ESSE – Page 436 – Dielli

Lamtumirë Ajlen dhe Galip!

September 3, 2015 by dgreca

Nga Ilir Levonja/
Bota është e tronditur mbrëmë nga pamjet që shpërndan në internet disa fotoreporterë dhe dhe aktivistë të të drejtave të njeriut. E para qe Liz Sly reportere e Washington Post, për luftën në Siri.
Më pas Nadim Houry, Peter Bouckaert dhe David Miliband. Kryetari i Laburistëve britanikë. Këto janë dhe personat më të ndjekur për momentin në twitter. Madje statuteve të tyre u referohet edhe New York Times. Bëhet fjalë për një djalë të mbytur, 3 vjeçar me emrin Ajlan Kurdi. Atë e ka gjetur një oficer i policisë së qytetit Bodrum, në Turqi. Nga ku pretendohet se fëmija është pjesë e një grupi prej dymbëdhjetë vetash. Të cilët po i drejtoheshin ishullit Kos në detin e Kretës. Mirëpo, tragjedia nuk mbaron me kaq. Diku më tutje, gjendet edhe trupi vëllait të Ajlanit. Galipi pesë vjeçar. Eshte e pabesueshme. Dhe miliona e zërave të indinjuar ka kapërdirë natën deri sa duket sikur njerëzimi është zgjuar.Nga Siria, një vajzë hedh në faqen e Los Angeles Time, gazetës më të madhe të Kalifornisë, këto vargje:
Toka është e mbushur plot me martirë
Detet po përpijnë trupat e tyre,
Kur zemrat njerëzore refuzojnë të japin strehë
Të jesh tashmë njeri qënka veç asgjë.
Nafisa Sulejman Kushdo që zgjohet sot.
Kushdo që merr frymë.
Kushdo që ecën ca çape për diku.
Kushdo prej nesh, kudo…. I duhet të mbaj pak frymën dhe të provojë nëse i ka mbetur sado pak ndjesi njerëzore.
Të pyesi veten, se a ka zemër të fort. Të shpiki një lutje, por jo nga ato të Zotit. Të Zotit të sunitëve, katolikëve, orthodoksëve, më the e të thashë. Ta shpiki ashtu si i vjen për mbarë. Si ia ndjen shpirti. Shpirti i tij, ai i njeriut. Sepse edhe Zotin me sa duket e ka marrë porrropia. Eshtë mekur pas absolutizmit të Tij karshi ekzistencës së të vobektëve. A e keni vënë re. Shërbëtorët e të Madhit janë më fanatikë se ushtarët e të ashtuqujturave luftra të shenjta. Luftë për mbrojtjen e këtij apo atij. Çfarë të them…, gjithsesi lutuni për dy djem. Dy vëllezër. Dy të vegjël. Dhe mbyllini sytë kur t’i shikoni. Sidomos foton e Ajlanit tre vjeçar. Një herë përmbys. Një herë në duart e oficerit turk. Me rrobat e lagura nga uji i kripur. Me flokët plot shkëlqim. Një kërthi i pa jetë për shkak se klasa politike botërore ka dështuar. Merreni kështu pasi sot, nuk ka më qytetar lindje apo perëndimi. Por ka qytetar. Dhe në çdo grimë frymëmarrje besoni se kafshëria tek njeriu është më
brutale se nga vendi i origjinës së saj.
Lamtumirë Ajlen dhe Galip, ne sot nuk jemi sirianë.

