Me rastin e 100 vjetorit te lindjes se kengetares se madhe franceze, Edit Piaf/
Nga Sadik Elshani/
“Askush nuk mund ta injoroje ate/
Askush nuk mund ta imitoje ate/
Askush nuk mund ta harroje ate/
Ajo emrin e kishte Edit Piaf”/
(Raquel Bitton, interrpretuese e suksesshme e besnike e kengeve te Edit Piafit)/
Njeqind vite me pare, me 19 dhjetor, 1915 ne Belleville, Paris, ka lindur Edit Piaf, kengetare, aktore, autore e teksteve te kengeve, e cila njihet si kengetarja kombetare e Frances dhe njera nder yjet me te shkelqyer nderkombetare qe ka dhene Franca. Emri i saj i vertete eshte Edit Giovanna Gassion. Piaf (Harabeli) eshte nje nofke qe e mori 20 vite me vone. Babai i saj, Louis Alphonse Gassion (1881 – 1944) ka qene nje akrobat dhe artist i rruges (qe ka dhene shfaqje ne rruge), ndersa nena e saj, Annetta Giovanna Mallard (1895 – 1945) ka qene kengetare neper kafene. Edit pati nje femijeri te veshtire. Qysh ne lindje u braktis nga mamaja dhe ajo u rrite nen kujdesin e gjyshes (nga mamaja), e cila ishte pronare e nje shtepie publike ne Normandi. Nga mosha tre deri ne moshen shtatevjecare, ajo ishte pothuajse e verber.
Me 1929, ne moshen 14 vjecare i bashkohet babait ne shfaqjet e tij akrobatike ne rruge neper tere Francen, ku ajo kendoi per here te pare. Talenti i saj u zbulua me 1935 ne lagjen Pigall te Parisit, nga pronari i nje klubi te nates, Louis Leplee, i cili e nxiti ate, i dha guxim qe te kendoje. Figura e saj e brishte, gjatesia vetem 142 centimetra, e frymezuan ate qe t’ia vente nofken La Mome Piaf, qe ne zhargonin parisien do te thote, Harabeli i Vogel. Piaf, kjo nofke do te mbetej per tere jeten e saj dhe do te behej emri i saj i skenes, emri artistik. Prej te gjithe atyre qe e njohin Edit Piafin, te pakte jane ata qe e dine emrin e saj te lindjes, emrin e vertete.
Gjate Luftes se Dyte Boterore, ne Parisin e okupuar nga gjermanet, ajo kendoi neper klubet e nates. Kariera e saj mori hov pas luftes dhe ajo u be e njohur ne tere boten, duke dhene koncerte neper qendrat dhe sallat me te njohura te Frances dhe botes. Ne vitet e 50-ta shendeti i Edit Piafit vazhdimisht po perkeqesohej si rrjedhoje e goditjeve qe po i sillte jeta, si the nga abuzimi i alkoolit dhe drogave qe po ia shkrinin energjite. Por kur kendonte ne skene, ajo ishte ai ylli qe shkelqente. Te gjithe e pranojne se koncertet e saj me te mire, ishin ata te fundit. Harabeli i vogel i botes vdiq me 11 tetor te vitit 1963 ne villen e saj ne PLascassier (Grasse, Riviera Franceze), ndersa eshte varrosur ne Paris.
Kenget e saj ende kendohen dhe adhurohen nga miliona njerez anembane botes, perfshire edhe shkruesin e ketyre radheve. Per te jane shkruar disa libra jeteshkrimor (biografik), ndersa jeta e saj ka qene subjekt i disa filmave artistike e dokumentare. Repertoari i saj perfshin afer 400 kenge e balada, nder te cilat me te njohurat jane: ” La vie on rose”, “Non, je ne regrette rien”, “Hymne a l’amour”, “Milord”, “L’ Acordeoniste”, “Padam, padam”, e shume e shume te tjera. Nuk po i perkthej keta tituj, le t’i vijne lexuesit me zerin magjik te Edit Piafit. Kerkesat e saj artistike kane qene teper te larta. “Te jeshe e suksesshme ne France, ne vendin tim, ku populli e flet te njejten gjuhe dhe me kupton, nuk eshte asgje: qellimi im eshte nje karriere nderkombetare. Dua t’i bej njerezit te qajne edhe atehere kur ata nuk i kuptojne fjalet e mia” – eshte shprehur ajo. Muzika e saj shpesh ka qene autobiografike, kenget e saj pasqyronin jeten e saj te trazuar: dhimbja, pikellimi, dashuria, braktisja, deshprimi e kane pershkuar jeten e saj. Ajo ka kenduar per dhimbjen, varferine, vuajtjet, zemrat e thyera. Njerezit kur i degjonin kenget e saj i perjetonin ato pervoja te jetes se saj, treteshin ne valet e jetes dhe kenges se saj dhe qanin. Jeta e saj private ka qene e shoqerur me plot dallga e stuhi njerezore, ka qene e perfshire ne disa marredhenje te stuhishme epshore (pasionante), shpesh edhe abuzuese e shkaterruese. Vetem nje qenje njerezore qe ka patur pervoja te tilla ka mundur te krijoje nje art te madh kaq prekes. Me vone ajo vete e ka pranuar se, sikur te mos i kishte patur ato veshtiresi per te duruar, ajo kurre nuk do te kishte patur zemer per te kenduar.
Pervec tekstit te zgjedhur dhe melodise, muzikes se bukur, interpretimi i saj mjeshteror ia shton edhe me teper magjepsjen kenges se saj. Ajo ishte mjeshtre e vertete e skenes. “Kendimi per mua eshte nje menyre e shkeputjes, ikjes. Eshte nje bote tjeter, nuk jam me ne toke” – ka thene ajo. Per publikun ajo ishte ne skene, por vete nuk ishte ne skene. Ishte ne boten e Edit Piafit, atje ku te tjeret nuk mund te shkojne, ishte tretur ne krahet e kenges se saj. Kenget e saj, interpretimi i saj, ngjallnin dhe preknin ndjenjat me te holla te publikut. Ajo shkrihej e tera ne skene: “Sikur te mos digjesha e tera, a mendoni se do te mund te kendoja?” – keshtu eshte shprehur ajo per interpretimet e saj. Ndersa miku i saj, piktori, dramaturgu, artisti, regjisori i njohur francez, Jean Cocteau (1889 – 1963 – ne te njejten dite, vetem disa ore pas vdekjes se Edit Piafit), eshte shprehur per interpretimet e saj: “Cdo here qe ajo kendon, ju e keni pershtypjen se ajo eshte duke e nxjerre shpirtin prej trupit te saj per here te fundit.” Zeri i saj ishte nje ze mezo sopranoje, i forte, dramatik me nje timber te qarte e te paster dhe teper karakteristik, qe sapo e degjon, e dallon menjehere se ai eshte zeri magjik i Edit Piafit. Ajo ishte nje grua me nje trup te vogel, por ne skene rrezatonte nje energji shperthyese si nje vullkan. Paraqitja e saj ne skene, gjestet, levizjet, shprehjet, mimika e fytyres dhe syve te saj, nuk mund t’i arrije askush – ato jane te paemitueshme.
Artistet si Edit Piaf, edhe pas largimit fizik nga jeta e nga skena, jane te pranishem me artin e tyre, ata perfaqesojne epoken e tyre, i kane dhene vulen e tyre, i kane dhene identitetin perkates asaj epoke. Peizazhi francez, atmosfera franceze nuk mund te paramendohen pa kenget e Edit Piafit, ashtu si muzika e nje filmi, edhe ajo eshte bere muzika e skenes dhe jetes franceze. Kete e kam perjetuar vete. Duke ecur neper rruget e rrugicat, sheshet e parqet e fshatrave piktoreske e qyteteve te Frances, gjithmone ne koke, lehte me tingellonin kenget e Edit Piafit. E kur shihje kengetaret e rruges ne nje qoshe duke kenduar kenget e saj, atehere ai perjetim nuk mund te pershkruhej me fjale, sepse edhe ajo vete dikur kishte kenduar ne rruge. Ajo eshte bere si nje pike referimi, krahasimi per te gjitha kengetaret e medha te te gjitha vendeve te botes. Kur dikush do te tregoje se sa e madhe eshte nje kengetare e vendit te tyre, atehere ata shkurt thone se, ajo eshte Edit Piafi yne. Keshtu, rumunet per kengetaren e tyre te madhe, Maria Tanase (1913 – 1963), thone se eshte Edit Piafi i tyre, ndersa ne per kengetaren tone te madhe e te paharrueshme, Vace Zela (1939 – 2014), themi se eshte Edit Piafi yne, e keshtu me radhe.
Edhe sot pas 52 viteve nga ndarja e saj nga kjo bote, Edit Piaf eshte ne majat e muzikes boterore te llojit te vet. Bota me siguri ne te ardhmen do te kete kengetare edhe me te mira, por nuk mund te kete me nje Edit Piaf tjeter. Edit Piaf ishte dhe mbetet e vetme (unike), e paperseritshme, e pakrahasueshme, e paemitueshme, e paarritshme. Zeri i saj eshte magjik, interpretimet e saj jane magjike, kenget e saj jane magjike, Edit Piaf eshte magjike!
Ajo emrin e kishte Edit Piaf!
Philadelphia, 18 dhjetor, 2015
Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe vprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.
Kliko me poshte per te degjuar nje kenge nga Edit Piaf.
