

September, 2018

Filed Under: ESSE Tagged With: Dr. Zekri Palushaj-My Interesting Life

Miqësia

June 16, 2019 by dgreca


Shkruan: Astrit Lulushi/Aristoteli ka lënë një analizë për miqësinë. Ai bën dallim midis miqësisë së vërtetë dhe dy formave të tjera, të cilat kanë të bëjnë me dobinë dhe kënaqësinë reciproke. Aristoteli thotë se miqtë janë ata njerëz që duan më të mirën për njëri-tjetrin për hir të miqësisë, kur secili e do tjetrin për atë se kush është. Sipas tij, miqësia e përsosur është e vështirë të zhvillohet dhe prandaj kërkohen kushte të veçanta. Duhet të ketë barazi ose analogji midis miqve, sepse është i vështirë afrimi me njëri-tjetrin në qoftë se je në status të pabarabartë shoqëror me tjetrin. Por edhe midis të barabartëve në status, ka nevojë për disa ngjashmëri në karakter, në prirje dhe ide. Miqësia duhet të bazohet në ndershmëri, altruizëm dhe gatishmëri. Një tjetër formë interesante e klasike e miqësisë është dhënë nga politikani romak dhe oratori Ciceroni, i cili besonte se miqësia bazohet në meritat; ajo nuk ofron përfitime materiale, as nuk kërkon ndonjë.
Por duket se as Aristoteli dhe Ciceroni nuk gjetën një miqësi të tillë; njëri u arratis nga Athina, ndërsa tjetri u vra nga bashkëkombësit e vet. Fjalët e fundit të Ciceronit ishin: “Nuk ka asgjë të saktë për atë që po bëni, por përpiquni të më vrisni siç duhet.”

Filed Under: ESSE Tagged With: Astrit Lulushi-Miqësia

IN MEMORIAM- JU TREGOJ PËR TIM ATË, POETIN VEHBI SKËNDERI…

June 14, 2019 by dgreca

….AI ISHTE SI NJË SHENJTOR, QË JETOI NË KOHË DJAJËSH

Më 13 qershor 2011, ditën e Shëna Ndout, u nda nga jeta im Atë, poeti Vehbi Skënderi. Ai ishte i drejtë si një Shenjtor, por jetoi mes djajsh/

NGA ELIDA BUÇPAPAJ/

Ishte një mbrëmje e bukur qershori. 12 qershor 2011. Nga ato më të bukurat e vitit, kur stina e verës është në prag të shpërthimit me plotmadhështinë e vet prej shumëlaryshisë së ngjyrave dhe aromave. E të grish vetëm të jetosh pa fund e sosje. Atëher kur çdo shpirt njerëzor mendon se jeta është e përherëshme. Ndërsa im atë Vehbi Skënderi po luftonte me vdekjen.

Në një mbrëmje të tillë qershori, ai do të ishte dehur nga abazhuri i hënës në qiell. Dhe ajri i ngrohtë i përzierë me aromat e luleve do ta ngazëllente për të krijuar pastaj në laboratorin poetik përfytyrimet e tij ekstravagante në skulptura poezish.

Në një natë qershori të tillë, të vitit 2005 një dorë kriminale na kishte vrarë kolegun tonë 28 vjeçar, Bardhyl Ajetin, duke krijuar tragjedinë dhe dhimbjen prej një absurdi surreal. Sepse është e pamundur të vrasësh një gazetar të ri për ato që shkruan. Vetë vrasja si akt është e ndaluar. Të presësh si me gërshërë një jetë në mes. Por po aq e ndaluar është ta mbulosh vrasjen me heshtje. Heshtja është po aq kriminale sa ideuesi i vrasjes dhe ekzekutori. Vrasja e gazetarit Bardhyl Ajeti, si shumë të tjera, ka mbetur ende e pazbardhur. Ai ka mbetur i harruar nga kolegët dhe shoqëria që po bëhet çdo ditë edhe më tribale sepse po humb sensin për të kërkuar e gjetur të drejtën. Krejt ndryshe nga im atë që gjithmonë iu fal të drejtës, si një konstitucioni universal hyjnor që nuk varet nga konjunkturat por nga ndërgjegja njerëzore e gjithësecilit prej nesh. Që të lejon të gjesh shpresë e mundësi për të ndihmuar atë që ka nevojë edhe në kohë të pamundura. Edhe unë vijoj dhe e kërkoj të drejtën si bija e tim eti. Edhe kur më thonë të gjithë se e drejta ka vdekur, unë nuk do të ndalem si për të vijuar jetën e babait tim.