19 – VJEÇARI I PËRJETSHËM NË DITËN E LINDJES

August 31, 2015 by dgreca

Në kujtim të Atjon V. Zhitit/
“ Pa një ide eprore nuk mund të jetojë një njeri, as edhe një komb. Ka vetëm një ide eprore mbi tokë : ideja e pavdekësisë së shpirtit njerëzor, sepse të gjitha të tjerat me të cilat mund të jetojë njeriu, burojnë vetëm nga kjo ide”- Fjodor Dostojevskij/
SHKRUAN: EUGJEN MERLIKA/
Po sjell nëpërmënd këtë shprehje të gjeniut të letërsisë ruse e botërore sot, në ditën kur dua të kujtoj lindjen, njëzet vjet më parë, më 30 gusht 1995, të një fëmije, për të cilën u gëzova shumë atëherë, sepse ishte biri i një shoku të vuajtjeve, e të cilin e kujtoj me shumë dhimbje sot, kur Ai nuk arriti t’a festojë ditëlindjen më të bukur të jetës njerëzore në familjen e Tij. Të shkruash për jetën e një njeriu që ndalet papritmas mes 19 e 20 vjetëve, të cilit i ke uruar ardhjen në këtë botë para njëzet vitesh, qënka jo më pak e dhimbëshme se sa të pranosh, në caqet tona njerëzore, të pakuptueshmen e misterin e kësaj gjëme….
Koncepti i shtjelluar nga Dostojevskij, që ishte edhe një nga autorët më të pëlqyer të Djaloshit, i shpallur thjesht e fuqishëm nga themeluesit e doktrinave fetare, i shprehur në format më të ndryshme nga shumë mëndje të ndritura të njerëzimit në shekuj, i pranuar apo i mohuar nga rryma të ndryshme të mendimit e përfaqësues të tyre, mendoj se mbetet një e vërtetë që duhet të ndriçojë botën tonë të brëndëshme edhe në çastet më të errëta të saj, kur provohen dhimbjet më cfilitëse, edhe para ngjarjesh të pakuptueshme e të papranueshme për logjikën tonë njerëzore.
Një e tillë ishte, para disa muajsh, humbja tepër e parakohëshme e Atjon Zhitit, një biri të rrallë e të paharruar, jo vetëm të prindërvet të nderuar e rrethit të Tij familjar, por edhe të mjedisit shkollor e shoqëror në të cilin u lind e u rrit, madje të gjithë Shqipërisë, me të cilën e kishte lidhur shpirtërisht jetën e Tij rinore e për të cilën, me formimin njerëzor e intelektual, me karakterin e personalitetin e spikatur jashtë të përgjithëshmes, përbënte një shpresë për t’ardhmen, një pikë riferimi tejet pozitive.
Përvjetori i njëzetë i lindjes së “19 – vjeçarit të përjetshëm” i sjell lexuesit shqiptar dhe dashamirësvet të Tij në atdhe një dhuratë të çmuar, librin “Për atë që dua(m)…..”, i Autorit më të ri të publiçistikës shqiptare, të botuar nga UET Press, që nderohet me emrin e Atjon Zhitit në botimet e saj. Uroj që ky libër të ketë vëndin e tij në çdo bibliotekë të cilitdo që flet shqip e të jetë si një busull drejtuese për të gjithë të rinjtë shqipfolës. Ai libër, me të gjithë shkrimet e Tij, shumica e të cilëve të botuara në këtë vit e një pjesë, me gjallje të Autorit, na jep portretin e plotë të personalitetit të jashtzakonshëm të djaloshit.
Mosha e re , në të cilën u nda nga jeta tokësore studenti i “Sacro Cuore-s”, e bën të pabesueshëm përceptimin e saktë të individualitetit të vërtetë, në të gjithë shtrirjen e tij e në lartësitë e arrira. Atjoni ishte “bir arti”. Trashëgoi humorin e hollë dhe pavarësinë e mendimit të Gjyshit artist, së bashku me aftësinë për të vëzhguar botën, duke pësuar mbi shpinë padrejtësinë dhe dhunën, për t’a paraqitur atë, në vërtetësinë e saj rrënqethëse, pa nxitur urrejtjen, cilësi këto të babait, Visarit, njërit ndër më të shquarit e letrave të këtij Vendi. Këtyre dhuntive u shtoi kulturën klasike, të marrë në liceun “Giulio Cesare” të Romës dhe një aftësi të rrallë për të depërtuar në thelbin e sendevet e të dukurive, së bashku me guximin e moshës për të shprehur thjesht e qartë mendimin e Tij, edhe kur ai ishte kundër rrymës, edhe kur mund të shkaktonte kundërshtí, edhe kur nuk ishte “politically correct”.
Djaloshi Zhiti ishte një personazh poliedrik me prirje të shumta dhe interesa të gjithanëshme intelektuale. Prirjet u shfaqën shpejt, që në moshën e fëmijërisë kur, tre vjet e gjysmë, pikturoi një skicë për Nënë Terezën që u fut në një vëllim kushtuar Asaj, e të cilën e riprodhoi “L’Osservatore Romano”, gazeta më e rëndësishme e hierarkisë së krishterë. I dhënë mbas pikturës që në moshë të njomë, ka lënë disa vizatime në stilin e impresionizmit bashkëkohor, të cilët zbukurojnë muret e dhomës së Tij, ku ndoshta shpirti kthehet shpesh për t’u shmallur me atë mjedis familjar, nga i cili u nda aksidentalisht papritmas në një agim dite fundi dhjetori…
Me rrjedhjen e viteve interesat intelektuale u shtuan duke krijuar përfytyresën e personalitetit që njohim. Në të bashkëjetojnë delli artistik me prirjen vëzhguese e përsiatëse që e shtyn drejt studimit të filozofisë, shkencës së mendimit njerëzor, që i paraprin fushave të tjera të dijes, kryesisht të disiplinave humaniste. Që në vogëli mëndja e Tij priret të vëzhgojë e të bluajë, të arrijë në përfundime, të shprehë opinione, të japë përcaktime tepër larg nivelit të bashkëmoshatarëve. “Flake para se të të flakë” i thotë babait kur e sheh të tymosë një cingare. Ishte gjashtë vjeç.
Pesëmbëdhjetë vjeç në Durrës shkruan një ese me titullin “Në kërkim të përsosjes”. Duke u endur nëpër rrugët e qytetit bregdetar, përfytyron të shkuarën dhe qytetërimet që kanë kaluar mbi të, duke u ndalur me mendim mbi një mit të lashtë, të Agarthit, të mbretërisë së nëndheshme të njerëzve të përsosur. Për djaloshin miti ishte kërkimi i vazhdueshëm i njeriut mbi kuptimin e qënies. Kujton Sokratin, idhullin e Tij, por edhe Diogjenin, që kërkonte njeriun me qiri në dritë të diellit.
“Të mendosh do të thotë të endesh në hapësirën e pafundësisë” shkruante Lacordaire, një murg filozof francez. Pafundësia ishte bota e brëndëshme e Djaloshit që projektohej jashtë me leximet e etëshme e të larmishme, me udhëtimet e njohjet e njerëzvet, që i lehtësoheshin nga mjediset e punës e të veprimtarisë së babait, tashmë të shquar në kulturën shqiptare. Një forcë e çuditëshme e brëndëshme, apo një frymëzim i jashtëm jashtë kohës e hapësirës sonë, e nxisnin të “digjte etapat”. Formimi intelektual i djaloshit ishte i shpejtë, i qëndrueshëm, i thellë. “Sa më tepër të zgjerohet njohja e jonë e librave të mirë, aq më shumë ngushtohet rrethi i njerëzvet, shoqëria e të cilëve është e pëlqyer.” vërente filozofi gjerman Ludwig Feuerbach. Për Djaloshin student të filozofisë kjo thënie u zbatua plotësisht. Rastet dhe rrethanat bënë që të njihej me poetë, shkrimtarë, sociologë e filozofë, të cilët gjetën tek Atjoni i ri një shok të tyre, me të cilin mund të bisedonin lirisht për çfarëdo argumenti. Njohu e krijoi lidhje me shkrimtarë e artistë shqiptarë, miq të babait, me piktorin e shquar Ibrahim Kodra, me Shënjtoren shqiptare Nënë Terezën, u miqësua në Itali me poetin Sebastiano Grasso e, nëpërmjet tij, me Jevtushenkon, Adonisin, Paolo Coelhon etj. Më parë kish njohur poetin e moshuar Mario Luzzin, ishte takuar me Nobelistët Dereck Walcott dhe Tomas Tranströmer. Marredhëniet e Tij me përfaqësues të shquar të kulturës botërore bashkëkohore, miqësia e konsiderata e ndonjerit prej tyre për Djaloshin shqiptar, ende të parritur mirë, tregojnë katërcipërisht se cili ishte brumi, me të cilin ishte gatuar Studenti i Universitetit Katolik të Milanos.
Ai brumë, i mbruajtur me miellin e fisnikërisë së trashëguar të familjeve të dy prindërvet, do të punohej e do të merrte formë në atdhe apo në Itali, ku punonin ata, fatmirësisht, jashtë atmosferës mbytëse të diktaturës, në mjedise e rrethana që lejonin zhvillimin e lirë të mendimit. Nga ky kompleks u ngjiz e u formua personaliteti i Djaloshit që qe përfaqësues shqiptar në forumet rinore të Europarlamentit në Riga, Barcelonë etj. Ai përfaqësoi denjësisht e cilësisht Atdheun në botën e sotme, në sajë të formimit kulturor të jashtzakonshëm e të krenarisë që ushqente për trashëgiminë më të mirë të traditës së tij.
Atdheu për Të nuk ishte vetëm toka ku u lind, ishte historia, më shumë dhimbje se gaz, ishte trashëgimia kulturore, jetësore, doket, zakonet, morali. Përfytyresa e Tij për Atdheun i ngjan asaj të një njeriu të moshuar, që ka kaluar përvoja të ndryshme, por që gjen drejtpeshimin e duhur ndërmjet vlerave të së shkuarës së largët për t’u ringjallur dhe “paragjykime, tabu e budallalliqe të tilla”, “në disa relike të paafta dhe hipokrite të diktaturës komuniste”, për t’u hedhur në koshin e historisë si mbeturina të dëmshme që pengojnë përparimin e fitimin e kohës së humbur.
Tepër kritik ndaj politikës shqiptare nga pozitat e qytetarit mëndjendritur, idealist, vizionar e largpamës, nuk nguron të bëjë pyetje e të ngrejë çështje, i aftë të gjejë zgjidhjet e të japë recetat. Larg idesë së politikës aktive, edhe se jo i pandjeshëm ndaj ndonjë nxitjeje të veçantë që i bëhej drejt për së drejti, por tepër i gjallë në shpalosjen e parimevet të drejta, të domosdoshme për të shkuar përpara si shoqëri e si komb, themeloi gazetën elektronike “Mesi radikal”, “një idealizëm pa iluzione”, siç e përcaktonte Ai. Ajo qe krijesa e Tij, ndoshta më e dashura, sigurisht më frytdhënësja në rrjedhë të kohës, që do të kishte patur një rol, besoj shumë të dobishëm, në jetën intelektuale shqiptare, sidomos të rinisë e të rrjeteve sociale por, për fat të keq nuk pati vazhdim…
Është tepër prekës njoftimi që jep në të për organizimin e forumit të ardhshëm rinor të Europarlamentit në Korçë. Entuziazmin e Tij, të bashkuar me vullnetin e fortë që karakterizonte çdo hap të jetës, e gjejmë në një njoftim të thjeshtë : “Kam filluar punë dhe shpresoj që Europa të gjejë Europë tek ne.” Është synimi i shkëlqyer i të riut idealist, por edhe objektiv e realist, për të sendërtuar me brezin e Tij t’ardhmen evropiane të Shqipërisë. Kujtimi i Tij i ndritur na bën të gjithë të detyruar t’a rrokim atë mesazh e secili të bëjë punën e tij. Ai kujtim duhet të jetë veçanërisht një shtysë e fuqishme për brezin e Tij, i cili, në fjalët e shkrimet e Tij, gjen jo vetëm modelin për t’u imituar, por edhe projektin e nisur për të sendërtuar Shqipërinë, vërtetë demokratike dhe evropiane.
“Unë besoj në rrugën e nisur, unë besoj në idealet e demokracisë, unë besoj në ndryshimet e bëra…” Ishte kjo besojma e shpallur e Atij Djaloshi të shkëlqyer që, nga bota e dritës e së vërtetës, vazhdon të hedhë vështrimin e Tij mbi “ata shumë të rinj, më të aftë, më me shumë ëndërra, dije…”, të cilët do të kishin qenë bashkudhëtarët dhe shokët e Tij të luftës për të ndryshuar për mirë Atdheun e tyre. Çuarja përpara e projekt-idesë së Atjonit mendoj se është për ta detyra urdhëruese e brezit, i cili mbetet e vetmja shpresë në shkretëtirën e idealeve të vyshkura të politikës shqiptare.
Duke shkruar me dhimbje të thellë këta rrjeshta për një Djalosh që e mbylli shumë shpejt rrethin e jetës së Tij tokësore, e cila qe aq intensive e prodhimtare, pa krahasim me shumë të tjera që mbartin dhjetëvjeçarë të shumtë në vetvete, por asgjë për t’u kujtuar veç dashurisë e mirënjohjes së familjarëvet.
Nëse vullneti hyjnor, që përcakton lindjen dhe vdekjen e njeriut, herë herë është i pashpjegueshëm për vendimet e Tij të pakapëshme nga mëndja e jonë, drejtësia zyrtare, që e ka për detyrë të hetojë e të nxjerrë përfundime në raste të tilla, më duket shumë e vonuar në punën e saj. Shpresoj që kjo vonesë mos të jetë e tillë që të ngjallë dyshimin e mungesës së dëshirës për të nxjerrë përgjegjësitë e, madje, edhe fajin eventual të ndonjerit. Familja, së pari e shoqëria kanë të drejtë të njohin të vërtetën e zotërinjtë prokurorë e hetues duhet të kishin plotësuar me kohë atë kërkesë të ligjëshme.
Frederiku i Madh i Prusisë, në fund të shekullit 18 shprehej kështu : “Ne nuk e masim jetën e njerëzvet me kohëzgjatjen e saj, por me përdorimin që i kanë bërë kohës në të cilën kanë jetuar.” Atjon Zhiti meriton, në këtë vështrim vlerësimin më të lartë, për mënyrën se si e ka mbushur, në të gjitha drejtimet, jetën e Tij, të familjes, të shoqërisë e të Atdheut. Meteori i Tij qe tepër i shkurtër, por drita e tij do të mbetet gjatë në qiellin e hirtë të jetës shqiptare. Si e tillë, nëpërmjet atij libri, do të mbetet e gjallë në kujtesën e kombit.
Çifti i shquar Kadare thotë se “Ai ishte bërë për qiellin, jo për këtë botë”. Duke e përqafuar me bindje të plotë këtë pohim të vlertë, i mbyll këto konsiderata të thjeshta e të dhimbëshme me një thënie të një tjetër Perandori, kësaj here të Romës, filozofit Mark Aureli : “Sheh mbrapa teje një përjetësi pa fund dhe një tjetër përjetësi para teje. I vënë kështu në mes, çfarë ndryshimi sheh ti mes një jete tri ditëshe dhe një tjetër tre shekujshe ?”
Gusht 2015 Eugjen Merlika