SHËNJTËRESHA E SHQIPTARËVE, NËNË TEREZA
Nga Frank Shkreli/
Lajmi u përhap zyrtarisht të premtën nga Vatikani me një njoftim të posaçëm për median dhe për të gjithë të interesuaritse të ënjën, me rastin e 79-vjetorit të lindjes së tij, Papa Françesku miratoi Dekretin, që do të çojë në shenjtërimin e Age Gonxhe Bojazhiu e njohur si Nënë Tereza. Në njoftimin e Vatikanit thuhet segjatë një audience të posaçme të ënjtën me Kardinalin Angelo Amato, Prefektin e Kongregacionit të Kauzave të Shënjtërimit, Papa Françesku pranoi Dokumentin në bazë të cilit, Udhëheqsi i Kishës Katolikenjohu dhe miratoi ndërmjetësimin e Nënë Terezës në mrekullinë e shërimit të menjëhershëm, të papritur, të plotë dhe të pashpjegueshëm të një burri me kombësi braziliane, i sëmurë rëndë nga një goditje në tru. Burri Brazilian u shërua në vitin 2008.
Në vitin 2008 braziliani u shërua në mënyrë të papritur, të jashtëzakonshme e të plotë, sipas hetimeve të Vatikanit. Në njoftimin zyrtar të Vatikanit thuhet në lidhje me shërimin e mrekullueshëm se më 10 shtator 2008, një inxhinier brazilian, I cili ishte në gjendje kome për shkak të një sëmundjeje të trurit, u mbart në sallën e operacionit për një ndërhyrje kirurgjikale, gati-gati të pashpresë. Gruaja e tij lutej në kapelën e spitalit, së bashku me një meshtar e disa familjarë. Një natë më parë i qe lutur me gjithë zemër Nënë Terezës: “Mjekojeni Ju vetë tim shoq”.Gjithçka ndodhi në pak minuta.Kirurgu, që kishte dalë një gjysëm ore më parë nga salla e operacionit, duke e shtyrë për pak çaste ndërhyrjen, u rikthye përsëri dhe çuditërisht, e gjeti të sëmurin ndenjur mbi shtrat, të zgjuar e plotësisht të vetëdijshëm. I mrekulluar, e dëgjoi t’i thotë: “Ç’bëj unë këtu?”.Shërimi, që u vërtetua më pas, ishte i menjëhershëm, ndërsa abseset e shumta të trurit, me hidrocefale obstruktive, ishin zhdukur krejtësisht, në mënyrë fare të pashpjegueshme, sipas ekspertëve të mjekësisë.Sipas Vatikanit, mrekullia që i atribohet Nënë Terezës, është një nga rastet e rralla të mrekullisë së “shkallës së parë”, asaj pra që kundron ngjalljen prej të vdekurve ose të ashtuquajturës “restitutio ad integrum”, domethënë, shërimin e plotë të të gjitha organeve të shkatërruara nga sëmundja, thuhet në njoftimin e Vatikanit.
Pranimi dhe miratimi nga Papa i Dokumentit në lidhje me mrekullinë e Nënë Terezës, është mrekullia e dytë dhe akti përfundimtar që i hapë derën shënjtërimit të Nënë Terezës, “Ëngjëllit të të varfërve”, siç e ka cilësuar vet miku i shqiptarëve, Papa Françesku.Ishte një Papë tjetër, Papa Gjon Pali i dytë, i cili gjithashtu konsiderohet mik i shqiptraëve, i cili, ndonëse rregullat kishtare kërkojnë një pritje prej pes vitesh para se të mund të fillojë procesi për shënjtërim, Papa Gjon Pali i II ndryshoi rregulloren me këtë rast dhe beatifikoi Nënë Terezën më më 2003, që është hapi i parë drejtë shënjtërimit.Vatikani refuzoi të përcaktonte një datë për shënjtërimin e Nënë Terezës, por media të ndryshme italiane dhe europiane kanë spekulluar se mund të bëhet shtatorin që vjen, që përkon me përvjetorin e ndarjes së saj nga kjo jetë.
E lindur në Shkupin shqiptar më 26 gusht të vitit 1910, e lumtura Nënë Tereze dhe urdhëri murgeshave të themeluar prej saj njihet anë e mbanë botës si bamirëse dhe mbështetse e më të varfërve të kësaj bote.Nënë Tereza ndërroi jetë më 5 shtator, 1997, në moshën 87-vjeçare.Për punën e saj, ajo është shpërblyer edhe sa ishte gjallë e vepronte në këtë jetë, me shumë dekorata kishtare dhe ndërkombëtare të kësaj bote në të cilën jetojmë, përfshirë Medaljen Presidenciale për liri nga Presidenti amerikan Ronald Reagan, Medaljen e Artë të Kongresit Amerikan, si dhe me dekorime dhe çmime nga shtete dhe organizata ndërkomëtare, përfshirë Organizatën e Kombeve të Bashkuara dhe në vitin 1979, Nënë Tereza mori Çmimin prestigjioz të Nobelit për paqë. Më atë rast ajo pat thënë se nuk e meritonte një çmim të tillë, por do e pranonte në emër të “uriturve, atyre të pa streh, sakatëve, të verbërve dhe në emër të gjithë atyre që e ndjejnë veten të pa dashur dhe të pa kujdesur nga shoqëria ku jetojnë”.
KryeipeshkviThomas D’Souza i Kalkutës së Indisë, ku ka shërbyer më së shumti Nënë Tereza, vendimin e Papa Françeskut për miratimin e Dokumentit për shënjtërimin e Nënë Terezës e cilësoi si një “Dhuratë të vërtetë me rastin e Krishtlindjes që Ati i Shënjtë i ka dhuruar Kishës”, sidomos Kishës në Kalkuta. Ai i tha Radio Vatikanit se kemi pritur për një kohë të gjatë për këtë moment dhe tani që ky moment është realitet, jemi jashtzakonisht shumë të kënaqur me vendimin e Papa Françeskut.
Mund të thuhet se edhe shumica e shqiptarëve kudo, jo vetëm katolikë, por tëgjitha feve, janë të kënaqur sot tej mase për këtë vendim të Papa Françeskut për të shënjtëruar Bijën më të madhe të kombit shqiptar, Nënë Terezën, të cilën Dr. Lush Gjergji, biografi i jetës dhe veprimtarisë së saj, e ka cilësuar si, “Shënja dhe shpresa e mbarë njerëzimit, simbol i mirërisë dhe idashurisë vetmohuese e cila nuk ka skaj, por në plotësi jepet për Zotin dhe për të afërmin.” Dom Lush Gjergji ka shkruar gjithashtu në librin “Nëna Jonë Tereze” se ajo është, “Dhurata më e madhe që ne, ipeshkvia jonë dhe populli i jonë, i dhamë Zotit, Kishës dhe botës dhe njëkohsisht” shkruan ai, ajo është një, “Dhuratë — dhantia dhe ngushëllimi më i madh që Zoti i na i dha neve sot, në ditët tona.”
Në një artikull me rastin e 103-vjetorit ë lindjes së Nënë Terezës, kisha komentuar se, ndërkohë që bota sot — për arsye ideologjike, politike, materiale dhe ndasive të ndryshme dhe urrejtjeve — përballet me terrin e shpirtit dhe me mungesën e dashurisë për njëri tjetrin, Nënë Tereza gjithnjë, por sidomos në këtë moment, qëndron para botës si një simbol i një shprese të qëndrueshme, për një jetë më të mirë dhe si simbol i mundësisë së ndryshimeve pozitive përballë sfidave personale dhe shoqërore të njeriut dhe të shoqërisë ku jetojmë.
Kjo shpresë dhe besimi në mundësinë për të kryer vepra të mira në shërbim të tjerëve të cilët kanë nevojë për mbështetjen tonë, rrjedhë nga fakti se ajo besonte se çdo njëri prej nesh posedon aftësinë, mirësinë dhe dashamirësinë për vepra të mëdha. Vetë Nënë Tereza nuk besonte se ajo ishte unike ose e veçantë dhe nuk kishte ndonjë sistem shtetëror ose të ndonjë organizate botërore që të mbështeste veprimtarinë e saj, ndaj për këtë arsye, trashgëmia e kësaj murgeshe katolike shqiptare mbetet edhe sot e respektuar anë e mbanë botës, nga pothuaj të gjithë njerëzit e ideologjive dhe feve të ndryshme, përfshirë edhe ata që nuk besojnë.Ky mesazh i Nënë Terezës – që është dashuria për njërin tjetrin — është sot më i nevojshëm se kurrë, sidomos në radhët e shqiptarëve, por edhe për të gjithë njerëzit e vullnetit të mirë kudo dhe kurdoherë. Për realizimin e respektit dhe të dashurisë,megjithë ndryshimet midis nesh, tashti kemi Nënë Terezën, shënjtoren tonë, ndërmjetëse pranë Perendisë – që t’i drejtohemi për ndihmë: Nëna Tereze lutu për Shqiptarët!
Në promovimin e librit “Vetëvrasja e një Kombi”
Nga Dr. Gjon BUCAJ/*
Librin “Vetëvrasja e nji kombi” Vatra e promovon kryesisht si kontribut për zbardhjen e realitetit të përiudhës së Luftës së Dytë Botnore në Shqipni, e cila asht trajtue në mënyrë të njianëshme nga histriografia komuniste. Të gjitha përsonalitetet shqiptare që kanë marrë pjesë në detyra të ndrysheme gjatë përiudhes prej okupimit Italian e deri në fitoren e komunizmit, janë damkose si kuislingë, kolaboracionista, trathtarë, anmiq e tjera epitete denigruese, tue përfshi edhe ata të përiudhes sovrane të monarkisë, si monarkofashista. Si të tillë janë përndjekë e dënue të gjithë si grup, pa ba dallim në se ndokush punoi për interes të okupatorit ose, nën okupatorin, për interes të atdheut e të kombit.
Nevojën e një dallimi të tillë e ka përmendë edhe kryeministri i atëhershem Berisha, në një mbledhje të Komisionit për kremtimin gjithëkombëtar të 100 vjetorit të pavarësisë.