Nata e 12 qershorit 2011 na hutoi e na e mbushi mendjen se jeta triumfon mbi vdekjen, se jeta triumfon edhe ndaj prognozave të mjekëve. U bëmë naivë. Me vullnetin tonë. Aq më tepër duke e njohur dëshirën e paepur të tim eti për të jetuar, për t’u ndjerë i lumtur pranë familjes së tij. Sot lumturia është kthyer në nonsens ose mision i pamundur. Njerëzit e kërkojnë lumturinë tek paratë, pasuria, makinat, vilat. Ndërsa lumturia është gjithmonë me ne, ne jemi lumturia e njëri-tjetrit. Im atë e kishte zgjidhur me kohë këtë rebus. Ose më mirë të them s’ka qenë për të fare një rebus dhe ai gjithnjë e ka ditur. Sepse të gjitha dramave të jetës së tij, për fajin e një regjimi kriminal, ai u kishte mbijetuar për arsye dhe shkak të familjes që ia kthyente dashurinë me dashuri dhe nuk e tradhtoi kurrë. Krejt ndryshe nga kolegët, që mbetën tregëtarë flamujsh me shpirtëra çakejsh.

Ne i qendruam rreth shtratit natën e 12 qershorit duke e kundruar e kundruar. Fytyra e tij ishte e bukur. Ngjyra e lëkurës ishte rozë. Im atë nuk e tregonte moshën, ai është dukur gjithmonë i ri, i mbushur me energji të pashterëshme. Kjo bënte që unë të ndihesha gjithmonë fëmijë. Edhe natën e 12 qershorit. Unë i vërtitesha rreth dhe ia puthja duart e faqet, ia prekja këmbët e bardha. Ishte i pastër si drita. Ai nuk reagonte. Flinte. Nën efektin e qetësuesve. Që kur u shtrua në spital ai kishte qenë nën efektin e qetësuesve dhe vetëm një herë ishte zgjuar sa për të thirrur vetëm një emër: „Lili“. Emrin e nënës time.

Duke e parë të flinte i qetë, dikur vonë, ne vendosëm të ktheheshim në shtëpi. Të bindur se nesër do ta gjenim më mirë. Ishte mbrëmja e vonët e së djelës. Jeta gumëzhinte. Në tram u takuam me Endritin që kthehej me shokët nga kinemaja. Përpara filmit kishte qenë në spital të shihte Babushin e tij. Kur iu afruam shtëpisë, dritat e apartamentit tonë nuk ishin të ndezuara si zakonisht. Shtëpia jonë gjithmonë ishte e hapur, gjithmonë kishte njerëz e drita. I ramë ziles dhe derën na e hapi Prizreni. Ai po vuante. Im atë i kishte rritur djemtë. I kishte marrë sa kishin ardhur në shtëpi nga materniteti, bebka dhe iu kishte përkushtuar kohën dhe jetën. Me një dashuri pa kufi e cak. U ka treguar me mijra përralla që i krijonte për ta, u ka mësuar alfabetin e shqipes, gjuhën, u ka lexuar libra, u ka recituar poezitë e tij, poezitë e tij për ta. Midis tyre mbretëronte një aleancë sublime. Të dy djemtë tanë kanë qenë me fat që i ka rritur një gjysh si ai. Megjithëse të gjithë gjyshat e gjyshet e botës janë të mrekullueshëm.

Tani në shtëpi ishim të katërt. Familja Buçpapaj. Familja Skënderi ishte në spital. Folëm fare pak midis nesh. Djemtë ishin bërë burra papritmas. Pastaj mora në telefon tim më që nuk i ishte ndarë kurrë tim eti. Edhe ajo më qetësoi. Po fle i qetë më tha. Unë i qetësova të tjerët. Dhe u shtrimë të flemë si robotë.