Mark Krasniqi ishte nje nder miqte e shquar te Vatres

August 29, 2015 by dgreca

Akademiku Mark Krasniqi, qe u shua ne Kosove, me 28 Gusht 2015, ishte dhe nje mik i shquar i Federates Panshqiptare te Amerikes”VATRA”. Ai ishte i ftuari i Vatres edhe ne pervjetorin e Pavaresise se Kosoves me 2011 dhe folesi i darkes. Bashkepunimi ka qene edhe me i hershem mes Vatres dhe akademikut Krasniqi. Te gjithe vatranet ndjehen te prekur nga ikja e akademikut Krasniqi dhe ngushellojne familjen dhe te gjithe miqte e te ndjerit. Ndiqeni kroniken qe dergoi bashkepunetori i Diellit nga Prishtina, gazetari Behlul Jashari me 28 Gusht 2015.
***
Kosovë-Shuhet Akademik Mark Krasniqi/
-Akademik Mark Krasniqi, nga personalitetet më të shquara në fushën e shkencës dhe të kulturës shqiptare, njëri prej njerëzve më të mëdhenj të Kosovës që ka punuar për lirinë dhe pavarësinë, kontribut të jashtëzakonshëm për Kosovën, një jetë në shërbim të atdheut…

Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 28 Gusht 2015/ Akademik Mark Krasniqi ndërroi jetë në moshën 95 vjeçare sot pas mesnate rreth orës 00:35 minuta në Qendrën Intensive të Qendrës Klinike Universitare të Kosovës në Prishtinë, ku u shtri dy ditë më parë.

Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës njofton në një deklaratë se, sot në ora 00:35 minuta të mëngjesit, në spitalin e Prishtinës, vdiq njëri nga personalitetet më të shquara në fushën e shkencës dhe të kulturës shqiptare, anëtari i rregullt i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, dijetari, intelektuali, profesori dhe veprimtari i spikatur i kauzës sonë kombëtare, akademik Mark Krasniqi. Është kjo një humbje e madhe për familjen, shkencën, Akademinë, për kulturën shqiptare, për kolegët dhe miqtë nga Kosova dhe e gjithë bota shqiptare.

Mark Krasniqi lindi më 19 tetor 1920 në fshatin Gllaviçicë (Shëngjon) afër Pejës, ku e kreu shkollën fillore, kurse gjimnazin e mbaroi në Prizren në vitin 1941. Prej vitit 1941-1943 ka studiuar letërsinë në Universitetin e Padovës (Itali), ndërsa në vitet 1946-l950 gjeografinë dhe etnografinë në Universitetin e Beogradit, ku u diplomua më 1950. Në vitet 1945-1946 punoi gazetar-redaktor në gazetën “Rilindja” në Prizren, ndërsa në vitet 1947-l949 gazetar-redaktor në Radio-Beograd (Redaksia e emisioneve në gjuhën shqipe).

Në vitet 1950-1961 ka punuar fillimisht si asistent e pastaj bashkëpunëtor shkencor në Akademinë Serbe të Shkencave në Beograd. Në vitin 1960 mbrojti doktoratën në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Lubjanës. Në vitet 1961-1981 ka qenë profesor në Universitetin e Prishtinës, deri atëherë kur pushteti antishqiptar serbo-komunist e përjashtoi nga procesi mësimor. Ushtroi disa herë detyrën e prodekanit dhe të dekanit të Fakultetit Juridik-Ekonomik, ishte nënkryetar e kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, kryetar i parë i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës dhe kryetar i Partisë Shqiptare Demokristiane të Kosovës. Ka botuar dhjetra libra shkencorë e letrarë dhe shumë tekste publicistike e shkollore dhe ka përkthyer disa romane e përmbledhje poezishë.
Me punën e tij shkencore, para së gjithash në fushën gjeoetnografike, të mbështetur në fuqinë e argumenteve shkencore, arriti ta studiojë dhe pasqyrojë realitetin kompleks hapësinor e shoqëror të Kosovës dhe ta gjurmojë thellë kulturën materiale dhe shpirtërore të shqiptarëve, duke bërë emër përtej suazave të Kosovës dhe atyre kombëtare. Të gjitha këto angazhime të tij ishin pashmangshmërisht të lidhura me luftën për barazi, çlirim dhe afirmim kombëtar.