Historiografia komuniste e ka trajtue, në të njajtën mënyrë të njëanshme, të gjithë përiudhen e luftës dhe të asaj mbas të ashtuquejtunit çlirim, tue falsifikue historinë simbas interesave dhe porosive të anmiqve shekullorë, në dam të së vërtetës dhe të interesavet tona kombëtare.
Vatra, tue ndjekë qellimin me dhanë një kontribut sado modest, për zbardhjen e përiudhës së luftës së Dytë Botnore në Shqipni, para pak ditëve promovoi librat “Masakra e Tivarit” dhe Lufta Civile në Shqipëri 1943-1945” nga Uran Butka, autor i njohun si historian dhe studiues serioz.
Pikërisht me këtë qellim po bahet edhe ky promovim i librit “Vetëvrasja e një kombi”, i lanun në dorëshkrim nga Kolë Bib Mirakaj dhe i botuem tash vonë me kujdesjen e të birit, i cili u rrit nepër burgjet dhe kampet e tmerrshme të komunizmit. E falënderojmë Lekën që e nxori në dritë dhe që na e solli t’a promovojmë.
“Vetëvrasja e një kombi” asht një dëshmi autentike mbi rrjedhën e ngjarjevet dramatike që zhvilloheshin gjatë luftës, ku autori largpamës shihte kjartë rrezikun që po i kërcnohej kombit shqiptar nga bolshevizmi. Kjo deshmi asht me interes të posaçëm për lexuesin dhe për historianin objektiv, tue qenë autori vetë një ndër aktorët ma me randësi të ngjarjeve të kohës, dhe një njeri i cili, në çfarëdo lloj rrethanash, rreziku a rahatije, e ka thanë të vërtetën burrnisht, ashtu si e ka pa me ndërgjegjen e vet, pa e lëmue për hatër të mikut as pa e randue për inat të anmikut. Prandej porosia e ime me bindje asht që të dhanat e pasqyrueme në këtë libër, lexuesi mud t’i merrë si vërteta pa frikë se gabon, kurse aty ku autori jep gjykime, lexuesi mund të ketë gjykimet e veta.
Mbi librin asht folë e shkrue e do të flitet edhe këtu sot, por unë due të shtoj diçka, shkurtimisht, mbi përsonin e Kolë Bib Mirakës, të cilin kam pasë fatin t’a njoh përsonalisht. Besoj se ishte viti 1991, kur i nipi Nikolla, po nisej për Shqipni. Tue dijtë propagandën helmuese të komunizmit dhe me qellim që t’i qetsoj për patriotizmin e njerëzve të tyne, bana nji fotokopje të një faqeje të gazetës “Albanie Libre” me ua dhanë familjeve të Mirakajvet që po delshin nga katakombet e diktaturës. Në atë faqe gazete pasqyroj teksti i deklaratës së Kol Mirakajt në Asemblenë e Përgjithëshme të Blokut Kombtar Indipendent në Romë, në vitin 1951, ku thuhej përafërsisht: “Në se Greqia a kushdo tjetër synon të grabisë edhe një pëllamë të asaj toke, edhe ashtu të cungueme, do t’i veheshem në dispozicion edhe njeriut ma të pa denjë me pri, sikurse asht Enver Hoxha që më ka këputë krahin e djathtë e tha loçkën e zemrës, me të vetmin kush të më dhanë një pushkë dhe të vdes tue mbrojtë kufijt e atdheut”.
Po ju sjellë disa epiode që kam ndigjue nga goja e tij ose nga të tjerë, dhe kështu formoni vetë opinion mbi këtë përsonalitet shumë të përfolun.
*
Në vitin 1941 asht ba një tentative invazioni nga Jugosllavia, për të përzanë Italinë, që u prit mire në Nikaj-Mertur e deri në Dukagjin, por kur u pa se shumica ishin ushtarë dhe oficera serb të kamufluem me qeleshe të bardha, u alarmuen dhe u çuen më kambë 5000 vullnetarë, të cilëvet u prini Kol Biba dhe i dëbuen. E thotë kanga popullore: “Se këtu i thonë Mertur e Shalë, t’lanë me hi, nuk t’lanë me dalë”. Aty u plagos Kol Biba dhe, për atë shkak, aty e mbas asht mbajtë me shtagë gjithë jetën. Në se atyne shqiptarëvet që u futën me serbë në Shqipni ua njohim qëllimin e mire për dëbimin e okupatorit Italian dhe i nderojmë si patriotë për vepra tjera, duhet t’ua njohim qellimin e mire edhe atyne që u vunë pushkën, jo për të mbrojtë Italinë, por për të mbrojtë Shqipninë prej rrezikut serb. Gjaku i Kol Bibës u derdh për të mbajtë kambën serbe larg tokës shqiptare.
*
Kur asht marrë vendimi me hapë shkollat shipe në Kosovë pa lejen e Italisë, asht dashtë dikush të sakrifikohej dhe Kol Biba asht ofrue vullnetar, por Ernest Koliqi ka thane se arsimi ishte profesioni i tij, prandej i takonte atij të sakrifikohej (epizod i ndigjuem prej Zef Perndocës nga goja e Ernest Koliqit). Ndoshta kjo asht një nga arësyet pse italianët e cilsojshin Koliqin si “i squet, mentalitet intrigant, i shkathtë në përdorimin e fjalës, i rrezikshëm…”dhe ankoheshin për tendencën me u largue nga influenca italiane e parties fashiste tue krijue lëvizjen e shqipeve, siç ishte qellimi i Kol Bibës me themelue partinë “Birt e Shqipes” (Këto cilsime e ankesa janë në librin e historianit Muharrem Dezhgiu “Shqipnëria nën pushtimin italian 1939-1943”, si citate të përkëthyeme shqip nga raportet e Pariani-t).
*
Ka shkue në Korçë, qendër kulture e patriotizmi, pët të mbajtë një fjalim në Kinema Majestic dhe, kur ka dalë në podium, askush nga publiku që mbushte sallën nuk asht ngritë më kambë, por të gjithë kanë rrahë shkelma për tokë në shej proteste. Ka pritë i qetë derisa publiku ka heshtë, disi i habitun, mandej ka fillue me folë. “Ndoshta ju po çuditeni, por mue nuk po më shqetsojnë shkelmat t’uej, pse e dij se janë drejtue kundra kësaj uniforme që kam veshë e po më bahet zemra mal”. U ka spjegue se Italia e kishte okupue Shqipninë me force dhe se ai e shqiptarët tjerë që vendosën me “bashkëpunue” u gjetën para një dileme, si vëllaznit në një familje kur u asht kallë shpija flake, të rrijnë në një anë dhe të shohin me dhimbje shpinë e pasuninë kah digjet, apo të hidhen në tym e në flak dhe të shpëtojnë çka të munden. Shpinë tone, u ka thane, e ka kapë zjarmi i luftës dhe, të vetëdisjshëm se do të përcëllohemi e do të përlyhemi, jemi zhytë dhe diçka kemi shpëtue e diçka edhe kemi fitue me bashkimin e tokavet etnike dhe hapjen e shkollavet shqipe ndër to. Si të mbarojë lufta, Italia do të largohet nga vendi i ynë. Në rast të kundërt u ka premtue se do të kapte pushkën për t’a luftue deri sa të mos mbetej nji ushtar italian në Shqipni. Shumë vjet ma vonë, këtu në Amerikë, shkuem pët të vizitue nji intelektual korçar, Vasil Alarupin, që vuente nga kanceri në një spital të Bostonit. Gjatë ma se dy orëve të vizitës, ai foli për shumë gjana, si njeriu që e din se e ka jetën të shkurtë. Ndër të tjera përmendi se “traktet kundër italianëve në Korçë i shpërdajshim na, nacionalistat dhe Kolë Biba e dinte”, dhe përfundoi: “E kam adhuruar Kolë Bibën”.
*
Kosovarët e kanë adhurue, pse e dijshin se çashtja e Kosovës ishte prioritet jetësor i tij. Kur ka shkue në Gjilan, tregojshin kosovarët, se ia kanë shtrue rrugën me qylyma prej kodrës së Livoçit e deri në qendër të qytetit. Këtë rast e ka pohue vetë Kol Biba në Romë, por ka shtue se makina e tij nuk ka prekë më tokë deri në qendër, pse të rijt kosovarë nga antuzjazmi e kanë çue nalt me krahë.
Një prishtinas ka tregue se si Kol Biba ia kishte lirue dy nipat që i kishte arrestue kuestura italiane si komunista. U ka dhanë edhe nga një pushkë pse “u duhen me vra veten kur t’u vine serbët, pse janë vëllaznue me ta”. Kjo tregon se ai e parashihte rrezikun sllav. (Këto dy episode i tregon Zef Përndocaj).
*
Dihet se Kol Biba i ka ndimue hebrejt gjatë luftës, dhe me siguri ka dokumenta mbi ketë pikë, por nuk janë hulumtue. Asht një shenim në monogrfinë mbi Halim Spahinë, nji tregtar gjakovar, që ka shkrue dr. Nuri Bashota, ku përmendet se një antar i familjes Adizhes thotë se Pashuk Biba dhe Kol Bib Mirakaj u kanë ndimue familjevet ebraike me shkue në Shqipni e prej andej në Itali e në Zvicër.
Një tregtar ebraik nga Vlora me mbiemën Levi, i arrestuem nga SIMI – Sherbimi Informativ Ushtarak Italian, e Kol Biba e ka shpëtue nga pushkatimi, me kërcnim tepër të guximshëm, dhe mandej ka refuzue “peshqeshin për mirënjohje”.