Kishim fjetur pa ëndërra, shpejt, përhumbshëm, për t’iu larguar një frike. Deri kur ra zilja e telefonit, që na ngriti menjëherë të katërve, gatitu. Dhe matanë telefonit zëri jepte lajmin që ne nuk do të donim ta dëgjonim kurrë.

Kur po gëdhihej 13 qershori dhe kalendari shënonte ditën e Shëna Ndout, shpirti i tim eti u largua prej trupit të tij. Në agun që ai e ka përmendur shpesh në poezitë e tij, ku ai e ka përshkruar me laryshi nuancash e ngjyrash të pafundme. Por agu i ikjes të tim eti ishte i vërejtur, i humbur prej tymnajave të mjergullës dhe ngjante e pamundur që kjo ditë të kish lindur prej barkut të një nate magjike qershori, kur ne u larguam nga spitali dhe e lamë tim atë në një gjumë të thellë e shpresëdhënës. Gjithçka ishte përmbysur brenda dy-tri orësh, ashtu si jeta që ishte shndërruar në ikje, largim e vdekje. Për dy-tre orë qielli kishte ndryshuar uniformë në një antitezë të plotë. Ishte zhdukur hëna, yjet, magjia e natës kur ne i dhamë përshëndetjen, pa e ditur se do të qe përshëndetja jonë e fundit në këtë tokë, pak përpara kur fryma e tij do të fluturonte si zog i çliruar nga prangat e një kohe mistrece.

Kur ne vendosëm të largoheshim nga spitali, në prag të shkëmbimit të 12 me 13 qershorin, ai ngjante sikur flinte si normalisht. Nuk e kishte më frymëmarrjen e dendur, të vështirë, të mundimshme që e kishte pasur prej ditës së mërkurë. Kur u përkeqësua papritmas. Një ditë më parë, dmth të martën, ai kishte bërë një shaka me ne. Ime më ashtu si e kanë zakon gratë përdori klishenë e njohur se po vdiste prej lodhjes, dhe im atë, që rrinte me orë e ditë të tëra pa folur, ia ktheu me buzën në gaz, « po për mua kush do të kujdeset atëherë?!» Reagimi i tij ne na hodhi të gjithëve përpjetë. Na zgjoi. Sepse sëmundja e kishte transformuar. Ngjante si Mbreti Lir. Tragjik, i madhërishëm, i vuajtur, i heshtur e solitar në botën e tij të mbyllur. Kështu e përjetonte largimin apo distancën nga mungesa e tij fizike me botën rreth tij, nga mosprania në rrjedhat e ditës, në rrugët që ai i kishte kaluar çdo ditë, që edhe sot i mbajnë gjurmët e tij.

Reagimi i tij na e ktheu humorin. Kujtuam se ishte shenja e rikthimit në jetë, për të shpëtuar nga sëmundja e zezë, që është depresioni, ashtu si kishte shpëtuar edhe në vitet ’70. Unë e mbaj mend atë kohë, se si vuante im atë, si lëngonte. Pranë tij ishte im më dhe unë, fëmijë. E vizitonte rregullisht, për çdo ditë njëra prej hallave të mija, Lumja dhe fëmijët e saj dhe vëllai i tij i vogël, sepse të tjerët nuk vinin dot pasi kishin frikë nga partia kuçedër. Atëherë im atë sapo i kishte mbushur 40 vjeç dhe ngjante i moshuar si një plak. Por një mëngjes papritmas u ngrit nga shtrati e ul në makinën e shkrimit dhe rinisi të shkruante poezi. Prej asaj dite nisi të dilte nga shtëpia e të shëtiste nga Kodrat e Liqenit. I vetmuar. Kolegët i largoheshin, shokët i fshiheshin, të afërmit kujdeseshin për biografitë.

Si shenjë fatmirë, të daljes nga kështjella që ai kishte ndërtuar me mure qiklopikë prej heshtjes së vet e morëm edhe reagimin e tij. Ne u lumturuam pasi e dinim se im atë dinte të ngrihej gjithmonë më këmbë, se im atë do ta kalonte edhe këtë provë, pas aq provash e vuajtjesh, që i kishte e kishim kaluar së bashku.