Për punën shkencore dhe angazhimin e tij në planin shoqëror, politik dhe kombëtar mori shumë mirënjohje dhe dekorata, ndër të cilat edhe “Medaljen e Artë të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit” nga Presidenti historik I. Rugova në vitin 2003 dhe çmimin “Nderi i Kombit” nga Presidenti i Shqipërisë, B. Nishani në vitin 2014.
Me këtë rast, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës i shpreh ngushëllimet më të sinqerta familjes Krasniqi, miqve dhe dashamirëve të tij gjithandej Kosovës dhe mbarë botës shqiptare.
Mbledhja komemorative dhe homazhet do të mbahen në mjediset e Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës.

Për ditën e komemoracionit dhe ceremoninë e varrimit ju njoftojmë në ndërkohë, përfundon deklarata e Akademisë.

JAHJAGA: AKADEMIK MARK KRASNIQI, NJËRI PREJ NJERËZVE MË TË MËDHENJ TË KOSOVËS QË KA PUNUAR PËR LIRINË DHE PAVARËSINË

Me rastin e vdekjes së Akademik Mark Krasniqit, Presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga i ka dërguar një telegram ngushëllimi familjes Krasniqi.

“Me pikëllim dhe dhimbje të thellë e mora lajmin për ndarjen nga jeta të Akademik Mark Krasniqit, njërit prejpersonaliteteve më të njohura të shkencës dhe të politikës në vendin tonë, që gjithë jetën ia kushtoi çështjes kombëtare. E ndaj me Ju, e nderuara familja Krasniqi, këtë dhimbje të madhe për humbjen e njeriut më të dashur, duke e kujtuar përherë punën dhe angazhimin e palodhshëm për dekada me radhë të Akademik Mark Krasniqit”, shprehet ajo.

Akademik Mark Krasniqi, vijon Jahjaga, do të përkujtohet ndër gjenerata për kontributin e jashtëzakonshëm në fushën e shkencës, publicistikës letrare dhe si autor i teksteve shkollore dhe njëri prej njerëzve më të mëdhenj të Kosovës që ka punuar për lirinë dhe pavarësinë e saj.

“Ndarja nga jeta e Akademik Mark Krasniqit është humbje e madhe për familjen, për miqtë, për bashkëpunëtorët, për të gjithë ata që patën fatin ta njohin. Është humbje e madhe për gjithë Kosovën. Në emër të qytetarëve të Republikës së Kosovës, në emër të Institucioneve dhe në emrin tim personal, ju lutem pranoni ngushëllimet më të sinqerta”, thuhet në telegramin e Presidentes Jahjaga.

MUSTAFA:MARK KRASNIQI, KONTRIBUT TË JASHTËZAKONSHËM PËR KOSOVËN

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, ngushëlloi familjen Krasniqi dhe të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës me rastin e ndarjes nga jeta të veprimtarit të shquar, anëtarit të Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, Akademik Mark Krasniqi.

“Me dhembje dhe pikëllim të madh e morëm lajmin për ndarjen nga jeta të Akademik Mark Krasniqit, personalitet i shquar në fushën e shkencës dhe kulturës shqiptare. Akademik Mark Krasniqi me veprimtarinë e tij të jashtëzakonshme, ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për Kosovën, duke lënë gjurmë të pashlyeshme në arsimin, shkencën, kulturën dhe botën akademike të Kosovës”, thuhet në telegramin e kryeministrit Mustafa.

Kryeministri Mustafa po ashtu thekson se Akademik Mark Krasniqi, do të përkujtohet përherë si një personalitet i shquar frymëzues për kosovarët, për kontributin e dhënë në shumë fusha të shkencës në Kosovë.

Kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa, duke shprehur ngushëllimet më të sinqerta në emër të qeverisë së Republikës së Kosovës, thekson se vdekja e Akademik Mark Krasniqit është humbje shumë e madhe për familjen, për kolegët dhe për të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës.

HARADINAJ: AKADEMIK MARK KRASNIQI, NJË JETË NË SHËRBIM TË ATDHEUT

Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj,

e ka ngushëlluar familjen Krasniqi dhe Akademinë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, me rastin e vdekjes së Akademik Mark Krasniqit

“E nderuara Familje Krasniqi dhe gjithë Komuniteti shkencor dhe letrar mbarëshqiptar:

Vdekja e Akademik Krasniqit, është një humbje e madhe për familjen e tij, shkencën dhe dijen si dhe për gjithë popullin shqiptar!

Akademik Krasniqi, e harxhoi një jetë në shërbim të atdheut. Një njëri i urtë e me vlera të jashtëzakonshme, Akademik Krasniqi, do të mbetet një nga ikonat e luftës për lirinë e Kosovës, një studiues i shkëlqyer si dhe njëri prej krijuesve më origjinal në historiografinë dhe letërsinë shqiptare.

Përherë shembull në rrugëtimin tonë të mëtutjeshëm!

Ju lutem që të pranoni ngushëllimet e mia më të sinqerta të cilat i shpreh edhe në emër të anëtarësisë së AAK-së dhe të familjës sime”, thuhet në telegramin e Haradinajt.

AKADEMIK MARK KRASNIQI NË 28 TETOR 2010: SOVRANITETI I KOSOVËS NUK ËSHTË I PLOTË

Në 28 tetor 2010, Akademikut Mark Krasniqi, deputetit më të vjetër kosovar të të gjitha mandateve të pasluftës, iu urua 90-vjetori i lindjes në seancën plenare të Kuvendit të Republikës së Kosovës.

“Unë do ta shfrytëzoj rastin që edhe në emerin tim edhe të deputetëve t’ju uroj 90-vjetorin e lindjes”, iu drejtua kryetari i atëhershëm i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Jakup Krasniq, akademikut Mark Krasniqi, duke e falënderuar në përfundimin e fjalës së tij në deklarimet e deputetëve jashtë rendit të ditës.

Urimi i kryeparlamentarit për akademikun dhe deputetin që kishte hyrë në dhjetëvjetëshin e dhjetë të jetës u përcoll përshëndet me duartrokitje.

Akademik Mark Krasniqi në deklaratën e tij në seancën plenare të Kuvendit shpreh shqetësimin se “sovraniteti i Kosovës nuk është i plotë”, duke u angazhuar që të bëhet i plotë dhe duke tëhequr vëmendjen edhe për veprimin e stukturatve të Serbisë në disa pjesë të Kosovës.

Ai shprehu shqetësimin edhe për “harrimin e veriut të Mitrovicës” dhe bëri thirrje që mbi të gjithë të jetë interesi i shtetit të pavarur të Kosovës, mbi të gjitha interesat partiake, personale e të tjera.

Ai tha edhe se “eksterritorialiteti është heqje dorë nga pjesë të territorit të Kosovës dhe dhënie tjetërkujt që t’i administrojë”.

“Këto janë gjera që nuk duhet t’i pranojmë në asnjë mënyrë…Kur është interesi i Kosovës, i territorit, i sovranitetit, aty nuk duhet të pranojë askush asnjë gjë. Madje, këto gjëra duhet t’i vendosë Parlamenti, e jo Qeveria”, theksoi akademik Krasniqi.