*
Një herë e pyeta: “A ke pasë ndonjë satisfakcion për të gjitha këto sakrifica që ke ba, pa kurrfarë interesi përveç atij të kombit e t’ atdheut?” M’u përgjegj se ka pasë dy: i pari kur Mul Delia, Bajraktari i Hotit, i sëmundë, i ka dërgue nji letër prej Lindjes së Mesme ku jetonte dhe e ka autorizue me folë në emën të tij kudo t’ishte nevoja në takime kombëtare. Kjo ka qenë dëshmi besimi të thellë. I dyti rast ka qenë në një kafe në Romë, dikurë në vitin 1946, kur i vëllaj i tregtarit hebraik të cilit ia kishte shpëtue jetën, u drejtohet shqiptarëvet prezent dhe, me lot për faqe nga përmallimi, u tregon me hollësi ngjarjen, dhe përfundon tue thane se “po t’i kishte prendue Shkëlqesa tëhollat që i ofruem për mirënjohje, sot nuk do t’ishte refugjat si unë, por do të kishte së paku dy pallate këtu në Romë”.
*
Nuk arreston antifashistin: Patër Zef Pllumi në shkrimet e tij tregon se kur kryeministri Mustafa Kruja priti në audiencë intelektualin e madh patër Gjon Shllakun, u nda me përshtypjen se ky i fundit ishte me parime komuniste, prandej i kërkon ministrit të mbrendshëm t’a arrestonte si komunist. Kolë Biba e njifte patër Shllakun si student kur kalonte verën te frati në Iballe i thotë se nuk e arrestoj pse ai asht anti fashist por jo komunist.
Kol Bib Mirakaj u rrit dhe u brumos në frymën e Kanunit të Malevet që ka në themel parimet e drejtësisë e të demokracisë. Gjatë luftës mbajti qëndrim dhe veproi si e mendoi ma mire për kombin e vet, u përpoq me të gjitha fuqitë që pat me e shpëtue prej komunizmit, tue e mbajtë në gjinin e botës përendimore. Shteti amerikan ia njofti këto realitete dhe i hapi derën, edhe pse ka qenë minister dhe federal i fashizmit.
Kur erdhi në Amerikë, shoqnia deshtën me i sigurue jetesën pa pasë nevojë me punue. Ai u falënderue por tha me të preme: “Sa të mundem me luejtë kambë e dorë, qebesa, bukën do t’a fitoj me djersë” dhe shkoi në punë, deri sa e kapi dhimta e kancerit. Praktikisht ai e kreu jetën tue punue.
Profesor Jusuf Luzaj e pat vizitue kur ishte i shtruem në spital, erdhi edhe për vorrim e mbajti një eulogji, ku vuni në dukje vlerat e këtij atdhetari të palodhun. Dëshmon Viktor Daragjati se ishte në makinë tue u këthye prej vorrimit, kur Imer Doda e falënderoi për fjalët që tha. Ai iu përgjegj se vetëm kishte shpenzue frymën me i thanë fjalët që Kolë Biba i kishte meritue me vepra, dhe shtoi se “Kolë Biba ka qenë njeri i madh i kombit por nuk vlerësohet sa e meriton, pse ka qenë katolik dhe malësor nga veriu”. Këto janë fjalët ashtu si i mban në mend Viktori dhe i thotë me vetëdijen e përgjegjsisë së ndërgjegjës që ka kushdo që përseritë fjalët e dikujë, i cili nuk jeton ma.
Kolë Biba ka shkue i përvluem prej dhimës e mallit për familje e për atdhe dhe me ndërgjegje të qetë para Zotit. Jetoi me parimet e trinomit që e ka të gëdhendun mbi gur të vorrit: ZOT, FAMILJE, ATDHE, por rendi Familje mbanej Atdhe, nuk e dij nëse asht i drejtë mbasi vetën edhe familjen i ka vu në shërbim të interesit t’ atdheut.
* Fjala e hapjes ne promovimin e librit te Kol Bibe mIrakaj, organizuar nga Vatra, New York, 13 dhetor 2015
SHQIPET JU PËRSHËNDESIN
Nga Xhemail Peci/
“Bijt e Shqipnisë janë të përhapun në mbarë rrokullin toksore (“gjaku inë i shprishur”) dhe të gjithë, me të rralla përjashtime, i ndiejnë të gjalla në zemër lidhjet me vendin ku linden ata vetë ose prej kah u erdhën të parët. Këto lidhje – verigë e mrekullueshme që shtrin hallkat e veta nëpër kontinente të planetit – mund të jenë vetëm landore ase shpirtnore, po edhe të përzieme. Arbreshët e Italisë, për shembull e duen Shqipninë me nji ndiesi poetike të thjeshtë, në të cilën kujtimet e largëta historike shkrihen në një dritë andrre: n’at ndiesi nuk lëviz asnji lakmi landore dobije, veç dishiri bujare m’e pa vendin e zanafilles edhe fisin qi i u dhuroi gjakun e dejvet, të maltësuem sa ma tepër në shkallë qytetnije e lavdije. Ne tjerët e duem Shqipnin shpirtnisht e njiherit landorisht sepse, mbrendë e jashtë, d.m. th. n’atdhe e n’mërgim, dishirojmë t’a shofim të nderueme, po, por edhe të përparueme në mënyrë qi në truell të saj të mundemi me jetue sa ma lum na vetë ose, s’paku, bijt tonë, po qe se na vetë, për nji arsye a për nji tjetër, mbesim e vdesim përjashta.” (Ernest Koliqi)
Marin Barleti: Secili shkon rrjedhës së gjakut të vet.
Thirrja e zërit të gjakut i prekë zemrat dhe përshëndetja e shpalosur si një zemër-thirrje poetike në një ditë nëntori, nuk ka si të mos sjellë ndërmend thënien e Marin Barletit se secili shkon rrjedhës së gjakut të vet.
Thirrjet e poetëve të një kombi shpesh bëhen obelisqet që ngriten në ballë të kohës. Duke paralajmëruar të ardhmen që do të vijë, poetët shpesh e sfidojnë realitetin e kohës së tyre në emër të një realiteti të ri. Zemër-klithjet e poetëve si Naim Frashëri, Pashko Vasa apo Fan Noli u bën obelisqe kohësh dhe epokash: O Moj Shqypni… O malet e Shqipërisë…O Flamur gjak, o flamur shkabë, o vend e vatër, o mëmë e babë…
Pjetër Budi: Qoftë për të mirën e dheut të Arbërit!
Përshëndetja e përbashkët sa edhe ogurbardhë: Shqipet ju përshëndesin, gjithsesi më kujton një nga zemër-thirrjet më kuptimplote në gjithë poezinë dhe letërsinë shqipe, një thirrje aktuale sot e mot. Thirrja që skaliti në ballë të kohës e me zërin e zemrës së tij, poeti Pjetër Budi: Qoftë për të mirën e dheut të Arbërit!…
Në mënyrë të veçantë, rrugëtimi i përbashkët i dy misionareve të kulturës shqiptare, nuk ka se si të mos ngjajë me një rrugëtim të shqiponjave. Gjithsesi një rrugëtim simbolik për të cilin profesor Selman Riza thoshte: “Shqipja jonë ka dy krerë. Përse të mos bëhet edhe gjuha e bashkuar prej dy krye-dialekteve?”
Për më shumë se kaq, një zemër-thirrje si kjo, jo rastësisht më kujton shkrimin e titulluar Zef Skiroi, poet i vllaznimit gjithshqiptar të Ernest Koliqit, një shkrim gjithë përkushtim për poemën “Kthimi” të Skiroit:
“…I mallëngjyeshëm bie në gjunjë dhe puthë tokën e andrrueme. Ndjenë shpirtat e moçëm që e përshëndesin…Poeti lundron drejt Shqipnisë i qarkuem prej shpirtnave të mëdhej t’arbëreshëve dhe në brigjet e atdheut të rigjetun, e prisnin Hijet e Madhërishme t’Stërgjyshënve shqiptarë:
”O gjaku i jynë
që këthehe prap në zëmbërë
i dëlir po sikur shkove.”
Shpirta që përshëndesin! Hije që presin! Sërish malli. Malli që çanë malin. Malli, për të cilin sërish Ernest Koliqi, në shkrimin tjetër Papas Petrotta, Flamurtar i Kulturës Shqiptare (Malli arbresh për Shqipni), gdhendte kronikat e një malli që do të shfaqet e ri-shfaqet për të satën herë, në lëndinat e lotëve e në Fushën e Korabit, në kapërcyell të shekujve e në portet dhe aeroportet. Gjithsesi një ndjesi dhembshurie dhe krenarie:
“Çdo shqiptar zemër-ndjeshëm pushtohet zakonisht nga nji përshtypje e gjallë çudije kur rasa e qet m’u takue me arbreshë. Mbas pesëqind vjetvet jo vetëm qi krenija e Arbërit nuk asht shue në gjak të tyne por asht fuqizue.”
Pra, edhe një rrugëtim në shërbim të kulturës dhe të artit është një dëshmi e radhës gjithë përkushtim dhe admirim, gjë që merr një kuptimësi të veçantë për vetë përshëndetjen, për shprehjen e përzgjedhur, si dhe për fjalën e gdhendur në ballin e kohës.
Dy fjalë zemre që në vete gjithsesi bartin mall e që shpalosen flatrave të shqiponjës, fjalë që kalldrëmeve të kujtimeve në kështjellë të kujtesës ngrejnë edhe krenarinë e ligjshme.
Rrugë që shpalosin shtigje drite, udhëtime që në vete kanë sa përshendetje po aq edhe takime e përqafime.
Në një mision si ky dhe në një vizion si ky, fjala gjithmonë merr flatra. Fjala është një krua galdimi. Është një ujëvarë e bardhë, një diademë në ballë. E thënë simbolikisht, e tërë rilindja mendore dhe shpirtëroe e një kombi fillon kur shqipet filluan t’ua mësonin shqipen, shqipeve të shqipeve. Në vlerësimin e një misioni të tillë, një nga poetët e thelpinjve më të hollë lirik të këtij kombi thuri shprehjen nga më të bukurat. Duke thënë me të drejtë se “Rilindja e bëri Shqipërinë për shqiptarë”, Lasgush Poradeci në nderim të Breznive Orëmira përkujtoi se këto brezni, lartësuan atë që ai e pagëzoi aq bukur: Pelerinatën e Gjakut.
Pelerinata e Gjakut
Në rrugëtimin e tij të gjatë e në lartësim të kësaj pelerinate të shenjtë, një shpend i rrallë sa edhe krenar, po shfaqej sërish në kujtesën e këtij kombi të lashtë sa vetë trojet e tij stërgjyshore. Po valonte prapë në fushën e larë me gjak. Sa më lart që ngritej ai shpend, aq më shumë rritej shpresa, aq më shumë zgjohej ndjenja, aq më e qartë bëhej e pritmja e një kombi. Simbolika e një shpendi në një fushë gjaku, si dhe simbolika e shprehjes në shpalim të përshëndetjes, marrin një kuptim të veçantë duke u shkrirë në njëra-tjetrën, si një mishërim epokash dhe shekujsh. Si një shpalim kujtimesh të së kaluarës krenare që kur mbreti Agron lëshoi zemër-klithjen e tij: Vraje vdekjen! Që kur Pirrua iu drejtua ushtarëve të tij: Unë jam shqiponja, ju jeni bijtë e mi! Që kur kryekalorësi i lirisë u foli bijve të Arbërisë: Lirinë nuk ua solla unë, por e gjeta këtu në mesin tuaj!…Që kur Lekë Dukagjini dha urdhërin ushtarak sa edhe atdhetar: “Embetha” (Mbi ta!)…
Në kapërcyell të shekujve, ky shpend i shenjtë u bë dëshmitar i ngjarjeve të parreshtura, u bë udhërrëfyes në rrugën e madhe të lirisë, rrugë e cila shpesh u shkri në epitete që në vete kishin shkronja gjaku, si: Shqiponja e gjuhës shqipe (Petro Nini Luarasi), Martiri i gjuhës shqipe (Papa Kristo Negovani)…
Shtegtoi ky shpend krenar shekujve dhe epokave, ngriti krye e sfidoi perandori të shumta dhe të njëpasnjëshme. Sfidoi dhe fitoi, doli ngadhënjimtar. Kombi që aq shumë e mbajti në zemër, që aq shumë e ushqeu me gjak si vetë Nositi zogjtë e tij, i prirë nga ky shpend jo rrallë e ndjeu veten krenar, duke u bërë ngadhënjimtar nëpër beteja të shumta, edhe pse aq shpesh të pabarabarta.
Prandaj edhe rrugëtimi prej misionaresh të kulturës në shtegun e dritës është vetë përshëndetja që shpalos një ogur të bardhë. Në yllësinë e fjalës shqipe Migena Arllati e thurë një qëndismë prej mëndafshi, madje deri në ato përmasa sa poetja dhe përshëndetja shkrihen në një. Për më shumë se kaq, nën petkun e simbolikes përshëndetja merr përmasat e një embleme ilire, dëshmi se toka bujare e gjakut ka shkruar kronikat e veta gjithmonë si një etje të përhershme për rreze drite: “Shqipet ju përshëndesin!”
Vjen nga larg një zog i shkruar
Yllësia e fjalës shqipe shpalos kështu një zemër-thirrje, e cila shtrihet në lashtësi siç shtrihet edhe vetë kënga lirike: “Vjen nga larg nje zog i shkruar, ndër kurbetet shkon mërguar!” Ashtu siç do të këndonin poetët e një kombi të lashtë sa vetë një shpend i shenjtë: “Një shqiponjë e arratisur fluturon” (Lasgush Poradeci), “Shqiponjat flututojnë lart” (Ismail Kadare)…
Në psherëtimat lirike dhe në këngët epike, një shpend i shenjtë në një fushë gjaku po bëhej shpresa ripërteritëse e një kombi. Sa më lart që ngritej ky shpend në qiell, aq me shumë përulej përpara tij një komb i tërë, tek i cili mendjet e tij më të ndritura kishin rrënjosur idenë se vetë gjuha shqipe ishte shpirti i këtij kombi. Në mijëvjeçarët e shkuar shumëçka do të mblidhej tek rrugëtimi dhe fluturimi i gjatë i këtij shpendi, prandaj edhe përshëndetja qe shpalos poetja gjithnjë e më shumë merr përmasat e një oguri të bardhë. Veçse në rrugëtimin e saj, poetja dhe profesoresha nuk është vetëm. Poetja dhe gazetarja janë në rrugëtimin e tyre të përbashket prej misionareve të kulturës dhe artit. Elikona ilire dhe Etleva dardane. Migena Arllati (Kosovarja nga Elbasani) dhe Lumira Kelmendi – pa dyshim një pasardhëse e denjë e pararendësve të saj. Që të dyja në një mision tepër fisnik, në një vizion që nënkupton një përshëndetje si një emblemë ilire. Gjithsesi, që nënkupton edhe një parafrazim të thënë për Breznitë Orëmira: “Ndërsa lirinë e pajisin me një vel hyjnor, atdheun e veshin me rrobe të shenjtëruara!”
Migena Arllati: Shqipëria ime, shenjtëria ime!
Për të satën herë, në yllësinë e fjalës shqipe shpaloset kështu një sfond në të cilin lirika dhe epika shkrihen në një. Migena Arllati e njeh zemër-klithjen e simotrës së saj, poetes Afërdita Skënderi, se: “Dheu i Jugut e sheh ëndërr dheun e Veriut!” Prandaj, është poetja ajo që bashkon malet dhe njerëzit, brigjet dhe zemrat. Migena Arllati bashkon Elbasanin me Erenikun. Me gjuhën e simbolikes dhe të metaforës, ajo e shpalos kaq bukur një kurorë drite. Duke shkruar një poemë biografike “Peri i gjatë” (pjesë e cilës është poezia e titulluar Gëzuar Nëntorin Kuq e Zi) ajo në të vërtetë ka shkruar preludin e një agimi që po zbardhëllon. Duke mbajtur kështu ne njërën dorë një qëndismë me mëndafsh vetetimash, dhe në dorën tjetër ngjyrat e ylberit të cilat nëpërmjet fjalës shqipe ia falë atdheut, zonja Migena ngre ne piadestal shqipen me dy krena, madje ne ato përmasa ku simfonia e shqipeve bëhet një me simfoninë e fjalës:
Dielli mё ngroh shqip
edhe Hёna shqip mё flet
bijё e Elbasanit
nuse e Gjakovёs
nё damarё lёviz gjak i njёjtё
…
Kёtu Ereniku gurgullon shqip
….
Mali me malin s’bashkohet
por njerёzit bashkohen njё ditё,
kokёn nё Shqipёri
trupin nё Kosovё
veshur me Himnin e Flamurit
dy grushta dhé nё duar
kёtu s’kam qenё kurrё e huaj!
Ajo e di se ka me ardhë…Ajo e parandien se ka me zbardhë…sepse ajo është poetja e cila bashkëbisedon me atdheun duke e shprehur krenarinë e saj të ligjshme, gjithmonë nëpërmjet yllësisë së fjalës shqipe, si nje ogur të bardhë: “Shqipëria ime, shenjtëria ime!”
Zonjat e Mëdha të kulturës shqiptare
Sa herë që flasim për zonjat e mëdha të kulturës shqiptare, nuk ka se si të mos shfaqen në kujtesë edhe ato që hapën rrugë e çelën shtigje. Pararendëset që meritojnë gjithë respektin dhe nderimin, ndjenjën e pafund të mirënjohjes e të përkujtimit. Fjala vjen, s’ka se si të mos na kujtohet Elena Gjika, e cila me të drejtë është quajtur Muzë e Qytetërmit në mes të Lindjes dhe Perëndimit, tek i shkruante Jeronim de Radës se: “Akademia duhet të jetë shpirti i një kombi”, se “çdo lëvizje politike duhet të priret nga një lëvizje kulturore e letrare.”
Armand Pommier, në monografinë e tij për Elena Gjikën (“Zonja konteshë Dora D’Istria”, Paris, 1863), duke shpalosur portretin e kësaj zonje të madhe të kluturës shqiptare, mes tjerash shkruante: “Nën ndikimin e një sistemi dobiprurës, ku baraspeshohen më së miri ana morale dhe ana fizike, u zhvilluan në përmasa dhe në harmoni me të vërtetë magjepëse mençuria dhe trupi i Elenës. Së shpejti, fama e saj për zgjuarsi e bukuri do jehonte aq larg. Më 1849, ishte një vazjë e re e fort e hijshme, e gjatë, e hajthme, elegante, aq edhe e lidhur, privilegj i mrekullueshëm i racave helenike; fytyra e saj me një ovale të përkryer, me një harmoni të shkëlqyer të kontureve në tërë hollësitë e tyre, ishte me një bardhësi shpërthyese, tonuar lehtë në të trëndafiltë dhe gjallëuar nga sytë kafe mrekullorë, vështrimet depërtuese dhe të gjalla të të cilëve mbartin ngrohtësi e mirësi, flokë të zinj rethonin si kurorë ballin e saj të gjerë, mbi të cilin shkëlqenin gjithë llamburinat e gjenisë.”
Na shfaqen kështu në kujtesë edhe Sevasti e Parashqevi Qiriazi, gazeta “Ylli i Mëngjesit” dhe ëndrra aq fisnike që ylli i mëngjesit do të binte përmbi qepallat e një atdheu të lirë e të shumëvuajtur.
Kur kishte rastisur që njëra nga motrat Qiriazi ta vizitonte mëuesin e gjuhës shqipe Koto Hoxhin, në burgun famëkeq të Jedi Kulles, mësuesi atdhetar nga Qestorati i Gjirokastrës pat thënë me krenari të ligjshme: Unë vetëm trupin e paskam të burgosur, por shpirtin të lirë!…
Nuk ka se si të mos vete mendja edhe tek Musine Kokalari e tek Dr. Sabiha Kasimati, tek sakrifica dhe përkushtimi tyre, tek dashuria për gjuhën shqipe, për kulturën, për letërsinë, për të bukurën dhe të madhërishmen. Gjithsesi, edhe për misionin që ato bartnin mbi shpatullat e tyre. Këto Zonja të Mëdha të kulturës shqiptare e të letrave shqipe, e vunë krenarinë përmbi lumturinë. Këto martire të lirisë e të demokracisë, dashurinë për Shqipërinë e vunë përmbi pasurinë.
Natyra shqiptare qe treguar aq dorëlëshuar në faljen e dhuntive ndaj këtyre zonjave të mëdha të kulturës shqiptare, por jo edhe fati. Në shkrimet dhe ligjërimet e tyre, ato thurën himne për lirinë e atdheut dhe të ardhmen e tij. Me vuajtjen dhe sakrificën e pashembullt, idealet e tyre ngadhënjyen përmbi padrejtësitë e kohës. Ato shkruan një porosi për përjetësi dhe një letërsi për lakmi. Fjala vjen, Marie Shllaku ishte një nga ato Zonja të Mëdha, që shkroi me gjakun e saj të dlirë, një nga krye-poemat epike të kombit të saj. Duke klithur përpara togës së zezë të pushkatimit, ajo e tha preludin e një dite që patjetër do të vinte: Kosovë, gjaku im t’u bëftë dritë! Studentja e re e cila ishte përcaktuar për të studiuar filozofi në Romë dhe e cila thellohej me zotësi edhe në letërsi, hyri në përjetësi dhe ashtu siç ishte ringjallur Mamica Kastrioti tek Shote Galica, ashtu njëlloj do të ringjallej edhe Shote Galica tek Marie Shllaku.
Prandaj është i nderuar një komb, djepin e lirisë të së cilit e përkundin edhe Zonjat e Mëdha të kulturës, gjithmonë duke rendur rrugës së pararendësve të tyre.
Zonjat e Mëdha dhe zemër-thirrja e mendjeve të ndritura të kombit shqiptar, zemër-klithja e njerëzve të penës e të pushkës, të tribunës e të aksionit, të fjalës e të veprës: Zonja Mëmë!
Gjithsesi, edhe zemër-thirrja e Naimit të Frashëllinjve, i cili sa bukur ka thënë, që e pastë bekimin aty ku ka rënë: Lum kush të rronjë, të ta shohë zonjë!
Zëri i zemrës gjithmonë flet ngapak, sepse zëri është dëshmi e qëndresës dhe e sfidimit të harresës, që nga koha e lashtësisë kur mbreti Agron tha: Vraje vdekjen! Që kur Gjon Buzuku nisi poemën e tij të madhe të gjuhës shqipe: U, Doni Gjoni…Unë e bekoj atë që të kujton! Unë e mallkoj atë, që ty të harron!
Gjon Buzuku, ky misionar ogurbardhë i gjuhës shqipe e ky prijatar, shfaqet dhe rishfaqet me mesazhin e tij të madh, njëlloj si përshëndetja e shqipeve: Kujtesa është bekim, harresa është mallkim!
Gëte: Sa ëmbël tingëllon gjuha e nënës në dhe të huaj!
Zëri gjithmonë është dëshmia më e mirë se në fillim ishte fjala, ashtu siç shkruan në Librin e Shenjtë! Zëri është dhunti, është një bekim i rrallë. Zëri gjithmonë e vret harresën, dhe sa herë që e vret harresën ai e shpalos edhe më shumë, edhe më qartë porosinë e mbretit Agron: Vraje vdekjen! Zëri bëhet kështu ura lidhëse në mes Tokës dhe Qiellit, në mes të dhuntisë së falur dhe përjetësisë së ëndërruar. Bëhet, ashtu siç thoshte Viktor Hygo, lutje – lidhja e infinitit të shpirtit me atë të Krijuesit të Universit. E zëri i artikuluar gjithsesi se dëshmon edhe për zonjat nga bota e lartësuar. Zëri që flet nëpërmjet mikrofonit, shpalos kronikat e një kulture të lashtë e tepër domethënëse në përmbajtjen e saj. Këto kronika marrin përmasat e dritareve prej kah e shohim botën dhe prej kah bota na sheh dhe na njeh më mirë. Të jesh në një mision të tillë do të thotë pra të kesh një mision të qartë drite, do të thotë se misioni i luftëtarëve të dritës është mision lirie. T’u japësh zë, t’u falësh zë këtyre kronikave do të thotë të jesh në shërbim të përhershëm që për qëllim ka lartësimin dhe shkëlqimin e kulturës. Ky mision shquhet për pasion, për vizion por edhe për përkushtim e qasje profesionale ku nu mungon kamera me syrin e shqiponjës, e ku si në një urë me tri harqe, yllësia e fjalës shqipe shpalos rreze drite. Kamera, mikrofoni dhe montazhierja: KultArt.
Dy kamerat e RTK-ës me sy shqiponjash
Figurativisht, ura me tri harqe ka edhe lentat e ylberit në yllësinë e fjalëve shqipe. Dhe ura që i lidhë brigjet, që figurativisht i bashkon copët e ndara, përbëhet nga tre emra: Kameramani Ahmet Konujusha, gazetarja Lumira Kelmendi dhe montazherja Fiorda Domi-Lokaj. Në të vërtetë, Radio Televizioni i Kosovës ka dy kamera, sytë e të cilave ngjajnë aq shumë me sytë e shqiponjave. Njëra është e kameramanit Fatmir Hadri, dhe tjetra e Ahmet Konjushës…
Emra që ngriten në shërbim të një misioni kaq fisnik siç është kultura e një kombi. Njerëz të devotshëm në qëllimin e tyre, por gjithsesi edhe profesione me gjurmë të denja prej pararendësish, si: Ali Hadri, Enver Hadri, Flamur Hadri…Pa harruar as një jetë të tërë me kamerë -Ruzhdi Domin, gjurmëve të të cilit ecën edhe montazherja e cila ndonëse në prapavijë, me përkushtimin dhe profesionalizmin në punën e saj, gjithsesi e meriton epitetin: “Bleta Shqiptare e Thimi Mitkos.”
Dhe cili syresh nuk nderoi edhe Koblenzin, apo thënë më drejt se cilin syresh do të nderonte Koblenzi, e në radhë të parë nuk do të nderonte vetveten. Ku është kultura shqiptare, aty janë edhe misionarët e saj. E ku shkojnë misionarët aty shkon dhe përhapet edhe më shumë kultura e një kombi. Jo vetëm në Akademinë kushtuar poetit Martin Camaj… Prandaj, në mënyrë të veçantë bashkatdhetarët në Koblenz, ua kanë borxh një shprehje të nderimit e të mirënjohjes për përkushtimin e përhershëm që kanë misionarët e kulturës. Le të shpresojmë se një ditë kjo patjetër do të ndodhë dhe se dita e një dëshmie të tillë nuk do të jetë larg.
Gjurmëve të pararendësve. Dy dëshmi se nuk ka rastësi!
Nga mikrofoni i gazetares Lumira Kelmendi të emisionit KultArt, poeti i vargut të gjakut-Ali Podrimja (Kosova, është gjaku im që nuk falet!), foli ndoshta për herë të fundit duke përkujtuar me dhembshuri se Kosova shpesh qe teatri tragjik i Ilirisë.
Nga po ky mikrofon, ca fjalë zemre ranë si ca buqeta me lule në një nderim nga më të rrallët për poetin i cili po njëjtësohej me atdheun e tij për fatin tragjik.
Duke shprehur nderimin dhe respektin e thellë, mirënjohjen dhe falënderimin për poetin e vargut të gjakut, gazetarja Lumira Kelmendi i thuri poetit një poemë përjetësie: Lamtumirë poet! E paq dheun e lehtë dhe paqen e amshuar!…
Gazetarja e talentit të dhuruar nga natyra, por edhe e përkushtimit të dëshmuar me një qasje dhe qartësi profesionale, në rrugëtimin e saj është e shoqëruar nga pararendësit e saj.
Nuk do mend se Migena Arllati në përkushtimin e saj për gjuhën e ka frymëzimin nga pararendësit e shquar të shqipes si Anonimi i Elbasanit e Theodor Haxhifilipi (Mësues Todri), pa harruar kurrë as emrat që nderuan dhe lartësuan vendin e tyre, si Aqif pashë Elbasani (një nga atdhetarët më të devotshëm e krahu i fortë i Ismail Qemalit), Lef Nosi (një nga diplomatët më të zotë që ka pasur Shqipëria, e babai i filatelisë shqiptare), Visarion Xhuvani (një prift patriot e një poliglot i shquar, krahu i djathtë i Fan Stilian Nolit në themelimin e Kishës Autoqefale Shqiptare), Ethem Haxhiademi (një nga dramaturgët më premtues që nxorën letrat shqipe), Sotir Paparisto (ligjëruesin e shquar të pedagogjisë e të psikologjisë në Normalen e Elbasanit), Kristaq Cipo, Mahir Domi, Aleks Buda dhe sa e sa të tjerë…
Veçmas në dashurinë për gjuhën, poetja dhe studiuesja në të djathtë të saj ka Konstantin Nelko Kristoforidhin (për të cilin me të drejtë është thënë se ai ishte “gjuhëtari që shëtiti këmbë gjithë Shqipërinë”, dhe i cili “e deshti gjuhën e mëmës si lulja dritën e diellit”), e në të majtë ajo e ka Aleksandër Xhuvanin (për të cilin profesori erudit Selman Riza pat thënë se: “përmes shkrimeve të tij shijojmë më të bukurën e shkodranishtevet.”)
Që të dy figura eminente e gjithmonë frymëzuese për dashurinë ndaj gjuhës shqipe. I pari, me epitetin nga më domethënësit: Babai i gjuhës shqipe. Dhe i dyti, një nga më të përkushtuarit për pastërtinë e gjuhës shqipe.
Njëlloj, në rrugëtimin prej gazetareje dhe misionareje të kulturës, Lumira Kelmendi qëndron mes dy krahëve, mes dy ikonave. Njëra figurë e nderuar sa dhe prijatare e gazetarisë televizive, kurse tjetra ikonë e fletorarizmës shqiptare: Qazim dhe Ramiz Kelmendi.
Gjithsesi, Migena Arllati dhe Lumira Kelmendi janë dy dëshmi që flasin zëshëm, se nuk ka rastësi!
Zëri dhe zonjat nga bota e lartësuar.
Zë zemrash në petale fjalësh.
Në flatra të shqiponjës.
Zëri dhe zonjat nga bota e lartësuar:
Shqipet ju përshëndesin!
Njëra është poetja – Migena Arllati, e cila gjakimin e saj e ka thurur në flatra fjalësh: Me gjuhën e rrjedhës së Drinit dua t’ju flas (poezia e shpërblyer “Burri i Dheut”), dhe tjetra është gazetarja-Lumira Kelmendi, e cila në një përshëndetje ndoshta të lashtë sa vetë mosha që ka toka bujare të gjakut, ka përmbledhur ogurin e bardhë të të gjitha breznive orëmira:
Orëmire!
Si në një udhëtim shqiponjash, poetja kthehet tek rrjedha e Drinit të përmallshëm të Lasgushit. Në po këtë rrugëtim, gazetarja kthehet tek fjala e cila ka hyrë nën urdhërat e bekimit hyjnor që nga lashtësia.
Që të dyja ecin nëpër shtigje drite duke iu falur një rrugëtimi të gjatë, për të cilin poeti Ernest Koliqi lëshoi zemër-thirrjen e tij të njohur: O gjuhë e folun, tre mijë prannvera!
Oremire!
Siç do ta përmbyllte gazetarja Lumira Kelmendi një nga kronikat e saj më të bukura me Arbëreshët e Italisë, duke përkujtuar kështu përshëndetjen nga më të rrallat dhe gjithsesi nga më domethëneset, me të cilën arbëreshët shfaqin dashurinë e tyre për gjakun e Arbërit:
Mirupafshim!
Nëntori. Doruntina dhe Motra e Gjergj Elez Alisë
Rrugëtim nëntori. Muaji që numrin nëntë e nxjerrë nga mitet dhe legjendat, që e bën njëmendësi pasi ka kaluar motet e mëdha, malet dhe bjeshkët, pasi ka zbardhëlluar mbi honet e shekujve.
Nëntori merr përmasat e një muaji që shënon një ogur të bardhë, sepse numri nëntë në letërsinë popullore shqiptare është një numër me fat. Në nëntor, si në një përmbyllje të një viti a të një rrugëtimi të gjatë, gëzimi i festës e përmbledhë gjithë vitin, e kurorëzon gjithë mundin.
Nëntori është muaji që e sjellë edhe Doruntinën. Pa çka se pyetja mund të përsëritet prapë, ndonëse nën petkun e simbolikes: Kush e solli Doruntinën? Fjala e dhënë apo dhembja e vëllait për të motrën? Pa harruar as dhembjen proverbiale të motrës për të vëllanë, e përjetësuar aq dhembshëm tek lotët e motrës përmbi plagët e Gjergj Elez Alisë…
Vrojtuar nga ky prizëm, duke e ndërthurur legjendën me njëmendësinë, albanologu suedez Ullmar Qvick ka shkruar: “Musine Kokalari ëndërronte Suedinë, ambientin e bukur dhe të qetë ku jetoi dhe veproi Selma Lagerlof, por mundësia e saj për të parë vendin tonë u shkatërrua nga tragjedia e saj personale, e cila ishte edhe tragjedia e vendlindjes së saj. Ajo motër e Gjergj Elez Alisë, siç e quan Eglantina Mandia, nuk erdhi kurrë në Vermlandë”.
Prandaj, pyetja shtrohet sërish: Kush e solli Doruntinën? Po Musinenë, kush e solli në Vermlandë?
Gjithsesi, fjala shqipe dhe yllësia e saj. Simotrat e saj. Sofra e përbashkët. Kronikat e kulturës dhe të artit që shpalosin kalldrëme kujtimesh, që hapin dritare agimesh duke ngritur atdheun në lartësitë që ai meriton. Kronikat e kulturës në kështjellë të kujtesës sonë historike…
Në Vermlandë. Në Kalabri. Në Koblenz…
Elikona ilire. Etleva dardane. Doruntina dhe Motra e Gjergj Elez Alisë. Mitet e zhveshura, legjenda dhe realiteti. Eposi i kreshnikëve: Rënka Diell! Dhe dyvargëshi i madh lirik i Pjetër Bogdanit: Veshur me Diell! Mbathur me Hënë! Legjenda e krushqve të ngrirë dhe poema e madhe e gjuhës shqipe: U, Doni Gjoni…
Kosovarja nga Elbasani dhe Kristinë Amonpur e RTK-ës:
Shqipet ju përshëndesin!…
Shqipëria dhe poezia në të cilën rrah flatrat liria e saj
Poeti romantik anglez Bajroni, do ta quante Shqipërinë toka se shpirtave të papërkulur. Tokë heronjsh në të tërë kohërat. Kështu do të shkruante Lamartini për Shqipërinë, kurse Frederik Mistral më 16 maj 1885, duke e përgëzuar për “lirikat me bukuri hynore”, dhe duke i quajtuar ato “një parfum i idileve biblike”, mes tjerash i shkruante Jeronim de Radës: “Ju përgëzoj, zotëri, që i keni përkushtuar muzën tuaj, dashurinë tuaj dhe jetën tuaj kultit të gjuhës suaj amëtare, lavdërimit të vendit tuaj dhe të racës suaj…Qofshi pra i lumtur që jeni përzgjedhë për të hartuar psalmet e Shqipërisë suaj të ëmbël. Poezitë tuaja të kulluara e të përshpirtshme janë monumente të atdheut tuaj.”
Një ogur të bardhë shprehte edhe Baroni Pol d’Eeturnel de Konstant (Senator francez), në letrën dërguar Kryetarit të Qeverisë, Iljaz Bej Vrionit, më 18 maj 1921, tek i shkruante nga Parisi: “E pasur, pitoreske, punëtore, paqedashëse dhe e respektuar, Shqipëria do të jetë Zvicra e Gadishullit Ballkanik. Udhëtarët e Botës së Lashtë dhe të Botës së Re do të venë aty për të kërkuar besimin dhe lirinë.”
Lui Benloeu, një filolog dhe albanolog i shquar, në shkrimin Forca e gjakut shqiptar (Dizhon, 19 mars 1877, si pjesë e studimit linguistiko-etnorafik “Greqia para grekëve”, botuar në Paris, 1877), shfaqte gjithashtu një admirim të hapur, duke shkruar: “Admironi megjithatë forcën e gjakut që ngadhënjen, madje edhe mbi urrejtjet fetare dhe mëson tolerancë për të gjithë anëtarët e së njëjtës racë”. Ndërkaq, në Analizë e gjuhës shqipe–Studim gramatikor krahasimtar (Paris, 1879), shkruante se kërkesat e popullsive të varfëra janë që të ruajnë lidhjet e gjuhës dhe të gjakut “me qëllim që të mos bëhen pre e fqinjëve të pandershëm në përgjim zgjerimesh të papërligjshme.”
Duke shkruar për poetët bashkëkohor shqiptarë, Mishel Mete (përkthyes i poezive, eseve dhe letrave të Ismail Kadaresë) në eseun e titulluar Poetë që flasin për një popull të tërë, do të vinte në pah se: “Gjuha shqipe mban domosdo një vend të privilegjuar në këtë kërkim të një identiteti kombëtar, elementi thelbësor i të cilit është ajo vetë.”
E përderisa Robert Eskarpit, më 1970 duke iu referuar veprës së Ismail Kadaresë, do të shprehej se: Një shqiptar përmban gjithë Shqipërinë, Alan Boske në parathënien e librit “Ismail Kadare dhe poezia e re shqipe” (Paris, 1973), do të përmbledhte gjithë misionin e artit poetik shqiptar në një fjali tepër domethënëse dhe të shprehur aq bukur: Shpirti i Shqipërisë gjendet në poezitë e saj më të mira.
Së fundmi, në parafrazim të poetit francez Lui Aragon, Shqipëria është një emër ku mblidhen shekujt. Një zemër ku zgjohen ardhmëritë…
Latif Berisha, Poeti dhe Profesori Martir:
Fluturimin e lirë të shqipeve në gjakun tonë
Në ligjëratat e tij për letërsinë e Romantizmit, një nga thëniet më të shpeshta që profesori dhe poeti martir i sillte në mbamendjen tonë prej studentësh, ishte zemër-klithja e poetit arbëresh Jeronim de Rada: Doemos do të vdesim në shtrat, në mos rënçim në prag të shtëpive tona!
Profesori sikur e kishte parandier fatin tragjik, por më shumë se kaq ai e kishte shpalosur profecinë e tij prej poeti: Ne nuk dëshirojmë asgjë më shumë se sa fluturimin e lirë të shqipeve në gjakun tonë!…
Një emër që rri përjetësisht në çdo zemër. Shqipe. Një poemë epike, një emër të cilin kombi e vuri gjithmonë përmbi mermeret e qëndisura. Emri i një shpendi të shenjtë në një fushë gjaku. Sa më lart që ngritet ky shpend, aq më shumë përkulemi përpara tij. Simfonia e fjalës bëhet një me simfoninë e shqipeve, ashtu siç shkroi poeti Ernest Koliqi në veprën e tij dramatike të titulluar në mënyrë simbolike Simfonija e Shqipevet:
N’buzët e reja t’ona
lulzon, sa here i çelim,
nji myster shum i vjetër.
fjalët e lashta e t’njoma,
qi kemi na te goja,
kumbuen, n’agim t’njerzimit
mbi brigjet ballkanike.
Kaluen breznit ormira,
kaluen breznit orzeza,
por gjuha e Ilyrvet t’moçëm
n’Shqiptar’t e soçëm mbet.
Simfonia e fjalës shqipe. Yllësia e saj që ngjitet brezit të qiellit. Mesazh i shapolsur si një qëndismë vetëtimash në flatrat e shqiponjës: Unë jam nxënëse e Sami Frashërit! (Musine Kokalari përpara trupit gjykues)! Unë jam për Shqipërinë si Republikë Aristokratike! (Marie Shllaku përpara trupit gjykues)…Zonjat e Mëdha të kulturës shqiptare. Që nga Elena Gjika, Parashqevia, Sevastia e deri tek Nermin Vlora dhe Vaçe Zela me zemër-thirrjen në të cilën shpalosen bardhësitë e atdheut: Rrjedhin këngë e ligjërime…
Pa dyshim, një gjakim i përhershëm, si ai i Princit të Poezisë Shqipe -Lasgush Poradecit: “duke përcëlluar drejt shqipes zjarrin drithërues të ilirishtes”, ashtu siç ëndrronte edhe Princi i Gjuhës Shqipe – Faik Konica, që t’i kthehet Shqipërisë, shkëlqimi i dikurshëm që kishte në kohë të Ilirisë.
Udhëtarët e Botës së Lashtë dhe të Botës së Re:
SHQIPET JU PËRSHËNDESIN!
ZEMRA E DOKTORIT TË ZEMRËS
Nga Ramiz Lushaj/
Dr. Sali Berisha ka një zemër të madhe, aq të madhe sa më duket sikur nuk ka as krahëror. E, përndryshe: me më pasë fjala rranjë e majë po e risjell në shkronjim, përtej thercave të politikës së ditës, një thënie të thuktë të “Balzakut shqiptar”, shkrimtarit dardan Sulejman Krasniqi, Laurant i çmimit të Republikës, kuvendue në mars 1994 kur ishim sëbashku mysafir nderi në Oborrin Mbretëror Shqiptar të Mbretit Leka Zogu I në Afrikën e Jugut: “Unë e kam mik Sali Berishën. Nuk e di sa ma ka ai mue. I jam mirënjohës se si mjek më ka shpëtue jetën…Për diçka jam i sigurtë: me ia “ça” zemrën Sali Berishës aty do të gjeni Shqipërinë Etnike”.
Sali Berisha është mjek i njoftun i zemrës, shkenctar dijetar i saj e, në krahasim analog, të dy i ngasin njani-tjetrit për nga funksioni, për nga fuqia…Për ma tepër vet Sali Berisha është një “zemër” e kohës, një nga zemrat e kombit prej kaherit e përtej sodit. Po me një ndryshim: zemra, pothuaj tana herët rrinë fizikisht e trupnisht në të majtë, po tek Sali Berisha ajo tashma rreh në të djathtë, vetëm në të djathtë. E, me që fjalen e kam tek zemra bio, deshta me fol për valvulat e saj tek Sali Berisha. A e dini pse? Krejt politika e majtë pushtetare e tashtit, këta të majtit e sotëm në vargavijë etër e bijë, po duen me e përdorë Sali Berishën si “valvulë shkarkimi” për paarritjet, mëkatet e rrokullimën e vet. E, këta po kujtojnë se po ia mbrrijnë kësaj, po nuk janë ka e kuptojnë se vet, vetëvetja e tyne politike, karriket e tyre pushtetnore, janë tue u kthye në “valvulë shkarkimi” prej lumenjve të dizinformimit e mosrealizimit programor politik e ekonomik të tyre, prej makutërive e mëkateve të shumë prej atyre me “jaguar” e kollare të pushtetit, prej rënies ekonomike shumplanëshe e rritjes së përditshme të zemërimit popullor…Po, dr. Berisha, si doktor i zemrës, ma mirë se shumkush e dinë se valvulat kanë një mision të madh: ato e sigurojnë mrekullisht e automatikisht rrjedhën në një drejtim të gjakut në zemër dhe e parandalojnë rrjedhën në drejtim të kundërt. E kjo, përtej moralit politik e afër të vërtetës të ditës, vlen sigurisht dhe për Partinë Demokratike, për liderin e saj historik Sali Berisha, për lidershipin e ri të PD… E, Sali Berisha nuk ka pse me thanë tana herët: “…I mbaj të gjitha përgjegjësitë vet”, pasi qeverisja presidenciale, kryeministrore, e PD-së, e lidershipit të tij historik, nuk janë vetëm të tijat, po gjithsecili pushtetar politik e ekzekutiv të marrin përgjegjësitë e veta, të gjithë liderët e popullit e populli lider ka peshën e vet.
Zemra e Sali Berishës në lartësitë e kohës, të karierës, të viteve të moshës dekades së tetë, po ka ndonji nostalgji të (pa)kuptueshme, si për disa ministra kabinetor që zemra iu ka rreh me prurje gjaku veç për veti e, tashti, me çfardo “dialize politike” nuk mund të jenë prapë flamurtarë pasi “flamurin” e kane lanë dhe na e lanë disa herë rrugës, si më 1997 apo 2013 e, pse jo, dhe më 2015, e duhet ta dijnë e ta mësojnë vendin e prijës e të ndejës në të parakohshmet zgjedhje të 2016-tës. Ma mirë se shumkush dr. Berisha e dinë fort atë parimin e zemrës që gjaku kur e furnizon trupin me oksigjen e ushqyes e jep ndihmën e vet në heqjen e mbeturinave metabolike. Disa ministra e të tjerë zyrtarë kësish, janë për “polifoto” e jo t’i kemi ende foto në tribuna politike të ditës, (para)elektorale, etj. E, për mos me ma kungulleshë ndokush fjalën, po them se kurrkush nuk po lyp “t’i flakim”, po ata, disa sish, nuk janë flakadanë për udhë, veçse le t’i japin zjarr prushit demokrat pa i qit’ ujë, pa ja vonue e rrallue drutë…Le ti lanë dhe le t’i lamë ata dhe shumkush prej nesh të punojnë e të na drejtojne dhe demokratet e rinj, me lidershipin e ri Lulzim Basha.
Sali Berisha ka dy zemra; një zemër që rreh në gjoksin e tij dhe një tjetër që rreh në gjoksin e kohës panshqiptare, në muskujt e venat e saj. E para, zemra e tij bio, ajo vetjake, po rreh me mjaft vitalitet në ecjen e tij me sakrifica, sfida, triumfe në ballë të kohës në ndrrimin e sistemeve e të shekujve, në hapësirat e demokracisë e të Shqipërisë Etnike. E dyta zemër e tij, ajo në gjoksin e kohës, ka me rreh dhe në pasjetën e tij, në historinë e kombit e rrugëtimin e politikës, në gjurmët e kohës së sotme e në genet e breznive.
Edhe zemra ka “revolucionin” e vet në trupin e njeriut, të Sali Berishës, të secilit prej nesh. Po Sali Berisha po e kalon krejt jetën në “revolucion”, jo vetëm në 90-tën, jo vetëm në ’97-tën, jo vetëm në vitet 2000, po edhe sot, në 2013 e në 2015, edhe nesër, më 2016. Kjo jo për faktin historik se europianët (patjetër dhe ne – shqiptarët) pas çdo revolucioni nuk shkojmë në shtëpi si amerikanët, po rrijmë prapë në rrugë. Shpesh herë të gatshëm për revolucione, veçse ne shqiptarët më duket se e kemi disi ndryshe, pasi “valvulojmë” me shpërthime, me rebelime. Po ka dhe diçka tjetër krejt esenciale, se komunizmi ynë i nëntorit ’41 e i qershorit ‘91 nuk po dinë dhe nuk po donë me ikë prej tokënisë politike shqiptare, sikur këtu të mos kishin ardhë ndonjëherë në Shqipëri as Papa Gjon Pali II (1993) e as Papa Francesku (2014), po sikur të ishin mshef shpellave të politikës Karl Marksi e Stalini. Po Sali Berisha nuk mbeti vetëm në disa dekada në revolucion, po Sali Berisha mbeti gjithë jetën e tij njerëzor, sepse Sali Berisha nuk eci vetëm me hapa, po me zemër, me zemrën e tij për Shqipëri, për Kombin e Vet/Tonë, aq sa e thashë dhe në kryefjalë: Sali Berisha ka një zemër aq të madhe sa që më duket se nuk ka krahëror.
Tiranë, 12 dhjetor 2015
- « Previous Page
- 1
- …
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- …
- 607
- Next Page »