Por ndodhi e papritura dhe ai u përkeqësua papritmas të mërkurën. Iu vështirësua frymëmarrja. Ne u trembëm. Filluam t’i luteshim të hante. Sepse kishte dy vjet që kishte hequr dorë nga e ngrëna. E ushqente me shumë mundime ime më. Im atë refuzonte ushqimin, refuzonte ujin, po ime më nuk dorëzohej deri sa e ushqente çdo ditë, çdo vakt, dalë e nga dalë, një kafshore, një lugë, ishte një fitore, një gllëngjkë ujë, një gotëz me lëng frutash, ishte jetë për tim atë.

Unë po punoja në komputer atë të mërkurë, kur ime më më erdhi pranë e më tha se ai nuk po hante dot më. U ngrita menjëherë. I shkova pranë e i vura buzët në ballë. Si veproja me djemtë. Kishte temperaturë. I dhamë menjëherë një dafalgan dhe e shtrimë në shtrat. U qetësua pak. E zuri gjumi dhe frymëmarrja ju bë normale. Pasdite bashkë me Skënderin blemë biskota fëmijësh që ime më t’i shtypte e ta ushqente më lehtë.

Hëngri nga mbrëmja pa e refuzuar ushqimin si bënte zakonisht. Dukej se kishte frikë nga vdekja. Por ne nuk na shkonte mendja për atë gjë. Kur ra nata i shkova në dhomën e tij ku flinte. Dhe qava e qava me lot e pa zë. Për të gjitha vuajtjet që kishte hequr, pa i bërë kujt keq në jetën e tij. E pastaj iu lutëm Zotit që vetëm të jetonte. Edhe me depresion. Veç të jetonte. Ishim mësuar tashmë edhe me këtë gjendjen e tij. Ai rrinte i ulur në kolltukun e tij në një cep të dhomës. Hijerëndë, pa folur, duke na parë ne. Herë i përhumbur në mendimet e tij, herë me sy të trishta e herë me sy të trembura, sepse e shkuara i kthehej si fantazmë, si makth e ankth. Mallkuar qofshin ata që e kanë bërë tim atë të vuante. E bashkë me të edhe ne. Që nuk kanë marrë mundimin kurrë të kërkojnë ndjesë. Një pjesë e tyre kanë shkuar në ferr. Në ferr shkofshin të gjithë që e kanë merituar. Sepse nuk e njohin ende pendesën. Në pranverën e 2011 kur e kishim shtruar në spital për rehabilitim në një moment të kthjellët i kishte thënë sime mëje se « ata nuk na kishin lënë që ta jetonim jetën tonë». « Ata »ishte regjimi komunist, që identifikohet me emra. Sepse na e kishin ndryshuar tërësisht rrjedhën e jetës brutalisht, na kishin detyruar të jetonim kalvarin. Sot është e trishtë kur lexojmë se disa shkrimtarë qahen nga vuajtjet që paskan përjetuar në diktaturë. Një farsë e vërtetë cinike ndaj vuajtjeve të vërteta, si ato që ka përjetuar im atë, që u largua nga kjo botë i mbytur nga pikëllimi, kur e humbi betejën e fundit.

Ne e shtruam në spital të premten, kur frymëmarrja iu rëndua rishtas. Ishte më 10 qershor, paradite. Sa herë i shoh sot makinat e urgjencës më kaplon trishtimi. Kur erdhi urgjenca, im atë nuk ishte më im atë. Erdhën e morën lart me barelë sepse ishte krejt i pafuqishëm. Mezi merrte frymë. Nuk më kërkonte mua me sy, por time më e cila hypi me të në makinë. Ne i shkuam pas. Pas kësaj ai nuk u kthye më në shtëpinë tonë. Ishte ikja e tij e fundme.

Frymëmarrjen e tij të rënduar e kam edhe sot në vesh, si asaj të premte. Dukej sikur prapë po luftonte, deri në frymën e fundit dhe pikën e fundit të gjakut.