Ai theksoi mbështetjen për komunitetin serb dhe të gjitha komunitetet në Kosovë dhe u angazhua edhe që “të drejtat e bartabarta të jenë për të gjitha komunitetet e jo vetëm për komunitetin serb”.

“Ne jemi për komunitetin serb dhe për të gjithë që t’i kenë të drejtat maksimale të Evropës Perëndimore, por jo edhe të jenë në dallime shumë të mëdha me të drejtat e komuniteve tjera”, tha akademik Krasniqi. Ai foli edhe për rëndësinë e madhe të regjistrimit të popullisë, të munguar gjatë 30 vjetëve, e që do të bëhej në vitin 2011, për domosdonë e luftës kundër korrupsionit dhe për angazhime të tjera për të mirën e Kosovës, duke u angazhuar për më shumë suksese në të gjitha fushat në shtetin e ri.

Dashuria përtej caqeve të vetëmohimit

August 28, 2015 by dgreca

NGA ANTON CEFA/
Portret për Nënë Terezen/
Larminë dhe ndërlikimet e përcaktimeve të rrymave më të ndryshme filozofike për qëllimin, funksionin dhe idealin e njeriut në jetë, Nënë Tereza i shpjegoi qartë, tejdukshëm me presonalitetin e saj, fjalën e veprën, me shpirtin e saj. Dhe bota u step para kthjellimit që i bëri ajo kësaj vorbulle njerëzore dhe do të çoroditet nëse nuk do të mund të ndjekë sadopak gjurmën e këmbës së saj të zbathur.
Ajo krijoi një urdhër fetar, që u shtri mbi njëqind vende të rruzullit tokësor, duke ndërtuar institucione për më të varfërit e të varfërve, për të gjymtuarit, leprozët, jetimët, të braktisurit. Kjo është vetëm pjesa e ndriçme e veprës së saj. Ajo më rëndësorja, që duket sikur përhumbet në zonën e hijes, është ngrehina madhështore e tempullit shpirtëror të dashurisë e të vëllazërimit në kraharorin e gjerë të njerëzimit. Kjo është vlera më universale e veprës së saj.
Dashuria përtej caqeve të vetëmohimit, feja deri në adhurim, sakrifica në apoteozën e flijimit dhe energjia e brendshme – një mrekulli e vërtetë – duket se i dhanë asaj forcën e veprimit.
Në botën pagane, ajo të kujton një Promete, por me një ndryshim. Prometeu iu kundërvu Olimpit, Nënë Tereza iu mishnue Qiellit: “Jam një penë në dorë të Zotit”. Në botën monoteiste, ajo të kujton një Galileas, që e pati zbuluar 2000 vjet më parë ligjin e dashurisë, të dhimbjes e të flijimit për të tjerët. Nënë Tereza rizbuloi dimensionet e shpirtit kristian: “Jemi të gjithë bij të një Ati”.
Në orvatje për të vlerësuar veprën e saj, mbretër e presidentë, qeveri e parlamente, forume e organizma ndërkombëtare i dhanë asaj një mori titujsh nderi. Popujt – që dinë të vlerësojnë më mirë se kushdo – i dhanë titullin më të madhërishëm Nënë. Nga një “Madre” e murgeshave të bamirësisë, ajo u bë Nënë e të gjithëve, Nënë e mbarë botës. Kush mund të matet me dashurinë e një Nëne të tillë ?
Për mbarë njerëzimin, Nënë Tereza është një vlerë ekumenike. Për ne shqiptarët, ajo është diç më tepër, një vlerë etnike: frymë prej trojeve tona, lëndë prej dheut tonë, plazmë prej gjakut tonë, afsh prej gjoksit të fisit tonë. Të falemi nderit, Nënë Terezë ! Do të të duam me dashuri birnore.

Dr. Safete Juka, Dora D’Istria e mosnjohur nga shteti

August 27, 2015 by dgreca

Nga Dalip GRECA/
….ku lindi dhe ku u varros në shuarje të jetës…/
Dr. Safete Juka deshi me zemër Shqipërinë dhe Kosovën deri në çastin e mbramë të jetës. E gjithë jeta e saj është një përkushtim shembullor ndaj vendit që e lindi. E formuar si një intelektulae e klasit të parë, studiuesja, filozofja, poliglotja, piktorja, eseistja, ajopërbën një shembull të rrallë atdhetari. Është tjetër të flasësh për kombin, dhe tjetër t’i shërbesh kombit. Dr. Safete Juka bën pjesë tek të dytët. Me librin “Kosova” ndriçoi mjegullën që kishin endur akademikët serbë në SHBA e Europë… Si arkeologe e pasionuar ëndërroi, që të punonte në Shqipëri, por dëshira mbeti e paplotësuar…Si piktore ishte e dashuruar pas ngjyrave dhe qe cilësuar”Piktorja e luleve”.
Ismail Kadare shpërndante nga Parisi kumtin:”Thojuni shqiptarëve se kemi në Nju Jork një Dora D’Istre të dytë…Po kasnecët e shtetit nuk ia kishin ngenë ta merrnin kumtin sepse ata merreshin me ndarje kolltuqesh e vjedhjen e votave për të realizuar abortin e demokracisë, që kishte si asistent-mami Ramiz Alinë…Inxhinierja shkodrane në vitin 2002 jepte alarmin në Presidencë: Shpalleni Nderi i Kombit Safete Jukën se nderi do të jetë në anën tuaj… Po ëhë… Ato kohe dekoratat qenë lënë për Fatos Nanon që mbushte 50 vjeç dhe ia kishte shtuar vuajtjet Shqipërisë, apo edhe për Fehmi Abdiun, që në prag të demokracisë kishte dhënë vendimin e dënimit me vdekje të poetit, që të vetmin krim për të cilin i morën jetën, ishte shkrimi i poezive… A mund të dekorohet krimi?…

***
E patëm aq pranë dhe papritur nuk e kemi më intelektualen e shquar. Kur Eduard Dilo, më dha i pari lajmin e hidhur të ndarjes nga jeta të Dr. Safete Sofi Juka, ndjeva një sëmbim të thellë në gjoks. Kisha folur disa herë më Safeten në telefon. E kishim dhe të abonuar në gazetën Illyria, madje gazeta ende shkon në shtëpinë e saj në Bronx. E kishim lënë që së bashku me Edin të shkonim në shtëpinë e saj për një intervistë. Vetë shkencëtarja, piktorja, kritikja, esteistja, Dora D’Istria e dytë siç e ka quajtur shkrimtari ynë i madh Ismail Kadareja, e kishte pranuar takimin, por gjithçka shtyhej për shkak të problemeve të shëndetit të saj…-Nesër, arkivoli me trupin e së ndjerës niset për në Shkodër, më mbeti në veshë jehona e informacionit që më përcolli Eduardi, i cili qe mik shtëpie më Safeten. Të nesërmen ne Illyria botova lajmin e shkurtër të ndarjes nga jeta dhe nisjen e trupit për në qytetine lindjes, sipas amanetit të saj.Gjithçka ishte shumë dhënë shumë shkurt me kërkesë të familjes.
Të nesërmen shfletova në online të gjithë shtypin shqiptar,por mbeta i zhgënjyër; gjëkundi nuk pashë shkrime për ikjen e shkencëtares tonë, me përjashtim të gazetës “Shkodra” që jepte njoftimin e vdekjes dhe të varrimit në qytetin e lindjes. Në fakt është po kjo gazetë, që ka shkruar më shumë për jetën dhe veprën e Dr. Safete Sofia Juka.
Mbajta veshë se mos komuniteti ynë ringjallej në ndonjë veprimtari përkujtimore a përcjellëse për të ndjerën, që sa pati jetë s’pushoi së punuari për çështjen kombëtare, veçanërisht për Kosovën, por jo, askush nuk u kujtua! Ndoshta ngaqë Safete Juka nuk u mor kurrë me Partitë politike, ndofta dhe shoqatat tona qenë shumë të zëna ato ditë. T’na i ruaj Zoti shoqatat! Dhe unë jam i bindur se shumica prej kryetarëve të shoqatave tona të shumta, një ditë do të harrohen, ndërsa emri i Safete Jukës, jo. Emri i saj ka mbetur arkivave, bibilotekave, ka mbetur në kujtesë të kombit, edhe pse burrat që na udhëheqin kombin nuk janë kujtuar që t’i japin asaj ndonjë titull, medalje, a urdhër…Edhe pse të tillë kanë marrë edhe batakçinjtë që e kanë cfilitur kombin, ndoshta nga “dashuria” e tepërt për ta zhvatur…

Safete Sofia Juka: “Unë dhe të parët e mi kemi le’ në Shkodër…”

Ajo fliste dhe shkruante një gegënishte të ëmbël. E kam pasë fatin që t’ia dëgjoja zërin e ëmbël në telefon. Na kishte shpëtuar diku një gabim ortografik për Kosovën dhe ajo ëmbël-ëmbël, na këshilloi që të ishim të kujdesshëm, pasi ne shqiptarëve nuk na lejohej të gabonim me pjesën më të martirizuar të kombit tonë, qoftë dhe gjuhësisht.
Safetja, kur ishte mirë telefononte në redaksi dhe bëntë vrejtje ose na përgëzonte për shumë shkrime që trajtonin çështjen kombëtare.
Zërin e saj të ëmbël e ruaj të freskët, dhe tani, ndërsa lexoj biografinë e saj të shkurtër, të shkruar me dorën e saj, me një kaligrafi të zilishme, më duket se ç’ka lexoj aty në dy fletë e gjysëm letër, jam duke e dëgjuar prej gojës së saj…
“Shkodra asht vendlindja e të gjithë të parëve të mi.Edhe unë aty kam le’.Pak kohë pas lindjes t’eme prindët u instaluen në Tiranë e unë mësimet e para i bana në shkollën”Nana Mbretneshë të kryeqytetit t’onë, Tiranë.
Në moshën 13 vjeçare, prindët më dërguan në një shkollë austriake në Vjenë.
Mësimet e mesme i kam ndjekë në gjermanisht e në këtë gjuhë i kam ba provimet e maturës.
Mësimet universitare i kam ba në Paris, ku kam studju arkeologji, Histori Arti e Letërsi.
Në 1950 kam marrë prej Sorbone diplomën Licence e’s letters.
Kam kenë gjithmonë e pasionueme për arkeologji e dëshira e jeme ma e madhe ka kenë me punue në këtë degë në vendin t’em. Por fati nuk ma plotësoi këtë dëshirë.
Pas marrjes së diplomës në Paris kam shkue menjëherë në Egjypt, ku bashkë me familjen teme kam banue disa vjet e kam dhanë mësime historije në Liceun Francez t’Aleksandrisë.
Në SHBA kam ardhë në vitin 1956. Në kët vend vazhdoj të banoj(Jetshkrimi është shkruar në të gjallë nga vetë Safete Juka).
Ç’prej vitit 1957-1970, mbas një viti në Maine, ku isha profesore frengjishteje, kam dhanë mësim gjermanishteje dhe frëngjishteje në Fieldston School, shkollë private në Nju Jork, e njohur në vend për standardet e nalta akademike.
Falë një garnt-i që më dhuroi kjo shkollë, muejta, ndërkohë të shkoj në Paris për të përgatitë një doktoratë në Filozofi. Kjo doktoratë m’asht dhanë prej Sorbonne-s në 1969.
Në vjetin 1970 jam emnue prefesore në Lehigh University në Pennsylvania, ku kam dhanë mësime Letërsi Franceze të shekujve 19 dhe 20.
Kam dhan mësim gjithashtu si”Visiting lecturer” në Lafayette College e në Seaton Hall University….” Ndërsa shoh shkrimin e saj të shkruar bukur, tamam bukurshkrim, më duket se i dëgjoj zërin e kthjellët me atë shqipen e pastër që ajo e ruajti si gjënë më të shtrenjtë gjatë të gjithë jetës së saj edhe pse zotronte shumë gjuhë:Gjermanisht, anglisht, frëngjisht, italisht, arabisht etj.…A nuk iu bie në sy një modesti e tejskajshme në këtë jeshtshkrim kaq të shkurtër të firmuar nga vetë Safetja?Po ta kishte këtë ndonjë akademik i vetshpallur që kohët e fundit na janë shtuar shumë edhe në diasporë, do të kishte shkruar një serial veprash.

Në letërkëmbim të inxhinieres shkodrane Zenepe Dibra, Safetja shkruan:”…por unë kam shumë besim në popullin tem e mbajë në vteëdije nji shpresë të thellë se të rinjtë e sotëm, djelm e vajza, kanë me pasë mundësina me krijue e prodhue kur të rriten, kanë me pasë, ç’ka me diftue për jetën dhe krijimtarinë e tyre, sigurisht gjana ma të bukura e ma të vlefshme se kam unë sot”.

“Kosova” e Dr. Safete Juka, libri që erdhi në kohën e duhur

Safete Juka nuk u mor me politikë, por u mor me Kombin. Kosovën e kishte në zemër gjatë të gjithë jetës. Pengu mbetet libri tjetër që kishte në duar po për Kosovën, të cilin nuk arriti që ta përfundonte. Ishte shumë aktive për fatet e Kosovës dhe intelekti i saj u vu në shërbim të mjekimit të plagëve të Kosovës. Studjonte vazhdimisht dhe shkruante për të, gërmonte nëpër arkiva dhe evidentonte gjithçka të mirë që qe shkruar për gjysmën e martirizuar të Kombit. Në vitin 1982 ajo është ideatorja e një Konference për Kosovën, një konferencë shkencore që do të nxirte në shesh shumë nga të”palarat” e serbëve, të cilët kishin shtrembëruar historinë duke fabrikuar mitetet e rreme, të veshura me aureolë sllave. Edhe pse mitet shqiptare e ndjenin veten keq nën kostumet sllave, akademikët e Serbisë prodhuan në seri shumë e shumë nga këto lloj mitesh.
Kumtesa e Dr. Safete Jukës në Konferencën e Nju Jork-ut vlerësohet për kthjellësinë e mendimeve, forcën e argumenteve dhe përfundimet logjike. Më pas kumtesa e pasuruar do të botohej si libër më vete me titullin”Kosova” dhe me nëntitull”Shqiptarët në Jugosllavi nën dritën e dokumenteve historike”, për të cilin shtypi është shprehur si ky libër përbënte në kohën që u botua një kamxhik për perëndimin e qytetëruar, që kishte bërë sehir dhe ishte engëldisur me mitet serbe, të fabrikuara nga pseudo studiues mitomanë, që kërkuan të ndërtonin Serbinë e Madhe duke shfarosur racën shqiptare, e cila ishte autoktone në trojet e veta ilire.Libri i shkruar në gjuhën angleze, i ndërtuar vetëm mbi fakte historike, erdhi në kohën e duhur dhe shpërndau një pjesë të reve dhe mjegullnajës me të cilin kishin veshur librat serbë bibilotekat e Amerikës dhe të Europës.
Që kur libri s’qe më shumë se kumtesë dhe që Dr. Safete Juka e mbajti në një konferencë për Kosovën, e cila u organizua në Nju Jork, u dhanë vlerësime pozirtive maksimale.Ndërsa kur kumtesa mori përmasat e librit dhe u shpërnda nëpër librari, univeristete, iu dhurua presidentit Klinton, senatorit Bob Dole, Kongresit e gjithandej, vlerësimi dhe shërbesa ndaj kombit shënuan ngritje.
Vlerësim tepër pozitiv ka bërë për librin dhe autoren e tij,Dr. Safete Juka, Prof. Peter Titonsky i Universitetit George Town në Uashington.Ai shkruante kështu në kohën kur mori në duar librin:”Libri i mrekullueshëm për shqiptarët në Jugosllavi, me titull”Kosova”, më ka bërë një impresion të thellë. Ai më ka lënë të mahnitur si nga hapësira e gjërë e njohurive historike, ashtu edhe nga materialet burimore, aq të shumta në gjithëfarë gjuhësh, që ka përdorur autorja e librit…Unë e konsideroj këtë vepër si një kontribut rrënjësor për kuptimin e historisë dhe të politikës në Ballkan. Asnjë studiues nuk mund të shkruaj për Kosovën pa iu referuar këtij vëllimi të shkëlqyer…
Dr. Safete Juka, me librin e saj, me citimet, argumentet, faktet, interpretimet, arrin që të grisë perden e mashtrimit serb për historinë e glorifikuar dhe të arnuar me fallsitete..Ajo arrin me shumë sukses që t’i nxjerrë”bojën” mashtrimeve serbe, të cilët janë përpjekur që ta paraqesin veten si autoktonë, jo ardhacakë, siç janë në realitet.
Duke komentuar rreth librit “Kosova” të autores Dr. Safete Juka, juristi Mexhit Kokalari shkruante në Gazetën Shkodra të datës 17 nëntor 2002 në shkrimin me titull”Mjerimi i Kosovës është mjerimi i Shqipërisë” se: Autorja Juka në librin”Kosova” na jep të kuptojmë se ajo nuk ndrit vetëm në njohjen e thellë të gjuhëve të ndryshme dhe në letërsinë e artin francez, por edhe në arenën politike. Ajo parashikon drejt pasojat e rrezikshme të politikës grabitqare, thellësisht antishqiptare, të fqinjëve tanë shovinist dhe na këshillon që të mos presim shumë nga Fuqitë e Mëdha që kanë qenë gjithmonë pro serbëve dhe grekëve. Kjo intelektuale e shquar ka jetuar përjetësisht me shqetësimin për fatin tragjik të popullsisë shqiptare që jetontë në Kosovë dhe shkruante”Mos ndodhtë kurrë fatkeqësia prej së cilës kam frikë.Mjerimi i kosovarëve është mjerimi i gjithë Shqipërisë..” Dhe që të mos realizohej kjo parandjenjë ajo këmbëngul që shqiptarët t’i dalin të keqes përpara vetëm duke qenë të bashkuar.
Me kujdesin e një studiuesje të dispilinuar Dr. Safete Juka parashtron në librin e saj fakte dhe vetëm fakte. Ajo nuk eci në rrugën e historianëve akademikë serbë që përvetësuan historinë e shqiptarëve autoktonë për t’u shitur vetë si të tillë, madje dhe mitet e legjendat shqiptare u përpoqën që t’i serbizojnë, t’u ndërrojnë emrat nga shqiptar në sllavë, madje të përvetësonin edhe origjinën ilire, të privatizonin Luftën në Fushë-Kosovë më 1395 në emër të popullit të zgjedhur serb,paçka se ajo ishte Luftë e Koalicionit ballkanik, luftë që u tradhëtua nga Brankoviçi, dhëndri i krajl Llazarit. Serbët nuk e patën për gjë që edhe vrasësin shqiptar të Sulltanit, Millosh Kopilin ta paraqesin si serb, duke e kthyer në “Kopiliç”. Mitologjia serbe në librin e Safete Jukës thërrmohet vetëm nga argumentet dhe interpretimi shkencor që ajo u bën atyre. Shkencëtarja jonë i vjen në ndihmë racës shqiptare me argumente që vijnë nga njerëz të mëdhenj. Ajo kujton se në vitin 1878 Goshen shkruante:”vetëm një Shqipëri Etnike, lehtëson zgjidhjen e çështjes së Lindjes dhe të Ballkanit të sotëm.”
Libri”Kosova” me nëntitullin”The Albanians in Yogoslavia in light of historical documents” është një kontribut me vlera shkencore i dr. Safete Juka. Ky libër i ardhur në fillim të viteve ’80 ishte parathënie se Kosova do ta ndryshonte statusin e saj nga robëria në liri, realitet që erdhi nga mbështetja amerikane.

“Golgota shqiptare”, zbulimi në bibliotekën e Harvardit

Në kërkim të përhershëm për dokumente, shkrime e libra që marrin në mbrojtje racën shqiptare, apo që pasqyrojnë ngjarje e masakra, Safete Juka arrin që të zbuloi në bibliotekën e Hravardit një libër me vlerë “Albanians’ Golgotha”, libër që qe botuar në vitin 1913 nga njeri prej njerëzve të shquar në fushën e politikës dhe të letrave, deputeti dhe gazetari austriak Leo Freundlich, një mik i hershëm i familjes Juka. Është një fotografi që shoqëron këtë shkrim, ku paraqitet Safete Juka në moshë të re me autorin e librit dhe bashkëshorten e tij. Shqiptarja e dashuruar pas popullit të vet arrin që ta përkthejë librin nga gjermanishtja në anglisht dhe në vitin 1991 arrin ta botojë, ndërsa në vitin 1998, në agun e betejës finale kundër serbëve, e riboton librin duke “përgënjështuar” mitet e rreme serbe.
Ky ishte një kontribut i jashtëzakonshëm dhe një freskim kujtese për njerëzimin. Duke botuar librin “Golgota Shqiptare” në anglisht, studiuesja Safete Juka, e paralajmëronte botën:”Kujdes se shqiptarët e kanë provuar Holokaustin para hebrejve”… I revoltuar nga ofensiva serbe për të zhdukur një popull të tërë, Leo Freundlich ngriti zërin e tij kundër asaj që ai e qujati “Golgotha Shqiptare”, e që u shoqërua nga masakra të atij tipi që nuk i kishte njohur Bota më parë. “Unë e dënoj dhunën që ushtrohet padrejtësisht ndaj çdo populli. Ai që nuk bën kështu sot, të mos çuditet nëse nesër edhe ai vetë do të bëhet viktimë e një Golgothe tjetër” – shkruan shkrimtari hebre Frojdlih i përshkroi masakrat e serbëve kundër shqiptarëve në trojet e tyre në Kosovë, Maqedoni në vjeshtën e 1912 –pranverë 1913, me një vertetësi rënqethëse: “Me qindra mijëra kufoma të masakruara notonin në rrjedhat e lumenjëve. Ata që mundin t’i shpëtonin sëmundjeve, urisë, plumbave të pushkëve të këmbësorisë dhe gjyleve të artilerisë serbe, grumbulloheshin në vende të caktuara dhe u jepej nga një plumb kokës.
Më zi e pësonin ata që fshiheshin në shtëpitë e tyre.Pas kontrolleve të imta që bëheshin për plaçkitje dhe florinj, gjendeshin lehtë dhe thereshin si berrat. Torturat më të mëdha i pësonin gratë shqiptare, të cilat përdhunoheshin, lidheshin më pas, bëheshin kapicë, mbuloheshin me kashtë dhe digjeshin të gjalla. Në rast se ato ishin shtatzana, ju çahej barku me bajonetë dhe pasi u nxirrej fëmija nga barku vendosej në majë të bajonetës apo të hunjëve.Pas masakrimit serbët pinin verë, këndonin dhe hidhnin valle.Kishte raste që ata gjatë therjes, mblidhnin gjakun në kupa dhe hapnin gostinë me të.’
Leo Freundlih, mik i familjes Juka nga Shkodra, nën titullin”Akuza që ulërijnë” dha alarmin në botën e shurdhët të asaj kohe, duke botuar dëshminë e parë për shfarosjen kolektive të një populli evropian, para atij Ebraik, duke dëshmuar se ishin shfarosur gati 500 mijë njerëz, mbi 250 mijë të masakruar vetëm në veriun e Shqipërisë. Në koment të librit të Leo Freundlih, gazetari gjerman Hans Peter Rullman, shkruan se “Në fillim të Luftës Ballkanike, Shqipëria ishte gjysëm e shkretuar dhe trupat serbe, në emër të luftës kundër Perandorisë Osmane,ndërmori një sërë pushtimesh, të cilët i shoqëëruan me masakra masive kundër një popullsie krejtësisht të paarmatosur, ku sipas shtypit Europian humbën jetën 250 mijë shqiptarë, ndërkohë që ka të dhëna se shifra mund të jetë dhe gjysëm miloni. Nga 180 mijë Kilometra katrore, me një popullsi rreth 2 milion banorë, që numëroheshin brenda territoreve shqiptare në fund të Shekullit XIX, në vitet ’30 kishin mbetur territore shqiptare vetëm 80 mijë km katrore dhe këto në pjesën më të madhe jashtë shtetit shqiptar…
Nxjerrja në dritë e këtij libri ishte një kontribut i jashtëzakonshëm i studiueses shqiptare. Dr. Safete Sofia Juka.
safete-juka

Profesorja e përkushtuar, studiuesja e pazëshme

Ish nxënëse e shkollës”Nana Mbretneshë” në Tiranë, ajo shumë shpejt do të binte në kontakt me rrethe që përçonin kulturë. Shkuarja në Austri që më 1937 me synim për të kryer shkollën e mesme, ishte një shans i saj për të rënë në kontakt me kulturën perëndimore. Rrugët e përfitimit të dijeve nuk u mbyllën kurrë për të. Deri në fund të jetës shfletoi, studioi dhe shkroi.Studimet universitare në Francë, përbëjnë një tjetër urë lidhje me Perëndimin, Letërsinë dhe Kulturën frënge. Pra pas kulturës austro-gjermane, ajo depërton në atë frëngë, për të trokitur më vonë denjësisht edhe në kulturën anglo-amerikane. Në vitet ’50 kryen studimet dhe merr diplomën”License es Lettres” Për 6 vjet nga 1950 deri në 1956 është një ndër profesoret më të respektuara nga studentët në Aleksandri të Egjyptit, një dritare tjetër që e çoi në kulturën e lashtë arabe. Studentët e Liceut Frëng të atij qyteti i ndiqnin me dëshirë dhe pasion orët e Letërsisë Frënge dhe të historisë, pasi vetë profesoresha e re ishte pasionante pas lëndëve. Profesoresha kishte dhe një pasion tjetër, atë të pikturës. Arrin që të hap në Aleksandri dy ekspozita dhe të fitojë vëmendjen e shtypit.”Piktorja e luleve” zuri faqet e para në gazetat dhe revistave të specializuara të artit.
Në vitin 1957, Safete Juka shpërngulet familjarisht në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vendoset në Nju Jork dhe jep lëndën e gjuhës frënge dhe të gjermanishtes në shkollën private Fiedelson School, një shkollë shumë e njohur për standartet e larta të mësimdhënies.
Profesoresha jep mësim, por nuk heq dorë nga studimet. Shkolla dhe biblioteka ishin vendet që ajo kalonte pjesën më të madhe të kohës.Punon intensivisht për të përgatitur doktoraturën, të cilën e arrin ta finalizojë në vitin 1969. Pasi kthehet me doktoraturë të Sorbonës, fiton të drejtën e dhënies mësim si profesoreshë në Universitetin e Pensilvanias, si profesore e Letërsisë Frënge të shekujve XIX-XX, vend pune që do ta mbante me dinjitet e vlerësime sipërore derisa doli në pension.
Profesoresha ishte frekuentuese e rregullt e rretheve shkencore e kulturore.Ishte jo thjesht pjesëmarrëse, por dhe një ligjëruese që dëgjohej me vëmendje. Ajo ishte kontribuese me shkrime të një standarti të lartë në revistat prestigjioze si”The French Review”, Revue de Mitaphisyque et de morale”,”Les Lettres romanes”,”Ectrits de Paris”, “Relites”,”La nouvelle”,”Revue Française”,”South Asian Review”. Dr. Safete Juka ishte jo thjeshtë amatore e pikturës, por një penel i spikatur dhe një studiuese, që zotëronte në mënyrën autoritare elementët e analizës.
Është i njohur studimi i saj për piktorin Zhorxh Ruo apo studimi i saj për mitolgun e shumënjohur me origjinë rumune të shekullit të XX, Mirce Eliada. Ndër studimet e saj përmenden edhe botimet”Krishtërimi dhe ndjenja e natyrës e Andrea Suarezit dhe të Zhorzh Ruoit” si dhe “Vehtja në veprën e Marsel Prustit”. Me kompetncë janë shkruar edhe botimet e saj “Njerëzorja dhe abstraktja në ujëdhesat e Zhan Grenies”.
Çështja shqiptare ishte ajo që e shqetësonte në vazhdimësi dr. Safete Juka. Ajo iu përkushtua kësaj çështjeje duke botuar shkrime për Kosovën në gazetat me zë të kohës si”Le Mond”, në France-Amerique, në revistën”East Europian Quartely”, në gazetën”Dielli”, organ i Federatës”Vatra” etj.

Kombi do të kishte nder po të nderonte Safete Jukën

Kam mbi tavolinë një letër që inxhinierja shkodrane Zenepe Dibra, i ka drejtuar Presidentit shqiptar, Alfred Moisiu. Letra mban datën 18 tetor 2002 dhe është publikuar në gazetën “Shkodra”. Letra është një apel që i bëhet numrit Një të shtetit shqiptar nga inxhinierja, që flet jo thjesht në emrin e vet, por në emër të shoqatës “Gruaja intelektuale shkodrane” dhe të një grupi të madh intelektualësh për një vlerësim të figurës të intelektuales së madhe të qytetit me tradita të lashta kulturore e historike, Shkodrës… “Është në nderin Tuaj që të bëjë vlerësimin maksimal për Safete Sofia Juka…”, shkruan Zenepe Dibra.
Duke plotësuar mendimin e inxhinieres shkodrane, unë them se do të nderohej kombi nëse Dora D’Istria e Dytë shqiptare do të shpallej së paku Nder i Kombit… Edhe Tirana edhe Prishtina duhet t’i kërkojnë falje pas vdekjes Safete Jukës, që nuk e nderuan në gjallje…
Data e Publikimit për herë të parë : 09/12/2005-Gazeta ILLYRIA ne New York dhe shtypi i tiranes.(Falenderoj Elida & Skender Bucpapaj per ribotimin ne www.VOAL.com)