Pasi e shtruam në spital të premten, e pasi biseduam me mjekët u kthyem për t’u kujdesur për fëmijët. Sa hymë në shtëpi, na ra në sy kolltuku i tij që ishte bosh, që priste më kot. Në dhomën e tij makina e shkrimit rrinte e heshtur, me tastet e ngurta si copa kalldrëmash, të palëvizur nga gishtat e bukur të tim eti. Gjithmonë im atë na e kujtonte se si një pianiste e njohur shqiptare mahnitej nga gishtat e bukur të tim eti, që tani rrrinin të palëvizur dhe nuk krijonin vargje e rima me makinën e tij të shkrimit. Makina e shkrimit ishte si faltore për tim atë. Atje ai falej duke zbrazur shpirtin e tij të kthjellët si kristali. Kanë qenë shumë të rrallë shkrimtarët bashkëkohës me tim atë që e kanë patur shpirtin e pastër si të tijin. Pa asnjë njollë. Shpirt njeriu. Ecce Homo ishte im atë.

Por ne vazhduam që t‘i luteshim Zotit që im atë ta kalonte edhe këtë furtunë. Ne ishim mësuar tashmë edhe me këtë situatë. Ai rrinte i ulur në kolltukun e tij dhe na ndiqte me sy. Nganjëherë i shpinte sytë diku larg, nganjëherë i mbyllte si për të mos lejuar që tmerret e së shkuarës t’i ktheheshin si fantazma për ta marrë e larguar nga familja, për t’ia marrë e djegur librat, për t’a dërguar në riedukim apo internim, duke i lënë në mes poezitë apo treguar përgjysëm përrallat që ia tregonte së bijës, dmth mua. Aty i ulur në kolltukun e tij, ai me pamje epike, ngjante si një personazh i dalë nga cikli i kreshnikëve. Nganjëherë, dikur, rrallë e përherë rrallë e më rrallë, kur na hidhte ndonjë fjalë, si meteor, na bënte të hidheshim përpjetë prej gëzimit e kaq pak na dukej aq shumë, sepse mendonim se po i mblidhte forcat për të dalë nga ky tunel i errët.
(vijon)

(MARRË NGA LIBRI ‘DISIDENCË NË TRANZICION’ QË ËSHTË NË PROCES BOTIMI) –

Filed Under: ESSE Tagged With: Elida Buçpapaj, VEHBI SKËNDERI

Përtej emrit

June 14, 2019 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/Dielli/

Çdo gjuhë ka huazime, por për t’u konsideruar e lashtë ajo duhet të ruaj të paktën një simbol nga koha kur është folur për herë të parë. Njeriu kupton vërtet atë që flet kur hyn thellësisht në kuptimin e një fjale. Kjo shpesh quhet ‘etimologji’, që është studimi i ndjenjës së vërtetë të fjalës.Leonard Newmark, albanolog, thoshte se përemri i pacaktuar ‘njëri’ ‘gjithkush, dikush’, dallohet në mënyrë të qartë nga emri ‘njeri’. Por kjo nuk do të thotë se ‘njëri’ dhe ‘njeri’ nuk rrjedhin nga e njëjta fjalë, në fakt nga dy; sepse ishte numri ‘një’ që solli përemrin ‘njëri’ prej nga erdhi emri ‘njeri’.Mes etimologëve është rënë dakord se ‘njeri’ vjen nga shqipja e vjetër ‘njer’Sinonimet në shqip për ‘njeri’ janë shpirt, qenie njerëzore, njerëzim.Në legjenda të ndryshme të origjinës ‘njeri’ do të thotë ‘udhëtar’. Ndërsa sipas një legjende afrikane, ‘Njeri’ është një prej heronjve të mitologjisë së krijimit të njerëzimit.Kontaktet mes shqipes dhe ndonjë prej gjuhëve të Afrikës janë të paimagjinueshme, prandaj mendja shkon thellë në kohërat më të lashta kur njeriu i parë migroi nga pyjet afrikane drejt stepave të Azisë, dhe prej andej u shpërnda nëpër Evropë. Dhe fjala ‘njeri’ u trashëgua në gjuhën shqipe, pa humbur kuptimin, si simbol i lashtësisë së saj.

Filed Under: ESSE Tagged With: Astrit Lulushi-Përtej emrit

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 263
  • 264
  • 265
  • 266
  • 267
  • …
  • 606
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT